MAYIS 2012 / YIL:1, SAYI:5. TSPAKB Başkanı Atilla KÖKSAL. İş Yatırım Genel Müdürü İlhami KOÇ. Fortune Türkiye Genel Yayın Yönetmeni Ali AĞAOĞLU

Transkript

1 MAYIS 2012 / YIL:1, SAYI:5 TSPAKB Başkanı Atilla KÖKSAL İş Yatırım Genel Müdürü İlhami KOÇ Fortune Türkiye Genel Yayın Yönetmeni Ali AĞAOĞLU

2 EDiTÖR Değerli okurlarımız, Sermaye Piyasaları konulu Mayıs ayı özel sayımız özverili bir çalışmanın ardından siz okuyucularımızla buluşuyor; öncelikle bu sayıda emeği geçen bütün arkadaşlarımıza teşekkür ederek sözlerime başlamak isterim. Sermaye piyasalarının önemini bir kez daha vurgulamak ve yatırımcıları bu konuda doğru yönlendirebilmek bu sayıdaki başlıca hedeflerimiz arasındadır. Dergimizin bu ayki sayısında İstanbul un finans merkezi olmasını, yapılandırılmış finansı, kredi derecelendirme kurumlarının işleyişini ve açığa satış işlemlerini konu alan öğrenci yazılarını bulabilirsiniz. Dergimizde bu ay sektörün içinden önemli kişilerle gerçekleştirilen röportajlar da sizleri bekliyor. TSPAKB başkanı Sn. Atilla Köksal ın, kurumun kuruluşundan, gelecek projelerine ve sağladığı eğitimlere yönelik öğrencilerin hazırladığı sorulara cevap verdiği röportajı; İş Yatırım Genel Müdürü Sn. İlhami Koç un yine öğrencilerin sorduğu sorular doğrultusunda İş Yatırım ın sağladığı iş olanaklarını, sektördeki konumunu ve yeniliklerini anlattığı ayrıca Fortune Genel Yayın Yönetmeni Sn Ali Ağaoğlu nun gündemi meşgul eden konulara ilişkin öğrencilerin sorularını titizlikle cevapladığı röportajlarını keyifle okuyacağınızı düşünüyorum. Bunlarla birlikte dergimizde sermaye piyasalarındaki gelişmeleri ve bu süreçte Türkiye de olanları anlatan Sermaye Piyasalarının Kısa Geçmişi ve Yakın Geleceği başlıklı yazımı da bulabilirsiniz. Sermaye piyasaları özel sayısının hazırlanması fırsatını veren Prof. Dr. Cengiz Erol a ve yayın sürecinde en önemli katkının sahibi olan M. Melih Akyurt a da teşekkürlerimi sunmak isterim. ERES (European Real Estate Society) Başkanı Sn. Giacomo Morri ve RICS (Royal Institution of Chartered Surveyors) Başkanı Sn. Luciano Capaldo ile röportajların ve sektöre yönelik yazıların yer alacağı Haziran ayı özel sayımızın taşınmaz konusuna ayrıldığını da şimdiden duyurmak isterim. Saygılarımla, Yener COŞKUN GENEL YAYIN YÖNETMENİ Halil KARLI GENEL KOORDİNATÖR M. Melih AKYURT RÖPORTAJ SORUMLUSU Birce DOBRUCALI ÜNİVERSİTELER SORUMLUSU Sabri Umut DİLEMRE TEKNİK SORUMLU Tezer YELKENCİ HABER EKİBİ Halime BAYER Melis Gizem KONUK Hazal ÖZGÜL RÖPORTAJ EKİBİ Tolga DENİZ Yayın Türü: Yaygın, Süreli,Aylık KONUK EDİTÖR Yener COŞKUN EDİTÖR Gözde ÖZER YAZI İŞLERİ EDİTÖRÜ Büçke Deniz MENTEŞE Melek GEÇER FOTOĞRAF EDİTÖRÜ Semih PEK GRAFİK TASARIM Burcu TANRIÖVER ETKİNLİK SORUMLUSU Celal BAŞOL Reklam & İletişim ieusfinance@yahoo.com.tr Sorumlu Müdür: Mehmet Melih AKYURT Yayın Sahibi: Mehmet Melih AKYURT Yönetim Yeri: İzmir Ekonomi Üniversitesi Sakarya Caddesi No:156 Balçova İzmir tel: DANIŞMAN HOCALARIMIZ Prof. Dr. Cengiz Erol cengiz.erol@ieu.edu.tr Doç. Dr. C. Coşkun Küçüközmen coskun.kucukozmen@ieu.edu.tr Doç. Dr. Hasan Fehmi Baklacı hasan.baklaci@ieu.edu.tr Yrd. Doç. Emin Akçaoğlu emin.akcaoglu@ieu.edu.tr Baskı : Basım Tarihi : 2

3

4 MAYIS 2012 SAYI 5 TSPAKB Başkanı Sn. Atilla Köksal ile gerçekleştirdiğimiz röportajda kendisi bizlerle kurumun işlevi, eğitim seminerleri ve sektöre yönelik bilgileri paylaştı Sermaye Piyasası Kurulu Başuzmanı, MRICS ve dergimizin konuk editörü Sn. Yener COŞKUN Sermaye Piyasalarının Kısa Geçmişi ve Yakın Geleceği hakkında değerli bilgiler veriyor. İş Yatırım Genel Müdürü Sn. İlhami Koç ile gerçekleştirdiğimiz röportajda şirketin sunduğu iş imkanlarını, yatırım fırsatlarını ve sermaye piyasalarını masaya yatırıyoruz M. Melih Akyurt is focusing on structured finance in his article and he gives us information regarding financial crisis. Fortune Türkiye dergisi Genel Yayın Yönetmeni Sn. Ali Ağaoğlu ile gündemden derlediğimiz konular hakkındaki hoş sohbetimizde kendisi görüşlerini bizlerle paylaşıyor. Halil Karlı kredi derecelendirme kuruluşlarının işleyişi, hataları ve geleceği hakkındaki yazısı ile bu ay da bizlerle Birce Dobrucalı bu ayki yazısında İstanbul un finans merkezi olması konusunu ele alıyor. Gözde Özer bu ay Avrupa nın önemli bir bölümünde yasaklanan açığa satış işlemlerinin kriz dönemleri ve İMKB deki durumunu irdeliyor. İzmir Ekonomi Üniversitesi 11. kuruluş yıldönümünü adına yakışır bir törenle kutladı. 4

