METEOROLOJĐDE UZAKTAN ALGILAMA UYGULAMALARI. Meteorolojik Radarlar. Hava Tahminleri Dairesi Başkanlığı H. Aydın CESSUR Mühendis

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "METEOROLOJĐDE UZAKTAN ALGILAMA UYGULAMALARI. Meteorolojik Radarlar. Hava Tahminleri Dairesi Başkanlığı H. Aydın CESSUR Mühendis"

Transkript

1 METEOROLOJĐDE UZAKTAN ALGILAMA UYGULAMALARI Meteorolojik Radarlar Hava Tahminleri Dairesi Başkanlığı H. Aydın CESSUR Mühendis 1

2 Uzaktan algılamada kullanılan iki Aktif Sistem çeşit teknik var: Meteorolojik Radarlar Pasif Sistem Meteorolojik Uydular : Meteosat, NOAA, EPS, GOES... 2

3 Uzaktan algılama cisimlerden yansıyan elektromanyetik sinyalin gücü ölçülerek yapılır: Dalgaboyu & Frekans Đlişkisi 3

4 Elektromanyetik Spektrum Elektromanyetik spektrum, elektromanyetik dalgaların frekansa, (veya dalgaboyuna ) göre sınıflandırılmasıdır. 4

5 Mikrodalga Bölgesi Elektromanyetik spektrum da Mikrodalga dalga bölgesinin frekans bandları: K, X, C, S, L 5

6 Radarlar; Hedefi keşfeder Sistemin yerini belirler ve hareketini izler Ölçüm yapar Meteorolojik olayın tipini tanımlar Alınan verileri görüntüler Doppler modunda 120 km, 300 km yarıçaplı alanda tarama yaparlar 6

7 RADAR (Radio Detecting and Ranging) 7

8 Hava Radarlar ları Çok kısa k dalga radyasyon dalgası gönderir Dönen enerjiyi (ekoyu) dinler Gönderilen enerji atmosfer veya havadaki nesneler (meteorolojik ve diğer hedefler) tarafından yansıtılır. Meteorolojik hedefler, meteorolojik olmayan hedefler Bu yayılan enerjinin bir bölümüb radara geri yansır. 8

9 Türkiye Radar Ağı TRABZON EDĐRNE ĐSTANBUL ZONGULDAK KARGI SAMSUN ERZĐNCAN ERZURUM ANKARA SĐVAS BĐTLĐS BALIKESĐR ESKĐŞEHĐR KÜTAHYA NEVŞEHĐR ADIYAMAN DĐYARBAKIR ĐZMĐR DENĐZLĐ ANTALYA KARAMAN ADANA 9

10 Operasyonel Radar Kaplaması 378 m Đstanbul 642 m Balıkesir 1108 m Zonguldak 1807 m Ankara Ankara, Elmadağ Đlçesinde, Đstanbul, Büyükkuşkaya Tepesi, Çatalca nın 35 km kuzeyinde Zonguldak, Acısu tepesi, Zonguldak ın güneyinde, Ereğli- Devrek arasında Balıkesir, Akçaldede Tepesi, Balya ilçesi yakınlarında, Balıkesir in batısında 10

11 DMĐ RADAR AĞI (IRIS NETWORK) DMĐ Genel Müdürlüğü Radar ağı, Sigmet firması tarafından IRIS/Display yazılımı kullanılarak oluşturulmuştur (IRIS NETWORK). 3 adet Mitsubishi radarı ile birlikte 1 adet Gematronik radarından meydana gelir. Saha Firma Enlem Boylam Yükseklik (m) Kule Tepe Yüksekliği (m) Ankara Gematronik Zonguldak Mitsubishi Đstanbul Mitsubishi Balıkesir Mitsubishi

12 12

13 BAZI RADAR TERĐMLER MLERĐ Darbe Tekrarlama Frekansı (PRF) Belirlenen zamanda gönderilen g darbe sayısıdır. (Genellikle darbe/zaman olarak ölçülür.) Dalga Boyu (λ) Gönderici tarafından yolllanan radyo dalgalarının n boyudur.hava radarları için in bu değer er 3-10 cm arasında değişir. ir. Dalga tekerrür r süresi s (PRT): Bir dalganın n gönderilmesinden g bir sonraki dalganın n gönderilmesine g kadar geçen en zaman aralığı ığı. Eko: Radar ekranında nda görülen g bir hedeften geri saçılan enerji. Frekans: Periyodik bir olayın n birim zamandaki tekerrür r sayısı.. Elektromanyetik enerjinin birimi Hertz (Hz) dir dir. 13

14 BAZI RADAR TERĐMLER MLERĐ Yükseklik Açısı: A Antenin düşey d doğrultudaki açısı a (-2 den -90 ye değiştirilebilir). Reflektivite: Bir yüzeyden y yansıyan radyasyonun ölçüsü.. Yüzey Y üzerinden yansıtılan toplam enerjinin oranı olarak tanımlan mlanır. Bazı radar meteorolojistleri ve fırtınalar konusunda radar datasıyla çalışanlar, reflektiviteyi radar reflektivite faktörü veya eşdee değer er radar reflektivite faktörü olarak söylerler. s Radyal Hız z (Vr( Vr): Radara yaklaşan an veya uzaklaşan an hedefin hareketinin bileşeni. eni. Doppler radarlar hızın h n sadece radyal bileşenlerini enlerini teşhis eder. 14

15 Yatay Açı (Azimuth angle) Kuzeye göre g ışın n açısıa yatay açı 15

16 Eğim Açısı (Elevation angle) Yere göre ışının açısı eğim açısı 16

17 D = c*t/2 Hedefe Uzaklık T E. dalganın gidiş geliş zamanı 17

18 Açık k hava ekoları Yer Ekoları (Ground clutter) Ağaçlar Dağlar Binalar Anormal yayılma kaynaklı yer ekoları Meteorolojik olmayan partiküller Böcekler, kuşlar, uçaklaru Rüzgar tarafından kaldırılan lan partiküller (hamle cephelerinde, kuvvetli yere yakın n seviye rüzgarlarında, kuvvetli rüzgar r boşal alımlarında) Atmosferik etkiler -duman ve sis 18

19 Meteorolojik hedefler Bulutlar Yağmur Kar, parlak bant (bright band) Dolu 19

20 Bulutlar Genellikle radar tarafından saptanamazlar * Özellikle yağış bırakmayan bulutlar saptanamaz - Bulut yeni ve partiküller henüz yağışa sebep olabilecek kadar büyük değil Tablo karasal bir bulut kütlesi için muhtemel parçaçık&reflektivite dağılımını göstermektedir. Parçaçık Çapı (µm) # / cm 3 N*D 6 (mm 6 /m 3 ) ,56* ,00* ,69* ,60* ,44* ,19* ,01*10-3 Toplam: 1,80*10-2 = -18 dbz 20

21 Yağmur - Pek çok radar kolayca saptayabilir. - Yağışın radarla ölçülmesi radarın en önemli nicelik ölçümlerinden biridir. - Yağış ölçümleri Z-R bağlantısı kullanılarak yapılmaktadır. - Aşağıdaki tablo yağış türleri, ölçülen reflektivite değerleri ile yağış şiddeti ilişkisini göstermektedir. 21

22 Kar Radar tarafından saptanması yağmura oranla daha zordur. Genellikle kar yağış şiddeti yağmura oranla daha azdır. Kar ile suyun dielektrik katsayıları farklı: - Su için 0,93 - Buz için 0,197 - Aynı şiddette yağışlar için kar ve buzdan alınan reflektivite değeri sudan yaklaşık 7 dbz aşağı Radarın kar yağışını zor saptamasındaki bir diğer sebep: Kar yağışının çok sığ bir tabakada olması ve genellikle radar ışınlarının aşağısında kalması 22

23 Parlak Bant (Bright Band) Kar yağışının erimesi sonucu oluşur. Erime seviyesine ulaşan kar tanelerinin dış cepheleri su haline dönüşür ve verdiği reflektivite değerleri ani olarak 7 dbz kadar artar. Erime devam eder ve hacimleri küçülerek reflektivite değerleri azalır. 23

24 Parlak bant 24

25 25

26 Bright band 26

27 Dolu Dolu yağışı 55 dbz ve üzerinde reflektiviteye sahip Z = Σ N i * D i6 olduğundan hacime duyarlılık daha fazla Çevresel şartlar nemliyse ve dolu tanesi dış cepheden erimişse daha yüksek reflektivite verir. 27

28 Standart Meteorolojik Ürünler PPI Plan Position Indicator (Z, V, W, D, R) RHI Range Height Indicator (Z, V, W, D, R) MAX Maximum Display (Z, V, W, D, R) Genişletilmiş Meteorolojik Ürünler VAD Velocity Azimuth Display VVP_1 Volume Velocity Processing (1) VVP_2 Volume Velocity Processing (2) CAPPI Constant Altitude PPI (Z, V, W, D, R) UWT Uniform Wind Technique PCAPPI Pseudo CAPPI (Z, V, W, D, R) VCUT Vertical Cut (Z, V, W, D, R) ETOP Echo Top (Z, D, R) EBAS Echo Base (Z, D, R) VIL Vertical Integrated Liquid VIR Vertical Integrated Reflectivity CMM Combined Moment SMV Spectrum at Maximum Velocity Đhbar ve Tahmin Ürünleri HHW Hail Warning WRN Warning TRK Storm Tracking Olağanüstü Durum Ürünleri Hidrolojik Ürünler Rüzgar Shear i Ürünleri GUF Gust Front Detection SRI Surface Rainfall Intensity RDS Radial Shear PAC Precipitation Accumulation AZS Azimuthal Shear Havacılık Ürünleri PAL Long Time PAC ELS Elevation Shear RDS Radial Shear SHR Surface n-hourly Rainfall RAS Radial Azimuthal Shear VCS Vertical Shear RSA River Subcatchment Accumulation RES Radial Elevation Shear LTB Layer Turbulance RIH Rainfall Intensity Histogram VVP_2 Volume Velocity 3DS 3D Shear PRT Point Rainfall Total Processing (2) HZS Horizontal Shear VIL Vertical Integrated Liquid UWT Uniform Wind Technique VCS Vertical Shear LTB Layer Turbulance 28

