TÜRK MEDENÎ HUKUKU YENİLENMİŞ. İkinci Cilt AİLE HUKUKU. Beta. Prof. Dr. Turgut AKINTÜRK Yard. Doç. Dr. Derya ATEŞ KARAMAN ONBEŞİNCİ BASKI

Transkript

1 I Prof. Dr. Turgut AKINTÜRK Yard. Doç. Dr. Derya ATEŞ KARAMAN TÜRK MEDENÎ HUKUKU İkinci Cilt AİLE HUKUKU YENİLENMİŞ 6098 sayılı Yeni Borçlar Kanununa Uyarlanmış ONBEŞİNCİ BASKI Beta

2 II Yayın No : 2832 Hukuk Dizisi : Baskı - Şubat İSTANBUL ISBN Cop yright Bu ki ta bın bu basısı için Tür ki ye de ki ya yın hak la rı BE TA Ba sım Ya yım Da ğı tım A.Ş. ye ait tir. Her hak kı sak lıdır. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra fı kıs men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya baş ka her han gi bir şe kil de ço ğal tı la maz, da ğı tıla maz. Nor mal öl çü yü aşan ik ti bas lar ya pı la maz. Nor mal ve ka nu nî ik ti bas lar da kay nak gös te ril me si zo run lu dur. Dizgi : Beta Basım A.Ş. Baskı -Cilt : Lord Matbaası - Alpaslan Arıbuğa (Sertifika No: 22858) Davutpaşa Cad. Davutpaşa Emintaş San. Sitesi No: 103/430 Zeytinburnu/İstanbul (0-212) Kapak Tasarım : Gökhan Ayrancı Beta BASIM YAYIM DAĞITIM A.Ş. Narlıbahçe Sokak Damga Binasi No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 III ÖNSÖZ Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku isimli bu kitap, ilk basımı 1967 yılında değerli hocam Prof. Dr. Turgut Akıntürk ün birinci sınıf öğrencilerinin not ihtiyaçlarını karşılamak maksadıyla hazırladığı ve son olarak 2008 yılında güncellediği eserinin genişletilerek ve tekrar güncellenerek yayıma hazırlanan onbeşinci basısıdır. Değerli hocamın kendisiyle birlikte çalışma şansı bulduğum yıllarda bana ifade ettiği sonrasında ise ailesinin bu yöndeki istekleri doğrultusunda kitaplarının devamını ortak eser olarak sürdürme şansını elde ettim. Kendisinin kitaplarının ne kadar yaygın kullanıldıklarının bilinci, sorumluluğu ve benim için çok önemli olan manevi kıymetinin verdiği titizlik ile dört önemli kitabının güncellemesini tamamladım. Türk Medeni Hukuku, Aile Hukuku isimli bu eserin önceki basısında tarihinde yürürlüğe giren 5091 sayılı yeni Türk Vatandaşlığı Kanunu gibi mevzuatta gerçekleşmiş olan değişiklikler ile yeni tarihli mahkeme kararları işlenerek güncel hale getirilmişti. Eserin tıpkı basım yerine yeniden güncellenme ihtiyacı ise 6098 sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu; 6100 sayılı Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununun TBMM tarafından Ocak 2011 tarihinde kabullerinden doğmuştur. Bilindiği üzere tarihinde kabul edilen Hukuk Muhakemeleri Kanunu 1 Ekim 2011 tarihinde; tarihinde kabul edilen 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile tarihinde kabul edilen Türk Ticaret Kanunları ise 1 Temmuz 2012 de yürürlüğe girmiştir. Kitabın bir önceki basımında eski ve yeni yasal düzenlemeleri bir arada işlenmesine rağmen bu basıda eseri artık tamamen yeni Kanunlara uyarlayarak, eski kanunlara ise atıflarda bulunulmakla yetinilmiştir. Aynı şekilde MK.m.289 hükmünde değişiklik yapan Anayasa Mahkemesi nin 25/6/2009 tarihli ve E.: 2008/30, K.: 2009/96 sayılı Kararı; Nüfus Hizmetleri Kanununun 36 ıncı maddesinde değişiklik yapan Anayasa Mahkemesi nin tarih ve E.:2011/34, K.: 2012/48 sayılı Kararı; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları ve Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Hakkında Yönetmelik; Soyadı Kanununun 4 üncü maddesinde değişiklik yaratan Anayasa Mahkemesi nin tarihli ve E.: 2010/119, K.: 2011/165 sayılı Kararını; tarihli ve 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun da kitabın ilgili bölümlerinde esere alınmıştır. Bu vesile ile değerli Hocamın eserlerinin devamı için beni onurlandıran sayın Nazan Akıntürk başta olmak üzere kıymetli ailesine, eserlerinin yayımında ve dağı-

4 IV tımında kendileri hayattayken gösterdiği özeni ve çabayı aynı istek, dikkat ve özenle sürdüren Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı sayın Seyhan Satar a, dizgi ile baskıda emeği geçenlere teşekkür ederim. Ayrıca kısa bir zaman dilimi içinde yaptığım çalışmalar sırasında benden desteklerini her zamanki gibi esirgemeyen, hayatımın her döneminde varlıkları ve sevgileriyle bana güç veren çok sevgili aileme de özel olarak teşekkür etmek isterim. Ben de kıymetli hocam gibi kitabın, yararlanmak üzere başvuran tüm okuyuculara ve sevgili öğrencilere yararlı olmasını, böylelikle işlevini eksiksiz olarak yerine getirmesini içtenlikle bir kez daha diliyorum. Ankara, Kasım 2012 Yrd.Doç.Dr. Derya ATEŞ KARAMAN

5 V PROF. DR. TURGUT AKINTÜRK ÜN Ö N S Ö Z Ü Türk Medenî Hukuku C. II: Aile Hukuku adlı bu kitabımızın altıncı basısını 1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe girmiş olan ve Tasarıyı hazırlayan Medenî Kanun Komisyonu nun Başkanı olarak azıcık emeğimizin geçtiği 4721 sayılı Türk Medenî Kanununa uyarlayarak ve tamamına yakın büyük bir kısmını yeniden kaleme alarak meslekdaşlarımızın ve öğrencilerimizin ihtiyacını karşılamak amacıyla Nisan 2002 sonunda yayımlamıştık. Yeni Medenî Kanunumuza uyarlanmış ilk Aile Hukuku kitabı olması ve uyarlanmış ikinci bir Aile Hukuku kitabının o günü izleyen günlerde yayımlanmamış bulunmasından olsa gerek, aradan henüz altı ay geçmeden kitabın mevcudunun tükenmiş olduğu Basımevi tarafından bildirildi. Sayıları otuzu bulan Hukuk Fakültelerinin pek çoğunda ders kitabı olarak okutulmakta olması ve Fakültelerde eğitim-öğretimin o günlerde başlamış bulunması sebebiyle duyulan acil ihtiyacı karşılamak üzere, kitabın yeni yedinci basısının pek küçük değişiklik ve eklemelerle Ekim 2002 tarihinde yayımlanması zorunlu oldu. Kitabın bu basıyı izleyen Ağustos 2003 tarihli sekizinci basısının da mevcudunun kalmadığı bildirildi. Yeni Medenî Kanunumuza uyarlanmış aile hukuku kitaplarının uzunca bir süre yayımlanmamış olması, 2004 yılı başlarında Ankara da yayımlanmış olan bir kitabın Aile Hukuku nun üç kısmından sadece evlenme hukuku başlıklı birinci kısmını içerip, hısımlık (soybağı) ve vesayet hukuku gibi önemli ikinci ve üçüncü kısımlarını içeriğine almamış olması, Basımevini ve dolayısıyla beni yeni basıyı yayınlama zorunluluğuyla karşı karşıya bıraktı. Böylece Aile Hukuku kitabımızın yeni Medenî Kanuna uyarlamış metni, aradan henüz iki yıl geçmeden d ördüncü kez yayınlanma şansını kazanmış oldu. Kitap şimdi yeni Medenî Kanuna uyarlanmış olarak altıncı, fakat gerçekte onbirinci kez yayımlanmaktadır.. Kitap bu basıda da baştan sona gözden geçirilmiş, mevzuatta gerçekleşmiş olan değişiklikler ile en yeni tarihli yargı kararları işlenerek güncel hâle getirilmiştir. Yeni basısının da diğerleri gibi kısa sürede dizilerek yayımlanmasında emeği geçen Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. nin yorulmaz çalışanlarının hepsine ve genç yöneticisi Seyhan Satar a teşekkür ediyor, kitabın sayısı kırkı aşmış olan hukuk fakültelerindeki sevgili öğrencilere ve tüm okuyuculara yararlı olmasını ve kendisinden beklediğim işlevi tam anlamıyla yerine getirmesini bir kez daha içtenlikle diliyorum. Ankara, Ağustos 2008 Prof. Dr. Turgut AKINTÜRK

