İÇİNDEKİLER AMAÇ VE HEDEFLERİMİZ

Transkript

1 1

2 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ AMAÇ VE HEDEFLERİMİZ : 6 : 6 A.TEMEL DEĞERLERİMİZ VE İLKELERİMİZ : 7 1. PROGRAMIN TEMEL İLKELERİ - İLERİ SİYASET ANLAYIŞIMIZ : Çağdaşlık : Muhafazakarlık : Milliyetçilik : Devlet : Müzakereye, Saydamlığa Ve Hesap Verebilirliğe Dayalı Yönetişim Anlayışı : Toplumsal Dayanışma Ve Bütünleşme : Birey : Cinsiyet Ayrımcılığı : Kadının Toplumdaki ve Siyasetteki yeri : Ekonomik Politikalar : Hukukun Üstünlüğü : Özgürlük : Adalet : Refah : 10 B. ADALET, DEMOKRASI (İNSAN HAKLARI VE ÖZGÜRLÜKLER) : HİZMET VEREN DEVLET : Adalet Reformu : Tek Mahkemede Adalet : Çözüm Önerilerimiz : Adli Polis Kurulacak, Modern Laboratuvarlar Çoğaltılacak : Bağımsız Adalet Tesis Edilecek : Savcı, Avukat Eşit Olacak : Hakem Mahkemeler Kurulacak : Mahkemeler Dağınıklıktan Birleşik Hale Getirilecek : Avukatlara Delil Toplama Yetkisi Verilecek : Meclis Adalet Komisyonu Devamlı Mesai Yapacaktır : TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN TEMİNAT ALTINA ALINMASI : Kadına Yönelik Yaygın Şiddetin Önlenmesi : DEMOKRASİ : Demokrasi Ekonominin Temel Taşıdır : Katılımcı Demokrasi : Siyasi Partiler Kanunu Değişecektir : Yeni Bir Sivil Anayasa : Yeni Bir Seçim Kanunu Yapılacak : Demokratik Hukuk Devleti : Bağımsız, Etkin Ve Gecikmeyen Yargı : 15 2

3 3.8. Yargıç Güvencesi : Hak Arama Özgürlüğü : İnfaz Kurumları : Özgür Birey : İnsan Hak Ve Özgürlükleri : Etnik Farklılıklar Ülkemizin Zenginliğidir : Hedefimiz: Kadını Erkeği Her Alanda Eşit Türkiye : Kadına Yönelik Yaygın Şiddetin Önlenmesi : Çalışma Hakkı Kutsaldır, Emek En Yüce Değerdir : Tüm Çalışanlara Çağdaş Sendikal Haklar : Tüm Çalışanlara Grevli Toplu Sözleşme Hakkı : Güvenli Ve Sağlıklı Çalışma Hakkı : Demokratik, Özgür Basın Ve İletişim Ortamı : Siyaset Ve Sivil Toplum Etkin, İlkeli Ve Saygın Parlamento : Siyaset Ve Sivil Toplum : Sivil Toplum : Temiz Siyaset, Dürüst Yönetim : Milletvekili Dokunulmazlığına Çağdaş Siyaset Sınırlaması Getirilecektir : Siyasi Etik (Ahlak Yasası Çıkarılacaktır) : Kamu Yönetiminde Saydamlık Ve Dürüstlük Egemen Kılınacaktır : Yolsuzluklar Önlenecektir : Sivil Toplum Örgütleri : Kooperatifler : Sendikalar : Politika : Demokrasi Ve Adalet : İnsan Hak Ve Özgürlükleri : 30 C. EKONOMİ, YÜKSEK TEKNOLOJİLİ ÜRETİM, İLERİ REKABETÇİ KALKINMA PROGRAMI : REKABETÇİ VE İLERİCİ TEKNOLOJİLİ ÜRETİM VE SANAYİLEŞME PROGRAMIMIZIN ANA HATLARI Bilgi Toplumunun Ekonomisi : Teknoparklar Ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri : Özelleştirmenin Hızlandırılması : Tek Başvuru Noktaları Kurulacak : Vergi Reformu : Mernis Projesi- Tek Numara Uygulaması : Vergi Denetimi : 35 2.KAYNAK YARATMAK : Devlet Harcamalarında Tasarruf Yaparak Sağlanacak Kaynak : Her Yıl Elde Edilecek Kaynaklar : Bir Defa Elde Edilecek Kaynaklar : REFAH DEVLETİNİN HEDEFLERİ : Çalışma Hakkı : EĞİTİM VE ÖĞRETİMDE FIRSAT EŞİTLİLİĞİ : BESLENME VE SAĞLIK HAKKI : 39 3

4 6. SOSYAL GÜVENLİK REFORMU : TÜRKİYE DE GİRİŞİMCİLİK : VERGİ ORANLARI, MUAFİYETLER : HUKUK SİSTEMİ : FİZİKSEL ALTYAPI : BANKALAR, PİYASALAR : ÜNİVERSİTE MEZUNLARINA İŞ BULMA PROJESİ : 43 D. SOSYAL REFAH DEVLETİ : 43 1.SOSYAL ADALET : Fırsat Eşitliği : Eğitim ve Öğretimde Fırsat Eşitliği : Beslenme ve Sağlık Hakkı : Sosyal Güvenlik Reformu : SOSYAL YARDIMLAR : Korumaya Muhtaç Çocuklar : Maddi Sıkıntı İçerisindeki Ailelere : Emekli, Dul ve Şehit Yakınlarına Onurlu Yaşam : 46 3.BÖLGESEL KALKINMA : 46 4.İSTİHDAM SORUNU VE ÇÖZÜMÜ : Yoksullukla Mücadele : İstahdam : Genel İstahdam : 47 5.KÜRESEL ISINMA : SOSYAL POLİTİKALAR : KİMSESİZ ÇOCUKLARIN SAHİPLENMESİ : FAKİR AİLELERE EĞİTİM YARDIMI : YAŞLILARA YAPILACAK NAKDİ YARDIMLAR : 52 E.DEVLETTE YENİDEN YAPILANDIRMA VE KAMU YÖNETİMİ : 52 1.KAMU YÖNETİMİ : Temel Amaç : Yerel Yönetim : Yerel Yönetim Reformu : 53 4

5 1.4. Çağdaş Kamu Yönetimi Reformu : Plana, Çevreye, Yeşile ve İnsana Saygılı Yerel Yönetimler : Büyükşehir Yönetimleri : Dünya Kenti İstanbul İçin Yerel Yönetim Modeli : Kamu Personeli : Devlette Yeniden Yapılanma : 57 F. POLİTİKALARIMIZ : 61 1.DIŞ POLİTİKA : 61 2.TARIM REFORMU : 63 3.ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK : 64 4.EĞİTİM REFORMU : 65 5.SAĞLIK : 67 6.ULAŞTIRMA : 70 7.TEKNOLOJİ : 70 8.SANAYİ : 72 9.ORMAN VE SU İŞLERİ : ULUSAL GÜVENLİK VE DIŞ POLİTİKALAR : ENERJİ : STK, SENDİKA, İŞÇİ VE İŞVEREN İLİŞKİLERİ : TURİZM : 79 5