29 (Z) Reflektivite [dbz] Radar Reflektivite Faktörü olarak adlandırılır Radar tarama yaptığı sırada, aldığı her bir örnek hacim içerisinde bulunan hidrometeorlardan (yağmur damlacıkları, bulut partikülleri) geri yansıtılan toplam enerjinin ölçüsüdür. Yağış vermeyen ya da az yağış veren bulutların reflektivite faktörü genelde zayıftır. Z değeri, genelde arasındadır (dbz: -30 (sis) ile +76 dbz (büyük dolu) arası). Radar meteorolojistleri çok düşük miktardaki yağışlarla ilgilenmez, bu yağışsız bölgeleri görmek istemezler. Bu nedenle reflektivite için renk skalası alt limit değerini negatif seçmezler. 29

30 (R) Yağış Miktarı [mm/h] Radarın yağış ölçümü, radar reflektivite faktörüne bağlı olarak radar yazılımları tarafından otomatik yapılır (Z-R ilişkisi). Z = A R b A ve b deneysel sabitlerdir. Araştırmalar sonucunda en yaygın kullanılan şekli, Marshall ve Palmer tarafından Z = 200 R1.6 şeklinde belirlenmiştir. Pratikte Z-R dönüşümü için A ve b katsayılarının ayarlanması, yağış dağılımına ve karakterine bağlı olarak sürekli ölçümlerle gerçekleştirilir. 30

31 Reflektivite Yağış Đlişkisi (Z R Relation) 31

32 Reflektivite Yağış Đlişkisi (Z R Relation) 32

33 YAĞIŞIN CĐNSĐ Dbz Yağiş Miktarı Dolu ile birlikte Yoğun ve Şiddetli Gürültülü Sağanak Yağış 55> >100 Şiddetli Gök Gürültülü Sağanak Yağış Mutedil veya Şiddetli Yağmur veya Karla Karışık Yağmur Mutedil Yağmur veya Karla Karışık Yağmur Hafif Yağmur, Mutedil veya Kuvvetli Kar Çok Hafif Yağmur veya Hafif Kar ile ile ile 25 3 ile ile 2.9 Çisenti veya açık hava hedefleri (böcek,toz vb.) <15 0 ile Đz 33

34 Doppler Radar Doppler Radar teknolojisi geliştirilene kadar radarlardan sadece uzaklık bilgisi almak mümkün olmakta idi. Doppler teknolojisi, bir hedefin uzaklığının tespitinin yanısıra o hedefin hızının tespitine de imkan sağlamaktadır. 34

35 (V) Velocity [m/s] Doppler Hız, Ortalama Hız ya da Radyal Hız da denir. Radara yaklaşan veya radardan uzaklaşan saçıcıların (hedef) hareketinin ortalama radyal hızıdır. Klasik radarlardan farklı olarak Doppler radarlar, hedefin varlığını tespit etmesinin yanısıra, hedefin radara yaklaşmakta veya uzaklaşmakta olduğunu da belirleyebilir. Doppler radarlar ile hareket eden cisimlerin radyal hızları ölçülür. Beyazdan kırmızıya doğru renkler radardan uzaklaşan hedeflerin hızını (pozitif hız değerleri), maviden beyaza doğru renkler ise radara doğru yaklaşan hedeflerin hızını (negatif hız değerleri) belirtir. 35

36 Radial Hız 36

37 Aktif uzaktan algılama sistemi olan radarlar, farklı tarama modları ve Z = Logaritmik Reflektivite (dbz), V = Ortalama Hız (m/s) W =Spektral Genişlik (m/s), D = Diferansiyel Reflektivite ZDR (db) R = Yağış Oranı (mm/h) parametrelerini kullanarak; Atmosferdeki Hidrometeorları (yağmur, dolu, kar tanecikleri) Yoğunlaşma çekirdekleri Bulut zerrecikleri Buz parçacıkları Hareketli tüm cisimleri (kuş, böcek, uçak... gibi) algılar ve bu değerleri görüntüleyebilen ürünler oluşturur. 37

38 (W) Spectral Width [m/s] Radarın taradığı örnek hacim içerisinde hedef olarak karşılaşılan her hidrometeor, kendi hız ve hareket yönüne sahiptir. Atmosferde türbülans olduğu durumda, radar piksel hacmi içindeki bu hidrometeorlar birbirinden çok farklı radyal hızlara sahip olur. Spectral width, tek bir piksel içindeki hız dağılımının standart sapması olarak tanımlanır. Shear ve türbülansın bir ölçüsüdür. Büyük değerler kuvvetli shear ve türbülansı belirtir. 38

39 Ortalama Spectral Width Değerleri (m/s) Türbülans Orta Şiddette 4 Şiddetli 7 Aşırı 8 39

40 (ZDR) Diferansiyel Reflektivite [db] Radarlar genelde tek polarizasyonda (genellikle yatay) mikrodalga gönderir ve alır. Bunun nedeni, yağmur damlalarının genellikle yassı olmasıdır. Elektromanyetik dalganın gönderilmesi işi sürekli olarak hem yatayda ve hem düşeyde yapılıyorsa buna Dual Polarizasyon denir. Radar dual polarizasyon modunda çalıştırıldığında, hedefin birbiri ardısıra hem yatay hem de dikey kesitinin taranmasıyla hedefin şekli hakkında ek bilgi alınır. Bu özellikle dolu yağışının tespitinde önemlidir. 40

41 Atmosferde düşen yağmur damlalarının şekli, bir kaç mm çapındaki küçük damlalar için hemen hemen küresel, 5-6 mm çapındaki damlalar için daha yassıdır. Yassı büyük damlalar yatay polarizasyonda, düşeydekinden daha kuvvetli yansıma verir. Bu nedenle ZDR değeri, küresel damlalar için sıfıra yakın, daha büyük damlalarda +5 db ye kadar değişkendir. Genel olarak ZDR değerleri yandaki tabloda verilmiştir: Hedef Çisenti Yağmur Kar, Graupel Dolu ZDR (db) (-1) (+1) ~0 41

42 PPI (Plan Position Indicator) Uzun menzilli hava gözetlemesi maksadıyla, genellikle sıfıra yakın sabit bir yükseklik açısında azimuttaki taramadır. 300 km menzilli, 0.5 yükseklik açısında PPI full taraması örnek verilebilir. Bu tarama modu Surveillance (gözetleme) olarak da adlandırılır. Eğer PPI taraması azimutta full 360 değil sınırlı olarak yaptırılırsa bu tarama Sektör Tarama olarak adlandırılır. Volume (Hacim) Tarama Çoklu yükseklik açısından meydana gelen PPI taramalarının oluşturduğu hacim tarama. Örneğin arasındaki toplam 16 açılı 120 km menzilli PPI Full taraması. 42

43 RHI (Range Height Indicator) Sabit bir azimut açısında ve belirlenen yükseklik açısı aralığında yapılan hacim taramadır. 320 lik sabit azimut açısında yükseklik açısı aralığındaki hacim tarama örnek verilebilir. Obsiyonel olarak özellikle radara yakın fırtına yapılarının detaylı olarak gözlenmesi amacıyla bir RHI task çalıştırılabilir (max range 120 km). 43

44 PPI Taraması RHI Taraması 44

45 Radar datası, temel olarak üç şekilde gösterilir: 1. PPI (Plan Position Indicator): 2. CAPPI (Constant Altitude Plan Position Indicator) 3. RHI (Range Height Indicator) 45

46 PPI (Plan Position Indicator) Uzun menzilli hava gözetlemesi maksadıyla, genellikle sıfıra yakın sabit bir yükseklik açısındaki (yatayda) yüzey taramasından elde edilen klasik radar görüntüsüdür. Hacim taramadan çok daha kısa sürede elde edilir. Havanın genel durumu hakkında bilgi alınabilecek temel bir ürün olup radar ürünleri içinde en kısa sürede elde edilen üründür. Hızlı gelişen orta ölçekli fırtınaların gözlenmesi için de uygun bir üründür. 46

47 PPI(Z,R) görüntüleri. 47

48 MESAFE, YÜKSELTĐLMĐŞ EKO Đst dan 282 km ötede 5.2 km yukarda 42.8 dbz eko Đst dan 278 km ötede 5.1 km yukarda 58.8 dbz eko 48

49 MESAFE, YÜKSELTĐLMĐŞ EKO Đst dan 282 km ötede 5.2 km yukarda 42.8 dbz eko Đst dan 278 km ötede 5.1 km yukarda 58.8 dbz eko 49

50 RADYAL HIZ (VELOCITY) ÜRÜNÜ 50

51 51

52 KM NĐN ÖTESĐ 52

53 CAPPI (Constant Altitude Plan Position Indicator) Atmosfer içinden yatay kesitler alan bir üründür. Bu nedenle çoklu yükseklik açılarından elde edilen PPI taramalarını içeren hacim taramasından meydana gelir. Yine havanın genel durumu hakkında bilgi alınabilecek temel ürünlerden biridir. Normal CAPPI ürününde radara yakın bölgelerde hacim taramadan yüksek seviyelere ait bilgi alınamaz. Bu sorun Pseudo CAPPI ürünü ile aşılabilir. Pseudo CAPPI ürünü ile, tanımlı CAPPI yüksekliğinde radar merkezine yakın yüksek seviye verileri ve radardan uzak mesafelerdeki düşük seviye verilerine ait CAPPI ürünü elde edilir. 53

