Komitemiz, yukarıda adı geçen Sayıştay Denetim Raporuna ilişkin Raporu oybirliğiyle Genel Kurulun bilgi ve değerlendirmesine sunar.

Transkript

1 CUMHURİYET MECLİSİ SAYIŞTAY RAPORLARINI GÖRÜŞMEK ÜZERE OLUŞTURULAN GEÇİCİ (ÖZEL) KOMİTENİN "SOSYAL KONUT FONUNUN 2006 MALİ YILI İLE TARİHLERİ VE KONUT EDİNDİRME İDARESİNİN TARİHLERİ ARASINDAKİ DÖNEME AİT KESİN HESAP DENETİMİ (S.R.NO: 126/4/2008)" NA İLİŞKİN RAPORUDUR Komitemiz, 8 Ağustos 2012 tarihinde yapmış olduğu toplantıda, Ek'te sunulan Sosyal Konut Fonunun 2006 Mali Yılı ile Tarihleri ve Konut Edindirme İdaresinin Tarihleri Arasındaki Döneme Ait Kesin Hesap Denetim Raporunu Sayıştay Denetçilerinin vermiş olduğu bilgiler ışığında görüşmüş ve çalışmalarını tamamlamıştır. Komitemiz, Sayıştay Başkanlığının 4 Ağustos 2008 tarihinde sunduğu Sosyal Konut Fonunun 2006 Mali Yılı ile Tarihleri ve Konut Edindirme İdaresinin Tarihleri Arasındaki Döneme Ait Kesin Hesap Denetim Raporunda; 1) Geçmişten gelen sosyal konut borçlarının ivedilikle tahsilinin yapılması ve Devletin varolan alacağının tahsili; 2) Kırsal kesim arsaları hakkında alt yapı çalışmalarının tamamlanması gerektiği; 3) Devlet hazine mallarının mülkünün verilmesi, doksan dokuz yıl kira ile kiralanması ve hali araziler ile eşit olması gerektiği; 4) Konut Edindirme Biriminin bilgi akışı, belge ve dosyalarının arşivlenmesi ve buna bağlı olarak beklentilere cevap verebilmesi için daha sağlıklı bir yapıya kavuşturulması gerektiği; 5) Sosyal Konut Yasası kapsamında dağıtılan arsaların denetiminin yapılması; 6) Kasa-banka uyuşturmalarının tam olarak yapıldıktan sonra gelir-gider tablosu ve bilançolarının düzenlenmesi gerektiği; ve 7) İlgili konularda ceza müeyyidelerin konması ve uygulanması hususları ile ilgili yapılan önerileri benimsemiştir. Komitemiz, yukarıda adı geçen Sayıştay Denetim Raporuna ilişkin Raporu oybirliğiyle Genel Kurulun bilgi ve değerlendirmesine sunar.

2 Dr.Sibel SİBER (Başkan Vek^) Afet ÖZCAFER (Üye) Zorlu TORE (Üye) (Ka-Mrm Teberrüken ULUÇAY (Üye)"'

3 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ SAYIŞTAY Sayı: SAY.0.00-B / ^ 4 Ağustos, 2008 Sayın Fatma Ekenoğlu,.1 K.K.T.C. Meclis Başkanı, r Lefkoşa. / _ Sosyal Konut Fonu'nun 2006 mali yılı ile dönemi, Konut Edindirme idaresi'nin ise dönemi kesin hesaplar, denetlenmiş ve ilişikte sunulan rapor hazırlanmıştır. ilişikte sunulan rapor Başkanlığımızca değerlendirilmiş ve raporda açıklanan denetçi bulgu ve saptamaları ile mutabık kalınmıştır. Anılan yıllara ilişkin denetime sunulan bilgi ve belgelerin kayıtlarla uyum içinde olduğu saptandığından Sosyal Konut Fonunun, anılan dönemlere ilişkin bilanço ve gelir/gider tablolarının doğruluk ve denkliğine Başkanlığımızca uygunluk verilmiştir. 23/1978 sayıl. Sosyal Konut Yasası kapsamında İçişleri Bakanlığı tarafından tarihleri arasında mevzuata aykırı olarak,satış sözleşmesi imzalanan 37 kişiye 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası çerçevesinde yeniden çağrı yapılması ve bunlardan İdare ile' sözleşme yenileyecek olanların tapu işlemlerinin, yapılacak yeni sözleşmeler çerçevesinde yürütülmesi hususunda gereğinin yapılması gerekmektedir., ' ~ ' "J...12 C Û A*>) W"*" a..., s ' '. i. l rıd /<! - tfc \ 1 { ' / h ^

4 - 2 - Ayrıca hak sahipliliği tespitine yönelik yapılan çalışmalarda 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası'nın amacına uygun olarak, yurt dışından kesin dönüş yapacak olanların da bizzat kendilerinin beyanda bulunmaları gerekliliği dikkate alınarak işlemlerin yapılması, doğması muhtemel spekülasyonların önüne geçmiş olacağından bu hususa özen gösterilmesi gerekmektedir. Bilgilerine ve gereği hususunda ilgilerine saygı ile arz olunur. İsmet AKİM Sayıştay Başkanı

5 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ SAYİŞTAY Sayı: SAY.O.OG-B ^50 4 Ağustos, 2008 Konut Edindirme İdaresi, K.K.T.C. İçişleri Bakanlığı, Lefkoşa. Sosyal Konut Fonu'nun 2006 mali yıl, ile dönemi, Konut Edindirme İdaresi'nin ise dönemi kesin hesapları denetlenmiş ve ilişikte sunulan rapor hazırlanmıştır. ilişikte sunulan rapor Başkanlığımızca değerlendirilmiş ve raporda açıklanan denetçi bulgu ve saptamaları ile mutabık kalınmıştır. Anılan yıllara ilişkin denetime sunulan bilgi ve belgelerin kayıtlarla uyum içinde olduğu saptandığından Sosyal Konut Fonunun, anılan dönemlere ilişkin bilanço ve gelir/gider tablolarının doğruluk ve denkliğine Başkanlığımızca uygunluk verilmiştir. 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası kapsamında İçişleri Bakanlığı tarafından tarihleri arasında mevzuata aykırı olarak, satış sözleşmesi imzalanan 37 kişiye 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası çerçevesinde yeniden çağrı yapılması ve bunlardan İdare ile sözleşme-yenileyecek olanların tapu işlemlerinin, yapılacak yeni sözleşmeler çerçevesinde yürütülmesi hususunda gereğinin yap,iması gerekmektedir..12

