Amerikan Futbolu Sporu Hakkında Genel Bilgi ve Basit Özellikler :

Transkript

1 Amerikan Futbolu Sporu Hakkında Genel Bilgi ve Basit Özellikler : Bir Amerikan Futbolu sahasının uzunluğu 110 metre, genişliği ise 55 metredir. Sahanın iki ucunda yer alan End zone denilen takımların sayı yapmak amaçlı ulaşmak zorunda oldukları bölgeler vardır. Yine sahanın iki ucunda bulunan kale direkleri takımların sayı yapmalarını sağlarlar. Sahada 50'den 10'a doğru numaralanmış enine çizgiler bulunmaktadır ve bu çizgiler end-zone a olan uzaklığı göstermektedir. Saha boyunca uzanan kesikli çizgiler de oyunların başlatılma noktaları olarak kullanılırlar. Maç 15 dakikalık 4 çeyrekten oluşur. Saha da 2 takımdan 11 er kişi yani 22 kişi bulunur. Oyuncu değiştirme hakkı sınırsızdır ve oyun sadece durduğunda bu işlem yapılabilir. İlk çeyrek sona erdiğinde ara verilmez ancak takımlar sahada yer değiştirir. Topun kaldığı yer ölçülerek aynı oranda karşı sahaya alınır. İlk iki çeyrek sonunda ilk yarı sona erer ve 15dk. ara verilir. Üçüncü çeyrek sonunda da ilk çeyrek bittiğinde yapılan işlemler tekrarlanır. Oyun sırasında sürenin durması için topa sahip olan oyuncunun veya sadece topun dışarıya çıkması, pas oyunu esnasında topun kimsenin kontrolüne geçmeden yere düşmesi veya TOUCHDOWN yani sayı olması gerekir. Bunun dışında bir oyuncu topla ilerlerken saha içinde yere

2 düşürüldüğünde düdük çalınır oyun durur ve iki takım yeni bir oyun hazırlığı için yerlerine geçer fakat bu esnada süre durmaz. Oyun, para atışını kaybeden takımın 35. yardında yerde duran topa ayakla yapılan bir vuruşla, topun rakibe teslim edilmesiyle başlar. Vuruşu, yani defansı para atışını kaybeden takım yapar. Yani para atışını kazanan takım topla ilerleme-hücum hakkı kazanır. Bu vuruşa Kick off denir. Bu vuruşun amacı topu karşılayacak olan takımın oyuna nereden başlayacağının belirlenmesidir. Topu karşılayacak olan takım hazırlanır ve diğer takım topa vurarak rakip alanda topu mümkün olduğunca uzağa atmaya çalışır. Topu karşılayan takımın bir oyuncusu topu tutar ve arkadaşları ile belirledikleri taktik doğrultusunda ilerlemeye başlar. Rakip takım da onları mümkün olduğunca kendi end zone'larından uzakta durdurmak isteyecektir. Topla ilerleyen oyuncu dizini yere koyduğunda, ya da rakip takım tarafından düşürüldüğünde oyun durur ve topu karşılayan takımın hücum takımının oyuna nereden başlayacağı belirlenmiş olur. İşte oyunun şu ana kadar anlattığımız evresindeki oyuncular saha da mücadele eden iki tarafın özel takım oyuncularıdır. Kickoff vuruşundan sonra özel takımlar sahadan çıkar ve topu karşılayan takımın offense (hucum) takımı, topa vuran takımın da defence (savunma) takımı sahaya girer Topa sahip olan tarafın HÜCUMLA GÖREVLİ 11 KİŞİLİK TAKIMI topu o an bulunduğu yerden 10 yard ileri götürmek için 4 hücum hakkı (down) vardır. Bir hücum topun yerden kalkıp topa sahip olan oyuncunun yere düşürülmesi, isabetsiz pas (yere değen yada dışarı çıkan pas) atılması veya touchdown ile oyunun durmasına kadar geçen süredir. Eğer hücum 4 yada daha az hakta topu on yard veya daha fazla ilerletebilirse bir 4 hak daha kazanır. Buna 1st down durumu yani ilk hak kazanımı denir. Topu ve dolayısıyla takımı ilerletmenin birçok yolu vardır. Bu, koşu oyunuyla veya pas oyunuyla yapılabilir.