54 CAPPI (Z,V) görüntüleri 54

55 55

56 RHI (Range Height Indicator) Bir fırtınanın dikey yapısını detaylı olarak gösteren üründür. Sabit bir azimut açısında, antenin aşağı yukarı hareket ettirilmesi ile atmosferin dikey kesiti alınır. 56

57 RHI ürünü ile benzer bir Cross Section görüntüsü 57

58 Diğer Ürünler MAX (Maximum Display) Tek bir görüntü üzerinde eko yüksekliği ve yoğunluğunu görebilme imkanı sağlayan üründür. Her bir pikselin dikey kesitindeki maksimum ekolar elde edilir. Özellikle şiddetli hava sahalarının görülmesinde faydalıdır. 58

59 MAX(Z,R) görüntüleri 59

60 60

61 61

62 MAX ÜRÜNÜ - KESĐT 62

63 MAX ÜRÜNÜ - KESĐT 63

64 MAX ÜRÜNÜ - KESĐT 64

65 MAX ÜRÜNÜ - KESĐT 65

66 MAX ÜRÜNÜ - KESĐT 66

67 MAX ÜRÜNÜ - KESĐT 67

68 MAX ÜRÜNÜ - KESĐT 68

69 MAX ÜRÜNÜ ANĐMASYON 69

70 MAX ÜRÜNÜ KESĐT ANĐMASYON 70

71 MAX ÜRÜNÜ 71

72 MAX ÜRÜNÜ 72

73 Echo Tops ve Echo Base Seçilen bir dbz eşik değerinin oluştuğu en yüksek seviyeleri (km) gösteren üründür. Şiddetli havanın, özellikle dolunun göstergesi olan faydalı bir üründür. Örneğin, donma seviyesinin (0 C) 1 km yukarısında 50 dbz lik bir yüksek eşik değer, o seviyelerde kuvvetli bir konvektif fırtına ve dolunun işaretidir. Diğer bir örnek, 10 dbz lik düşük bir eşik değer, yağış sahasının yüksekliğini belirler (Echo Base). Echo Base ürünü, seçilen en düşük dbz eşik değerinin bulunduğu en alt seviye yüksekliklerini (km) gösteren üründür. 73

74 Echo Tops ve Base görüntüleri 74

75 75

76 Rüzgar Ürünleri VVP (Velocity Volume Processing) veya VAD (Velocity Azimuth Display) Rüzgarın dikey profilini veren üründür. VAD ürünü ile benzerdir. Zaman-Yükseklik grafiği ve yükseklikle rüzgar hızı, rüzgar yönü, reflektivite, diverjans, deformasyon, vb. değişimi elde edilir. VVP ürününün elde edilmesinde doğru hızın ölçülmesi amacıyla dual PRF velocity unfolding tekniği kullanılmalıdır. VVP ürünü, radar yakınlarında bir hacim içerisindeki aşağıdaki ortalama parametrelerin elde edilmesini sağlar: -Yatay rüzgar hızı ve yönü -Yatay diverjans (düşey hava hareketleri nedeniyle) -Partikül düşey hızı (hava hızı ve partikül düşme hızı birleştirilmiş olarak) -Rüzgarın yataydaki deformasyonu ve genişlemesi (cephesel nedenli) -Ortalama reflektivite 76

77 Çeşitli VVP görüntg ntüleri 77

78 Yatay Rüzgar Hızı ve Yönü Yatay rüzgar vektörlerini (rüzgar hızı ve yönü) gösteren üründür. Oluşturulan yatay rüzgar vektörleri istenilen bir PPI veya CAPPI görüntüsü üzerine çakıştırılabilir. 78

79 2 ve 5 km seviyelerde yatay rüzgar r hız h z ve yönüy 79

80 Wind Shear (Rüzgar Değişimi) Rüzgar hızı ve yönündeki, yatayda ve düşeyde meydana gelen değişimleri gösteren üründür. Microburst, gust front, soğuk cephe, vb. belirlenmesinde kullanılabilir. 80

81 Çeşitli rüzgar r shear görüntg ntüleri 81

82 Rüzgar Değişim Hattı (Shear Line) Rüzgarların birbirinden çok farklı olduğu cephe önünü ve gerisini ayıran hattı tespit eden üründür. 82

83 Cephe hattı görüntüsü 83

84 Yağış Ürünleri SRI (Surface Rainfall Intensity) Muhtemel toplam yağış miktarını veren üründür. 84

85 Saatlik Yağış Toplamı (Hourly Rain Accumulation) 1 saatlik toplam yağış miktarını verir. 85

86 N Saatlik Yağış Toplamı (N-Hours Rain Accumulation) Son N saatlik yağış toplamını gösteren üründür. 86

87 VIL (Vertically Integrated Liquid) Şiddetli fırtınaların tespitinde özellikle bir fırtınanın yağış potansiyelini veren iyi bir üründür. Tanımlanan tabaka aralığında noktasal olarak toplam su içeriği hesaplanarak yağış tahmini mm cinsinden gösterilir. Eğer tabaka yüksekliği donma seviyesinin üzerindeyse, yüksek VIL değerleri kuvvetli fırtına ve doluyu mükemmel belirler. Eğer tabaka yüksekliği yerden 3 km ye kadar uzanırsa, VIL değerleri bir kaç dakika sonrasında düşecek yağış miktarının tahmininde iyi bir üründür. 87

88 Çeşitli VIL görüntg ntüleri 88

89 Đhbar Ürünleri Yağış Gözetlemesi Bir bölgede yağışın başlangıcında uyarı verilmesi sağlanır. Sel Uyarısı Radar tarafından bir bölgede sel için bir kriter yakalandığı takdirde, bu bölge için uyarı verilmesi sağlanır. Dolu Uyarısı Bir yerde dolu yağışı için tanımlı şartlar oluştuğu takdirde uyarı verilir. 89

90 Dolu uyarısı veren ürün. Doluya ait maksimum reflektiviteyi gösteren MAX(Z) ve dikey yapıyı gösteren Cross Section görüntüleri de verilmiştir. 90

91 Kuvvetli Fırtına Tespiti Özellikle VIL ve Echo Tops ürünleri kullanılarak bu uyarı yapılır. Türbülanslı Fırtına Tespiti Türbülanslı fırtınaların tespit edilmesinde, spectral width datası temel olarak kullanılır. Rüzgar Değişiminin Tespiti Wind shear ürünü kullanılarak uyarı yapılır. Microburst Tespiti Microburst tespitinde, wind shear ürünü kullanılır. 91

92 Microburst ihbarı veren bir görüntü ve buna ait CAPPI(Z), SHEAR, SLINE görüntüleri. 92

93 Radar Görüntülerinin Yorumlanmasında Karşılaşılan Problemler Meteoroloji radarlarının tespit ettiği ekoların tamamı meteorolojik hedeflerden elde edilmemektedir. Yanılgıya neden olan bu tür istenmeyen ekolar aşağıdaki sebeplerden kaynaklanmaktadır: Dünyanın yüzeyi ve dünya üzerindeki sabit objeler, Geçici objeler (gemiler, uçaklar, kuşlar, böcekler, vb), Radar tekniği ve donanım ile ilgili teknik problemler, Radar yakınındaki diğer kaynakların oluşturduğu istenmeyen ekolar. 93

94 Meteorolojik olmayan ekoların en bilineni, yer ekolarıdır. Bu, radar ışınının yüksek yeryüzü şekilleri, binalar veya ağaçlar gibi herhangi bir yüzeye çarpması durumunda meydana gelir. Bu ekolar esas olarak, radar ışınının düşük yükseklikte olduğu radar sahasına yakın yerlerde meydana gelir ve bunlar daima görüntüde sabit olarak kalmaları ile diğer ekolardan ayırt edilebilirler. 94

95 Yer yüzeyi özelliğinden kaynaklanan ve karmaşaya neden olan bu tür ekolar esas olarak aşağıdaki gibi azaltılabilir: 1. Đstenmeyen ekolar, radar görüntülerinde yanılgıya neden olan bölgelerden bulutsuz bir günde elde edilir. Karmaşaya neden olan bölgelerdeki bu ekolar, sürekli yağışlı günlerde görmezden gelinir ve çevre alanlardan elde edilen enterpolasyon verileri kullanılır. 2. Yakın mesafelerde daha büyük ışın yüksekliği veya arazi seviyesinin üzerindeki yüksekliklerde CAPPI gösterimi kullanılabilir. 3. Hareket eden yağıştaki sabit olan ve karmaşaya neden olan ekoları elimine eden Doppler Radarların kullanılması. 95

96 Kırılma Đndisi, Atmosferin Stabilitesi, Anormal Yayılma Kırılma indisi, bir elektromanyetik ışının yoğun bir ortamdan daha az yoğun bir ortama girerken (veya tersi durumda) kırılmasının derecesini belirleyen bir indistir. Kırılma indisinin değişimi basınç, sıcaklık ve yoğunluğa bağlıdır. Dolayısıyla aktüel düşey sıcaklık gradyanı kırılma indisi üzerinde etkilidir. Atmosferin kırılma indisinin bilinmesi, radarın operasyonel kullanımında çok önemlidir. Atmosferdeki kırılmanın standart indis değerlerini aştığı zamanlarda anormal yayılma (anomalous propagation) meydana gelir. Atmosfer için kullanabileceğimiz standart kırılma indisi değeri 39 olarak hesaplanmıştır. 96