5 5

6 6 Mayıs 2012

7 ATİLLA KÖKSAL TSPAKB Başkanı TSPAKB nin geçmişinden, görev ve yetkilerinden bahsedebilir misiniz? Hangi amaçla kuruldu, hedeflerini ne ölçüde gerçekleştirebildi, gerçekleşen hedeflerin piyasaya etkisi nasıl oldu? Birliği, 2001 yılında Sermaye Piyasası Kanununa istinaden özdüzenleyici bir meslek örgütü olarak kuruldu. Türkiye de sermaye piyasası faaliyeti yapmak isteyen bütün aracı kuruluşlar; diğer bir ifade ile banka, aracı kurum ve vadeli işlemler aracılık şirketleri Birliğimize üye olmak zorunda. Halihazırda 40 banka, 1 vadeli işlemler aracılık şirketi ve 101 aracı kurum üyemiz bulunmaktadır. Birliğin özdüzenleyici fonksiyonu; üyelerinin dayanışma, özen ve disiplin içinde çalışmalarını sağlamak, haksız rekabeti önlemek ve mesleki konularda üyelerini aydınlatmak amaçlarını içeriyor. Meslek örgütü fonksiyonuyla ise Birlik, sermaye piyasası ve aracılık faaliyetlerinin gelişmesine katkıda bulunmayı, mesleki faaliyetleri kolaylaştırmayı amaçlıyor. Sermaye piyasamızın büyütülüp geliştirilmesi konusunda birçok proje ve oluşumun içinde Birliğimiz de yer alıyor. Örneğin, Halka Arz Seferberliği, Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Yatırımcı Seferberliği, İstanbul Finans Merkezi gibi diğer sermaye piyasası ve ilgili kurumlarla ortak yürütülen projelere katkıda bulunuyoruz. Yanı sıra, piyasamızın gelişmesi amacına yönelik olarak pek çok uluslararası oluşuma üye olarak ülke piyasamızı bu platformlarda aktif bir şekilde temsil ediyoruz. Ayrıca, sektör çalışanlarının gerek mesleki, gerekse kişisel gelişimleri konusunda da çeşitli eğitimler düzenliyoruz. Yayınladığımız Türkçe ve İngilizce yayınlar hem yerel hem de yabancı taraflarca ilgiyle takip ediliyor. Diğer taraftan, piyasa çalışanlarının sicil bilgilerinin takibi ve mesleki yeterliliğinin ölçülmesi konusunda organize edilen lisanslama sınavları konusunda Birliğimizin önemli fonksiyonları bulunuyor. Başlangıçta lisanslama sınavı SPK tarafından organize edilirken, 2010 yılında sınavın düzenlemesinde biz de görev almaya başladık. Bununla birlikte sınavda başarılı olan kişilere lisanslarının dağıtımı da yine Birliğimizin görevleri arasındaydı yılı itibariyle ise sınavın organizasyonu, lisans dağıtımı ve sicil bilgilerinin takibi, Birliğimizin ana ortağı olduğu Sermaye Piyasası Lisanslama, Sicil ve Eğitim Şirketine devredildi. Kuruluşumuzdan bu yana, 11 yıllık süreç içinde 7

8 RÖPORTAJ TSPAKB nin, Türkiye sermaye piyasasına eğitimden araştırmaya, uluslararası çalışmalardan piyasanın işleyiş mekanizmasına kadar geniş bir çerçevede katkıları olduğu kanaatindeyim. Ama yapılacak daha çok şey olduğuna inanıyoruz. Şu anda en öncelikli gündem maddemiz, piyasamızı halkımıza daha iyi tanıtarak, kendilerinin Türkiye nin büyümesinden pay almalarını sağlamaktır. Finansal piyasalarda teknolojiyle birlikte hızlı bir değişim yaşanmakta, uluslararası ve yerel piyasalar arasındaki engel giderek azalmaktadır. Bu nedenle finansal kurumlar arasında rekabet gücü giderek artıyor, sizce küreselleşme bu kurumlar arasında haksız rekabet yaratır mı? Finans sektörü teknolojiyi en aktif kullanan sektörlerden biri. Teknoloji, mekândan bağımsız çalışabilme, düşük maliyet, hızlı işlem ve tüm hareketlerin kayıt altına alınabilmesi konularında finansal faaliyetlere avantaj sağlıyor. Bir finansal piyasa işleminde parayı yatırmaktan, işlemin sonuçlanmasına kadar bütün aşamalar teknolojiye dayalı sistemler üzerinden yapılıyor. Bu ortamda piyasadaki her aktör düzenli olarak teknoloji yatırımı yapmak durumunda kalıyor. Teknolojik gelişme sayesinde, günümüzde mikro saniyeler bazında işlemler söz konusu. Bu ortamda, gelişmiş piyasalarda son yıllarda devreye giren alternatif işlem sistemleri hızla yaygınlaşarak, yüksek işlem hacimlerine ulaşmış durumda. Diğer taraftan şirketler de, dünyadaki küresel likiditeden faydalanarak, düşük maliyetli kaynak yaratmaya çalışıyor. Sonuç olarak hem arz hem de talep tarafı piya-salarda yoğun bir rekabete sebep oluyor. Rekabet baskısı sonucunda borsaların ve aracı kuruluşların, satın alma ve birleşmeler yoluyla, mümkün olduğunca çok geniş bir coğrafyada yatırımcılara ulaşmaya çalıştıklarını görüyoruz. Haksız rekabet kavramı, iyi niyet kurallarının ihlal edildiği, aldatıcı davranışların söz konusu olduğu ticari faaliyetleri ifade ediyor. Uluslararası piyasalarda yaşanan küresel rekabeti, haksız rekabet olarak algılamak doğru olmaz diye düşünüyorum. Zaten, düzenleyici otoriteler gerek haksız rekabet ge-rekse tekelleşmeye engel olu-yor. Bunun en son örneğini mesela NYSE Euronext ile Deutsche Börse birleşme başvurusunda olayında gördük. Bildiğiniz gibi birleşme tekelleşmeye sebep olacağı gerekçesiyle ilgili Avrupa Birliği otoriteleri tarafından onaylanmadı. 8 TSPAKB nin verdiği eğitimler nelerdir? Bu eğitimlerin bizlere katkısı ne olacaktır? Birliğimiz tarafından bugüne dek eğitim düzenlendi ve bu eğitimlere yaklaşık kişi katıldı. Eğitimlerimizde, piyasa uzmanlarının yanı sıra alanında uzman akademisyenler de eğitmen olarak görev alıyor. Düzenlediğimiz eğitim programları üyelerimizin özel ihtiyaçlarına, sermaye piyasası çalışanlarının beklentilerine, mevzuattaki güncel gelişmelere ve lisanslama sınavlarına göre oluşturuluyor. Eğitim içeriklerinin oluşturulmasında finans sektörü çalışanlarının güncel gelişmeleri ve uzmanlık alanları ile ilgili literatürü takip etmelerine desteklemeyi hedefliyoruz. Bunun yanı sıra sektör çalışanlarının hem sosyal yaşamda, hem de çalıştığı kurumda daha verimli ve etkili olmasını hedefleyen eğitimler de düzenliyoruz. Eğitim faaliyetlerimizi dört ana başlık altında ele alabiliriz: yılından itibaren lisanslama sınavlarına hazırlık eğitimleri düzenlemekteyiz. Sermaye piyasasında çalışmayı hedefleyen öğrencilerin bu eğitimlerimize katılması, düzenlenen lisanslama sınavlarında başarı şanslarını artıracaktır. - VOB Üye Temsilcisi eğitimlerimiz, aracı kurum çalışanları başta olmak üzere, bu alanda kariyer hedefleyen üniversite mezunu herkesin katılımına açıktır. - Birliğimizce, 2003 yılından bu yana mesleki gelişim eğitimleri de düzenlenmektedir. Genel katılıma açık bu eğitimlerde katılımcıların mesleki bilgi ve beceri düzeylerini artırmak, yeni ürünler ve yeni düzenlemeler konusunda bilgi vermek amaçlanmaktadır yılından itibaren, iletişim becerileri, liderlik, sunuş becerileri gibi iş verimliliği ve motivasyon düzeyini artıracak konularda öğrencilerin de katılımına açık olan kişisel gelişim eğitimleri düzenliyoruz. Bu kapsamda, profesyonel iletişim ve sunuş teknikleri, satış becerileri, İngilizce konuşma teknikleri gibi konularda eğitimler vermekteyiz. TSPAKB de mezun öğrencilere yönelik iş olanakları nelerdir, staj imkânı var mı? Halihazırda, üniversitelerin sermaye piyasası ve ilgili bölümlerinden gelen yazılı talepleri üyelerimize ileterek, stajyer ihtiyaçlarının karşılanmasında koordinasyon görevi üstleniyoruz. Ayrıca, Birliğimiz TSPAKB İstanbul Finans Merkezi

