TECTONIC EVOLUTION OF THE BUCAKKI LA AREA (SOUTHWEST KARAMAN- CENTRAL TAURUS)

Transkript

1 BUCAKKI LA BÖLGESİNİN (KARAMAN GÜNEYBATISI- ORTA TOROSLAR) TEKTONİK EVRİMİ TECTONIC EVOLUTION OF THE BUCAKKI LA AREA (SOUTHWEST KARAMAN- CENTRAL TAURUS) TOLGA ESİRTGEN Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin JEOLOJİ Mühendisliği Anabilim Dalı İçin Öngördüğü YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak hazırlanmıştır. 2009

2

3 i

4 BUCAKKI LA BÖLGESİNİN (KARAMAN GÜNEYBATISI-ORTA TOROSLAR) TEKTONİK EVRİMİ Tolga ESİRTGEN ÖZ Bucakkışla bölgesinin tektonik evrimi ile ilgili olarak yapılan bu çalışmada, inceleme alanındaki Mesozoik ve Tersiyer yaşlı birimler ayırtlanmıştır. Triyas tan Kretase ye kadar değişen yaşlardaki Bozkır Birliği ne ait birimlerin (Huğlu, Boyalı tepe, Korualan grupları) İç Toros Okyanusu nda çökeldiği ve okyanusun kapanmasına bağlı olarak birimler arasındaki naplı yapının geliştiği düşünülmektedir. İnceleme alanında bu birimler arasında bindirmeler gelişmiş, en altta Başkışla napı, üzerinde Huğlu napı ve en üstte de Domuzdağ napının varlığı tespit edilmiştir. Bölgede Geç Kretase döneminde bindirmeli yapılar sunan bölge Oligosen öncesindeki orojenik çökmeye bağlı olarak eğim atımlı normal faylarla kesilmiştir. Bu çökme sonucunda küçük havzaların meydana geldiği belirlenmiştir. İnceleme alanındaki Oligosen yaşlı karasal birimin bu fayların düşen blokları üstünde, küçük gölsel havzalarda çökeldiği gözlenmiştir. Mesozoik yaşlı birimlerin paleontolojik inceleme sonuçlarına göre yaş konakları belirlenmiştir. Petrografik inceleme sonuçlarına göre de; tektonizma etkileri (özellikle Dedemli formasyonunda; breşleşme, çatlaklar, kırıklar, ikincil mineral oluşumları, silisleşmeler, kloritleşmeler, killeşmeler, zeolitleşmeler, talklaşmalar ve kataklazma) saptanmıştır. Tersiyer yaşlı birimlerde ise herhangi bir sıkılaşma veya deformasyon etkisi görülmemiştir. Bölgedeki birimlerin dokanakları faylıdır. Bu dokanaklar Mesozoik birimleri arasında bindirmeler şeklinde görülürken, Tersiyer ile Mesozoik birimleri arasında eğim atımlı normal faylar şeklinde geliştiği tespit edilmiştir. İnceleme alanının hemen doğusunda mevcut olan Miyosen çökellerinin burada mevcut olmaması ise Miyosen denizinin doğuya göre yüksekte kalan bölgeye ulaşamadığını göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Orta Toroslar, Bozkır Birliği, Bucakkışla, Başkışla napı, Huğlu napı, Domuzdağ napı, Orojenik çökme ii

5 TECTONIC EVOLUTION OF THE BUCAKKI LA AREA (SOUTH WEST KARAMAN-MIDDLE TAURUS) Tolga ESİRTGEN ABSTRACT This study is related to tectonic evolution of Bucakkışla region, seperated Mesozoic and Tertiary aged units are distinguished. Triassic to Cretaceous aged formations belonging to Bozkır Unit (Huglu, Boyalıtepe and Korualan group) has been deposited on the inner Tauride ocean and then because of the oceanic closure, thrusting has been developed. In the studied area, from bottom to top Başkışla nappe, Huğlu nappe and Domuzdağ nappe can be seen. Compressional regime beginning in Late Cretaceous time has been changed to extensional regime before Oligocene time due to the orogenic collapse. As a result of this event same small basins have been developed. In the studied area, Oligocene aged terrestrial unit has been deposited on this small lacustrine basin. Paleontological reseach has been employed on the Mesozoic aged units. In the petrographic analyze we can see the tectonic effect expecially in Dedemli formation (e.g; breccia, joint, crock, cataclasis, secondary mineral processes comprising quartz- zeolite- talc- clorite alteration) but there can not be seen any deformation on Tertiary units. In the region, most of the contacts are tectonic. There are dip slip normal fault in between Tertiary and Mesozoic units while contact between Mesozoic units are seen as thrust fault. Miocene aged deposits which are seen in region further east, have not been evolved in the studred area due to non-marine advance. Key words: Middle Taurides, Bozkır Unit, Bucakkısla, Başkışla nappe, Huğlu nappe, Domuzdağ nappe, oregenic collapse. iii

6 TE EKKÜR Bu çalışma MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi tarafından yürütülen d kodlu Orta Torosların Jeodinamik Evrimi projesi kapsamında yapılmıştır. Çalışmalarımda daima bana yardımcı olan danışmanım Prof. Dr. Kadir DİRİK e, Arazi çalışmalarım sırasında destek veren proje başkanı Jeoloji Yüksek Mühendisi İsmet ALAN ve tüm arazi ekibine, Arazi tecrübelerini benimle paylaşan Doç Dr. Uğur Kaan Tekin e, Tez çalışmalarım sırasında her konuda daima desteğini görüdüğüm Dr. Ayhan ILGAR a, Bilgi ve deneyimlerini benimle paylaşan Jeoloji Mühendisi Mustafa SEVİN e Her türlü yardım ve eleştirileri için Jeoloji Yüksek Mühendisi Oktay PARLAK a ve Dr. Fatma BELİNDİR e, Paleontolojik kesit incelemelerini yapan Dr. Burcu CO KUN TUNABOYLU, Jeoloji Yüksek Mühendisi Sibel ENER ve Kemal ERDOĞAN a, Petrografik kesit incelemelerini yapan Jeoloji Yüksek Mühendisi Nezihe GÖKÇE, Jeoloji Yüksek Mühendisi Talia YA AR ve Dr. Hatice ERDAL a, Tez jürimde eleştirilerileriyle beni yönlendiren Prof. Dr. Gürol SEYİTOĞLU, Prof. Dr. Cemal TUNOĞLU, Doç. Dr. Ömer YILMAZ ve Yrd. Doç. Dr. Veysel I IK a Çalışmalarım sırasında teknik destek sağlayan Hasan ELİBOL, Yılmaz ERDEM ve Erhan KARAKU a Her zaman bana destek olan ve teşvik eden eşim Esra ya çok teşekkür ederim. iv

7 İÇİNDEKİLER DİZİNİ Sayfa ÖZ...ii ABSTRACT... iii TE EKKÜR...iv İÇİNDEKİLER DİZİNİ...v SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ... vii EKİLLER DİZİNİ... viii 1.GİRİ Amaç Çalışma Alanının Tanıtımı Yöntemler Arazi Çalışmaları Büro Çalışmaları Laboratuar Çalışmaları Önceki Çalışmalar BÖLGESEL JEOLOJİ Bölgesel Stratigrafi Bölgesel Tektonik STRATİGRAFİ Temel Kayaçlar Bozkır Birliği Başkışla Karışığı Huğlu Grubu Dedemli Formasyonu Mahmut Tepesi Kireçtaşı Kovanlık Karışığı Boyalı Tepe Grubu...37 v

8 Kuztepe Kireçtaşı Asar Tepe Kireçtaşı Aybastı formasyonu Örtü Kayaçlar Fakırca Formasyonu Kuvaterner yaşlı kayaçlar YAPISAL JEOLOJİ Paleotektonik Dönem Yapıları Tabaka Düzlemleri ve Kıvrımlar Ters Faylar Bindirme Fayları (Naplar) Başkışla Napı Huğlu Napı Domuzdağ Napı Uyumsuzluklar Neotektonik Dönem Yapıları Tabaka Düzlemleri Normal Faylar Uyumsuzluklar TEKTONİK EVRİM VE TARTI MA SONUÇLAR KAYNAKLAR ÖZGEÇMİ EKLER...90 vi

9 SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ BGB: Batı-Güneybatı BN: Başkışla Napı DAF: Doğu Anadolu Fayı DKD: Doğu-Kuzeydoğu DN: Domuzdağ Napı EF: Ecemiş Fayı GB: Güneybatı GD: Güneydoğu HN: Huğlu Napı Jkay: Aybastı formasyonu Jkm: Mahmut Tepesi Kireçtaşı KAF: Kuzey Anadolu Fayı KB: Kuzeybatı Kba: Başkışla Karışığı KD: Kuzeydoğu, KF: Kırkkavak Fayı Kko: Kovanlık Karışığı OlF: Fakırca Formasyonu Qal: Kuvaterner Alüvyon Qt: Kuvaterner Taraça Qym: Kuvaterner Yamaç Molozu Trde: Dedemli Formasyonu TrJa: Asar Tepe Kireçtaşı Trku: Kuztepe Kireçtaşı vii

10 EKİLLER DİZİNİ ekil 1.1: Çalışma alanının yer bulduru haritası...2 ekil 1.2: Çalışma alanının eş yükseltiler referans alınarak hazırlanan kabartma görüntüsü...4 ekil 2.1: Orta Toroslar ın tektonik evrim modeli (Üst Permiyen-Dogger dönemi) (Özgül, 1984 den değiştirilerek alınmıştır.)...15 ekil 2.2: Orta Toroslar ın tektonik evrim modeli (Alt Kretase-Güncel dönemi) (Özgül, 1984 den değiştirilerek alınmıştır.)...16 ekil 2.3: Doğu Akdeniz bölgesindeki batimetri ve faylanmayı gösterir ölçeksiz harita (Taymaz et al., 2007)...20 ekil 3.1: Toros kuşağının bölümleri, EF: Ecemiş Fayı, KF: Kırkkavak Fayı, KAF: Kuzey Anadolu Fayı, DAF: Doğu Anadolu Fayı (Özgül 1984)...22 ekil 3.2: Orta Toroslar da Karaman bölgesi ve civarında yüzeyleyen tektonik dilimleri ve bunların diğer birliklerle olan ilişkisini gösteren ölçeksiz şema (Özgül, 1997)...25 ekil 3.3: Çalışma alanının genelleştirilmiş stratigrafik kesiti...26 ekil 3.4: Genelleştirilmiş stratigrafik kesit açıklamaları...26 ekil 3.5: Başkışla Karışığı (Kba) (Yukarı Akın köyü güneybatısı, kuzeybatıya bakış) ekil 3.6: Başkışla Karışığı (Kba) (Yukarı Akın köyü güneybatısı, güneybatıya bakış) ekil 3.7: Huğlu Grubu genelleştirilmiş stratigrafik kesiti (Alan ve diğ., 2009 arazi çalışması)...29 ekil 3.8: Dedemli Formasyonunun arazideki görünümü (Bostanözü köyü güneybatısı, kuzeye bakış) ekil 3.9: Dedemli Formasyonunun arazideki görünümü...31 ekil 3.10: Mahmut Tepesi Kireçtaşının arazideki görünümü (İhsaniye köyü güneyi, doğuya bakış) ekil 3.11: Mahmut Tepesi Kireçtaşının arazideki görünümü (İhsaniye köyü güneyi, doğuya bakış)...33 ekil 3.12: Kovanlık Karışığı ndan alınan farklı litolojilere ait petrografik numunelerin mikroskop görüntüsü...34 ekil 3.13: Kovanlık Karışığı nın arazideki görünümü (Aybastı köyü kuzeyi, güneybatıya bakış)...36 ekil 3.14: Kovanlık Karışığı nın arazideki görünümü (Aybastı köyü kuzeyi, güneybatıya bakış)...36 viii

11 ekil 3.15: Boyalı Tepe Grubu genelleştirilmiş stratigrafik kesiti (Alan ve diğ., 2009 arazi çalışması)...37 ekil 3.16: Kuztepe Kireçtaşı nın arazideki görünümü (Dabanlı mevki batısı, batıya bakış)...38 ekil 3.17: Kuztepe Kireçtaşı nın yakından görünümü...39 ekil 3.18: Kuztepe Kireçtaşı nın petrografik kesit görüntüsü...40 ekil 3.19: Kuztepe Kireçtaşı nın petrografik kesit görüntüsü...41 ekil 3.20: Kuztepe kireçtaşının fosil içeriği...44 ekil 3.21: Asar Tepe Kireçtaşı nın arazideki görünümü (Bucakkışla köyü kuzeyi, kuzeye bakış)...45 ekil 3.22: Asar Tepe Kireçtaşı nın içindeki çört nodülleri...45 ekil 3.23: Asar Tepe Kireçtaşı nın mikroskoptaki görüntüsü...46 ekil 3.24: Asar Tepe Kireçtaşı nın mikroskoptaki görüntüsü...47 ekil 3.25: Aybastı formasyonu içindeki volkanik taneli kumtaşları (Özdemir köyü güneyi, kuzeye bakış)...49 ekil 3.26: Aybastı formasyonuna ait ince kesitlerin mikroskop görüntüsü...49 ekil 3.27: Aybastı formasyonuna ait ince kesitlerin mikroskop görüntüsü...50 ekil 3.28: Fakırca Formasyonu nun güney-güneydoğuya eğimli tabakaları (Topalhacı Çiftliği kuzeyi, batıya bakış)...51 ekil 3.29: Fakırca Formasyonu nun polijenik çakıltaşları (Bucakkışla köyü güneyi, güneye bakış)...52 ekil 3.30: Fakırca Formasyonu nun çapraz tabakalı kumtaşları (Kurucabel köyü doğusu, doğuya bakış)...52 ekil 3.31: Göksu nehri kenarındaki taraçalar (Bucakkışla köyü doğusu, batıya bakış)...54 ekil 4.1: Tabakaların doğrultu-eğimlerinin eşit açı kontör diyagramı alt yarı küre üzerindeki kutup noktalarını gösteren şema...55 ekil 4.2: Başkışla Napı içindeki kıvrımlanmış volkanitler (Yukarı Akın köyü kuzeyi, batıya bakış)...56 ekil 4.3: Kovanlık Karışığı içindeki kıvrımlanmış birimler (Yukarı Akın köyü güneybatısı, doğuya bakış)...57 ekil 4.4: Bindirme düzlemi ve üzerindeki Huğlu Napı (çalışma alanı güneyi, batıya bakış)...58 ix

12 ekil 4.5: Bindirme faylarını gösteren şematik kesitler: a) Bindirme birimleri b) Birimlerin imbrikasyonu (Mandl and Shippam, 1981 den alınmıştır)...59 ekil 4.6: Bindirmenin başlangıcı (Mandl and Shippam, 1981 den alınmıştır) ekil 4.7: Bindirme levhası kayması ve imbrikasyon, ilk imbrikasyon bindirmesi (Mandl and Shippam, 1981 den değiştirilerek alınmıştır)...60 ekil 4.8: Devam eden imbrikasyon bindirmesi (Mandl and Shippam, 1981 den alınmıştır)...60 ekil 4.9: Başkışla Napı (BN) ve üstündeki Huğlu Napı (HN) (Yukarı Akın köyü, güneybatıya bakış) ekil 4.10: Çalışma alanındaki napların birbirleri ile ilişkilerini gösteren şematik kesit...61 ekil 4.11: Huğlu Napı üstüne gelen ve kendi içinde de bindirmesi olan Domuzdağ Napı (DN: Domuzdağ napı, HN: Huğlu napı, Gündoğan köyü, batıya bakış)...62 ekil 4.12: Huğlu Napı (HN) üstüne gelen Domuzdağ Napı (DN) (Aşağı Akın köyü, kuzeybatıya bakış)...63 ekil 4.13: Çalışma alanındaki paleotektonik yapıları gösterir kabartma harita...65 ekil 4.14: Kuztepe Kireçtaşı nı kesen eğim atımlı fay (Dabanlı mevki, kuzeydoğuya bakış) ekil 4.15: Asar tepe Kireçtaşı nı kesen eğim atımlı fay (Musluk gediği, kuzeybatıya bakış) ekil 4.16: Kuztepe Kireçtaşı nı kesen eğim atımlı fay (İkikat tepe, kuzeydoğuya bakış) ekil 4.17: Çalışma alanındaki neotektonik yapıları gösterir kabartma harita...69 ekil 5.1: Türkiye nin tektonik birliklerini gösteren şematik harita (Okay ve Tüysüz, 1999)...70 ekil 5.2: Menderes-Torid bloğu ile Kırşehir bloğu arasındaki İç Toros Okyanusu (Özer et al., 2004)...71 ekil 5.3: Kuzeye doğru dalan İç Toros Okyanusu (Özer et al., 2004)...71 ekil 5.4: Ofiyolit yerleşimi ve çöken platform...71 ekil 5.5: Geç Kampaniyen-Maastrihtiyen dönemindeki İç Toros Okyanusu (Robertson, 2000)...72 x

13 ekil 5.6: Huğlu Grubu ve Boyalı Tepe Grubunu ve paraotoktonla ilişkisini gösteren şematik kesit (Moix et al. 2007)...74 ekil 5.7: Kampaniyen-Maastrihtiyen döneminde Bozkır ofiyolit naplarının ve Anatolid-Torid platformunun konumları ( engör ve Yılmaz,1981)...75 ekil 5.8: Orta-Geç Eosen döneminde Orta Toroslar (Robertson, 2000)...76 xi

14

15 1. GİRİ 1.1. Çalışmanın Amacı Bu çalışmanın amacı Bucakkışla ve civarında yüzeyleyen kayaçların; Toros birlik sistemine göre sınıflandırılmasını, paleontolojik, petrografik, mineralojik özelliklerinin incelenmesini, stratigrafik ve tektonik konumlarının belirlenmesini, 1/ lik jeolojik haritasının hazırlanmasını ve tektonik evriminin ortaya çıkarılmasını kapsamaktadır Çalışma Alanının Tanıtımı Çalışma alanı Türkiye 1/ ölçekli Karaman O30-a1 paftasıdır ( ekil 1.1) ve yaklaşık 156 km² dir. Çalışma alanının ortasındaki Bucakkışla köyü Karaman ilinin 41 km güneybatısındadır, kuzeybatısında Gündoğan köyü, kuzeydoğusunda Özdemir köyü, batısında Bostanözü köyü, güneybatısında Yukarı Akın-Aşağı Akın köyleri, doğusunda Cerit köyleri bulunur. Bölgede Bozkır Birliği ne ait kaya birimleri ve bunların üstüne Tersiyer yaşlı birimler gelmektedir. Çalışma alanı dışında güneybatıda Aladağ Birliği ne ait birimler yer almaktadır. İnceleme alanının morfolojisi oldukça sarptır. Paftanın sınırları ile orta kesimleri arasında yaklaşık 1000 m lik kot farkı mevcuttur. Paftanın ortasından Göksu nehri geçmektedir. Bölgede Akdeniz iklimine yakın bir iklim görülmekle birlikte Karaman ilinde karasal iklim mevcuttur. 1