97 Atmosferde normal kırılma durumu 97

98 -=لا) Aktüel düşey sıcaklık gradyanına dt/dz) bağlı olarak atmosferin kararsız olması durumunda radar ışınları yukarı doğru kırılarak yol alır ve bu nedenle hedefi göremeyebilir. Kararsız durumda antenden gönderilen ışını aşağı çekmek gerekir. 98

99 Atmosferde kararsızlık durumu 99

100 Atmosferde sıcaklık enverziyonu olduğu durumlar, atmosferin kararlı tabakalaşmasını temsil eder. Bu durumda radar ışını yeryüzüne doğru kırılarak hedefi göremeyebilir. Enverziyonun çok şiddetli olması durumunda ise Ducting durumu meydana gelir. 100

101 Atmosferde kararlılık durumu 101

102 RADAR UYGULAMALARI 102

103 Lemon Tekniği (1977) Orta Seviye ekosu => 45 dbz Orta seviye ekosu alt seviye ekosunun veya reflektivite gradyantının 6 km ötesini kaplamış vaziyette Alçak seviye reflektivite gradyantı üzerindeki en yüksek eko tepesi storm kanatını kaplayarak sarkıyorsa, Tornado uyarısı yapılmalıdır Alçak seviye sarkması 20 dbz veya yukarıysa; BWER gözlemlendiyse; 103

104 Radar elevasyon açısının manuel eğimi 104

105 ALT SEVĐYE EKOSU (0.5) FIRTINA YÖNÜY

106 ALT SEVĐYE EKOSU (0.5) ÜST SEVĐYE EKOSU

107 ALT SEVĐYE EKOSU (0.5) MAKS KSĐMUM EKO TEPESĐ ALT SEVĐYE REFLEKTĐVĐTE TE KORU ÜZERĐNDE YÖN Y N DEĞĐŞ ĞĐŞTĐRĐR ÜST SEVĐYE EKOSU

108 ALT SEVĐYE EKOSU (0.5) ÜST SEVĐYE EKOSU 20 UPDRAFT KM ARALIK 108

109 KESĐT GÖRÜNTÜSÜ (CROSS SECTION ) 50 KUVVETLĐ UPDRAFT

110 KESĐT GÖRÜNTÜSÜ (CROSS SECTION )

111 ZAYIF EKO BÖLGESĐ EKO YAVAŞLAYAB LAYABĐLĐR EKO SAĞA A DÖNMEYE D BAŞLAYAB LAYABĐLĐR ŞĐDDETL DDETLĐ DOLU ĐHTĐMALĐ ARTABĐLĐR ŞĐDDETL DDETLĐ GÖKGÜRÜLTÜSÜ UYARISI GEREKEBĐLĐR 111

112 SLAYT 1 112

113 SLAYT 1 35 dbz işaretlenmiş 113

114 SLAYT 3 SLAYT 1 in 35 dbz lik konturu üzerine 114

115 SLAYT 4 SLAYT 1 in 35 dbz lik konturu üzerine 115

116 ALT SEVĐYE EKOSU FIRTINA YÖNÜY 116

117 ALT SEVĐYE EKOSU ORTA SEVĐYE EKOSU DÜŞÜK K VEYA REKLEKTĐVĐTE TE YOK 117

118 ALT SEVĐYE EKOSU ÜST SEVĐYE EKOSU MAX REFLEKT KTĐVĐTETE YUKARIDA 118

119 KESĐT GÖRÜNTÜSÜ BWER 119

120 KESĐT GÖRÜNTÜSÜ BWER 120

121 SLAYT 1 121

122 SLAYT 1 35 dbz li 122

123 SLAYT 2 (SLAY 1 DEKĐ 35 dbz Çizgili] 123

124 SLAYT 3 124

125 SLAYT 4 125

126 SLAYT 1 126

127 SLAYT 2 127

128 SLAYT 3 128

129 129

130 SLAYT 4 130

131 131

132 BWER (ZAYIF EKO ĐLE ÇEVRĐLĐ ALAN) Çok şiddetli gökgürültülerileri ve şimşekler Tornadolar Büyük çaplı dolular BWER in çökmesi çok daha tehlikeli olabilir 132

133 DĐKKAT! 4 elevasyon açısına sahibiz bunları kullanmalıyız Stormdan uzaklık k WER/BWER BWER in görünmesini sınırlayabilirs Birden fazla radardan faydalanılmal lmalı Kafamızda görüntg ntülerin 3 boyutlu görüntüsünü canlandırmal rmalıyız WER ve BWER gelişiminin iminin farkında olmalıyız 133

134 Dinlediğiniz Đçin Teşekkürler Kaynaklar: Mustafa Yurtseven Kurs Notları Cüneyt Geçer Radar Meteorolojisi Ümit Turgut Meteorolojik Uydu ve Radarlar Erdem Erdi Kurs Notları Fırat Beştepe Kurs notları Serkan Eminoğlu Kurs Notları Meteoroloji Sözlüğü- DMĐ Yayınları Đngiltere Met Ofis Images in Weather Forecasting Mr. Ramon Nowcasting ve Kavramsal Modeller Çalıştayı Notları EUMETSAT Workshop Notları Les Lemon Lemon Technique 134

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ)

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ) JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ) Hazırlayan: Ibrahim CAMALAN Meteoroloji Mühendisi 2012 YEREL RÜZGARLAR MELTEMLER Bu rüzgarlar güneşli bir günde veya açık bir gecede, Isınma farklılıklarından kaynaklanan

Detaylı

25 Mayıs 2015 Tarihinde Ankara da Meydana Gelen Kuvvetli Dolu Yağışının Uzaktan Algılama Ürünleri İle Belirlenmesi (*)

25 Mayıs 2015 Tarihinde Ankara da Meydana Gelen Kuvvetli Dolu Yağışının Uzaktan Algılama Ürünleri İle Belirlenmesi (*) 25 Mayıs 2015 Tarihinde Ankara da Meydana Gelen Kuvvetli Dolu Yağışının Uzaktan Algılama Ürünleri İle Belirlenmesi (*) Yusuf ULUPINAR 1, Seyfullah ÇELİK 2, Alaattin UĞURLU 3 Anahtar Kelimeler: Dolu, konvektif

Detaylı

RADAR GÖRÜNTÜLEME EKRANI KULLANIM KILAVUZU IRIS QLW (Quick Look Window)

RADAR GÖRÜNTÜLEME EKRANI KULLANIM KILAVUZU IRIS QLW (Quick Look Window) RADAR GÖRÜNTÜLEME EKRANI KULLANIM KILAVUZU IRIS QLW (Quick Look Window) MGM radarları, Vaisala&Sigmet firmasına ait IRIS yazılımı kullanılarak işletilmektedir. IRIS yazılımı, radar verisi ve sinyalini

Detaylı

Elektromanyetik Radyasyon (Enerji) Nedir?

Elektromanyetik Radyasyon (Enerji) Nedir? Elektromanyetik Radyasyon (Enerji) Nedir? Atomlardan çeşitli şekillerde ortaya çıkan enerji türleri ve bunların yayılma şekilleri "elektromagnetik radyasyon" olarak adlandırılır. İçinde X ve γ ışınlarının

Detaylı

HELİMET KULLANIM KILAVUZU

HELİMET KULLANIM KILAVUZU HELİMET KULLANIM KILAVUZU DMİ Genel Müdürlüğü Hava Tahminleri Dairesi Başkanlığı Havacılık Meteorolojisi Şube Müdürlüğü EKİM, 2009 1 İÇİNDEKİLER sayfa Hezarfen Web Sayfası Giriş 4 Helimet Web Sayfası Giriş

Detaylı

Uzaktan Algılama Teknolojileri

Uzaktan Algılama Teknolojileri Uzaktan Algılama Teknolojileri Ders 7 Aktif Alıcılar ve Uygulamaları (SONAR, RADAR, SAR, LiDAR) Alp Ertürk alp.erturk@kocaeli.edu.tr SONAR (SOund Navigation And Ranging) Ses dalgaları ölçümüne dayanır

Detaylı

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 3. Atmosferin tabakaları

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 3. Atmosferin tabakaları Havacılık Meteorolojisi Ders Notları 3. Atmosferin tabakaları Yard.Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü

Detaylı

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 9. Rüzgar

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 9. Rüzgar Havacılık Meteorolojisi Ders Notları 9. Rüzgar Yard.Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü isonmez@omu.edu.tr

Detaylı

METEOROLOJİ SICAKLIK. Havacılık Meteorolojisi Şube Müdürlüğü. İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi

METEOROLOJİ SICAKLIK. Havacılık Meteorolojisi Şube Müdürlüğü. İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi METEOROLOJİ SICAKLIK İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi Havacılık Meteorolojisi Şube Müdürlüğü Sıcaklık havacılıkta büyük bir öneme sahiptir çünkü pek çok hava aracının performans parametrelerinin hesaplanmasına

Detaylı

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 8. Bulutlar

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 8. Bulutlar Havacılık Meteorolojisi Ders Notları 8. Bulutlar Yard.Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü isonmez@omu.edu.tr

Detaylı

MET 102 Meteorolojik Gözlem ve Ölçüm Usulleri Ders Notları. 8.) Bulutlar

MET 102 Meteorolojik Gözlem ve Ölçüm Usulleri Ders Notları. 8.) Bulutlar MET 102 Meteorolojik Gözlem ve Ölçüm Usulleri Ders Notları 8.) Bulutlar Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği

Detaylı

Suya atılan küçük bir taşın su yüzeyinde oluşturduğu hareketler dalga hareketine örnek olarak verilebilir. Su yüzeyinde oluşan dalgalar suyun alt

Suya atılan küçük bir taşın su yüzeyinde oluşturduğu hareketler dalga hareketine örnek olarak verilebilir. Su yüzeyinde oluşan dalgalar suyun alt Suya atılan küçük bir taşın su yüzeyinde oluşturduğu hareketler dalga hareketine örnek olarak verilebilir. Su yüzeyinde oluşan dalgalar suyun alt tabakalarını etkilemez. Yani su dalgaları yüzey dalgalarıdır.