3 Koşu oyunu: Bir oyuncu topa sahip olduğunda rakip defansı tarafından düşürelene dek koşarak ilerleyebilir. Bu oyun tarzı genel hatlarıyla Rugby'e benzemektedir ancak arada önemli bir fark vardır; Amerikan Futbolu'nda hücum takımı oyuncuları topla koşan arkadaşına rakip defans oyuncularına blok koymak ve takım arkadaşlarına yol açmak suretiyle yardımcı olmalıdırlar. Bu küçük fark oyuna müthiş bir taktik heyecanı katmaktadır. Bunun yanı sıra defans takımı oyuncuları ise rakip hücum takım koşu oyunu yaparken blok yapan hücumculardan sıyrılmak ya da onları durdurmak, koşan hücum oyuncusunu da en kısa sürede yere düşürmek zorundadırlar. Pas Oyunu: Oyun kurucu pas tutacak arkadaşları uygun bir açıklık elde edene kadar, önünde kendisine koruma yapan guardların arkasında kalır ve en uygun zamanda pas atarak tutucuyu topla buluşturmaya çalışır. Defans oyuncuları oyun kurucuyu pas atmadan önce etkisiz hale getirmek ya da pas atıldıktan sonra topu havada yakalamak veya bloklamak (pası etkisiz kılmak için topu yere yöneltmek) zorundadırlar. Pas tutucuya defans oyuncuları topa dokunana kadar kasıtlı müdahale edemezler. Pas tutucu topu yere düşmeden yakaladıktan sonra ise en kısa sürede onu yere düşürmek zorundadırlar. Hücum eden takımın center (orta) oyuncusu topa ilk sahip olan ve topu yerden kaldıran tek oyuncusudur. Bu oyuncu topu yerden kaldırmadan iki takım da topun bulunduğu sahanın enine olarak varsayılan çizgiyi (line hizası) geçemezler. Aksi takdirde hakemlerin sarı bayrak yani penaltı bayrağı atma hakkı vardır. Hata yapan takım kurallara göre gerileme cezasına çarptırılır. Gerileme miktarı hakemler tarafından belirlendikten sonra oyun topun alındığı noktadan tekrar başlatılır. Kurallara göre hak sayısı düşebilir. Flag yani sarı bayraklar aynı zamanda defansın ya da hücumun oyun sırasında yaptığı kural dışı hareketler sonucunda hakemler tarafından atılabilir. Kural dışı hareketin niteliğine göre penaltıyı yapan takım yine kurallara dayanarak belli bir miktarda gerileyebilir veya oyun baştan alınabilir. Oyunda bayrak atılmasının

4 sebebi takımların avantajı ya da dezavantajına değerlendirilebilecek pozisyonlarda oyun durduktan sonra karar verilmesini sağlamaktır. Sayı yapmak için çeşitli yollar vardır: Touchdown ya da TD (6 puan) : Rakip takımın End Zone'una topla girmekle ya da gelen pası end zone içinde tutmakla kazanılır Alan Golü (3 puan) : Hücum takımının oyun sırasında yere konulan topa ayakla vurarak rakip takımın kale direkleri arasında geçirmekle kazanılır. Safety (2 puan) : Topla hücum eden rakip takımın hücum oyuncusunun herhangi bir defans oyuncusu tarafından kendi end zone'unda düşürülmesiyle kazanılır. TD sonrası extra puan(1 ya da 2 puan) : Touchdown'dan sonra sayıyı yapan takıma bir tek hücum hakkı daha verilir. Bu hücum hakkında da sayı yapma şansı vardır. Topla rakip takımın end zone alanına tekrar girilirse 2 puan, ya da yere konulan topa ayakla vurarak rakip takımın kalesine atılırsa 1 puan kazanılır. Genelde takımlar 1 puanlık vuruşu tercih ederler, çünkü 2 puanlık extra sayı denemesine göre başarı şansı daha fazladır.