6 ÖNSÖZ Siyasi partiler iktidara icraat yapmak için gelirler. İcraatın başarısı hedef ve vizyon koyarak elde edilir. Beş yıl, on yıl sonrasının Türkiye'sinin resmini göremeyen, bu resmi somut hedeflerle ifade edemeyen iktidarların başarı şansı yoktur. Bu iktidarlar bir ileri bir geri savrularak yerinde sayar, daha sonra da tasfiye olurlar. Geçmiş bunların sayısız misalleriyle doludur. Siyasetçilerimiz genellikle devlet getirimini paylaşmayı, öfkeyi örgütlemeyi, tepki sergilemeyi ya da güncel sorunları dillendirmeyi tercih ediyorlar. Oysa ortak temel ve değerlerimizden hareketle oluşturulacak yeni gelecek tasarımları kitleleri sisteme daha sıkı bağlayacaktır. Toplum bütünleşecek, ortak hedeflere doğru koşarak bir araya gelecektir. Ortaya koyduğumuz sosyal demokrasi programı tepkilerin değil, çözümün ve aksiyonun programıdır. Dünyada küreselleşme rüzgarı esmektedir. Küreselleşmenin dinamiği değişimdir. Geleceğin dinamikleri ise yeni parametrelerin oluşturduğu bilgi çağıdır. Bu çağı anlamadan ne ülkemizdeki değişen toplumu yönetmek ne de "sosyal demokrasi" yi uygulamak olası değildir. Bu nedenle çağdaş bir sosyal demokrasi programının temel dinamikleri bilgi toplumunun parametreleri olacaktır. Çağdaş bir sosyal demokrasi programı; dünyanın nereye gittiğinin, Türkiye'nin nerede olması gerektiğinin resminin somutlaştırılmış hedeflerle ifadesi olacaktır. Cumhuriyetimizin 100. Yılını kutlayacağımız 2023 yılında Türkiye dünyanın 10 güçlü devletinden birisi olacaktır. Bu nedenle 2023 hedefleri ortaya konulacak ve buna ulaşacak yıllık uygulama planları yapılacaktır. Programımız bizi bu hedeflere götürecek bir yol haritası olacaktır. Sosyal demokrasi iktidarında sosyal politikaları uygulayacak en iyi ortam; ekonomik kalkınma ve demokrasinin kurumsallaştığı bir ülkede sağlanabilir. Sosyal politikaları uygulamak öncelikle bir kaynak sorunudur. Bu sorunu çözümlemeden sosyal politika hedefleri koymak, geçmişte yapılan yanlışların en büyüğü olmuştur. Bu nedenle programımızda ekonomik kalkınma ve kaynak elde etme projelerine öncelik verilmiştir. Partimizin programı dünyadaki dengeleri ve gelişmeleri kavrayan, Türkiye'yi bu kavramsal dünyanın içine oturtan, gelecekte ulaşılacak hedefleri tanımlayarak, bu hedeflere ulaşma yollarını ortaya koyan bir uygulama planıdır. Bunları yaparken ülke sorunlarına doğru teşhis koyarak, her adımda onları çözümleyen bir projeler topluluğu bu uygulama planının tamamlayıcı parçaları olacaktır. AMAÇ Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmezliğini, birlik ve bütünlüğünü, hak ve menfaatlerinin korumak; bu topraklar üzerinde yaşayan, din, dil, etnik köken, mezhep ayırt etmeksizin tüm vatandaşların manevi değerleri ile tarihi ve kültürel zenginliklerine sahip çıkmak; inançlı, yüksek ahlaklı ve çağın gerektirdiği niteliklere sahip, sorgulayan, analitik düşünen, girişimci, araştırmacı, dinamik, vizyoner, rekabetçi nesiller yetiştirmek; hak ve adaleti; huzur ve güveni her alanda hakim kılmak; Türkiye nin gelişmiş ülkelerin üzerinde rekabet gücüne sahip onurlu ve müreffeh geleceğini inşa etmek; barış mutluluk ve adaletin hakim olduğu bir dünya nizamının tesisinde ülkemizin söz sahibi olmasını sağlamaktadır HEDEF Toplumsal uzlaşmayı sağlayarak birlik ve beraberliğin getirdiği sinerji ve katma değer kullanarak tek başına iktidar olmak; Avrupa, Asya ve Afrika üçgen merkezli yeni bir dünya düzeni anlayışıyla; ekonomik, sosyal, kültürel, teknolojik gelişimini ve bilgi toplumuna geçişini sağlayarak ülkemizi dünyanın sayılı gelişmiş ve refah seviyesi yüksek bir konuma getirmektir. 6

7 A.TEMEL DEĞERLERİMİZ VE İLKELERİMİZ 1. PROGRAMIN TEMEL İLKELERİ Programımız yepyeni, yenilikçi bir "demokratik" içerik taşımaktadır. Kaynağını Anadolu kültüründen alıp, bilim ve teknoloji ile harmanlanmış fikirler ve uygulamalar manzumesi demokrat görüşümüzün özünü teşkil etmektedir. Ülke yararına olan her düşünce ve fikir bizim özümüzdür. Demokrasideki son gelişmeler ve değişimler programımızda yer almıştır. Esasen değişim rüzgarlarının şiddetle estiği, toplumun hızla değiştiği günümüzde, sosyal demokratlar çağın gerisinde, statik bir görüşün temsilcisi olamazlar. Toplumumuzun değişimine ve beklentilerine paralel olarak, demokrat anlayış değişim göstermektedir. Bu içeriğin temel taşları aşağıda özet olarak gösterilmiştir. Bu ilkelere bakıldığında ilerici siyasetimizin ne olduğu, ne olmadığı kolayca anlaşılacaktır. - İlerici Siyaset Anlayışımız - Ülke kalkınması ve toplumsal barışın sağlandığı; - Devlet odaklı değil, insan odaklı; insan ve laiklik temelinde bir demokrasiye ve hukukun üstünlüğüne dayalı; - Bu program ülkemizi kutuplaştırarak hareketsiz hale sokan ve bıktıran; sağ-sol, laik-antilaik, Türk-Kürt, Alevi-Sunni kavgalarının çok ötesinde yepyeni, toplumumuzu bir vizyon etrafında birleştiren bir "demokratik" politikanın izlendiği; - Dil, ırk, etnik köken, cinsiyet, cinsel yönelim, siyasi düşünce, mezhep, felsefi inanç, medeni hal, yaş ve engellilik ayrımcılığını yasaklayan her vatandaşın yasalar önünde eşitliğini savunan; - Korkulara ve kısa vadeli çıkarlara dayanmadan, sorun çözmeye yönelen, toplumdaki kültürel, dini veya etnik farklılıkları zenginlik olarak kabul eden; - Hukukun üstünlüğünün ve yasalar önünde eşitliğin temenni olarak kalmadığı, başta cinsiyet eşitliği olmak üzere, her alanda yasal eşitliğin sonuçlandığı; - Temel hak ve özgürlüklerin genel ahlak, milli güvenlik, kamu düzeni, genel sağlık, gibi soyut ve keyfi gerekçelerle sınırlandırılmadığı; - Geçmişin geleneksel terimleriyle tanımlanamayacak kadar yeni, ilerici siyaset anlayışının ne liberal ne muhafazakar, politikamızın demokraside yenilik ve değişim olduğu; - Türkiye nin geleceğine yönelik siyasi anlayışımız toplumumuzun bütün katmanlarını kucaklar, çevreden merkeze yürürken halkı devletle bütünleştiren bir istikamete doğru yol aldığı; - Ayağı yere değmeyen bir politikadan öte eylem planında kendisini tanımlayan bu tanımlama ile statüye karşı radikal bir yürüyüşü esas alan; - Devletin aile içi şiddet ve namus cinayetlerini önlemekle, aile içi demokrasiyi, eşler arası eşit iş bölümünü desteklemekle yükümlü kılındığı; - Devletin sivil toplum örgütlerini, bütçeden belli bir pay da ayırarak destekleme görevini yerine getirdiği; - Demokratik anlayış; yaratıcı, değişimci, bürokrasiden arınmış ve reformcu bir yönetimle ülke problemlerinin çözüleceğine inanan; - Toplumumuzu yeni politika geliştirmek için harekete geçirecek, yeni politikalar üreterek kutuplaşmış ülkemizdeki birlik, beraberlik ve kardeşliği yeniden inşa edecek, insanlarımızı geçmişlerine bakmaksızın gelecekteki yapacaklarımız etrafında birleştirerek toplumsal uzlaşıyı sağlayabileceğine inanan; - Milletimizi belli ilkeler etrafında toplamakta ve bu ilkeleri tavizsiz savunmayı esas almaktadır. Gelecek hayalleri etrafında, güçlü Türkiye yi ancak toplumsal uzlaşı ile oluşturacağına inanan; - Artık Türkiye de siyasete yeni yüzlerin kazandırılmasına ve siyasi partilerin yapısının kadın ve genç ağırlıklı olması gerektiğine inanan; 7