16 0 km 625 km ekil 1.1: Çalışma alanının yer bulduru haritası 2

17 1.3. Yöntemler Arazi çalışmaları Bölgenin 1/ lik jeoloji haritası hazırlanmış, paleontoloji, petrografi numuneleri alınmış ve çevre paftalarda da gözlemler yapılmıştır. Çalışma alanı ve yakın çevresinin stratigrafisi belirlenmiştir. Jeolojik enine kesitler çizilmiştir. Çalışma alanında tespit edilen tabaka, fay, kıvrımların doğrultu-eğimleri, uyumsuzluklar ve diğer yapısal unsurlar haritaya işlenmiştir. Arazi çalışması sırasında elde edilen veriler ve arazi gözlemlerinden yararlanarak bölgenin jeodinamik evrimi ile ilgili yorum yapılmıştır Büro çalışmaları Bu tez çalışması kapsamında inceleme alanı ve çevresinde önceki araştırmacılar tarafından yapılmış olan çalışmalar derlenmiştir. 1/ lik, 1/ lik ve diğer farklı ölçekteki haritalar temin edilmiştir. Çalışma alanının 1/ ölçekli jeolojik haritalaması yapılmıştır ve üç boyutlu hale getirilmiştir ( ekil 1.2). Jeolojik harita, Corel Draw X2 ve ArcGıs, ArcEditor, ArcMap programları ile dijital ortama aktarılmıştır. Bölgedeki jeolojiyi temsil eden enine kesitler hazırlanmıştır. Çalışma alanının genel stratigrafik kesiti ve napların birbirine göre konumlarını gösteren kesitler çizilmiştir. Çalışma alanının genel jeolojisini gösteren enine kesitler çizilmiştir (Ek 3) Laboratuvar çalışmaları Arazi çalışmalarında farklı litoloji ve formasyonlardan 86 adet paleontolojik numune alınmıştır. Bu numuneler Jeoloji Mühendisi Kemal ERDOĞAN, Jeoloji Yüksek Mühendisi Burcu Coşkun TUNABOYLU ve Jeoloji Yüksek Mühendisi Sibel ENER tarafından incelenmiş ve paleontolojik rapor düzenlenmiştir. Bu raporlardaki yaş verileri tez metni içinde formasyonların yaşlarında kullanılmıştır. Yine arazi çalışmalarında farklı litoloji ve formasyonlardan 36 adet petrografik numune alınmıştır. Bu numuneler de Jeoloji Yüksek Mühendisi Nezihe GÖKÇE, Jeoloji Yüksek Mühendisi Talia YA AR, Jeoloji Yüksek Mühendisi Dr. Hatice 3

18 ERDAL tarafından incelenmiştir. Raporlarda söz edilen veriler formasyonların litolojik tanımlamalarında ve yapısal jeoloji bölümünde kullanılmıştır. Gündoğan İnli Koyak Bayraktaşı T. Kemer Dağı Aybastı Özdemir BUCAKKIŞLA Bostanözü Zerdali Tepe Devli Kurucabel Çevlik Dağı Yukarı Akın Aşağı Akın Göksu Nehri Tepecik Alanı e ekil 1.2: Çalışma alanının eş yükseltiler referans alınarak hazırlanan kabartma topoğrafik haritası 4

19 1.4. Önceki Çalışmalar Blumenthall (1944), Güney Anadolu Torosları nın Karaman-Aşağı Göksu Çöküntüsü nün doğusunda kalan bölümünü Doğu Toroslar, batısında kalan bölümünü Batı Toroslar olarak adlandırmış olup nap biçiminde şaryaj örtülerinin varlığından bahseder. Blumenthall (1947), Seydişehir-Beyşehir bölgesindeki Toroslar ın jeolojisinde Paleozoyik istiflerden ve çevresindeki Mesozoyik yaşlı kalkerlerden bahsetmektedir. Blumenthall (1952), Aladağlar bölgesinde yaptığı çalışmasında Toroslar ın naplı yapısından bahsetmiştir. Blumenthall (1956a), bölgede yaptığı çalışmada Afgan köyü ve çevresindeki kalker kütlelerinin köyün kuzeyindeki kütlelerden farklı olduğunu, Göksu boğazından doğu-batı istikametinde doğuya doğru genişlediğini ve yarı karstik bir bölge oluşturduğunu, Miyosen birimlerinin altına daldığını belirtir Blumenthall (1956b), Bolkar dağları bölgesindeki çalışmasında, dağ kütlesinin merkezi bölümünde kristalize olmuş kireçtaşı kayaları ile şistlerin varlığından bahsetmektedir. Kenar bölümlerinde ise Tersiyer yaşlı birimlerin varlığından söz etmektedir. Metz (1956), Aladağlar bölgesinde Aladağ ve Karanfildağ istifinden söz etmiş ve naplı yapılarla ilgili çalışmalar yapmıştır. Akarsu (1959), Mut bölgesinin jeolojisini incelemiştir. Çalışma alanındaki Paleozoyik, Kretase ve Tersiyer birimlerinin şiddetli orojenik deformasyonlara maruz kaldığını, Geç Kretase den Miyosen e kadar geçen zamanda stratigrafik bir boşluğun görüldüğünü belirtmektedir. Niehoff (1960), Helvesiyen-Tortoniyen aralığında büyük oranda sonlanan şiddetli fay tektoniğinin Miyosen transgresyonuna yol açtığını ve bunun sonucunda kuzeyde Karaman Havzası, güneyde Mut Havzası olmak üzere iki ayrı havzanın oluştuğunu, transgresyonun Karaman Havzası nda Üst Burdigaliyen-Alt 5

20 Helvesiyen Mut Havzası nda ise Üst Akitaniyen-Burdigaliyen aralığında başladığını belirtir. Ketin (1965), Anadolu nun tektonik birliklerinden ve Torosların tektonik gelişiminin Oligosen sonuna rastladığını, Anadolu nun tektonik-orojenik gelişmesinin kuzeyden güneye doğru yavaş yavaş ilerlediğini belirtir. Platen (1971), Karaman güneyindeki denizel Miyosen in Burdigaliyen-Helvesiyen ile başladığını, en geniş yayılımına Helvesiyen de ulaştığını belirtir. Martin (1969), Akseki kuzeyindeki Toroslar ın stratigrafik ve tektonik incelemesini yapmıştır. Mesozoyik ve Tersiyer birimlerini ayırmıştır. Özgül(1971), Hadim ve Bozkır ilçeleri dolaylarında yaptığı çalışmasında; farklı havzaları temsil eden birliklerin faylı dokanaklarla bir arada bulunduklarını, allokton ve otokton birliklerin faylar tarafından beraberce kesildiğini belirtir. Demirtaşlı (1976), Toroslar ın petrol potansiyeline yönelik çalışmasında Toroslar ı iç ve dış Toros kuşağı olmak üzere iki bölüme ayırmış ve birbirine çok yakın tektonik birlikler ayırmanın Toroslar ın temel jeoloji sorunlarına inandırıcı bir çözüm getiremeyeceğini belirtir. Özgül (1976), Toros kuşağı boyunca yaptığı çalışmalar sonucunda, birbiri ile tektonik ilişkili farklı litolojik ve stratigrafik özellikler gösteren altı farklı birliği ortaya koymuştur. Koçyiğit (1976), bölgeyi ofiyolitli melanj ve diğer oluşuklar olmak üzere ikiye ayırmıştır. İnceleme alanının genellikle volkanitlerden kısmen de çökel kayalardan oluşan bir hamur içinde Orta Permiyen den Maastrihtiyen e değin değişik yaş litoloji ve boyutlardaki bloklar ile olistostromların karışımından oluşmuş renkli bir melanj olduğunu belirtir. Koçyiğit (1977), bölgeyi tektonik açıdan incelemiştir. Neojen çökelleri ile uyumsuz olarak örtülmüş olan ofiyolitli melanjdan bahseder. Bölgenin yapısının kısa çekim faylarıyla karakterize edildiğini, doğrultu, eğim, şistozite ve sucuk yapısı, çizgisel yapı, faylar, eklemler, kıvrımlar ve uyumsuzlukların Alpin orojenezi sırasında geliştiğini belirtir. 6

21 Koçyiğit (1978), Sarıkaya-Üçbaş yöresinin jeolojisi çalışmasında; yöredeki ofiyolitik kayaların melanj olduklarını ve oluşum yaşlarının büyük olasılıkla Maastrihtiyen olduğu sonucuna varmıştır. Gedik ve diğ. (1979), Mut-Ermenek-Silifke yöresinde Paleozoyik, Mesozoyik, Eosen ve Miyosen çökelleriyle, yerleşim yaşı Üst Kretase-Eosen aralığına denk gelen, allokton konumlu bir ofiyolitli melanjdan bahsederler. İnan ve Uğur (1981), Hadim, Bozkır, Ermenek, Gazipaşa dolaylarında bölgenin Kambriyen-Eosen aralığında çökelmiş, farklı havza özelliklerini yansıtan birbirleri üzerinde allokton örtüler oluşturan birliklerden meydana geldiğini belirtirler. Gökdeniz (1981), Karaman-Ermenek arasında Mesozoyik yaşlı karbonatlardan oluşan otokton konumlu kaya birimleriyle onun üstünde birbiri üstüne bindirmeli konumda üç ayrı allokton birlik ve tüm birimleri örten Miyosen yaşlı kayaların varlığından söz eder. Allokton kayaların en alt yapısal diliminin içinde yeşil tüfitlerin de bulunduğu olistostrom gibi kaba kırıntılılarla başlayan ve pelajiklerle biten Orta- Üst Triyas yaşlı kayalardan oluştuğunu, bunun üzerinde kırıntılılardan oluşan vahşi filişin bulunduğunu belirtir. Triyas-Jura yaşlı neritik karbonatların ise en üst dilimi oluşturduğunu, tüfitlerin; kalkalen bir volkanizmanın ürünü olduğunu, denizel bir ortamda çökeldiğini bölgenin adayayı arkası veya çevresi olduğunu ileri sürer. Koçyiğit (1983), Hoyran gölü (Isparta büklümü) dolayının tektoniği çalışmasında, çalışma alanının tektonik gelişimini üç tektonik döneme ayırmaktadır. Toros karbonat platformunun kuzey kenarında (İç Toroslar) yüzeyleyen ve İç Toros ofiyolitli karışığı napı olarak adlanmış olan kaya topluluğunun bileşen, tektonik yapı oluşum ortamı, köken ve yerleşim biçimi bakımından, Kuzey Anadolu üzerleme kuşağında yer alan ofiyolitli karışığa büyük benzerlik gösterdiğini belirtmektedir. Genel olarak Üst Kretase nin, Türkiye de ilk ve yaygın ofiyolit-ofiyolitli karışık üzerleme başlangıcı olduğunu belirtmektedir. Demirtaşlı ve diğ. (1984), Orta Toroslar ın doğuda Ecemiş Fayı, batıda Hadim Napı arasında yer aldığını, kuzeyden İç Toros Kuşağı ile sınırlandığını, bu kayaların otokton ve allokton konumlu çökellerle, allokton konumlu ofiyolitik melanjdan oluştuğunu belirtirler. 7

22 Ketin (1983), Toros kuşağında ilk şiddetli sıkışma hareketlerinin Kampaniyen- Maastrihtiyen de ofiyolitin platform üzerine yürümesiyle başladığını, Lütesiyen- Oligosen sürecinde etkisini koruduğunu ve Miyosen-Miyo-Pliyosen de en şiddetli dönemine ulaştığını ileri sürer. Demirkol (1986), Sultandağ ve dolayının tektoniğini çalışmıştır. Bölgede Kaledoniyen, Hersiniyen ve Alpin orojenez fazlarının etkin olduğunu ortaya koymuştur. Akay ve Uysal (1988), Orta Torosların post-eosen dönemde 4 ayrı sıkışma döneminin etkisi altında kaldığını belirtmiştir. Özgül ve Kozlu (1993, 2002), Kozan, Feke ve Mansurlu arasının jeolojisini incelemiş Geyik Dağı Birliği ni Mansurlu ve Feke birimleri olarak ayırmıştır. Allokton birimi ise Görbiyes Dağı Birliği olarak adlandırmış ve incelemişlerdir. Aladağ Birliği nin, Geyik Dağı Birliği ni üzerlediğini ve bölgede yüzeyleyen melanj ve ofiyolitik kayalardan oluşan Bozkır Birliği nin ise Aladağ Birliği ni üzerlediğini tespit etmişlerdir. Varol ve Tunay (1996), Üzümlü-Huğlu civarında görülen kondanse istifi incelemişlerdir. İstifin m. kalınlığa rağmen Alt Jura-Üst Kretase aralığını kesiksiz olarak kapsadığını belirtmektedir. Özgül (1997), Geyik Dağı Birliği, Aladağ Birliği, Bolkar Dağı Birliği ve Bozkır Birliği adlarıyla bilinen stratigrafi, yapısal ve metamorfizma özellikleri açısından farklı ortam koşullarını yansıtan kaya birimi topluluklarının, birbirleriyle tektonik ilişkili olarak yer aldığını, Bozkır birliğinin kendi içinde dilimlenip Bolkar dağı ve Aladağ birliklerini üstlediğini belirtir. Yurtsever ve diğ. (2000), Orta Toroslar'da Aladağ Birliği formasyonlarının çökelme ortamlarını ve kaynak kaya değerlendirmesini yapmışlar ve daha önce yapılan stratigrafi çalışmaları kapsamında açıklanan formasyon tanımlamalarındaki farklılıkların giderilmesine çalışmışlardır. Atabey ve diğ. (2000), Orta Toroslar da Mut-Karaman arası Miyosen havzasının litostratigrafisini ve sedimantolojisini çalışmışlardır. Havzanın tektonikten fazla etkilenmediğini belirtmişlerdir. 8

23 Turan (2000a), Karaköy (Gündoğmuş)- Hadim arasındaki Torosların stratigrafisini çalışmış, 7 tektonik dilim ayırt etmiş ve otoktona ilk bindiren birimin ofiyolitli karışık olduğunu belirtmiştir. Turan (2000b), Korualan ve Bağbaşı (Hadim-Konya) arasındaki bölgenin yapısal özelliklerini incelemiş, Geyikdağı ve Bozkır Birliklerinden ve bölgedeki yapısal unsurların KD yönlü sıkışmalara maruz kalarak oluştuğunu belirtmektedir. Andrew ve Robertson (2002), Beyşehir-Hoyran-Hadim naplarını incelemiş, bunların yerleşimi ve kökenleri üzerinde durmuştur. Bu napların Neotetis in kuzey kolunun güney sınırına yakın kökenli olduklarını belirtir. Kuzey Neotetis in güney kenarından İç Toros Okyanusu olarak bahseder. Ilgar (2004), Ermenek havzasının güney kenarındaki kırıntılı istifinin fasiyes analizini yapmış ve istif stratigrafik incelenmesini gerçekleştirmiştir. Alan ve diğ. (2004a., 2005), çalışmalarında Karanfiltepe, Lorut Dağı ve Etekli istiflerinin stratigrafisini Bozkır Birliği ne ait Domuzdağ ve Huğlu napları ile deneştirmişlerdir. Özer ve diğ. (2004), Geç Kretase boyunca Menderes-Toros bloğunun kuzey marjininin gerilmesi ile ilgili stratigrafik kanıtlar çalışmasında bölgedeki tektonik birliklerin evrimi ile ilgili çalışmalar yapmıştır. Koç ve diğ. (2005), Aydıncık-Bozyazı arasının tektono-stratigrafik incelemesini yapmışlar; bölgedeki Geyikdağı ve Aladağ Birliklerinin birbirleriyle ilişkilerini incelemişlerdir. İki birliğin Paleozoik kayaçlarını tanımlamışlar üzerindeki karbonat istifini Mesozoyik çökelleri olarak adlandırmışlardır. Kurtman ve Turan (2006), Hadim bölgesinin paleotektonik dönem jeolojik evrimini açıklamışlar, Geç Eosen-Oligosen sürecinde allokton toplulukların kuzeyden güneye doğru önce göreceli otoktona sonra birbirleri üzerine bindirdiklerini belirtir. engün (2006), Anadolu nun kenet kuşakları ve jeolojik evrimini irdelemiştir, Anadolu, Tetis ve Neotetis in evrimine ilişkin bir hipotez sunmaktadır. Toros kuşağının Gondwana kökenli olduğunu belirtir. 9

24 Ulu (2006), Bolkar Dağları nda yaptığı çalışmasında temel kayaların en altında Aladağ Birliği nin bulunduğunu, üzerinde Bolkar Dağı Birliği ve en üstte de Bozkır Birliği nin tektonik olarak yer aldığını belirtmiştir. 10

25 2. BÖLGESEL JEOLOJİ 2.1. Bölgesel Stratigrafi Toroslar Kambriyen-Tersiyer aralığında çökelmiş kaya birimlerini kapsar. Kuşakta birbirlerinden değişik havza koşullarını yansıtan birlikler yer almaktadır. Bolkar dağı Birliği, Aladağ Birliği, Geyik dağı Birliği, Alanya Birliği, Bozkır Birliği ve Antalya Birliği olarak adlandırılan bu birlikler stratigrafi ve metamorfizma özellikleri, kapsadıkları kaya birimleri ve günümüzdeki yapısal konumlarıyla birbirlerinden ayrılmaktadırlar ( ekil 2.1, ekil 2.2, Özgül, 1984). Birlikler birbirleriyle tektonik dokanaklı olarak kuşak boyunca yüzlerce kilometre yanal devamlılık gösterirler ve çoğunlukla birbirleri üzerinde allokton örtüler oluştururlar. Bolkar dağı, Aladağ, Geyik dağı ve Alanya birlikleri şelf türü karbonat ve kırıntılı kayaları kapsar. Bozkır ve Antalya birlikleri ise daha çok derin deniz çökellerini, ofiyolitleri ve bazik denizaltı volkaniklerini kapsar. Bolkardağı Birliği Birliğin adı Orta Toroslar da Bolkar dağından alınmıştır (Özgül, 1984). Toros kuşağının en kuzeyinde yer alır. Bolkardağı Birliği Menderes masifi ve olasılıkla Kırşehir masifinin örtüsünü oluşturur. Çoğunlukla yeşil şist fasiyesli metamorfikleri kapsar. Birliğin fosil kapsayan en yaşlı birimi Devoniyen şist ve mermerleridir. Mercan ve brakiyopodlar kapsar. Karbonifer şist, kuvarsit ve kireçtaşı; Permiyen kuvarsit ara katkılı yeniden kristalleşmiş kireçtaşı ile temsil edilmiştir. Triyas şeyl, kuvarsit, kireçtaşı ve dolomit, metamorfizma gösteren bölgelerde ise mermer ara katkılı, yeşil kloritli, serisitli şistleri kapsar. Liyas taban çakıltaşıyla başlar. Jura ve Kretase karbonatlı kayaları kapsar. Üst Kretase (Senomaniyen-Turoniyen) rudistli kireçtaşı, Maastrihtiyen pelajik kireçtaşı ile temsil edilmiştir. Birliğin en üst birimini Maastrihtiyen ve/veya Paleosen yaşta olistostrom fasiyesinde kayalar oluşturmaktadır (Özgül, 1984). Bolkardağı Birliği Milas (Muğla) batısından başlayarak doğuya doğru Denizli, Afyon, Konya, Bolkar dağı, Niğde dolaylarına kadar devam eder. Orta-Üst Devoniyen-Alt Tersiyer aralığında çökelmiş kaya birimlerini kapsar. 11