6 - 2 - Aynca hak sahipliliği tespitine yönelik yapılan çalışmalarda 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası'nın amacına uygun olarak, yurt dışından kesin dönüş yapacak olanların da hirzat kendilerinin beyanda hnlunmaları gerekliliği dikkate alınarak işlemlerin yapılması, doğması muhtemel spekülasyonların önüne geçmiş olacağından bu hususa özen gösterilmesi gerekmektedir. Bilgilerine ve gereği hususunda ilgilerine saygı ile rica olunur. İsmet AKİM Sayıştay Başkanı Dağıtım: K.K.T.C. Meclis Başkanlığı, K.K.T.C. Başbakanlığı, K.K.T.C. Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı, K.K.T.C. Maliye Bakanlığı, K.K.T.C. İçişleri Bakanlığı,

7 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ SAYIŞTAY UYGUNLUK BİLDİRİMİ: SAYI : H.A. 03/2008 TARİH: : HAZIRLAYAN: : Havva Akbaş- Denetçi Yardımcısı RAPORUN KONUSU : Sosyal Konut Fonu'nun; *2006 mali yılı ile * tarihleri ve, Konut Edindirme İdaresi'nin; * tarihleri arasındaki döneme ait kesin hesap denetimi. RAPOR: 1-20 yaprak EKLER: 1-26 (148 yaprak)

8 RAPORUN İÇERİĞİ Sayfa 1. Sunuş 2. Denetimde İzlenen Yöntem 3. Bulgular Sosyal Konut Fonu'nun ve tarihleri itibarıyla bilanço rakamları Alacaklar Fiyat İstikrar Fonu'nda Biriken Miktarın %10'u Devlet Bütçesinde Öngörülen Mahalli Gelirlerin 5 %1'i Etap Konut Alacakları Kırsal Kesim Arsa Satış Alacakları Konut Edindirme İdaresi'nin tarihi 9 itibarıyla bilanço rakamları Banka Denetimle İlgili Diğer Bulgular Arazi Arsalar Ve Tesisler Hesabı'., /1978 Sayılı Sosyal Konut Yasası 11 Altında Dağıtılan Sosyal Konutlar /1978 Sayılı Sosyal Konut Yasası Altında 11 Dağıtılan Kırsal Kesim Arsaları

9 /2007 Sayılı Konut Edindirme Yasası Altında 13 Dağıtılan Kırsal Kesim Arsaları Konut Edindirme Birimi'nin Oluşumu 16 4 Sonuç ve Öneriler 17

10 EKLER İNDEXİ Ek 1 : Maliye Bakanlığı ile Konut Edindirme İdaresi arasında imzalanan protokol. Ek 2 : Sosyal Konut Fonu'na ait ve tarihli bilançolar Ek 3 : Sosyal Konut Fonu'na ait ve tarihli gelir-gider tabloları. Ek 4 : Sosyal Konut Fonu'na ait banka hesaplarının tarihli bakiye miktarları ile detayları. Ek 5 : Sosyal Konut Fonu'na ait banka hesaplarının tarihli bakiye miktarları ile detayları. Ek 6 : Sosyal Konut Fonu'nun Fiyat İstikrar Fonu'ndan alacakları ile ilgili tevsik edici belgeler. Ek 7 : Sosyal Konut Fonu'nun Faiz Farkı Fonu'ndan alacakları ile ilgili özet tablo ve tevsik edici belgeler. Ek 8 : Faiz Farkı Fonu ile ilgili fark tablosu. Ek 9 : Sosyal Konut Fonu'nun Mahalli Gelirlerin %1'lik kısmı ile ilgili tevsik edici belge. Ek 10 : Sosyal Konut Fonu'nun Kırsal Kesim Kredi Alacakları ile ilgili bilanço rakamları, tevsik edici belgeler ve yazışmalar. Ek 11 : Sosyal Konut Fonu'nun 1.,2. ve 3. Etap Sosyal Konut Alacakları ile ilgili bilanço rakamları ve tevsik edici belgeler. Ek 12 : Sosyal Konut Fonu'nun 4. Etap Sosyal Konut Alacakları ile ilgili bilanço rakamları ve tevsik edici belgeler. Ek 13 : Sosyal Konut Fonu'nun Kırsal Kesim Arsa Satış Alacakları ile ilgili bilanço rakamları ve tevsik edici belgeler....12

