Prof. Dr. Mehmet Bahtiyar. Yeditepe (ve Kocaeli) Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Öğretim Üyesi MAKALELER III

Transkript

1 Prof. Dr. Mehmet Bahtiyar Yeditepe (ve Kocaeli) Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Öğretim Üyesi MAKALELER III İstanbul

2 Yay n No : 3087 Hukuk Dizisi : Baskı - Nisan 2014 İSTANBUL ISBN Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye ait tir. Her hak k sak l d r. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra f k s men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Baskı - Cilt Kapak Tasar m : Beta Bas m A.fi. : Pasifik Ofset Cihangir Mah. Güvercin Cad. No: 3 Baha İş Merkezi A Blok Avcılar / İSTANBUL Tel: (0212) (Sertifika No ) : Gülgonca Çarpık Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. (Sertifika No ) Narl bahçe Sokak Damga Binas No: 11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 Türk Ticaret Hukukuna emek veren tüm akademisyenlere...

4

5 ÖNSÖZ 2008 yılında, o yıla kadar çeşitli dergilerde ve armağanlarda yayınlanmış olan toplam 38 adet makalemiz, Beta Yayınevi tarafından, iki cilt olarak tekrar yayınlanmıştı. Bu ciltte de 2008 yılından sonra yayınlanan makaleler ile iki toplantıda sunduğumuz tebliğlerin bant çözümleri yer almaktadır. Böylece, mesleğin en başından bugünlere kadar, bilim ve araştırma deryasındaki mütevazi yolculuğumu tekrar anımsama ve makalelerimi ilgililenenlere toplu şekilde yeniden sunma olanağı buldum. Nasipse, aynı heyecan ve ilgi ile, bundan sonra da çalışmalarımı sürdürme umut ve arzusunu taşıyorum. Daha önceki iki ciltte yer alan makalelerin büyük bir kısmı, Türk Ticaret Hukuku nun en önemli isimleri ve ustalarından, Prof. Dr. Erdoğan MOROĞ- LU, Prof. Dr. Oğuz İMREGÜN, Prof. Dr. Ömer TEOMAN, Prof. Dr. Tahir ÇAĞA, Prof. Dr. Rayegan KENDER, Prof. Dr. Ergon ÇETİNGİL, Prof. Dr. Ali BOZER, Prof. Dr. Ünal TEKİNALP, Prof. Dr. Hüseyin ÜLGEN ile genç yaşta yitirdiğimiz değerli meslekdaşım merhum Doç. Dr. Mehmet SOMER için yazılmış ve onlar adına çıkarılan armağanlarda yayınlanmış, o nedenle, yazdıkları eserler ve yetiştirdikleri binlerce öğrenci ile ülkemizde Ticaret Hukukunun gelişmesine katkılarda bulunmuş tüm hocalarıma ve meslektaşlarıma ithaf edilmişti. Bu ciltteki yazılardan iki tanesi de, yine Ticaret Hukukunun seçkin simalarından Prof. Dr. Ersin ÇAMOĞLU adına çıkarılan iki ayrı armağanda yer almıştır. Yukarıda andığım saygıdeğer isimler yanında, isimlerini tek tek zikredemediğim, her yaştan, tüm Ticaret Hukukçularına karşı minnet ve bağlılık duygularım ile saygılarımı bir kez daha ifade ediyorum. İlk ikisi gibi, bu cildi de aynı gerekçelerle, Türk Ticaret Hukukuna her kademede emek veren tüm akademisyenlere ithaf ediyorum. Makalelerimi, ilgi duyanların değerlendirmesine tekrar sunma olanağını bana tanıyan Beta Basım Yayım AŞ nin değerli yetkilisi Sayın Seyhan SATAR ile, başta Müge Mete ve Gülgonca ÇARPIK olmak üzere tüm Beta çalışanlarına teşekkür ediyorum. Ayrıca, sağladığı çalışma ortamı ve yardımları nedeniyle sevgili eşim Av. Ayla BAHTİYAR a, birlikte olabildiğimiz sınırlı zamandan, çalışmalarım nedeniyle

