Kur an-ı Kerim de Geçen Ticaret, Alım-Satım, Satın Alma Ayetleri ve Mealleri

Transkript

1 Kur an-ı Kerim de Geçen Ticaret, Alım-Satım, Satın Alma Ayetleri ve Mealleri ب س م االله ار ح م ن ار ح يم ي و م ي ج م ع ك م ل ي و م ال ج م ع ذ ل ك ي و م الت غ اب ن Toplanma günü için sizi bir araya getireceği zaman; işte o, kayıp ve kazancın (kime ait olduğunun) ortaya çıkacağı zamandır 1 Mü'minler, dünyayı terk ederek cenneti satın almışlar, kâfirler de âhireti terk ederek cehennemi satın almışlardır. Böylece kâfirin zararı ortaya çıkmış olur. Hâzin 2 şöyle der: Teğâbûn'un aslı "ğabn" kökündendir. Ğabn ise, bir şeyi değerinden düşük bir karşılıkla almaktır. Mağbûn da, cennetteki makamlarını ve aile efradım kaybeden kimsedir. Bu şöyle olur: Eğer kâfir Müslüman olsaydı, onun cennette bir makamı ve aile efradı vardı. İşte o gün, iman etmediği için kâfirin zararı, iyilikte kusurlu davrandığı için de müminin zararı ortaya çıkar. 3 Bu çalışmada ت ج ار ة (ticaret), ب ي ع (alım-satım, alışveriş) ve اش ت ر و ا (satın almak-satmak, harcamak, değiştirmek) ifadelerinin geçtiği ayetler yer almaktadır. Araştırmamız sırasında farklı fihristler faydalanılmış ve ifadelerin hem Arapçaları hem de Türkçe mealleri kullanılarak aramalar yapılmıştır. Neticesinde de Kur ânı Kerîm de ت ج ار ة ifadesinin 9 kez, ب ي ع ifadesinin 8 kez, اش ت ر و ا ise 25 kez geçtiği görülmüştür. ت ج ار ة ile اش ت ر و ا 1 kez, ت ج ار ة ile ب ي ع 2 kez, ب ي ع ile اش ت ر و ا ise 1 kez aynı ayet içerisinde yer almıştır. Bazı ayetleri bağlamından koparmamak adına öncesindeki ve sonrasındaki ayetlere de yer verilmiştir. Ancak belirtmekte fayda vardır ki bu çalışmadan en iyi 1 Toplanma günü için sizi bir araya getireceği zaman; işte o, kayıp ve kazancın (kime ait olduğunun) ortaya çıkacağı zamandır. Kim Allah a iman eder, dünya ve âhirete yararlı işler yaparsa Allah onun kötülüklerini örter ve içinde ebedî olarak kalmak üzere altlarından ırmaklar akan cennetlere koyar. İşte büyük kurtuluş budur. (Teğâbun Sûresi, 64/9.) 2 Ebü l-hasen Alâüddîn Alî b. Muhammed b. İbrâhîm el-hâzin el-bağdâdî (Tefsir, hadis ve fıkıh âlimi). 3 Es-Sâbûnî, Safvetü t Tefâsîr. 1

2 şekilde istifade edebilmek için tüm ayetlerin siyak ve sibakı dikkate alınmalı, tefsirlerden ve farklı meallerden faydalanılmalıdır. Rabbimiz, bu ayetler ışığında kâr-zarar ve değer kavramları üzerine yeniden tefekkür etmeyi ve Allah için değerli olanı değerli bilmeyi nasip etsin, insanların çoğunun kârlı zannettiği ancak hüsran ile sonuçlanan alışverişlerden de bizleri muhafaza eylesin. Bakara, 2/16. *** ا و لئ ك ال ذ ين اش ت ر و ا الض ل ل ة ب ال ه دى ف م ا ر ب ح ت ت ج ار ت ه م و م ا ك ان وا م ه ت د ين "Doğruya karşılık sapkınlığı satın alanlar işte onlardır. Bu sebeple