26 Devoniyen-Üst Kretase (Senomaniyen-Turoniyen) zaman aralığı şelf türü karbonat ve kırıntılı kayalarla, Maastrihtiyen ve Paleosen olistostrom fasiyesinde kayalarla temsil edilir. Maastrihtiyen bazı bölgelerde pelajik kireçtaşıyla başlar. Üst Paleozoyik ve Mesozoyik süresince epirojenik hareketler etkili olmuştur. Permiyen, yer yer Triyas, Liyas, yer yer Üst Jura, Senomaniyen-Turoniyen, Maastrihtiyen ve Paleosen yaşta kayaların tabanında uyumsuzluk görülür. Çoğunlukla yeşil şist fasiyesinde metamorfizma gösterir. Metamorfizmanın etkisi bölgeden bölgeye değişmekte ve derinlikle artmaktadır. Metamorfizma geçirmiş en genç kaya birim Paleosen yaştadır. Batı Toroslar da Menderes masifi ile ilksel ilişkilidir ve masifin örtüsünü oluşturur. Permiyen çok zengin mikrofauna kapsar. Aladağ Birliği Birliğin adı Orta Toroslar ın doğu kesiminde kuşağın en yüksek dağlarından biri olan Aladağ dan alınmıştır (Özgül, 1984). Üst Devoniyen-Üst Kretase aralığında oluşmuş karbonat ve kırıntılı kayaları kapsar. Yüzeylemelerinin tümü alloktondur. Üst Devoniyen yaşta şeyl, kumtaşı, kuvarsit ve resifal kireçtaşı bu birliğin en yaşlı birimini oluşturur. Karbonifer benzer fasiyestedir. Permiyen kuvarsit ara katkılı algli kireçtaşıyla temsil edilmiştir. Permiyen in tabanında yer alan m. kalınlıkta ve yüzlerce kilometre yanal devamlılık gösteren Girvanella lı kireçtaşı bu birlik için ayırtman bir kılavuz seviye oluşturur. Triyas çoğunlukla oolitli kireçtaşı ile başlar; Skitiyen, Aniziyen yaşta alaca renkli, şeyli-killi kireçtaşı-kumtaşı ve Noriyen- Resiyen yaşta çakıltaşı ve kireçli kiltaşı birimlerini kapsar. Jura-Kretase Bolkardağı Birliği nde olduğu gibi karbonatlı kayalarla temsil edilmiştir. Seydişehir bölgesinde Liyas dolotaşı, Dogger ve Malm kireçtaşı, Senoniyen rudistli kireçtaşı ve pelajik Globotruncana lı kireçtaşı ile temsil edilmiştir. Birliğin en üst birimini Globotruncana lı kireçtaşı ile geçiş gösteren olistostrom fasiyesinde kırıntılı kayalar oluşturur. 12

27 Toroslar ın çeşitli kesimlerinde yüzeylemeleri bulunan Aladağ Birliği önceleri değişik araştırmacılar tarafından değişik adlar altında incelenmiştir. Batı Toroslar da yalnızca Fethiye kuzeyinde bilinmektedir (Özgül, 1984). Üst Devoniyen-Maastrihtiyen aralığında çökelmiş kaya birimlerini kapsar. Üst Devoniyen-Üst Kretase aralığı şelf türü karbonat ve kırıntılı kayalarla temsil edilmiştir. Maastrihtiyen olistostrom fasiyesinde kırıntılı kayaları kapsar. Üst Paleozoyik ve Mesozoyik süresince, Üst Triyas başlangıcı dışında, sürekli çökelme vardır. Üst Triyas (olasılı olarak Noriyen başlangıcı) yer yer kalınlığı 500 m yi bulan çakıltaşı birimini kapsar. Metamorfizma göstermez. Permiyen ve Triyas kayalarıyla kontrol edilen zengin çinko-kurşun cevher yataklarını kapsar. Karbonifer ve Alt Permiyen, kuşak boyunca yüzlerce km. çıplak gözle izlenebilen ayırtman biyozonları kapsar (Siphonophyllia zonu, Fusiella zonu, Girvanella zonu, Pseudoschwagerina zonu v.b. gibi). Permiyen de algler çok iyi gelişim gösterir. Birlik kuşak boyunca yüzeylediği her yerde allokton konumludur. Diğer birliklerin üzerinde yatay örtüler halinde görülmektedir. Geyik Dağı Birliği Birliğin adı Orta Toroslar ın batı kesiminde yer alan Geyik dağından alınmıştır (Özgül, 1984). Kambriyen den Tersiyer e kadar hemen bütün sistemleri temsil eden kaya birimlerini kapsar. Orta ve Üst Kambriyen yaşta alacalı renkli, yumrulu kireçtaşı birimi birliğin yaşı saptanabilen en yaşlı birimini oluşturur. Yumrulu kireçtaşının tabanında uyumlu olarak yer alan dolomitli kireçtaşı ve daha alttaki şistlerde fosil bulunamamıştır. Ordovisiyen şeyl, kumtaşı; Silüriyen taban çakıltaşı, 13

28 graptolitli şeyl ve yumrulu kireçtaşı; Devoniyen kumtaşı, şeyl, dolomitli kireçtaşı ve resifal kireçtaşı; Karbonifer şeyl ara tabakalı kireçtaşı; Permiyen kuvarsit ara katkılı algli kireçtaşı ile temsil edilmiştir. Liyas, Dogger, Malm, Alt Kretase kalın ve neritik karbonatlı kayaları kapsar. Maastrihtiyen, Paleosen resifal kireçtaşıyla, Lütesiyen filiş fasiyesinde kayalarla temsil edilmiştir. Birliğin en üst birimini Üst Lütesiyen-Üst Eosen (?) olistostromu oluşturur. Batıdan doğuya doğru Bey dağları, Sultan dağı, Anamas dağı, Geyik dağı, Hadim-Bozkır, Ovacık (Silifke), Aladağ doğusu, Feke, Saimbeyli, Tufanbeyli, Sarız (Kayseri) ve Munzur dağları dolaylarında yaygındır (Özgül, 1984). Kambriyen-Tersiyer aralığında oluşmuş kaya birimlerini kapsar. Kambriyen-Paleosen aralığı şelf türü karbonat ve kırıntılı kayalar, Alt Eosen-Lütesiyen fliş ve Üst Lütesiyen-Üst Eosen (?) olistostrom fasiyesinde kayalarla temsil edilmiştir. Epirojenik hareketler Kambriyen den beri etkili olmuştur. Silüriyen, Permiyen, yer yer Triyas, Liyas, Dogger-Malm ve Lütesiyen kayalarının tabanında uyumsuzluk görülür; yer yer boksit oluşuklarını (Seydişehir bölgesinde Maastrihtiyen tabanında, Tufanbeyli bölgesinde Permiyen tabanında) kapsar. Kuşağın kuzey kesiminde (Sultandağları, Seydişehir, Hadim dolayı) Üst Paleozoyik ve yer yer Triyas ı kapsayan büyük bir stratigrafi boşluğu vardır; kuşağın güney kesiminde istiflenme kuzeye oranla daha eksiksizdir. Birliğin kapsadığı kaya birimleri Orta-Üst Kambriyen yaşta olanlar da dahil metamorfizma göstermemektedirler. Kuşağın çoğu kesimlerinde (Bey dağları, Geyik dağı, Seydişehir, Hadim, Tufanbeyli dolayları) diğer birliklerin tabanında yer alır, onlara göre otokton konumludur; kuşağın bazı kesimlerinde (Sultandağı, Aladağ doğusu) ise alloktondur. 14

29 ekil 2.1: Orta Toroslar ın tektonik evrim modeli (Üst Permiyen-Dogger dönemi) (Özgül, 1984 den değiştirilerek alınmıştır.) 15

30 ekil 2.2: Orta Toroslar ın tektonik evrim modeli (Alt Kretase-Güncel dönemi) (Özgül, 1984 den değiştirilerek alınmıştır.) 16

31 Alanya Birliği Birliğin adı, yüzeylemelerinin en iyi görüldüğü Alanya ilçesinden alınmıştır (Özgül, 1984). Başlıca Permiyen ve Triyas yaşta mermer ve yeşil şistleri kapsar. Başlıca Permiyen ve Triyas yaşta mermer ve yeşilşistleri kapsar. Gündoğmuş (Antalya), Alanya, Anamur bölgesinde yüzeyler. Permiyen, Triyas ve Alt Tersiyer yaşta kaya birimlerini kapsar. Jura ve Kretase kayalarının varlığı bilinmemektedir. Derinlikle artan metamorfizma gösterir. Permiyen ve Triyas mermer ve yeşil şistleri kapsar. Alt Tersiyer (Paleosen?, Eosen) kayaları trangresiftir, metamorfizma göstermez. Alanya ve Gündoğmuş bölgesinde Antalya Birliği üzerinde allokton örtüler oluşturur. Bozkır Birliği Bozkır birliğine ait kaya birimi toplulukları Batı Toroslar da Fethiye-Köyceğiz dolayında Batı Likya napları (Graciansky, 1967, Brunn ve diğ., 1971), Korkuteli dolayında Doğu Likya napları (Brunn ve diğ.,1971), Orta Toroslar da Beyşehir- Seydişehir dolayında Beyşehir-Hoyran napı (Gutnic ve diğ., 1968), Hadim-Bozkır dolayında Ofiyolitli seri (Özgül, 1971), Karaman bölgesinde ist-radyolarit formasyonu (Blumenthal, 1956) adları ile bilinmektedir. Boyalı Tepe, Huğlu, Gencek ve Kayabaşı gruplarından oluşur. Boyalı Tepe Grubu; Triyas-Alt Jura yaşta neritik kireçtaşı ve daha üstte Toarsiyen yaşta ammoniticco rosso fasiyesinde kireçtaşı, Titoniyen-Neokomiyen yaşta Kalpionella lı kireçtaşı ve Üst Kretase nin tüm kartlarını temsil eden Globotruncana lı çakmaklı kireçtaşını kapsar. Toarsiyen-Santoniyen aralığını temsil eden kireçtaşının tüm kalınlığı 20 m dolayındadır. Birim inceliğine karşın yüzlerce kilometre uzaklıklarda özelliklerini korumaktadır. Huğlu Grubu; Yeşil renkli kalın tüfit ve onun üstünde Üst Triyas-Senoniyen yaşta pelajik çakmaklı kireçtaşlarını kapsar. 17

32 Gencek Grubu; Üst Triyas ve olasılıkla Üst Permiyen yaşta neritik kireçtaşını kapsar. Kayabaşı Grubu; Üst Triyas yaşta resifal kireçtaşı, kumtaşı ve radyolaritleri kapsar. Bozkır Birliği Toros kuşağı boyunca batıdan doğuya doğru Milas güneyi, Teke yarımadasının kuzey kesimi, Sultan dağlarının güneyi, Beyşehir, Bozkır, Hadim, Bolkardağı kuzeyi ve Munzur dağları dolaylarında yer alır. Boyutları çakıl boyundan kilometrelere kadar değişen, değişik tür ve yaşta blok ve allokton kaya birimlerini kapsar. Sığ ve derin deniz çökellerine ait blokları bir arada bulundurur. Ofiyolitleri kapsar. Geyik dağı Birliği ne ait kaya birimlerini allokton olarak kapsar. Kuşağın yalnızca güney kesiminde yer alır. Antalya Birliği Birliğin adı, yüzeylemelerinin yaygın olduğu Antalya ilinden alınmıştır. Antalya Birliği nin kapsadığı kaya birimleri Alakır Çayı, Tahtalı dağ ve Çatal tepe olmak üzere üç grupta toplanmıştır (Özgül, 1984). Alakır Çayı Grubu; Üst Triyas yaşta çakmaklı kireçtaşı, bitkili kumtaşı ve radyolaritleri yine Üst Triyas yaşta kireçtaşı ara katkılı bazik denizaltı volkanitlerini, ofiyolileri ve Üst Kretase yaşta kırıntılı kayaları kapsar. Tahtalı Dağ Grubu; Kambriyen-Kretase aralığında çökelmiş şelf türü karbonat ve kırıntılı kayaları kapsar bu özelliği ile Geyik dağı Birliğ ile yakın benzerlik gösterir. Çatal Tepe Grubu; Üst Triyas yaşta killi kireçtaşı ve kumtaşı, Jura ve Kretase yaşta radyolarit ara katkılı neritik karbonatları kapsar. Boyutları çakıl boyundan kilometrelere kadar değişen blok ve allokton kaya birimlerini kapsar. 18

33 Sığ ve derin deniz çökellerine ait blokları bir arada bulundurur. Örneğin, Üst Triyas yaşta denizaltı volkanitleri ve pelajik çökellerin yanında aynı yaşta neritik kalın karbonatları kapsar. Ofiyolitleri kapsar. Geyik dağı Birliği ne ait kaya birimlerini allokton olarak kapsar. Kuşağın yalnızca güney kesiminde yer alır; Geyik dağı Birliği nin Eosen yaşta olistrostromu üzerinde alloktondur Bölgesel Tektonik Alp-Himalaya orojenik kuşağındaki bu bölge Gondwana-Laurasia arasındaki çarpışma sınırındadır. Anadolu levhasında yer alan bölge (Taymaz et al., 2007) ( ekil 2.3) batıda Kırkkavak fayı ile doğuda Ecemiş fayı ile sınırlanan Orta Toros kuşağı içindedir. Bu bölgenin jeolojik tarihçesinde birkaç Mesozoik-Senozoik dönemi Neo-Tetis havzası kapanması, kıtasal çarpışmalar ve takip eden postorojenik süreçler, meydana gelmiştir ( engör ve Yılmaz, 1981, Bozkurt and Mittwede, 2001, Okay et al., 2001, Dilek and Pavlides, 2006, Robertson and Mountrakis, 2006). Çoğu kıtasal marjin yapısal olarak karmaşıktır ve birçok deformasyon geçirmiştir (Andrew and Robertson, 2002). Tetis bölgesinin de birçok bindirme ile oluştuğu ileri sürülür (Smith et al. 1979, Fleurry 1980; Robertson 1993). Tetis bölgesinin Türkiye kısmı Alpin konverjan hareketleri ile yan yana gelmiş, kompleks kenet zonları ile ayrılmış tektonik birliklerden oluşan bir seri görünümü sunar (Moix et al., 2007). Jeolojik veriler Orta ve Doğu Toroslar boyunca Geç Permiyen karbonat platformunun Orta-Geç Triyas ta Gondwana nın kuzey kısmından riftleşerek oluştuğunu gösterir. Karbonat platformu kırılmış ve çökmüştür ( engör ve Yılmaz, 1981; engör, 1987, 1990 ; Robertson et al., 1996; Robertson, 1998). Paleotetis in kapanmasının ardından güneyde açılan Neotetis in Toros levhasında filiş-molas çökelleriyle doldurulan foreland havza oluştu (Moix et al.,2007). Kuzeyden gelen birliklerin İç Toros Okyanusu (Dilek et al.,1999; Özer et al.,2004)veya Neotetis in kuzey kolundan ayrıldığı belirtilir (Robertson and Woodcock,1981; engör ve Yılmaz,1981). 19

34 ekil 2.3: Doğu Akdeniz bölgesindeki batimetri ve faylanmayı gösterir ölçeksiz harita (Taymaz et al., 2007) Bölgesel otokton üstündeki Toros karbonat platformu Beyşehir-Hoyran-Hadim napları ile başlar. Başlıca Orta-Geç Triyas yaşlı yeniden depolanmış karbonatlar, kuvarslı kumtaşları ve çamurtaşları görülür. Üstündeki bindirme dilimi Orta-Üst Triyas yaşlı ortaç-asidik bileşimli ekstrüzif kayaçlar, volkanoklastik kayaçlar ve az miktarda pelajik karbonatlardan oluşur ve kıtasal rift olarak yorumlanmıştır (Andrew and Robertson, 2002). Üst Triyas-Üst Kretase yaşlı ince pelajik karbonat ve radyolaryalı çört tabakaları en üstte çökelmiştir. Triyas ta Gonwana dan ayrılan kuzey kesim, otokton Toros karbonat platformu ve Hadim Napı olarak görülür. Geç Triyas ta riftleşmenin sona ermesini riftleşme sonrası çökme izler. Toros kuşağını oluşturan nap yerleşimleri sonrasında Toros Dağ kuşağı içinde Neojen yaşlı dağlar arası molas havzaları niteliğinde havzalar oluşmuştur (Özgül, 1976; Dilek ve Rowland, 1993; Gürer ve Aldanmaz 2002). Orta Toroslar da Tetis ile ilgili denizel sedimantasyon Geç Eosen de sona erer ve bunu kıvrımlanma ve deniz seviyesi üstüne çıkma izler (Jaffey and Robertson, 2005). Bu havzalar nap yerleşimleri sonrasında oluşmuş Oligo-Miyosen yaşlı karasal çökelim ile Miyosen transgresyonuna bağlı denizel çökelimin kayıtlarını içerir. Havzalar Kıbrıs dalma- 20