6 VI hep fedakarlık yapmak durumunda kalan biricik oğlum Eren Kutay a, ailemizin çınarı anneme ve tüm kardeşlerime de minnet ve şükran duygularımı tekrar belirtmek istiyorum. İlgilenenlere yararlı olması ve Türk Hukuk deryasına bir damlacık katkı sunabilmesi ümidiyle. Mutlukent, Prof. Dr. Mehmet BAHTİYAR

7 İÇİNDEKİLER MAKALE 39 TÜRK TİCARET KANUNUNUN YÜRÜRLÜĞÜ VE UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN TASARISI HAKKINDA NOTLAR GİRİŞ...3 DEĞERLENDİRME NOTLARI...3 SONUÇ...8 MAKALE 40 TÜRK TİCARET KANUNU TASARISINDA ŞİRKETLERİN GENEL HÜKÜMLERİ GİRİŞ...11 I. TİCARET ŞİRKETLERİNİN TÜRLERİ VE EHLİYETİ...12 I ŞİRKETLERE SERMAYE KOYMA BORCU, İFASI VE YAPTIRIMLARI...16 A. TTK ya Göre Tapulu Taşınmazların Sermaye Konulması...16 B. TTK ya Göre Taşınır Malların Sermaye Konulması...18 C. Tasarı İle Yapılan Düzenlemeler Taşınmaz Malların Sermaye Konması Taşınır Malların Sermaye Konması...20 ŞİRKETLERİN BİRLEŞMESİ...21 A. TTK ya Göre Birleşme Birleşmenin Tanımı, Türleri ve Uygulanan Hükümler Birleşmenin Önşartı ve Unsurları Birleşmenin Usulü...24 B. Tasarı ya Göre Birleşme...25

8 VIII IV. ŞİRKETLERİN BÖLÜNMESİ...28 A. Tasarı Öncesi Dönemde Bölünme Kavram, Türleri ve Mevzuat Bölünme Usulü...29 B. Tasarı da Bölünme...30 V. ŞİRKETLERİN TİP DEĞİŞTİRMESİ...31 VI. A. TTK da Tür Değiştirme Tür Değiştirmesinin Tanımı ve Türleri Tür Değiştirme Usulü...32 B. Tasarı da Tür Değiştirme...33 YAPISAL DEĞİŞİKLİKLERİN ORTAK HÜKÜMLERİ...33 V ŞİRKETLER TOPLULUĞU ( Hakim ve bağlı şirketler)...33 MAKALE 41 SERMAYE PİYASASI HUKUKUNDA KAYITLI SERMAYE SİSTEMİ VE TTK. TASARISI İLE KARŞILAŞTIRILMASI I. KONUMUZ VE ÖNEMİ...37 I TTK DAKi SERMAYE SİSTEMiNİN ÖZELLİKLERİ VE SAKINCALARI...38 SerPK NIN HALKA AÇIK AŞ LERE TANIDIĞI BİR OLANAK: KAYITLI SERMAYE SİSTEMİ...41 SORU VE CEVAPLAR...47 MAKALE 42 YENİ TÜRK TİCARET KANUNU NUN GETİRDİĞİ YENİLİKLER...51 MAKALE 43 TÜRK TİCARET HUKUKUNUN KISA TARİHÇESİ VE YENİ TİCARET KANUNU...119