5 TAKIMLAR : Bir amerikan futbolu takımı hücum, defans ve özel takımlar olmak üzere 3 ayrı takımdan oluşur. Ekipler oldukça özelleşmiş yani kendi görevini mutlak yapması gereken oyunculardan kuruludur ve her atak yukarıdakine benzer bir dizilimle başlar. Oyun her zaman aynı şekilde başlar : Hücum takımındaki oyuncu (center) bacaklarının arasından line of scrimmage deki topu (line of scrimmage topun oyuna sokulacağı yukarıdaki resimde sarı çizgi ile gösterilen aslında varolmayan hizza/çizgidir) oyun kurucuya verir (centerın topu bacak arasından vermesi : snap) ve o anda oyun başlar, tüm oyuncular hareketlenir ve hücum ilerlemeye defans da onları durdurmaya hatta topu kapmaya çalışır.defansın topla koşan hücum oyuncusunu düşürmesine tackle denir. Hücum oyuncuları topla koşan oyuncuyu oyun bitene dek (düdük sesine kadar) korumakla yükümlüdürler.

6 Top yerden kalkana dek hücum takımında yalnızca back oyuncularından bir tanesi hareket edebilir.defans oyuncuları ise topun önünde top hizasını geçmeden istedikleri biçimde hareket edebilirler. Offence Team / Hücum Takımı Takım topa sahipken oyuna girer. Amacı sayı kazanmaktır. Quarterback (QB) : Topu koşu oyuncularına(running Back-RB,HB,FB) elden verme, ya da pas tutuculara(wide Receiver-WR, Tight End-TE, Running Back-RB (HB,FB)) ileri doğru pas atma opsiyonuna sahiptir. QB, pası center oyuncusunun oyunu başlattığı noktanın ilersinden atamaz. QB Hücum Takımı Sahadayken konuşma yetkisine sahip tek oyuncudur.bu yüzden Genelde Hücum Takımı kaptanları QB olur. Taktikleri QB Hücum Takımına iletir. Tight End (TE) : Off. Line ın ucunda (sağ veya sol) yer alır. Line oyuncusu gibi arkasındaki oyuncuları koruduğu gibi bazen pas almak için ileri çıkabilir veya topu bir takım arkadaşından alarak topla koşabilir. Bir ofence line kadar kuvvetli ve bir RB kadar hızlı olmalıdır. Running Back (Half Back HB/Full Back FB): Topla koşarak rakip savunmayı yarıp ilerlemek ve sayı yapmak ilk görevidir. Bununla birlikte bir tackle gibi qbyi koruyabilmeli ve gerektiğinde ileriye çıkıp pas alabilmelidir. Wide Receiver (WR) : Receiverların yani pas tutucuların ilk görevi hızla savunmanın arkasına sarkarak veya arada bir boşluk bularak atılan pasları almaktır. Oyuncunun boyutunun fazla önemli olmaması ile birlikte kendisinden beklenen en önemli özellik hızlı,çevik ve dikkatli olmasıdır. Offensive Line (OL) : Pas atacak olan QB'yi koruma ya da koşacak Rb'e yol açma görevinden sorumludurlar. Kuvvetli, çevik ve dikkatli olmalıdırlar. Pas alma şansları yoktur.bu 5 oyuncu dıştan içe Tackle (OT) Guard (OG) ve ortada Center ( C ) olarak adlandırılırlar. (Aşağıdaki resimde offensive line için uygun dizilim gösterilmiştir. Sarı çizgi ile gösterilen ve gerçekte bulunmayan çizgi hizası topun center tarafından oyunu başlattığı hizayı gösterir. Hücum oyuncuları top yerden

