Trafik Psikolojisi ve Kamu Politikaları

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Trafik Psikolojisi ve Kamu Politikaları"

Si̇mge Levni
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Trafik Psikolojisi ve Kamu Politikaları

2 Trafik Kazaları Ölümlü-Yaralanmalı Kazalar 25,5 74,5 Yerleşim Yeri İçinde Yerleşim Yeri Dışında

3 80 Ölümlü-Yaralanmalı Kazalar ,7 62, ,2 33, Ölen (3685 Kişi) Yaralanan ( Kişi) Yerleşim Yeri İçinde Yerleşim Yeri Dışında

4 Ölenler 17,7 42,8 39,5 Sürücü Yolcu Yaya

5 Ölenler Yaralananlar 23 29, ,2 Erkek Kadın Erkek Kadın

6 100 Kazaya Neden Olan Kusurlar ( Kusur) 90 88, ,9 0,4 Sürücüden Yayadan Yoldan Taşıttan Yolcudan

7 60 Kazaya Karışan Taşıtlar ( Adet) Kazaya Karışan Taşıtlar ( Adet) Otomobil Motosiklet Kamyonet Kamyon Minibüs Otobüs Diğer

8 İnsan Faktörü Kaza yatkınlığına ilişkin farklılıklar Sürücü performansı, sürücünün fiziksel ve zihinsel kapasitesine bağlı olarak ne yapabileceği. o Dikkat kaynaklarının yönetimi, o Tepki süreleri, o Bilgi işleme kapasitesi vs. Sürücü davranışı, sürücünün büyük ölçüde kültürel ve sosyal etmenlere bağlı olarak ne yaptığı. o Tutum ölçekleri

9 Yedi temel alanda insan faktörü çalışmaları; Lester (1991) o Psikomotor yetenekler, o Algılama tarzı, o Bilişsel beceriler, ölçümleri o Performans ölçümleri, o Kişilik, o Sosyal ve ailesel faktörler, faktörler o Tutumlar. yetenek ve beceri sosyal ve tutumsal Kaza yatkınlığı?

10 Yöntemsel Meseleler Doğrudan/Doğal Gözlem o Emniyet kemeri kullanımı o Takip mesafesi o Hız tercihi Sürüş Simülasyonu Bilişsel ve fizyolojik ölçümler o Sürücü durumu (yorgunluk, stres, alkol kullanımı, vb.) o Görev zorluğu o Yönerge vb. üzerinde değişimleme ile ortaya çıkan bireysel farklılıklar Özbildirim tarzı ölçekler o Maruz kalma (örn; yılda gidilen kilometre) o Deneyim (örn; ehliyet aldıktan sonra geçen süre)

11 Sürücü Davranışı Anketi Hatalar, «amaçlanan sonuca ulaşmada planlanan davranışların başarısızlığı» Nadiren otoban kullanan ve kendilerini görece olarak emniyetsiz ve hata yapmaya açık olarak değerlendiren duygudurumlarının sürüşlerini etkilediğini söyleyen sürücüler İhlaller, «potansiyel olarak tehlikeli sistemlerin güvenli biçimde sürdürülebilmesini sağlayan uygulamalardan kasti olarak sapma» Maruz kalma düzeyi yüksek genç sürücüler Erkek sürücüler Duygudurumlarının sürüşlerini etkilediğini belirtenler Kusurlar, «sadece yapan kişiye utanç ve sıkıntı veren eylemler» Nadiren otoban kullanan ve kendilerini görece olarak emniyetsiz ve hata yapmaya açık olarak değerlendiren duygudurumlarının sürüşlerini etkilediğini söyleyen sürücüler Kadınlar

12 Genel Sosyal Sapkınlık ve Sürücü Davranışı GSS GSS GSS Kaza Yatkınlığı Yaş Erkek Kadın Suç İşleme GSS GSS Kazaya Karışma Hız Tercihi Sapkın Sürüş Eylemi