ticaretleri kâr etmemiş ve doğru yolu da bulamamışlardır." Bakara, 2/41. و ام ن وا ب م ا ا ن ز ل ت م ص د قا ل م ا م ع ك م و ل ت ك ون وا ا و ل ك اف ر ب ه و ل ت ش ت ر وا ب اي ات ي ث م نا ق ل ي ل و ا ي اي ف ات ق ون "Elinizdekini (Tevrat) tasdik edici olarak indirdiğime (Kur an) iman edin; sakın onu inkâr edenlerin ilki olmayın! Âyetlerimi az bir karşılığa satmayın. Yalnız benden korkun." Bakara, 2/79. ف و ي ل ل ل ذ ين ي ك ت ب ون ال ك ت اب ب ا ي د يه م ث م ي ق ول ون هذ ا م ن ع ن د ه للا ل ي ش ت ر وا ب ه ث م نا ق ل ي ل ف و ي ل ل ه م م م ا ك ت ب ت ا ي د يه م و و ي ل ل ه م م م ا ي ك س ب ون "Elleriyle kitap yazıp sonra onu az bir bedel karşılığında satmak için, "Bu Allah ın katındandır" diyenlere yazıklar olsun! Elleriyle yazdıkları yüzünden vay haline onların! Ve yapıp ettikleri yüzünden vay haline onların!" Bakara, 2/86. ا و لئ ك ال ذ ين اش ت ر و ا ال ح يوة الد ن ي ا ب ا ل خ ر ة ف ل ي خ ف ف ع ن ه م ال ع ذ اب و ل ه م ي ن ص ر ون "İşte onlar, âhiret karşılığında dünya hayatını satın alan kimselerdir. Bu yüzden ne azapları hafifletilecek ne de kendilerine yardım edilecektir." Bakara, 2/90. ب ئ س م ا اش ت ر و ا ب ه ا ن ف س ه م ا ن ي ك ف ر وا ب م ا ا ن ز ل ه للا ب غ يا ا ن ي ن ز ل ه للا م ن ف ض ل ه ع ل ى م ن ي ش اء م ن ع ب اد ه ف ب اؤ ب غ ض ب ع لى غ ض ب و ل ل ك اف ر ين ع ذ اب م ه ين 2

3 "Allah ın, kullarından dilediğine peygamberlik ihsan etmesini kıskandıkları için Allah ın indirdiğini (Kur an ı) inkâr ederek kendilerini harcamaları ne kötü! Böylece onlar gazap üstüne gazaba uğradılar. Kâfirler için alçaltıcı bir azap vardır." Bakara, 2/102. و ات ب ع وا م ا ت ت ل وا الش ي اط ين ع ل ى م ل ك س ل ي من و م ا ك ف ر س ل ي من و ل ك ن الش ي اط ين ك ف ر وا ي ع ل م ون الن اس الس ح ر و م ا ا ن ز ل ع ل ى ال م ل ك ي ن ب ب اب ل ه ار وت و م ار وت و م ا ي ع ل م ان تهى ي ق و ل ا ن م ا ن ح ن ف ت ن ة ف ل ت ك ف ر ف ي ت ع ل م ون م ن ه م ا م ا ي ف ر ق ون ب ه ب ي ن ال م ر ء م ن ا ح د ح و ز و ج ه و م ا ه م ب ض ار ين ب ه م ن ا ح د ا ل ب ا ذ ن ه للا و ي ت ع ل م ون م ا ي ض ر ه م و ل ي ن ف ع ه م و ل ق د ع ل م وا ل م ن اش ت ريه م ا ل ه ف ي ا ل خ ر ة م ن خ ل ق و ل ب ئ س م ا ش ر و ا ب ه ا ن ف س ه م ل و ك ان وا ي ع ل م ون "Onlar, Süleyman ın hükümranlığı hakkında şeytanların uydurup söylediklerine uydular. Gerçek şu ki Süleyman kâfir olmadı, fakat şeytanlar kâfir oldular; çünkü insanlara sihri, Bâbil de iki meleğe, Hârût la Mârût a indirileni öğretiyorlardı. Hâlbuki bu iki melek, "Biz ancak imtihan vasıtasıyız; sakın küfre sapma!" demedikçe hiç kimseye bilgi vermezlerdi. Fakat onlar bu iki melekten, karı ile koca arasını açacak şeyleri öğreniyorlardı. Oysa Allah ın izni olmadıkça onunla hiç kimseye zarar veremezlerdi. Yine de kendilerine fayda sağlayanı değil zarar vereni öğreniyorlardı. Andolsun