D E N E T İ MLİ S E R B E S T L İ K B Ü L T E N İ

Transkript

1 Nedir Nedir

2 RİS K D E Ğ E R L E N D İ R M E S İ S T E M İ Editörden; Bültene ulaşan herkese merhabalar Denetimli Serbestlik Bültenin ikinci sayısı ile beraberiz. Üç aylık süreler ile yayınlanan Denetimli Serbestlik adlı bültenimizin ilk sayısında konu olarak elektronik izleme sistemini seçmiştik. Umarız ilk sayımız, elektronik izleme sistemini daha yakından tanımınıza yardımcı olmuştur... Denetimli serbestlik kavramının temelinde yatan modern ceza infaz anlayışının bir gereği de suç işleyen insanların niçin bu davranışları yapmayı tercih ettiğini bulmak ve tekrar bu yanlış seçimi yapmalarını engellemektir. Bu amaca ulaşılması ise kişinin ayrıntılı bir değerlendirilmesinin yapılması ile mümkündür. Temelde basit gibi gözüken bu yaklaşım, insanın öznelliği düşünüldüğünde karmaşık bir hale gelmektedir. Suç ve insanı suç işlemeye götüren güdülenmeler ile bu güdülenmelerin suçlu davranışlara yaptığı etkinin her bireyde, kültürde, ülkede, yaş grubunda farklı olması çok beklendik bir durumdur. Bu durumda ceza adalet sistemi açısından ortaya çıkan sıkıntı, bu kadar çok değişkeni kontrol etmenin çok zor ve maliyetli olmasıdır. Aynı sıkıntı insan ile ilgilenen bütün sosyal bilimlerin karşısına da çıkmaktadır. Özellikle psikoloji bilimi insan davranışlarını anlamak ve yordayabilmek amacıyla değerlendirme araçları geliştirmiş ve geliştirmeye devam etmektedir. Bu ölçüm araçlarının en temel sıkıntısı insan davranışlarını ölçüp o davranışlara matematiksel bir değer vermenin gerekli olmasıdır. Çünkü geleceğe dönük yapılacak yordama işleminin bilimsel kabul edilebilmesi için matematik bilimine dayanması gerekmektedir. Bu karmaşık sürecin bir sonucu olarak geliştirilen her değerlendirme aracının iyi ölçtüğü ve ölçemediği davranışlar ile güçlü veya zayıf olduğu noktalar vardır. Çünkü ölçmeye çalıştığınız değişken ne kadar fazla ise aracınız bir o kadar karmaşıklaşacaktır. Bu durumda; çeşitlilik gösteren insan davranışlarını sınıflandırmak, nesnel bir değerlendirmeye tabi tutup elde edilen ölçüm değerleri ile gelecekteki davranışları yordamak güç bir iştir. Uzun süren araştırmalar, bilimsel altyapı oluşturulması, boylamsal araştırmalar, uzun süreli pilot uygulamalar, gözden geçirme ve geliştirme aşamaları karışık ve maliyetli süreçlerdir. Risk Değerlendirme Sistemi ise kişinin ceza adalet sistemi ile ilk karşılaşması sürecinde başlayan, yine ceza adalet sistemi içerisinde hakkındaki karar ne olursa olsun bütün bu süreç içerisinde tüm çalışmalarda kullanılabilen tek, ortak bir değerlendirme sistemidir. Risk Değerlendirme Sistemi bu sayımızın konusu. Eminiz ki bu konu da ilginizi çekecek ve zevkle okuyacaksınız. 2 1

3 RİS K D E Ğ E R L E N D İ R M E S İ S T E M İ N E D İ R? lanmasına temel oluşturmaktadır. Böyle bir sistem sadece şüpheli, sanık, hükümlü veya tahliye sonrası kişilerin bir önceki paragraflarda anlatılanlar kapsamında değerlendirilmelerini içermemekte; ülkedeki hükümet, bakanlık, ceza adalet sistemi, hükümlü yönetim sistemi hatta yerel yönetimlerin bu konudaki politikalarına yön verecek yönetimsel bilgiler de Ceza adalet sistemimizin temelinde yatan modern ceza infaz anlayışının bir gereği de suç işleyen insanların niçin bu davranışları yapmayı tercih ettiğini bulmak ve tekrar bu yanlış seçimi yapmalarını engellemektir. Bu amaca ulaşmak