8 ( ilk parti kadınların ve gençlerin partisidir; kadın ve gençlik kolları gerek görülmeyerek kaldırılmıştır. Kadın ve erkek kontenjanı %50 - %50 eşit olarak belirlenmiştir. 120 milletvekili adayı 21 yaşını doldurmuş gençlerden alınacaktır.) - Siyasi partiler ve seçim yasası, kadın-erkek eşitliğini ve demokratik katılımı sağlamak üzere kadınlar ve erkekler için eşit temsil şartını içerecek ve kadınların seçilebilir sıralardan aday gösterilmesini sağlayacak şekilde değiştirildiği; - Siyasi partilerin eksiklikler ve yanlışları eleştirdikten sonra; yapılması gerekenleri ve projelerle vizyonunu anlatarak halka umut ve heyecan vermesi gerektiğine inanan; - Muhalefet partilerinin iktidar tarafından yapılan icraatları nasıl daha iyi yapılabileceği hususun da öneri ve proje geliştirmeleri gerektiğine inanan; - İktidar ve muhalefet partilerinin kavga ve çatışma yerine uzlaşı ve hoşgörü içinde çalışmaları gerektiğine inanan; - Meclisteki partilerin birbirlerinin gündemini takip ederek değil kendi gündemini yaratan çalışmalar ve projeler geliştirmeleri gerektiğine inanan; - Yetkin ve donanımlı kadrolar ile partilerin laf üretmek ve demogaji yapmak yerine ekonomik kalkınma ve çözüm odaklı projeleri ile halkın karşısında olmaları gerektirdiğine inanan; - Yargı organları, Sayıştay, anayasa mahkemesi, rektörlüklerini ile YÖK, RTÜK gibi özerk kurumların oluşumunda, üyelerini kendi içinden ve cinsiyet eşitliği ilkesini gözeterek seçmeleri konusunda demokratik ilkelere yer veren hukuki düzenlemeler yapıldığı ve uygulandığı; bir düzeni içermektedir Çağdaşlık Türkiye kalkınmadan refaha, insani değerlere kadar her alanda çağının en iyisi olmalıdır. Bunun yolu çağın ruhunu kavramaktan, evrensel değerleri yerel değerlerle kaynaştırmaktan geçer. Önemli olan çağdaşlaşma sürecinin demokratik bir anlayışla yürütülmesi ve doğal sosyal süreçlerin hakim kılınmasıdır Muhafazakarlık Muhafazakarlık, tutuculuk değildir. Toplumu bir ve beraber kılan ortak değerleri sahiplenmek, gelenekle birlikte değişmek demektir. Partimiz, çağdaşlaşmayı ve köklü değişim programını kimliğimizin niteliklerini muhafaza ederek gerçekleştirecektir Milliyetçilik Bizim milliyetçiliğimiz, Türkiye'nin toplumsal gerçekliğini esas alan, ülkenin küresel bir güç olmasını hedefleyen rekabetçi ve dışa dönük bir milliyetçiliktir. Ortak değerlerimiz, tarihimiz, kader ortaklığımız milliyetçiliğin temel taşlarıdır. Uzun tarihi tecrübenin, gelecek iradesinin şekillendirdiği milliyetçiliğimizin etnik kimliğe, dinsel ayrımcılığa, mezhep yarışına ve ırka indirgenmesi hiçbir şekilde kabul edilemez. 1.4.Devlet Devlet, birlik ve bağımsızlığımızın örgütlenmiş şeklidir. Devlet ekonomide sınırlı düzeyde olmalı, serbest piyasa esas alınmalıdır. Devlet piyasada oyuncu değil, düzenleyici olarak yer alacaktır. Küreselleşme sürecinde devlet küçük, etkin ve hizmet odaklı olmalıdır. Nihai hedef, çağdaş tanımlarda ifadesini bulan sosyal hedefleri gerçekleştiren "Demokratik Hukuk Devleti" dir. 1.5.Müzakereye, Saydamlığa Ve Hesap Verebilirliğe Dayalı Yönetişim Anlayışı Demokratik bir iktidarın yönetim biçimi; toplumla sürekli müzakereye dayalı, sivil toplum örgütlerinin ve sektör kuruluşlarının etkin şekilde katılımının sağlandığı, her tür bilgilenmeye ve gözetime açık, şeffaf, alınan kararların gerekçelerine ve sonuçlarına ilişkin bilginin kamuoyuyla paylaşıldığı bir yönetişim anlayışına dayalıdır Toplumsal Dayanışma Ve Bütünleşme "Sosyal Sermayesi" güçlü ülkeler, toplumsal bütünleşmenin sağlandığı ülkelerdir. Sosyal sermaye; fertlerin belirli hedeflere ulaşmak için bir arada çalışma becerisidir. Sosyal sermayenin temeli "güven" dir. Sosyal 8

9 demokratların ortaya koyduğu bu programla gelecekte yapacakları etrafında bir araya gelen fertlerin birbirine güvenleri de gelişecektir. Böylece güçlenecek sosyal sermayenin ülke kalkınmasında ve çağı yakalamasında en etkin rolü oynaması sağlanacaktır. 1.7.Birey Toplumsal hayat birey odaklı ilişkiler üzerinden yürür; ekonomi, siyaset ve hukuk bireyi esas alır. Gelişme ve modernleşme birey temellidir. Partimiz, bireyin varoluşunu, kişisel temel hak ve hürriyetleri esas alan bir yaklaşıma sahiptir. Demokratik bir iktidarda hedef, bireyin özgürleştirilmesi ve kendisini gerçekleştirmesidir. 1.8.Cinsiyet Ayrımcılığı Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı sadece kadınları ilgilendiren bir sorun değil. Kadınların tam ve eşir yurttaşlar olarak görülmemesi toplumsal hayatın tümünü etkilediğini gibi demokrasinin gelişmesini de engelliyor. Bu yüzden ülkenin demokratikleşmesini ve insani kalkınmanın başarılması, sosyal adaletin gelişmesi, bireyin özgürleşmesi ve sağlıklı bir toplum birey ilişkisinin kurulması, toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanmadan mümkün olmamaktadır. 1.9.Kadının Toplumdaki Siyasetteki Yeri Bugüne kadar Cumhuriyet Türkiye sinde bir tek kadın vali atanmamıştır ve 2011 yılı itibariyle hiç kadın vali yoktur. Siyasi Partiler ve Seçim yasası, kadın erkek eşitliğini ve demokratik katılımı sağlamak üzere kadınlar ve erkekler için eşit temsil şartını içerecek ve kadınların seçilebilir sıralardan aday gösterilmesini sağlayacak şekilde değiştirilmelidir. Türkiye de 2011 genel seçiminde parlamentoda kadınlar sandalyelerin sadece 11.2 almıştır. Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı sadece kadınları ilgilendiren bir sorun değil. Kadınların tam ve eşit yurttaşlar olarak görülmemesi toplumsal hayatın tümünü etkilediğini gibi demokrasinin gelişmesini de engelliyor. Bu yüzden ülkenin demokratikleşmesini ve insani kalkınmanın başarılması, sosyal adaletin gelişmesi, bireylerin özgürleşmesi ve sağlıklı bir toplum birey ilişkisinin kurulması, toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanmadan mümkün olamıyor Ekonomik Politikalar Ekonomik politikalarımızın hedefi, halkın refahını sağlamak, orta sınıflaşmayı temin etmek, yoksulluğu, işsizliği önlemektir. Bu hedefler için ekonominin serbest piyasada şekillenmesini, devletin ekonomideki işlevini, "haksız rekabetin önlenmesi", "fırsat eşitliğinin ve zenginliğin sağlanması", "verimliliğin özendirilmesi" ve "her düzeyde sürdürülebilirliğin gözetilmesi" ilkeleriyle sınırlandırılıp, hukukla güvence altına alınması gereğine inanıyoruz. Özellikle yolsuzluklarla mücadele, hem hak ve adalet için, hem de kaynakların verimli kullanılması için önemlidir Hukukun Üstünlüğü Hukukun üstünlüğü demokrasinin ulaştığı son merhaledir. Hukukun üstünlüğü yasalara bağlı olduğu kadar toplumun gönüllülüğüne bağlıdır. Siyasetçiler, bürokratlar, kuruluşlar ve halk kanunların uygulanmasında gönüllü olmalıdırlar. Gönüllülüğün olduğu yerde hukukun üstünlüğünden bahsedilebilir. Partimiz her safhada toplumla iç içe, hukukun üstünlüğünü yürürlüğe koymak için bıkıp usanmadan çalışacaktır Özgürlük Özgürlük her insanın doğumla birlikte kazandığı evrensel bir özelliktir. Siyasetin görevi özgürlükleri sonuna kadar genişletmektir. Partimiz, özgür vatandaşına güvenen bir toplumsal ve siyasal yapı kurmanın gereklerini yerine getirecektir. Demokraside; insanın girişimi, düşüncesi ve emeğinin ürünü olan her şey kutsaldır. Düşünce ve ifade hürriyeti, din ve vicdan hürriyeti, teşebbüs hürriyetinin sağlanması ve korunması partimizin temel görevi olacaktır. 9