9 Özgeçmiş Bankası adı verilen uygulama ile finans kurumlarının nitelikli çalışan taleplerinin karşılanabilmesi ve iş arayanları organize etme, yönlendirme gibi konularda hizmet verecek yetenek havuzunun kurulma çalışmalarını başlattı. Böylelikle oluşturulacak elektronik platformda öğrencilerimiz de özgeçmişlerini internet ortamında yayınlayabilecek ve daha mezun olmadan, finans sektöründeki kurumların insan kaynakları yöneticilerine ulaştırma imkânına sahip olacak. İMKB de işlem gören şirket sayısının düşük olmasının nedenleri nelerdir? İMKB de işlem gören şirket sayısının Türkiye nin potansiyelini yansıtmadığı hepimizin kabul ettiği bir gerçek. Türkiye nin en büyük şirketleri diyebileceğimiz İSO-500 şirketlerinin bile sadece %15 i İMKB de işlem görüyor. Biliyorsunuz, Türkiye deki şirketlerin önemli bir kısmı aile şirketi. Bu şirketler de yönetime ortak olunmasına sıcak bakmıyorlar. Ayrıca, kamuyu aydınlatma ve raporlama yükümlülükleri konusunda da altyapılarının yeterli olup olmadığı konusunda tereddütleri olabiliyor. Bunların yanı sıra, şirketlerin çeşitli finansman kaynaklarına ulaşma kolaylığı da halka açılma kararını etkileyen bir faktör. Ancak,şirketlerimiz artık daha fazla sermaye piyasasının avantajlarını görmeye başladı. Biliyorsunuz, halka açılarak sağlanan uzun vadeli özkaynaklar, şirketlerin daha sağlıklı büyümesine imkan tanıyor. Ayrıca, başlangıçta dezavantaj gibi görünen denetimler de şirketleri bir anlamda doğal bir kurumsallaşma sürecine sokuyor ve yönetimsel olarak da olumlu etki yaratıyor. Biz, 2008 den bu yana TOBB, İMKB, SPK, KOSGEB ve TİM gibi çeşitli kuruluşlarla şirketleri halka açılmaya özendirmek için çalışıyoruz. Amacımız, şirketlerin sermaye piyasasının, yukarıda birkaçını sıralayabildiğim, olanaklarını göstermek. Nitekim, son iki yılda bu çabalarımızın karşılığını da gördük, borsamıza toplamda 50 den fazla şirket kazandırdık. Dünya yatırımcılarının yatırım tercihleri:%33 hisse senedi, %29 sabit getirili enstrümanlar, %19 gayrimenkul, %14 mevduat ve nakit, %5 diğer yatırımlar. Eylül 2010 tarihli TSPAKB Algı ve Yatırım Potansiyeli Belirleme Araştırması sonuçlarına göre; Türk yatırımcılarının yatırım tercihleri: %47 altın, %41 mevduat, %21 döviz, %20 gayrimenkul, %7 yatırım fonu, % 5 hisse senedi. İstatistiklere göre, dünyada ve ülkemizde yatırım tercihleri farklılık göstermektedir. Yabancılar hisse senedine eğilim gösterirken, Türk yatırımcılar klasikleşmiş yatırım araçlarını (altın, dolar gibi) tercih ediyor. Sizce Türk yatırımcıların alışkanlıklarını değiştirememesinin sebepleri nelerdir ve yatırımcıların farklı yatırım araçlarına yönelmesi için ne gibi çalışmalar yapıyorsunuz? Birliğimiz 2010 yılında ülke çapında 18 ilde 2010 kişiyle yüz yüze görüşerek yatırım araçları, borsa ve aracı kurumlara yönelik algıyı ve yatırım potansiyelini belirleme araştırması yaptırdı. Yaptırdığımız anket bize yatırımcının alışkanlarının değiştirilebilmesinin önündeki en büyük engellerden birinin düşük finansal okuryazarlık düzeyi olduğunu gösterdi. Bu noktadan hareketle, 2011 yılında Sermaye Piyasası Kurulu önderliğinde, piyasamızın diğer kurumlarıyla beraber Yatırımcı Seferberliği projesinde faaliyetlere başlamış bulunmaktayız. Yatırımcı Seferberliği ile hedeflerimiz: - Uzun yıllar süren enflasyon ortamının hala etkisi altında olan ve sadece kısa vadeli mevduat, altın ve döviz türü yatırım araçlarına yatırım yapan enflasyon nesli nin yatırım alışkanlıklarını yeniden şekillendirmek; - Nüfusumuzun büyük bir parçası olan genç kitleye tasarruf alışkanlığı kazandırmak, onlara sermaye piyasası araçlarını tanıtmak ve uzun vadeli yatırımın faydaları konusunda eğitim vermek; - Bireysel yatırımcıların yatırım fonları, borsa endeks fonları, gayrimenkul yatırım ortaklıkları gibi kurumsal yatırım araçları vasıtası ile yatırım yapmalarını özendirmek. Proje kapsamında, Birliğimiz SPK ve İMKB ile birlikte Türkiye genelinde üniversiteleri ziyaret ederek Kurumlar Türkiye Sermaye Piyasası anlatıyor! konulu seminerlerde öğrencilere finansal piyasalarda çalışma imkânları ve lisanslama sınavları hakkında bilgi veriyor. Yanı sıra, Türkiye İhracatçılar Meclisi nin koordinasyonunda gerçekleştirilen etkinliklerde firmalara yönelik tanıtım çalışmalarına destek oluyoruz. TSPAKB hakkında: Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB), 101 aracı kurum, 1 vadeli işlemler aracılık şirketi ve 40 bankanın üye olduğu özdüzenleyici bir meslek kuruluşudur. 11 Şubat 2001 tarihinde kurulan Birlik, meslek kurallarını oluşturmakta ve sektörü denetlemektedir. 9