onlar, bunu (sihir) satın alan kimsenin âhiretten nasibi olmadığını çok iyi biliyorlardı. Karşılığında kendilerini sattıkları şey ne kötüdür, bir bilselerdi!" Bakara, 2/174. ا ن ال ذ ين ي ك ت م ون م ا ا ن ز ل ه للا م ن ال ك ت اب و ي ش ت ر ون ب ه ث م نا ق ل ي ل ا و لئ ك م ا ي أ ك ل ون ف ي ب ط ون ه م ا ل الن ار و ل ي ك ل م ه م ه للا ي و م ال ق يم ة و ل ي ز ك يه م و ل ه م ع ذ اب ا ل يم "Allah ın indirdiği kitabın bir bölümünü gizleyenler ve onu az bir şey karşılığında satanlar yok mu, onlar karınlarına ateşten başka bir şey doldurmuyorlar. Allah kıyamet gününde onlarla konuşmayacak, onları arındırmayacak! Onlar için elem verici bir azap vardır." Bakara, 2/175. ا و لئ ك ال ذ ين اش ت ر و ا الض ل ل ة ب ال ه دى و ال ع ذ اب ب ال م غ ف ر ة ف م ا ا ص ب ر ه م ع ل ى الن ار "Onlar, doğru yol karşılığında sapkınlığı, mağfiret karşılığında azabı satın almış kimselerdir. Ateşe ne kadar da dayanıklılarmış!" Bakara, 2/207. 3

4 و م ن الن اس م ن ي ش ر ي ن ف س ه اب ت غ اء م ر ض ات ه للا و ه للا ر ؤ ف ب ال ع ب اد "İnsanlardan öylesi de vardır ki, kendisini Allah ın hoşnutluğunu kazanmaya adamıştır. Allah, kullarına çok şefkatlidir." (2-Bakara; 207) Bakara, 2/254. ي ا ا ي ه ا ال ذ ين ام ن وا ا ن ف ق وا م م ا ر ز ق ن اك م م ن ق ب ل ا ن ي أ ت ي ي و م ل ب ي ع ف يه و ل خ ل ة و ل ش ف اع ة و ال ك اف ر ون ه م الظ ال م ون "Ey iman edenler! Alım satım, dostluk ve aracılığın olmadığı bir gün gelip çatmadan Allah ın size verdiklerinden O nun için harcama yapın. Kâfirler zalimlerin ta kendileridir." Bakara, 2/275. ا ل ذ ين ي أ ك ل ون الر بوا ل ي ق وم ون ا ل ك م ا ي ق وم ال ذ ي ي ت خ ب ط ه الش ي ط ان م ن ال م س ذل ك ب ا ن ه م ق ال وا ا ن م ا ال ب ي ع م ث ل الر بوا و ا ح ل ه للا ال ب ي ع و ح ر م الر بوا ف م ن ج اء ه م و ع ظ ة م ن ر ب ه ف ان ت هى ف ل ه م ا س ل ف و ا م ر ه ا ل ى ه للا و م ن ع اد ف ا و لئ ك ا ص ح اب الن ار ه م ف يه ا خ ال د ون "Faiz yiyenler ancak şeytanın çarparak sersemlettiği kimse gibi kalkarlar. Bunun sebebi onların, "Alım satım da ancak faiz gibidir" demeleridir. Hâlbuki Allah alım satımı helâl, faizi ise haram kılmıştır. Artık kime Allah tan bir öğüt erişir de faizciliği bırakırsa geçmişte yaptığı kendisine aittir, işi de Allah a kalmıştır. Kim de yine faizciliğe dönerse işte bunlar orada devamlı kalmak üzere cehennemliklerdir." Bakara, 2/282. وا ا ذ ا ت د اي ن ت م ب د ي ن ا ل ى ا ج ل م س م ى ف اك ت ب وه و ل ي ك ت ب ب ي ن ك م ك ات ب ي ا ا ي ه ا ال ذ ين ام ن ب ال ع د ل و ل ي أ ب ك ات ب ا ن ي ك ت ب ك م ا ع ل م ه ه للا ف ل ي ك ت ب و ل ي م ل ل ال ذ ي ع ل ي ه ال ح ق و ل ي ت ق ه للا ر ب ه و ل ي ب خ س م ن ه ش ي ا ف ا ن ك ان ال ذ ي ع ل ي ه ال ح ق س ف يها ا و ض ع يفا ا و ل ي س ت ط يع ا ن ي م ل ه و ف ل ي م ل ل و ل ي ه ب ال ع د ل و اس ت ش ه د وا ش ه يد ي ن م ن ر ج ال ك م ف ا ن ل م ي ك ون ا