35 batma kuşağına ait adayayının genişlemeli yay gerisinde orojenik çökmeye bağlı olarak açılmışlardır (Kempler ve Ben-Avraham, 1987; Robertson, 2000). Erken Oligosen den itibaren bölgede dağlar arasında ilk çöküntü alanları oluşmaya başlamıştır. Bu çöküntü alanlarında sınırlı alanlarda Erken Oligosen yaşlı gölsel karbonatlar çökelmeye başlamıştır. Bölgede hakim olan genişlemeli tektonizmaya bağlı olarak grabenleşme gelişmiştir. Erken Miyosen de Ermenek Havzası nda yeni bir göl oluşmuş ve bu havza içinde kırıntılı malzeme çökelimi gerçekleşmiştir. Burdigaliyen-Tortoniyen döneminde resifal ve platform tipi karbonatlar gelişmiş Messiniyen de Akdeniz Havzası nda meydana gelen zorunlu regresyona bağlı olarak havza yüzeylenmiştir (Kayseri ve diğ., 2006). 21

36 3. STRATİGRAFİ 3.1. Temel Kayaçlar Çalışma alanı Orta Toroslar'da, Karaman ilinin güneybatısında Karaman O30-a1 1/ lik paftasında yer almaktadır. Orta Toroslar doğuda Ecemiş fayı ile Doğu Toroslar dan, batıda Kırkkavak fayı ile Batı Toroslar dan ayrılır ( ekil 3.1). Toroslar Alp orojenik kuşağının Anadolu nun güney ve doğu kesimlerinden geçen önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu özelliği ile 20.yüzyılın başlarından bu yana yer bilimcilerin ilgisini çekmiştir. M. M. Blumenthall tarafından yılları arasında yapılmış olan araştırmalar Toroslar ın genel jeolojik özellikleri ile ilgili ilk önemli verilerin kaynağını oluşturmaktadır da N. Özgül tarafından yayınlanan çalışmada Toroslar belirli özelliklerine göre tektono-stratigrafik birliklere ayrılmıştır. ekil 3.1: Toros kuşağının bölümleri, EF: Ecemiş Fayı, KF: Kırkkavak Fayı, KAF: Kuzey Anadolu Fayı, DAF: Doğu Anadolu Fayı (Özgül, 1984). Bu çalışmada da birlik sistemi baz alınmıştır. Özgül (1984), Toroslar da Kambriyen-Tersiyer aralığında çökelmiş 6 farklı birlikten söz eder. Bu birlikler farklı havza koşullarını yansıtırlar. Stratigrafileri, litolojileri ve yapısal konumlarıyla birbirlerinden farklı özellikler gösteren bu birlikler: Geyikdağı, Aladağ, Bolkardağ, Bozkır, Alanya ve Antalya birlikleridir. Birlikler yüzlerce kilometre yanal devamlılık gösterirler. Özellikle Senoniyen ve Lütesiyen hareketleriyle yatay yer değiştirmeler sonucu birlikler üst üste binmiş ve her biri ayrı bir tektono-stratigrafik birim olarak değerlendirilmiştir. 22

37 Birliklerin tümünün Kambriyen-Erken Triyas sonu aralığında birkaç bin km genişliğinde tek bir platform oluşturduğu saptanmıştır (Özgül, 1984). Aniziyen başında, bu platformun güneyde Antalya birliği ve kuzeyde Bozkır birliğine karşılık gelen kesimlerinde riftleşme ve okyanuslaşma sürecine girilmiştir. Antalya ve Bozkır birlikleriyle temsil edilen Tetis Okyanusunun güney ve kuzey kolları Senoniyen de kapanmıştır (Özgül, 1984). Buna bağlı olarak Bozkır birliğinin Bolkar dağı ve Aladağ birliklerini kuzeyden, üstlediği belirlenmiştir (Özgül, 1984). Orta Toroslar ın Alanya-Hadim arasında kalan kesimi birliklerin tümünü kapsamaktadır. Bölgede Geyik Dağı Birliği diğer birliklerin tabanında yer almaktadır ve onlara göre otokton konumludur. Bozkır Birliği Seydişehir bölgesinde Aladağ Birliği nin Maastrihtiyen-Paleosen (?) olistostromu üzerinde, Hadim bölgesinde ise Bolkar dağı Birliği nin Maastrihtiyen- Paleosen (?) olistostromu üzerinde yer almaktadır. Çalışma alanında mostra veren stratigrafik birimler iki gruba ayrılmıştır: Temel kayaçlar ve örtü kayaçlar. Temel kayaçlar çalışma alanında Özgül (1976) ün Toros birlik sistemine göre; Bozkır Birliği olarak adlandırdığı birimlerdir. Bozkır Birliği Toroslar daki diğer birliklerden bazı ayırtman özellikleriyle ayrılır. Birlik ofiyolitik melanj görünümündedir. Farklı köken ve litolojilerde birçok blok bulundurur. Toroslar ın naplı yapısı içinde birlik diğer birlikler üstünde allokton örtü şeklinde kilometrelerce uzanır. Günümüzdeki konumlarına göre alttan üste doğru Bozkır Birliğinin Korualan grubu, Huğlu grubu, Boyalı Tepe Grubu bulunur. Çalışma alanında Bozkır Birliğine ait pelajik, neritik kireçtaşları, volkanik kayaçlar, tüf, tüfit, radyolarit, bazalt, serpantin ve kırıntılılardan oluşan bir karışık yer alır. Başkışla karışığı yüzeyleyen en genç birimdir. Yukarı Akın ve Aşağı Akın köyleri ve çevresinde yüzeyleyen Başkışla karışığı (Özgül,1997) pelajik kireçtaşı, radyolarit, moloz akıntılı kırıntılılar, andezitik volkanit ve yeşil tüflerin kaotik karışımından oluşur. Huğlu Grubu tarafından tektonik olarak üzerlenir. Huğlu Grubu, Çevlik Dağı kuzey yamacında yüzeyleyen Dedemli formasyonuyla başlar. Dedemli Formasyonu tüf, tüfit ve volkanitlerden oluşur. Formasyonun üst seviyelerine doğru kireçtaşı bantları volkanitlerle ardalanmaya başlar. Dedemli formasyonu, üstüne gelen Mahmut Tepesi Kireçtaşı ile geçişli konumdadır. 23

38 Mahmut Tepesi Kireçtaşı Dedemli formasyonu ile geçişli, bütünüyle ince katmanlı tipik görüntüsüyle ayırt edilen çörtlü kireçtaşından oluşur. Kovanlık Karışığı, Yukarı Akın köyü kuzeyinde ve Afgan köyünde görülür. Mahmut Tepesi Kireçtaşı ile çökel ilişkilidir. Genelde radyolarit, çamurtaşı, tüf, tüfit, volkanit ve kireçtaşı gibi değişik boyut ve yaştaki blokların kaotik karışımından oluşur. Boyalı Tepe Grubu tarafından tektonik olarak üzerlenir. Boyalı Tepe Grubu, Kuztepe kireçtaşı, Asar tepe kireçtaşından oluşur. Kuztepe Kireçtaşı, Göksu vadisinin kuzey yamaçlarında ve Çevlik Dağı nda görülür. Tümüyle neritik kireçtaşından oluşur. Kovanlık Karışığı üzerinde tektonik olarak bulunur. Asar Tepe Kireçtaşı, yumrulu çörtlü kireçtaşından oluşur. Kuztepe Kireçtaşı üstünde uyumsuz olarak bulunur. Bucakkışla ya inen yolda Göksu vadisinin kuzey yamacında bulunur. Boyalı Tepe Trubu üzerine Özdemir köyü güneyinde kireçtaşı, çakıltaşı, volkanitler ve kırıntılılardan oluşan bloklu fliş karakterindeki Aybastı formasyonu uyumsuzlukla gelir. Örtü kayaçlar Tersiyer birimleri ve güncel çökellerden oluşur. Tersiyer birimleri çalışma alanı içinde Göksu Vadisi nde ve yer yer vadi yamaçlarında görülür. Çakıltaşı ve marnlardan oluşan Fakırca formasyonu Bozkır Birliği üzerinde uyumsuz olarak yer alır. Çalışma alanında en güncel çökelleri yamaç molozları, taraçalar ve alüvyonlar oluşturmaktadır Bozkır Birliği Bozkır Birliği Özgül (1997) tarafından Triyas-Kretase döneminde çökelmiş pelajik ve neritik kireçtaşı, radyolarit, bazik deniz altı volkaniti, tüf, diyabaz, ultrabazit, serpantinit vb. kayaların değişik boyutlarda blok ve dilimlerini kapsayan büyük bir "karışık (melange)" olarak tanımlanmaktadır ( ekil 3.2). Birliğin adı, Özgül (1976) tarafından en iyi gözlendiği Bozkır ilçesinden alınmıştır. Birlik çalışma alanı içinde 3 grup ile temsil edilmektedir: Korualan Gubu, Huğlu Gubu ve Boyalı Tepe Gubu. 24

39 ekil 3.2: Orta Toroslar da Karaman bölgesi ve civarında yüzeyleyen tektonik dilimleri ve bunların diğer birliklerle olan ilişkisini gösteren ölçeksiz şema (Özgül, 1997 den alınmıştır). 25

40 Çalışma alanın genel stratigrafik kesiti ve birimlerin birbirleri ile olan ilişkileri ekil de görüldüğü gibidir. ekil 3.3: Çalışma alanının genelleştirilmiş stratigrafik kesiti ekil 3.4: Genelleştirilmiş stratigrafik kesit açıklamaları 26

41 Başkışla Karışığı Çalışma alanında tabanda yer alan Başkışla Karışığı en genç birimdir. Kireçtaşı; radyolarit, kırıntılı malzeme, traki-andezitik volkanit, yeşil tüflerin oluşturduğu kaotik bir karışımdan oluşur. Birim Özgül (1997) tarafından adlanmıştır. Formasyonun adı çalışma alanının güneybatısındaki Başkışla köyünden alınmıştır. Çalışma alanı içinde görülebileceği tek yer Yukarı Akın köyü kuzeybatısıdır ( ekil ). Başlıca yeşil tüf ve volkanitlerden ve sık sık bu litoloji içine karışan akıntı halindeki kırıntılılar ve radyolarit, bordo çamurtaşı ve değişik kökenli kireçtaşı parçalarından oluşur. Birim yeşil tüf ve volkanitleri göz önüne alındığında Dedemli Formasyonu, radyolarit ve bordo çamurtaşlı kesimi göz önüne alındığında Kovanlık Karışığı ve içerdiği kireçtaşları ile de Mahmut Tepesi Kireçtaşı na ve Kuztepe Kireçtaşı na benzemekte ve karıştırılabilmektedir ekil 3.5: Başkışla Karışığı (Kba) (Yukarı Akın köyü güneybatısı, kuzeybatıya bakış). 27

42 ekil 3.6: Başkışla Karışığı (Kba) (Yukarı Akın köyü güneybatısı, güneybatıya bakış). Çalışma alanında Başkışla Karışığı Bozkır Birliğinin Huğlu Grubu tarafından tektonik olarak üzerlenir. Birimin yaşı tespit edilememiştir. Ancak içerdiği değişik yaştaki blokların yaş aralıkları göz önüne alındığında karışığın oluşum yaşının Senoniyen veya sonrası olması gerekir. Başkışla Karışığının kalınlığı çalışma alanında yaklaşık 100 m. dir. Başkışla Karışığının, kaotik görüntüsü ve yer yer farklı litolojideki kayaçların aynı deformasyonlara uğradığını gösteren görüntüsüyle napların önünde açılan bir havzanın ürünü olduğu düşünülmektedir Huğlu Grubu Bozkır Birliğinin en kolay ayırt edilebilen grubudur. Monod (1977) tarafından incelenmiş ve Huğlu birimi olarak adlandırılmıştır. Çalışma alanında ortadaki napta yer alır. Huğlu Grubu altta yeşil bazen kahve renkli volkanitlerden oluşan Dedemli Formasyonu ile başlar. Üstünde ince katmanlı, çörtlü Mahmut Tepesi 28

43 Kireçtaşı yer alır. En üstte ise bordo renkli kırıntılılar içinde çörtlü kireçtaşı blokları içeren Kovanlık Karışığı bulunur ( ekil 3.7). ekil 3.7: Huğlu Grubu genelleştirilmiş stratigrafik kesiti (Alan ve diğ., 2009 arazi çalışması) Dedemli Formasyonu Bozkır Birliğinin en kolay tanınan birimi olan Dedemli Formasyonu, genellikle yeşil bazen kahve renkli tüf ve volkanitlerden, yer yer moloz akmalı kırıntılılardan oluşur ( ekil ). Formasyona adını Özgül (1976) vermiştir. 29

44 Çalışma alanında Çevlik Dağı kuzey yamaçlarında sık ormanlık bölge içinde görülür. Dedemli Formasyonu Başkışla Karışığı nı Yukarı Akın köyü güneybatısında tektonik olarak üzerler. Formasyon üst dokanağında volkanitler arasında görülmeye başlayan kireçtaşı bantları ile Mahmut Tepesi Kireçtaşı na geçer. Çalışma alanında yaklaşık m kalınlık sunar. Gökdeniz (1981) e göre çalışma alanı dışındaki Tozlubelen kesitinde birimin kalınlığı 1000 m olarak verilir. Formasyonun litolojisi nedeniyle fosil bulgusuna rastlanamamıştır. Ancak Mahmut Tepesi Kireçtaşı ile geçişli konumu ve önceki çalışmalar göz önüne alındığında Aniziyen- Noriyen aralığını temsil ettiği düşünülmektedir (Özgül, 1997). Dedemli Formasyonu, andezit-trakit bileşiminde tüf ve yastık lav yapılı spilitik volkanitleri içeren andezitik denizaltı volkanizması koşullarını yansıtır (Özgül,1997). Karaman-Ermenek arasındaki yüzeylemelerde çalışan Gökdeniz (1981) e göre volkanitler kalk-alkalen bir volkanizma kökenlidir. Formasyon içindeki kırıntılıların duraysız kesimlerin katkısı olduğu düşünülmektedir. Bu durumda ortam ada yayı gerisi koşullarına uygun haldedir (Özgül,1997). ekil 3.8: Dedemli Formasyonu nun arazideki görünümü (Bostanözü köyü güneybatısı, kuzeye bakış). 30

45 ekil 3.9: Dedemli Formasyonu nun arazideki görünümü Mahmut Tepesi Kireçtaşı Yoğun bir şekilde pembe-turuncu bazen kahve renkli çörtler içeren ince-orta katmanlı, kıvrımlı pelajik kireçtaşlarından oluşan birim Monod (1977) tarafından Huğlu kireçtaşı olarak adlandırılmış daha sonra Huğlu grup adı olarak kullanıldığı için Özgül (1997) tarafından Mahmut Tepesi Kireçtaşı olarak adlandırılmıştır. Çalışma alanında en iyi görüldüğü yer Çevlik Dağı kuzeybatı yamaçları ve Yukarı Akın köyü kuzeybatısıdır. Mahmut Tepesi Kireçtaşı çörtlü, kıvrımlı pelajik kireçtaşından oluşur ( ekil 3.10). Üst seviyeleri pembe mikritik düzeyle sona erer. 31

46 ekil 3.10: Mahmut Tepesi Kireçtaşı nın arazideki görünümü (İhsaniye köyü güneyi, doğuya bakış). Birim Dedemli Formasyonu nun volkanitleri ile geçişli kireçtaşı bantları ile başlar ( ekil 3.11). Kovanlık Karışığı tarafından uyumsuz olarak üzerlenir. Formasyon çalışma alanında yaklaşık 200 m. kalınlığa sahiptir. Üst Triyas-Üst Kretase aralığını kapsayan Mahmut Tepesi Kireçtaşı, makro fosil olarak ammonit kapsar. Gökdeniz (1981) çalışma alanı güneybatısında bulunan Sekinin kır mevkiinde Orta-Üst Noriyen yaşlı ammonitleri bulmuştur. Gökdeniz (1981) den ve Özgül (1997) den elde edilen yaş bulgularına göre; birim Orta-Geç Triyas tan Erken Senoniyen e kadar çökelimini sürdürmüştür. Kalınlığı ve yaş aralığı göz önüne alındığında birimin karadan uzak derin deniz koşullarını yansıtan bir havzada çökeldiğini göstermektedir. 32

47 ekil 3.11: Mahmut Tepesi Kireçtaşı nın arazideki görünümü (İhsaniye köyü güneyi, doğuya bakış) Kovanlık Karışığı Kovanlık Karışığı değişik boyut, tür ve yaşta kayaçlar içeren kaotik görünümlü bir birimdir. Formasyon adı Özgül (1997) tarafından Kovanlık köyünden alınmıştır. Çalışma alanı içindeki en uygun yüzeylemeleri Gündoğan köyünde görülmektedir. Kovanlık Karışığı başlıca radyolarit, pelajik kireçtaşı, pembe mikritik kireçtaşı, bordo renkli silt-kum boyu malzeme içerir ( ekil 3.13). Bu karışığın içinde nadir olarak serpantin parçaları mafik kristalen kayaç parçaları gözlenmiştir. Çalışma alanından alınan petrografik numune sonuçlarına göre tespit edilen litolojiler: litik arenit, silisleşmiş kloritleşmiş cam tüf, biyomikrit, gabro ve serpantinittir ( ekil 3.12). Bu kayaçlarda tektonizma etkisine bağlı ikincil mineraller, dolgular, alterasyonlar meydana geldiği tespit edilmiştir. 33

48 a b c d e f ekil 3.12: Kovanlık Karışığı ndan alınan farklı litolojilere ait petrografik numunelerin mikroskop görüntüsü Litik areniti oluşturan taneler volkanik, sedimanter ve metamorfik kayaç parçalarından oluşmaktadır. Silisleşmiş kolritleşmiş cam tüf ( ekil 3.12; a, b); ince taneli kristallerden oluşmaktadır. Kayaç parçaları camsı, porfirik dokulu olup camsı materyal tamamen killeşmiştir. Kayaçta bulunan bileşenler devitrifiye olmuş, killeşmiş, kloritleşmiş cam kıymıklarından oluşan bir bağlayıcı tarafından bağlanmıştır. Örneğin genelinde çok yoğun bir kloritleşme ve silişme hakimdir. 34