10 1.13.Adalet Adalet mülkün, yani devletin ve toplumsal hayatın temelidir. Çağımızda adalet siyasetin, ekonominin ve teşebbüsün temel taşıdır. Adalet mazlumun son sığınağıdır. Herkes adaletin gerçekleşeceğine güvenmeli, ekonomik, toplumsal ve siyasal ilişkilerini bunun üzerine kurmalıdır Refah Partimiz insani gelişimi sağlamayı, vatandaşın hayat kalitesini yükseltmeyi, zenginleşmeyi en önemli ödevlerinden birisi olarak görmektedir. Refahı sağlamak kadar bunu adaletli bir şekilde dağıtmak önemlidir. Amacımız, Türkiye'nin imkanlarını, fırsatlarını, üstünlüklerini akılcı politikalarla kullanmak, hızla gelişmeyi ve kalkınmayı sağlayarak ülkemizin rekabet gücünü artırmak, insanımızı hak ettiği hayat standartlarına kavuşturmaktır. B. ADALET, DEMOKRASI (İNSAN HAKLARI VE ÖZGÜRLÜKLER) 1. HİZMET VEREN DEVLET 1.1. Adalet Reformu Bilgi çağında yaşamaktayız ve toplum hızla değişmektedir. Çağın temel dinamiği olan teknoloji, çalışma, yaşama ve düşünme biçimimizi değiştirmiştir. Bireylerin yaşama felsefesi, aile yapısı, sosyal tabakalar, sivil toplum kuruluşları, devletten beklentiler, demokrasi vb. her şey değişim halindedir. Bu değişim içerisinde adalet kurumu da yerini almıştır. Kanun devleti, hukuk devleti aşamalarından geçen süreç, günümüzde hukukun üstünlüğünün esas olduğu bir konuma gelmiştir. Bu kadar yoğun bir değişim geçiren birey ve topluma, 80 yıl öncesinin toplumunun değerlerini esas alan kanunlar ve kurumsal adalet yapısıyla cevap vermeye çalışmak, başarısızlığa mahkum olmaktır. Medeni ve ceza kanunlarında yapılan kısmi düzenlemeler, adalet sisteminin bütünlüğünü büsbütün bozmuş, mekanizma işlemez hale gelmiştir. Değişmeyen kanunlar, değişen toplumun sosyal dokusu ile uyumsuzluğa düşmüş, adalet hizmeti verilemez hale gelmiştir. Ortaya konan kısmi değişimler toplumumuzun sosyal dokusunu iyice bozmuş, adalet kurumları etkinlik sağlayamamıştır. Verilen cezalar tartışılmış, adalet gecikmiş, vatandaşımız mutsuz olmuştur. Demokrasilerde, mağdurun en son sığınağı adalettir. Adaleti çeşitli nedenlerle bulamayan toplumlar kaostan kurtulamazlar. Adalet hizmetinde ortaya çıkacak boşluk kabul edilemez bir durumdur. Bu boşluk kanun dışı çeteler tarafından derhal doldurulur, devletin etkinliği tartışma konusu haline gelir. Adalette en önemli husus, davaların bir an önce bitirilmesidir. Geç gelen adalet, adalet değildir. Günümüz Türkiye'sinde yıllarca süren davalar vatandaşı bezdirmiş, çeşitli hak arama yollarına itmiştir. Partimiz birçok sorunla yüklü adalet mekanizması içinde temel sorun tanımını, adaletin gecikmesi olarak belirlemiştir. Alacağımız tedbirlerle, adaleti hızlandırıp "tek mahkemede adalet" i gerçekleştireceğiz. 1.2.Tek Mahkemede Adalet Ülkemizin en büyük sorunu geç gelen adalettir. Geciken adalet, olmayan adalet demektir. Adli süreci analiz edersek, ceza mahkemeleri, sağlıkta olduğu gibi, kapasitelerinin üzerinde çalışmaktadırlar. Örneğin, İstanbul'da yıllık adet hazırlık tahkikatı yapılmaktadır. Savcı kadrosu arasındadır. Her savcıya hazırlık tahkikatı için 3000 adet dosya düşmektedir. Savcılar bu tahkikatları karakollara, onlar da polis memurlarına bırakmaktadırlar. Polis önce suçluyu yakalamakta, onu çeşitli yollarla konuşturarak da delil toplamaktadır. Karakolda "suçludan delile" yöntemiyle hazırlanan tahkikat dosyaları savcılara gönderilmekte, onlar da dava açmaktadırlar. Mahkemeye çıkan zanlı, ifadesini baskı altında verdiğini söyleyip, polis ve savcıdaki ifadelerin hepsini reddetmektedir. Bu durumda hakim başa dönmekte, hazırlık tahkikatında yapılması gerekenleri de üstüne almakta, delil toplayıcı bir işleve girmektedir. Örneğin zanlının parmak izlerinin laboratuvarda incelenmesine, DNA örneklerinin adli tıpta değerlendirilmesi, nüfus bilgileri için iline yazılması vb. İşlemler davaya zaman kaybettirmektedir. Eksik gelen dosya hakimi polis ve savcının görevini de yapar hale getirmektedir. 10

11 Hakimler hazırlık tahkikatı yapan, delil toplayan durumundan kurtarılmalıdır. Bu da iyi hazırlanmış, delillere dayalı hazırlık tahkikatı dosyalarına bağlıdır. Burada esas olan, hazırlık tahkikatı dosyalarının düzgün hazırlanmasıdır. Deliller tamam olduğunda hakimlerin yapacağı iş gayet kolay bir şekilde, suçun kanundaki karşılığıyla suçluya ceza vermek olacaktır. Bu durumda mahkeme 1-2 celsede neticelenecektir. 1.3.Çözüm Önerilerimiz Adli Polis Kurulacak, Modern Laboratuvarlar Çoğaltılacak Emniyet genel müdürlüğüne bağlı, savcılarla çalışacak adli polis kadrosu oluşturulacaktır. Adli polis mensupları hukuk mezunu olacak, komiser muavini olarak göreve başlayacaklardır. Savcıların emrinde hazırlık tahkikatı dosyasını tamamlamakla görevli olacaklardır. Yeni teknik laboratuvarlar açılacak, deliller en ince noktasına kadar değerlendirilecektir. Böylece bir suçta önce deliller toplanacak, bu delillerle ilgili suçlu yakalanacaktır. Bir hırsızlık varsa zanlının parmak izleri ve görgü şahitleriyle dosya hazırlanacaktır. Yani "delilden suçluya" gidilecektir. İtiraf en zayıf delil olacaktır. Böylece hakim, delillerle hazırlanmış eksiksiz hazırlık dosyasına dayanarak suçluyu 1-2 celsede mahkum edecektir. Aynı zamanda delilden suçluya gidildiği için karakollarımızdaki kötü muamele de ortadan kalkacaktır Bağımsız Adalet Tesis Edilecek Adaletin bağımsızlığının tartışılması ve gecikmesi günümüzün temel sorunlarıdır. Siyasi müdahaleler derhal adaletin dışına çıkarılmalıdırlar. Savcılar ve Hakimler Yüksek Kurulu ayrı ayrı oluşturulacaktır. Buralarda siyasilere görev verilmemelidir. Hakim ve savcıların tayini kendi seçecekleri kurullar tarafından yapılacaktır. Başka hiçbir kurul veya kurum hakim ve savcı tayininde etkili olamayacaktır Savcı, Avukat Eşit Olacak Devlet felsefemiz, "vatandaşının hizmetinde devlet" olacağından, mahkemelerde de bu hususa riayet edilecektir. Mevcut mahkemelerde savcılar savunma avukatlarından daha yüksekte oturmaktadırlar. Bu "devletin emrinde vatandaş" anlayışının tezahürüdür. Savcı devletin avukatı olduğuna göre vatandaşın avukatı ile aynı seviyede olacaktır. Hakim ise olabildiğince yüksekte olacaktır. Çünkü hakimler adaletin gerçek temsilcileridir Hakem Mahkemeler Kurulacak Ülkemizde toplumsal kutuplaşmalara bağlı olarak davalar çok fazladır. Belediye ve muhtarlık bazında itibarlı kişilerden hakem mahkemeler oluşturulacaktır. Bunlar vatandaş ihtilaflarını mahkeme öncesi karara bağlayacaklardır. Kararı beğenmeyen taraf mahkemeye gidebilecektir. Ancak mahkeme daha önce verilmiş hakem kararını onaylarsa, kaybeden taraf % 10 fazlası ile cezasını ödeyecektir. Bu tür uygulamalar, mahkemelerin yükünü azaltmak bakımından faydalı hizmet verecektir Mahkemeler Dağınıklıktan Birleşik Hale Getirilecek Adli yargı hukuki ihtilaflara çözüm bulmak amacıyla kurulmuştur. Bunlar ticaret, asliye, sulh, kadastro, icra, kambiyo ve özel kanunlarla kurulan diğer mahkemelerden ibarettir. Bu mahkemeler arasındaki en büyük sorun görev ve iş bölümü uyuşmazlığıdır. Bu durum yargıyı uzatmaktadır. Bu nedenle hukuk mahkemeleri bir mahkeme altında birleştirilecektir. Diğer özel mahkemeler hukuk mahkemelerinin dairelerine dönüştürülecektir Avukatlara Delil Toplama Yetkisi Verilecek Adaletin hızlandırılması için hukuk davalarında taraflar delille müracaat edeceklerdir. Mahkeme başlamadan önce taraflara karşılıklı olarak deliller verilecek, bu delillere karşı, taraflar toplayabildikleri her delili mahkemeye sunacaklardır. Bu konuda avukatlara kamu ve diğer kurumlardan delil toplama yetkisi verilecektir. Taraflar verilen süre içinde delilleri toplayıp, mahkemeye sunacaklardır. Mahkeme başladıktan sonra delil toplamak sona ermiş olacak böylece hakim delillere bakarak tek celsede karar verebilecektir. 11