ر ج ل ي ن ف ر ج ل و ام ر ا ت ان م م ن ت ر ض و ن م ن الش ه د اء ا ن ت ض ل ا ح ديه م ا ف ت ذ ك ر ا ح ديه م ا ا ل خ رى و ل ي أ ب الش ه د اء ا ذ ا م ا د ع وا و ل ت س م وا ا ن ت ك ت ب وه ص غ يرا ا و ك ب يرا ا لى ا ج ل ه ذل ك م ا ق س ط ع ن د ه للا و ا ق و م ل لش ه اد ة و ا د ن ى ا ل ت ر ت اب وا ا ل ا ن ت ك ون ت ج ار ة ح اض ر ة ت د ير ون ه ا ب ي ن ك م ف ل ي س ع ل ي ك م ج ن اح ا ل ت ك ت ب وه ا و ا ش ه د وا ا ذ ا ت ب اي ع ت م و ل ي ض ار ك ات ب و ل ش ه يد و ا ن ت ف ع ل وا ف ا ن ه ف س وق ب ك م و ات ق وا ه للا و ي ع ل م ك م ه للا و ه للا ب ك ل ش ي ء ع ل يم 4

5 "Ey iman edenler! Belirlenmiş bir zamana kadar bir borç ilişkisi kurduğunuzda bunu yazın. Aranızdan bir kâtip bunu adaletle yazsın. Kâtip Allah ın kendisine öğrettiği gibi yazmaktan geri durmasın. Artık o yazsın, borçlu da yazdırsın; rabbi olan Allah tan korksun ve borçtan hiçbir şeyi eksik bırakmasın. Eğer borçlu akılca zayıf veya eksik yahut kendisi yazdıramaz durumda olursa velisi adaletle yazdırsın. Erkeklerinizden iki şahidi de tanık tutun. Şahitler iki erkek olmazlarsa, rıza göstereceğiniz şahitlerden bir erkekle -biri yanılırsa diğerinin ona hatırlatması için- iki de kadın olsunlar. Çağrıldıklarında şahitler gelmemezlik etmesinler. Borç küçük olsun büyük olsun vadesini belirterek onu yazmaktan üşenmeyin. Böyle yapmanız Allah katında daha adaletli, şahitlik için daha destekleyici ve şüpheye düşmemeniz için daha uygundur. Borç ilişkisinin, aranızda alıp vererek bitirdiğiniz peşin ticaret olması müstesnadır; onu yazmamanızda sizin için bir sakınca yoktur. Alışveriş yaptığınızda şahit tutun. Kâtip de şahit de zarar görmesin. Eğer zarar verirseniz şüphesiz bu sizin yoldan çıkmanız demektir. Allah tan korkun, Allah size öğretiyor, Allah her şeyi hakkıyla bilmektedir." Âl-i İmrân, 3/77. ا ن ال ذ ين ي ش ت ر ون ب ع ه د ه للا و ا ي م ان ه م ث م نا ق ل ي ل ا و لئ ك ل خ ل ق ل ه م ف ي ا ل خ ر ة و ل ي ك ل م ه م ه للا و ل ي ن ظ ر ا ل ي ه م ي و م ال ق يم ة و ل ي ز ك يه م و ل ه م ع ذ اب ا ل يم "Allah a verdikleri sözü ve yeminlerini az bir bedelle satanlara gelince, işte onların âhirette hiç nasipleri yoktur. Kıyamet günü Allah onlarla konuşmayacak, onlara bakmayacak ve onları temize çıkarmayacaktır. Onlar için elem veren bir azap vardır." Âl-i İmrân, 3/177. ا ن ال ذ ين اش ت ر و ا ال ك ف ر ب ا ل يم ان ل ن ي ض ر وا ه للا ش ي ا و ل ه م ع ذ اب ا ل يم "İmanı küfürle değiştirenler, şüphesiz Allah a bir zarar veremeyeceklerdir. Onlar için elem verici bir azap vardır." Âl-i İmrân, 3/187. و ا ذ ا خ ذ ه للا م يث اق ال ذ ين ا و ت وا ال ك ت اب ل ت ب ي ن ن ه ل لن اس و ل ت ك ت م ون ه ف ن ب ذ وه و ر اء ظ ه ور ه م و اش ت ر و ا ب ه ث م نا ق ل ي ل ف ب ئ س م ا ي ش ت ر ون 5