9 IX MAKALE 44 YENİ TTK NIN TACİRLER HAKKINDA GETİRDİĞİ VE CEZAİ YAPTIRIMA DA BAĞLANAN BAZI ÖNEMLİ HÜKÜMLERİ Giriş I. TICARET ÜNVANI SEÇME, KULLANMA, TESCIL ETTIRME, ÖZELLIKLE DE İŞLETME İLE İLGILI HER TÜR KAĞIT VE BELGEDE, KANUNDA SAYILAN BILGILERE YER VERME ZORUNLULUĞU I ANONIM VE LIMITED ŞIRKETLERDE PAY SAHIPLERININ VE YÖNETICILERIN ŞIRKETE BORÇLANMA YASAĞI SERMAYE ŞIRKETLERININ İNTERNET SITESI KURMA ZORUNLULUĞU MAKALE 45 YENİ TÜRK TİCARET KANUNU NA GÖRE ANONİM ŞİRKET GENEL KURULUNUN FİZİKEN YAPILMASI GİRİŞ I. GENEL KURULUN GÖREVLERİ, YETKİLERİ VE YETKİ DEVRİ I GENEL KURUL TOPLANTILARI A. Toplantı Türleri B. Toplantı Gündemi ve Gündeme Bağlılık Kuralı C. Toplantı Yeri ve Zamanı GENEL KURULUN TOPLANTIYA ÇAĞRILMASI A. Çağrıya Yetkili Olanlar Yönetim Kurulu Paysahibi Azınlık Tasfiye Memurları İflas İdaresi Kayyım B. Toplantıya Çağrı Usulü...157

10 X IV. 1. Davetli Genel Kurul Davetsiz GK (TTK m. 416) Tek Kişilik Anonim Şirketlerde Genel Kurul Toplantısında Çağrı Usulü GENEL KURUL TOPLANTISINA KATILMA YETKİSİ A. Paysahibi Genel Olarak Genel Kurula Katılmaya Yetkili Olan Paysahiplerinin Belirlenmesi B. Denetçiler ve Yönetim Kurulu Üyeleri C. Bakanlık Temsilcisi D. Temsilciler Genel Olarak Temsilci Türleri a. Adi Temsilci b. Tevdi Eden Temsilcisi c. Organın Temsilcisi/Bağımsız Temsilci d. Kurumsal Temsilci Bildirge ve Bildirim V. GENEL KURUL TOPLANTI VE KARAR YETERSAYILARI A. Basit (Olağan) Yetersayılar B. Ağırlaştırılmış Yetersayılar Genel Olarak Paysahiplerinin Taahhütlerinin Artırılması veya İkincil Yükümlülükler Konulması, Ortaklık Merkezinin Yurt Dışına Çıkarılması İşletme Konusunun Tamamen Değiştirilmesi, İmtiyazlı Pay Oluşturulması, Nama Yazılı Payların Devrinin Sınırlandırılması, Esas Sermayenin Azaltılması...183

11 XI VI. 4. Pay Senetleri Menkul Kıymet Borsalarında İşlem Gören Şirketlere İlişkin Özel Hükümler Diğer Değişiklikler TOPLANTININ AÇILMASI VE YÜRÜTÜLMESİ V GENEL KURUL TOPLANTILARINDA ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR A. Toplantının Ertelenmesi B. Bilançonun Onaylanmasına İlişkin Karar KAYNAKLAR 192 MAKALE 46 YENİ TTK NIN ACENTELİK KONUSUNDA GETİRDİKLERİ MAKALE 47 YENİ TİCARET KANUNU VE BORÇLAR KANUNU NUN TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİ KONUSUNDA GETİRDİKLERİ GİRİŞ I. MEVCUT DURUM A. İlgili Hükümler ve Uygulanma Alanları B. Devrin Koşulları, Kapsamı ve Şekli TTK. 11/3 VE BK. 202 İLE GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLERE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER A. Devir Sözleşmesinin Şekli İle Tescil ve İlanın Öngörülmüş Olması B. Tasarruf İşlemlerinin Ayrı Ayrı Yapılmasına Gerek Kalmaması C. Devrin Kapsamının etk ya Paralel Düzenlenmiş Bulunması D. Borçlardan Sorumluluk Konusunda BK. 202 nin Daha Açık Düzenleme İçermesi SONUÇ VE ÖNERİLER KAYNAKLAR...230