7 kalkana kadar bu çizgiyi ihlal edemezler ve bu çizgide en fazla,en az 7 oyuncu bulunabilir.diğer oyuncular bu çizgiden en az 1 adım geride durmalıdırlar. Bu çizgi line of scrimmage diye adlandırılır) Her oyun başlangıcından önce "Huddle" adı verilen ve offense takımının tek bir atak için taktik belirlemek üzere toplandığı 25 saniyelik bir mini toplantı vardır ve huddle sonucunda taktik belirlenir ve top kalktıktan sonra her hücum oyuncusu ne zaman nereye gideceğini, diğer arkadaşlarının da ne yapacağını bilir. Oyun Topa sokulmadan önce Center topa ilk dokunduğu andan itibaren hücum takımında OL oyuncuları çıkış verilip oyun başlayana dek hareket edemez veya kıpırdayamazlar. Bu oyuncular dışında motion durumu denilen durumda bir oyuncu yer değiştirebilir veya shift denilen durumda iki oyuncu aynı anda hareket edebilirler ( Detaylı ileri seviyede öğrenilecek durumlar) Deffense Team / Defans Takımı : Top rakipteyken oyuna girer. Amacı rakibe sayı yaptırmamaktır. Basitçe topu taşıyan rakip oyuncuyu yere düşürmek, saha dışına çıkarmak veya topu kaybetmesini sağlamak amacıyla hareket eder mümkünse topu kapmaya çalışırlar. Oyuncuların Görevleri: Defensive Line ( Defensive End, DE Defensive Tacle DT ) : Bu oyuncuların öncelikli görevi hücum başladığı andan itibaren (topun center tarafından yerden kaldırılması) bir an önce qb'ye ulaşarak onu yere düşürmek(top qbdeyken) yada topa sahip olan oyuncuyu düşürmektir.bu esnada sadece karşısındaki oyuncuyu ekarte ederek bu amaca ulaşmalıdırlar. Bunun için offensive lineın arasından veya karşısındaki oyuncunun hizzasından geçmelidirler ve kendi bölgelerinide ara koşulara karşı korumalıdırlar..diğer bir amaçlarıda ara koşuları(guard-tackle-center arasından gelebilecek koşular) engellemek amacıyla offence line oyuncularının aralarındaki boşlukları kapatmaktır. Genel anlamda

8 düşünüldüğünde Defans ın en yıpratıcı ve zor mevkiisidir.(nose Tackle defans line 3 lü dizildiğinde ortada center ın karşısında oynayan defensive tackledır.) Linebacker (LB): Karşı takımın runing backlerini ve qbsini savunan oyunculardır. Bütün savunma oyuncular gibi top elinde olan oyuncuyu, öncelikle runing backleri durdurma görevini taşırlar. Defansın bel kemiği konumundaki bu mevkiiyi oluşturan oyuncular birer tackle ve vuruş uzmanı olmalıdırlar. (MLB = Middle Line Backer, OLB= Outer Line Backer) Corner Back (CB): Receiverların yani kenar pas tutucularının pas almasını engellemek ilk görevleridir. Top line of scrimmage i ( LOS ) geçtikten sonra bir LB gibi hareket ederler. Wr kadar hızlı ve Lb kadar da sert olmak zorundadırlar. Strong Safety (SS) : İlk görevi Tight End pasa çıktığı anda onun pas almasını engellemek veya pası tutuğu takdirde onu etkisiz hale getirmektir. Tight End pasa çıkmazsa ve koruma görevinde kalırsa bunu anında farkedip bir LB gibi davranmak zorundadır.strong denmesinin sebebi ofensin tight end inin bulunduğu taraf strong diye tabir edilğindendir. Free Safety (FS): Pas oyunlarında serbest bir CB gibi oynarken koşu oyunlarında LB görevindedir. Savunmanın en arkasında durduğu için hücumu daha iyi görür ve arkadaşlarını yönlendirir. Defansın bir bakıma oyun kurucusu gibi hareket ederler. Special Teams / Özel Takımlar : Genel olarak çok farklı görevlerde sahaya çıkarlar. Kick,kick return,punt,punt return takımlarından oluşurlar. Punt / Punt Return : 4. ve son Hakkında Hücum Yapan Takımın topu kendi endzone undan olabildiğince uzağa dikerek topu rakibe teslim etmesidir. Punt return punt ı karşılayan defans takımıdır. Kick / Kick Return : Oyun başlangıcı veya Sayı Yapan takım tarafından yerde duran topun dikilmesiyle olabildiğince uzak bir yere gönderilmesiyle topu takip takıma teslim etmek ve topu teslim alıp ilerlemeye çalışan rakibi düşürmekle görevli takımdır. Kick Return takımı kick atışını karşılayıp mümkün olduğunca