6 "Allah, kendilerine kitap verilenlerden, "Onu insanlara mutlaka açıklayacaksınız, onu gizlemeyeceksiniz" diye sağlam söz almıştı. Ama onlar bunu kulak ardı edip kitabı az bir dünyalıkla değiştiler. Karşılığında aldıkları ne kadar da değersiz!" Âl-i İmrân, 3/199. و ا ن م ن ا ه ل ال ك ت اب ل م ن ي ؤ م ن ب ا ه لل و م ا ا ن ز ل ا ل ي ك م و م ا ا ن ز ل ا ل ي ه م خ اش ع ين لل ه ل ي ش ت ر ون ب اي ات ه للا ث م نا ق ل ي ل ا و ل ئ ك ل ه م ا ج ر ه م ع ن د ر ب ه م ا ن ه للا س ر يع ال ح س اب "Ehl-i kitap tan öyleleri vardır ki hem Allah a hem size indirilene hem de kendilerine indirilmiş olana inanırlar, Allah a karşı saygı duyup Allah ın âyetlerini az bir pahaya değişmezler. İşte onların rableri katında mükâfatları vardır. Şüphesiz Allah hesap görmekte çok çabuktur." Nisâ, 4/29. ال ك م ب ي ن ك م ب ال ب اط ل ا ل ا ن ت ك ون ت ج ار ة ع ن ت ر اض ي ا ا ي ه ا ال ذ ين ام ن وا ل ت أ ك ل وا ا م و م ن ك م و ل ت ق ت ل وا ا ن ف س ك م ا ن ه للا ك ان ب ك م ر ح يما "Ey iman edenler! Karşılıklı rızâya dayanan ticaret dışında, mallarınızı aranızda haksızlıkla yemeyin ve kendinizi öldürmeyin. Şüphesiz Allah size karşı çok merhametlidir." Nisâ, 4/44. ا ل م ت ر ا ل ى ال ذ ين ا و ت وا ن ص يبا م ن ال ك ت اب ي ش ت ر ون الض ل ل ة و ي ر يد ون ا ن ت ض ل وا الس ب يل "Kendilerine kitaptan nasip verilenleri görmüyor musun? Sapkınlığı satın alıyorlar ve sizin de yoldan çıkmanızı istiyorlar." Nisâ, 4/74. ف ل ي ق ات ل ف ي س ب يل ه للا ال ذ ين ي ش ر ون ال ح يوة الد ن ي ا ب ا ل خ ر ة و م ن ي ق ات ل ف ي س ب يل ه للا ف ي ق ت ل ا و ي غ ل ب ف س و ف ن ؤ ت يه ا ج را ع ظ يما "O halde, dünya hayatını âhiret karşılığında satanlar Allah yolunda savaşsınlar. Kim Allah yolunda savaşır da öldürülür veya galip gelirse biz ona yakında büyük bir mükâfat vereceğiz." 6

7 Mâide, 5/44. ا ن ا ا ن ز ل ن ا الت و رية ف يه ا ه د ى و ن ور ي ح ك م ب ه ا الن ب ي ون ال ذ ين ا س ل م وا ل ل ذ ين ه اد وا و الر ب ان ي ون و ا ل ح ب ار ب م ا اس ت ح ف ظ وا م ن ك ت اب ه للا و ك ان وا ع ل ي ه ش ه د اء ف ل ت خ ش و ا الن اس و اخ ش و ن و ل ت ش ت ر وا ب اي ات ي ث م نا ق ل ي ل و م ن ل م ي ح ك م ب م ا ا ن ز ل ه للا ف ا و لئ ك ه م ال ك اف ر ون "Kendilerini Allah a vermiş olan peygamberlerin ve -Allah ın kitabını korumaları kendilerinden istendiği için- rablerine teslim olmuş zâhidlerin, bilginlerin yahudiler arasında kendisiyle hükmettikleri, içinde hidayet ve aydınlık bulunan Tevrat ı elbette biz indirdik. Hepsi onun (hak olduğunun) şahitleri idi. O halde insanlardan korkmayın, benden korkun da âyetlerimi az bir bedel karşılığında satmayın. Kim Allah ın indirdiği ile hükmetmezse işte onlar kâfirlerin ta kendileridir." Mâide, 5/106. ي ا ا ي ه ا ال ذ ين ام ن وا ش ه اد ة ب ي ن ك م ا ذ ا ح ض ر ا ح د ك م ال م و ت ح ين ال و ص ي ة اث ن ان ذ و ا ع د ل م ن ك م ا و اخ ر ان م ن غ ي ر ك م ا ن ا ن ت م ض ر ب ت م ف ي ا ل ر ض ف ا ص