10 MAKALE Yener COŞKUN Sermaye Piyasası Kurulu Başuzmanı, MRICS SERMAYE PİYASALARININ KISA GEÇMİŞİ VE YAKIN GELECEĞİ Borsaların 19 uncu yüzyılda İngiltere de ortaya çıkan sanayi devriminde ve ABD deki sanayileşme sürecinde sağladığı itici güç sermaye piyasalarının büyüme ve kalkınma süreçlerine yönelik katkılarını tarihsel düzlemde görünür kılmıştır. Birincil sermaye piyasalarında sağlanan fonların kalıcı ve uzun dönemli fayda sağladığını düşünsek bile, özellikle ikincil piyasa işlemlerinin doğasının kısa vadeli ve spekülasyona açık olması dikkat çekicidir. Borsaların bu yönü kumarhane ekonomisinin parlak bulvarı gibi görünse de, sermaye piyasalarının geliştirilmesinin büyüme ve kalkınma süreçlerini olumlu yönde etkilemesi mümkündür. Ülkemizde borsanın mazisi 19. yüzyıla kadar gitmektedir. Ancak yakın dönemlerdeki gelişmelerin kaynağı 1980 lerde yaşanan Banker Krizi dir lı yıllarda özellikle Anadolu da etkinlik kazanmaya başlayan (ve menkul kıymetlerini sermaye piyasası mevzuatına aykırı olarak halka arz etmek yoluyla kaynak sağlayan) holdinglerde ve 2000 li yılların başında İmar Bankası örneklerinde ortaya çıkan ponzi finansman olgusu 1980 sonrasında ilk kez 1982 Krizi sırasında gözlenmiştir. Ponzi finansmanın, borcu, sürdürülemez bir döngüde borçla finanse eden, öz kaynağı zayıf finansal kurumların finansman biçimi olarak ortaya çıktığı gözlenmektedir. Söz konusu sarmala neden olan olguların başında; 1980 sonrası bankerlerin ve bankaların faiz verme yarışı gelmektedir. Bankerlerin uzun vadeli yönetim stratejisinden uzak fırsatçı yaratıcılığı, yoğun rekabet güdüsü ve gevşek resmi disiplin yapısı ile şekillenen faiz yarışı, bankacılık sektörünün risklerinin önemli ölçüde artmasına neden olmuştur (Coşkun, 2012: 68). Bu dönemde 2 banker öldürülürken, 10 u kaçtı, 5 i gözaltına alındı, 5 i tutuklandı ve 12 sinin iflası istendi. Bu küçük bankerler civarında tasarruf sahibine 75 milyar TL civarında borçluydular (Aso-medya, 2001). Finansal piyasalarda yaşanan söz konusu gelişmelere tepki olarak ise 14 Ocak 1982 tarih ve 35 sayılı Ödeme Güçlüğü İçinde Bulunan Bankerlerin İşlemleri Hakkında KHK (Bankerler Kararnamesi) çerçevesinde bankerlerin Sermaye Piyasası Kurulu ndan borsa bankerliği belgesi alma yükümlülüğü getirilmiştir (Kurdoğlu, Tüzün ve Yüksel,2010: s. 19). Sermaye piyasaları bağlamında krize yönelik tedbirlerin başında gelen 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Ancak Ertuna (1986: s. 131) da belirtildiği üzere, bu tarihte bankerler tasfiye olmaya başlamıştır ve en büyük kurum olan Banker Kastelli de yasadan bir yıl sonra kapanacaktır. Bu dönemde henüz Sermaye Piyasası Kurulu nun (SPK) etkin olarak örgütlenemediği görülmektedir. Düzenleyici ve denetleyici açıdan sorumlu olan ve fiilen etkinlik göstermesi beklenen Hazine Müsteşarlığı ise yeterli etkinlikle gelişmelere tepki verememiştir. Ayrıca banker faaliyetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesine yönelik çalışmaların 1960 lardan beri gündemde olmasına karşın (bkz. Çölaşan, 1984: s. 432), etkili bir düzenlemenin kriz sırasında bulunmadığı görülmektedir. Bununla birlikte Boratav (2006: s. 153), 1982 Banker Krizi nin etkisiyle finansal serbestleşmenin ihtiyatla sürdürüldüğünü belirtmektedir. Sonuç olarak Banker Krizi, finansal serbestleşmenin düzenleme ve denetleme ile birlikte gitmesi gerektiğini açık biçimde ortaya koymuştur. Ülkemizde sermaye piyasasının sınırlı yatırım olanakları sunması, banka dışı kurumların gelişiminin yetersiz olması ve kamu borçlarından kaynaklanan dışlama etkisi nedenleriyle; formel tasarruflar bankalara ve döviz cinsinden menkul kıymetlere kaymakta ve yüksek enflasyondan korunma ve vergi avantajları nedeniyle döviz cinsinden varlıklar, altın ve gayrimenkule yönelik informel bir tasarruf ortaya çıkarmaktadır (Coşkun, 2011: 561). Nitekim gelişmiş ülkelerdeki sermaye piyasaları ile kıyaslandığında ülkemizdeki sermaye piyasası verilerinin oldukça mütevazı olduğu gözlenmektedir. Aşağıdaki tabloda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde halka açık şirket sayılarına ilişkin veriler yer almaktadır. 10