11 -2- Ek14 : Sosyal Konut Fonu'nun Cari Harcamalar Karşılığı Devletten Alacakları ile ilgili bilanço rakamları, tevsik edici belgeler ve yazışmalar. Ek 15 : Sosyal Konut Fonu'nun Göçmenköy Arsa Satış Alacakları ile ilgili bilanço rakamları, tevsik edici belgeler ve S sayı, tarihli Bakanlar Kurulu Kararı. Ek 16 : Sosyal Konut Fonu'nun Borçları ile ilgili özet tablo ve tevsik edici belgeler. Ek'17 : Konut Edindirme İdaresi'ne ait tarihli bilanço Ek 18 : Konut Edindirme İdaresi'nin no'lu banka hesabı ile ilgili tevsik edici belgeler. Ek 19 : Konut Edindirme İdaresi'ne ait tarihli gelir-gider tablosu, no'lu hesaba ait gelir-gider tablosu, banka hesaplarının tarihli bakiye miktarları detayları. Ek 20 : Konut Edindirme İdaresi'ne ait yeniden düzenlenmiş tarihli bilanço ve gelir-gider tablosu. Ek 21 : Arsa satışlarından alacaklar, Maliye Bakanlığı'na Mali Yılda Ödenecek Borçlar, Hak Sahiplerinden Alınan Peşinatlar ve Maliye Bakanlığı'na Ödenecek Uzun Vadeli Borçlar ile bilanço rakamları ve ilgili tevsik edici belgeler. Ek 22 : Konut Edindirme İdaresi'ne ait tarihli döşemedemirbaş listesi. Ek 23 : Dağıtılan sosyal konutlarla ilgili tablo. Ek 24 : Dağıtılan kırsal kesim arsalanyla ilgili tevsik edici belgeler..13

12 -3-63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası'na ekli birinci cetvelde yer alan 156 kırsal bölge ile ilgili tablo. 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası altında dağıtılan kırsal kesim arsalarıyla ilgili tablo.

13 1. SUNUŞ Başkanlık makamınca verilen görev doğrultusunda, İçişleri Bakanlığına a bağlı Sosyal Konut Fonu'nun 2006 mali yılı ile dönemi, Konut Edindirme İdaresi'nin ise dönemi kesin hesaplan denetlenmiş ve aşağıdaki bulgular elde edilmiştir. 2. DENETİMDE İZLENEN YÖNTEM - Sosyal Konut Fonu'nun 2006 mali yılı ile , Konut Edindirme İdaresi'nin ise dönemi kesin hesaplarına ilişkin denetim; - Değiştirilmiş şekliyle 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası ile bu yasa tahtında çıkarılan, * Sosyal Konut Fonu Tüzüğü, * Kırsal Bölgelerde Sosyal Konut Yapımı Amacı ile Arsa ve Kredi Verilmesi Tüzüğü, - 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası ile bu yasa tahtında çıkarılan, * Konut Edindirme İdaresi Muhasebe Tüzüğü, * Konut ve Kırsal Kesim Arsa Hak Sahipliğinde Başvuru ve Sıralama Tüzüğü, * Konut Edindirme İdaresi Arsa ve/veya Arazi Bedeli Ödeme Tüzüğü, Mali Yılı Bütçe Yasası, Mali Yılı Bütçe Yasası, kaynak kullanılarak, değiştirilmiş şekliyle 18/1978 sayılı Sayıştay Yasası'nın 23. maddesinin öngördüğü yöntemlerle ve örnekleme usulde gerçekleştirilmiştir. ı

14 Denetim, Sosyal Konut Fonu ve/veya Konut Edindirme İdaresi'nin; kasa - banka uyuşturmalarına, bilanço kalemlerinin oluşumlarına, 2006 yılında hak sahipliliği tespitleriyle ilgili olarak Bakanlar Kurulu tarafından alınan kararlara, döneminde hak sahipliliği tespitleriyle ilgili olarak düzenlenen "hak sahibi tespit çizelgelerine ve İdare tarafından alınan kararlara, 2006 ve 2007 yıllarında hak sahiplilik belgesi verilen şahısların dosyalarına ve varsa sözleşmelerine, bakılarak gerçekleştirilmiş ve denetime sunulan bilgi ve belgelerin kayıtlarla uyum içinde olduğu saptandığından anılan dönemlere ilişkin bilanço ve gelir/gider tablolarının doğruluk ve denkliğine uygunluk verilebileceği kanaatine varılmıştır. 3. BULGULAR KKTC Anayasası'nın "Konut Hakkf'nı düzenleyen 44. maddesi aynen "Devlet, konut sahibi olmayan veya sağlık ve insanca yaşama koşullarına uygun konutu bulunmayan ailelerin konut gereksinimlerini karşılayacak önlemleri yasa ile düzenler." şeklinde olup bu yasa maddesine göre devlet, konut sahibi olmayan veya sağlık ve insanca yaşama koşullarına uygun konutu bulunmayan ailelerin konut gereksinimlerini karşılayacak önlemleri yasa ile düzenlemekle zorunlu tutulmuştur. Sosyal devlet olmanın gereği olarak getirilen anayasal zorunluluğu hayata geçirebilmek için, sosyal konut politikasını belirleyen 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası yürürlüğe konmuştur. Sözü edilen Yasa, tarihinde yayınlanan resmi gazete ile yürürlüğe giren 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası ile yürürlükten kaldırılmıştır. 2

15 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası'nm 39. maddesine istinaden, tarihinde Maliye Bakanlığı ile Konut Edindirme İdaresi arasında akdedilen ön protokol ile 23/1978 sayılı yasa kapsamında oluşturulan Sosyal Konut Fonu'na ait vadeli, vadesiz mevduatlar ile borçlar ve alacaklar, konu yasanın yürürlüğe girdiği tarihi itibarıyla adı gecen Bakanlık tarafından devralınmıştır (Ek 1) Sosyal Konut Fonu'nun ve tarihleri itibarıyla bilanço rakamları Sosyal Konut Fonu tarafından denetime sunulan ve tarihli bilançolar, gelir-gider tabloları ile konu bilançolarda yer alan bazı kalemlere ilişkin tespit edilen detaylar ekte sunulmuş olup dikkat çeken kalemlerle ilgili bulgular aşağıda başlıklar halinde sunulmuştur (Ek 2-5,16) Alacaklar Sosyal Konut Fonu'nun denetimi yapılan bilançolarında 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası'nm "Sosyal Konut Fonu Kaynaklan" yan başlıklı 23. maddesi uyarınca devlet tarafından fona aktarılması gereken kaynakların, yıllarca fona aktarılmadığı ve/veya tahsil edilemediği cihetle büyük miktarlara ulaşarak alacaklar kalemi içerisinde önemli bir yer tuttuğu dolayısıyla Fon'un finansal yapısını oldukça zayıflattığı tespit edilmiştir. Bahse konu alacakların; tarihi itibarıyla toplamı 79,544,015.34YTL olup 83,897, YTL tutarındaki toplam alacak miktarının %94.81'ini;