ise kişinin ayrıntılı bir değerlendirilmesinin yapılması ile mümkündür. Risk Değerlendirme Sistemi kişinin ceza adalet sunmaktadır. Ülkenin suç ile mücadelesine yön veren bir kaynak olarak görev yapmaktadır. Örneğin; sistem verileri ülkenizde 15 yaşından önce suçla tanışmanın yeniden suç işleme riskini kat arttırdığı bilgisini veriyor ise bu durumda erken ergenlik dönemine yönelik müdahale çalışmalarının arttırılması kararını alabilir ya da daha farklı bir önlem üzerinde çalışabilirsiniz. sistemi ile ilk karşılaşması sürecinde başlayan, yine ceza Risk Değerlendirme Sistemi tek ve Ülkemiz ceza adalet sisteminin de bu adalet sistemi içerisinde hakkındaki karar ne olursa olsun ğerlendirme sistemine tanımlara uygun bir de- bütün ilgili birimlerce ortak kullanılabilen bütün bu süreç içerisinde tüm bir değerlendirme sistemidir. ihtiyacı olduğu düşünül- çalışmalarda kullanılabilen tek mektedir. Ceza adalet ve bütün ilgili birimlerce ortak kullanılabilen bir değerlendirme sistemidir. Risk Değerlendirme Sistemi ile bireyin kendisine, çevresine zarar verme ve tekrar suç işleme riski ölçülebilmekte, bireyin bu iki risk alanındaki risk düzeyleri sistemimiz içerisinde yer alan kişilerin bilimsel veriler ışığında değerlendirilmeleri ve haklarında verilecek kararlar sonrası yapılacak çalışmaların böyle bir değerlendirme sistemine göre yapılandırılması çalışmaları daha sağlıklı ve ekonomik bir hale getirecektir. göze alınarak bu alanlara yönelik ihtiyaç duyduğu programlar tespit edilebilmektedir. Mevcut kullanılan hükümlü risk değerlendirme sistemlerinde; ilgili personel bir bilgisayar programı aracılığı ile değerlendirmelerini yapmakta ve değerlendirme yapılan kişi hakkındaki tüm yazışmalar, raporlar, planlar bu program ile kullanıcılar arasında gerçek zamanlı olarak paylaşılabilmektedir. İlgili değerlendirme süreci sadece değerlendirilen kişinin risk düzeyini belirlememekte; kişinin yargılama aşamasında, ceza infaz kurumunda ya da denetimli serbestlik sistemi altında ihtiyaç duyduğu alanlara ve düzeyine ilişkin bilgilere yer vermekte, kişiye ait infaz planının hazır- 2

4 G E N E L M Ü D Ü R L Ü Ğ Ü M Ü Z C E Y Ü R Ü T Ü L E N Ç A L I Ş M A L A R Risk değerlendirme sisteminin daha yakından tanınması ve böyle bir sisteme geçilebilmesi için Genel Müdürlüğümüz tarafından çeşitli çalışmalar sürdürülmektedir. Bunlardan ilki; Avrupa Komisyonu Katılım Öncesi Teknik Yardım Programları kapsamında, İngiltere ve Galler denetimli serbestlik sisteminde kullanılan hükümlü risk ve ihtiyaç değerlendirme araçlarını tanımak, kullanımını gözlemek, geliştirilme süreci hakkında bilgi almak, bu araçların sağladığı verilerin sisteme yaptığı katkıları ve ortaya çıkan çıktılarını incelemek ve sistemin ülkemizde geliştirilmesi için ne gibi ön çalışmalara ihtiyaç duyulduğunu belirlemek amacıyla Genel Müdürlüğümüz Denetimli Serbestlik ve Yardım Hizmetlerinden Sorumlu Daire Başkanı İbrahim USTA, Psikolog Serkan MUTAN, Psikolog Mert ELMACI ve Sosyolog Çağrı BAYKAL TURGUT tarafından İngiltere Londra kentine gerçekleştirilen çalışma ziyaretidir. OASys in (Offender Assessment System) İngiltere ceza adalet sistemi sistemdeki yeri ve işleyişi* İngiltere deki mevcut hükümlü değerlendirme sistemini özetlemek gerekirse; OASys (hükümlü değerlendirme sistemi); denetimli serbestlik ve ceza infaz kurumu personeli tarafından kullanılan, bilgisayara