49 Biyomikrit örneğinde; kayaç parçaları camsı, porfirik dokulu olup camsı materyal tamamen killeşmiştir. Kayaçta bulunan bileşenler devitrifiye olmuş, killeşmiş, kloritleşmiş cam kıymıklarından oluşan bir bağlayıcı tarafından bağlanmıştır. Örneğin genelinde çok yoğun bir kloritleşme ve silişme hakimdir. Gabro ( ekil 3.12; c, d) örneğinde örnek yarı özşekilli, tanesel dokuludur. İri taneli olan kayaç başlıca plajiyoklaz, klinopiroksen, ortopiroksen ve olivin minerallerinden oluşmaktadır. Plajiyoklazlar yarı özşekilli, özşekilsiz olup poliklitik ikiz göstermektedir. Bazen temiz yüzlü olup genelde yoğun derecede alterasyona uğramışlardır. Plajiyoklazların çoğunda serizitleşme, yer yer de killeşme ve zeolitleşme görülmektedir. Kayaçta bulunan mafik minerallerin büyük bir çoğunluğunu klinopiroksenler oluşturmaktadır. Az miktarda da ortopiroksen mevcuttur. Çoğunlukla yarı özşekili ve özşekilsiz olan piroksenler plajiyoklazların aksine alterasyona uğramamışlardır. Bazı klinopiroksenler eksolüsyon lamelleri halinde ortopiroksen içermektedir. Olivin mineralleri tamamen serpantine dönüşmüştür. Mineraller tektonizmanın etkisiyle oldukça kırıklı ve çatlaklı bir yapı göstermektedir. Serpantinit ( ekil 3.12; e, f) örneği; serpantin minerallerinden oluşmuş olup elek dokusu göstermektedir. Kenarlara dik yönde dizilim göstererek kafes oluşturan krizotil mineralleri ve bunların arasındaki antigorit minerallerinden oluşmaktadır. Örnekte bulunan opak minerallerinin çokluğu yüzünden parlak kesit analizi yaptırılmıştır. Kesitteki opak minerallerinin büyük bir kısmını manyetit, az kataklastik krom ve eser miktarda nikel sülfür oluşturmaktadır. Kayaçta yer yer talklaşma mevcuttur. Formasyon, Mahmut Tepesi Kireçtaşı nın pembe mikritleri üzerine bordo çamurtaşları ve radyolaritlerle başlar. Kovanlık Karışığı küçük çakılların yanı sıra büyük kireçtaşı blokları da içerir ( ekil ekil 3.14). Bu bloklar genelde Mahmut Tepesi Kireçtaşı nın pelajik kireçtaşları ve pembe mikritik kireçtaşlarıdır. Birimin dokanak ilişkileri altta Mahmut Tepesi Kireçtaşı ile uyumsuzdur. Üstte de Boyalı Tepe Grubu tarafından tektonik olarak üzerlenir. 35

50 ekil 3.13: Kovanlık Karışığı nın arazideki görünümü (Aybastı köyü kuzeyi, güneybatıya bakış) ekil 3.14: Kovanlık Karışığı nın arazideki görünümü (Aybastı köyü kuzeyi, güneybatıya bakış) Birimin kalınlığı çalışma alanı içinde m yi geçmez. 36

51 Birimin yaşının Mahmut Tepesi Kireçtaşı parçalarını içerdiğinden birimin Erken Senoniyen ve sonrası olması gerekir (Özgül, 1997) Boyalı Tepe Grubu Kalın bir neritik karbonat istifiyle üzerinde yer alan yumrulu çörtlü pelajik kireçtaşlarından oluşan Boyalı Tepe Grubu Bozkır Birliği nin ayırtman dilimlerinden birini oluşturur ( ekil 3.15). Birim, ilk kez Gutnic ve Monod (1970) tarafından Boyalı Tepe birimi adıyla tanımlanmış, daha sonra Özgül (1997) tarafından Boyalı Tepe Grubu adıyla incelenmiştir. ekil 3.15: Boyalı Tepe Grubu genelleştirilmiş stratigrafik kesiti (Alan ve diğ., 2009 arazi çalışması) 37

52 Kuztepe Kireçtaşı Tamamıyla neritik kireçtaşından oluşan formasyon adını, Bozkır a bağlı Aslantaş güneydoğusunda yer alan Kızıltepe sırtlarından alınmıştır (Özgül,1997). Beyşehir yöresindeki Boyalı Tepe Birimi nin (Monod,1977) neritik kireçtaşı istifi ile aynı birimdir. Bozkır Birliği nin Batı Toroslar daki uzanımında yer alan Domuz Dağı Birimi nin neritik kireçtaşı istifiyle (Poisson, 1977) deneştirilebilir (Özgül, 1997). Çalışma alanında Bucakkışla köyünün kuzeyinde görülmektedir ( ekil 3.16). ekil 3.16: Kuztepe Kireçtaşı nın arazideki görünümü (Dabanlı mevki batısı, batıya bakış) Kuztepe Kireçtaşı beyaz-krem rengi, kalın tabakalı yer yer bol megalodont fosilli, bazen masif görünümlü, sağlam-sert yapılı, az kırıklı neritik kireçtaşından oluşur ( ekil 3.17). Bozkaya Tepe civarında yer yer dolomitleşme görülür. 38

53 ekil 3.17: Kuztepe Kireçtaşı nın yakından görünümü Çalışma alanından alınan petrografik numune sonuçlarına göre tespit edilen litolojiler, biyomikrit ( ekil 3.18; a, b), mikritik kireçtaşı ( ekil 3.18; c, d), kireçtaşı ( ekil 3.19; a,b), ve dolomittir ( ekil 3.19; c, d). Bu kayaçlarda tektonik etkiler nedeniyle breşleşme, ezik zonlar, bol miktarda boşluk ve çatlaklar, ikincil karbonat dolguları ve mezokristaline varan büyümeleri, yer yer demir boyamaları tespit edilmiştir. Biyomikritler; kriptokristalin karbonat mineralleri içerisindeki bol miktarda mikrofosil ve sparitleşmiş fosil kavkılarından ve az miktarda pelletten oluşmaktadır. Oldukça çatlaklı ve boşluklu olan örneklerin boşlukları ikincil mikro-mezokristalin karbonat mineralleriyle dolgulanmıştır. Fosil kavkıları sparitleşmiştir. Kayaçta bulunan çok sayıdaki kılcal karbonat damarı kayaca breşik bir görünüm kazandırmıştır. Mikritik kireçtaşları; kriptokristalin karbonat minerallerinin içerisindeki az miktarda mikrofosilden oluşmuştur. Kayaçlarda kılcal damarlar dışında bol miktarda çatlak ve boşluk bulunmaktadır. Çatlak ve boşluklar ikincil karbonat mineralleriyle dolgulanmıştır. Ayrıca kayaçlarda demir boyaması da mevcuttur. Kireçtaşları; kripto-mikrokristalin karbonat kristalleri ve bunların içerisindeki mikrofosil, mikrofosil kavkı izleri, az intraklast ve pelletten oluşmaktadır. Yıkanmanın etkisiyle boşalan yerlere mikro-mezo kristalin karbonat mineralleri çökelmiştir. Kayaçlarda yer yer kırılma ve parçalanmalar izlenmiştir. Çatlaklı olan örneklerde çatlaklar ikincil karbonat mineralleriyle dolgulanmıştır. 39

54 Dolomitler; kripto-mikro-mezokristalin dolomit kristallerinden oluşmuştur. Kayaç yapısal kuvvetlerin etkisiyle kırılıp parçalanarak breşik bir görünüm kazanmıştır. Yer yer ezilme zonları izlenmektedir. a c b d ekil 3.18: Kuztepe Kireçtaşı nın petrografik kesit görüntüsü Kuztepe Kireçtaşı bütün birimler üstünde tektonik olarak yer alır. Üstündeki Asar Tepe Kireçtaşı ile açısız uyumsuzdur. Çalışma alanındaki kalınlığı yaklaşık 300 m dir. 40

55 a c b d ekil 3.19: Kuztepe Kireçtaşı nın petrografik kesit görüntüsü Kuztepe Kireçtaşı ndan alınan megalodontlu örnekler incelenmiş; Aulotortus sp.,trochamminidae, Duostaminidae, Alg faunasından (Örnek No: 1820) Geç Triyas, Triasina hantkeni MAJZON, Aulotortus gr. sinuosus WEYNSCHENK, Aulotortus communis (KRISTAN), Aulotortus cf. tenius (KRISTAN), Aulotortus spp., Auloconus sp., Thaumatoporella parvovesiculifera RAINERI faunasından (Örnek No:1852) Geç Noriyen-Resiyen, Auloconus permodiscoides (OBERHAUSER), Auloconus spp., Aulotortus sp., Trochamminidae faunasından (Örnek No: 1853) Noriyen-Resiyen (Geç Triyas), Auloconus sp., Aulotortus spp., Trochamminidae, Nodosariidae, Makro kavkı parçaları faunasından (Örnek No: ) Noriyen-Resiyen (Geç Triyas), 41

56 Duostomina sp., Trochammina sp., Earlandia sp., Ammobaculites sp., Ophthalmidium sp., Nodosariidae, Sünger spikülleri faunasından (Örnek No: 1806) Orta-Geç Triyas, Galeanella sp., Endothyranella sp., Duostomina sp., Earlandia sp., Mercan (Örnek No: 1843) faunasından Geç Triyas, Aulotortus sp., Trochammina sp., Duostomina sp., Endorhyra sp.faunasından (Örnek No: 1848) Geç Triyas, Aulotortus sp., Lamellibranş kavkı kesitleri faunasından (Örnek No: 1868) Orta Geç Triyas, Aulotortus sinuosus Wenyschenk, Aulotortus sp., Miliolipora cuvillieri Brönnimann & Zaninetti, Duostomina sp., Variostoma sp., Glomospira? sp. faunasından (Örnek No: 1873) Noriyen-Resiyen, Aulotortus sinuosus Wenyschenk, Aulotortus sp., Endothyra sp., Endothyranella sp., Trochammina sp., Miliolipora sp., Ammobaculites sp., Griphoporella curvata (Gümbel) faunasından (Örnek No: 1886) Noriyen-Resiyen, Aulotortus sp., Duostomina sp., Griphoporella curvata (Gümbel) (Örnek No: 1887) Noriyen-Resiyen, faunasından Galeanella? sp., Sphiroamphiporella sp., Microcodium sp.faunasından (Örnek No: 1894) Geç Triyas, Duostomina sp., Milioliporidae, Gastropoda faunasından (Örnek No: 1897) Geç Triyas, Ophthalmidium sp., Pelajik pelesipoda kavkı kesitleri (Halobia, Daonella) faunasından (Örnek No: 1899) Geç Triyas-Liyas?, Aulotortus sp., Duostomina sp., Ammobaculites sp., Nodosariidae faunasından (Örnek No: 1900) Geç Triyas, Ophthalmidium sp., Pelajik pelesipoda kavkı kesitleri (Halobia, Daonella) faunasından (Örnek No: 1902) Geç Triyas-Liyas?, 42

57 Endothyranella sp., Duostomina sp., Earladia sp., Lamellibranş kavkı kesitleri faunasından (Örnek No: 1904) Geç Triyas, Variostoma sp., Duostomina sp., Reophax sp., Ophthalmidium sp., Lageniidae, Nodosariidae, Alg, Lamellibranş kavkı kesitleri faunasından (Örnek No: 1910) Geç Triyas, Milioliporidae faunasından (Örnek No: 1912) Geç Triyas, Aulotortus sp., Triasina sp., Endothyra sp., Macroporella sp., Mercan faunasından (Örnek No: 1916) Noriyen-Resiyen, Aulotortus sinuosus Wenyschenk, Miliolipora sp., Duostomina sp., Endothyranella sp., Ammobaculites sp. faunasından (Örnek No: 1922) Geç Triyas, Aulotortus sinuosus Wenyschenk, Aulotortus sp., Miliolipora sp., Duostomina sp., Endothyra sp., Reophax sp., Frondicularia sp., Alg faunasından (Örnek No: 1924) Geç Triyas, Aulotortus sp., Duostomina sp., Endothyranella sp., Reophax sp., Microcodium sp., Ammonit faunasından (Örnek No: 1926) Geç Triyas, Miliolipora sp., Duostomina sp., Ophthalmidium sp., Lamellibranş kavkı kesitleri faunasından (Örnek No: 1928) Geç Triyas, Aulotortus sp., Duostomina sp., Reophax sp., Nodosariidae, Mercan faunasından (Örnek No: 1930) Geç Triyas, Calcitornella sp., Duostomina sp., Microcodium sp., Thaumatoporella parvovisiculifera (Raineri), Milioliporidae, Nodosariidae faunasından (Örnek No: 1936) Geç Triyas, Miliolipora cuvillieri Brönnimann & Zaninetti, Galeanella panticae Zaninetti & Brönnimann, Duostomina sp., Ophthalmidium sp. faunasından (Örnek No: 1957) Noriyen-Resiyen, Aulotortus sinuosus Wenyschenk, Variostoma sp.,milioliporidae, Nodosariidae faunasından (Örnek No: 1958) Geç Triyas, Galeanella panticae Zaninetti & Brönnimann, Sphiroamphiporella sp., 43

58 Ophthalmidium sp.faunasından (Örnek No: 1961) Noriyen-Resiyen yaşları elde edilmiştir. Kuztepe Kireçtaşı nın paleontolojik incelemeler sonucu yaşı Orta Triyas- Liyas? (241,7-189,6?) dır. Kuztepe Kireçtaşı ndan alınan paleontolojik numunelerin ince kesit görüntüsü ve fosil içeriği ekil 3.20 de fotoğraflarda görülmektedir. a b c d ekil 3.20: Kuztepe kireçtaşının fosil içeriği Fosil topluluğu göz önüne alındığında birimin düşük enerjili platform içi ortamda çökeldiği düşünülmektedir Asar Tepe Kireçtaşı Asar Tepe Kireçtaşı, bol çörtlü, makro fosilli, pelajik kireçtaşından oluşur ( ekil ekil 3.22). Formasyonun adı; Özgül (1997), tarafından Bozkır ın 12 km güneyindeki Asar tepeden alınmıştır. 44

59 ekil 3.21: Asar Tepe Kireçtaşı nın arazideki görünümü (Bucakkışla köyü kuzeyi, kuzeye bakış) ekil 3.22: Asar Tepe Kireçtaşı nın içindeki çört nodülleri 45

60 Çalışma alanında en iyi gözlendiği yer; Karaman-Ermenek yolunun Bucakkışla köyüne inen yolda üzerinden geçilen istiftir. Asar Tepe Kireçtaşı, radyolaryalı ve planktonik foraminiferli, çört yumrulu ve ara katmanlı pelajik kireçtaşından oluşur. Bol miktarda sarı-kahve renkli, yumrulu çörtleri olan, az makro fosilli, orta-kalın tabakalı, gri renkli, sert-sağlam yapılı, yer yer masif, pelajik kireçtaşıdır. Çalışma alanından derlenen petrografik numunelerdeki litolojiler: silisleşmiş dolomitik kireçtaşı ( ekil 3.23; a, b) ve biyomikrittir ( ekil 3.23; c, d). Silisleşmiş dolomitik kireçtaşından alınan örnek kripto-mikrokristalin karbonat kristalleri (kalsit+dolomit) içerisindeki az miktarda mikrofosil ve mikrofosil kavkı izlerinden oluşmaktadır. Örnekte bulunan çatlaklar ikincil karbonat kristalleri tarafından doldurulmuştur. Kayaç yer yer oldukça yoğun silisleşmeye maruz kalmıştır. Biyomikritten alınan örnek ise; kriptokristalin karbonat mineralleri içerisindeki mikrofosillerden oluşmuştur. Kayaçta birbirini kesen ve birbirine paralel olan çok sayıda kılcal karbonat damarı bulunmaktadır. a b c d ekil 3.23: Asar Tepe Kireçtaşı nın mikroskoptaki görüntüsü 46

61 Asar Tepe Kireçtaşı, Kuztepe Kireçtaşı üstünde açısız uyumsuzlukla yer alır. Çoğu zaman ikisi arasındaki geçiş zor fark edilir. Üstüne ise yine uyumsuzlukla Aybastı formasyonu gelir. Çalışma alanındaki kalınlığı kıvrımlı yapısından dolayı tam bilinememekle birlikte m civarında olduğu tahmin edilmektedir. Formasyonun yaşı alınan paleontolojik verilere göre ( ekil 3.24): Aulotortus sp., Turriglomina sp., Ammobaculites sp., Frondicularia sp., Ophthalmidium sp., Cetates sp., Lamellibranş kavkı kesitleri, Sünger spikülleri faunasından (Örnek No: 1803) Ladiniyen-Karniyen (Orta-Geç Triyas), ekil 3.24: Asar Tepe Kireçtaşı nın mikroskoptaki görüntüsü Aulotortus sp., Endothyra sp.faunasından (Örnek No: 1966) Geç Triyas yaşları elde edilmiştir. Buna göre formasyonun yaşı Ladiniyen-Liyas? (234,3-189,6?) aralığını vermektedir. 47

62 Formasyon; düşük enerjili açık deniz ortamını yansıtan bir havza ürünüdür Aybastı formasyonu Aybastı formasyonu Alan vd. tarafından Orta Toroslar ın Jeodinamik Evrimi projesi 2009 yılı çalışmasında tanımlanmıştır. Adını Bucakkışla nın kuzeydoğusundaki Aybastı köyünden almaktadır. Doğu Toroslar daki Kemaliye formasyonuyla deneştirilebilir. Kemaliye formasyonunu ilk kez Munzur Dağları yöresinde Özgül ve diğ., (1981) tarafından tanımlanmıştır. Çalışma alanı içinde en iyi gözlendiği yer Bucakkışla köyünün kuzeydoğusu ile Aybastı köyünün güneyi arasında kalan kesimdir. Aybastı formasyonu, yeşil, sarı, kahve renkli kırıntılılar ve volkanik blokların kaotik bir karışımından oluşur. Kum boyu taneli volkanikler exfoliasyon yapıları gösterirken, sadece sıkışma etkileri gösteren volkanik bloklar da içerir ( ekil ). Tabanda Kuztepe ve Asar Tepe Kireçtaşları üzerinde uyumsuz olarak yer alır. Üstüne ise Fakırca formasyonu yine uyumsuzlukla gelir. Kalınlığı m yi geçmez. Hatta çalışma alanının hemen kuzeyinde formasyon kalınlığının inceldiği Aybastı köyünde, üzerlediği Kuztepe kireçtaşına ait kafalar yüzlek vermektedir. 48

63 ekil 3.25: Aybastı formasyonu içindeki farklı litolojiler (Özdemir köyü güneyi, kuzeye bakış) ekil 3.26: Aybastı formasyonu içindeki volkanik taneli kumtaşları (Özdemir köyü güneyi, kuzeye bakış) 49