12 XII MAKALE 48 YENİ TTK YA UYUM AÇISINDAN İŞLETMELER/ŞİRKETLER İÇİN ÖNEMLİ BAZI TARİHLER VE BU SÜREÇTE YAPILMASI GEREKENLER GİRİŞ YENI TTK NIN VE 6103 SAYILI UYGULAMA KANUNU NUN YÜRÜRLÜK TARİHİ: (TTK. 1534/1, UK. 43) İKİNCİL MEVZUAT, YETKILI MAKAMLAR VE YÜRÜRLÜĞE KONULMA SÜRESI ANONİM VE LTD. ŞIRKETLERIN KURULUŞU VE ASGARI SERMAYESİ TAŞINMAZ SERMAYE TAAHHÜTLERİNİN DURUMU (UK. 16) TEK ORTAKLI HALE GELEN ŞİRKETLER (UK. 23) EHLİYETİN KONU İLE SINIRLILIĞI KONUSUNDAKİ DEĞİŞİKLİK (UK. 15) YÖNETIM ORGANLARINA ILIŞKIN TTK HÜKÜMLERININ YÜRÜRLÜĞÜ (UK. 25) KANUNA AYKIRI OLARAK KARARLAŞTIRILAN BILEŞIK FAIZ (UK. 9) ANASÖZLEŞMELERIN KANUNA UYGUN HALE GETIRILMESI IÇIN TANINAN SÜRELER A. ANASÖZLEŞMELERDE YER ALAN VE KANUNDAN FARKLI TOPLANTI VE KARAR YETERSAYILARI ÖNGÖREN HÜKÜMLER (UK. 26) B. OY HAKKI, OYDA İMTİYAZ VE NAMA YAZILI PAYLARIN DEVRI KONUSUNDA SINIRLAMA IÇEREN ANASÖZLEŞME HÜKÜMLERI (UK. 28) C. DIĞER ANASÖZLEŞME HÜKÜMLERI (UK. 22) BAĞIMSIZ DENETIME ILIŞKIN HÜKÜMLERIN YÜRÜRLÜĞÜ VE MEVCUT İÇ VE ÖZEL DENETÇILERIN GÖREV SÜRESI TÜRKIYE MUHASEBE STANDARTLARINA UYUM HAZIRLIKLARI VE SÜRESI...243

13 XIII 12. ELEKTRONIK ORTAMDA GENEL KURULLAR VE YÖNETIM KURULLARI (TTK. 1527) TİCARET ÜNVANI VE HANGI EVRAKLARDA NE TÜR BILGILERE YER VERILMESI GEREKTIĞI İNTERNET SİTESİ KURMA ZORUNLULUĞU, KAPSAMI VE SÜRESİ (TTK. 1524) GENEL KURULLARDA BAKANLIK TEMSİLCİSİ BULUNDURULMASI (TTK. 407/3) HALKA KAPALI AŞ LERDE KAYITLI SERMAYE SİSTEMİNE GEÇİŞ OLANAĞI (TTK. 332, 460, UK ) ACENTELİKTE REKABET YASAĞI (UK. 14) ESKİ TÜRE DÖNÜŞMEK İSTEYEN ŞİRKETLERE KOLAYLIK (TTK. GEÇ. 4) BAZI TİCARET ŞİRKETLERİNE TASFİYE KOLAYLIĞI ŞİRKETLER TOPLULUĞUNA DAİR BAZI SÜRELER A. HÂKİMİYETİN KÖTÜYE KULLANILMASI (UK. 18) B. BAĞLI ŞİRKETİN HÂKİM ŞİRKETİN PAYLARINA SAHİP OLMASI (UK. 19) KAYNAKLAR MAKALE 49 ÇEKTE İBRAZ SÜRELERİNİN BAŞLANGICINA İLİŞKİN TTK. 796/3 HÜKMÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ KONUNUN ÖNEMİ VE SORUN I. ESKİ TK. DÖNEMİNDEKİ DURUM I TTK. TASARISI NDAKİ DURUM ve YASAMA SÜRECİ TTK DAKİ DURUM ve DEĞERLENDİRME SONUÇ VE ÖNERİ KAYNAKLAR...268