اب ت ك م م ص يب ة ال م و ت ت ح ب س ون ه م ا م ن ب ع د الص لوة ف ي ق س م ان ب ا ه لل ا ن ار ت ب ت م ل ن ش ت ر ي ب ه ث م نا و ل و ك ان ذ ا ق ر بى و ل ن ك ت م ش ه اد ة ه للا ا ن ا ا ذا ل م ن ا ل ث م ين "Ey iman edenler! Birinize ölüm gelip çatınca vasiyet esnasında içinizden iki âdil kişi, şayet seyahatte iken başınıza ölüm musibeti gelmişse sizden olmayan başka iki kişi aranızda şahitlik etsin. Eğer (vasiyeti uygularken) içinize bir şüphe düşerse, bu iki şahidi namazdan sonra alıkorsunuz; "Bunu yakınımız hatırına da olsa hiçbir bedel karşılığında satmayız ve Allah ın buyruğu olan bu tanıklığı asla gizlemeyiz, aksi halde apaçık günahkârlardan olacağımızda kuşku yoktur" diye Allah ın adına yemin ederler." (5-Mâide; 106) Tevbe, 9/9. ا ش ت ر و ا ب اي ات ه للا ث م نا ق ل ي ل ف ص د وا ع ن س ب يل ه ا ن ه م س اء م ا ك ان وا ي ع م ل ون "Allah ın âyetlerini basit bir menfaate değiştiler, böylece insanları Allah yolundan engellediler. Bakın, onların yapageldikleri ne kötü!" Tevbe, 9/24. 7

8 ق ل ا ن ك ان اب اؤ ك م و ا ب ن اؤ ك م و ا خ و ان ك م و ا ز و اج ك م و ع ش ير ت ك م و ا م و ال اق ت ر ف ت م وه ا و ت ج ار ة ت خ ش و ن ك س اد ه ا و م س اك ن ت ر ض و ن ه ا ا ح ب ا ل ي ك م م ن ه للا و ر س ول ه و ج ه اد ف ي س ب يل ه ف ت ر ب ص وا ح تهى ي أ ت ي ه للا ب ا م ر ه و ه للا ل ي ه د ي ال ق و م ال ف اس ق ين "De ki: Eğer babalarınız, oğullarınız, kardeşleriniz, eşleriniz, hısım-akrabanız, kazandığınız mallar, durgunluğa uğramasından endişe ettiğiniz ticaretiniz ve hoşlandığınız meskenler size Allah tan, peygamberinden ve O nun yolunda cihaddan daha sevimli ise, artık Allah buyruğunu (kıyameti) gerçekleştirinceye kadar bekleyin. Allah günaha saplanmış kimseleri hidayete erdirmez." Tevbe, 9/111. ا ن ه للا اش ت رى م ن ال م ؤ م ن ين ا ن ف س ه م و ا م و ال ه م ب ا ن ل ه م ال ج ن ة ي ق ات ل ون ف ي س ب يل ه للا ف ي ق ت ل ون و ي ق ت ل ون و ع دا ع ل ي ه ح قا ف ي الت و رية و ا ل ن ج يل و ال ق ر ان و م ن ا و فى ب ع ه د ه م ن ه للا ف اس ت ب ش ر وا ب ب ي ع ك م ال ذ ي ب اي ع ت م ب ه و ذل ك ه و ال ف و ز ال ع ظ يم "Allah, kendi yolunda çarpışırken öldüren ve öldürülen müminlerin canlarını ve mallarını, karşılığında cennet vermek üzere satın almıştır. Bu, Allah ın Tevrat ta, İncil de ve Kur an da yer almış gerçek bir vaadidir. Kim Allah tan daha fazla sözüne bağlı olabilir! O halde yaptığınız bu alışverişten ötürü sevinin. İşte büyük bahtiyarlık da budur." Yûsuf, 12/19. و ج اء ت س ي ار ة ف ا ر س ل وا و ار د ه م ف ا د لى د ل و ه ق ال ي ا ب ش رى هذ ا غ ل م و ا س ر وه ب ض اع ة و ه للا ع ل يم ب م ا ي ع م ل ون "Derken bir kervan geldi, sucularını gönderdiler, adam kovasını kuyuya saldı; "Müjde! İşte bir oğlan çocuğu!" diye bağırdı. Onu alıp bir ticaret malı olarak sakladılar. Allah onların yaptıklarını çok iyi biliyordu." Yûsuf, 12/20. و ش ر و ه ب ث م ن ب خ س د ر اه م م ع د ود ة و ك ان وا ف يه م ن الز اه د ين "(Mısır da) onu yok pahasına, birkaç dirheme sattılar. Zaten ona pek değer vermemişlerdi." Yûsuf, 12/21. 8