6 VI

7 VII B İ R İ N C İ B A S I N I N Ö N S Ö Z Ü Aile Hukuku Dersleri isimli bu kitabımızı birinci sınıftaki öğrencilerimizin not ihtiyacını karşılamak maksadıyla yayınlıyoruz. İsminden de hemen anlaşılacağı üzere, bu kitabımız, aile hukuku gibi medenî hukukun önemli bir dalının bütün müessese ve problemlerini mukayeseli hukuk açısından enine boyuna inceleme konusu yapmış olan ve bütün hukukçuların istifadelerine sunulmuş bulunan bir genel eser değil, daha ziyade öğrencilerimizin sorularını cevaplandırmayı gaye edinmiş olan mütevazı bir ders kitabı dır. Bu itibarladır ki, kitabımızda, aile hukukuna dahil bulunan müesseseler hakkında genel ve sistematik bilgiler vermeğe gayret ettik; doktriner münakaşalardan ve yabancı hukuk sistemleriyle geniş mukayeselerden mümkün olduğu nisbette kaçındık. Zira bu yolu tuttuğumuz takdirde izahlarımızın, bir ders kitabı nın sınırlarını aşacağını ve kitabın hacmini kabartacağını göz önünde bulundurduk. Kitabımızın hazırlanmasında Türk aile hukuku sahasında değerli hoca ve meslektaşlarımız tarafından daha önce yayımlanmış bulunan genel eser ve monografiler den büyük ölçüde istifade ettik. Bunları kitabımızın hemen başında Bibliyografya da belirtmiş bulunuyoruz. Diğer taraftan, öğrencilerimize nazarî bilgiler yanında tatbikatı da aksettirebilmek maksadıyla Yargıtayımızın çeşitli kararlarına kitabımızda yer verdik. Bu suretle öğrencilerimiz, aile hukukunun herhangi bir müessesesi hakkındaki kazaî içtihatları da takip etmek imkânını bulacaklardır. Aile Hukuku Dersleri kitabımızın öğrencilerimize faydalı olması, onların ihtiyacını karşılama görevini yerine getirmesi en büyük temennimizdir. Bu dileğimizin gerçekleşmiş olduğunu görmek, yorucu çalışmalarımızın en kıymetli mükâfatı olacaktır. Kitabımızın yayınlanmasına teşvikkâr sözleriyle vesile olan ve tevsiyelerini bildirmek lûtfunda bulunan kürsü direktörümüz muhterem hocam Prof. Dr. G. Jale Akipek e teşekkürlerimi sunarım. Henüz basılmakta olan İlmî ve Kazaî içtihatlara göre Türk Medenî Kanunu Şerhi isimli eserine ait formaları peyderpey göndermek suretiyle kazaî içtihat- lardan büyük ölçüde faydalanmak imkânını bahşeden değerli hukukçu sayın Senaî Olgaç a da ayrıca teşekkürlerimizi sunmak isteriz.

8 VIII Kitabımızın basımında büyük emeği geçen Sevinç Matbaası sahibi çalışkan ve kıymetli iş adamı sayın Bahri Bakan a ve matbaanın gayretli mensuplarına da teşekkür borçluyuz. Hata insanlara has olduğuna göre, kitabımızda bazı noksan ve hataların bulunması muhtemeldir. Dileğimiz, değerli meslektaşlarımızın bunları ve diğer tenkitlerini bize ulaştırmalarıdır. Ankara, 1 Şubat 1967 Doç. Dr. Turgut AKINTÜRK

9 IX İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...III PROF.DR. TURGUT AKINTÜRK ÜN ÖNSÖZÜ...V BİRİNCİ BASININ ÖNSÖZÜ...VII İÇİNDEKİLER... IX BİBLİYOGRAFYA...XLI KISALTMALAR... XLV GİRİŞ GENEL BİLGİLER 1. AİLENİN ÖNEMİ, AİLE VE AİLE HUKUKU KAVRAMLARI...3 I- AİLENİN ÖNEMİ...3 II- AİLE KAVRAMI...4 A) DAR ANLAMDA AİLE...5 B) GENİŞ ANLAMDA AİLE...6 C) EN GENİŞ ANLAMDA AİLE...6 III- AİLE HUKUKU KAVRAMI TÜRK AİLE HUKUKU...7 I- MEDENÎ KANUNUN AİLE HUKUKUNU DÜZENLEME BİÇİMİ...7 A) EVLİLİK HUKUKU...8 B) HISIMLIK...8 C) VESAYET...8 II- AİLE HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ...9 A) SÜREKLİLİK VE BİRLİK İLKESİ...9 B) ZAYIFLARIN KORUNMASI İLKESİ...10 C) DÜZENLEME SERBESTLİĞİNİN BULUNMAMASI İLKESİ...11 D) DEVLETİN KARIŞMASI İLKESİ...12 E) EŞLER ARASINDA EŞİTLİK İLKESİ...12

10 X 3. AİLE MAHKEMESİ...13 I- GENEL OLARAK...13 II- KURULUŞU...14 III- GÖREVLERİ...15 BİRİNCİ KISIM EVLİLİK HUKUKU BİRİNCİ FASIL EVLİLİĞİN KURULMASI BİRİNCİ BÖLÜM NİŞANLANMA 1. NİŞANLANMA KAVRAMI, NİŞANLANMANIN ÖNEMİ VE HUKUKÎ MAHİYETİ...23 I- NİŞANLANMA KAVRAMI...23 II- NİŞANLANMANIN ÖNEMİ...24 III- NİŞANLANMANIN HUKUKÎ MAHİYETİ...26 A) ÖN SÖZLEŞME GÖRÜŞÜ...26 B) BAĞIMSIZ SÖZLEŞME GÖRÜŞÜ...27 C) KARAR GÖRÜŞÜ NİŞANLANMA SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI...30 I- NİŞANLANMANIN ŞARTLARI...30 A) NİŞANLANMA EHLİYETİ...31 B) NİŞANLANMA İRADESİ...34 C) NİŞANLANMA ENGELLERİ...36 II- NİŞANLANMANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ...38 A) BUTLAN HÂLLERİ...38 B) İRADE BOZUKLUĞU HALLERİ NİŞANLILIĞIN HÜKÜMLERİ...39 I- NİŞANLANMADAN DOĞAN YÜKÜMLER...40 A) EVLENME YÜKÜMÜ...40 B) SADAKAT YÜKÜMÜ...41 II- NİŞANLANMADAN DOĞAN HAKLAR...41 A) TANIKLIKTAN KAÇINMA HAKKI...41 B) HÂKİMLİKTEN KAÇINMA HAKKI...41 C) HAKSIZ FİİL FAİLİNDEN MADDÎ TAZMİNAT İSTEME HAKKI...42

11 XI D) HAKSIZ FİİL FAİLİNDEN MANEVÎ TAZMİNAT İSTEME HAKKI...42 E) MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİ YAPMA HAKKI NİŞANLILIĞIN SONA ERMESİ...42 I- SONA ERME SEBEPLERİ...42 A) EVLENME...42 B) ÖLÜM VEYA GAİPLİK...43 C) ÇİFTE NİŞANLANMA...43 D) BOZUCU ŞARTIN GERÇEKLEŞMESİ...43 E) KESİN BİR EVLENME ENGELİNİN ORTAYA ÇIKMASI...44 F) İMKÂNSIZLIK (CİNSİYET DEĞİŞTİRME)...44 G) ANLAŞMA...44 H) İRADE BOZUKLUĞU HÂLLERİ...44 I) TEK YANLI DÖNME...45 II- SONA ERMENİN HUKUKÎ SONUÇLARI...45 A) HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ...45 B) TAZMİNAT ) Maddî Tazminat Davası ) Manevî Tazminat Davası...54 a) Nişanı bozan tarafın kusurlu olması...54 b) Tazminat isteyen nişanlının kusursuz olması...55 c) Kusursuz nişanlının kişilik hakkının çiğnenmiş olması...55 C) ZAMANAŞIMI...57 İKİNCİ BÖLÜM EVLENME 1. EVLENME KAVRAMI VE EVLENMENİN HUKUKÎ MAHİYETİ...59 I- EVLENME KAVRAMI...59 II- EVLENMENİN HUKUKÎ MAHİYETİ...60 A) SÖZLEŞME GÖRÜŞÜ...60 B) KURUM GÖRÜŞÜ...60 C) ŞART - TASARRUF GÖRÜŞÜ...60