yüklenmiş bir değerlendirme sistemdir. OASys in temel kullanım alanları şöyledir: OASys Suçlunun başkaları üzerinde neden olabileceği ciddi zararın riskini değerlendirmek, Kişinin kendine verebileceği zararı değerlendirmek,(bu durum özellikle ceza infaz kurumu servisleri için önemlidir) Suçlunun yeniden mahkum edilmesi olasılığını değerlendirmek, Suçlu kişinin suça yol açan davranışını değiştirmek için gerekli kriminolojik faktörleri (madde ve alkolün kötüye kullanımını, antisosyal davranışları, zihinsel durumu ve çevreyi kapsar) belirlemek ve ceza planına kaynak oluşturmak amacı ile kullanılır. OASys nin kullanımı; mahkemenin, karşısındaki şüpheli veya sanık hakkında değerlendirmeye ihtiyaç duyması durumunda denetimli serbestlik merkezinden hüküm öncesi değerlendirme raporu istemesi ile başlar. Talep, denetimli serbestlik merkezine ulaştığında ilgili uzman kişinin değerlendirilebilmesi için gereken bilgi ve belgeleri mahkeme ve ilgili kaynaklardan temin ederek değerlendirmeye başlar. Hükümlü ile görüşmesinde OASys sistemini kullanır. Değerlendirmenin bitirilip rapor haline getirilmesi için gereken süre 15 gündür. Rapor, mahkemeye OASys in ayrıntılı bildirdiği sonuçlar şeklinde değil mahkemeye sunulacak bir formatta hazırlanır. Rapor içeriğinde kişinin suçla ilişkili görülen ve OASys ten sonuç olarak alınan değerlendirmelerin yorumlanmasına yer verilir. Raporu talep eden mahkeme bu rapor ile kişinin suçla ilişkili bilgilerine, tekrar suç işleme riski ve kişinin kendisine ve çevresine yönelik taşıdığı risk düzeyi hakkında, kişinin suçu işlemesindeki faktörlere, kişinin bu suç karşılığında nasıl bir ceza ile cezalandırılması gerektiği önerisine, kişinin belirlenen ceza ile ihtiyaç duyduğu hangi alanlarda iyileştirilmesinin sağlanab i l e c e ğ i bilgisine ulaşır. 4

5 O A S Y S Denetimli serbestlik gözetimindeki her suçlu OASys değerlendirmesine sahip değildir. Soruşturma aşaması sürecinde ciddi zarar verme riski düşük bulunan ve yeniden mahkumiyet alma olasılığı düşük olan suçlular için ceza öncesi aşamada OASys tamamlanmaz. Mahkemelere sunulacak raporların zamanında ulaştırılmasının gereği ve kaynakların gerekli bir şekilde kullanılması ihtiyacı nedeniyle herkes OASys değerlendirmesine tabi tutulmaz. İngiltere de Ulusal Denetimli Serbestlik standartları düşük riskli davalarda OASys in uygulanmasını gerekli kılmaz. Ancak her ceza infaz kurumundaki kişiye ait OASys değerlendirmesi vardır ve her kişiye ait bir infaz planı hazırlanır. Mahkemenin, OASys den elde edilmiş veriler ile uzmanın bu verilere dayanarak önerilerini sunduğu raporu alması sonrasında kişi hakkında karar verilir. Karar sonrası kişi ya denetimli serbestlik altına alınır ya da hapis cezasını tamamlamak için ceza infaz kurumuna gönderilir. Ceza infaz kurumunda ya da denetimli serbestlik altında yaptırımı infaz edilecek kişi hakkında yeni bir değerlendirme yapılır ve mevcut değerlendirmesi güncellenir. Kişinin ceza infaz kurumunda ya da denetimli serbestlik altında olduğu sürece amaç; kişinin OASys değerlendirmesinden elde edilen, risk puanlarını etkileyen alanlardaki iyileştirmenin sağlanmasıdır. Örneğin kişinin OASys değerlendirmesinde yüksek riske neden olan alan iş sahibi olma becerilerinin yoksunluğu ise kişinin bu alandaki eksiklerini tamamlamaya yönelik programlara dahil edilmesi sağlanır. OASys in, hükümlü sisteme dahil