12 1.3.7.Meclis Adalet Komisyonu Devamlı Mesai Yapacaktır Ceza kanunu ve medeni kanun toplumun temel kanunlarıdır. Toplum sürekli bir değişim içinde olduğuna göre, bu kanunlarda toplumun değişimine paralel olarak değiştirilmelidir. Bu nedenle meclis adalet komisyonunun uzman kadrosu artırılarak devamlı bir çalışma içinde olacaktır. Toplumun değişen yapısına uyumlu olarak bu kanunlarda değişime uğratılacaktır. 2. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN TEMİNAT ALTINA ALINMASI Hukukun üstünlüğünün, insan şeref ve haysiyetinin; fikir, teşebbüs, din ve vicdan özgürlüğünün teminatı olarak demokrasiyi sadece bir siyasî rejim değil, aynı zamanda bir hayat tarzı olarak gören partimiz, sosyal ve siyasî ilişkilerde, demokrasinin bütün kurum ve kuralları ile işletilmesinin gereğine inanmaktadır. Anayasamızın mümkün olabildiğince geniş bir uzlaşma ile genel sınırlama hükümlerinden daha çok, genel koruma hükümlerine yer veren ve özgürlüğü esas alan bir nitelikte olması gerekli görülmektedir. 2.1.Kadına Yönelik Yaygın Şiddetin Önlenmesi TÜİK verilerine göre, cinsel saldırı suçlarından son 5 yılda % 30 artış söz konusudur. Kadına şiddet son 12 yılda % 1200 oranında artmıştır. Bu tablonun değişmesi için; Nüfusu üzerinde olan belediyelerin kadın sığınakları kurumların zorlu kılmak, sığınakların uluslararası standartlara uygun olmasını sağlamak ve yürütmek, gerekli fonların ayrılmasını sağlamak için 5215 sayılı Belediyeler Kanunu nun sığınaklardan bahseden 14. Maddesi Büyükşehir belediyeleri için nüfusu geçen belediyeler kadınlar için sığınma evleri açmakla yükümlüdür. biçiminde değiştirilecektir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde uygulanacak yaptırımlar da yasada düzenlenmelidir. Yerel yönetimler Yasası nda, yerel yönetimler tarafından gerçekleştirilecek sosyal hizmet ve yardımlar arasına kadın danışma merkezleri ve sığınaklar eklenmelidir. Sosyal hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ( SHÇEK ) için bütçeden ayrılan pay arttırılarak; her ilde SHÇEK e bağlı kadın sığınakları açılacak ve buradaki hizmet kalitesi iyileştirilecek; yeterli kaynak ayrılmalı ve bu hizmetler tasarruf tedbirlerinin dışında tutulacak, bu kuruluşların kadın STK lar ile iletişim içinde işletilmesi sağlanmalıdır. Bugüne kadar oluşturulmuş bağımsız kadın sığınakları ve danışma merkezleri yerel yönetimler ve idari birimler tarafından mali destek de içinde olmak üzere çok yönlü olarak desteklenmelidir Türkiye nin her yerinde aynı telefon numarasıyla 24 saat aranabilecek bir ALO ŞİDDET hattı kurulmalı ve hızlı çalışmalıdır. Her ilde buna bağlı olarak şiddet mağduru ya da mağdur olma riski olan kadınlar için kolay ulaşabilir korunma olanağı, sağlık, hukuki, psikolojik destek verecek caydırıcı ve cezalandırıcı önlemlerin kesin ve etkin olarak uygulanması sağlayacak kurumsal altyapı hazırlanmalı, bu çalışmaları koordine edecek komiteler oluşturulmalıdır. TÜİK bünyesinde kadına yönelik şiddet konusunda düzenli veri akışını sağlamak amacıyla, KSGM, belediyeler, SHÇEK, kadın STK ları sığınma evleri, karakollar, hastaneler, sağlık personel ve ekiplerinin ellerindeki verileri aktaracakları bir veri bankası oluşturulmalıdır. Medyada kadına yönelik şiddet haberlerinin ele alınışıyla ilgili olarak etkin bir düzenlenmeye ihtiyaç vardır. Şiddeti teşvik etmeye ve meşrulaştırmaya özen göstermek, özel hayata ve mahremiyete saygılı olmak ve kadınların sorunlarına duyarlı olmak ve kadınları nesneleştirmekten kaçınmak maddelerinin Medya Etik Konseyi tarafından etkin bir şekilde izlenmesi gerekmektedir. Kadına yönelik şiddetin önlenmesi, toplumsal duyarlılığın arttırılması ve kadınların bilinçlendirilmesine ilişkin yayınların özendirilmesi için bir fon oluşturulmalıdır. Berdel yaptığı, başlık parası aldığı ve erkek çocuk istemi ile kadına baskı yaptığı tespit edilen kişilere cezai yaptırım uygulaması için yasal düzenlemeler yapılmalı; zorla evlilik suç ve ceza kapsamına girmelidir. 12

13 Şiddete uğrayan kadınları, özellikle danışma merkezleri ile sığınaklar başvuran kadınları ekonomik olarak güçlendirmek ve öncelikle yeniden ev kurmalarını desteklemek amacıyla bir Kadın Destek Fonu oluşturulmalı ve bu fona Sosyal Yardımlaşma ve Danışma Fonu ndan kaynak ayrılmalıdır. İş beceri eğitimlerinden ücretsiz yararlanmada ve işe yerleştirmede şiddet mağduru kadınlara kotalar ayrılmalı, eğitim ve iş arama sürecesin de bu kadın ve çocukların geçim giderleri İŞKUR tarafından sağlanmalıdır. Çok eşliliği, zorla evlilikleri, gelenek suçlarını namus cinayetlerini, kadına karşı her türlü şiddeti ve tacizi kınamanın ve engellemenin yollarını bulmak, töre ve namus cinayetlerine eşit şekilde ceza verilmesini sağlamak ve kamu oyunu bilinçlendirmek için tüm devlet kurumlarını ve kamu kuruluşlarını seferber edecek kampanyalar düzenleyeceğiz ve bu konuda kampanya yürüten sivil toplum kuruluşlarına destek vereceğizdir sayılı Aile Korumaya Dair Kanun, Medeni Yasa ( Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi,) Türk Ceza Kanunu ( Namus Cinayetleri, Bekaret Kontrolü) ve Yerel Yönetimler Yasası ( Belediyeler Kanunu ) başta olmak üzere kadınları şiddete karşı koruyan tüm yasal düzenlemelerdeki eksiklikleri bir an önce giderilecektir. Avrupa Konseyi Kadına Şiddet Sözleşmesi imzalanmalı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi nin 12 nolu ek protokolü onaylanıp uygulanacaktır. 3.DEMOKRASİ Demokratik reformların hedefi mali ve siyasal açıdan özgür yurttaşlardan oluşan istikrarlı bir toplum yaratmaya yöneliktir. İstikrarlı toplum güçlü devleti doğurmaktadır. Bu unsurlar bir araya geldiğinde devlet ve toplumu meydana getiren bireyler, "refah" içinde yaşayan fertlerden oluşmaktadır. Demokrasinin temel hedefi insanları refah içinde yaşatmak olmalıdır. Ancak çağımız değişim çağı olduğundan refahın kapsamı ve anlamı devamlı bir değişim içindedir. Demokrasi ve refah anlayışı devamlı değişime uğradığından, dinamik bir demokratik yapıyı ortaya koymak zarureti bulunmaktadır. Dinamik bir demokratik yapı ortaya koymanın yolu ise demokrasinin parametrelerini değişen çağa uygun olarak tanımlamaktır. 3.1.Demokrasi Ekonominin Temel Taşıdır Çağımızda disiplinler tek boyutlu olarak ifade edilemez hale gelmiştir. Demokrasi ekonomi, kültür, teknoloji, çevre, milli güvenlik gibi disiplinlerle iç içe girmiştir. Biri olmadan diğerlerini izah etmek mümkün olmamaktadır. Bilgi çağında teknoloji insan beyni olmuştur. Geleceğe yön veren şey düşünen, düş gören, bunun neticesinde yaratıcı fikir üreten beyinlerdir. Ülkelerin, kurumların, partilerin gücü bu özelliklere sahip yetişmiş beyinlerle, hem de çok iyi yetişmiş beyinlerle ölçülmektedir. Çünkü üretimi yapacak, teknolojiyi ortaya koyacak olan bu beyinlerdir. Diktatörlüklerin ve krallıkların hüküm sürdüğü yasaklı rejimlerde üretici beyin yerine biat eden, taklitçi beyinlerle karşılaşırız. 3.2.Katılımcı Demokrasi Sanayi toplumunun teknolojisi fabrikaydı. Bilgi toplumuna girdiğimiz bu çağda teknoloji insan beyni olmuştur. Teknolojinin değişmesi toplumsal yapıda ve ailede de değişik oluşumlara yol açmıştır. Aynı şekilde sanayi toplumunun temsili demokrasisi de bilgi toplumunda "katılımcı demokrasi" olmuştur. Teknolojinin ilerlemesi ve bu alandaki yeni gelişmeler katılımcılık isteğini güçlendirmede etkili olmuştur. Siyasal partilerin seçmenlere vaatleriyle, hükümete geldiği zaman yaptıkları arasında tutarlı bir ilişki olmadığından halk temsili sistemden kopmuştur. Siyasetçilere ve siyaset kurumuna halkın güveni azalmıştır. Bu durum temsili demokrasinin yerine, halkın her safhada kontrol edebileceği katılımcı demokrasiye geçmenin yolunu açmıştır. Aksi takdirde seçmenlerin tercihlerinin gerçekleşmemesi, halkın sahip olduğu hakların ellerinden alınmış olması neticesini doğurmakta, demokrasiye olan güveni sarsmaktadır. 3.3.Siyasi Partiler Kanunu Değişecektir Siyasi partilerimizde en büyük sorun parti içi demokrasinin işlememesidir. Parti içi demokrasi işlemezse gerek parti içinde gerek de parti sistemi genelinde ifade özgürlüğünün ve temsil hakkın işlerlik kazanması mümkün olmayacaktır. 13