11 Yukarıdaki veriler ışığında halka açık şirket sayısı açısından ABD borsalarının önde geldiği görülmektedir. SEC (2006: 28,29), verilerine göre 2005 yılında ABD nin New York, Boston, Cincinnati, Chicago, Pacific ve Philadelphia borsalarında işlem gören menkul kıymet sayısı ve bunların piyasa değeri de, 13,4 trilyon doları New York borsasında olmak üzere, 13,6 trilyon dolardır. Bu menkul kıymetlerin 814 adedi bono, 439 adedi imtiyazlı hisse senedi ve adedi de adi hisse senedinden oluşmaktadır yılı itibarı ile ABD deki adi hisse senetlerinin piyasa değeri yaklaşık olarak 13,6 trilyon dolardır. ABD sermaye piyasalarının bu denli büyük olmasının altında ekonomik gelişmişlik ve sermaye piyasalarının finansal sistemdeki önemli rolünün etkisi bulunmaktadır. Öte yandan, İMKB 2006 yılında 316 şirket sayısı ile gelişmekte olan ülke borsaları olan Tel Aviv ve Tahran borsalarının gerisinde kalmaktadır. Küresel finansal kriz sürecinde borsa şirketlerinin piyasa değerinde önemli bir çöküşle karşılaşılmış ve sermaye piyasalarının finansman sağlama fonksiyonunda aksamalar yaşanmıştır. Bununla birlikte gelişmiş sermaye piyasalarına sahip olan ülkelerin kendi dinamikleri içinde söz konusu zorlukların üstesinden gelebileceğini ve sermaye piyasalarının olağan işlevlerini yerine getirmeye devam edeceğini söylemek mümkündür yılı verilerine göre borsaya kote şirket sayısı açısından İMKB nin durumu potansiyelin gerisinde görünmektedir. Son yıllarda gözlenen gelişmeler ile birlikte sayıları 330 a ulaşsa da halka açık şirket sayısı açısından İMKB nin yeterince gelişmemiş olduğunu söylemek mümkündür. Yer kısıtı nedeniyle yapılamamakla birlikte, bu analizi çeşitli ölçütler çerçevesinde daha kapsamlı biçimde yapılması da mümkündür. Ülkemiz sermaye piyasalarının 1990 lı yıllarda yakaladığı ivmeyi sürdüremediği görülmektedir. Bu çarpıcı olgunun birçok yapısal nedeni bulunmaktadır. Sermaye piyasalarının gelişmesi ve hak ettiği yere gelmesi temelde halkın finansal yatırım alışkanlıklarına uygun ve güvenilir yanıtlar üreten bir sistem tasarımı ile ilişkilidir. Bu kapsamda gidilecek çok uzun bir yol var gibi görünmektedir. KAYNAKÇA: -ASOMEDYA. (2001, Mart). Türkiye de bankacılık ve finans krizleri (s ). aso.tr/html /TUR/asobulten/asobulten pdf (Erişim Tarihi: 18 Ağustos 2010). -Boratav, K. (2006), Türkiye iktisat tarihi (10. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi. Coşkun, Yener. (2011). Ekonomi Politik ve Düzenlemenin Gücü İstanbul u Finans Merkezi Yapabilir Mi?. (içinde, Bilsay Kuruç a Armağan, Ed. Şahinkaya, Serdar ve Ertuğrul, N.İlter, Armağanlar Dizisi No:9, Yayın No: 2011/2, Kasım, Mülkiyeliler Birliği): Coşkun, Y. (2011). Ekonomi Politik ve Düzenlemenin Gücü İstanbul u Finans Merkezi Yapabilir Mi?. (içinde, Bilsay Kuruç a Armağan, Ed. Şahinkaya, Serdar ve Ertuğrul, N.İlter, Armağanlar Dizisi No:9, Yayın No: 2011/2, Kasım, Mülkiyeliler Birliği): Coşkun, Y. (2012). Repo ve Ters Repo Düzenlemeleri: Banker Krizi Sonrası Ortaya Çıkışı ve Finansal Başarısızlık Dersleri Işığında Politika Önerileri.İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 3 (1): Çölaşan, E. (1984). Banker skandalının perde arkası: bankerler batıyor, Kastelli kaçıyor. İstanbul: Milliyet Yayınları. -Ertuna, Ö. (1986). Finansal Kurumlar (2.Baskı). Ankara: Teori Yayınları. -Kurdoğlu, Ç., Tüzün, G. ve Yüksel, M. (2010, Kasım). Galata dan İstimye ye İstanbul Menkul Kıymetler Borsası. Birinci Baskı. Tarih Vakfı. -SEC. (2006). Certain Broker-Dealers Deemed Not To Be Investment Advisers. Release No ; IA-2339; File No. S ]. Internet: (Erişim Tarihi: ). -World Federation of Exchange. (2007). Annual Report and Statistics Internet: 11

12 RÖPORTAJ İLHAMİ KOÇ İş Yatırım Genel Müdürü 2012 de varant ihracatında hız kazanmış durumdasınız. Bu yılsonuna kadar aracı kuruluş varant ihracatında hedefleriniz nelerdir? Ayrıca varant ihracatı, kurumunuz için ne gibi riskler içermektedir? Hem ihraç sayısı hem de dayanak varlık çeşitliliği açısından yakaladığımız ivmeyi 2012 yılında da devam ettirmeyi hedefliyoruz. Varantları, opsiyonların öncüsü olarak görüyoruz. Bu açıdan değerlendirildiğinde, yatırımcı eğitimine eğilerek hem varantlar hem de varantlar aracılığı ile opsiyonlar hakkındaki farkındalığın arttırılması amacındayız. İhraççı açısından bakıldığında varantlar bir yükümlülüktür. İhraççıların varant satışından sonra ortaya çıkan bu yükümlülüğün risklerini yönetmeleri gerekiyor. İhraççılar bir varant sattıkları zaman alan yatırımcı karşısında açık risk taşımayı tercih etmez; aksine çoğu zaman anlık olarak satılan varantın riskini bertaraf edecek bir işlem gerçekleştirir. Varantlarda korunma işlemlerini gerçekleştirmekte yaşanacak aksaklıklar ihraççı kurum için risk doğurur. Risk açısından bir başka husus da piyasa yapıcılığı faaliyetinin getirdiği piyasa riskidir. Ayrıca, sürekli piyasa yapıcılığı faaliyeti, bir teknolojik alt yapının varlığını gerektirmektedir. Dolayısıyla, piyasa riskinin yanısıra operasyonel riskler de mevcuttur. Hisse senetlerinin büyük bir bölümünün yabancı yatırımcıların elinde olması ve sürekli yabancı yatırımcı türlerinin değişmesi ne gibi riskler içerir? Hisse senetleri piyasasında yabancı yatırımcıların oranı halen %65 civarında. Bu oran geçmişte daha yüksek seviyelere de çıkmıştı. Bunun temel nedeni, ülkemizde genel olarak yurtiçi tasarruf oranının düşük olması ve bu tasarrufların da daha çok kısa vadeli yatırım ürünlerini tercih etmesidir. Böyle olunca, risk ve getiri beklentilerine göre farklı ürünlerin kullanıldığı profesyonel portföy yönetimi faaliyeti de büyümüyor. Bu eksiklik yurtdışındaki tasarruf fazlasından kapatılıyor. Yatırımcı tabanının daha dengeli olabilmesi için öncelikle, ülkemizde de başta hisse senedi olmak üzere uzun vadeli yatırım ürünlerine olan ilginin artmasını sağlamalıyız. Son yıllarda bireysel emeklilik fonları sayesinde bu alanda bazı olumlu gelişmeler oldu. Ayrıca, yabancı yatırımcı oranının yüksek 12