Detaylı

METEOROLOJİ SOARING. İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi

METEOROLOJİ SOARING. İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi METEOROLOJİ SOARING İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi Soaring Soaring yaygın olarak Konvektif sınır tabaka (Baundary layer) içerisinde termal konveksiyon sonucu yükselen hava parsellerinden faydalanılarak

Detaylı

Meteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma

Meteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma Meteoroloji IX. Hafta: Buharlaşma Hidrolojik döngünün önemli bir unsurunu oluşturan buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde farklı şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik faktörlerin etkisiyle

Detaylı

METEOROLOJİ. IV. HAFTA: Hava basıncı

METEOROLOJİ. IV. HAFTA: Hava basıncı METEOROLOJİ IV. HAFTA: Hava basıncı HAVA BASINCI Tüm cisimlerin olduğu gibi havanın da bir ağırlığı vardır. Bunu ilk ortaya atan Aristo, deneyleriyle ilk ispatlayan Galileo olmuştur. Havanın sahip olduğu

Detaylı

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJĠ)

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJĠ) JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJĠ) Hazırlayan: Ibrahim CAMALAN Meteoroloji Mühendisi 2012 CEPHELER VE OKLÜZYONLAR (Fronts and Occlusions) Cephe çeşitlerini ve karakteristik özellikleri Farklı özelliklerdeki

Detaylı

Uzaktan Algılama Teknolojileri

Uzaktan Algılama Teknolojileri Uzaktan Algılama Teknolojileri Ders 3 Uzaktan Algılama Temelleri Alp Ertürk alp.erturk@kocaeli.edu.tr Elektromanyetik Spektrum Elektromanyetik Spektrum Görünür Işık (Visible Light) Mavi: (400 500 nm) Yeşil:

Detaylı

15 ve 21 Ağustos 2015 Tarihlerinde Çubuk ve Etimesgut ta Meydana Gelen Fırtına ve Şiddetli Yağışın Analizi (*)

15 ve 21 Ağustos 2015 Tarihlerinde Çubuk ve Etimesgut ta Meydana Gelen Fırtına ve Şiddetli Yağışın Analizi (*) 15 ve 21 Ağustos 2015 Tarihlerinde Çubuk ve Etimesgut ta Meydana Gelen Fırtına ve Şiddetli Yağışın Analizi (*) Seyfullah Çelik 1, Hüseyin Şahin 2, Bahattin Aydın 3, Özkan Öz 4 Anahtar Kelimeler: Çubuk,

Detaylı

AKIŞKANLAR MEKANİĞİ-II

AKIŞKANLAR MEKANİĞİ-II AKIŞKANLAR MEKANİĞİ-II Şekil 1. Akışa bırakılan parçacıkların parçacık izlemeli hızölçer ile belirlenmiş cisim arkasındaki (iz bölgesi) yörüngeleri ve hızlarının zamana göre değişimi (renk skalası). Akış

Detaylı

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 11. Buzlanma

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 11. Buzlanma Havacılık Meteorolojisi Ders Notları 11. Buzlanma Yard.Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü isonmez@omu.edu.tr

Detaylı

Meteoroloji Genel Müdürlüğü Yıldırım Tespit ve Takip Sistemi (YTTS)

Meteoroloji Genel Müdürlüğü Yıldırım Tespit ve Takip Sistemi (YTTS) 1 Meteoroloji Genel Müdürlüğü Yıldırım Tespit ve Takip Sistemi (YTTS) Orman ve Su İşleri Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü Ülkemiz için yeni bir yatırım olan Yıldırım Tespit ve Takip Sistemi projesinin

Detaylı

SES DALGALARı Dalgalar genel olarak, mekanik ve elektromanyetik dalgalar olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Elektromanyetik dalgalar, yayılmak için bi

SES DALGALARı Dalgalar genel olarak, mekanik ve elektromanyetik dalgalar olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Elektromanyetik dalgalar, yayılmak için bi SES FĠZĠĞĠ SES DALGALARı Dalgalar genel olarak, mekanik ve elektromanyetik dalgalar olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Elektromanyetik dalgalar, yayılmak için bir ortama ihtiyaç duymazlar ve boşlukta da

Detaylı

Hava Kirliliği Meteorolojisi Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM

Hava Kirliliği Meteorolojisi Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Hava Kirliliği Meteorolojisi Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Meteoroloji Meteoroloji, içinde yaşadığımız atmosfer tabakasının

Detaylı

HİDROJEOLOJİ. Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-Yağış. 2.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT

HİDROJEOLOJİ. Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-Yağış. 2.Hafta. Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT HİDROJEOLOJİ 2.Hafta Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-Yağış Prof.Dr.N.Nur ÖZYURT nozyurt@hacettepe.edu.tr Hidrolojik Çevrim Bileşenleri Buharlaşma-terleme Yağış Yüzeysel akış Yeraltına süzülme

Detaylı

METEOROLOJİ. III. Hafta: Sıcaklık

METEOROLOJİ. III. Hafta: Sıcaklık METEOROLOJİ III Hafta: Sıcaklık SICAKLIK Doğada 2 tip denge var 1 Enerji ve sıcaklık dengesi (Gelen enerji = Giden enerji) 2 Su dengesi (Hidrolojik döngü) Cisimlerin molekülleri titreşir, ancak 273 o C

Detaylı

Hava Kirleticilerin Atmosferde Dağılımı ve Hava Kalitesi Modellemesi P R O F. D R. A B D U R R A H M A N B A Y R A M

Hava Kirleticilerin Atmosferde Dağılımı ve Hava Kalitesi Modellemesi P R O F. D R. A B D U R R A H M A N B A Y R A M Hava Kirleticilerin Atmosferde Dağılımı ve Hava Kalitesi Modellemesi P R O F. D R. A B D U R R A H M A N B A Y R A M Temel Kavramlar Emisyon Dış Hava Kalitesi Hava Kalitesi Dağılım Modellemesi Emisyon

Detaylı

Fotovoltaik Teknoloji

Fotovoltaik Teknoloji Fotovoltaik Teknoloji Bölüm 3: Güneş Enerjisi Güneşin Yapısı Güneş Işınımı Güneş Spektrumu Toplam Güneş Işınımı Güneş Işınımının Ölçülmesi Dr. Osman Turan Makine ve İmalat Mühendisliği Bilecik Şeyh Edebali

Detaylı

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 7. Yağış

Havacılık Meteorolojisi Ders Notları. 7. Yağış Havacılık Meteorolojisi Ders Notları 7. Yağış Yard.Doç.Dr. İbrahim Sönmez Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü isonmez@omu.edu.tr

Detaylı

Zeus tarafından yazıldı. Cumartesi, 09 Ekim :27 - Son Güncelleme Cumartesi, 09 Ekim :53

Zeus tarafından yazıldı. Cumartesi, 09 Ekim :27 - Son Güncelleme Cumartesi, 09 Ekim :53 Yazı İçerik Sıcaklık Nedir? Sıcaklığın Özellikleri Sıcaklığın Ölçülmesi Sıcaklık Değişimi Sıcaklık Birimleri Mutlak Sıcaklık Sıcaklık ve ısı Sıcaklık ıskalası Sıcaklık ölçülmesi Yeryüzünün Farklı Isınması

Detaylı

Işığın izlediği yol : Işık bir doğru boyunca km/saniye lik bir hızla yol alır.

Işığın izlediği yol : Işık bir doğru boyunca km/saniye lik bir hızla yol alır. IŞIK VE SES Işık ve ışık kaynakları : Çevreyi görmemizi sağlayan enerji kaynağına ışık denir. Göze gelen ışık ya bir cisim tarafından oluşturuluyordur ya da bir cisim tarafından yansıtılıyordur. Göze gelen

Detaylı

MEVSİMLERİN OLUŞUMU. Halil KOZANHAN EKSEN EĞİKLİĞİ DÜNYA NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİYLE GECE-GÜNDÜZ,

MEVSİMLERİN OLUŞUMU. Halil KOZANHAN EKSEN EĞİKLİĞİ DÜNYA NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİYLE GECE-GÜNDÜZ, MEVSİMLERİN OLUŞUMU DÜNYA NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİYLE GECE-GÜNDÜZ, GÜNEŞ ETRAFINDAKİ HAREKETİ SONUCU İSE MEVSİMLER OLUŞUR. DÜNYANIN EKSEN EĞİKLİĞİ (23 27 ) SONUCU GÜNEŞ IŞINLARINI DİK OLARAK

Detaylı

ORM 7420 USING SATELLITE IMAGES IN FOREST RESOURCE PLANNING

ORM 7420 USING SATELLITE IMAGES IN FOREST RESOURCE PLANNING ORM 7420 USING SATELLITE IMAGES IN FOREST RESOURCE PLANNING Asst. Prof. Dr. Uzay KARAHALİL Week IV NEDEN UYDU GÖRÜNTÜLERİ KULLANIRIZ? Sayısaldır (Dijital), - taramaya gerek yoktur Hızlıdır Uçuş planı,