12 XII 2. EVLENMENİN ŞARTLARI...61 I- EVLENMENİN MADDÎ ŞARTLARI...62 A) EVLENME EHLİYETİ ) Ayırt Etme Gücü ) Evlenme Yaşı...63 a) Olağan evlenme yaşı...64 b) Olağanüstü evlenme yaşı...66 aa) Erkeğin veya kadının 16 yaşını doldurmuş olması...67 bb) Olağanüstü durum ve pek önemli bir sebebin bulunması...67 cc) Karar vermeden önce ana ve babanın veya vasinin dinlenilmesi...68 dd) Evlenme izninin hâkimin kararıyla verilmesi ) Yasal Temsilcinin İzni...69 B) EVLENME ENGELLERİ ) Kesin Evlenme Engelleri...72 a) Hısımlık...72 aa) Kan hısımlığı...73 bb) Kayın hısımlığı...75 cc) Evlâtlık ilişkisi...75 b) Önceki (mevcut) evlilik...76 c) Akıl hastalığı ) Kesin Olmayan Evlenme Engelleri...80 a) Bekleme süresi...80 b) Bulaşıcı hastalıklar...81 II- EVLENMENİN ŞEKLÎ ŞARTLARI...83 A) ŞEKLÎ ŞARTLARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER...83 B) EVLENMEDEN ÖNCEKİ İŞLEMLER ) Evlenme Başvurusunda Bulunma...84 a) Başvuru şekli...85 b) Başvurunun yapılacağı makam...86 c) Başvuruya eklenecek belgeler ) Başvurunun İncelenmesi ) Evlenmeye İzin Belgesi ) Evlenmeye İtiraz ) Başvurunun Reddine İtiraz...94 a) İtiraz hakkı...94 b) Yargılama usulü...94

13 XIII C) EVLENME SIRASINDAKİ İŞLEMLER (EVLENME TÖRENİ) ) Evlenme Töreninin Aslî Şartları...95 a) Nişanlıların evlenme iradelerini açıklamaları...95 b) Evlenmenin yetkili memur önünde yapılması ) Evlenme Töreninin Talî Şartları...98 a) Evlenmenin kanunun belirttiği yerde yapılması...98 b) Tanıkların katılması...99 c) Evlenmenin açık olarak yapılması d) Evlenmenin sözlü yapılması ) Evlenme Töreninde Şekle Uymamanın Sonuçları a) Aslî şartlara uymama b) Talî şartlara uymama D) EVLENMEDEN SONRAKİ İŞLEMLER ) Aile Cüzdanı Verilmesi ) Evlenmenin Nüfus İdaresine Bildirilmesi ) Evlenmenin Aile Kütüğüne Tescil Edilmesi ) Savcılığa Bildirme İKİNCİ FASIL EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ BİRİNCİ BÖLÜM EŞLERİN KİŞİSEL İLİŞKİLERİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLER 1. EŞLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ I- ORTAK HAKLAR A) ORTAK KONUTU SEÇME B) BİRLİKTE YAŞAMA C) BİRLİĞİ YÖNETME D) BİRLİĞİ TEMSİL ETME II- ORTAK YÜKÜMLÜLÜKLER A) BİRLİĞİN MUTLULUĞUNU SAĞLAMA B) SADAKAT GÖSTERME C) BİRLİKTE YAŞAMA D) DAYANIŞMA VE YARDIMCI OLMA E) ÇOCUKLARA BAKMA VE YETİŞTİRME F) GİDERLERE KATILMA G) MESLEK VEYA İŞ SEÇİMİNDE ÖZEN GÖSTERME...115

14 XIV III- KADININ SOYADI IV- EŞLERİN VATANDAŞLIGI V- EŞLERİN HUKUKÎ İŞLEMLERİ A) EŞLERİN SERBESTLİĞİ İLKESİ B) SERBESTLİK İLKESİNİN İSTİSNALARI Aile Konutu ile İlgili İşlemler a) Aile konutunun mülkiyetinin eşlerden birine ait olması b) Aile konutunun kira sözleşmesiyle sağlanmış olması Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması Paylı Mülkiyette Payın Devri İşlemi Borçlar Kanununa Göre Kefalet Sözleşmesi EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMSİLİ I- KAVRAM II- KONUSU A) AİLENİN SÜREKLİ İHTİYAÇLARI İÇİN TEMSİL B) AİLENİN DİĞER İHTİYAÇLARI İÇİN TEMSİL III- EŞLERİN SORUMLULUĞU IV- TEMSİL YETKİSİNİN KALDIRILMASI VEYA SINIRLANMASI V- TEMSİL YETKİSİNİN GERİ VERİLMESİ EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI I- HÂKİMİN MÜDAHALESİ A) ŞARTLARI ) Evlilik Birliğinden Doğan Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi ) Önemli Bir Konuda Uyuşmazlığa Düşülmesi B) GÖREV VE YETKİ C) HÂKİMİN ALACAĞI ÖNLEMLER ) Uyarıda Bulunma, Uzlaştırmaya Çalışma ) Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesi ) Parasal Katkının Belirlenmesi ) Borçlulara Emir Verme ) Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması D) ÖNLEMLERİN MAHİYETİ...141

15 XV İKİNCİ BÖLÜM EŞLERİN MALÎ İLİŞKİLERİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLER 1. MAL REJİMLERİ I- YASAL MAL REJİMİ - SEÇİMLİK MAL REJİMİ AYIRIMI A) YASAL MAL REJİMİ B) SEÇİMLİK MAL REJİMİ ) Seçimlik Mal Rejiminin Kurulması (Mal Rejimi Sözleşmesi) a) Ehliyet b) Şekil ) Seçimlik Mal Rejimi Türleri C) OLAĞAN ÜSTÜMAL REJİMİ ) Başka Mal Rejimine Geçme ) Mal Ayrılığı Rejimine Dönüşme a) Kendiliğinden dönüşme b) Hâkimin kararıyla dönüşme aa) Eşlerden birinin istemiyle bb) Alacaklının istemiyle ) Önceki Rejimin Tasfiyesi ) Mal Ayrılığına Geçişten Dönme II- TASFİYE DAVALARINDA YETKİ III- MALLARIN DİĞER EŞ TARAFINDAN YÖNETİLMESİ IV- EŞLER ARASINDAKİ BORÇLAR V- ENVANTER YAPILMASI EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ I- EŞLERİN HAKLARI A) MÜLKİYET BAKIMINDAN ) Edinilmiş Mallar a) Mal rejimi sürecinde edinilmiş olma b) Emek karşılığı edinilmiş olma ) Kişisel Mallar a) Kanundan ötürü b) Sözleşmeden ötürü ) Paylı Mallar B) YÖNETİM BAKIMINDAN C) YARARLANMA BAKIMINDAN...160

16 XVI D) TASARRUF BAKIMINDAN II- EŞLERİN SORUMLULUKLARI III- MAL REJİMİNİN SONA ERMESİ A) EŞLERDEN BİRİNİN ÖLÜMÜ B) BAŞKA BİR MAL REJİMİNE GEÇME C) EVLİLİĞİN BOŞANMA VEYA İPTAL SEBEBİYLE SONA ERMESİ D) MEVCUT REJİMİN HAKİMİN KARARIYLA MAL AYRILIĞINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ IV- MAL REJİMİNİN TASFİYESİ A) MALLARIN GERİ ALINMASI VE BORÇLAR B) EŞLERİN PAYLARININ HESAPLANMASI C) MALLARIN DEĞERLERİNİN BELİRLENMESİNDE ESAS ALINACAK AN ) Kural ) İstisna D) ÖLÇÜ ALINACAK DEĞERLER (DEĞERLERİN BELİRLENMESİ) ) Sürüm Değeri ) Gelir Değeri ) Özel Hâl Değeri E) ARTIK DEĞERİN HESAPLANMASI ) Aktif Değerler a) Tasfiye sırasında edinilmiş mallar b) Eklenecek değerler c) Kişisel mallara giden edinilmiş malların karşılığı ) Pasif Değerler a) Değer artış payı b) Edinilmiş mallara giden kişisel malların karşılıkları c) Borçlar F) ARTIK DEĞERE KATILMA ) Katılma Alacağı ) Katılma Oranı a) Kanuna göre b) Sözleşmeye göre ) Katılma Alacağının Belirlenmesi ) Katılma Alacağının Alacaklısı ve Borçlusu...173