13 olmasını olumsuz bir durum olarak değerlendirmek de yanlış. Yabancı yatırmcı olarak tanımlanan kitle, her zaman aynı davranışı sergileyen gruplardan oluşmuyor. Oldukça dağınık. Bunların içinde, uzun vadeli fonlar olduğu gibi, bölge fonları, ülke fonları, hedge fonlar, arbitraj fonları, pasif yönetilen fonlar gibi farklı nitelikte fonlar var. Yatırımların bu fonlar arasında değişmesi uluslararası piyasalardaki gelişmelerden kaynaklanıyor. Hangi fon yatırımcısına daha fazla kazandırırsa ve hangi fon daha fazla kaynak temin ederse o fonun piyasadaki payı ve etkinliği artıyor. Bu durum özel bir risk teşkil etmiyor; aksine farklı nitelikteki fonlara dağılmış olması aşırı fiyat hareketlerini engelleyerek piyasanın istikrarına yardımcı oluyor. İş Yatırım da Risk Yönetimi Departmanı bulunuyor, günümüzde finansta risk yönetiminin öneminin giderek artmasının nedenleri nelerdir? Finans piyasalarında işlem gören ürünler gittikçe karmaşık hale geldikçe risk ve getiri ikilisinin risk tarafını yönetmek gittikçe önemli hale geliyor. İş Yatırım, genişleyen müşteri profili, artan faaliyet alanları ve büyüyen iş hacmi nedeniyle risk yönetimi alanında da gerekli yatırımları yaparak, risk yönetimini iş süreçlerinin bir parçası haline getirdi. Genel kabul görmüş risk yönetimi tekniklerini, teknolojiyi de kullanarak ana sistemimize uyarladık. Risk Yönetimi Müdürlüğü, bünyemizde 5,5 yıldır faaliyetlerini sürdürüyor ve doğrudan Yönetim Kurulu na raporlama yapıyor. Bu birim, karar destek aracı olmasının yanısıra denetim faaliyetlerinde de rol üstleniyor. Risk yönetimini sadece kurumun rumun üstlendiği piyasa, kredi ve operasyonel riskler için kullnamıyoruz; bu hizmetleri müşterilerimize de sunuyoruz. Kurumsal finansman gelirlerinizi arttıracak projelerinizi nasıl belirliyorsunuz? Kurumsal finansman hizmetleri, aracı kurumların ekonomiye kaynak sağlama işlevini yerine getirir. Bu kapsamda geleneksel olarak yapılan işlemler, hisse halka arzları ve birleşme&satınalma işlemleridir. Son yıllarda bu geleneksel yapı değişmeye başladı. Halka arz tarafında, özel sektör borçlanma aracı ihraçları hisse arzlarını geçti. Fazilerin düşmesi ve vergisel eşitsizliklerin kaldırılmasıyla bu piyasa hızla büyüdü. İş Yatırım olarak bu piyasanın büyümesi için çok çaba harcadık. Önceleri, ihraç edecek şirket bulmakta zorlanıyorduk. Bir yanda. ihraççı şirket sayısını artırırken diğer yandan talep tarafını yaratmaya çalıştık. Son 5 yılda bu alanda yaptığımız çabaların sonuçlarını almaya başladık. Artık, neredeyse her ay bir özel sektör tahvil arzı yapıyoruz. Bundan sonra VTMK, VDMK, kira sertifikası gibi ürünleri de piyasaya getirmek istiyoruz. Hisse senedi arzlarında ise özellikle piyasaların gelişimine katkı sağlayabilecek, derinliği olabilecek ve belli büyüklüğün üzerindeki arzların gerçekleştirilmesi yönündeki çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Şirket birleşme ve satınalmaları büyük ölçüde yabancıların ülkemizdeki şirketlere yatırım yapması şeklinde gelişti. Son 5 yıllık dönemde sermaye ve para piyasalarında yaşanan dalganmalara rağmen Türkiye yabancı yatırımcıların ilgi odağı olmaya devam etti. Bu kapsamda Şirket Birleşme&Devralma işlemleri hızla arttı; ülkemizin yabancılar açısından güvenli /getirili liman özelliği devam etti. İş Yatırım son 10 yılda B&D işlemlerinde 88 adet işlem tamamladı. Bu alandaki yeni gelişme, yabancı firamaların ülkemizde şirket satın almasının yanısıra, Türk şirketlerinin de yurtdışında şirketler satınalmaya başlaması oldu. Bu alanda da danışmanlık hizmetleri veriyoruz. İş Yatırım da mezun öğrencilere yönelik iş olanakları nelerdir, staja alımlarda neye dikkat ediliyor? İş Yatırım ailesine katılacak yeni mezun arkadaşlardan hangi yetkinliklere ve donanımlara sahip olmasını bekliyorsunuz? Sınırlı sayıda öğrenciyi kabul ettiğimiz bir staj programımız var. Staj için seçim yaparken sermaye piyasalarında kariyer yapmak isteyen öğrencilere öncelik veriyoruz. İş alımlarda dikkat ettiğimiz hususların başında elbette eğitim ilk sırada geliyor. Özellikle finans konusunda yüksek lisans öğrencileri tercih ediyoruz. Bunun dışında kişilik özelliklerini dikkate alıyoruz. Araştırmaya meraklı, gelişime açık, dışa dönük, ikna kabiliyeti yüksek adayların şansı yüksek oluyor. Bu sektörde görev almak isteyen ögrencilerin öncelikle bu konuda lisanslama sınavlarına girmelerini tavsiye ediyorum. Bu sınavı almış olarak başvurmaları kabul edilme ihtimalini oldukça artıracaktır. 13