Detaylı

UYDU GÖRÜNTÜLERİ VE SAYISAL UZAKTAN ALGILAMA

UYDU GÖRÜNTÜLERİ VE SAYISAL UZAKTAN ALGILAMA UYDU GÖRÜNTÜLERİ VE SAYISAL UZAKTAN ALGILAMA Son yıllarda teknolojinin gelişmesi ile birlikte; geniş alanlarda, kısa zaman aralıklarında ucuz ve hızlı sonuç alınabilen uzaktan algılama tekniğinin, yenilenebilir

Detaylı

BÖLÜM I GİRİŞ (1.1) y(t) veya y(x) T veya λ. a t veya x. Şekil 1.1 Dalga. a genlik, T peryod (veya λ dalga boyu)

BÖLÜM I GİRİŞ (1.1) y(t) veya y(x) T veya λ. a t veya x. Şekil 1.1 Dalga. a genlik, T peryod (veya λ dalga boyu) BÖLÜM I GİRİŞ 1.1 Sinyal Bir sistemin durum ve davranış bilgilerini taşıyan, bir veya daha fazla değişken ile tanımlanan bir fonksiyon olup veri işlemde dalga olarak adlandırılır. Bir dalga, genliği, dalga

Detaylı

Elektromanyetik Dalgalar. Test 1 in Çözümleri

Elektromanyetik Dalgalar. Test 1 in Çözümleri 38 Elektromanyetik Dalgalar 1 Test 1 in Çözümleri 1. Radyo dalgaları elektronların titreşiminden doğan elektromanyetik dalgalar olup ışık hızıyla hareket eder. Radyo dalgalarının titreşim frekansı ışık

Detaylı

AST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI

AST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI AST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI Öğrenci Numarası: I. / II. Öğretim: Adı Soyadı: İmza: HAFTA 08 1. KONU: TAYFSAL GÖZLEM 1 2. İÇERİK Doppler Etkisi Kirchhoff Yasaları Karacisim Işınımı

Detaylı

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ Spektroskopiye Giriş Yrd. Doç. Dr. Gökçe MEREY SPEKTROSKOPİ Işın-madde etkileşmesini inceleyen bilim dalına spektroskopi denir. Spektroskopi, Bir örnekteki atom, molekül veya iyonların

Detaylı

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ)

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ) JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ) Hazırlayan: Ibrahim CAMALAN Meteoroloji Mühendisi 2012 WINDSHEAR AND TURBULENCE WINDSHEAR :Rüzgar kesmesi rüzgar yön ve hızında belirli bir mesafede meydana gelen ani değişiklik

Detaylı

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu Laboratuar Yeri: E1 Blok Termodinamik Laboratuvarı Laboratuar

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 5 : IŞIK C IŞIĞIN KIRILMASI (4 SAAT) 1 Kırılma 2 Kırılma Kanunları 3 Ortamların Yoğunlukları 4 Işık Işınlarının Az Yoğun Ortamdan Çok Yoğun Ortama Geçişi 5 Işık Işınlarının

Detaylı

TÜRKİYE NİN İKLİMİ. Türkiye nin İklimini Etkileyen Faktörler :

TÜRKİYE NİN İKLİMİ. Türkiye nin İklimini Etkileyen Faktörler : TÜRKİYE NİN İKLİMİ İklim nedir? Geniş bir bölgede uzun yıllar boyunca görülen atmosfer olaylarının ortalaması olarak ifade edilir. Bir yerde meydana gelen meteorolojik olayların toplamının ortalamasıdır.

Detaylı

SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-2 DOÇ.DR.HÜSEYİN TUR

SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-2 DOÇ.DR.HÜSEYİN TUR SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-2 DOÇ.DR.HÜSEYİN TUR SİSMİK DALGA NEDİR? Bir deprem veya patlama sonucunda meydana gelen enerjinin yerkabuğu içerisinde farklı nitelik ve hızlarda yayılmasını ifade eder. Çok yüksek

Detaylı

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOGY)

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOGY) JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOGY) Hazırlayan: Ibrahim CAMALAN Meteoroloji Mühendisi 2012 TROPİKAL OLAYLAR Ekvatoral Trof (ITCZ) Her iki yarım kürede subtropikal yüksek basınçtan nispeten alçak basınca doğru

Detaylı

2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi

2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi 2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi GİRİŞ Tabiatta suyun hidrolojik çevriminin önemli bir unsurunu teşkil eden buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde değişik şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik

Detaylı

DALGALAR. Dalgalar titreşim doğrultusuna ve Taşıdığı enerjiye göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılır.

DALGALAR. Dalgalar titreşim doğrultusuna ve Taşıdığı enerjiye göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılır. DALGALAR Dalga hareketi Nedir? Durgun bir su birikintisine bir tas attığımızda, tasın suya düştüğü noktadan dışarıya doğru daireler seklinde bir hareketin yayıldığını görürüz. Bu hareket bir dalga hareketidir.

Detaylı

GÜNEŞ ENERJİSİ II. BÖLÜM

GÜNEŞ ENERJİSİ II. BÖLÜM GÜNEŞ ENERJİSİ II. BÖLÜM Prof. Dr. Olcay KINCAY GÜNEŞ AÇILARI GİRİŞ Güneş ışınları ile dünya üzerindeki yüzeyler arasında belirli açılar vardır. Bu açılar hakkında bilgi edinilerek güneş enerjisinden en

Detaylı

Hidroloji Disiplinlerarası Bir Bilimdir

Hidroloji Disiplinlerarası Bir Bilimdir HİDROLOJİ KAPSAM Hidrolojik Çevrim ve Elemanları Hidrolojik Değişkenlerin Ölçülmesi ve Analizi Yağış Buharlaşma Terleme Sızma Analizleri Akım Ölçümleri ve Verilerin Analizi Yüzeysel Akış Yağış-Akış İlişkisi

Detaylı

METEOROLOJİ. VI. Hafta: Nem

METEOROLOJİ. VI. Hafta: Nem METEOROLOJİ VI. Hafta: Nem NEM Havada bulunan su buharı nem olarak tanımlanır. Yeryüzündeki okyanuslardan, denizlerden, göllerden, akarsulardan, buz ve toprak yüzeylerinden buharlaşma ve bitkilerden terleme

Detaylı

Endüstriyel Sensörler ve Uygulama Alanları Kalite kontrol amaçlı ölçme sistemleri, üretim ve montaj hatlarında imalat sürecinin en önemli aşamalarındandır. Günümüz teknolojisi mükemmelliği ve üretimdeki

Detaylı

SEYRÜSEFER VE YARDIMCILARI

SEYRÜSEFER VE YARDIMCILARI SEYRÜSEFER VE YARDIMCILARI Radar, radyo dalgası yardımı ile cisimlerin bir bölgeden, yüzeyden veya cisimden yansıması prensibini kullanır. Bu prensip sayesinde nesnenin hızı, mesafesi ve kendisinin belirlenmesi

Detaylı

Elektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR)

Elektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR) Elektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR) Elektromanyetik ışıma (ışık) bir enerji şeklidir. Işık, Elektrik (E) ve manyetik (H) alan bileşenlerine sahiptir. Light is a wave, made up of oscillating

Detaylı

HİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

HİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü HİDROLOJİ Buharlaşma Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü BUHARLAŞMA Suyun sıvı halden gaz haline (su buharı) geçmesine buharlaşma (evaporasyon) denilmektedir. Atmosferden

Detaylı

Low Level Windshear Alert System

Low Level Windshear Alert System ALÇAK SEVİYE RÜZGAR SHEARİ ALARM SİSTEMİ Low Level Windshear Alert System (LLWAS) Yüksel YAĞAN Meteoroloji Mühendisi İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi Ankara 2007 1 GİRİŞ İÇİNDEKİLER 1- Rüzgar Sheari

Detaylı

BU SUNUMUN İÇERİĞİ. Havacılık Meteorolojisi. Uçuşu Etkileyen Önemli Meteorolojik Olaylar Meteorolojik Kodlamalar

BU SUNUMUN İÇERİĞİ. Havacılık Meteorolojisi. Uçuşu Etkileyen Önemli Meteorolojik Olaylar Meteorolojik Kodlamalar BU SUNUMUN İÇERİĞİ Havacılık Meteorolojisi Uçuşu Etkileyen Önemli Meteorolojik Olaylar Meteorolojik Kodlamalar HAVACILIK METEOROLOJİSİ Uçuş faaliyetlerini etkileyen, meteorolojik olayların gözlem ve tahminlerini

Detaylı

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İŞ HİJYENİ-3 PROF. DR. SARPER ERDOĞAN İş Hijyeni-3 Tozlar Toz ölçümü Gürültü 1 Tozlar Tozlar ve duman sisle birlikte aerosolleri

Detaylı

Deniz Etkili Kar Yağışının Mezo Ve Mikro Ölçekli Analizi

Deniz Etkili Kar Yağışının Mezo Ve Mikro Ölçekli Analizi Deniz Etkili Kar Yağışının Mezo Ve Mikro Ölçekli Analizi Emrah Tuncay Özdemir Meteoroloji Genel Müdürlüğü Atatürk Havalimanı Meteoroloji Ofisi Yeşilköy, İstanbul etozdemir@gmail.com Fatma Buran Meteoroloji

Detaylı

İçerik. Giriş 1/23/13. Giriş Problem Tanımı Tez Çalışmasının Amacı Metodoloji Zaman Çizelgesi. Doktora Tez Önerisi