14 Siyasi partiler kanunu parlamenter demokrasilerde, demokrasinin yerleşmesi açısından hayati öneme sahip bir kanundur. Bu nedenle bu kanun ana hatlarıyla aşağıdaki konularda değiştirilecektir; Parti içi demokrasiyi kurumsallaştıracak düzenlemeler yapılacaktır. Genel başkanlık süresi 5 olağan kongre ile sınırlandırılacaktır. Üye kayıtlarında ve delege seçimlerinde hakim teminatı sağlanacaktır. Milletvekili, il meclisi üyeleri, belediye başkanı, belediye meclis üyelerinin seçimi partiye kayıtlı bütün üyelerin katılımı ile hakim nezaretinde ön seçim sistemi ile yapılacaktır. 3.4.Yeni Bir Sivil Anayasa Anayasalar temel kanun olmanın ötesinde devletin temel felsefesinin de bir ifadesidir. Anayasalar bir ülkenin siyasi, ekonomik, sosyal sistemlerin ürünü olup bu disiplinlerin ifadeleri, çağdaş olmanın ölçütü olarak değerlendirilir. Yeniden bir sivil anayasa yapmanın gereği ortaya çıkmıştır. Yeniden yapılacak anayasanın temel unsuru hukukun üstünlüğü olacaktır. Yeni anayasada temel konular; Daha az devlet, daha çok birey: mevcut anayasamız bireye karşı devleti korumak gibi bir yanlışlığın içindedir. Modem anayasalar örgütlü bir gücü ifade eden devlete karşı bireyin haklarını koruyan bir içeriğe sahiptirler. Yeniden yapılacak bir anayasanın özü bireyin haklarını korumaya yönelik olacaktır. Hakem devlet: yeni anayasa ideolojiler karşısında tarafsız olmalıdır. İdeolojiler ve felsefeler siyasi partilerce ifade ve temsil edilmelidirler. Adil devlet, özgür toplum: temel hak ve özgürlükler rejimi açısından, çağdaş ve evrensel standartlar esas alınacaktır. Bu konulardaki düzenlemelerle demokratik, çağdaş, özgürlükçü ve çoğulcu bir sistem ortaya konulacaktır. Az yasak-çağdaş toplum Anayasa yasaklar manzumesi olmaktan çıkarılacak, kendine ve gücüne güvenen devlet yer alacaktır. Anayasadaki ekonomik ve sosyal söylemler bilgi çağının dinamikleriyle paralel olacak, çağdaş değerleri ifade edecektir. 3.5.Yeni Bir Seçim Kanunu Yapılacak Daraltılmış bölge esasına göre yapılacak genel seçimler ile mahalli seçimler iki türlü yapılacaktır. Seçim ittifakı yapılmasının önü açılacaktır. Seçim harcamalarına sınır getiren ve yargıç denetimine alınan düzenlemeler getirilecektir. Seçmenin adaylar arasında tercih yapması sağlanacaktır. 3.6.Demokratik Hukuk Devleti Güçlünün değil hukukun üstünlüğünü savunur. Hukukun, adaletin saygınlığı, tarafsızlığı, bağımsızlığı demokrasinin güvencesidir. Hukuk devleti, hukukun üstünlüğünü kabul eden, vatandaşların tarafsız yargının güvencesi altında bulunduğu, devletin eylem ve işlemlerinin yargı denetimine tabi olduğu bir yönetim biçimidir. Ülkede hukukun üstünlüğünü egemen kılmaya kararlıdır. Bu anlayışla evrensel hukuk ilkelerine dayalı bir hukuk devleti anlayışının ve yargı bağımsızlığının bütün koşullarıyla sağlanması hedefimizdir. Herkesin kanun önünde eşitliği ilkesi koşulsuz olarak uygulanacaktır. Yasamanın ve yürütmenin işlem ve eylemleri yargı denetimine tâbi tutulacak yargı organlarının kararlarına yürütmenin ve bütün devlet kurumlarının tam olarak uyması sağlanacaktır. -Anayasanın, evrensel hukuk devleti normları ile uyuşmayan maddeleri değiştirilecek Dünyada ve Türkiye de ortaya çıkan ihtiyaçların karşılanması amacıyla anayasanın bazı maddelerinin değiştirilmesinin parlamentoda sağlanacak uzlaşmayla gerçekleştirilmesi hedef alınacaktır. Ancak, anayasamızın değiştirilmesi teklif bile edilemeyecek maddelerinin doğrudan veya dolaylı yollardan değiştirilmesi veya etkisiz kılınmasına yönelik çabalara kesinlikle karşı çıkılacaktır. Başta milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması olmak üzere anayasamızın çağdaş hukuk devletlerindeki temel anlayışla bağdaşmayan hükümlerinin değişmesi temel önceliğimizdir. 14