64 Birimin yaşı alınan paleontolojik numunelerin inceleme sonuçlarına göre: Quinqueloculina sp., Ophthalmidiidae, Miliolidae,Nodosariidae, Brakiyopoda, Gastropoda faunası (Örnek No: 1877) tespit edilmiş, birimin yaşının Malm?- Neokomiyen? olduğu belirtilmiştir ( ekil 3.27). ekil 3.27: Aybastı formasyonuna ait ince kesitlerin mikroskop görüntüsü Formasyonun çökelme ortamı kapanan havzaların son evresinde nap dilimlerinden bloklar alarak ve ortamın duraysızlığı nedeniyle havzaya giren kırıntılıların karıştığı bir havza olarak yorumlanmıştır Örtü Kayaçlar Fakırca Formasyonu Birimin adı Mut un batısındaki Fakırca köyünden alınmıştır. İlk olarak Gedik ve diğ. (1979) tarafından adlanmış Tanar ve Gökçen (1990) tarafından formasyon mertebesinde tanımlanmıştır. Fakırca Formasyonu çalışma alanında ince tabakalı bazen laminalı, beyaz renkli, marnlardan oluşur ( ekil ). Göksu nehrine yakın kesimlerde beyaz-krem rengi karbonatla gevşekçe tutturulmuş polijenik ve orta derecede yuvarlaklaşmış çakıllardan ve üzerine gelen kahve renkli kalın tabakalı kumtaşları ile karasal bir istif sunar ( ekil 3.30). Çakıllar, Dedemli Formasyonu na ait yeşil-kahve renkli volkanik kayaçların çakıllarından, bordo çört çakılları ve kireçtaşı çakıllarından oluşur. Kumtaşları kalın tabakalı, yer yer masif, oldukça sağlam yapılıdır. 50

65 Birimin yaşı Gedik ve diğ., (1979); Burdigaliyen, Bilgin ve diğ., (1994); Oligosen-Alt Miyosen, Tanar ve Gökçen (1990); Üst Oligosen-Akitaniyen, Özdoğan (1999); Akitaniyen-Burdigaliyen, Atabey ve diğ. (2000) Akitaniyen-Alt Burdigaliyen, Kayseri vd. (2006) palinoloji çalışmasıyla Oligosen olarak tespit edilmiştir. Göksu vadisinde Topalhacı Çiftliği ve çevresinde görülür. Fakırca Formasyonu, tabanındaki Mesozoik yaşlı birimler ile belirgin bir açılı uyumsuzluğa sahiptir. Üstüne gelen Kuvaterner kayaçları ile de yine açısal uyumsuzdur. ekil 3.28: Fakırca Formasyonu nun güney-güneydoğuya eğimli marn tabakaları (Topalhacı Çiftliği kuzeyi, batıya bakış) 51

66 ekil 3.29: Fakırca Formasyonu nun polijenik çakıltaşları (Bucakkışla köyü güneyi, güneye bakış) ekil 3.30 Fakırca Formasyonu nun çapraz tabakalı kumtaşları (Kurucabel köyü doğusu, doğuya bakış) 52

67 Kuvaterner kayaçlar Yamaç molozları Çalışma alanında yer alan yamaç molozları Mesozoyik yaşlı birimlerin kendi aralarındaki tektonik dokanaklarda ve yine bu birimlerin Tersiyer yaşlı birimlerle olan tektonik dokanakları önünde bulunurlar. Genelde Göksu vadisine bakan yamaçlarda yüksek kotlu bölgelerde yer alırlar. Litolojisi, tektoniğe uğrayan birimin breşik parçalarından ve kızılımsı bir tutturucudan oluşur. Breşik parçalar arası tutturucuya rağmen boşlukludur. Ancak kayaç olarak oldukça sağlam, kırılması zor, dayanıklı bir birimdir. Taraçalar Çalışma alanında Göksu vadisinde nehrin kenarlarında, vadi tabanından 4-5 m yüksekte devamlı olmayan taraçalar ( ekil 3.31) oldukça iyi yuvarlaklaşmış, iyi boylanmış polijenik çakıllardan oluşmuştur. Çakılları genelde kireçtaşı çakıllarıdır. Dedemli volkanitlerine ait çakıllar da mevcuttur. Taraçalar Göksu nehrinin her iki yanında da aynı seviyelerde bulunmaktadır. Nehrin kazıması nedeniyle tabandan yukarıda olan taraçalarda herhangi bir tektonizma etkisi görülmemektedir. 53

68 ekil 3.31: Göksu nehri kenarındaki taraçalar (Bucakkışla köyü doğusu, batıya bakış) Alüvyonlar Çalışma alanında alüvyonlar genelde Göksu vadisi içi ve kenarlarında yer alır. Paftanın doğusuna doğru nehrin taşkın ovası sayılabilecek düzlüklerde de yine alüvyon çökelleri mevcuttur. Bol kireçtaşı çakıllı, bazen volkanik bazen çört çakıllı, polijenik malzemeden oluşan kalınlığı birkaç m olan, en genç birimdir. Kireçtaşı çakılları genelde Mesozoik birimlerin çakıllarıdır. Volkanik çakıllar Dedemli Formasyonu nun yeşil, kahve volkanitlerine ait çakıllardır. Bordo ve kahve renkli çörtler de yine Mesozoik birimlere ait çakıllardır. Bunlardan bordo olanları Huğlu Grubu nun Mahmut Tepesi Kireçtaşı na ait çakıllardır. Kahve renkli olanların ise Domuzdağ Grubu nun Asar Tepe Kireçtaşı na ait çakıllar olduğu görülmektedir. 54

69 4. YAPISAL JEOLOJİ Bu başlık altında arazi çalışmaları sırasında gözlenen yapısal unsurlar ve özellikleri, bunlardan toplanan veriler ve çıkarılan sonuçlar yer almaktadır. Çalışma alanı içindeki yapısal unsurlar paleotektonik dönem yapıları ve neotektonik dönem yapıları olmak üzere iki başlık altında ele alınmıştır. Paleotektonik döneme ilişkin yapıların kıvrımlar, bindirme fayları, ters faylar ve uyumsuzluklardan oluştuğu, eğim atımlı normal fayların ise Neotektonik döneme ait olduğu düşünülmektedir. ekil 4.1: Tabakaların doğrultu-eğimlerinin eşit açı kontör diyagramı alt yarı küre üzerindeki kutup noktalarını gösteren şema 55

70 4.1. Paleotektonik Dönem Yapıları Tabaka düzlemleri ve kıvrımlar Çalışma alanı ve çevresindeki Bozkır Birliği ne ait formasyonların hepsi; istisnasız DKD-BGB doğrultuludur ( ekil 4.1). Eğimleri genelde GD yönündedir. Çalışma alanındaki yaşlı birimler yaklaşık aynı doğrultuya sahip olmalarına rağmen, formasyonların birbirleri üzerine itilmeleri nedeniyle bindirmelerin alt bloğundaki birimler simetrik, asimetrik, izoklinal, yatık, devrik ve monoklinal kıvrım yapıları sunarlar ( ekil 4.2- ekil 4.3). G K Kba ekil 4.2: Başkışla napı içindeki kıvrımlanmış volkanitler (Yukarı Akın köyü kuzeyi, batıya bakış) 56

71 K G Kko ekil 4.3: Kovanlık karışığı içindeki kıvrımlanmış birimler (Yukarı Akın köyü güneybatısı, doğuya bakış) Tabakaların doğrultu ve eğimleri Schmidt alt yarı küre ağına aktarılmış, bölgenin genel yapısal durumu ile ilgili sonuçlar elde edilmiştir ( ekil 4.4). Özellikle Kuztepe kireçtaşının Huğlu grubuna bindirdiği alanlarda Kovanlık karışığının çamurtaşları ve radyolaritleri ile Mahmut tepesi kireçtaşının pembe çörtlü, ince tabakalı kireçtaşları oldukça kıvrımlı bir görünümdedirler Ters faylar Çalışma alanındaki paleotektonik döneme ait bütün kaya birimleri alloktondur. Bozkır Birliği bölgesel jeolojide de bahsedildiği gibi okyanusal litosfer ve sığ-derin deniz çökellerini ve çeşitli kireçtaşlarını kapsayan bir birliktir. Bu birlik bu günkü coğrafik ve stratigrafik konumunu alırken nap olarak gelmiş ve bölgeye yerleşmiştir. Bu hareketi sırasında kendi içinde de dilimlenmiş, birbirinin üstüne binik (imbrike) kütleler haline gelmiştir. Bu nedenle Bozkır Birliği ne ait birimlerin çoğunun tabanı faylıdır. Ayrıca Bozkır Birliği ne ait napların alt ve üstündeki birimler yer yer yüksek açılı ters faylarla yan yana gelmiştir. 57

72 Bindirme fayları (Naplar) G Toroslar'daki yapısal elemanları tanımlarken kullanılan terimler: Bindirme, bindirme levhası, nap, bindirme fayı, bindirme napı, kıvrım napı vb.dir. Öncelikle bu terimleri tanımlamak anlatılmak istenen ve verilmek istenen bilgilerin daha iyi anlaşılabilmesi için faydalı olacaktır. Bindirme: Yatay olarak 5 km den fazla yer değiştirmiş kayaçların çok düşük eğimle hareket ettikleri düzlemdir (Dennis et al., 1981). Bindirme Levhası: Bir bindirme üzerindeki tektonik birimdir (Dennis et al., 1981). Nap: Yarı yatay bir düzlem üzerinde 5 km den fazla yer değiştirmiş, kalın, çoğu kez uzun mesafeler kat etmiş, büyük, allokton, levha benzeri tektonik bir birimdir (Dennis et al., 1981) ( ekil 4.4). Bindirme Fayı: Harita ölçeğinde bir kısalma fayıdır (Dennis et al., 1981) ( ekil 4.5). Bindirme Napı: Bir bindirme fayı boyunca hareket etmiş allokton tektonik levhadır (Dennis et al., 1981) ( ekil 4.6,4.7,4.8). G HN K ekil 4.4: Bindirme düzlemi ve üzerindeki Huğlu Napı (çalışma alanı güneyi, batıya bakış) Kıvrım Napı: Boylu boyunca uzanan büyük kıvrımlardan oluşan ve büyük ölçekli stratigrafik terslenme sergileyen allokton bir tektonik birimdir (Dennis et al., 1981). Çalışma alanı Toroslar ın olağan görüntüsüne uygun, nap yerleşimi ile karakterize edilen bir yapıdadır. Arazi çalışmaları sırasında yapılan gözlemlerde 3 farklı bindirme napı tespit edilmiştir. Bindirme napları sadece Bozkır birliğini oluşturan birimlerden oluşmuştur. Bunlar; Bozkır birliğine ait Huğlu grubunu kapsayan en 58

73 altta yer alan Huğlu Napı, Boyalı Tepe grubunu kapsayan Huğlu Napı üzerine gelen Domuzdağ Napı ve bu napların ikisini de üzerleyen Başkışla Napı dır. Karaman ın yaklaşık 40 km güneybatısındaki Bucakkışla köyü ve civarında Toros kuşağının Bozkır Birliği ne ait kaya birimleri görülür. Bu birimler Başkışla Karışığı, Huğlu Grubu na ait Dedemli Formasyonu, Mahmut Tepesi Kireçtaşı, Kovanlık karışığı, Boyalı Tepe Grubu na ait Kuztepe Kireçtaşı, Asar Tepe Kireçtaşı ve Aybastı formasyonudur. Bozkır birliğine ait kaya birimleri birçok araştırmacıya göre yüzlerce kilometre kat etmiştir. a) Bindirme birimleri b) Birimlerin imbrikasyonu ekil 4.5: Bindirme faylarını gösteren şematik kesitler: a) Bindirme birimleri b) Birimlerin imbrikasyonu (Mandl and Shippam, 1981 den alınmıştır). ekil 4.6: Bindirmenin başlangıcı (Mandl and Shippam, 1981 den alınmıştır). 59

74 ekil 4.7: Bindirme levhası kayması ve imbrikasyon, ilk imbrikasyon bindirmesi (Mandl and Shippam, 1981 den alınmıştır) ekil 4.8: Devam eden imbrikasyon bindirmesi (Mandl and Shippam, 1981 den alınmıştır) Başkışla Napı Başkışla Napı, çalışma alanı içinde Yukarı Akın ve Aşağı Akın köyleri ve çevresinde görülmektedir ( ekil 4.9). Korualan grubunun Başkışla karışığı ile temsil edilmektedir. Çalışma alanında görünür kalınlığı yaklaşık 200 m dir. Başkışla Napı çalışma alanında stratigrafik olarak en altta bulunan birimi içermektedir. Başkışla Napını oluşturan Başkışla karışığı, Huğlu grubunu içeren Huğlu Napı ilerlerken kütlesinin neden olduğu çökme ile oluşan havzanın ürünü olan bir birimdir. Bu havzaya hem duraysız yamaçlarındaki naptaki birimlerden malzeme girişi olmuş hem de napın ilerleyişi sırasında üzerlediği birimlerden parça alarak bugünkü görünümüne gelen Başkışla karışığı oluşmuştur. Başkışla karışığı daha sonra sıkışmanın devam etmesi nedeniyle stratigrafik olarak kendisinden oldukça yaşlı olan Huğlu Napının en üst birimi olan Kovanlık karışığı ile yan yana gelmiştir. Başkışla karışığının oluşumu nap hareketleri ile başlamış, napların yerleşip, bölgesel ölçekteki sıkışmanın sona ermesi ile bitmiştir ( ekil 4.10). Bu durumda Başkışla napı en az Geç Kretase yaşlı olmalıdır. Çalışma alanında ve çevresinde napın üzerlediği birim/birimlerle ilgili herhangi bir gözlem veya bulgu ele edilememiştir. 60

75 GD KB ekil 4.9: Başkışla Napı (BN) ve üstündeki Huğlu Napı (HN) (Yukarı Akın köyü, güneybatıya bakış) Kuzey ve batı sınırlarında Huğlu Napı tarafından tektonik olarak üzerlenir. Güneyde çalışma alanının dışına; İhsaniye köyüne doğru devam eder. Yukarı Akın ve Aşağı Akın köylerinin doğusunda ise gölsel Oligosen birimleri tarafından uyumsuzlukla üzerlenir. ekil 4.10: Çalışma alanındaki napların birbirleri ile ilişkilerini gösteren şematik kesit 61

76 Huğlu Napı Çalışma alanı içinde Çevlik dağı ve kuzey yamaçlarında, Gündoğan köyünün yerleşim yerinde ve İnli Koyak kuzeyinde görülür ( ekil 4.11). Çevlik dağında Huğlu grubunu oluşturan Dedemli formasyonu, Mahmut tepesi kireçtaşı ve Kovanlık karışığı yer alırken, Gündoğan köyünde, Domuzdağ Napı altında sadece Kovanlık karışığı ve Mahmut tepesi kireçtaşına ait bloklar bulunur. Huğlu napı, içerdiği karakteristik birimlerle arazide kolayca diğer birimlerden ayırt edilebilmektedir. Dedemli formasyonu genelde yeşil, bazen kahverengi ile Mahmut tepesi kireçtaşı pembe- turuncu çörtlü, ince-orta kalınlıktaki tabakalanması ile Kovanlık karışığı bordo renkli, ince tabakalı çamurtaşı, radyolarit ardalanması ile Huğlu napının tanınmasını sağlarlar. Başkışla köyleri güneybatısında Sıçancı Tepe deki Huğlu napı, Başkışla karışığını tektonik olarak üzerler ve kendisine bindiren Domuzdağ napı da hemen güneyinde yer alır. Gündoğan köyünün yerleşim alanında Huğlu napının Kovanlık karışığı yer alır. Hemen üzerinde alttaki fotoğrafta görüldüğü gibi Domuzdağ napı bulunur. G K ekil 4.11: Huğlu Napı üstüne gelen ve kendi içinde de bindirmesi olan Domuzdağ Napı (DN: Domuzdağ napı, HN: Huğlu napı, Gündoğan köyü, batıya bakış). İnli Koyak kuzeyindeki küçük bir çukurlukta da yine Kovanlık karışığı ve altında Mahmut tepesi kireçtaşı bulunurken bunların hemen üzerine Domuzdağ napı gelmektedir. Domuzdağ napı ile Huğlu napı arasındaki fay düzlemi doğu-batı doğrultulu ve güneye eğimlidir. Fay düzleminin açısı çok düşüktür. 62

77 Domuzdağ Napı Domuzdağ napı çalışma alanı içinde Gündoğan köyü çevresinde, Özdemir köyü ve çevresinde, Yukarı ve Aşağı Akın köyü kuzeyinde ( ekil 4.12), Devli köyü ve çevresinde gözlenmektedir. Aybastı formasyonu hariç bütün paleotektonik birimlerin üstünde bulunur. Çalışma alanı içinde Domuzdağ napı üstünde Aybastı formasyonu ve yer yer de örtü birimleri uyumsuz olarak bulunur. Çalışma alanı içinde Domuzdağ napı; neritik Kuztepe kireçtaşı ile pelajik Asar tepe kireçtaşından oluşur. Asar tepe kireçtaşı sadece Bucakkışla vadisinin kuzey yamaçlarında çalışma alanının batısından doğuda Özdemir köyüne kadar olan kesimde Kuztepe kireçtaşı üstünde uyumsuz olarak bulunur. GB KD ekil 4.12: Huğlu Napı (HN) üstüne gelen Domuzdağ Napı (DN) (Aşağı Akın köyü, kuzeybatıya bakış). Domuzdağ napı Kuztepe Kireçtaşı ve Asar tepe kireçtaşı ile Gündoğan köyü çevresinde Kovanlık karışığı üstünde yatay konumlu olarak bulunur. Özdemir köyü ve çevresinde Kuztepe kireçtaşı ile örtü birimlerin ve Aybastı formasyonu altında uyumsuz olarak bulunur. Yukarı Akın köyü kuzeyinde Huğlu napı Kovanlık karışığı üstünde oldukça yüksek açılı bir ters fay olarak bulunur. 63

78 Devli köyü ve çevresinde de örtü birimlerinin altında gözlenmektedir Uyumsuzluklar Huğlu grubu içindeki Mahmut tepesi formasyonu ile Kovanlık karışığı arasındaki dokanak uyumsuzdur. Derin deniz çökellerini temsil eden çörtlü pelajik kireçtaşlarının üstüne daha sığ fasiyesleri temsil eden, alttaki birimlerden bloklar almış olan; Kovanlık karışığı gelmektedir. Domuzdağ grubu içinde ise, sığ fasiyesleri temsil eden neritik kireçtaşından oluşan Kuztepe kireçtaşı üstüne daha derin fasiyesleri temsil eden çört yumrulu pelajik kireçtaşları gelmektedir. Dolayısıyla Kuztepe kireçtaşı ve Asartepe kireçtaşı arasında da bir uyumsuzluk mevcuttur. Asartepe kireçtaşı ve Kuztepe kireçtaşı üstüne, sığ fasiyesleri temsil eden ve alttaki birmlerden de bloklar içeren, kırıntılı Aybastı formasyonu gelmektedir. Bu stratigrafik seviyede de yine uymusuzluk vardır. Çalışma alanındaki paleotektonik dönem yapıları ekil 4.13 de görüldüğü gibidir. 64

79 ekil 4.13: Çalışma alanındaki paleotektonik yapıları gösterir kabartma harita. 65