İçerik. Giriş 1/23/13. Giriş Problem Tanımı Tez Çalışmasının Amacı Metodoloji Zaman Çizelgesi. Doktora Tez Önerisi İsmail ÇÖLKESEN 501102602 Doktora Tez Önerisi Tez Danışmanı : Prof.Dr. Tahsin YOMRALIOĞLU İTÜ Geoma*k Mühendisliği İçerik Giriş Tez Çalışmasının Amacı Zaman Çizelgesi 1 of 25 Giriş Yeryüzü ile ilgili yapılan

Detaylı

HELİMET KULLANIM KILAVUZU

HELİMET KULLANIM KILAVUZU HELİMET KULLANIM KILAVUZU Tahminler Dairesi Başkanlığı Havacılık Meteorol ojisi Şube Müdürlüğü 1 İÇİNDEKİLER sayfa Hezarfen Web Sayfası Giriş 4 Helimet Web Sayfası Giriş 5 Helimet Sitesinde Sitede Sunulan

Detaylı

1 SU HALDEN HALE GİRER

1 SU HALDEN HALE GİRER 1 SU HALDEN HALE GİRER Atmosferde yükselen buhar soğuk hava tabakasıyla karşılaştığında yoğuşur. Gaz halindeki madde dışarıya ısı verdiğinde sıvı hale geçiyorsa bu olaya yoğuşma denir. Deniz, göl, nehir

Detaylı

Elektromanyetik Dalga Teorisi Ders-3

Elektromanyetik Dalga Teorisi Ders-3 Elektromanyetik Dalga Teorisi Ders-3 Faz ve Grup Hızı Güç ve Enerji Düzlem Dalgaların Düzlem Sınırlara Dik Gelişi Düzlem Dalgaların Düzlem Sınırlara Eğik Gelişi Dik Kutuplama Paralel Kutuplama Faz ve Grup

Detaylı

ARAZİ ÖLÇMELERİ. Koordinat sistemleri. Kartezyen koordinat sistemi

ARAZİ ÖLÇMELERİ. Koordinat sistemleri. Kartezyen koordinat sistemi Koordinat sistemleri Coğrafik objelerin haritaya aktarılması, objelerin detaylarına ait koordinatların düzleme aktarılması ile oluşur. Koordinat sistemleri kendi içlerinde kartezyen koordinat sistemi,

Detaylı

Doç. Dr. Sabri KAYA Erciyes Üni. Müh. Fak. Elektrik-Elektronik Müh. Bölümü. Ders içeriği

Doç. Dr. Sabri KAYA Erciyes Üni. Müh. Fak. Elektrik-Elektronik Müh. Bölümü. Ders içeriği ANTENLER Doç. Dr. Sabri KAYA Erciyes Üni. Müh. Fak. Elektrik-Elektronik Müh. Bölümü Ders içeriği BÖLÜM 1: Antenler BÖLÜM 2: Antenlerin Temel Parametreleri BÖLÜM 3: Lineer Tel Antenler BÖLÜM 4: Halka Antenler

Detaylı

YILDIZLARIN HAREKETLERİ

YILDIZLARIN HAREKETLERİ Öz Hareket Gezegenlerden ayırdetmek için sabit olarak isimlendirdiğimiz yıldızlar da gerçekte hareketlidirler. Bu, çeşitli yollarla anlaşılır. Bir yıldızın ve sı iki veya üç farklı tarihte çok dikkatle

Detaylı

Uzaktan Algılama Teknolojileri

Uzaktan Algılama Teknolojileri Uzaktan Algılama Teknolojileri Ders 4 Pasif - Aktif Alıcılar, Çözünürlük ve Spektral İmza Kavramları Alp Ertürk alp.erturk@kocaeli.edu.tr Pasif Aktif Alıcılar Pasif alıcılar fiziksel ortamdaki bilgileri

Detaylı

MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ. 1. Hafta Ses ve Gürültü ile İlgili Temel Kavramlar

MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ. 1. Hafta Ses ve Gürültü ile İlgili Temel Kavramlar MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ 1. Hafta Ses ve Gürültü ile İlgili Temel Kavramlar Ses Nedir? 1: Sessiz durum 2: Gürültü 3: Atmosfer Basıncı 4: Ses Basıncı Ses, dalgalar halinde yayılan bir enerjidir.

Detaylı

10. SINIF KONU ANLATIMLI. 3. ÜNİTE: DALGALAR 3. Konu SES DALGALARI ETKİNLİK ve TEST ÇÖZÜMLERİ

10. SINIF KONU ANLATIMLI. 3. ÜNİTE: DALGALAR 3. Konu SES DALGALARI ETKİNLİK ve TEST ÇÖZÜMLERİ 10. SINIF KONU ANLATIMLI 3. ÜNİTE: DALGALAR 3. Konu SES DALGALARI ETKİNLİK ve TEST ÇÖZÜMLERİ 2 Ünite 3 Dalgalar 3. Ünite 3. Konu (Ses Dalgaları) A nın Çözümleri 1. Sesin yüksekliği, sesin frekansına bağlıdır.

Detaylı

CEVAP ANAHTARI: 1.TEST: 1.B 2.E 3.C 4.D 5.E 6.C 7.C 8.E 9.D 10.B 11.A 12.C 13.C 2.TEST: 1.E 2.E 3.D 4.A 5.C 6.D 7.E 8.E 9.D 10.D 11.E 12.E 13.D 3.TEST: 1. E 2.D 3E. 4.D 5.C 6.A 7.C 8.C 9.B 10.D 11.B 12.D

Detaylı

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: 1- (24 Puan) Şekildeki 5.08 cm çaplı 38.1 m uzunluğunda, 15.24 cm çaplı 22.86 m uzunluğunda ve 7.62 cm çaplı

Detaylı

SU, HALDEN HALE GİRER

SU, HALDEN HALE GİRER Atmosferde yükselen buhar soğuk hava tabakasıyla karşılaştığında yoğuşur. Gaz halindeki bir madde dışarıya ısı verdiğinde sıvı hale geçiriyorsa bu olaya yoğuşma denir. Sıcak Hava Yükselir ve Soğuyup Yağış

Detaylı

OPTİK Işık Nedir? Işık Kaynakları Işık Nasıl Yayılır? Tam Gölge - Yarı Gölge güneş tutulması

OPTİK Işık Nedir? Işık Kaynakları Işık Nasıl Yayılır? Tam Gölge - Yarı Gölge güneş tutulması OPTİK Işık Nedir? Işığı yaptığı davranışlarla tanırız. Işık saydam ortamlarda yayılır. Işık foton denilen taneciklerden oluşur. Fotonların belirli bir dalga boyu vardır. Bazı fiziksel olaylarda tanecik,

Detaylı

Yer Manyetik Alanının Kökeni. 1.İç manyetik alan (Ana manyetik alan) 2.Dış manyetik alan 3.Kabuksal manyetik alan (anomaliler)

Yer Manyetik Alanının Kökeni. 1.İç manyetik alan (Ana manyetik alan) 2.Dış manyetik alan 3.Kabuksal manyetik alan (anomaliler) Manyetik Yöntemi Yer Manyetik Alanının Kökeni 1.İç manyetik alan (Ana manyetik alan) 2.Dış manyetik alan 3.Kabuksal manyetik alan (anomaliler) 1.İç manyetik alan (Ana manyetik alan) 2.Dış manyetik alan

Detaylı

SEYRÜSEFER VE YARDIMCILARI

SEYRÜSEFER VE YARDIMCILARI SEYRÜSEFER VE YARDIMCILARI Radar, radyo dalgası yardımı ile cisimlerin bir bölgeden, yüzeyden veya cisimden yansıması prensibini kullanır. Bu prensip sayesinde nesnenin hızı, mesafesi ve kendisinin belirlenmesi

Detaylı

5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI

5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI 5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI Yeryüzündeki sular küçük damlacıklar halinde havaya karışır. Bu damlacıklara su buharı diyoruz. Suyun küçük damlacıklar halinde havaya

Detaylı

Karadeniz ve Ortadoğu Bölgesel Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi

Karadeniz ve Ortadoğu Bölgesel Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi Karadeniz ve Ortadoğu Bölgesel Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi Hayreddin BACANLI Araştırma Dairesi Başkanı 1/44 İçindekiler Karadeniz ve Ortadoğu Ani Taşkın Erken Uyarı Projesi. Gayesi. Model Genel Yapısı.

Detaylı

Elektromanyetik Dalgalar. Test 1 in Çözümleri

Elektromanyetik Dalgalar. Test 1 in Çözümleri 35 Elektromanyetik Dalgalar 1 Test 1 in Çözümleri 4. 1. Radyo dalgaları elektronların titreşiminden doğan elektromanyetik dalgalar olup ışık hızıyla hareket eder. Radyo dalgalarının titreşim rekansı ışık

Detaylı

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 4

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 402 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 4 BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK - 0 MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY İÇİNDE SABİT SICAKLIKTA SİLİNDİRİK ISITICI BULUNAN DİKDÖRTGEN PRİZMATİK SAC KUTU YÜZEYLERİNDEN ZORLANMIŞ TAŞINIM

Detaylı

BAÜ Müh-Mim Fak. Geoteknik Deprem Mühendisliği Dersi, B. Yağcı Bölüm-5

BAÜ Müh-Mim Fak. Geoteknik Deprem Mühendisliği Dersi, B. Yağcı Bölüm-5 ZEMİN DAVRANIŞ ANALİZLERİ Geoteknik deprem mühendisliğindeki en önemli problemlerden biri, zemin davranışının değerlendirilmesidir. Zemin davranış analizleri; -Tasarım davranış spektrumlarının geliştirilmesi,

Detaylı

Modern Tekniklerle Gözlemevi Yerleşkesi Yer Seçimi Çalışmaları

Modern Tekniklerle Gözlemevi Yerleşkesi Yer Seçimi Çalışmaları Üniversitesi Modern Tekniklerle Gözlemevi Yerleşkesi Yer Seçimi Çalışmaları Tansel AK İstanbul Üiversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Üniversitesi Teleskop Çapı? Gözlem Yöntemi? Dalgaboyu?