14 XIV MAKALE SAYILI TTK DA, TİCARET SİCİLİNE TESCİL YANINDA İLANI DA GEREKEN HUSUSLAR SORUNU (m. 35/3) ÖZET ANAHTAR KELİMELER GİRİŞ I. GENEL OLARAK TESCİL ve İLANIN HUKUKİ ETKİLERİ I TESCİL ve İLANA TABİ HUSUSLARIN BELİRLENMESİ A. Eski TK. Döneminde Durum B. TTK. da Durum DEĞERLENDİRME SONUÇ ve ÖNERİLER KAYNAKLAR MAKALE 51 TİCARİ DEFTERLER TUTMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE DEFTERLERİN İSPAT GÜCÜ GİRİŞ I. DEFTER TUTMA YÜKÜMÜNE TABİ OLANLAR I A. Tacirler B. Tacir Sayılanlar ve Tacir Gibi Sorumlu Olanlar C. Esnafın Ticari Defterleri Tutma Yükümlüğü Bulunmamaktadır TUTULMASI ZORUNLU OLAN TİCARİ DEFTERLER A. TTK. na Göre Tutulması Zorunlu Defterler Gerçek Kişi Tacirler Bakımından Tüzel Kişi Tacirler Bakımdan B. VUK. na Göre Tutulması Zorunlu Defterler C. TTK. ve HMK. İşletmenin Nitelik ve Önemi Gereği Tutulması Zorunlu Olan Defterleri Kaldırmıştır TİCARİ DEFTERLERİN AÇILIŞ VE KAPANIŞ ONAYLARI...297

15 XV IV. A Sayılı Kanun İle Yapılan Değişikliklerden Önce297 B Sayılı ve 6455 Sayılı Yasa İle Yapılan Değişikliklerden Sonra Fiziken Tutulan Ticari Defterler Fiziken Tutulmayan (Elektronik) Ticari Defterler TİCARİ DEFTER VE BELGELERİN SAKLANMASI A. Saklanması Gereken Defter ve Belgeler ve Saklama Şekli B. Defter ve Belgelerin Saklanma Süresi ve Başlangıcı C. Defter ve Belgelerin Zıyaı V. TİCARİ DEFTERLERLE İLGİLİ YÜKÜMLÜLÜKLERE AYKIRILIĞIN YAPTIRIMLARI VI. A. TTK. na Göre Sayılı Kanun İle Değişiklik Yapılmasından Önce Sayılı Kanun İle Değişiklik Yapılmasından Sonra B. VUK. ya Göre C. İİK. ya Göre D. TCK. ya Göre TİCARİ DEFTERLERİN DELİL OLMA ŞARTLARI ve İSPAT GÜCÜ A. Genel Olarak B. HMK. ile etk. Arasında Yürürlük Tarihi Farkı Sorunu C. Defterlerin Sahibi Aleyhine Delil Olma Şartları (HMK. 222/5) D. Defterlerin Sahibi Lehine Delil Olma Şartları (HMK. 222/2-4) E. Defterlerin Kesin Delil Sayılıp Sayılmayacağı Sorunu V TİCARİ DEFTERLERİN TESLİMİ VE İBRAZI A. Teslim B. İbraz SONUÇ KAYNAKÇA...323

16 XVI MAKALE 52 BANKA KARTLARI VE KREDİ KARTLARI KANUNU NA GÖRE KARTIN HAKSIZ KULLANIMINDAN DOLAYI HUKUKİ SORUMLULUK GİRİŞ I. HAKSIZ KULLANIM SORUNUNUN HUKUKİ ÖNEMİ I IV. HAKSIZ KULLANIMIN TÜRLERİ HAKSIZ KULLANIMDAN DOLAYI SORUMLULUK KONUSUNDAKİ BAŞLICA SİSTEMLER A. Hamilin Sınırsız Sorumluluğu Sistemi B. Hamilin Sınırlı Sorumluluğu Sistemi TÜRK HUKUKU NDA SORUMLULUK A Sayılı Kanun Öncesi Dönem B Sayılı Kanun un Getirdiği Sistem (m. 12, 16 ve 17) Tarafların Konuyla İlgili Yükümlükleri a) Kart Hamilinin Yükümlülükleri (BKKK. m.15-16) b) Üye İşyerinin ve Üye İşyeri Anlaşması Yapan Kuruluşların Yükümlülükleri c) Kart Çıkaran Kuruluşun Yükümlülükleri Kartın Haksız Kullanımından Dolayı Sorumluluk a) Hükmün Kapsadığı Kartlar b) Kayıp / Çalıntı Bildiriminin Muhatabı, Şekli ve İspatı c) Bildirimin Hüküm Doğurma Anına İlişkin Sorunlar d) Hükmün, Diğer Rıza Dışı Elden Çıkmaları da Kapsayıp Kapsamadığı Sorunu e) Sorumluluğun Sigorta Ettirilmesi İmkanı KAYNAKLAR...348