15 -Devlet yönetiminde katılımcı ve çoğulcu yapılanma esas alınacak Özgür bireylerin ve sivil toplum örgütlerinin, kendilerini doğrudan ilgilendiren konularda idarenin her kademesinde karar alma süreçlerine katkıda bulunmalarına önem ve öncelik verecektir. Yasa önünde eşitlik ilkesi korunacak: kişilerin devlet tarafından eşit olarak korunması esastır. Demokrasi, çoğunluktakiler kadar azınlıktaki düşüncelerin ve inançların da korunmasını öngörür. 3.7.Bağımsız, Etkin ve Gecikmeyen Yargı Yargının bağımsızlığı ve yargıç güvencesi hukuk devletinin ve demokrasinin gelişmesinin ön koşuludur. Savunma hakkının ve hak arama özgürlüğünün tam olarak sağlanması hukuk devletinin vazgeçilmez koşuludur. Yasama, yürütme ve yargı erklerinin ayrılığı ile yargının bağımsızlığı ilkeleri, devlet yapımızın temel anayasal kuralları arasında yer almaktadır. Bu ilkeler eksiksiz olarak uygulamaya konulmadan, hukukun üstünlüğü ülkenin her yöresinde yaşama geçirilmeden, bir hukuk devleti yapılanmasından söz edilemez. -Adalet Bakanlığı, adaletin yönetiminde değil, adaletin hizmetinde olacaktır Adalet Bakanlığı nın kuruluş kanunundaki yetkileri dışında doğrudan veya dolaylı olarak kullanmakta olduğu, çağdaş hukuk devleti normlarıyla bağdaşmayan ve yargı üzerinde büyük bir baskı unsuru oluşturan yetkileri kaldırılacaktır. Yargıyı siyasallaştırmaya yönelik her türlü müdahalenin önünü tıkayan ve mevcut yargı sistemini iyileştirici çözümler içeren çok yönlü bir ulusal hukuk reformu gerçekleştirilecektir, girişim engellenecektir. Hukuk ve yargı sistemi, hukukun üstünlüğü ve yargının bağımsızlığı kuralları çerçevesinde yeniden yapılandırılacaktır. Yargı bağımsızlığı ve yargıç güvencesi koşulsuz olarak sağlanacaktır. -Yargıda siyasallaşmanın önü alınacak Yargı hiçbir koşul altında yasama ve yürütmenin etkisine, siyasetin kuşatmasına sokulmayacak; yargıda siyasallaşma kesinlikle engellenecektir. Sağlıklı bir yargısal denetim için kişilere savunma, hak arama ve adil yargılanma konularında tüm olanakların sağlanması, idarenin her kademesinde yargı kararlarına eksiksiz olarak uyulması hedef alınacaktır. -Adli ve idari yargıda tek yargıçlı mahkemelerde yargıç, hukuk kökenli olacak Birden fazla yargıçlı idare mahkemeleri başkanları, bölge idare mahkemeleri ile Danıştay ve Yargıtay Daire Başkanları ile Danıştay ve Anayasa Mahkemesi başkanları mutlaka hukuk eğitimi almış olacaktır. -Mülki amirlerin keyfi tasarruflarının önü alınacak Yargının suç saymadığı hallerde de mülki amirlerinin alacakları kararların hukuk devleti anlayışının temel ilkeleriyle bağdaşması sağlanacaktır. Yargı bağımsızlığı, yargının yasama ve yürütmeden hem organik, hem de işlevsel açıdan bağımsız olması; yasama ve yürütmenin etki ve müdahalelerinden uzak tutulmasıdır. Yargı bağımsızlığı sağlanmadan hukukun üstünlüğünü temel alan hukuk devleti gerçekleştirilemez. Yargının bağımsızlığı ilkesi özenle korunacak: hiçbir organ, makam, merci veya kişinin yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere emir ve talimat veremeyeceği ileri bir hukuk devleti anlayışı ülkede etkin kılınacaktır. -Hâkimler ve savcılar yüksek kurulu yeniden yapılandırılacak Adalet Bakanının Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Başkanlığından, bakanlık müsteşarının de bu kurulun üyeliğinden çıkartılması sağlanacaktır. Kurul üyelerinin yargı organları tarafından seçilmeleri temin edilecektir. Hâkim ve cumhuriyet savcıları hakkında soruşturma başlatma Yetkisi Adalet Bakanlığından alınarak Hâkimler Ve Savcılar Yüksek Kuruluna verilmesi için gerekli anayasa değişikliği yapılacaktır. Hâkim Ve Savcılarla ilgili olarak alınacak tayin, terfi ve disiplin cezası ile meslekten çıkarma cezası aleyhine yargıya gitme yolu açılacaktır. Hâkimler ve savcılar yüksek kurulu, adli yargı kurumu ve idari yargı kurumu olmak üzere iki alt kuruldan oluşacak ve bu iki kurulun birleşmesinden de hâkimler ve savcılar yüksek kurulu meydana gelecektir. Adli yargı kurulu Yargıtay tarafından kendi üyeleri arasından, idari yargı kurulu da Danıştay tarafından kendi üyeleri arasından seçilecektir. Hâkimler Ve Savcılar Yüksek Kurulu kendi başkanını kendisi seçecektir. Adalet Müfettişleri Hâkimler Ve Savcılar Yüksek Kurulu na bağlanacak, inceleme ve 15

16 soruşturma izni verme yetkisi Hâkimler Ve Savcılar Yüksek Kurulu başkanına verilecektir. Hâkim Ve Savcılar Yüksek Kurulu nun kendi sekretaryasına sahip olacaktır. Bütçesi Adalet Bakanlığından ayrılacaktır. -Yargı etiği kanunu çıkarılacak Yargı mensuplarının tamamını kapsayan bir yargı etiği kanunun çıkarılacaktır. Yargının yolsuzluk ve kuralsızlıklarla etkin mücadelesinin önündeki engeller kaldırılacak. Yargının yolsuzlukları cezalandırma yetkisinin önündeki engeller ve kısıtlamalar kaldırılacaktır. -Bazı suçlarda zaman aşımı kaldırılacak Son zamanlarda zaman aşımı nedeniyle pek çok suçta suçluların cezasız kaldığına ve bu durumun kamu vicdanını derinden yaraladığına tanık olunmaktadır. Kamu gücünü haksızca kullananların, kamu kaynaklarından kendisi ve yakınları için zenginleşme amaçlı faydalananların, yolsuzluk yapanların bu uygulamaları ile halkı kandırarak sistematik soygun yapanların, zincirleme şekilde dolandırıcılık ve sahtecilik suçunu işleyenlerin bu suçlardaki zaman aşımı kaldırılacaktır. -Hukuk eğitimi kalitesi yükseltilecek: Yargıçlık ve savcılık mesleklerine nitelikli adayların alınması için üniversitelerdeki hukuk eğitiminin daha ileri düzeye yükseltilmesine çalışılacak, mesleğe giriş sınavlarının değerlendirilmesinde yürütme organının yetkisi kaldırılacaktır. -Türkiye adalet akademisi özerk bir bilim kurumuna dönüştürülecek Türkiye adalet akademisi; bilimsel, akademik, mali ve idari açılardan Adalet Bakanlığı ndan ayrılıp tamamen bağımsız ve özerk bir bilim kurumu haline getirilecektir. 3.8.Yargıç Güvencesi Yargıç güvencesi, yargıçların herhangi bir baskı, tehdit veya müdahale olmaksızın tam bir serbestlik ve tarafsızlıkla yargı işlevini yerine getirmelerinin sağlanmasıdır. Yargıç ve savcıların görevlerini yerine getirmelerinde ve özlük haklarında tam güvenceye kavuşturulmaları sağlanacaktır. 3.9.Hak Arama Özgürlüğü -Hak arama özgürlüğü korunacak Adil yargılanma, iddia ve savunma, dilekçe haklarının ve hak arama özgürlüğünün özenle korunmasını sağlamak için tüm hukuk düzenimizde hak arama-savunma ve adil bir biçimde yargılanma olanaklarını genişletecek düzenlemeler yapacaktır. -Geciken adalet, adalet değildir Mevzuattan ve uygulamadan kaynaklanan tüm engeller kaldırılacak, yargılama sürecini hızlandıracak yapılanma sağlanacaktır. Mahkeme masraflarının vatandaşın hak arama özgürlüğünü engellemesi önlenecektir. -Ceza hukuku suçlular, ceza yargılama hukuku masumlar içindir Suçluluğu kanıtlanmadıkça kimseye suçlu denilemez. Sorgulama sürecinin adil, etkin, güvenilir olması, soruşturmanın gizliliği ilkesine uyulması ve çağdaş tutuklu haklarına saygı gösterilmesi için her türlü önlem alınacaktır. Savunma dayanağından yoksun olanlara devletin savunma hakkı sağlamak görevi eksiksiz yerine getirilecektir. İddianame oluşturulmadan tutukluluk halinin devamına ileri demokrasiler standardında sınırlamalar getirecek mevzuat düzenlemeleri yapılacaktır. Avrupa insan hakları sözleşmesine uygun olarak keyfi gözaltına almaları önleyecek yasal düzenlemeler yapılacak, tutuklamaların da sadece yasaların zorunlu kıldığı hallerle sınırlanması sağlanacaktır. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu nda gerekli değişiklik yapılarak tutuklama süresi asliye cezalık suçlarda 4 ay ile diğer tüm durumlarda ise en çok 6 ay ile sınırlandırılacaktır. 16