9 ilerletmek mümkünse sayı yapmaya çalışacak olan takımdır. Topu karşılayan oyuncu dışındaki oyuncular rakibi bloklayarak arkadaşına yol açmaya çalışır. Kick vuruşu yapıldıktan sonra top saha dışına çıkmadıkça oyun devam eder. Kick takımı genelde defansif niteliği olan oyunculardan kuruludur.bunun sebebi kick yapıldıktan sonra top rakip takıma geçeceğinden, rakip takımı en kısa sürede aşıp topu karşılayan ve koşan oyuncuyu düşürmelidirler. Yerdeki topu mümkün olduğunca en uzağa ayağıyla göndermeye çalışan oyuncuya Kicker ( K ) denir. Bu oyuncu aynı zamanda hücum takımının alan golü yapacağı zamanlarda da topu rakip takımın kalesine atması için görevlendirilir. Kick return takımı genelde ofensif niteliği olan oyunculardan kuruludur. Bunun sebebi kick takımını engelleyebilecek kuvvetli ve hızlı blokçuların ve aynı zamanda topu karşılayıp koşacak hızlı ve çevik koşucuların bu takımda bulunmasıdır. Topu karşılayan bu koşuculara Returner (KR) denir. Punt takımı ofens takımı oyuncularından kurulur.ofens takımının 4. hakta topu mümkün olduğunca kendi end zone larından uzağa göndermesi için oyuna Punter ( P ) girer ve diğer hücum oyuncuları onu topa vurana dek korumaya çalışırlar. Punter, Center tarafından eline atılan topu bir degajman ile ileriye vurmaya çalışır. Punt Return takımı defans oyuncularından kurulur. Ofens takımının punt yapacağı belli olduktan sonra defans takımı punt return dizilimini oluşturur ve topu aynı kick returndeki gibi karşılaması için hızlı bir returner oyuna sokulur. Bu oyuncuya da aynı şekilde Returner denir. (PR)

10 Amerikan Futbolu Tarihçesi Her şey, bilindik futbolun kurallarından sıkılan bir İngiliz oyuncunun, 19. yy' da oynanan bir maç sırasında topa ayakla vurmak yerine eline alıp koşmasıyla başladı. Her ne kadar kuralların açık bir şekilde ihlali de olsa, oyuna bu yeni yaklaşımın diğer oyuncuların da hoşuna gitmesi üzerine rugby oyunu doğdu. İlk başlarda oyun, bugünkü oyundan çok farklı idi ve temel olarak "Amerikan rugby' si" idi yıllarında Princeton Üniversitesinde öğrenciler kendi aralarında Amerikan Futbolunu, modern halinden çok farklı şekilde oynamaya başladılar. Aynı yıllarda Harvard Üniversitesinde, her yılın ilk pazartesi günü, birinci ve ikinci sınıf öğrecilerinin Amerikan Futbolu oynaması gelenek haline gelmişti. İç savaşın sona ermesinden hemen sonra Princeton ve Rutgers Üniversitelerinin önderliğinde bazı kurallar oluşturuldu yılında Colombia, Rutgers, Princeton ve Yale Üniversite temsilcileri New York şehrinde bir araya gelerek ilk kolej futbol kurallarını oluşturdular ve Kolej Amerikan Futbol Birliği ni (IFA Intercollegiate Football Association) kurdular. Bu dönemde oyun 15 kişi ile futbol kurallarına göre oynanmaktaydı. Yale Üniveristesi koçu Walter Camp, IFA' yı önemli değişiklikler yapmaya ikna ederek oyunu bugünkü haline çok yaklaştırdı. Kolej futbolu, 20. yy' a kadar kendi içerisinde bir lig kurarak gelişti. Bu tarihten sonra profesyonel takımlar ortaya çıkmaya başladı. Aynı tarihlerde, Amerikan futbolu, yeni kurulan Ulusal Kolej Atletik Birliği (NCAA - National College Athletic Association) altında yoluna devam etti. Profesyonel oyunun kurallarının temeli de kolej kurallarından alınarak oluşturulmaya başlandı li yılların başında bir takım değişikliklerden sonra Ulusal Amerikan Futbol Ligi (NFL National Football League) adını alan birlik kuruldu. Üniversiteler arası