16 tarihi itibarıyla toplamı ise 79,448,983.03YTL olup 83,198,112.39YTL tutarındaki toplam alacak miktarının %95.49'unu oluşturmaktadır. Şöyle ki; tarihi itibarıyla oluşum; Açıklama Fiyat İstikrar Fonu'ndan Alacak Devlet Faiz Farkı Devlet Bütçesi'nde Öngörülen Mahalli Gelirlerin %10'u Cari Harcamalar Karşılığı Devletten Alacak TOPLAM Miktar (YTL) 2,523, ,848, ,849, , ,544, tarihi itibarıyla oluşum; Açıklama Miktar (YTL) Fiyat İstikrar Fonu'ndan alacak 2,523, Devlet Faiz Farkı 28,753, Devlet Bütçesi'nde Öngörülen Mahalli gelirlerin 47,849, %10'u Cari Harcamalar Karşılığı Devletten Alacak 323, TOPLAM 79,448, Devletten olan alacaklar ve diğer alacak kalemleri ile ilgili detay bilgiler ekte yer almakta olup dikkat çeken bulgular alt başlıklarda ele alınmıştır (Ek 7,8,10,11,14,15). 4

17 Fiyat İstikrar Fonu'nda Biriken Miktarın %10'u 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası'nm 23. md. (10). fıkrası gereğince Fiyat İstikrar Fonu'nda biriken miktarın %10'u Fon kaynakları arasında sayılmaktadır. Sosyal Konut Fonu'nun adı geçen yasa gereğince Fiyat İstikrar Fonu'ndan alacağı ve tarihli bilançoda 2,523,438.23YTL olarak görülmektedir. Gerçekleştirilen denetimde, konu rakamın en son 2001 yılında hesaplandığı ve yıllarında Fiyat İstikrar Fonu'nda biriken miktarın %10'undan oluştuğu tespit edilmiştir. Konu ile ilgili olarak, ve tarihlerinde Hazine ve Muhasebe Dairesi'ne yazılan yazılarla Fiyat İstikrar Fonu'nda biriken miktarın kendilerine bildirilmesi ve %10'nun Sosyal Konut Fonu'na aktarılmasının talep edildiği ancak bir sonuç elde edilmediği yetkililerce denetçiliğimize belirtilmiştir (Ek 6). Bu bağlamda Sosyal Konut Fonu'nun denetimi yapılan her iki bilançosunda da yer alan Fiyat İstikrar Fonu alacak miktarları güncel rakamlarla ifade edilemediği cihetle gerçeği yansıtmamaktadır Devlet Bütçesinde Öngörülen Mahalli Gelirlerin %1'i 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası'nm 23. md. (9). fıkrası gereğince Devlet Bütçesinde öngörülen mahalli gelirler toplamının en az %1'i kadar olmak üzere her yıl ayrılacak belli bir ödenek Fon kaynakları arasında sayılmaktadır. Konu yasa gereğince, Sosyal Konut Fonu'nun Devlet Bütçesinde öngörülen Mahalli Gelirleri'nin %1 'inden oluşan

18 alacağı hem hem de tarihli bilançosunda 47,849,170.73YTL olarak görülmektedir. Gerçekleştirilen denetimde, - Konu alacağın 1985 yılından 2007 yılına kadar olan 22 yıla ait Devlet Bütçesi içerisinde öngörülen mahalli gelirler toplamının %1 Merinden oluştuğu, ancak bu güne kadar tahsil edilemediği, tarihli bilançoda konu alacak kalemi belirlenirken 2006 yılı değil 2007 yılı Devlet Bütçesi "Mahalli Gelirler" miktarının dikkate alındığı, - Bu hesaplama şeklinin geçmiş yıllarda da aynen uygulandığı, tespit edilmiştir. Başka bir deyişle, Sosyal Konut Fonu'na ait tarihli bilançoda yer alan konu alacak miktarı, 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası'nın 23. md. (9). fıkrasına aykırı olarak, cari yıl bütçe rakamı üzerinden değil de bir sonraki yıla ait bütçe rakamı üzerinden hesaplanmıştır. Bu bağlamda, geçmiş yıllardan tarihine değin yapılan bu yöndeki uygulama, Sosyal Konut Fonu'nun bilançolarında yer alan benzer isimdeki alacak miktarları ile aktif toplamının, dolayısıyla da birikmiş fon hesabının olması gerekenden daha yüksek miktarda hesaplanmasına neden olmuştur (Ek 9) IV. Etap Konut Alacakları Sosyal Konut Fonu tarafından yapımı gerçekleştirilip hak sahiplerine satılan sosyal konutlar için alacak miktarı; tarihi itibarıyla 1,827,000.00YTL, tarihi itibarıyla 495,593.00YTL'dır. 6

19 Konu ile ilgili olarak Fon'un muhasebe biriminden, ve tarihi itibarıyla detay döküm talep edilmiştir. Ancak muhasebe birimince, bilgisayar ortamında ve programları elverdiği sürece sadece toplam alacak miktarının takibini yapabildikleri, şahıslara ait tarihli detay bilgilerin ise yalnız şahıs kartlarında görülebileceği dolayısıyla talep edilen dökümü almak için sistemin yetersiz olduğu ifade edilerek denetime sunulamamış, sadece tarihli döküm denetime sunulabilmiştir. Denetime sunulan tarihli konu alacak dökümü üzerinde, Fonun şahıslardan olan alacak miktarının, yukarıda açıklanan nedenle, "ortalama borç miktarı" şeklinde tanımlanan ve bölgeler bazındaki toplam alacak miktarının toplam borçlu sayısına bölünmesiyle bulunan bir yöntemle hesaplandığı tespit edilmiştir. Konu ile ilgili detay tablolar ekte yer almaktadır (Ek 12). Buna ilaveten tarihli 495,593.00YTL tutarındaki alacak miktarının; Lefkoşa bölgesinde 243 Mağusa bölgesinde 130 Girne bölgesinde 20 Güzelyurt bölgesinde _34 olmak üzere Toplam 427 kişiye alt olduğu tespit edilmiştir.

