CERN Bağlamında İleri Fizik Uygulamaları

Transkript

1 Kaynaklar CERN website ( ve Harran Üniversitesi (Türkiye) 3 Mayıs, 2017

2 CERN neredesin?

3 CERN deki ana yapılar: ATLAS (A Toroidal LHC ApparatuS), CMS (Compact Muon Solenoid), ALICE (A Large Ion Collider Experiment) ve LHC (Large Hadron Collider).

4 CERN deki uzmanlık alanları 3 ana başlıkta toplanabilir. Bunlar hızlandırıcılar, detektörler ve programlama olarak sıralanabilir. Geçen on yıllık süreçlerde, birçok tedavisel ve terapatik teknik bu alanlardaki teknolojik ilerlemelerden veya temel araştırma konularının sonuçlarından ortaya çıkmıştır. Bunların en önemli örneklerinden biri tıpta kullanılan PET cihazıdırki, burada kullanılan teknik parçacık fiziğine çok şey borçludur.

5 Hızlandırıcılar: Hızlandırıcılar, rutin olarak hastanelerde X ışınlar kullanılarak geleneksel kanser radyoterapisinde kullanılmaktadır. Ilaveten, dünya genelinde yaklaşık 60 merkez, tümörlere radyoterapinin gelişmiş tekniklerinden olan hadron terapi ile tedavi uygulamaktadır. Bu yöntemde, proton ve diğer hadron parçacıkları ışın demeti olarak kullanılmaktadır. Bu uygulamaların kullanım alanını arttırmak için elbette yenilikçi ve gelişmiş hızlandırıcılar dizayn etmek önemlidir. Hızlandırıcılar, aynı zamanda nükleer tıpta tanı ve teşhiste kullanılan radyoizotoplarıda üretmektedirler.

6

7 Detektörler: Yüksek enerji fiziği, gerekli çözünürlük, hız ve kompaktlık elde etmek için parçacık detektörlerini ve elektronik okuma cihazlarını en güncel ve ileri teknolojik seviyenin ötesine çıkarmaya çalışmaktadır. Bu ilerlemeler, 70 li yıllardaki ilk CT tıp aletlerinden beri medikal görüntüleme sistemlerini beslemektedir. Parçacık fiziği ve görüntüleme teknikleri direkt olarak tıp alanına katkılar sağlamaktadır. Bu gelişmeler sadece teşhisle değil, aynı zamanda tedavi ile de ilgilidir; çünkü daha hızlı ve duyarlı detektörler tanı ve tedavi sürecindeki ışıma sırasında canlı dokularda görüntülemede de etkin rol oynar.

8

9 Bilgisayarla proglamlama: Dağıtımlı hesaplama, internet üzerinden birçok kullanıcının güç ve data saklama yeri paylaşmasına olanak vermektedir. CERN, başta kendi detektörlerinin veri analizleri için bu alana girmişken, şimdi bu alanda lider konumdadır. Dağıtımlı ve paylaşımcı veri depolama, biyomedikal alanda, hastaların bilgilerinin paylaşımından görüntü analizlerinin takibine birçok alana yayılmıştır.

10

11 Öncelikle parçacık fiziği için geliştirilen GEANT4 gibi simülasyon araçları medikal uygulamalarda veya uzayla ilgili NASA nın detektörlerinde yerini almıştır. Çünkü, bu simülasyon araçları geometri modellemede kullanılabilmekte ve parçacıkların maddeyle etkileşimlerini tam ve etkin olarak kestirebilmektedir.

12 Uzayla ilgili uygulamalar: Uzay, CERN ün hem teknolojik hem de bilimsel olarak etkili bir rol oynadığı alanlardan bir diğeridir. Bu çalışma alanı, CERN ün endüstriyel ve kurumsal ortakları tarafından çok stratejik olarak işaret edilmektedir. Hem uzay misyonu hem de yeraltı hızlandırıcı ve detektör altyapıları çok sert ve zorlu koşulların üstesinden gelmek zorundadır. Bu yüzden teknolojik olarak zorlayıcılık içermektedir. Ek olarak, evrenin en ufak ve en büyük yapılarını keşfetmek, en yüksek performansta çalışan araçlar ve data uygulamaları gerektirmektedir. CERN bütün bu alanlarda olmaya büyük gayret göstermektedir.

13 CERN ün aktif olduğu yerler ve misyonlar: European Space Agency, Italian Space Agency ve Swiss Space Center kuruluşlarına üyelik mevcuttur. Uygulama halindeki görevler: AMS-02 (http : // CALET (http : //calet.pi.infn.it/), DAMPE (http : //dpnc.unige.ch/dampe/), LISA-Pathfinder (https : // Fermi-LAT (https : //fermi.gsfc.nasa.gov/) ve Pamela (http : //pamela.roma2.infn.it/index.php). Gelişme safhasındaki misyonlar: Euclid (http : //sci.esa.int/euclid/) Tamamlanmış görevler: Planck (http : // A ctivities/space S cience/planck)

14 Dinlediğiniz için teşekkür ederim. Herhangi bir sorunuz var mı?