17 XVII 5) Katılma Alacağının ve Değer Artış Payının Ödenmesi ) Alacakların Takası ) Aile Konutu ve Ev Eşyası Üzerinde Aynî Hak İstemi G) PAYLI MÜLKİYETİN TASFİYESİ MAL AYRILIĞI REJİMİ I- EŞLERİN HAKLARI A) MÜLKİYET BAKIMINDAN B) YÖNETİM BAKIMINDAN C) YARARLANMA BAKIMINDAN D) TASARRUF BAKIMINDAN II- EŞLERİN SORUMLULUKLARI III- REJİMİN SONA ERMESİ VE TASFİYESİ A) SONA ERMESİ B) TASFİYE PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI REJİMİ I- EŞLERİN HAKLARI A) MÜLKİYET BAKIMINDAN B) YÖNETİM BAKIMINDAN C) YARARLANMA BAKIMINDAN D) TASARRUF BAKIMINDAN II- EŞLERİN SORUMLULUKLARI III- REJİMİN SONA ERMESİ VE TASFİYESİ A) SONA ERME B) TASFİYE ) Malların Geri Alınması ) Paylı Malın Özgülenmesi ) Katkıdan Doğan Hak ) Paylaştırma a) Paylaştırma konusu mallar aa) Ailenin ortak kullanım ve yararlanmasına özgülenmiş mallar bb) Ailenin ekonomik geleceğini güvence altına almaya yönelik yatırımlar cc) Bunların yerine geçen değerler b) Paylaştırma dışı kalan mallar aa) Miras yolu ile edinilen mallar...185

18 XVIII bb) Sağlararası veya ölüme bağlı tasarruflarla edinilen mallar cc) Manevî tazminat alacakları c) Paylaşmaya aykırı davranışlar d) Paylaştırma isteminin reddi e) Paylaştırma yöntemi ) Aile Konutu ve Ev Eşyası a) İptal ve boşanma hâlinde b) Ölüm hâlinde MAL ORTAKLIĞI REJİMİ I- EŞLERİN HAKLARI A) MÜLKİYET BAKIMINDAN B) YÖNETİM BAKIMINDAN ) Ortaklık Mallarında ) Kişisel Mallarda C) YARARLANMA BAKIMINDAN D) TASARRUF BAKIMINDAN II- EŞLERİN ÖDEVLERİ III- EŞLERİN SORUMLULUKLARI IV- MAL REJİMİNİN SONA ERMESİ VE TASFİYESİ A) SONA ERMESİ B) TASFİYE ) Kişisel Mala Ekleme ) Denkleştirme ) Değer Artış Payı ) Paylaşma a) Ölüm veya başka bir mal rejiminin kabulü hâlinde b) Diğer hâllerde ) Paylaşma Usulü a) Kişisel mallar b) Aile Konutu ve ev eşyası...194

19 XIX ÜÇÜNCÜ FASIL EVLİLİĞİN SONA ERMESİ BİRİNCİ BÖLÜM EŞLERDEN BİRİNİN ÖLÜMÜ, GAİPLİĞİ VEYA CİNSİYET DEĞİŞTİRMESİ 1. EŞLERDEN BİRİNİN ÖLÜMÜ EŞLERDEN BİRİNİN GAİPLİĞİ I- GAİPLİK KAVRAMI II- EŞİN GAİPLİĞİNE KARAR VERİLMESİ EŞLERDEN BİRİNİN CİNSİYET DEĞİŞTİRMESİ İKİNCİ BÖLÜM EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 1. HÜKÜMSÜZLÜK KAVRAMI EVLENMENİN YOKLUĞU I- EVLENMENİN AYRI CİNSTEN İKİ KİŞİ ARASINDA YAPILMAMIŞ OLMASI II- EVLENMENİN EVLENDİRME MEMURU ÖNÜNDE YAPILMAMIŞ OLMASI III- TARAFLARDAN BİRİNİN İRADESİNİ AÇIKLAMAMIŞ OLMASI IV- YOK EVLENMELERİN SONRADAN GEÇERLİ DURUMA GETİRİLİP GETİRİLEMEMESİ EVLENMENİN BUTLANI I- MUTLAK BUTLAN - NİSBÎ BUTLAN AYIRIMI A) SEBEPLERİ BAKIMINDAN B) DAVACILARI BAKIMINDAN C) SÜRESİ BAKIMINDAN D) ORTADAN KALDIRILMASI BAKIMINDAN II- MUTLAK BUTLAN SEBEPLERİ A) MEVCUT EVLİLİK B) AYIRT ETME GÜCÜNDEN SÜREKLİ YOKSUNLUK C) YASAK DERECEDE HISIMLIK D) EVLENMEYE ENGEL NİTELİKTE AKIL HASTALIĞI...211

20 XX III- MUVAZAALI EVLENMELER IV- NİSBî BUTLAN SEBEPLERİ A) AYIR ETME GÜCÜNDEN GEÇİCİ YOKSUNLUK B) İRADE BOZUKLUĞU ) Yanılma a) Evlenmenin mahiyetinde yanılma b) Eşin kimliğinde yanılma c) Eşin niteliğinde yanılma ) Aldatma a) Namus ve onur hakkında aldatma b) Tehlikeli bir hastalık hakkında aldatma ) Korkutma C) YASAL TEMSİLCİNİN İZNİNİN BULUNMAMASI BUTLAN DAVASI I- MUTLAK BUTLAN DAVASI A) DAVACI B) DAVALI C) DAVA HAKKININ SINIRLANMASI II- NİSBÎ BUTLAN DAVASI A) DAVACI B) DAVALI C) DAVA HAKKININ KALKMASI III- BUTLAN DAVASINDA GÖREV, YETKİ VE YARGILAMA USULÜ A) GÖREV VE YETKİ B) YARGILAMA USULÜ IV- İPTAL KARARININ HUKUKÎ SONUÇLARI A) EŞLER BAKIMINDAN B) ÇOCUKLAR BAKIMINDAN C) ÜÇÜNCÜ KİŞİLER BAKIMINDAN ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BOŞANMA 1. BOŞANMA KAVRAMI, BOŞANMA KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLER VE BOŞANMANIN DAYANDIĞI İLKELER I- BOŞANMA KAVRAMI II- BOŞANMA KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLER...237

21 XXI A) BOŞANMAYA YER VERMEYEN GÖRÜŞ B) BOŞANMANIN SERBEST OLMASI GÖRÜŞÜ C) BOŞANMANIN SEBEBE VE HÂKİMİN HÜKMÜNE DAYANMASI GÖRÜŞÜ III- BOŞANMANIN DAYANDIĞI İLKELER A) KUSUR İLKESİ B) İRADE İLKESİ C) TEMELDEN SARSILMA İLKESİ D) ELVERİŞSİZLİK İLKESİ E) EYLEMLİ AYRILIK İLKESİ F) MEDENÎ KANUNUN BENİMSEDİĞİ İLKELER BOŞANMA SEBEPLERİ I- ÖZEL BOŞANMA SEBEPLERİ A) ZİNA ) Şartları a) Evlilik ilişkisinin bulunması b) Başkasıyla cinsel ilişkide bulunma c) Zina edenin kusurlu olması ) İspatı ) Dava Hakkının Düşmesi a) Zina yapan eşin affedilmesi b) Sürelerin geçmiş olması B) HAYATA KAST, PEK KÖTÜ VEYA ONUR KIRICI DAVRANIŞ ) Hayata Kast ) Pek Kötü ve Onur Kırıcı Davranış ) Dava Hakkının Düşmesi C) SUÇ İŞLEME VEYA HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME ) Suç işleme ) Haysiyetsiz Hayat Sürme D) TERK ) Ortak Hayata Son Verme ) Evlilik Birliğinden Doğan Yükümlülükleri Yerine Getirmemek Maksadının Bulunması ) Ayrı Yaşamanın En Az Altı Ay Devam Etmiş Olması ) Terkeden Eşe İhtarda Bulunulması E) AKIL HASTALIĞI...259

22 XXII 1) Eşlerden Birinin Akıl Hastası Olması ) Hastalığın İyileşmesinin İmkansız Olması ) Ortak Hayatın Çekilmez Hâle Gelmiş Olması II- GENEL BOŞANMA SEBEPLERİ A) EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI ) Şartları a) Evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olması b) Ortak hayatın çekilmez hale gelmiş olması ) Kusur Sorunu B) EŞLERİN ANLAŞMASI ) Evlilik Birliğinin En Az Bir Yıl Sürmüş Olması ) Eşlerin Boşanmak Üzere Birlikte Başvurmaları veya Bir Eşin Açtığı Davayı Diğerinin Kabul Etmesi ) Hâkimin Tarafları Bizzat Dinlemesi ) Hâkimin Tarafların Boşanmanın Malî Sonuçlarına ve Çocukların Durumuna İlişkin Düzenlemelerini Uygun Bulması C) ORTAK HAYATIN YENİDEN KURULAMAMASI ) Boşanma Sebeplerinden Herhangi Biriyle Açılmış Davanın Reddedilmiş Olması ) Red Kararının Kesinleşmesinin Üzerinden Üç Yıl Geçmiş Olması ) Ortak Hayatın Yeniden Kurulamamış Olması ) Eşlerden Birinin İstemde Bulunması BOŞANMA DAVASI I- DAVANIN KONUSU A) AYRILIK ) Boşanma - Ayrılık İlişkisi ) Ayrılığın Hukukî Sonuçları ) Ayrılığın Sona Ermesi B) BOŞANMA II- TARAFLAR VE DAVA EHLİYETİ A) DAVACI B) DAVALI C) DAVA EHLİYETİ III- YETKİ VE YARGILAMA USULÜ A) YETKİ VE GÖREV...279