20 Kırsal Kesim Arsa Satış Alacakları 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası'nm "Arsa Bedellerinin Tespiti" ile ilgili 12. maddesi ile adı geçen yasa altında çıkarılan "Kırsal Bölgelerde Sosyal Konut Yapımı Amacı İle Arsa ve Kredi Verilmesi Tüzüğü" uyarınca kırsal kesimdeki hak sahiplerine yapılan arsa satışlarından doğan alacakları içeren kalemin; tarihli bilanço değeri 7,402.97YTL, tarihli bilanço değeri ise 5,578.55YTL'dır. Bu bağlamda, kırsal kesimde, tarihleri arasında kırsal kesim arsa satışı yapılan hak sahiplerinden Fona borcu olan tarihi itibarıyla 5, tarihi itibarıyla ise 3 kişidir. Konu ile ilgili olarak gerçekleştirilen denetimde, 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası kapsamında İçişleri Bakanlığı'nın tarihleri arasında 37 hak sahibi ile satış sözleşmesi imzalandığı tespit edilmiştir. Konu satış sözleşmelerinden ŞTu Tapu ve Kadastro Dairesi tarafından belirlenen rayiç değer, geriye kalan 28 sözleşme ise tarih E sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nda bedeli üzerinden imzalanmıştır. belirlenen satış Satış sözleşmesi imzalayan konu 37 kişiden, Tapu rayiç değeri üzerinden sözleşme imzalayan 9 kişiden 8'i tüm borcunu ödemiş olup bunlardan 5 tanesinin koçanını almış olduğu, Bakanlar Kurulu Kararında belirlenen satış bedeli üzerinden sözleşme imzalayan 28 kişiden 26'sının tüm borcunu ödemiş olduğu, ancak tüm borçlarını ödemiş olmalarına rağmen bunlardan sadece 8

21 16'sının koçanını almış olduğu tespit edilmiştir. Ancak, her iki satış bedeli tespit yönteminin de yukarıda bahsedilen yasa maddesine aykırı olduğu Başkanlığımızın Sosyal Konut Fonu Başkaniığı'na muhatap tarih ve B /6640 yazısı ile Fon yönetimine bildirilmiştir. Konu ile ilgili olarak Konut Edindirme İdaresi, tarih, KEB.0.01/27-107/08/157 sayılı bir yazı ile Başsavcılıktan görüş istemiş, Başsavcılığın vermiş olduğu tarihli görüş ışığında, tarih, 9 numaralı toplantısında 37 hak sahibinden koçan almayanlara 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası o s ro s g yeniden çağrı yapılması ve bunlardan İdare ile sözleşme yenileyecek olanlara yapılacak yeni sözleşmeler çerçevesinde koçan işlemlerinin yürütülmesi kararı almış ancak henüz bu yönde bir uygulama yapılmamıştır (Ek 13) Konut Edindirme İdaresi'nin tarihi itibarıyla bilanço rakamları Konut Edindirme İdaresi tarafından denetime sunulan tarihli bilanço ile konu bilanço, gelir-gider tablosu ile konu bilançoda yer alan bazı kalemlere ilişkin tespit edilen detaylar ekte sunulmuş olup dikkat çeken kalemlerle ilgili bulgular aşağıda başlıklar halinde sunulmuştur (Ek 17,13,21,22) Banka Konut Edindirme İdaresi'ne ait banka hesaplarının numaralı hesap hariç ve tarihi itibarıyla bakiye miktarlarının tutulan kayıtlarla ve banka ekstreleriyle uygunluğu saptanmıştır. Fona ait konu numaralı banka hesabının 9

22 denetime sunulan kesin hesaplar içerisindeki tarihli bakiyesi 44,000.00STG'dir. Ancak kasa - banka mutabakatı yapılırken bakiyenin 44, STG değil 44,145.20STG olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda bilançoda yer alan Banka ve bununla ilişikli olarak Dönen Varlıklar toplamının 157,195.00YTL değil 157,535.59YTL gerektiği sonucuna varılmıştır (Ek 18). olması Yukarıda yer alan tespitler ışığında Konut Edindirme İdaresi tarafından denetime sunulan tarihli bilanço, gelir-gider tablosu ve banka hesapların bakiye miktarları ile ilgili tablo muhasebe birimince yeniden düzenlenmiş olup ekte sunulmuştur (Ek 20) Denetimle İlgili Diğer Bulgular Arazi Arsalar Ve Tesisler Hesabı 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası geçici 1. maddesi uyarınca, 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası altında hak sahiplerine dağıtılıp Konut Edindirme İdaresi tarafından devralınan arsa ve/veya arazilerin, üç yıl içinde hak sahiplerine satışlarının yapılması ve satış bedellerinin %80'lik kısmının Maliye Bakanlığı'na ödenmesi gerekmektedir. Konut Edindirme İdaresi'ne ait tarihli bilançoda, 250 numaralı Arazi, Arsalar ve Tesisler Hesabı'nda yer alması gereken ve İdare'nin Sosyal Konut Fonu'ndan devraldığı tüm arsa ve/veya arazilerin değerini göstermesi gereken rakam, idarece arazi envanterinin çıkarılmaması, arsa ve/veya arazi değerlendirmelerinin henüz tamamlanmaması nedeniyle bilançoda yer almamıştır. Bu 10