80 4.2. Neotektonik Dönem Yapıları Tabaka düzlemleri Neotektonik rejimden etkilendiği düşünülen Oligosen yaşlı Fakırca formasyonu Mesozoik yaşlı birimlerle genelde uyumlu olarak DKD-BGB doğrultulu ve GD ya eğimlidir. Eğim atımlı normal faylar önünde çökelen birimin fayların tekrar hareketlenmesi ile 50º ye varan bugünkü eğimlerini kazanmışlardır Normal faylar Mesozoyik yaşlı temel birimleri etkileyen sıkışma tektoniği ve bunun neticesinde gelişen naplaşma olayları ardından bölge Oligosen dönemine kadar pozitif alan olarak kalmıştır. Çalışma alanındaki paleotektonik döneme ait birimler eğim atımlı normal faylarla Göksu vadisine doğru çökmelere uğramıştır. Çalışma alanında Göksu nehri yamaçlarında genelde nehrin gidişine uygun yaklaşık KB-GD yönlü faylanmalar meydana gelmiştir. Bu birimlerin faylı sınırları önünde Oligosen birimleri çökelmeye başlamıştır ( ekil 4.14). Ancak bölgedeki gerilme rejimi etkinliğini devam ettirmiş ve Oligosen birimlerinin de eğim atımlı faylara uygun doğrultu ve eğime sahip olmasını sağlamıştır. Çalışma alanında yer alan eğim atımlı fayların doğrultusu KB-GD olmakla beraber KD-GB doğrultulu faylara da rastlamak mümkündür. Çalışma alanındaki faylar genellikle eğim açısı yüksek faylardır ( ekil ekil 4.16). 66

81 KB GD Trku OlF ekil 4.14: Kuztepe kireçtaşını kesen eğim atımlı fay (Dabanlı mevki, kuzeydoğuya bakış) GB TrJa KD ekil 4.15: Asar tepe kireçtaşını kesen eğim atımlı fay (Musluk gediği, kuzeybatıya bakış) 67

82 KB GD Trku ekil 4.16: Kuztepe kireçtaşını kesen eğim atımlı fay (İkikat tepe, kuzeydoğuya bakış) Uyumsuzluklar Oligosen yaşlı Fakırca formasyonu tabanındaki Mesozoik birimleri ile açısal uyumsuzdur. Çalışma alanı içinde Huğlu grubu ve Domuzdağ grubu üstüne açısal uyumsuzlukla gelir. Formasyonun üstüne gelen Kuvaterner kayaçları da yine açısal uyumsuzdur. Çalışma alanındaki neotektonik dönem yapıları ekil 4.17 de görülmektedir. 68

83 ekil 4.17: Çalışma alanındaki neotektonik yapıları gösterir kabartma harita. 69

84 5. TEKTONİK EVRİM ve TARTI MA Türkiye nin tektonik birlikleri Okay ve Tüysüz (1999) a göre ( ekil 5.1): Pontidler, Sakarya zonu, Kırşehir masifi ve Anatolid-Torid bloğundan oluşur. ekil 5.1: Türkiye nin tektonik birliklerini gösteren şematik harita (Okay ve Tüysüz, 1999). İç Toros Okyanusu havza sınırları pasif marjindir ve Liyas-Senomaniyen periyodu boyunca çökmüştür. Kuzeyden ve güneyden iki okyanus koluyla çevrili izole bir platform olan Menderes-Torid bloğu üstünde eş fasiyesler gelişmiştir (Read, 1982). Liyas-Senomaniyen zamanı boyunca platform üstünde karbonatlar depolanırken; okyanusal litosfer, İç Toros Okyanusu içindeki yayılma sırtı boyunca oluşuyordu (Özer et al., 2004) ( ekil 5.2). 70

85 Menderes-Toros bloğu İzole platform tipi Pasif kıtasal marjin İç Toros Okyanusu Kırşehir bloğu Liyas-Senomaniyen ekil 5.2: Menderes-Torid bloğu ile Kırşehir bloğu arasındaki İç Toros Okyanusu (Özer et al., 2004) İç Toros Okyanusu Liyas-Senomaniyen esnasında açılmış, yaşlanmış ve kapanmaya başlamıştır. Yaklaşma, İç Toros Okyanusu içindeki kuzeye dalma ile başlamıştır (Özer et al., 2004) ( ekil 5.3). Menderes-Toros bloğu Breşik kireçtaşı+biyoklastik kireçtaşı ile rudist parçaları+globotruncana lı biyomikritler İç Toros Okyanusu Ofiyolitik kayaçlar+ volkano-sedimanter kayaçlar Kırşehir bloğu Turoniyen-Erken Kampaniyen ekil 5.3: Kuzeye doğru dalan İç Toros Okyanusu (Özer et al., 2004) İç Toros Okyanusal levhası güneye doğru itildi ve itilen dilimler, birbirlerine imbrike istifler oluşturacak şekilde bindirdiler (Özer et al., 2004) ( ekil 5.4). Menderes-Toros bloğu (Boğulmuş platform tipi) Platformdan klastik akışı Foreland havza Ofiyolitik naplardan klastik akışı Bindirme ve ofiyolit yerleşimi Geç Kampaniyen-Erken Maastrihtiyen ekil 5.4: Ofiyolit yerleşimi ve çöken platform 71

86 Okyanusal kabuk üstünde depolanan volkano-sedimanter kayaçlar itildi ve okyanusal litosferin imbrikasyonu sonucunda yeşilşist fasiyesinden amfibolit fasiyesine kadar değişen metamorfizmaya maruz kaldı (Özer, 1998). Bu metamorfizma; ofiyolitik kayaçların ve platform üstünde gelişmiş olistostromal kayaçlarla ofiyolitik melanjdaki bloklarda gözlenmiştir. Üst Kretase birimleri Mesozoik platformunun bu dönemde çökmesi ile oluşmuş bir foreland havza ürünü olarak yorumlanmıştır (Özer et al., 2001). İç Toros Okyanusu Munzur Dağları nda (Özgül ve diğ., 1981) olduğu gibi Eosen öncesi Menderes-Toros platformunu üzerlemiş ve yok olmuştur (Özer et al., 2001). Orta Toroslar ın Karaman iline bağlı Bucakkışla köyü ve çevresindeki bölgede Toroslar ı oluşturan tektonik birliklerden sadece Bozkır Birliği ne rastlanır. Orta-Üst Triyas döneminde, çalışma alanında rastlanan Huğlu napının en alt birimi olan Dedemli formasyonu, Gökdeniz (1981) e göre; okyanus ortası riftleşme sırasında meydana gelen rift volkanizmasının ürünü olarak oluşmuştur. Bu okyanus Robertson (2000) e göre İç Toros Okyanusu dur ( ekil 5.5). Geç Kampaniyen-Maastrihtiyen İç Toros Okyanusu Eksen ekil 5.5: Geç Kampaniyen-Maastrihtiyen dönemindeki İç Toros Okyanusu (Robertson, 2000) 72

87 Okyanus ortasındaki volkanizmadan kaynaklanan andezitik, dasitik tüf, tüfit, volkan camı ve lavlar çökelirken bir yandan da platform kenarından az da olsa kırıntılar bu volkanizmaya eşlik etmiştir. Aynı dönemde, platform kenarında da Domuzdağ napının en alt birimi olan Kuztepe kireçtaşı çökelmiştir. Orta-Üst Triyas- Alt Senoniyen döneminde Dedemli formasyonu üzerinde abisal kesimde Mahmut tepesi kireçtaşının pelajik, çörtlü kireçtaşları çökelmiştir. Orta Triyas-Ladiniyen aralığında ise havzanın daha sığ kesimlerinde neritik kireçtaşlarından oluşan Kuztepe Kireçtaşı ve pelajik kireçtaşlarından oluşan Asartepe Kireçtaşı çökeliyordu. Ladiniyen in hemen sonrasında havzadaki bağıl CCD (karbonat çözünme derinliği) düzeyinin değişmesi ile Asartepe Kireçtaşı yer yer çözünmeye başladı. Çözünen yerlerdeki oyuklara çörtler çökelip, birikmeye başladı. Havzanın CCD seviyesinin değişmesi ani transgresyon sonucu veya tektonik kontrollü bir çökme ile havzanın derinleşmesi sonucu meydana gelmiş olmalıdır. Üst Senoniyen öncesinde bölge yükselmeye başlamıştır. Mahmut tepesi kireçtaşı ve Dedemli formasyonu birlikte yükselerek bir bindirme düzlemi üzerinde hareket etmeye başlamışlardır. Bu hareket sırasında bindirme cephesinin önündeki duraysız yüzeyden kopan parçalar Kovanlık karışığını oluşturmuştur. Moix et al., (2007) a göre Huğlu birimi olarak bahsettiği Huğlu Grubu Paleosen e kadar çökelimine devam etmiştir ( ekil 5.6). Ancak Özgül (1997) ye göre Bozkır birliği Bolkar dağı ve Aladağ birliklerini Geç Senoniyen de üstlediğinden grubun yaşı Üst Senoniyen ile sınırlıdır. Ayrıca Geyikdağ paraotoktonunda Kimmeriyen molası olarak bahsedilen kesim, molas değildir. Bu kesim çakıltaşlarıyla başlayıp geçişli olarak platform karbonatlarını oluşturan kireçtaşıyla devam eder. 73

88 ekil 5.6: Huğlu grubu ve Boyalı Tepe grubunu ve paraotoktonla ilişkisini gösteren şematik kesit (Moix et al. 2007) 74

89 Geç Jura-Erken Kretase döneminde Kuztepe kireçtaşı ve Asar tepe kireçtaşından oluşan Domuzdağ Napı önünde de Aybastı formasyonu çökelmeye başlamıştır. Kampaniyen-Maastrihtiyen aralığında, Bozkır ofiyolitik napı Anatolid-Torid platformu üzerine çıkmaya başlamıştır. Anatolid-Torid platformunun kuzey kıtasal şelfi üzerinde görülen ofiyolitik olistostromlar ve Maastrihtiyen fliş çökelimi bunun en önemli verileridir ( engör ve Yılmaz, 1981) ( ekil 5.7). Geç Kretase de Huğlu Napı kapanmaya başlayan İç Toros Okyanusu ndan güneye doğru hareket ederken önünde Kovanlık karışığından daha genç bir karışık olan Başkışla karışığını meydana getirmiştir. Huğlu napı güneye hareketi sırasında önündeki neritik kireçtaşlarından oluşan birimleri üzerlemiş ve sırtındaki Domuzdağ napı ile birlikte hareketine devam etmiştir. ekil 5.7: Kampaniyen-Maastrihtiyen döneminde Bozkır ofiyolit naplarının ve Anatolid-Torid platformunun konumları ( engör ve Yılmaz,1981) Bozkır Birliğine ait kayaçların kuzeyden, Sakarya kıtasının hemen güneyinden Toros platformuna doğru Menderes Masifini, Aladağ Birliği ve Bolkar Birliklerini de üzerleyerek geldiği ileri sürülmektedir. Ancak çalışma alanı ve çevresinde yapılan gözlemlerde Bozkır Birliğine ait kayaçların, herhangi bir metamorfizma veya 75

90 önemli bir deformasyon göstermemeleri nedeniyle bu birliğin İç Toros Okyanusu olarak adlandırılan havzanın kapanması ile bölgeye yerleştiğini söylemek daha doğru olacaktır. Daha kuzeydeki bir havzadan gelmeleri durumunda birimlerin metamorfizmaya uğramaları kırık dökük bir yapıda olmaları gerekirdi. Araziden alınan petrografik numunelerin ince kesit incelemelerinde birimlerden özellikle stratigrafik olarak altta bulunan Dedemli formasyonunun minerallerinin ezilmelere ve iğnemsi şekiller aldığı ve kayacın kompakt bir hale geldiği tespit edilmiştir. Bu kompaktlığın; nap hareketleri sırasındaki sıkışmaya bağlı olarak meydana geldiği düşünülmektedir. Kovanlık karışığından, Kuztepe kireçtaşından ve Asartepe kireçtaşından alınan örneklerde de tektonizma nedeniyle kırıklar, çatlaklar, boşluklar, ikincil karbonat dolguları, yer yer demir boyamaları, ikincil mineraller, alterasyonlar, ezik zonlar, breşleşmeler meydana gelmiştir. Orta-Geç Eosen Yığışan kompleksler ekil 5.8: Orta-Geç Eosen döneminde Orta Toroslar (Robertson, 2000) 76

91 Bölgedeki nap hareketleri Orta-Geç Eosen de İç Toros Okyanusu nun tamamen kapanması (Robertson, 2000) sonucu sona ermiştir ( ekil 5.8). Gökten (1993) e göre Sivas havzası ve çevresinde İç Toros Okyanusu nun Erken Miyosen de kapanmış olabileceğini gösteren kanıtlar vardır. Orta-Geç Eosen dönemindeki sıkışma hareketlerinin ardından sıkışmanın duraklaması veya sona ermesi nedeniyle; bölgede orogenic collapse olayı gerçekleşmiştir. Orojenik çökme, herhangi bir bölgedeki sıkışma hareketlerinin sona ermesini takiben bölgedeki üst üste binmiş birimlerin kendi kütlelerinin ağırlığı nedeniyle çökmeleri ve daha geniş alanlara yayılmaları olayıdır. Çalışma alanında Mesozoik birimlerin ardından çökelen ilk birim Oligosen yaşlı Fakırca formasyonudur. Bu da orojenik çökme olayının Oligosen başlarında veya hemen öncesinde olduğunu göstermektedir. Oligosen e kadar bölge pozitif alan olarak kalmıştır. Oligosen de bölgede gerilme rejimi etkinleşmiş ve eğim atımlı faylar gelişmiştir. Tekrar çökelim başlamış ve küçük havzalarda gölsel çökellerin sedimantasyonu başlamıştır. Oligosen çökelleri de bölgede yine güneydoğuya doğru eğimlidir. Yakın çevrede etkin olan ve bölgede çökelleri bulunan Miyosen denizi bu bölgeye kadar uzanamamıştır. Ancak çalışma alanının yakın doğusunda Miyosen yaşlı Derinçay ve Mut formasyonu olarak adlandırılan birimlerin oldukça yaygın çökellerini görmek mümkündür. 77

92 6. SONUÇLAR Çalışma alanındaki birimlerin ofiyolitik melanj olarak tanımlanmasına rağmen bu birimlerin farklı litolojiler ve stratigrafiler sunan farklı nap dilimlerini kapsayan birimler olduğu tespit edilmiştir. Çalışma alanında yaşları Triyas tan Kretase ye kadar değişen Bozkır birliğine ait 3 grup, 3 nap, 7 formasyon mevcuttur. Bu birimler birbirleri ile genelde tektonik ilişkili ve üst üste binmiş konumdadır. Çalışma süresi boyunca alınan numunelerin paleontolojik ve petrografik incelemeleri sonucunda bazı birimlerin MTA Genel Müdürlüğü paleontolog ve petrografları tarafından yaşları tespit edilmiş, oluşum ortamları ve bağıl deniz seviyesi değişimleri belirlenmiştir. Bazı birimlerin de mineralojileri belirlenmiş, tektonizma etkisiyle breşleşme, çatlaklar, kırıklar, ikincil mineral oluşumları, demir boyamaları, silisleşmeler, kloritleşmeler, killeşmeler, zeolitleşmeler, talklaşmalar ve kataklazmanın oluştuğu saptanmıştır. Kuztepe ve Asartepe kireçtaşlarının aynı dönemlerde (Orta Triyas-Liyas) ancak havzanın farklı derinliklerinde çökeldikleri paleontoloji sonuçları referans alınarak ileri sürülmektedir. Mesozoik yaşlı birimlerin çökeldiği havzadaki oluşum şartları ile ilgili değişimler belirlenmiş ve bunlarla ilgili yorumlar yapılmıştır. Nap yerleşimi sırasında ve sonunda meydana gelen stratigrafi ve bu napların birbirleri ile olan ilişkileri belirlenmiştir. Çalışma alanındaki Mesozoik ve Tersiyer birimlerinin büyük kısmının KD- GB doğrultulu ve GD ya eğimli oldukları tespit edilmiştir. Bölgedeki birimlerin dokanakları çoğunlukla faylıdır. Bu dokanaklar Mesozoik birimleri arasında genelde bindirme şeklinde görülürken Tersiyer birimleri ile Mesozoik birimleri arasındaki dokanaklarda eğim atımlı normal faylar olarak görülür. Tersiyer birimlernini tektonizma sonrası oluşan çöküntü alanlarında oluşmuş birmler olduğu düşünülmektedir. 78

93 Nap yerleşimi sonrasında orojenik çökme meydana geldiği ve Oligosen yaşlı birimlerin bu olayın sonucu olan küçük gölsel havzalarda çökeldiği belirlenmiştir. Çalışma alanında yer alan Bozkır birliği birimlerinin Orta Triyas-Erken Kretase döneminde, Orta Anadolu nun güneyindeki İç Toros Okyanusu nda çökelmiş olduğu ve bu okyanusun kapanması ile de güneye Toros platformunun kuzey kenarı üstüne yerleşmiş olduğu düşünülmektedir. Günümüzdeki naplı yapının da bu okyanusun kapanması ve birimlerin karaya yürümesini neticesinde oluştuğu düşünülmektedir. Çalışma alanı yakınlarında geniş alanlar kapsayan Miyosen birimlerinin çalışma alanında bulunmaması; Miyosen denizinin, doğu bölgelere oranla yüksek olan bölgeye ulaşamadığını göstermektedir. 79