23 XXIII B) YARGILAMA USULÜ ) Hâkimin Vicdanen Kanaat Getirmesi ) Yemin Önerilememesi ) İkrarın Hâkimi Bağlamaması ) Kanıtların Serbestçe Takdiri ) Boşanmanın Fer i Sonuçlarına İlişkin Anlaşmaların Onaylanması ) Duruşmanın Gizli Yapılması IV- GEÇİCİ ÖNLEMLER A) EŞLERİN BARINMASI B) EŞLERİN BAKIM VE GEÇİMİ (TEDBİR NAFAKASI) C) ÇOCUKLARIN BAKIMI VE KORUNMASI (İŞTİRAK NAFAKASI) D) EŞLERİN MALLARININ YÖNETİMİNE İLİŞKİN ÖNLEMLER E) DİĞER ÖNLEMLER BOŞANMANIN HUKUKÎ SONUÇLARI I- BOŞANMANIN EŞLERLE İLGİLİ SONUÇLARI A) KİŞİSEL SONUÇLAR ) Evlilik Birliğinin Sona Ermesi ) Yeniden Evlenme İmkânının Doğması ) Kişisel Durumların Değişmesi veya Korunması ) Kadın Hakkında Bekleme Süresi ) Zamanaşımının İşlemeye Başlaması ) Mirasçılık Sıfatının Kaybedilmesi B) MALÎ SONUÇLAR ) Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüz Hâle Gelmesi ) Mal Rejiminin Tasfiyesi ) Maddî Tazminat a) Şartları aa) Tazminat isteyen tarafın kusursuz ya da daha az kusurlu olması bb) Davalı tarafın kusurlu olması cc) Tazminat isteyen tarafın mevcut veya beklenen bir menfaatinin boşanma yüzünden zedelenmiş olması...297

24 XXIV b) Miktarı ve şekli ) Manevî Tazminat a) Şartları aa) Davalı tarafın kusurlu olması bb) Tazminat isteyen tarafın kişilik hakkının zedelenmiş olması b) Miktarı ve şekli ) Yoksulluk Nafakası a) Şartları aa) Taraflardan birinin istemde bulunması bb) İstemde bulunan tarafın kusurunun daha ağır olmaması cc) İstemde bulunan tarafın boşanma yüzünden yoksulluğa düşme tehlikesiyle karşılaşmış bulunması dd) Nafakanın diğer tarafın malî gücüyle orantılı olması ee) Kendisinden nafaka istenilen kadın refah hâlinde bulunmalı mıdır? b) Süresi c) Nafaka davasında yetki ) Tazminatların ve nafakanın ödenme biçimi C) ZAMANAŞIMI II- BOŞANMANIN ÇOCUKLARLA İLGİLİ SONUÇLARI A) ÇOCUKLARIN VELÂYETİ B) ÇOCUKLAR İLE KİŞİSEL İLİŞKİLER C) ÇOCUKLARIN BAKIMI (İŞTİRAK NAFAKASI) D) ÇOCUKLARLA İLGİLİ ÖNLEMLERİN DEĞİŞTİRİLMESİ...317

25 XXV İKİNCİ KISIM HISIMLIK HUKUKU BİRİNCİ FASIL SOYBAĞI BİRİNCİ BÖLÜM SOYBAĞININ KURULMASI 1. GENEL BİLGİLER I- SOYBAĞI KAVRAMI II- DOĞAL SOYBAĞI - YAPAY SOYBAĞI AYIRIMI III- SAHİH NESEP (SOYBAĞI) - SAHİH OLMAYAN NESEP (SOYBAĞI) AYIRIMININ TASFİYESİ EVLİLİK İÇİ - EVLİLİK DIŞI ÇOCUKLAR SORUNU İKİNCİ BÖLÜM SOYBAĞININ KAYNAKLARI 1. SOYBAĞININ ÇOCUK İLE ANA ARASINDA KURULMASI I- DOĞUM YOLUYLA KURULMA II- EVLÂT EDİNME YOLUYLA KURULMA SOYBAĞININ ÇOCUK İLE BABA ARASINDA KURULMASI I- GENEL OLARAK II- ANA İLE EVLİLİK YOLUYLA KURULMA A) DOĞUM SIRASINDA EVLİ OLMA ) Babalık Karinesi a) Evlilik Devam Ederken Doğmuş Olma b) Evlilik İçinde Ana Rahmine Düşmüş Olma ) Babalık Karinelerinin Çakışması a) Kadının bekleme süresine uymadan evlenmiş ve üçyüz günlük süre içinde doğum yapmış olması b) Kadının Sona Eren Evlilikten Sonraki Üçyüz Gün İçinde İki Doğum Yapması B) DOĞUMDAN SONRA EVLENME ) Şartı ) Bildirim ) İtiraz ) İptal...335

26 XXVI 3. SOYBAĞININ REDDİ I- SOYBAĞININ REDDİ HÂLLERİ A) ÇOCUĞUN ANA RAHMİNE EVLİLİK İÇİNDE DÜŞMÜŞ OLMASI HÂLİ ) Cinsel İlişkinin İmkânsız Olduğunun İspatı İle ) İlliyet Bağının Bulunmadığının İspatı İle B) ÇOCUĞUN ANA RAHMİNE EVLİLİKTEN ÖNCE VEYA AYRI YAŞAMA SIRASINDA DÜŞMÜŞ OLMASI HÂLİ II- SOYBAĞININ REDDİ DAVASI A) DAVACI ) Koca ) Diğer İlgililer ) Çocuk B) DAVALI ) Ana ve Çocuk ) Ana ve Koca C) YETKİ VE GÖREV D) DAVA HAKKININ DÜŞMESİ E) DAVA HAKKININ DÜŞMESİNE ENGEL OLAN HÂL F) SOYBAĞININ REDDİNİN SONUÇLARI G) YAPAY DÖLLENME VE TÜP BEBEK ) Yapay Döllenme ) Tüp Bebek Olayı TANIMA I- TANIMI VE HUKUKİ MAHİYETİ A) TANIMI B) HUKUKİ MAHİYETİ II- ŞARTLARI A) ESASA İLİŞKİN ŞARTLAR ) Tanıyanın Baba Olması ) Çocuğun Başka Bir Erkekle Soybağı İlişkisinin Bulunmaması B) ŞEKLE İLİŞKİN ŞARTLAR ) Nüfus Memuruna Yazılı Başvuru ) Mahkemeye Yazılı Başvuru ) Resmî Senet ) Vasiyetname...353

27 XXVII 5) Tanımanın Bildirilmesi ) Çocuğun Nüfusa Kaydedilmesi III- TANIMANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ A) TANIMANIN BUTLANI B) TANIMANIN İPTALİ (İPTAL DAVASI) ) İptal Davasının Taraflar a) Davacı aa) Tanıyan bb) İlgililer b) Davalı aa) Ana ve Çocuk bb) Tanıyan ve Mirasçıları ) İspat Yükü ) Hak Düşürücü Süreler ) Ek Süre Tanınması ) Yetkili ve Görevli Mahkeme BABALIK DAVASI I- DAVANIN KONUSU II- DAVANIN TARAFLARI A) DAVACI ) Ana ) Çocuk B) DAVALI ) Baba ) Babanın Mirasçıları III- HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER IV- YARGILAMA USULÜ VE YETKİ A) YARGILAMA USULÜ B) YETKİ C) GÖREV V- İSPAT YÜKÜ A) DAVACI BAKIMINDAN İSPAT B) DAVALI BAKIMINDAN İSPAT ) Babalığın İmkânsız Olduğu Def i ) Bir Başkasının Baba Olma Olasılığının Kuvvetli Olduğu Def i ) Ananın Evli Olduğu İtirazı...366