olduktan sonra işlevi bitmemektedir. Yapılan değerlendirmelerin, hükümlü sistemde kaldığı sürece belli periyotlar ile gözden geçirilmesi ve yenilenmesi gerekmektedir. Denetimli serbestlik sistemine dahil olmadan, hapis cezası ile cezalandırılan hükümlüler için de OASys uygulanır. Hükümlünün ceza evine girmesinden sonra ki ilk sekiz hafta içinde cezaevinde görevli denetimli serbestlik personeli tarafından OASys in uygulanması zorunludur. Cezaevine giren her hükümlü için OASys uygulanmak zorundadır. Cezaevinde yapılan bu değerlendirmeler, hükümlünün cezaevinde hangi müdahale programlarına ihtiyaç duyduğunu ve taşıdığı riskleri (kendine zarar, diğer mahkumlara zarar ve personel zarar gibi) ortaya koymak amacıyla yapılır. Bunların dışında hükümlü şartlı tahliye koşullarını karşılar hale geldiğinde yapılan değerlendirmeler yenilenir ve şartlı tahliye kararına ve koşullarına etki eder. Ayrıca 4 yıldan fazla ceza alan her hükümlü tahliye olmadan önce tekrar değerlendirilmek zorundadır. 5

6 M A Y I S S A Y I 2 O A S Y S Aşağıdaki şema OASys in temel işleyişini göstermektedir. 6

7 Ö N C E Ç O C U K L A R - Ç O C U K K O R U M A M E K A N İ Z M A L A- R I N I N İ L D Ü Z E Y İ N D E M O D E L L E N M E S İ P R O J E S İ Önce Çocuklar-Çocuk Koruma Mekanizmalarının İl Düzeyinde Modellenmesi Projesi ile Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğünün gözetimi altında bulunan çocukların topluma tekrar kazandırılması için ihtiyaç duyulan bireyselleştirilmiş eğitim ve iyileştirme faaliyetlerini planlayabilmeyi sağlayacak bir sistemin oluşturulması hedeflenmiştir. Bireyselleştirilmiş İyileştirme Sistemi (BİSİS) ile hükümlü ve tutuklu çocuklara; kuruma girdiği andan tahliye olacağı ana kadar geçen ceza süresi boyunca ihtiyaç duyulan eğitim ve iyileştirme programlarının uygulanması ve uygulanan programların yaratmış olduğu değişikliklerin ölçülmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yeni bir sistem, yeni bir yaklaşım; Bireyselleştirilmiş İyileştirme Sistemi (BİSİS) BİSİS Nedir? Etkin Hükümlü Yönetimi Projesi ile geliştirilmiş, her hükümlü için ayrı bir durum saptaması ve risk değerlendirmesi yapan, cezaevinde yürütülecek iyileştirme sürecini planlayan ve uygulayan, hükümlüye özel programın yürütülmesi için gerekli iyileştirici ortamın oluşturulmasını sağlayan, sürekli ölçme ve değerlendirme ile kendini denetleyen bir yönetim modelidir. BİSİS üç bileşenden oluşmaktadır. Araştırma ve Değerlendirme Formu (ARDEF): BİSİS için geliştirilmiş Bireyselleştirilmiş İyileştirme Planına (BİP) kaynaklık eden durum saptama aracıdır. ARDEF'in amacı, yapılandırılmış bilgi toplamak, kişiyi suça iten faktörleri tespit etmek, kişinin ihtiyaçlarını ve bu ihtiyaca yönelik programların uygunluğunu saptamak, kişinin kendine ve çevresine yönelik risklerini belirlemek ve geleceği için planlar yapmaktır. Bireyselleştirilmiş İyileştirme Programı: Tutuklu/ hükümlünün kuruma kabulü, gözlem ve sınıflandırması, kurum yaşamı, iyileştirme faaliyetleri, ailenin sürece katılımı, yönetimsel uygulamalar ve salıverme sürecini planlar. Bir anlamda vaka yönetimidir. Kişiye özel hazırlanan bu planlamaya Bireyselleştirilmiş İyileştirme Planı (BİP) adı verilir. İyileştirici Ortam: Ceza infaz kurumunda ARDEF'in tespitleri neticesinde hazırlanmış BİP'in yürütülebilmesi için gerekli ortamın sağlanmasıdır. İyileştirici ortam, uygun mekansal