23 bağlamda, Konut Edindirme İdaresi'nin sahip olduğu arazi, arsa ve/veya tesislerin piyasa değeri bilinmemekle birlikte tarihli bilanço da bu yönüyle mevcut durumu yansıtmaktan uzaktır /1978 Sayılı Sosyal Konut Yasası Altında Dağıtılan Sosyal Konutlar 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası altında yasanın yürürlüğe girdiği 1978 yılından tarihine kadar dağıtılan 2,728 adet sosyal konutla ilgili bölgeler bazında dağılım ekteki tabloda verilmektedir (Ek 23). Konu ile ilgili olarak, 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası'nın; "Devletçe arsa, konut sağlanan kredi ve diğer yardımların geri alınması ve sosyal konutların durumu" ile ilgili kuralları düzenleyen 26. maddesi ile "Sosyal konutların hak sahipleri tarafından kullanılması" ile ilgili kuralları düzenleyen 30. maddesi altında gerçekleştirilen denetimde, konutlarını kullanmayan şahıslarla yönelik olarak konu yasa maddeleri gereğince Bakanlıkça yapılması gereken denetlemelerin titizlikle yapılmadığı gibi uygulanması gereken cezai müeyyidelerin de yeterince uygulanmadığı tespit edilmiştir /1978 Sayılı Sosyal Konut Yasası Altında Dağıtılan Kırsal Kesim Arsaları 23/1978 Sosyal Konut Yasası altında dağıtılan kırsal kesim arsa sayısıyla ilgili olarak ilgililerden alınan bilgi ve belgeler neticesinde oluşturulan ve konu yasanın yürürlüğe girdiği 1978 yılından tarihine kadar, bu tarihten sonra ise yıllar ve yıl ıı

24 sonlarında ulaşılan kümülatif rakamları ifade eden tablo aşağıda verilmekte olup detaylar ekte yer almaktadır (Ek 24); Arsaların dağıtılma tarih aralıkları Toplam Kümülatif Toplam 1978 yılından tarihine kadar 2,948 adet tarihleri arasında 84 3,032 adet tarihleri arasında 86 3,118 adet tarihleri arasında 3,118 adet Konu ile ilgili olarak, yukarıda sözü edilen yasa altında dağıtımı yapılan ancak satışı yapılmayan 3,118 adet kırsal kesim arsası, tarihinde yürürlüğe giren 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası geçici birinci madde altında ele alınmış ve İdareye, - konu arsaların tümünün, yasanın 18. maddesinde belirlenen yöntemle bulunacak piyasa değeri karşılığında ve üç yıl içinde sözleşme imzalanarak hak sahiplerine satılması, - Sosyal Konut Yasası kapsamında dağıtılan arsaların denetlenmesi, inşaata başlanmayan ve 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası nın 7. maddesi gereğince hak sahibi niteliği taşıyan şahıslara bir yıl süre verilmesi, yükümlülüğü getirilmiştir. Yapılan araştırmada, tarihi itibarıyla ilgili yasa maddesi altında üç yıl içinde sözleşme imzalanması gereken 3,118 kişiden 38 kişiyle sözleşme imzalandığı, sözleşme imzalanmayan 3,080 kişiyle ise gelecek iki yılda sözleşmelerin imzalanması gerektiği (Bkz. Ek 21), 12

25 - Yukarıda bahsedilen yasa maddesi gereğince İdare tarafından yerine getirilmesi gereken denetleme yükümlülüğünün ise yerine getirilmediği, tespit edilmiştir. Bu bağlamda tarihi itibarıyla sözleşme imzalanmamış olan konu 3,118 kişiden sadece 38 kişiyle sözleşme imzalanmış olduğu, geriye kalan 3,080 kişiyle ise belirtilen süre zarfında sözleşme imzalanması ve Sosyal Konut Yasası kapsamında dağıtılan arsaların denetlenerek inşaata başlamayan ve 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası'nın 7. maddesi gereğince hak sahibi niteliği taşımayan şahıslar hakkında da yasal işlem yapılması, gerekmektedir /2007 Sayılı Konut Edindirme Yasası Altında Dağıtılan Kırsal Kesim Arsaları 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası'nın amacı, yasanın 3. maddesinde belirlenmiş olup aynen "Bu Yasanın amacı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde ikamet eden veya yurt dışında ikamet edip kesin dönüş yapacak, kendisinin, eşinin veya velâyeti altındaki çocuklarının, oturmaya elverişli bir konutu olmayan yurttaşları, mortgage sistemi ile satış veya uzun süreli icar yöntemiyle sağlık koşullarına uygun, sağlam, ucuz ve kaliteli birer konut sahibi yapmak veya bu kişilere oturmaya elverişli konut temin etmek veya konut yapımı için arsa veya arazi temin etmektir." şeklinde, Ayni yasanın 7. maddesi ise "Kırsal Kesim Arsa Hak Sahipliliği İçin Aranan Nitelikler" ile ilgili olarak düzenlenmiş olup aynen; 13

26 " (3) Kendinin, eşinin veya velayeti altındaki çocuklarının oturmaya elverişli tapulu bir konutu bulunmamak ve/veya konut yapmaya elverişli arsası ve/veya arazisi bulunmamak ve kendi başına bir konut yapmasına olanak sağlayacak düzeyde geliri ve mali imkanı olmamak. Ancak mahkeme kararı ile ayrılan eşlerde, aileye ait tapulu konutun veya konut yapmaya elverişli arsanın veya arazinin mahkeme kararı ile velayet altındaki çocuğa veya cocuklara devredilmesi durumunda, velayeti alan ebeveynin o konutta ikameti hak sahibi olmasına engel teşkil etmez (6) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde ikamet etmek; Ancak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yurttaşı olup, yurt dışında ikamet edip kesin dönüş yapacağını yazılı olarak beyan edenlerden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde ikamet etme koşulu aranmaz " şeklindedir. Yukarıda yer aldığı şekli ile yasanın amacı 3. maddede " oturmaya elverişli bir konutu olmayan yurttaşları konut sahibi yapmak veya bu kişilere oturmaya elverişli konut temin etmek veya konut yapımı için arsa veya arazi temin etmektir." şeklinde izah edilmiştir. Buradan da anlaşılacağı üzere yasanın bu maddesi ile murat edilen, tapusu kendisine, eşine veya velayeti altındaki çocuğuna ait olmasa bile oturmaya elverişli bir konutu olanların bu yasadan faydalanamayacağı yani bu nitelikteki şahıslara konut, arsa veya arazi verilmeyeceği, hak sahibi olamayacağıdır. Veya başka bir deyişle ikamet ettiği evin tapusu kendisine, eşine veya velayeti altındaki çocuklara ait olsun veya olmasın 14