28 XXVIII VI- DAVANIN SONUCU A) ÇOCUK BAKIMINDAN ) Soybağının Kurulması ) Nafaka B) ANA BAKIMINDAN ) Doğum Giderleri ) Geçim Giderleri ) Gebeliğin ve Doğumun Gerektirdiği Diğer Giderler EVLÂT EDİNME I- GENEL OLARAK II- KÜÇÜKLERİN EVLÂT EDİNİLMESİ A) GENEL ŞARTLAR ) Küçüğün Bakılmış ve Eğitilmiş Olması ) Evlât Edinmenin Küçüğün Yararına Olması ) Diğer Çocukların Yararlarının Zedelenmemesi B) ÖZEL ŞARTLAR ) Birlikte Evlât Edinmede a) Eşlerin birlikte evlât edinme gerekliliği b) Eşlerin birlikte evlât edinme şartları aa) Ya beş yıldan beri evli olma bb) Veya otuz yaşını doldurmuş bulunma c) Eşlerin birlikte evlat edinme gerekliliğinin istisnaları aa) Diğer eşin çocuğunu evlât edinme bb) Birlikte evlât edinmenin mümkün olamaması ) Tek Başına Evlât Edinmede a) Otuz yaşını doldurmuş olma b) Eşin birlikte evlât edinmesinin imkânsız olması ) Evlât Edinen ile Edinilen Arasında Yaş Farkı ) Küçüğün Rızası ) Küçüğün Ana ve Babasının Rızası a) Rızanın şekli b) Rızanın zamanı c) Rızanın aranması aa) Rıza aramamanın şartları bb) Rıza aramama kararı ) Vesayet Dairelerinin İzni...378

29 XXIX III- ERGiNLERİN VE KISITLILARIN EVLÂT EDİNİLMESİ A) EVLÂT EDİNENİN ALT SOYUNUN AÇIK MUVAFAKATİNİN BULUNMASI B) EVLÂT EDİNİLENİN BELLİ ÖZELLİKLERİNİN OLMASI C) EŞİN RIZASI D) KIYAS YOLUYLA UYGULAMA IV- EVLÂT EDİNMENİN ŞEKLİ VE USULÜ A) ARAŞTIRMA VE DİNLEME B) MAHKEME KARARI C) BAŞVURUDAN SONRAKİ DEĞİŞMELER V- EVLÂT EDİNMENİN HÜKÜMLERİ A) KİŞİSEL SONUÇLAR BAKIMINDAN ) Soyadı ) Vatandaşlık ) Hısımlık ) Evlenme Yasağı B) VELÂYET VE BAKIM YÜKÜMLÜLÜĞÜ C) MİRASÇILIK D) NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜ E) KAYIT BİLGİ VE BELGELERİN GİZLİLİĞİ VI- EVLÂTLIK İLİŞKİSİNİN KALDIRILMASI A) SEBEPLERİ ) Rızanın Bulunmaması ) Diğer Noksanlıklar B) HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE C) İLİŞKİNİN KALDIRILMASININ SONUÇLARI VII-EVLÂTLIK İŞLEMLERİNDE ARACILIK ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SOYBAĞININ HÜKÜMLERİ 1. SOYBAĞININ VELÂYETE BAĞLI OLMAYAN HÜKÜMLERİ I- ÇOCUĞUN VE ANA BABANIN KARŞILIKLI DURUMLARI A) KARŞILIKLI YARDIMLAŞMA B) SAYGI VE ANLAYIŞ GÖSTERME C) AİLENİN ONURUNU GÖZETME...393

30 XXX II- ÇOCUĞUN DURUMU A) SOYADI B) VATANDAŞLIK C) MİRASÇILIK D) VELÂYET III- ÇOCUK İLE KİŞİSEL İLİŞKİ KURULMASI A) ANA VE BABA İLE İLİŞKİ ) Kural ) Sınırları B) ÜÇÜNCÜ KİŞİLER İLE İLİŞKİ C) YETKİ VE GÖREV IV- ANA BABANIN DURUMU A) ÇOCUĞUN BAKIMI VE EĞİTİMİ B) BAKIM VE EĞİTİM GİDERLERİNİN KARŞILANMASI ) Kapsamı ) Süresi ) Dava Hakkı ) Nafakanın Takdiri ve Ödenme Biçimi a) Nafaka miktarının belirlenmesi b) Nafakanın ödenme biçimi c) Durumun değişmesi ) Geçici Önlemler ) Güvence Verilmesi VELÂYET I- GENEL OLARAK A) TANIMI VE MAHİYETİ B) VELÂYET HAKKINA SAHİP OLANLAR C) VELÂYETE TÂBİ OLANLAR II- VELÂYETİN KAPSAMI A) ÇOCUĞUN ŞAHSI BAKIMINDAN ) Çocuk Üzerinde Egemenlik ) Çocuğun Özadı ) Çocuğun Yerleşim Yeri ) Çocuğun Yetiştirilmesi ve Eğitilmesi ) Çocuğun Söz Dinleme Yükümlülüğü ) Çocuğun Temsil Edilmesi...415

31 XXXI 7) Çocuğun Fiil Ehliyeti ) Çocuğun Aileyi Temsil Etmesi ) Çocuk İle Ana Baba Arasındaki Hukukî İşlemler B) ÇOCUĞUN MALLARI BAKIMINDAN ) Çocuk Malları ) Çocuk Mallarının Yönetilmesi a) Yönetim hakkı ve yükümlülüğü b) Yönetimin sona ermesi aa) Sona erme sebepleri aaa) Velâyetin sona ermiş olması bbb) Yönetimin ana ve babadan alınması bb) Sona ermenin sonuçları aaa) Malların devredilmesi bbb) Ana babanın sorumluluğu ) Çocuk Mallarının Kullanılması ) Çocuk Mallarının Gelirlerinin Sarfedilmesi ) Çocuk Mallarının Kısmen Sarfedilmesi ) Çocuğun Serbest Malları a) Kazandırmalar b) Saklı pay c) Meslek ve San at İçin Verilen Mal d) Kişisel Kazanç ) Çocuk Mallarının Korunması a) Hâkimin Müdahalesi ve Kontrolü b) Güvence İstenmesi c) Yönetimin Kayyıma Devredilmesi d) Yönetimin Ana ve Babadan Alınması e) Hâkimin Onayı f) Hesap Verme g) Yasak İşlemler C) ÇOCUĞUN KORUNMASI ) Koruma Önlemleri ) Çocuğun Yerleştirilmesi ) Velâyetin Kaldırılması a) Sebepleri aa) Velâyet görevinin gereği gibi yerine getirilememesi bb) Ana ve babanın ilgisizliği ve ihmalkârlığı...439

32 XXXII b) Ana veya babanın yeniden evlenmesi c) Sonuçları ) Durumun Değişmesi İKİNCİ FASIL AİLE TOPLULUĞU BİRİNCİ BÖLÜM NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE EV DÜZENİ 1. NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜ I- YARDIM NAFAKASI II- NAFAKA İLE YÜKÜMLÜ OLANLAR A) ÜSTSOY VE ALTSOY B) KARDEŞLER III-YÜKÜMLÜLÜĞÜN SIRASI IV- NAFAKA İSTEYEBİLECEK OLANLAR A) ÜSTSOY VE ALTSOY B) KARDEŞLER C) RESMÎ VEYA KAMUYA YARARLI KURUMLAR V- NAFAKA İSTEMENİN ŞARTLARI A) YOKSULLUĞA DÜŞECEK OLMA B) YÜKÜMLÜNÜN MALÎ GÜCÜ C) KARDEŞLERİN REFAH İÇİNDE OLMASI VI- NAFAKANIN MİKTARI-ÖDENME BİÇİMİ VE ZAMANI A) MİKTARI B) ÖDENME BİÇİMİ C) ÖDENME ZAMANI VII-NAFAKANIN ARTIRILMASI, AZALTILMASI VEYA KESİLMESİ VIII-YETKİ VE GÖREV IX- NAFAKA ALACAĞININ ÖZELLİKLERİ EV DÜZENİ I- GENEL OLARAK II- EV BAŞKANI III- EV DÜZENİNE TÂBİ OLANLAR IV- EV DÜZENİNİN HÜKÜMLERİ A) EV BAŞKANI BAKIMINDAN...455

33 XXXIII 1) Hakları ) Yükümlülükleri ) Sorumluluğu B) EV DÜZENİNE TÂBİ OLANLAR BAKIMINDAN ) Hakları ) Yükümlülükleri ) Altsoyun Denkleştirme Alacağı İKİNCİ BÖLÜM AİLE MALLARI 1. AİLE VAKFI I- MAHİYETİ VE AMACI II- AİLE FİDEİKOMİSİ YASAĞI AİLE MALLARI ORTAKLIĞI I- MAHİYETİ VE AMACI II- KURULMASI III- İŞLETİLMESİ IV- ORTAKLARIN HAKLARI VE SORUMLULUKLARI A) HAKLARI B) SORUMLULUKLARI V- SONA ERMESİ AİLE YURDU I- MAHİYETİ II- KURULUŞU III- HÜKÜMLERİ IV- SONA ERMESİ ÜÇÜNCÜ KISIM VESAYET HUKUKU BİRİNCİ FASIL VESAYETİN KURULMASI BİRİNCİ BÖLÜM VESAYET KAVRAMI VE TÜRLERİ 1. VESAYET KAVRAMI VESAYET İLE VELÂYET ARASINDAKİ FARK...469