94 7. KAYNAKLAR Akarsu, İ., 1959, Mut civan jeolojisi. M. T. A. Rap. No (yayınlanmamış). Akay, E. ve Uysal,., 1988, Orta Toroslar ın Post-Eosen Tektoniği, MTA Dergisi, 108, Alan, İ., ahin,., Kop, A., Bakırhan, B. ve Böke, N., 2004a, Belemedik istifinin jeolojik özellikleri ve Toroslar da tanımlanan birlikler içerisindeki konumu, 57. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Mart, Bildiri özleri, s. 269, Ankara. Alan, İ., ahin,., Bakırhan, B., Keskin, H., Altun, İ., Kop, A., Böke, N., ve Çelik, Ö.F., 2005, Aladağlar bölgesinde yüzeyleyen Bozkır Birliği istiflerinin tektonostratigrafik özellikleri. 58. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri, , Ankara Alan, İ., ahin,., Bakırhan, B., Keskin, H., Altun, İ., Kop, A., Böke, N., Balcı, V., Saçlı, L., Arman, S., Hanilçi, N., Esirtgen, T., Elibol, H., 2009, M.T.A Raporu (yazım aşamasında). Atabey, E., Atabey, N., Hakyemez, A., İslamoğlu, Y., Sözeri,., Özçelik, N., Saraç, G., Ünay, E., Babayiğit, S., 2000, Mut-Karaman Arası Miyosen Havzasının Litostratigrafisi ve Sedimantolojisi (Orta Toroslar) MTA Dergisi 122, Andrew and Robertson, 2002, The Beyşehir Hoyran Hadim Nappes: Genesis and emplacement of Mesozoic marginal and oceanic units of the northern Neotethys in southern Turkey, Journal of the Geological Society, London, 159, Printed in Great Britain. Bilgin, A. Z., Uğuz, M. F., Elibol, E., Güner, E. ve Gedik, İ., 1994, Mut-Silifke- Gülnar yöresinin (İçel İli) jeolojisi. MTA Rapor No: 9715, Ankara (yayımlanmamış). Blumenthall, M. M., 1944b, Kayseri-Malatya arasındaki Toros un Permokarboniferi MTA Dergisi,1/31, , Ankara. Blumenthall, M.M., 1947, Seydişehir-Beyşehir Hinterlandındaki Toros Dağları nın Jeolojisi. MTA Dergisi, S.D.No.2., 242s, Ankara (yayımlanmamış). 80

95 Blumenthall, M.M., 1952, Toroslar da Yüksek Aladağ silsilesinin coğrafyası, stratigrafisi ve tektoniği hakkında yeni etütler. MTA Yayınları, Seri D, no: 6, Ankara. Blumenthall, M.M., 1956a, Karaman ve Konya Havzası Güneybatısında Toros Kenar Silsileleri ve ist Radyolarit Formasyonu stratigrafi meselesi. MTA Dergisi, No:48, Ankara. Blumenthall, M. M., 1956b, Yüksek Bolkardağ ın kuzey kenar bölgelerinin ve batı uzantılarının jeolojisi. MTA yayını, Seri D, No: 7, 153 s., Ankara. Bozkurt, E. and Mittwede, S. K., 2001, Introduction to the geology of Turkey-a synthesis. International Geology Review, 43, Brunn, J.H., Dumont, J.H., Graciansky, P.C., Gutnic, M., Juteau, T., Marcoux, J., Monod, O., Poisson, A., 1971, Outline of the geology of the Western Taurids; Campbell, A.S., Ed., Geology and history of Turkey: Pet. Expl. Soc. Libya Tripoli, Demirtaşlı, E,, 1976, Toros kuşağının petrol potansiyeli. Türkiye Petrol Kongresi, Ankara, Demirtaşlı, E., Turhan, N., Bilgin, A.Z. and Selim, M., 1984, Geology of the Bolkar Mountains: In: Tekeli, O. And Göncüoğlu, M.C (eds), Geology of the Taurus Belt, Demirkol C.,1986, Sultandağı ve Dolayının Tektoniği, M.T.A. Ens. Derg.,107, Dennis, J.G., What is a Thrust? What is a Nappe? Thrust and Nappe Tectonics The Geological Society of London. Dilek, Y., and Rowland, J., 1993, Evolution of conjugate passive magrin pairs in Mesozoic southern Turkey: Tectonics, 12,

96 Dilek,Y., Thy, P., Hacker,B., Grundvig, S., Structure and petrology of Tauride ophiolites and mafic intrusions (Turkey): implications for the Neotethyan Ocean. Geological Society of America Bulletin 111 (8), Dilek, Y. and Pavlides, S., 2006, Post-collisional Tectonics and Magmatism in the Mediterranean and Asia. Geological Society of America, Special Papers, 409. Fleurry, J.J. 1980, Evolution d une Platforme et d un Bassin dans leur Cadre alpin: les Zones de Gavrovo Tripolitza et du Pinde-Olonos, Societe Ge ologique du Nord, Special Publication, 4. Gedik, A., Birgili,., Yılmaz, H. ve Yoldaş, R.,1979, Mut-Ermenek-Silifke Yöresinin Jeolojisi ve Petrol olanakları. TJK Bült. 22, Gökdeniz, S., 1981, Recherches Geologiques Dans Les Taurides Occidentoles Entre Karaman Et Ermenek, Turquie, Le titre de doctour 3 eme cycle, Universite de Paris-Sud Centre D orsay, 202. Gökten, E., 1993, Ulaş(Sivas) Doğusunda Sivas Havzası Güney Kenarının Jeolojisi: İç Toros Okyanusu nun Kapanımıyla İlgili Tektonik Gelişim. TPJD Bülteni-5/1-Aralık Görür, N., Oktay, F.Y., Seymen, İ., engör, A.M.C Paleotectonic evolution of the Tuzgölü basin complex, central Turkey: Sedimentary record of a Neo-Tethyan closure. In: The geological evolution of the eastern Mediterranean.(Ed. by Dixon, J. E. & Robertson, A. H. F.), Geol. Soc. London Spec. Paper,17; Graciansky, P.C. de., 1967, Existance d'une nappe ophiolitique a lettremite accidentale de la chaine Sud Anatolienne: C.R. Acad. ScL, Paris, 264, Gutnic, M., Keller, D. ve Monod, O., 1968, Decouverte de nappes de charriage dans le nord du Taurus occidental (Turquie msridionale) : C.R. Acad. ScL, Paris, 226,

97 Gutnic, M. ve Monod, O., 1970, Un serie Mesozoigue condansee dans les nappes du Taurus Occidental, la serie du Boyalı Tepe: C.R., somm, soc. Geol. France, fasc., 5, Gürer, Ö. F. and Aldanmaz, E., 2002, Origin of the Upper Cretaceous Tertiary sedimentary basins within the Tauride Anatolide platform in Turkey. Geological Magazine, 139, Ilgar, A., 2004, Zorunlu Regresyon, Transgresyon ve Sediman Getiriminin, Havza Kenarı Çökelme Sistemlerinin Sedimantolojik ve İstif Stratigrafik Gelişimi Üzerindeki Kontrolü, Ermenek Havzası (Orta Toroslar), MTA Dergisi 128, İnan, A. ve Uğur M., 1981, Konya-Hadim (Kızılgeriş)-Bozkır (Küçüksu) ve Antalya- Gazipaşa (Muzvadi-Berem) yörelerindeki çinko-kurşun cevherleşmelerine ait jeoloji raporu: MTA Enst, Maden Etüd Rp: 1754, 56 s, yayımlanmamış. Jaffey, N. and Robertson, A., 2005, Non-marine sedimentation associated with Oligocene-Recent exhumation and uplift of the Central Taurus Mountains, S. Turkey, Sedimentary Geology 173, Kayseri, M.S., Akgün, F., Ilgar, A., Yurtsever,. and Derman, S,. 2006, Palynostratigraphy and Palaeoclimatology of the Ermenek and Mut Regions (Southern Turkey) in the Earliest Oligocene Period. In Abstract 7th European Palaeobotany-Palynology Conference, Prague, p.63. Ketin, İ., 1965, Anadolu nun tektonik birlikleri, İstanbul Üniversitesi, Maden Fakültesi. Ketin, İ., 1983, Türkiye jeolojisine genel bir bakış. İstanbul Teknik Üniversitesi yayınları no 1259, 595. Kempler and Ben-Avraham, 1987, The tectonic evolution of the Cyprean Arc., Annal. Tecton.,1, Koç, H., Ünlügenç, U.C., Özer, E., 2005, Aydıncık Bozyazı (Mersin) Arasının Tektono-Stratigrafik İncelemesi, Orta Toroslar, Türkiye, Türkiye Jeol. Kur. Bült. 48, Sayı 1, Ocak

98 Koçyiğit, A., 1976, Karaman-Ermenek (Konya) bölgesinde ofiyolitli melanj ve diğer oluşuklar. Türkiye Jeol. Kur. Bült. 19, Koçyiğit, A., 1977, Karaman-Ermenek (Konya) arasındaki bölgenin tektoniği. Türkiye Jeol. Kur. Bült. 20, 1-8, ubat Koçyiğit, A., 1978, Sarıkaya-Üçbaş (Karaman) Yöresinin Jeolojisi. Türkiye Jeol. Kur. Bült. 21, Koçyiğit A., 1983, Hoyran Gölü (Isparta Büklümü) Dolayının Tektoniği, Türkiye Jeol. Kur. Bült., 26-1, Kurtman, F. ve Turan, A., 2006, Hadim Bölgesinin Paleotektonik Dönem Jeolojik Evrimi, 30. Yıl Fikret Kurtman Jeoloji Sempozyumu, Selçuk Üniv. Jeoloji Müh. Böl. Konya. Mandl, G.and Shippam, G.K., 1981, Mechanical model of thrust sheet gliding and imbrication, Thrust and Nappe Tectonics. The Geological Society of London. Martin, C, 1969, Akseki kuzeyindeki bir kısım Toroslar'ın stratigrafik ve tektonik incelemesi: MTA Dergisi., 72, Metz, K.,1956, Ein beitgragzur kenntnis des gebirsbaues von Aladağ und Karanfildağ und ihres wetrandes (Kiliksıher Taurus). MTA Dergisi. 48, 67-78, Ankara. Monod, O., 1977, Rechercher ge'ologiques dans Ie Taurus Occidental du sud de Beyşehir (Turquie) : These, l'universite de Paris sud "Centre d "Orsay", Docteur es Sciences, 442 (yayımlanmamış), Orsay. Moix, P.,Beccaletto, L., Kozur, H.W., Hochard, C., Rosselet, F., Stampfli, G.M., 2007, A new classification of the Turkish terranes and sutures and its implication for the paleotectonic history of the region. Tectonophysics Niehoff, W., 1960, Mut 126/1 numaralı harita paftasının revizyon neticeleri hakkında rapor: M.T.A. Der. Rap., No. 3390, Ankara, yayımlanmamış. 84

99 Okay, A.I., Tüysüz, O., 1999, Tethyan sutures of northern Turkey. In: Durand, B., Jolivet, L., Horvath, F., Seranne, M. (Eds.), Mediterranean Basins:Tertiary extension within the Alpine Orogen. Geological Society of London Special Publication, vol. 156, pp Okay, A. I., Tansel, I. and Tüysüz, O., 2001, Obduction, subduction and collision as reflected in the Upper Cretaceous-Lower Eocene sedimentary record of western Turkey. Geological Magazine, 138, Özdoğan, M., 1999, Mut (NW) havzasındaki Miyosen yaşlı çökellerin depolanma özellikleri ve sedimantolojik evrimi: Doktora Tezi, 135 s., Xİİ, (Yayımlanmamış), Ankara. Özer, E., 1998, Munzur Dağlarının (Kemah-lllç-Erzincan) stratigrafisi, T.J.K. Bült., 37-2, Özer, S., Sözbilir, H., Özkar, I., Toker, V., Sarı, B., 2001, Stratigraphy of Upper Cretaceous-Palaeogene sequences in the southern and eastern Menderes Massif (Western Turkey). International Journal of Earth Sciences 89 (4), Özer, E., Koç, H., Özsayar, T.Y., 2004, Stratigraphical evidence for the depression of the northern margin of the Menderes-Tauride Block (Turkey) during the Late Cretaceous, Journal of Asian Earth Sciences 22 (5), Özgül, N., 1971, Toroslar ın kuzey kesiminin yapısal gelişiminde blok hareketlerinin önemi. Türkiye Jeol. Kur. Bült., 14-1, Özgül, N., 1976, Toroslar ın Bazı Temel Jeoloji Özellikleri. T.J.K. Bült. 19, Özgül, N., Turşucu, A., Özyardımcı, N., enol, M., Bingöl, I., Uysal, S., 1981, Munzur Dağlarının jeolojisi, MTA report no (yayımlanmamış). Özgül, N. and Turşucu, A., 1984, Stratigraphy of the Mesozoic Carbonate Sequence of the Munzur Mountains (Eastern Taurides): In: Tekeli, O. and Göncüoğlu, M.C. (eds), Geology of the Taurus Belt, Ankara,

100 Özgül, N. ve Kozlu, H., 1993, Kozan-Feke-Mansurlu arasının jeolojisi. TPAO Raporu No:3380, 127 s., Ankara (yayımlanmamış). Özgül, N., 1997, Bozkır-Hadim-Taşkent (Orta Toroslar ın Kuzey Kesimi) Dolayında Yer Alan Tektono-Stratigrafik Birliklerin Stratigrafisi, MTA Dergisi 119, Özgül, N. ve Kozlu, H., 2002, Kozan-Feke (Doğu Toroslar) yöresinin stratigrafisi ve yapısal konumu ile ilgili bulgular. TPJD Bülteni, 14-1, Platen, J.D., 1971, Stratigraphie Division of the Neogene and Oldest Pleistocene in Soutwest Anatolia. Nevsl., Stratigraphy, 1,3, Poisson, A., 1977., Recherches geologiques dans les Taurides occidentales. These Doctorat Etat (in-6dite), Univ. Paris-Sud Orsay, No 1902, 795. Read, J.F., 1982, Carbonate platforms of passive (extensional) continental margin, types characteristics and evolution. Tectonophysics 81, Robertson, A.H.F and Woodcock, N.H., 1981, Gödene Zone, Antalya Complex, SW Turkey: volcanism and sedimentation on Mesozoic marginal ocean crust. Geologische Rundschau 70, Robertson, A.H.F. 1993, Mesozoic Tertiary sedimentary and tectonic evolution of Neotethyan carbonate platforms, margins and small ocean basins in the Antalya complex, S.W. Turkey. In: Frostick, L.E. & Steel, R. Tectonic Controls and Signatures in Sedimentary Successions. International Association of Sedimentologists, Special Publications, 20, Robertson, A.H.F., Dixon, J.E., Brown, S., Collins, A., Morris, A., Pickett, E., Sharp, I., Ustaomer, T., 1996, Alternative tectonic models for the Late Paleozoic-Early Tertiary development of Tethys in the Eastern Mediterranean region, Paleomagnetism and Tectonics of the Mediterranean Region. In: Morris, A., Tarling, D.H. (Eds.), Special Publication 105, Geological Society, London,

101 Robertson, A.H.F., 1998, Mesozoic Tertiary tectonic evolution of the East Mediterranean area: integration of marine and land evidence. In: Robertson, A.H.F., Emeis, K.-C., Richter, C., Camerlenghi, A. (Eds.), Proceedings of the Ocean Drilling Program, Scientific Results 160, Robertson, A.H.F., 2000, Mesozoic-Tertiary tectonicsedimentary evolution of a south Tethyan oceanic basin and its margins in southern Turkey. Bozkurt, E., Winchester, J.A., Piper, J.D.A. (ed). Tectonıcs and Magmatısm in Turkey and the Surroundıng Area da. Geological Society London, Special Publication, 173, Robertson, A.H.F. and Mountrakis, D., 2006, Tectonic Development of the Eastern Mediterranean Region. Geological Society, London, Special Publications, 260. Smith, A.G., Woodcock, N.H., Naylor, M.A., 1979, The structural evolution of the Mesozoic continental margin, Othris Mountains, Greece, Journal of the Geological Society (London) 136, engör, A.M.C. ve Yılmaz, Y., 1981, Tethyan evolution of Turkey: A plate tectonic approach. Tectonophysics, 75, engör, A.M.C., Görür, N., aroğlu, F., 1985, Strike slip faulting and related basin formation in zones of tectonic escape; Turkey as a case study, in: Biddle K.T., Christie-Blick N. (Eds.), Strike-slip Faulting and Basin Formation, Soc.Econ. Paleontol. Mineral.Sp. Pub., 37, engör, A.M.C., 1987, Cross-faults and differential stretching of hanging walls in regions of low-angle normal faulting: examples from eastern Turkey. In: Coward, M. P., Dewey, J. F. & Hancock, P. L. (eds) Continental Extensional Tectonics. Geological Society, London, Special Publications, 28,

102 engör, A. M. C., 1990, A new model for the Late Palaeozoic Mesozoic tectonic evolution of Iran and for Oman. In: Robertson, A.H.F., Searle, M.P., Ries, A.C. (Eds.), The Geology and Tectonics of the Oman Region, Special Publication 49, Geological Society, London, engün, M., 2006, Anadolu nun Kenet Kuşakları ve Jeolojik Evrimine İrdelemeli ve Eleştirel Bir Bakış, MTA Dergisi, 133, Tanar, Ü., ve Gökçen, N., 1990, Mut-Ermenek Tersiyer istifinin Stratigrafisi ve Mikropaleontolojisi: MTA Derg., 110, Taymaz, T., Yılmaz, Y., Dilek Y., 2007, The Geodynamics of the Aegean and Anatolia. Geological Society, London, Special Publications, 291, Turan, A., 2000a, Karaköy (Gündoğmuş)-Hadim Arasındaki Toroslar' ın Stratigrafisi, DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi Cilt: 2 Sayı: 1 s Turan, A., 2000b, Korualan ve Bağbaşı (Hadim-Konya) Arasındaki Bölgenin Yapısal Özellikleri, DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi Cilt: 2 Sayı: 3 s Uğuz, M.F., 1989, Silifke-Ovacık-Gülnar (İçel) arasının jeolojisi: Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Uğuz, M.F., Metin, S., Bilgin, A.Z., Kar, H. ve Elibol, E., 1994, Karaman-Hadim dolayının jeolojisi: MTA Raporu, No: 9722, Ankara (yayımlanmamış). Ulu, Ü., 2006, Bolkar Dağları nın Jeolojisi: MTA Raporu, No: 10776, 88 sayfa, Ankara (yayımlanmamış). Varol, B. ve Tunay, G., 1996, Kondanse İstiflerin Tanımı ve İç Yapısı; Beyşehir- Hoyran Napından Bir Örnek. MTA Dergisi 118, Yurtsever,., Gürçay, B., Demirel, İ.H., 2000, Aladağ Birliği nin Üst Devoniyen-Alt Triyas İstifinin Çökelme Ortamları ve Hidrokarbon Kaynak Kaya Değerlendirmesi: Orta Toroslar, Türkiye, Türkiye Jeol. Kur. Bült. 43, 1,

103 8. ÖZGEÇMİ Adı Soyadı: Tolga ESİRTGEN Doğum Tarihi: Medeni Hali: Evli Eğitim ve Akademik Durumu: Lise: Ön Lisans: Lisans: Yabancı Dil: İngilizce İş Tecrübesi : : MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi 89

104 9.EKLER Ek 1: Numune numaraları ve inceleyen paleontologlar Numune No: Paleontolog Numuneler Dr. Burcu CO KUN TUNABOYLU Jeoloji Yüksek Mühendisi (1), Sibel ENER Jeoloji Yüksek Mühendisi (2), Kemal ERDOĞAN (2) tarafındanincelenmiştir. 90

105 91

106 Eğim atımlı normal fay 92

107 93