11 ligin yanı sıra profesyonel ligde her geçen gün popülerliğini arttırdı ve günümüzde 500 milyar dolarlık bir sektör oluştu. Somut bir rakam vermek gerekirse, 1993 yılında NFL, 5 televizyon kanalı ile 4 yıllık naklen yayın hakları için, 4,5 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladı. Sadece NFL final maçının oynandığı şehre olan ekonomik katkısı milyon dolar arasındadır. Türkiye'de Amerikan Futbolu 1989 yılında Boğaziçi Üniversitesi öğrencileri tarafından ilk Amerikan Futbolu Takımı kuruldu. Boğaziçi Üniversitesi'nden iki yıl sonra, Hacettepe Üniversitesi öğrencileri, Hacettepe Bullets'ı kurdu. Bundan bir yıl sonra Hacettepe Üniversitesi logosundan da esinlenerek takımın adı Hacettepe Red Deers olarak değiştirildi. Bundan çok kısa bir süre sonrada takımımız İTU HORNETS kuruldu. İlk iki yıl bu üç takım kendi aralarında küçük turnuvalarla ve bahar tatili sonundaki Uluslararası Boğaziçi Spor Festivali etkinliği dahilinde bu sporu ellerinden geldiğince yaymaya ve geliştirmeye çalıştılar. O dönemde Boğaziçi Sultans ve İTÜ Hornets hem kendi aralarında maç yaparak, hem de İstanbul'daki Amerikan vatandaşları ile maçlar düzenleyerek kendilerini geliştirdiler yılında İstanbul' da Marmara Sharks, 1996 yılında Ankara' da ODTÜ Falcons ve Gazi Warriors kuruldu. Takip eden yıllarda Türkiye' de sırası ile Ankara Cats, Başkent Knights, Anadolu Rangers, Ege Dolphins, Bilkent Judges takımları kuruldu sezonundan sonra takım sayısının artmasına paralel olarak Amerikan Futbolu Ligi, üniversiteler arasında elemeli lig fikstürüne göre düzenlenmeye başlandı yılına gelindiğinde ise lig ekipmanlı olarak (kask, shoulderpad, vs.) oynanmaya başlanmış, takımların ekipman yönünden yurtdışındaki takımlardan hiçbir eksiği kalmamıştır yılında Amerikan Futbolunun, Türkiye Beyzbol ve Softbol Federasyonuna katılmasıyla karşılaşmalarımız resmiyet kazanmıştır. Hızlı bir şekilde kulüpleşen

12 takımlar, sezonunda ilki düzenlenen Türkiye Amerikan Futbol Ligini 27 Mayıs 2006 tarihinde İnönü Stadında oynanan final maçı ile tamamlanmıştır sezonunda Türkiye'de Amerikan Futbolu Profesyonel Lig ve Üniversite Ligi olarak iki kategoride oynanacaktır. Üniversite Ligi Kasım'da, Profesyonel Lig ise Bahar'da başlayacaktır.