9 و ق ال ال ذ ي اش ت ريه م ن م ص ر ل م ر ا ت ه ا ك ر م ي م ث ويه ع س ى ا ن ي ن ف ع ن ا ا و ن ت خ ذ ه و ل دا ع ل ى ا م ر ه و ك ذل ك م ك ن ا ل ي وس ف ف ي ا ل ر ض و ل ن ع ل م ه م ن ت أ و يل ا ل ح اد يث و ه للا غ ال ب و ل ك ن ا ك ث ر الن اس ل ي ع ل م ون "Onu satın alan Mısırlı adam karısına, "Ona değer ver ve güzel bak! Umulur ki bize faydası olur veya onu evlât ediniriz" dedi. İşte böylece Yûsuf a orada bir yer sağladık ve bunu (rüyana görülen) olayların yorumunu ona öğretelim diye de yaptık. Allah, emrini yerine getirmeye kâdirdir. Fakat insanların çoğu bunu bilmezler." İbrâhîm, 14/31. ق ل ل ع ب اد ي ال ذ ين ام ن وا ي ق يم وا الص ل وة و ي ن ف ق وا م م ا ر ز ق ن اه م س را و ع ل ن ي ة م ن ق ب ل ا ن ي أ ت ي ي و م ل ب ي ع ف يه و ل خ ل ل "İman eden kullarıma söyle: Alım satımın bulunmadığı, dostluğun fayda vermediği o gün gelmeden önce namazlarını dosdoğru kılsınlar, onlara verdiğimiz rızıklardan Allah rızâsı için gizli ve açık harcasınlar." Nahl, 16/95. و ل ت ش ت ر وا ب ع ه د ه للا ث م نا ق ل ي ل ا ن م ا ع ن د ه للا ه و خ ي ر ل ك م ا ن ك ن ت م ت ع ل م ون "Allah a verdiğiniz sözü küçük bir menfaate satmayın! Eğer bilirseniz sizin için Allah ın katında olan daha hayırlıdır." Nûr, 24/36. ف ي ب ي وت ا ذ ن ه للا ا ن ت ر ف ع و ي ذ ك ر ف يه ا اس م ه ي س ب ح ل ه ف يه ا ب ال غ د و و ا ل ص ال "Allah ın yapılmasına ve içinde isminin anılmasına izin verdiği evlerde, akşam sabah Allah ı tenzih ederek anarlar;" Nûr, 24/37. ر ج ال ل ت ل ه يه م ت ج ار ة و ل ب ي ع ع ن ذ ك ر ه للا و ا ق ام الص لوة و ا يت اء الز كوة ي خ اف ون ي و ما ت ت ق ل ب ف يه ال ق ل وب و ا ل ب ص ار 9

10 "Ticaretin de satımın da kendilerini Allah ı anmaktan, namazı hakkıyla kılmaktan ve zekâtı vermekten alıkoyamadığı, gözlerin ve gönüllerin dehşetle sarsılacağı bir günden korkan kişiler;" Nûr, 24/38. ل ي ج ز ي ه م ه للا ا ح س ن م ا ع م ل وا و ي ز يد ه م م ن ف ض ل ه و ه للا ي ر ز ق م ن ي ش اء ب غ ي ر ح س اب "Anarlar ki, Allah kendilerini, yaptıklarından daha güzeli ile ödüllendirsin, daha fazlasını da lütfundan versin. Allah dilediğini hesapsız rızıklandırır." Lokmân, 31/6. و م ن الن اس م ن ي ش ت ر ي ل ه و ال ح د يث ل ي ض ل ع ن س ب يل ه للا ب غ ي ر ع ل م و ي ت خ ذ ه ا ه ز وا ا و لئ ك ل ه م ع ذ اب م ه ين "İnsanlar arasında öyleleri vardır ki bilgisizlik yüzünden başkalarını Allah yolundan saptırmak ve o yolu eğlence vesilesi kılmak için eğlendirici sözleri alıp kullanırlar; işte bunları alçaltıcı bir azap bekliyor." Fâtır, 35/29. ا ن ال ذ ين ي ت ل ون ك ت اب ه للا و ا ق ام وا الص ل وة و ا ن ف ق وا م م ا ر ز