14 RÖPORTAJ Kısa bir süre önce SPK regülasyonuna girmiş olan foreks piyasası faaliyet iznini almış olan İş Yatırım, Ekim ayı itibariyle yatırımcılara foreks işlemleri yapma imkanı sunuyor. Foreks işlemlerinin SPK mevzuatına bağlanması yatırımcıları şüphesiz memnun etti. Peki, bu durum sermaye piyasalarını, aracı kuruluşları ve aracı kuruluşların işlem hacmini nasıl etkiledi? 14 Uzunca bir süre kesin bir yasal mevzuat kapsamında bulunmayan foreks işlemleri, tarihindeki Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri ve Bu İşlemleri Gerçekleştirebilecek Kurumlara İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ ile sermaye piyasası mevzuatı kapsamına alındı. Tebliğ ile bu işlemlere aracılık edebilecek kuruluşların sahip olması gereken özellikler, hizmet çeşitleri, yapılacak işlemlerin özellikleri vb. konular belirlendi. Bu tarihe kadar foreks için ayrı bir mevzuat yoktu ve yatırımcılar bazı sıkıntılara maruz kalıyorlardı. Örneğin zarara uğrayan yatırımcılar şikayet edecekleri bir muhatap ya da makam bulamıyorlardı. Yasal mevzuatın netleşmesinin ardından yatırımcılar artık daha güvenli bir şekilde işlemlerini gerçekleştirebiliyorlar. Bunun sonucunda da bu piyasaların süratle geliştiğini ve ilerlediğini görüyoruz. Bu tür işlemler için daha önce yurtdışına giden paralar ülkemize geri dönmeye başladı. Kaldıraç sayesinde foreks işlemi yapan yatırımcılar küçük portföylerle büyük işlem hacimleri gerçekleştire biliyorlar. Dolayısıyla görece olarak küçük portföylü yatırımcıların rağbet ettiği bir piyasa ; ancak tabi ki, içerdiği risk nedeniyle kaldıraç çok dikkatli kullanılmalı. Foreks işlemlerinin esasen bir yatırım olmadığı, fiyat hareketlerinden fayda sağlamaya yönelik alım-satım işlemleri olduğu unutulmamalı. Şu sıralar, Türk kurumlarından yapılan işlem hacmi günlük ortalama 3 milyar Doları aşıyor. Ancak dünyadaki işlem hacminin günlük 4 trilyon Doları aşkın olduğu düşünülürse ve Türkiye deki foreks piyasasının hızla geliştiği göz önüne alınırsa, yıl sonunda günlük hacmin 10 milyar Doları aşacağını tahmin etmek zor değil. Varantlar: Elinde bulunduran kişiye, dayanak varlığı yada göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte veya belirli bir tarihe kadar alma yada satma hakkı veren ve bu hakkın kaydi teslimat yada nakit uzlaşı ile kullanıldığı menkul kıymet niteliğindeki sermaye aracıdır. Hedge fon: Genellikle kısa vadeli hareket eden ve yüksek kar amacıyla piyasadan piyasaya dolaşan fonlardır Arbitraj fon: Fonun temel yatırım stratejisi, piyasalardaki kısmi ya da tam arbitrajlardan yararlanmaktır. VDMK: İhraççıların kendi ticari işlemlerinden doğmuş alacakları veya temellük edecekleri alacaklar karşılığında, ihraç edebilecekleri kıymetli evraktır. Kira Sertifikası: Özel sektör şirketlerinin, bir Varlık Kiralama Şirketi (VKŞ) aracılığı ve devret kirala devral yöntemiile, mülkiyetlerindeki veya kiralamak suretiyle devralacakları varlıkları kul-lanarak finansman sağlamalarına imkan veren bir enstrümandır. Kaldıraç: varlıklarımızın yüzde kaçını yabancı kaynaklarla karşılandığını gösteren oran. VTMK : İhraççıların, tüketici kredileri, ticari krediler, finansal ve operasyonel kiralama sözleşmelerinden doğan alacaklar, ihracat işlemlerinden doğan alacaklar ile T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı nın gayrimenkul satışından kaynaklanan alacaklar karşılığında ihraç edebilecekleri kıymetli evraktır.

15

16 MAKALE M. Melih AKYURT İzmir University of Economics, International Trade and Finance, Risk Management and Insurance Certificate Program, 3rd Class STRUCTURED FINANCE The structured finance concept is created by the smart financial engineers for banks and financial institutions who want to transfer risk of the assets in their balancesheet to other securities which are highly rated, and it is a quite new concept for all of us. The aim for the structured finance activities is about transforming illiquid assets that are hard to resell in to standardized financial assets that are liquid ( Knoop, 2008), the process called securitization, and creating new securities which are seen as less risky to the customers who are insurance companies, small banks and rich investors. Increasing Liquidity First of all, the securitization process is an essential concept, thereby banks can transfer risks which occur in the balance sheet, since there is a default risk of the loans, to out of the its responsibility. Also, to understand the benefit of the securitization we should understand that in the balance sheet of the banks the asset side is called uses of funds and the liability part is called sources of found, that is to say banks use their liabilities which generally consist of deposits for generally giving a credit to gain from the interest. Moreover, long term-asset bear responsibility of liability part, and if long term assets are been 16 quoted in the secondary market, the profitability of the bank is increased. These long term assets are traded in the secondary market thus bankers always want to make higher profit. So, they wanted to make long-term asset a liquid. On the other hand, when these are sold in the secondary market after securitized, these securities are not recorded in the balance sheet and called off- balance sheet items and their ability to bear becomes an illusion. Additionally, as we mentioned before the banks need to hold an amount according to magnitude of loss of credits which are recorded under the asset part, thus these have ability not to melihakyurt@hotmail.com pay back. So it is required responsibility for the banks and restricts the profitability of the bank. In this context, structured finance may help banks to create more liquid assets. Securitization process overcomes for that problem and new securities which are ready to resell become a short-term liability of the banks, after their risk levels reduced (credit enhancement), with the help of SPVs (Special Purpose Vehicle). To sell the securitized assets there is need for an organization called SPV and the organizations which are established for this issue live until the securities are just paid pack. Nevertheless, in 2008 the mortgage crisis showed that there is a misperception for the role of SPV considering that these have the responsibility of default of the new securities. However, the truth is that SPVs work as a trustee who is not responsible for making significant decisions, does not have any employee, does not have a place for running the business, never faced with a bankruptcy are not responsible for the default risk of new securities means if something going wrong originators will faced with (Coşkun 2010: 75). 1 There had seen rapidly increase of SPV s before 2008 crisis, thus increase on capital adequacy due to affiliates which are shown as off-balance sheet items wasn t anticipated on Basel capital accord. (Coşkun 2010 : 75) 2 After 2008 crisis Basel 2 changed the situation even there is no change on the minimum capital requirement of 8 percent of risk-weighted assets (Caruana, and Narain, 2008: 45) 3 These are the mortgages that are provided with a high credit risk to pay back

17 There are three several stages which characterizes the structured finance process; pooling of the assets, splitting a loan in tranches, and credit enhancement. Tranching and Process called Securitization As indicated, the essence of structured finance activities is pooling of economic assets which are loans, bonds, mortgages etc. Moreover structured finance has ability about the repackage of risks. By doing this safe assets are created. On the other hand, unfortunately risky collaterals may dramatically expand in this process. There are several tranches created after all assets gathered in the same place, process called polling. And, then they divided them (the new securities) in to different tranches considering by the different risk levels. The securities which are formed from the long-term assets are called asset backed securities (ABS). If it is necessary to explain what an ABS is in brief, we can describe an asset-backed security as a security which is the value and income payments of it are derived from specified pool of underlying assets and collateralized. These are also called pass thorough securities. And after these divided in to different tranches by considering different risk level, new securities are called CDOs (Collateral Debt Obligation). There is credit enhancement process which is an essential while creating a CDO. Manufacturing Highly Rated Securities CDOs which are new instruments formed by the financial engineers (arrangers) should be sold otherwise structured finance does not mean anything. There should be something make them attractive to invest on. These instruments are extremely sophisticated and complex in nature. CDOs risk levels are essential for the both originators and investors. To overcome the problems of inherent risks, credit enhancement may create additional solutions to the system. To create a highly graded which means safe securities there is needed to be rearrangement for the cash-flow risk of these securities. At the same time probability of default and severity of loss incurred in the event of default should be measured to satisfy the guidelines set forth by the credit rating agencies. Coval et. Al. (2008) indicate that structured finance allows originators to accomplish this goal by means of a two-step procedure involving pooling and trenching. Here we can briefly consider credit enhancement through trenching procedure. The first step, which is about the pooling means large amount of collected credit sensitive securities gathering around, and then they are sold with the help of SPVs. Moreover, these new securities provide originators to sever credit risk of its liabilities which are requirement for default risk of the asset with the help of tranches. According to the situation if the claims that are issued by the SPV were not prioritized and were equally shared to pay off on the underlying portfolio, then the structure would be the pass through securitization. Coval et. al. (2008) also underline that at this stage, since the expected portfolio loss is equal to the mean expected loss on the underlying securities, the portfolio s credit rating would be given by the average rating of the securities in the underlying pool. The pass-through securitization claims would inherit this rating, thus achieving no credit enhancement. 17