17 Bu süre zarfında sanık hakkında kamu davası açılmaz ise, sanık salıverilecektir. Yargı sisteminin etkinliğinin artırılması için fiziki altyapı, bilgi teknolojilerinin tüm olanaklarından da yararlanılarak geliştirilecektir. -Türkiye Barolar Birliği ne anayasa mahkemesinde dava açabilme yetkisi Savunma hakkının güvencesi olan baroların yürütme erkinin vesayetinden kurtulmasını ve Türkiye Barolar Birliği ne, Anayasa Mahkemesi nde dava açma hakkının tanınmasını hedef alacaktır. -Adli tıp kurumu özerk ve etkin bir yapıya kavuşturulacak Kurul, yargıya en üst düzeyde hizmet sunan, mali, idari ve bilimsel özerkliği olan, çağdaş bağımsız bir üst teknik bilirkişi kurumu yapısına kavuşturulacak; kurumun işleyişindeki tüm aksaklıklar giderilerek, adaletin doğru olarak oluşumuna katkısı eksiksiz olarak sağlanacaktır. Adli tıp kurumu yeniden yapılandırılırken Adalet Bakanlığı na bağlı olmaktan çıkarılacak, tayin ve terfiler oluşturulacak bağımsız bir kurul tarafından yapılacaktır. Adli tıp kurumu diğer yüksek yargı organlarının da bulunduğu başkent Ankara ya taşınacaktır. -Adli kolluk oluşturulacak Hazırlık tahkikatlarının, karakollara bağlı olay yeri polisi ve jandarması yerine çağdaş adli kolluk birimleri tarafından yapılması sağlanacaktır. Bu birimler, özlük hakları ve disiplin yönünden cumhuriyet savcılıklarına bağlanacak; soruşturmalar adli kolluk katkısı ile Cumhuriyet Savcılıkları tarafından yürütülecektir. -Çocuk mahkemeleri yeniden düzenlenecek Çocuk Mahkemeleri, kuruluş amacına uygun olarak yeniden örgütlenecektir. Çocukların suç işleme ortamlarından korunmaları ve kurtulmaları hedef alınacaktır. Çocuk suçluların yetişkinlerle aynı hapishanelerde bulundurulması önlenecektir. -Kamu denetçiliği kurumu kurulacak İdare ile yurttaş ilişkilerinde karşılaşılan bir bölüm basit uyuşmazlıkların, idari yargı alanına girmeyen konularda hızlı ve adil bir biçimde çözümü amacıyla, kamu denetçiliği kurumu kurulacaktır. Kamu denetçilerinin bu iş için en yetenekli, deneyimli ve tarafsız kimseler arasından seçilmesi için gerekli kurallar saptanacaktır İnfaz Kurumları Cezaevlerini, suçluyu infaz sonrasında topluma kazandırma amacı ile üretime ve eğitime yönelik bir uygulamaya açık, çağdaş kurumlara dönüştürecektir. Mahkûmların mümkün olduğu ölçüde ağaçlandırma, çevre, tarım gibi kamu projelerinde ücret karşılığı istihdamı özendirilecektir. İnfaz sisteminin yeniden yapılandırılmasında uluslararası kuralların uygulanması sağlanacaktır. Suçlu çocukların cezalarının infaz sistemi yeniden düzenlenecek; ıslahevleri, suç özendirme yerine, iş ve meslek becerilerini geliştiren, suçlu çocukları topluma kazandıran yapıya kavuşturulacaktır. Cezaevlerinde fiziki koşulların Avrupa ülkeleri düzeyine çıkartılması hedef alınacaktır. Gözaltına alındıkları andan itibaren şüphelilerin ve sanıkların can ve mal güvenliği ile sağlığı devletin güvencesi altındadır. Bunların sağlıklarını ve güvenliklerini sağlayacak önlemlerin alınmasından savcılar ve cezaevi yöneticileri şahsen sorumlu olacaklardır Özgür Birey Demokrasinin asıl öğesi özgür bireydir. Özgür olmaya bireyin, kendi potansiyelini geliştirebilmesi, yeteneklerini sergileyebilmesi, toplumda demokratikleşmeye, insan hak ve özgürlükleri çıtasının yükseltilmesine katkıda bulunabilmesi, demokrasi bilincini paylaşabilmesi, gerçek anlamda seçme yeterliliğine sahip olabilmesi mümkün değildir. İlk Parti nin temel amacı; bireyi özgürleştirmek, bireyin kendisini geliştirmesinin önündeki ekonomik, siyasal, sosyal ve kültürel engelleri kaldırmak, bireyin özgürlüklerini bilinçli olarak kullanmasını sağlamaktır İnsan Hak ve Özgürlükleri Çağdaş demokrasilerin özünü; ulusal irade ve hukukun üstünlüğü ilkeleri eşliğinde, bireylerin evrensel nitelikli temel hak ve özgürlüklerini, yaşamları boyunca eksiksiz olarak ve engellenmeden kullanabilmeleri oluşturur. 17

18 İnsan haklarının, çağın gereklerine uygun olarak süreklilik içinde geliştirilmesinin gereğine inanmaktadır. Özgürlükçü ve çoğulcu demokrasinin tüm kurum ve kuralları ile yaşama geçirilmesini amaçlayan başta insan hakları evrensel bildirgesi olmak üzere, insan hakları alanında ülkemizin taraf olduğu tüm uluslararası sözleşme hüküm ve ilkelerinin eksiksiz olarak uygulanmasını öncelikli hedef olarak görmektedir. -Temel hak ve özgürlükler eksiksiz uygulanacaktır En geniş anlamda insan hak ve özgürlüklerinin uygulanmasının takipçisi olacaktır. Temel hak ve özgürlükler, yalnız yasayla sınırlanabilir. Temel hak ve özgürlükler Anayasa nın ve Türkiye nin taraf olduğu uluslararası antlaşmaların sözüne ve özüne uygun biçimde ancak ve yalnızca yasayla sınırlanabilir. Bu sınırlama, hangi gerekçeyle olursa olsun hakkın özüne dokunamayacağı gibi, demokratik toplum gereklerinin haklı kıldığı ölçüyü aşamaz ve öngörülen amaç dışında kullanılamaz. Yargı kararı olmadan kimse özgürlüğünden yoksun bırakılamaz. Siyasal, düşünsel, toplumsal, dinsel ve bireysel özgürlükler bir bütündür. Bu özgürlüklerin en etkili biçimde korunması için Anayasa da gerekli değişikliklerin yapılması hedef alınacaktır. Bireylerin, din, mezhep, ırk, renk, cinsiyet, etnik köken, dil ve benzeri özelliklerine bakılmaksızın, aralarında herhangi bir ayırım gözetmeksizin temel insan hak ve özgürlüklerinden yararlanması sağlanacaktır. -Yurttaşların temel hak ve özgürlüklerinin mümkün olan en ileri düzeye getirilmesi hedef alınacak Yurttaşların yaşam hakkı kutsaldır. İşkence ve orantısız güç kullanımına hiçbir şekilde izin verilmeyecektir. Yapılacak tüm yasal düzenlemelerde ve uygulamada Avrupa İnsan Hakları sözleşmesinin ve taraf olduğumuz diğer uluslararası sözleşmelerin ilkeleri gözetilecek, hak ve özgürlüklerin ihlaline izin verilmeyecektir. Bu anlayışla; -Yaşam hakkı Yaşam hakkı ile insan varlığının korunması ve geliştirilmesi temel amaçtır. Türkiye nin farklı yörelerindeki ortalama yaşam beklentisi arasındaki büyük farkın giderilmesi hedefini yaşam hakkı kapsamında değerlendirmektedir. Bu farkın giderilmesi için gerekli ekonomik ve sosyal önlemler alınacaktır. Gözaltında işkence ve işkenceye bağlı ölümler mutlaka önlenecek, işkence yapanlar ve ona göz yumanlar etkili biçimde cezalandırılacaktır. -Düşünce ve ifade özgürlüğü Düşünce özgürlüğü demokrasinin temelidir. Düşünce, onu açıklama, anlatma ve örgütleme ile bütündür. Bu nedenle düşünceyi söz, yazı, resim ya da başka yollarla açıklama ve yayma hakkı, şiddet kullanılmasını teşvik etmedikçe ve yakın ve açık tehlike oluşturmadığı sürece engellenemez. Suçu ve suçluyu övme düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilemez. Düşünce ve düşünceyi ifade özgürlüğüne yönelik sınırlamalar uluslararası antlaşmalarda öngörülen ölçüleri aşamaz. -Din, inanç ve vicdan özgürlüğü Kimse dinsel inanç ve düşüncesinden ötürü kınanamaz, baskı altına alınamaz; düşünce ve inançlarını değiştirmeye, açıklamaya zorlanamaz. Herkes ibadetini, dininin veya inancının gereğini özgürce yapma, öğrenme ve geliştirme hakkına sahiptir. -Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı Düşünce özgürlüğü; düşüncenin, bireysel veya kitlesel iletişim araçları ile toplantılarla, gösteri yürüyüşleri ile demokratik kitle örgütleri aracılığıyla açıklanması olanağı sağlandığında gerçekleşebilir. Toplantı ve gösteri yürüyüşleri yasası, 45 ileri demokratik ülkelerdeki normlara uygun biçimde, özgürlükçü bir anlayışla yeniden düzenlenecektir. -Savunma hakkı 18