34 XXXIV 3. VESAYETİN TÜRLERİ I- KAMU VESAYETİ II- AİLE VESAYETİ İKİNCİ BÖLÜM VESAYET ORGANLARI 1. KAMU VESAYETİ I- VESAYET DAİRELERİ II- VASİ VE KAYYIM A) VASİ B) KAYYIM ÖZEL VESAYET (AİLE VESAYETİ) I- ŞARTLARI A) İSTEMDE BULUNULMUŞ OLMASI B) BİR MENFAATİN BULUNMASI C) GÜVENCE VERİLMİŞ OLMASI D) DENETİM MAKAMININ KARARI II- AİLE MECLİSİ A) KURULUŞU B) SÜRESİ C) HAK VE GÖREVLERİ D) SORUMLULUĞU III- SONA ERMESİ ÜÇÜNCÜ BÖLÜM VESAYETİ GEREKTİREN HALLER 1. KÜÇÜKLÜK KISITLAMA I- GENEL OLARAK II- KISITLAMA SEBEPLERİ A) AKIL HASTALIĞI VEYA AKIL ZAYIFLIĞI B) SAVURGANLIK, ALKOL VEYA UYUŞTURUCU MADDE BAĞIMLILIĞI, KÖTÜ YAŞAMA TARZI, KÖTÜ YÖNETİM C) ÖZGÜRLÜĞÜ BAĞLAYICI CEZA D) İSTEK ÜZERİNE KISITLAMA...486

35 XXXV III- YARGILAMA USULÜ VE YETKİ A) YARGILAMA USULÜ ) Kısıtlanacak Kişinin Dinlenilmesi ) Bilirkişiye Başvurulması ) Kısıtlama Kararının İlân Edilmesi B) YETKİ DÖRDÜNCÜ BÖLÜM VASİNİN ATANMASI 1. VASİNİN KİŞİLİĞİ I- EHLİYET VE ENGELLER A) EHLİYET B) ENGELLER II- VASİ ATANMASINDA DİKKATE ALINACAK İSTEKLER VE ÖNCELİK HAKKI A) İSTEKLER B) ÖNCELİK HAKKI III- VASİLİĞİ KABUL YÜKÜMLÜLÜĞÜ IV- VASİLİKTEN KAÇINMA HAKKI ATAMA USULÜ I- YETKİ VE GÖREV II- ATAMA III- TEBLİĞ VE İLÂN IV- VASİLİKTEN KAÇINMA VE İTİRAZ HAKKI V- KAÇINMA BİLDİRİMİNİN VEYA İTİRAZIN KARARA BAĞLANMASI VI- GÖREVİN VERİLMESİ VII-KORUMA ALTINA ALINAN ÇOCUKLARA VASİ ATANMASI BEŞİNCİ BÖLÜM KAYYIMLIK 1. GENEL OLARAK TÜRLERİ I- TEMSİL KAYYIMLIĞI II- YÖNETİM KAYYIMLIĞI III- İSTEĞE BAĞLI KAYYIMLIK...499

36 XXXVI 3. ATAMA USULÜ VE YETKİ SONA ERMESİ ALTINCI BÖLÜM YASAL DANIŞMANLIK 1. GENEL OLARAK TÜRLERİ I- OY DANIŞMANLIĞI II- YÖNETİM DANIŞMANLIĞI III- TAM DANIŞMANLIK ATAMA USULÜ VE YETKİ SONA ERMESİ YEDİNCİ BÖLÜM KORUMA AMACIYLA ÖZGÜRLÜĞÜN KISITLANMASI 1. GENEL OLARAK KISITLAMA ŞARTLARI VE YETKİ I- ŞARTLARI A) KİŞİLERLE İLGİLİ ŞARTLAR B) DİĞER ŞARTLAR ) Özel Koruma Gereği ) Toplum İçin Tehlike Oluşturma C) KURUMA YERLEŞTİRME VEYA ALIKONULMA II- YETKİ BİLDİRİM VE İTİRAZ I- BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ II- İTİRAZ USUL I- GENEL OLARAK II- YARGILAMA USULÜ...512

37 XXXVII İKİNCİ FASIL VESAYETİN YÜRÜTÜLMESİ BİRİNCİ BÖLÜM VASİNİN HAKLARI VE GÖREVLERİ 1. VASİNİN HAKLARI I- VASİLİKTEN KAÇINMA HAKKI II- ÜCRET HAKKI VASİNİN GÖREVLERİ I- VASİLİĞE BAŞLAMA SIRASINDAKİ GÖREVLER A) DEFTER TUTMAK B) DEĞERLİ ŞEYLERİ SAKLAMAK C) TAŞINIRLARI PARAYA ÇEVİRMEK D) PARAYI İŞLETMEK E) YATIRIMLARI GÜVENLİ YATIRIMA DÖNÜŞTÜRMEK F) TİCARÎ VE SINAÎ İŞLETMELER HAKKINDA TALİMAT ALMAK G) TAŞINMAZLARIN SATIŞI İÇİN İZİN İSTEMEK II- VASİLİĞİN DEVAMI SÜRECİNDEKİ GÖREVLER A) ÖZEN GÖSTERMEK VE BAKMAK ) Küçükler ) Kısıtlılar B) MALVARLIĞINI YÖNETMEK C) TEMSİL ETMEK D) HESAP VERMEK III- VESAYET ALTINDAKİ KİŞİNİN FİİL EHLİYETİ A) HUKUKÎ İŞLEM EHLİYETİ ) Ayırt Etme Gücüne Sahip Değilse ) Ayırt Etme Gücüne Sahipse a) Kendi başına yapabileceği işlemler aa) Kişiye sıkı sıkıya bağlı hakların kullanılması bb) Karşılıksız kazandırmaların kabulü cc) Bir meslek veya san atla uğraşmaya izin verilmiş olması dd) Kendi tasarrufuna bırakılan malların yönetimi ee) Vasinin izniyle çalışarak kazandığı malların yönetimi...523

38 XXXVIII b) Vasinin rızasıyla yapabileceği işlemler aa) İzin bb) Onama cc) Onamanın verilmemesi c) Hiç yapamayacağı (yasak) işlemler d) Vasinin yaptığı işlemlere katılma B) HAKSIZ FİİLLERDEN SORUMLU OLMA EHLİYETİ C) DAVA EHLİYETİ İKİNCİ BÖLÜM VESAYET DAİRELERİNİN GÖREV VE YETKİLERİ 1. ŞİKÂYET VE İTİRAZLARI İNCELEMEK I- ŞİKÂYET II- İTİRAZ İZİN VERMEK I- VESAYET MAKAMININ İZNİNİ GEREKTİREN İŞLEMLER II- VESAYE MAKAMININ İZNİYLE BİRLİKTE DENETİM MAKAMININ DA İZNİNİ GEREKTİREN İŞLEMLER III- İZNİN BULUNMAMASI RAPOR VE HESAPLARI İNCELEMEK ÜÇÜNCÜ BÖLÜM VESAYET ORGANLARININ SORUMLULUĞU 1. ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜ SORUMLULUĞUN MAHİYETİ I- VASİ, KAYYIM VE YASAL DANIŞMANIN SORUMLULUĞU II- VESAYET DAİRELERİNİN SORUMLULUĞU III- DEVLETİN SORUMLULUĞU A) ASLÎ SORUMLULUK B) TALİ SORUMLULUK C) RÜCU HAKKI TAZMİNAT VE RÜCU DAVALARI I- TAZMİNAT DAVASI A) TARAFLAR ) Davacı ) Davalı...536

39 XXXIX B) GÖREV VE YETKİ II- RÜCU DAVASI A) TARAFLAR ) Davacı ) Davalı B) GÖREV VE YETKİ III- ZAMANAŞIMI A) OLAĞAN ZAMANAŞIMI B) OLAĞANÜSTÜ ZAMANAŞIMI IV- VESAYET ALTINDAKİ KİŞİNİN ALACAĞI ÜÇÜNCÜ FASIL VESAYETİN SONA ERMESİ BİRİNCİ BÖLÜM VESAYETİ SONA ERDİREN HÂLLER 1. KENDİLİĞİNDEN SONA ERME I- KÜÇÜKLER BAKIMINDAN II- HÜKÜMLÜLER BAKIMINDAN MAHKEME KARARIYLA SONA ERME İKİNCİ BÖLÜM VASİLİK SIFATINI SONA ERDİREN HÂLLER 1. GENEL OLARAK VASİLİK SIFATINI ORTADAN KALDIRAN SEBEPLER I- VASİNİN ÖLÜMÜ II- VASİNİN FİİL EHLİYETİNİ YİTİRMESİ III- VASİLİK SÜRESİNİN DOLMASI IV- VASİNİN GÖREVİNDEN ÇEKİLMESİ V- VASİNİN GÖREVDEN ALINMASI A) ALINMA SEBEPLERİ ) Güveni Sarsıcı Davranışlarda Bulunma ) Yetkileri Kötüye Kullanma ) Savsaklamada Bulunma ) Borç Ödemede Acze Düşme ) Görevi Yapmakta Yetersiz Olma...547