18 MAKALE Graph: 2. Tranching Process As seen in the below graph, tranches are established by their ability to absorb losses from the underlying securities in the pool (see Graph 2). We can describe the process of pooling and tranching, common to all structured securities, with the help of two asset example. (Joshua et. al, 2008) Assuming that in the example there are two identical securities call them bond - and both of the securities have a probability of default Pd. Moreover, these pay $0 provisory on default, on the other hand, pay $1. Estimate that these securities are polled in a portfolio, and then the portfolio s total national value of underlying securities becomes $2. After that two $1 tranches are issued against this fund. The first $1 loose of the portfolio is bear by the tranche named Junior, since; it promise to pay $1 and interest amount related to security whether if the both bonds haven t faced with a debt. However Senior tranche face with a debt only if both bond default. It is clear that we need to know the probability of debt of both bonds simultaneously to compute the expected cash flow of the new security and either the joint probability of default or the default correlation give that structure ability of credit enhancement. Moreover with the help of credit enhancement process CDOs risk level is shown as less riskier then it is, thus there is imperfectly correlation between the securities which CDO consists of. So this situation makes CDOs rubbish and becomes one of the causes of crisis. 18 Crisis and Structured Finance In 2008, the structured finance concept were showed itself as nightmare of the financial system. The concept absorbed people s assets, and savings. But there were not only CDOs, which are structured finance instruments, could be called as fall guy of the panic. Actually, the problem behind fields of the financial system was the banks (orginators) projections, concept, and approach to the structured finance. Moreover, complexity of the structured finance instruments didn t led people understand it. The critical point in 2008 mortgage crisis was securitization and lax regulations, thus, securitization required banks credit departments ability to give subprime mortgages without any restriction and lax regulation made this possible.

19 Conclusion Consequently, as indicated by Vettor(2011) Simpler systems cope better with extreme and sudden events than highly complex ones - they can adapt faster and are less fragile. Simpler systems has an advantage to prevent chaos compared with the complex ones. However, in the USA the situation was vice versa. The complexity of the CDOs joined with the uncertainty of the market and the fragility occurred. During the global financial crisis, one may observe that fragility is one of the causes that almost bring on collapse of the financial systems. We saw that one more time in the 2008 mortgage crisis in the USA. On the other hand, Structured Finance also is an essential concept for the financial system, whether it is used and understood correctly. In my opinion,in the near future we re going to face with instruments which are created by the originators who may be accepted as new heros of the structured finance. Moreover, we will benefit from their advantages. References: -Knoop, Todd A.; (2008), MODERN FINANCIAL MACROECONOMICS (Panics, Crashes, and Crises), pp COMMITTEE on the GLOBAL FINANCIAL SYSTEM; (CGFS), (2005), The Role of Ratings in Structured Finance: Issues and Implications, BIS CGFS Papers, No: 23, bis/publ/cgfs23.pdf?noframes=1, Yener COŞKUN; (2010), Structured Finance and Global Financial Crisis, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Volume: 47 Number: 545, pp Jaime CARUANA and Aditya NARIAN, Banking on More Capital, The subprime crisis has made Basel II implementation more important and challenging, (2008) June, Finance and Development, Volume 45, Number 2. (A quarterly magazine of the IMF) -Joshua D. COVAL, Jakub JUREK, Erik STAFFORD; (2008), The Economics of Structured Finance, Working Paper Harward Business School, pp Clodia VETTOR (2011), Traditional Ratings, Traditional Risk Management: Is it Over? 19

20 ALİ AĞAOĞLU Fortune Türkiye Genel Yayın Yönetmeni BES ile ilgili açıklanan yeni düzenlemeler hakkında neler düşünüyorsunuz? Kapsama alanının artması hane halkını tasarrufa yöneltip cari açığın kapatılmasına bir katkı sağlayabilir mi? Hayır, BES ile ilgili açıklanan yeni düzenlemelerin cari açığı kapatmaya yardımcı olacak kadar büyük bir fayda sağlaması mümkün değildir. Yapılması gereken veya yapılmaya çalışılan düzenleme, bireysel emeklilikteki vergi avantajıyla ilgilidir. Normal şartlarda ben şuandaki sistemde ne yapıyorum? Bireysel emeklilik sistemine giriyorum, yapmış olduğum ödemelere ait makbuzları işverenime veriyorum, o da vergi matrahımdan düşüyor ve ben vergi avantajı elde etmiş oluyorum.yani bunu götürüp bireysel emeklilik sistemine yatırmıyorum. Böylelikle kişisel olarak ödediğim primin net etkisi azalıyor. Şu andaki sistem bu şekilde çalışıyor. Ama yeni dönemde o katkıyı, devletin direk vergi iadesi olarak değil de, bireysel emeklilik sistemine ek para olarak koyması söz konusudur. Mesela böyle bir durumda tasarruf teşvik fonu vardı. Normalde 3 birim para biriktirecekken, 5 birim para biriktiriyordum. Getirisi de 3 birim üzerinden değil, 5 birim üzerinden oluyordu. O zaman anlamlı ve karlı bir şeydi benim için. Ben katılmıştım ve hiç de çıkmadım o sistemden. Kısacası bunun cari açığı kapatıcı bir etkisi olmaz. Ama tabii ki tasarrufların artması, bizim cari açığımızı kendi kendimize fonlamamız anlamına gelecek. O yüzden de fayda sağlayacaktır. Merkez Bankası yıl sonu enflasyon tahminlerinde pek başarılı değil. Bunun nedenleri hakkında ne düşünüyorsunuz? Petrol fiyatındaki aşırı yükselişler tahminlerin güvenirliği azalttı mı? Bir program ortaya koymak için tahminde bulunmak gerekir, aksi takdirde programı ortaya koyamazsınız. Belli bir parametre setiniz olması gerekir ki, bu parametre setinden yola çıkarak, diğer parametre ve büyüklükleri 20