koşulların yaratılmasının yanı sıra personelin eğitilmesi, personeller arası uzlaşmanın sağlanması, işbirliğinin geliştirilmesi, hükümlü ailesi ile yakın iletişime geçilmesi, kurumsal planlamaların yapılması, katılımcı yönetimin oluşturulması, akşam ve hafta sonu faaliyetlerin gerçekleştirilmesi, tutuklu/hükümlüye sosyal ve ekonomik destek sağlanmasını da kapsamaktadır. BİSİS'in temel özelliği; mevcut imkanlar dahilinde planlanması, risk, ihtiyaç ve uygunluk saptaması modeline dayandırılmasıdır. Dolayısı ile hazırlanan planın uygulanabilirliği ve sürdürülebilirliği yüksektir. BİSİS ; her hükümlü için ayrı bir durum saptaması ve risk değerlendirmesi yapan, iyileştirme sürecini planlayan ve uygulayan, programın yürütülmesi için gerekli iyileştirici ortamın oluşturulmasını sağlayan, sürekli ölçme ve değerlendirme ile kendini denetleyen bir yönetim modelidir. 7

8 Ö N C E Ç O C U K L A R - Ç O C U K K O R U M A M E K A N İ Z M A L A- R I N I N İ L D Ü Z E Y İ N D E M O D E L L E N M E S İ P R O J E S İ Neden BİSİS? Bilindiği üzere Genel Müdürlüğümüz, 200 yılından bu yana çocuk ceza infaz politikasının işlerliğini arttırmak için programlar geliştirmektedir. BİSİS bu çalışmaların bir sistem bütünlüğü içerisinde, nitelikli yürütülmesini sağlayacaktır. Her yeni model, personel tarafından iş yükü olarak algılanmaktadır. Oysa BİSİS tekrarlanan ve ihtiyacı olmayan kişilere yönelik yürütülen çalışmaların ihtiyaç duyanlara kanalize edilmesi dolayısı ile iş gücü ve zamanın verimli kullanılmasını sağlayacaktır. Pilot kurum olarak seçilen; Ankara Çocuk Eğitimevi, Ankara Çocuk ve Gençlik, Maltepe Çocuk ve Gençlik ile Antalya L Tipi Kapalı Ceza İnfaz kurumlarından bu yönde geribildirimler alınmaktadır. Öyle ki, proje tamamlandıktan sonra da dört kurumda BİSİS faaliyetleri sürdürülmekte ve geliştirilebilmesi için çalışmalar devam etmektedir. Uygulamanın yapıldığı odalarda kalan çocuklardan ismini bilmedikleri bu uygulamaya yönelik güzel cümleler duyulmakta ve tüm odalarda uygulanmasını talep eden dilekçeler gelmektedir. Bireyselleştirilmiş İyileştirme Programı Uygulama Mödülü ile çocuğun kuruma girişinden salıverilmesine kadar olan süreci yapılandırılmaktadır. Proje kapsamında bahsedilen tüm bu çalışmaları yürütmeyi kolaylaştıracak bir araca duyulan ihtiyaç neticesinde web üstünden çalışan Bireyselleştirilmiş İyileştirme Programı Uygulama Mödülü geliştirilmiştir. Kuruma yeni gelen çocuğun ilk kaydı İyileştirme İnfaz Koruma Memurları (İYİKM) tarafından bu program vasıtası ile yapılmaktadır. Yine aynı program içerisine dahil edilmiş olan ARDEF doldurularak risk ihtiyaç ve uygunluk analizi yapılan çocuğun cezaevinde geçireceği süreç planlanmaktadır. Kullanıcılara çocuk ile ilgili uyarı ve hatırlatmalar yapan program işleyişi kolaylaştırmaktadır. Bir Adım Daha, Çocuklar İçin Adalet Projesi BİSİS yönetim modelinin yaygınlaştırılması ve personel tarafından benimsenmesi için yeni bir projeye daha ihtiyaç duyulmuştur yılları arasında yürütmek üzere Çocuklar için Adalet Projesi geliştirilmiştir. Yeni proje ile; BİSİS yönetim modelinin ceza infaz kurumu personeline anlatılarak benimsetilmesi, eğitim merkezi müfredatı oluşturularak eğitimler verilmesi, Bireyselleştirilmiş İyileştirme Programı Uygulama Mödülünün UYAP'a entegrasyonunun sağlanması, yeni yönetim modelinin yetişkin ceza infaz kurumlarına yaygınlaştırılması, planlanmaktadır. Yeni