ق ن اه م س را و ع ل ن ي ة ي ر ج ون ت ج ار ة ل ن ت ب ور "Allah ın kitabını okuyanlar, namazı özenle kılanlar ve kendilerine verdiğimiz rızıktan başkaları için gizli açık harcayanlar, asla zararla sonuçlanmayacak bir ticaret umabilirler." (35-Fâtır; 29) Fâtır, 35/30. ل ي و ف ي ه م ا ج ور ه م و ي ز يد ه م م ن ف ض ل ه ا ن ه غ ف ور ش ك ور "Zira Allah karşılıklarını tam olarak ödediği gibi lütfundan onlara fazlasını da verir. O çok bağışlayıcıdır, şükrün karşılığını bol bol verir." Saf, 61/10. ي ا ا ي ه ا ال ذ ين ام ن وا ه ل ا د ل ك م ع لى ت ج ار ة ت ن ج يك م م ن ع ذ اب ا ل يم "Ey iman edenler! Size, elem verici azaptan kurtaracak bir ticareti göstereyim mi?" 10

11 Saf, 61/11. ت ؤ م ن ون ب ا ه لل و ر س ول ه و ت ج اه د ون ف ي س ب يل ه للا ب ا م و ال ك م و ا ن ف س ك م ذل ك م خ ي ر ل ك م ا ن ك ن ت م ت ع ل م ون "Allah a ve resulüne iman edersiniz, Allah yolunda mallarınızla ve canlarınızla cihad edersiniz. Bilirseniz bu sizin için çok hayırlıdır." Saf, 61/12. ي غ ف ر ل ك م ذ ن وب ك م و ي د خ ل ك م ج ن ات ت ج ر ي م ن ت ح ت ه ا ا ل ن ه ار و م س اك ن ط ي ب ة ف ي ج ن ات ع د ن ذل ك ال ف و ز ال ع ظ يم "O sizin günahlarınızı bağışlar, sizi altından ırmaklar akan cennetlere, Adn cennetleri içindeki güzel köşklere koyar. İşte büyük kurtuluş budur." Cuma, 62/9. ي ا ا ي ه ا ال ذ ين ام ن وا ا ذ ا ن ود ي ل لص لوة م ن ي و م ال ج م ع ة ف اس ع و ا ا ل ى ذ ك ر ه للا و ذ ر وا ال ب ي ع ذل ك م خ ي ر ل ك م ا ن ك ن ت م ت ع ل م ون "Ey iman edenler! Cuma günü namaz için çağrı yapıldığında Allah ı anmaya koşun ve alışverişi bırakın. Eğer bilirseniz, bu sizin için çok hayırlıdır." Cuma, 62/10. ف ا ذ ا ق ض ي ت الص ل وة ف ان ت ش ر وا ف ي ا ل ر ض و اب ت غ وا م ن ف ض ل ه للا و اذ ك ر وا ه للا ك ث يرا ل ع ل ك م ت ف ل ح ون "Namaz kılındı mı artık yeryüzüne dağılın ve Allah ın lütfundan nasip arayın. Allah ı da daima çok anın ki kurtuluşa eresiniz." (62-Cuma; 10) Cuma, 62/11. و ا ذ ا ر ا و ا ت ج ار ة ا و ل ه وا ان ف ض وا ا ل ي ه ا و ت ر ك وك ق ائ ما ق ل م ا ع ن د ه للا خ ي ر م ن الل ه و و م ن الت ج ار ة و ه للا خ ي ر الر از ق ين "Ama onlar bir ticaret veya eğlence gördüklerinde ona yönelip seni ayakta bırakıverdiler. De ki: "Allah ın nezdinde olan, eğlenceden de ticaretten de üstündür. Allah rızık verenlerin en hayırlısıdır." 11

12 Kaynakça: 1- Diyanet İşleri Başkanlığı, Kur ân-ı Kerim Meâli, Ankara, Diyanet İşleri Başkanlığı, Kur ân-ı Kerim (Uygulama Web 2.0). 3- ÖZSOY Ömer ve GÜLER İlhami, Konularına Göre Kur ân, Sistematik Kur ân Fihristi, Fecr Yayınevi, Ankara, YÜKSEL Nevzat, Konularına Göre Kur ân-ı Kerîm Fihristi, Muvahhid Yayınları. 5- EL-İSFAHANÎ Rağıb, Müfredât, Kur ân Kavramları Sözlüğü, Çıra Yayınları, 3.Baskı. tarafından hazırlanmıştır. Kaynak göstermek önce ahlak, sonra hak meselesidir. 12