Detaylı

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ)

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ) JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ) Ibrahim CAMALAN Meteoroloji Mühendisi 2012 EUROPE Avrupa ikliminin olusmasında ana faktör hava olaylarına sebebiyet veren Atlantik kaynaklı ve bütün Avrupayı gezen alcak

Detaylı

ARAZİ ÖLÇMELERİ. Koordinat sistemleri. Kartezyen koordinat sistemi

ARAZİ ÖLÇMELERİ. Koordinat sistemleri. Kartezyen koordinat sistemi Koordinat sistemleri Coğrafik objelerin haritaya aktarılması, objelerin detaylarına ait koordinatların düzleme aktarılması ile oluşur. Koordinat sistemleri kendi içlerinde kartezyen koordinat sistemi,

Detaylı

KMB405 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I IŞINIMLA ISI İLETİMİ. Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1

KMB405 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I IŞINIMLA ISI İLETİMİ. Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 IŞINIMLA ISI İLETİMİ Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Isıl ışınımla gerçekleşen ısı transferinin gözlenmesi, ters kare ve Stefan- Boltzmann kanunlarının ispatlanması.

Detaylı

FİZ209A OPTİK LABORATUVARI DENEY KILAVUZU

FİZ209A OPTİK LABORATUVARI DENEY KILAVUZU T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ GAZİ EĞİTİM FAKÜLTESİ ORTAÖĞRETİM FEN VE MATEMATİK ALANLARI EĞİTİMİ BÖLÜMÜ FİZİK EĞİTİMİ ANABİLİM DALI FİZ209A OPTİK LABORATUVARI DENEY KILAVUZU TÇ 2007 & ҰǓ 2012 Öğrencinin Adı

Detaylı

TEMEL METEOROLOJİ BİLGİSİ BAHAR 2018

TEMEL METEOROLOJİ BİLGİSİ BAHAR 2018 TEMEL METEOROLOJİ BİLGİSİ BAHAR 2018 TEMEL METEOROLOJİ BİLGİLERİNE NEDEN SAHİP OLMALIYIZ? GEZİLERDE Güvenli ve konforlu seyirler için. YARIŞLARDA Güvenli ve hızlı seyirler için. İyi denizci, ne zaman denize

Detaylı

Uzaktan Algılama Teknolojileri

Uzaktan Algılama Teknolojileri Uzaktan Algılama Teknolojileri Ders 4 Pasif - Aktif Alıcılar, Çözünürlük ve Spektral İmza Alp Ertürk alp.erturk@kocaeli.edu.tr Pasif Aktif Alıcılar Pasif alıcılar fiziksel ortamdaki bilgileri pasif olarak

Detaylı

Işınım ile Isı Transferi Deneyi Föyü

Işınım ile Isı Transferi Deneyi Föyü Işınım ile Isı Transferi Deneyi Föyü 1. Giriş Işınımla (radyasyonla) ısı transferi ve ısıl ışınım terimleri, elektromanyetik dalgalar ya da fotonlar (kütlesi olmayan fakat enerjiye sahip parçacıklar) vasıtasıyla

Detaylı

Elektromanyetik Dalga Teorisi

Elektromanyetik Dalga Teorisi Elektromanyetik Dalga Teorisi Ders-2 Dalga Denkleminin Çözümü Düzlem Elektromanyetik Dalgalar Enine Elektromanyetik Dalgalar Kayıplı Ortamda Düzlem Dalgalar Düzlem Dalgaların Polarizasyonu Dalga Denkleminin

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET A BASINÇ VE BASINÇ BİRİMLERİ (5 SAAT) Madde ve Özellikleri 2 Kütle 3 Eylemsizlik 4 Tanecikli Yapı 5 Hacim 6 Öz Kütle (Yoğunluk) 7 Ağırlık 8

Detaylı

Doppler Ultrasonografisi

Doppler Ultrasonografisi Doppler Ultrasonografisi DOPPLERİN FİZİKSEL PRENSİPLERİ D O P P L E R E T K I D O P P L E R F R E K A N S ı D O P P L E R D E N K L E M I D O P P L E R A Ç ı S ı Ultrasonografi nin Tanımı Doppler Çeşitleri

Detaylı

Bölüm 2. Bir boyutta hareket

Bölüm 2. Bir boyutta hareket Bölüm 2 Bir boyutta hareket Kinematik Dış etkenlere maruz kalması durumunda bir cismin hareketindeki değişimleri tanımlar Bir boyutta hareketten kasıt, cismin bir doğru boyunca hareket ettiği durumların

Detaylı

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ)

JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ) JAA ATPL Eğitimi (METEOROLOJİ) Hazırlayan: İbrahim ÇAMALAN Meteoroloji Mühendisi 2012 Cephesel olmayan Basınç sistemleri hava basıncı yer yüzü üzerindeki konumlara göre oldukça farklılık gösterir. Bu basınç

Detaylı

Dr. Fatih AY. Tel:

Dr. Fatih AY. Tel: Dr. Fatih AY Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr Güneş Sabiti (The Solar Constant) ve Atmosfer Dışı Işınımın Değişimi Güneş Açıları Atmosfer Dışında Yatay Düzleme Gelen Güneş Işınımı 2 Bu bölümde

Detaylı

OPTİK. Işık Nedir? Işık Kaynakları

OPTİK. Işık Nedir? Işık Kaynakları OPTİK Işık Nedir? Işığı yaptığı davranışlarla tanırız. Işık saydam ortamlarda yayılır. Işık foton denilen taneciklerden oluşur. Fotonların belirli bir dalga boyu vardır. Bazı fiziksel olaylarda tanecik,

Detaylı

KROMOSFERĠK YARI AKTĠF BĠR BÖLGEDE GÖZLENEN ĠNCE YAPILARDAKĠ PLAZMA HAREKETLERĠ

KROMOSFERĠK YARI AKTĠF BĠR BÖLGEDE GÖZLENEN ĠNCE YAPILARDAKĠ PLAZMA HAREKETLERĠ KROMOSFERĠK YARI AKTĠF BĠR BÖLGEDE GÖZLENEN ĠNCE YAPILARDAKĠ PLAZMA HAREKETLERĠ Asuman GÜLTEKĠN İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü,3119 Üniversite asumang@istanbul.edu.tr

Detaylı

Bugün hava nasıl olacak?

Bugün hava nasıl olacak? On5yirmi5.com Bugün hava nasıl olacak? Ülke genelinde 1 ila 3 derece artacağı tahmin ediliyor. Yayın Tarihi : 23 Aralık 2016 Cuma (oluşturma : 1/15/2017) Yapılan son değerlendirmelere göre, ülkemiz genelinin

Detaylı

Uzaktan Algılamanın. Doğal Ekosistemlerde Kullanımı PROF. DR. İ BRAHİM ÖZDEMİR SDÜ ORMAN FAKÜLTESI I S PARTA

Uzaktan Algılamanın. Doğal Ekosistemlerde Kullanımı PROF. DR. İ BRAHİM ÖZDEMİR SDÜ ORMAN FAKÜLTESI I S PARTA Uzaktan Algılamanın Doğal Ekosistemlerde Kullanımı PROF. DR. İ BRAHİM ÖZDEMİR SDÜ ORMAN FAKÜLTESI I S PARTA 1 Uzaktan Algılama Nedir? Arada fiziksel bir temas olmaksızın cisimler hakkında bilgi toplanmasıdır.

Detaylı

İletişim Ağları Communication Networks

İletişim Ağları Communication Networks İletişim Ağları Communication Networks Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bu dersin sunumları, Behrouz A. Forouzan, Data Communications and Networking 4/E, McGraw-Hill,

Detaylı

Hareket Kanunları Uygulamaları

Hareket Kanunları Uygulamaları Fiz 1011 Ders 6 Hareket Kanunları Uygulamaları Sürtünme Kuvveti Dirençli Ortamda Hareket Düzgün Dairesel Hareket http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/ Sürtünme Kuvveti Çevre faktörlerinden dolayı (hava,

Detaylı

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ. Anten Parametrelerinin Temelleri. Samet YALÇIN

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ. Anten Parametrelerinin Temelleri. Samet YALÇIN AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ Anten Parametrelerinin Temelleri Samet YALÇIN Anten Parametrelerinin Temelleri GİRİŞ: Bir antenin parametrelerini tanımlayabilmek için anten parametreleri gereklidir. Anten performansından

Detaylı

K.K.T.C Bayındırlık Ve Ulaştırma Bakanlığı Meteoroloji Dairesi. www.kktcmeteor.org

K.K.T.C Bayındırlık Ve Ulaştırma Bakanlığı Meteoroloji Dairesi. www.kktcmeteor.org K.K.T.C Bayındırlık Ve Ulaştırma Bakanlığı Meteoroloji Dairesi Dairenin Kuruluşu : Ekim 1974 kurulan Meteoroloji Dairesi 1974 1986 Ekim ayına kadar Tarım Doğal Kaynaklar ve Enerji Bakanlığı. Ekim 1986

Detaylı

ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan

ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1 Y. Doç. Dr. Güray Doğan 1 Kinematik Kinematik: akışkanların hareketlerini tanımlar Kinematik harekete sebep olan kuvvetler ile ilgilenmez. Akışkanlar mekaniğinde

Detaylı