proje kapsamında: Geliştirilmiş olan yönetim modelinin ceza infaz kurumu çalışanlarına anlatılması ve eğitim müfredatı oluşturularak personel eğitim merkezlerimizde bu modele ilişkin eğitimlerin verilebilmesi, Söz konusu ölçme değerlendirme araçlarının UYAP a entegrasyonunun sağlanması, ceza infaz kurumlarındaki birimlerin yürüttüğü çalışmaların daha sistemli olarak değerlendirilmesi, Geliştirilen yönetim modelinin yetişkin ceza infaz kurumlarında da yaygınlaştırılması, planlanmaktadır. 8

9 T Ü R K D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K H İ Z M E T L E R İ N D E Ç O- C U K L A R İ Ç İ N E T K İ N B İ R R İ S K D E Ğ E R L E N D İ R M E SİS T E M İ N İ N O L U Ş T U R U L M A S I P R O J E S İ Ülkemizde denetimli serbestlik hizmetlerinde risk değerlendirme sisteminin kullanılmasına karar verilmiş ve çalışmalarına başlanmıştır. Türk Denetimli Serbestlik Hizmetlerinde Çocuklar İçin Etkin Bir Risk Değerlendirme Sisteminin Oluşturulması Projesi Avrupa Birliği Katılım Öncesi Ortaklığı Yardım Aracı (IPA) 1. Bileşeninin 2012 yılı programlaması için teklif edilmiştir. Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu tarafından projenin kabul edilebilir nitelikte olduğu ve bir yıl erken başlatılabileceği belirtilmiştir. Projenin amacı, Türkiye'de suç işleyen çocukların etkin bir şekilde topluma kazandırılmaları için ihtiyaç duyulan programları belirleyebilmek amacıyla AB standartlarıyla uyumlu risk değerlendirme aracı geliştirmektir. Proje kapsamında; AB üye ülkeleri uygulamaları ve ilgili literatür incelenerek taslak uygulama çerçevesinin belirlenmesi; Taslak birincil ve ikincil mevzuat taslaklarının oluşturulması, 12 denetimli serbestlik şubesinde 8 ay süre ile pilot uygulama yapılması, Pilot uygulamalar için teknik kurulum yapılması ve personelin eğitilmesi, Kuramsal ve çalışma ziyaretleri incelemeleri ile pilot uygulamalardan edinilen deneyimlerle mevzuat taslaklarının gözden geçirilmesi, planlanmaktadır. Türk Denetimli Serbestlik Hizmetlerinde Çocuklar İçin Etkin Bir Risk Değerlendirme Sisteminin Oluşturulması Projesi Arka Planı Etkili bir ceza adalet ve infaz sisteminde güvenilir bir risk değerlendirme sistemi çok önemlidir. Avrupa Birliği ülkelerindeki denetimli serbestlik uygulamalarına bakıldığında suçluları değerlendirirken bireye özgü uygun cezaların verilebilmesi için risk değerlendirmeyi esas alan bir ölçme değerlendirme aracının kullanıldığı görülmektedir. Suçluların risk düzeyleri belirlenmekte, kişiye özgü ihtiyaçları tespit edilmekte ve uygun müdahale programlarına yönlendirilmektedirler. Ülkemizde de etkili bir denetimli serbestlik sisteminin kurulması için güvenilir bir değerlendirme sistemine ihtiyaç duyulmaktadır. Mevcut duruma bakıldığında hakimlerin hapis cezasına alternatif uygulamalar yerine hapis cezalarını daha çok tercih ettikleri görülmektedir. Hakimlerin ceza verme sürecinde kişiyi suçlu bulması ile kişi hakkında uygun cezayı belirlemesi ayrı konudur. Hakimlerin sanıklar hakkında uygun cezayı verebilmeleri için kişiyi her yönüyle tanıyor olmaları çok önemlidir. Sanığı tam tanımadan muhtemel risk belirlemeden kurulacak hükmün suçlu, toplum ve uygulayıcılar açısından olumsuz sonuçları olduğu gibi farklı uygulamalar nedeni ile de toplumdaki adalet duygusunun zedelenmesine neden olabilmektedir. 9