17 XVII MAKALE SAYILI TTK. VE İKİNCİL DÜZENLEMELERE GÖRE ANONİM ŞİRKETLERDE GENEL KURULA ELEKTRONİK YOLDAN KATILMA GİRİŞ I. FİZİKİ/ELEKTRONİK TOPLANTI AYRIMI I IV. ELEKTRONİK TOPLANTILARIN ÖNEMİ ve YARARLARI A. Güç Boşluğu Sorununa Çözüm Oluşturabilmesi B. Şirketi Kırtasiyecilikten Kurtarması C. Pay Sahipliği Haklarının Kolay ve Etkin Kullanımına Olanak Vermesi D. Kurumsal Yönetim İlkelerine Uygunluk Gereklerinden Birisi Olması YABANCI HUKUKLARDAKİ GELİŞMELERE KISA BAKIŞ A. Amerikan Hukuku B. İngiliz Hukuku C. Alman Hukuku D. Fransız Hukuku E. İsviçre Hukuku F. Avrupa Birliği Hukuku TÜRK HUKUKUNDAKİ DURUM A. TTK. Hükümleri B. TTK. Hükümlerinin Değerlendirilmesi C. İkincil Mevzuat V. TOPLANTIYA ELEKTRONİK YOLDAN KATILIM ŞARTLARI A. Ortaklığın İsteğinin Bulunması Kuralı ve İstisnası (TTK. 1527/5, SerPK. 30/5) B. Anasözleşmesel Temelin Oluşturulması (TTK. 1527/5 ve EGK. Yön. 5)...368

18 XVIII C. Teknik Altyapının Hazırlanması (EGK. Yön. 4/c ve 5/3; SerPK. 30/5) D. Paysahiplerinin veya Temsilcilerinin Elektronik Ortamda Katılım Talebinde Bulunması (EGK.Yön. 7, EGK. Teb. 4) E. Şirketin Diğer Yükümlülükleri SONUÇ KAYNAKLAR MAKALE SAYILI ÇEK KANUNU AÇISINDAN İLERİ TARİHLİ ÇEK GİRİŞ I. ÇEKTE DÜZENLENME TARİHİ, İBRAZ SÜRELERİ VE İLERİ TARİHLİ ÇEK KAVRAMI A. Çekin Geçerliliği ve İbraz Süreleri Açısından Düzenleme Tarihinin Önemi B. İleri Tarihli Çekin TTK. daki Yeri Çekte Vade ve İleri Tarihli Çek Kavramı İleri Tarihli Çekin TTK. Kapsamında Geçerliliği, İbrazı ve Ödenmesi ÇEK KANUNU NA GÖRE İLERİ TARİHLİ ÇEKİN BANKAYA İBRAZI VE ÖDENMEMESİNİN YAPTIRIMI SORUNU A Sayılı Kanun Dönemindeki Durum B Sayılı Kanun un Getirdikleri ve Değerlendirme Belirli Bir Tarihe Dek, Üzerindeki Tarihten Önce Çekin İbrazı Yasağı Üzerindeki Tarihten Önce İbraz Edilen ve Ödenmeyen Çeklerde Takip Yasağı Değerlendirmeler SONUÇ KAYNAKLAR PROF. DR. MEHMET BAHT YAR IN BİLİMSEL YAYINLARININ LİSTESİ