27 bu şahısların oturmaya elverişli bir evi olduğu ve bu cihetle hak sahibi olamayacaklarıdır. Ancak, ayni yasanın yukarıda verilen 7. maddesi yasanın amacına ve/veya ruhuna ters düşer nitelikte olup, tapusu kendisine, eşine veya velayeti altındaki çocuklara ait olmayan, başka bir deyişle tapusu annesine, babasına kayınvalidesine, kayınpederine vb. ait olan ve bu evlerde ikamet eden ancak bu sebeple Tapu Dairesi kayıtlarında adına tapulu ev görünmeyen şahıslar, oturmaya elverişli konutları olduğu halde hak sahibi olabileceklerdir. Ayni şekilde, yurt dışından kesin dönüş yapacak olanların yazılı beyanı yasa gereği olduğu halde bu beyanların şahsın kendisi tarafından değil de muhtarlar tarafından yapıldığı gözlemlenmiştir. Bu bağlamda, hak sahipliliği tespit çalışmalarında yasanın amacı, yurt dışından kesin dönüş yapacak olanlarda da bizzat kendilerinin beyanlarının geçerli olduğu dikkate alınarak işlemlerin yapılması gerektiği aksi uygulamaların suistimallere yol açabileceği düşünülmektedir. 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası ve Konut ve Kırsal Kesim Arsa Hak Sahipliliğinde Başvuru ve Sıralama Tüzüğü altında kırsal kesimde dağıtılan arsalarla ilgili olarak Konut Edindirme İdaresi tarafından 63/2007 sayılı yasaya ekli birinci cetvelde yer alan 156 kırsal bölgeden 30'unda arsa dağıtılması kararı alınmıştır.-(ek 25 ). Konu ile ilgili olarak ilgililerden alınan bilgiler ışığında, yasanın yürürlüğe girdiği tarihinden tarihine kadar geçen sürede İdare kararlarında ismi yer alan köylerden müracaatı değerlendirilenlerle ilgili olarak Konut Edindirme İdaresi tarafından denetime sunulan liste ekte yer almaktadır (Ek 26). 15

28 İdare kararları, hak sahibi olarak tespit edilen şahısların dosyalan üzerinde yapılan araştırmada ve yetkililerden alınan bilgiler sonucunda ise; - Hak sahibi müracaat formlarının tam olarak doldurulmadığı, -Tapu araştırmalarının, Tapu Dairesi'nin bilgisayar programı yetersiz olduğu cihetle bireysel çabalar sonucunda ve sözlü olarak alınan bilgiler doğrultusunda KKTC çapında yapıldığı ifade edilmiş ancak konu araştırma sonuçlarının dosyalar içerisinde yer alan belgelerde bölgesel bazda bilgileri içerdiği, - İdareye yalan veya yanlış beyanda bulunanlar hakkında 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası'nın 30. maddesi gereği başlatılması gereken yasal işlemlerin başlatılmadığı, - Kırsal kesim arsaları hakkında alt yapı hazırlıklarının büyük parsellerde büyük oranda tamamlandığı sadece bireysel ve özellikle elektrikle ilgili olarak küçük alt yapı problemleri yaşandığı, tespit edilmiştir Konut Edindirme Birimi'nin Oluşumu 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası'nın "Konut Edindirme Biriminin Oluşumu" ile ilgili 22. maddesi aynen; "Bu Yasayı uygulamak üzere, Bakanlık bünyesinde, Konut Edindirme Birimi kurulur. Birimin ihtiyacı olan kâdroiar, Bakanlık bünyesinde bulunan kamu görevlilerinin, kadrolarına uygun görevlerde görevlendirilmesi ile oluşturulur. Bakanlık, Birimin oluşumunu bu yasanın yürürlüğe girmesini takip eden bir ay içerisinde tamamlar." şeklindedir. 16

29 Ancak denetim süresince denetime tabi bilgi, belge ve dosyalara ulaşmada büyük zorluklar yaşandığı gibi özellikle arşiv sisteminin verimsiz çalışması, dosyaların tek elden takip edilmemesi ve birim içerisinde bilgi akışının az olması nedeniyle denetimde sıkıntılar yaşanmış ve bilgi ve belgelere ulaşmada yaşanan zorluklar nedeniyle denetim süresi gereksiz yere uzamıştır. Bu bağlamda yukarıdaki yasa maddesi gereğince Bakanlık bünyesinde kurulan "Konut Edindirme Birimi"nin gerek asıl yaptığı işler gerek bilgi akışı, gerekse belge ve dosyalarının arşivlenmesi yönünden sağlıklı bir yapıya kavuşturulması birimin daha verimli çalışması ve beklentilere cevap vermesi yönünden gerekli görülmektedir. 4. SONUÇ VE ÖNERİLER Sosyal Konut Fonu'nun ve dönemi hesapları ile ilgili olarak;» 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası içerisinde Fon kaynakları arasında sayılan ancak uzun yıllar boyunca aktarılmadığı için Fonun finansal yapısını oldukça zayıflatan devlet kaynaklı alacak toplamının; tarihi itibarıyla toplam alacak miktarının %94.81'ini oluşturan 79,544,015.34YTL, tarihi itibarıyla toplam alacak miktarının %95.49'unu oluşturan 79,448,983.03YTL olduğu, Sosyal Konut Fonu'nun Fiyat İstikrar Fonu'ndan alacak miktarının, Fon tarafından talep edilmesine rağmen Hazine ve Muhasebe Dairesi'nce rakamların bildirilmemesi neticesinde hem hem de tarihli bilançolarda 2001 yılı sonu toplamı olan 17