10 M A Y I S S A Y I 2 T Ü R K D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K H İ Z M E T L E R İ N D E Ç O- C U K L A R İ Ç İ N E T K İ N B İ R R İ S K D E Ğ E R L E N D İ R M E SİS T E M İ N İ N O L U Ş T U R U L M A S I P R O J E S İ Hükümlülere bireysel ihtiyaçlarına özgü denetimli serbestlik hizmetlerinin verilebilmesi için risk değerlendirmelerinin yapılması ve risk değerlendirmesinin sonucu doğrultusunda kişiye özgü gerekli müdahale programlarının uygulanması, tekrar suç işlemenin önlenerek toplumun korunmasına önemli katkı sağlamış olacaktır. Bu nedenle Türk Denetimli Serbestlik Hizmetlerinde risk değerlendirme sisteminin oluşturulmasına ihtiyaç duyulmaktadır. daha doğru ve yerinde kullanılması sağlanacaktır. Oluşturulacak hüküm öncesi raporların yeni formatları ile mahkemelere daha yetkin olarak yardımcı olunması ve çocukların rehabilitasyonu açısından daha hedefe yönelik kararlar verilmesi sağlanacaktır. Ayrıca risk değerlendirme sistemi ile hangi suçlunun ne tür ihtiyaçları olduğu tespit edilebilecektir. Çocuklar için en uygun kararın verilmesi açısından hüküm öncesi raporların format ve içeriğindeki yeterliliğin olması gereklidir. Geliştirilen bu sistemle hüküm öncesi raporların oluşturulması ve yeterli hale getirilmesi ile ceza adalet sistemine önemli bir katkı sağlanacaktır. Denetimli serbestlik sisteminde de risk değerlendirme aracının geliştirilmesi, UNICEF ile iş birliğinde çocuk ceza infaz kurumları için geliştirilen daha önceki çalışmanın devamı niteliğinde olacaktır. Böylelikle birbirleriyle uyumlu çalışabilen, kendi içinde farklılıkları olan tek bir ölçme değerlendirme sisteminin geliştirilmesi düşünülmektedir. Geliştirilen bu risk değerlendirme sisteminin (BİSİS) ulusal düzeyde uygulanmasını sağlamak ve ulusal raporlar ve istatistikler elde edebilmek için sistemin UYAP bilişim sistemine entegrasyonunun sağlanması ve gerekli yazılımların da yapılması planlanmaktadır. Geliştirilen risk değerlendirme araçlarıyla çocukların yeniden suç işlemelerinin önlenmesi amacıyla daha yeterli değerlendirilmesi, personel ve kaynakların 10

11 M A Y I S S A Y I 2 T Ü R K D E N E T İ M L İ S E R B E S T L İ K H İ Z M E T L E R İ N D E Ç O- C U K L A R İ Ç İ N E T K İ N B İ R R İ S K D E Ğ E R L E N D İ R M E SİS T E M İ N İ N O L U Ş T U R U L M A S I P R O J E S İ Adalet Bakanlığı Stratejik Planında Bakanlığın vizyonu Güven duyulan bir adalet sisteminin oluşturulması olarak belirlenmiştir. Geliştirilen bu sistemle;hakimlerin daha etkili ve isabetli karar vermeleri sağlanacak ve toplumda adalete olan güven duygusu arttıracağından ve karar sonrasında cezaların infazında hükümlüler için en uygun iyileştirme yöntemlerinin belirlenmesine katkı sağlayacağından, Adalet Bakanlığı vizyonuna uygun bir etki oluşturacağı düşünülmektedir. Aynı zamanda risk değerlendirme sistemi ile denetimli serbestlik hizmetlerinin, Avrupa standartlarına eş değer uygulamalara sahip olması sağlanacaktır. Risk Değerlendirme Sistemi nin UYAP Bilişim Sistemi ne entegre olması ile ulusal düzeyde takip edilmesi ve sistemi geliştirmek için bir kurulun oluşturulması ile de risk değerlendirme sistemi nin sürdürülebilirliği sağlanabilecektir. Kaynaklar; 1) Risk ve İhtiyaç Değerlendirme Sistemi İngiltere Çalışma Ziyareti Raporu Mart ) Türk Denetimli Serbestlik Hizmetlerinde Çocuklar İçin Etkin Bir Risk Değerlendirme Sisteminin Oluşturulması Projesi proje fişi