40 XL B) ALINMA USULÜ ) İstem Üzerine veya Kendiliğinden ) Araştırma ve Uyarı ) Geçici Önlemler ) Diğer Önlemler ) İtiraz Hakkı ÜÇÜNCÜ BÖLÜM VESAYETİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI 1. RAPOR VE KESİN HESABIN VERİLMESİ MALVARLIĞININ TESLİMİ RAPOR VE KESİN HESABIN İNCELENMESİ VASİNİN GÖREVİNE SON VERİLMESİ KAVRAMLARA GÖRE ARAMA CETVELİ MADDELERE GÖRE ARAMA CETVELİ PROF. DR. TURGUT AKINTÜRK ÜN YAYINLARI YRD.DOÇ.DR. DERYA ATEŞ KARAMAN IN YAYINLARI...582

41 XLI BİBLİYOGRAFYA AKINTÜRK, Turgut AKİPEK, Jale- AKINTÜRK, Turgut AKİPEK, Jale : Medenî Hukuk, Başlangıç Hükümleri - Şahsın Hukuku - Aile Hukuku, Ankara : Türk Medenî Hukuku, C.I Başlangıç Hükümleri -Kişiler Hukuku, B.7, İstanbul : Hükümsüzlük Nazariyeleri Karşısında Türk Medenî Kanununun Sistemi, Ankara ARSEBÜK, Esat : Medenî Hukuk, C. II Aile Hukuku, Ankara ATEŞ, Derya : Borçlar Hukuku Sözleşmelerinde Genel Ahlaka Aykırılık, Ankara, BELGESAY, Mustafa Reşit : Türk Kanunu Medenîsi Şerhi, Aile Hukuku, C. II Hısımlar - Velâyet -Vesayet, B. 3, İstanbul BERK, Şakir BİRSEN, Kemaleddin DURAL, Mustafa - ÖĞÜZ, Tufan - GÜMÜŞ, Alper : Medenî Hukuk, Umumî Esaslar -Şahıs ve Aile Hukuku, Aile : Medenî Hukuk Dersleri, Umumî Esaslar -Şahsın Hukuku -Aile Hukuku, B. 4, İstanbul : Türk Özel Hukuku, Cilt III Aile Hukuku, İstanbul FEYZİOĞLU, Feyzi N. : Aile Hukuku, B. 3, İstanbul GÖKTÜRK, Hüseyin Avni : Türk Medenî Hukuku, Kt. II Aile Hukuku, B. 3, Ankara GÖNENSAY, Samim GÖNENSAY, Samim : Medenî Hukuk, C. II, Aile Hukuku, Ks. 1. Karı Koca, İstanbul : Medenî Hukuk, C. II Aile Hukuku, Ks. 2 Nesep, Velâyet, Vesayet, İstanbul 1940.

42 XLII HATEMİ, Hüseyin- SEROZAN, Rona : Aile Hukuku, İstanbul KÖMÜRCÜOĞLU, Halit - ERGÜNEY, Hilmi : Şahıs, Aile ve Miras Hukuku, Ankara KÖPRÜLÜ, Bülent- KANETİ, Selim : Aile Hukuku, B. 2, İstanbul KURU, Baki : Hukuk Muhakemeleri Usulü, B. 3, Ankara OĞUZMAN, Kemal - DURAL, Mustafa : Aile Hukuku, B.2, İstanbul OĞUZOĞLU, Hüseyin Cahit OLGAÇ, Senaî OLGAÇ, Senaî ÖZTAN, Bilge POSTACIOĞLU, İlhan : Medenî Hukuk, Şahsın Hukuku, Aile Hukuku, B. 5, Ankara : Kazaî ve İlmî İçtihatlarla Türk Kanunu Medenisi, C. I, İstanbul : Ilmî ve Kazaî İçtihatlarla Türk Medenî Kanunu Şerhi, İstanbul : Aile Hukuku, B. 2, Ankara 1983; B.5, Ankara : Medenî Usul Hukuku Dersleri, B. 3, İstanbul SAYMEN, Ferit Hakkı- ELBİR, Halid Kemal : Türk Medenî Hukuku, C. III Aile Hukuku, B. 2, İstanbul SCHWARZ, Andreas B. (Çev. Davran, Bülent) : Aile Hukuku, B. 2, İstanbul SCHWARZ, Andreas B. (Çev. Davran, Bülent) : Borçlar Hukuku Dersleri, C.I, İstanbul TANDOĞAN, Halûk : Aile Hukuku Ders Notları, (Teksir) (Tasnif ve cüz i ilâveler yapan: AYİTER, Nûşin), Ankara TEKİNAY, Selâhattin Sulhi : Türk Aile Hukuku, B. 2, İstanbul 1971, B. 7, İstanbul VELİDEDEOĞLU, H. Veldet : Türk Medenî Hukuku, C. II Aile Hukuku, B. 5, İstanbul 1965.

43 XLIII YALÇINKAYA, Namık- KALELİ, Şakir : Yeni Boşanma Hukuku, B. 2, Ankara 1988 YAVUZ, Nihat : Uygulamada Nişan Davaları, Ankara YAZICI- Hilmi- ATASOY, Hasan ZEVKLİLER, Aydın- ACABEY, Beşir- GÖKYAYLA, Emre : Şahıs, Aile ve Miras Hukuku ile ilgili Yargıtay Tatbikatı , Ankara : Medenî Hukuk (Giriş-Başlangıç Hükümleri- Kişiler Hukuku-Aile Hukuku) B. 5, Ankara Türk Medenî Kanunu, Türk Medenî Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun ve Gerekçeleri, Adalet Bakanlığı Yayını, Ankara 2002.

44 XLIV

45 XLV Ad. Der. Aks. fik. Ank. Bar. Der. AMK. Art. aşa. KISALTMALAR : Adalet Dergisi. : Aksi fikir : Ankara Barosu Dergisi : Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun : Artikel (madde) : aşağıda b. : bent BGB. : Bürgerliches Gesetzbuch (Alman Medenî Kanunu) BGE. : Bundesgerichtsentscheidungen (İsviçre Federal Mahkemesi Kararları) bk. : bakınız BK. : Borçlar Kanunu c. : cümle C. : Cilt CMUK. : Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu dn. : dipnot Evl. Yön. : Evlendirme Yönetmeliği Gerekçe : Türk Medenî Kanunu, Türk Medenî Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun ve Gerekçeleri, Adalet Bakanlığı Yayını, Ankara HD. : Yargıtay Hukuk Dairesi HMK. : Hukuk Muhakemeleri Kanunu HUMK. : 1086 sayılı önceki Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu İİD. : Yargıtay İcra İflas Dairesi İİK. : İcra ve İflâs Kanunu İKİD : İlmî ve Kazaî İçtihatlar Dergisi İst. Bar. Der. : İstanbul Barosu Dergisi

46 XLVI İst. Huk. Fak. Mec. karş. : İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası : karşılaştırınız. m. : madde MK. : 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu MÖHUK. : Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun NK. : Noterlik Kanun Nr. : Numara Olgaç 1967 : İlmî ve Kazaî İçtihatlarla Türk Medenî Kanunu Şerhi, İstanbul ÖBK : 6098 sayılı Önceki Türk Borçlar Kanunu ÖMK : 743 sayılı Önceki Türk Kanunu Medenisi ÖTK : 6102 sayılı Önceki Türk Ticaret Kanunu RG. : Resmî Gazete RKD. : Resmî Kararlar Dergisi S. : Sayı sh. : sahife Siy. Bil. Fak.Der. : Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi Son. İçt. : Son İçtihatlar Tat. Yarg. Kar. : Tatbikatta Yargıtay Kararları TBBD. : Türkiye Barolar Birliği Dergisi TCK. : Türk Ceza Kanunu TİK. : Türk İçtihatlar Külliyatı TK : Türk Ticaret Kanunu TMK : Türk Medenî Kanunu TVK. : 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu Um. Hfz. K. : Umumî Hıfzıssıhha Kanunu VVMT. : Türk Medenî Kanununun Velâyet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına Dair Tüzük. CGK. : Yargıtay Ceza Genel Kurulu HGK. : Yargıtay Hukuku Genel Kurulu Yeni Kanun : 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu Yg. İçt. Bir. Kar. : Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı YKD. : Yargıtay Kararları Dergisi yuk. : yukarıda ZGB. : Zivilgestezbuch (İsviçre Medenî Kanunu)