13 Yaş Cinsiyet İhlal Eğilimi Kazaya Karışma Maruz Kalma Sosyal Sapkınlık

14 Sürüş ihlallerine ilişkin tutumlar Az ihlalde bulunanlar X Çok ihlalde bulunanlar Sürüş ihlali gerçekleştirmeye ilişkin niyetler üzerinde öznel norm, davranışa ilşkin tutumlardan daha güçlü bir belirleyici İki ek bileşen: Ahlaki norm ve Öngörülen Pişmanlık Genç Sürücü X Yaşlı Sürücü Vogel ve Rothengatter (1984) hız tercihi o Dört güdüsel etmen Sürüş zevki Trafik riski Sürüş süresi Giderler

15 Emniyet kemeri kullanımına ilişkin tutumlar Mantıksal eylem modeli + Alışkanlık (Wittenbraker, Gibbs ve Kahle, 1983) Crossed-lagged panel correlation analysis Davranışa İlişkin Tutumlar Davranış Niyeti Davranış Öznel Normlar Alışkanlık

16 Sürüş Davranışını Değiştirmek McKenna ve Lewis (1991) o Bellek izleme stratejileri / uyuşmayan bilginin erişimini kolaylaştırma o Kontrol edilebilirlik / nesnel ölçütlerin varlığı o Duygudurum değişimleme / depresif gerçekçilik Geribildirim vermek - Çok basamaklı bir sistemin ilk basamağı o geribildirim + hız kontrol sistemi + polis programı (van Houten ve Nau, 1983) Nau, van Houten, Rolider ve Jorah (1993) Anket Rehber Bireysel Geribildirim Araç Tavsiyesi Herkese Açık Geribildirim Polis Kampanyası Tanıtımı

17 Davranışı değiştirmek, tutum değişimine yol açar? (Festinger, 1957) o Güvence kartı taşımak o Halka açık olarak sözel bağlılık belirtmek o Araca çıkartma yapıştırmak Cope ve Grossnickle, 1986 / farkındalık kadar etkili değil Thyer ve Geller, 1987 / yolcu güvenliğini düşünmek (daha sonra gelecez) Geller, Kalsher, Rudd ve Lehman, 1989 / teşvik + bağlılık Ludwig ve Geller, 1991 / bağlılık emniyet kemeri kullanımını arttırıyor

18 Kamu Politikası Oluşturma Politika Oluşturmanın Analitik Bir Modeli / (Elvik ve Veisten, 2005) 1. Otoyol güvenliğinde sorun nedir? 2. Güvenliği arttırmaya dönük belirlenen hedefler ölçülebilir mi? 3. Güvenliği sağlamada hangi önlem daha fazla katkı sağlar? 4. Güvenlik önlemlerinin belirlenmesinde ve uygulanmasında kısıtlılıklar nelerdir? 5. Alternetif bir politika üretmek 6. Güvenlik önlemlerinin beklenen etkilerini tahmin etmek 7. Tahminlerin belirsizliği nasıl giderilebilir? 8. Politika üzerinde düzenleme yapmak 9. Gelecekteki politikalar için önlemlerin etkilerini değerlendirmek

19 Güvenlik Önlemlerini Araştırmak Yol Güvenliği Önlemlerinin El Kitabı (Elvik, Hoye, Vaa, Sorensen, 2009) o Farklı alanlarda 128 önlem Trafik sisteminin teknik alanlarında psikolojinin katkısı o Tepki süreleri o Bilişsel kapasite, vb. Örn., Otoyollar

20 Önlemlerin olası etkilerini tahmin etmek (6. Aşama) o Akıllı Hız Adaptasyonu o Akıllı Hız Kontrolü o Şerit Değiştirme Uyarısı o Yorgunluk İzleme Yol güvenliği önlemlerinin etkilerini değerlendirme (9. Aşama) o Deneysel çalışmaları yaygınlaştırmak

Benzer belgeler

2016 Türkiye de 185 bin 128 adet ölümlü yaralanmalı trafik kazası meydana geldi Ülkemiz karayolu ağında 2016 yılında toplam 1 milyon 182 bin 491 adet

1 2016 Türkiye de 185 bin 128 adet ölümlü yaralanmalı trafik kazası meydana geldi Ülkemiz karayolu ağında 2016 yılında toplam 1 milyon 182 bin 491 adet trafik kazası meydana geldi. Bu kazaların 997 bin