30 2,523,438.23YTL şeklinde yer aldığı cihetle güncel olmadığı gibi gerçeği yansıtmadığı, tarihli bilançoda Devlet Bütçesinde Öngörülen Mahalli Gelirlerin %1'inden oluşan alacak kalemi belirlenirken 2006 yılı değil 2007 yılı Devlet Bütçesi "Mahalli Gelirler" miktarının dikkate alındığı ve bu hesaplama şeklinin geçmiş yıllarda da uygulandığı, bu şekildeki uygulamanın ise aktif toplamının, dolayısıyla da birikmiş fon hesabının olması gerekenden daha yüksek miktarda hesaplanmasına yol açtığı, IV. Etap Sosyal Konut Alacakları ile ilgili olarak tarihli detay bilgilerin yalnız şahıs kartlarında mevcut olduğu, böyle bir döküm almaya sistemlerinin elverişli olmadığı ifade edilerek denetime sunulamadığı, denetime sunulan tarihli alacak dökümünde ise Fonun şahıslardan olan alacak miktarının, "ortalama borç miktarı" şeklinde tanımlanan ve bölgeler bazındaki toplam alacak miktarının toplam borçlu sayısına bölünmesiyle bulunan bir yöntemle hesaplandığı, 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasası kapsamında İçişleri Bakanlığı'nın tarihleri arasında 37 hak sahibi ile daha önceki * yıllarda gerçekleştirilen Sayıştay denetimlerinde de geçersiz olduğu tespit edilen satış sözleşmeleri imzalandığı, - konu ile ilgili olarak tarihinde İdare tarafından tarihli Başsavcılık görüşü doğrultusunda 37 hak sahibinden koçan almayanlara 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası çerçevesinde yeniden çağrı yapılması ve bunlardan İdare ile sözleşme yenileyecek olanlara yapılacak yeni sözleşmeler çerçevesinde koçan işlemlerinin yürütülmesi kararı alındığı ancak henüz bu yönde bir uygulama yapılmadığı, 13

31 Konutlarını kullanmayan şahıslarla yönelik olarak 23/1978 sayılı Sosyal Konut Yasa'sı maddeleri gereğince Bakanlıkça yapılması gereken denetlemelerin titizlikle yapılmadığı gibi uygulanması gereken cezai müeyyidelerin de yeterince uygulanmadığı, Konut Edindirme İdaresi'nin dönemi hesaplan ile ilgili olarak; Kasa - banka uyuşturmalarının tam olarak yapıldıktan sonra gelir - gider tablosu ve bilançoların düzenlenmesi gerektiği, numaralı banka hesabının Başkanlığımıza sunulan kesin hesaplar içerisinde yer alan tarihli bakiyesinin 44,000.00STG değil 44,145.20STG olduğu, Konut Edindirme İdaresi'nin sahip olduğu arazi, arsa ve/veya tesislerin piyasa değeri bilinmediği cihetle tarihli bilançonun bu yönüyle mevcut durumu yansıtmaktan uzak olduğu, tarihi itibarıyla 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasasfnın geçici birinci maddesi gereğince; - üç yıl içinde sözleşme imzalanması gereken 3,118 kişiden 38 kişiyle sözleşme imzalandığı, sözleşme imzalanmayan 3,080 kişiyle ise gelecek iki yılda sözleşmelerin imzalanması gerektiği, - Sosyal Konut Yasası kapsamında dağıtılan arsaların denetlenmesi, inşaata başlanmayan ve 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası'nm 7. maddesi gereğince hak sahibi niteliği taşımayan şahıslar hakkında yasal-'işlem yapılması gerektiği, 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası altında yapılacak hak sahipliliği tespit çalışmaları ile ilgili olarak yasanın amacı, yurt dışından kesin dönüş yapacak olanların da bizzat kendilerinin beyanlarının geçerli olduğu dikkate alınarak işlemlerin yapılması gerektiği aksi uygulamaların suistimallere yol açabileceği, 19

32 - hak sahibi müracaat formlarının tam olarak doldurulmadığı, -Tapu araştırmalarının, Tapu Dairesi'nin bilgisayar programı yetersiz olduğu cihetle bireysel çabalar sonucunda ve sözlü olarak alınan bilgiler doğrultusunda KKTC çapında yapıldığı ifade edilmiş ancak konu araştırma sonuçlarının dosyalar içerisinde yer alan belgelerde bölgesel bazda bilgileri içerdiği, -İdareye yalan veya yanlış beyanda bulunanlar hakkında 63/2007 sayılı Konut Edindirme Yasası'nın 30. maddesi gereği başlatılması gereken yasal işlemlerin başlatılmadığı, -kırsal kesim arsaları hakkında alt yapı hazırlıklarının büyük parsellerde büyük oranda tamamlandığı sadece bireysel ve özellikle elektrikle ilgili olarak küçük alt yapı problemleri yaşandığı, Bakanlık bünyesinde kurulan "Konut Edindirme Birimi"nin gerek asıl yaptığı işler gerek bilgi akışı, gerekse belge ve dosyalarının arşivlenmesi ve beklentilere cevap verebilmesi yönünden sağlıklı bir yapıya kavuşturulması gerektiği, tespit edilmiştir. Saygılarımla bilgilerinize arz olunur. Havva Akbaş Denetçi Yrd. 20