Avrupa Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Bord Sınavı. (European Board Examination of Otorhinolaryngology Head and Neck Surgery= EBE ORL)

Transkript

1 Avrupa Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Bord Sınavı (European Board Examination of Otorhinolaryngology Head and Neck Surgery= EBE ORL) Prof. Dr. Onur Çelik Genel Bilgi Avrupa Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi (KBB BBC) Bordu Avrupa Tıp Uzmanları Birliği Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Bölümü (European Union of Medical Specialists Section Otorhinolaryngology Head and Neck Surgery = UEMS ORL) tarafından 2008 yılında oluşturulmuştur. Daha sonra Avusturya Anayasasının sivil toplum kuruluşları prensiplerine göre yapılandırılmıştır. Bord, temel olarak, Uzmanlık eğitimlerini KBB BBC alanında almış uzmanların eğitim düzeylerinin Avrupa Standartlarına uygun olup olmadığını test edip, başarılı olanlara sertifika vermektedir. Yazılı ve sözlü sınavları başarmış olanlardan uzmanlık eğitimini tamamlamış olanlar Fellow of the European Board of ORL HNS ünvanını ve bunu belirten sertifikayı almaktadırlar. Verilen sertifika, Avrupa Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Bord Üyesi olduğunu gösteren bir belgedir (Şekil 1). Sınavları başarmış, ancak henüz uzmanlık belgesini almamış olanlar (UEMS üyesi ülkelerden birinde son yıl KBB ve BBC asistanı olanlar) ise Diploma of the European Board of Otorhinolaryngology belgesi almaktadırlar.

2 Şekil 1. Avrupa KBB ve BBC bord belgesi örneği. Bu belgeyi almak için adayların uygun belgelerle ve ücret yatırarak Avrupa Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Bord Sınavına katılmak üzere başvurmaları ve yapılacak sınavlarda başarılı olmaları gerekmektedir. Yazılı sınava giriş ücreti 300 Avrodur. Sözlü sınava giriş ücreti 400 Avrodur. Sınavda başarılı olanların sertifika/diploma almak için ayrıca 200 Avro daha ödemeleri gerekmektedir. Avrupa Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Bord Sınavı ilk defa yazılı sınav olarak 29 Haziran 2009 yılında 1. Avrupa Akademisi Kongresi sırasında 80 adayın katılımı ile Mannheim da yapılmıştır. Yazılı sınavlar daha sonra sırasıyla Pampolana, Barcelona, Toulouse, Nice ve Viyana da yapılmıştır (Tablo 1). Sözlü sınavlar ise, özel bir altyapı ve uzun bir hazırlık gerektirmesi nedeniyle, her defasında Viyana da yapılmaktadır. Sınava başvuru için sınava başvuru ile ilgili formun doldurulması ve şu belgelerin; kimlik belgesi, fotoğraflı özgeçmiş, doldurulmuş ve imzalanmış asistan karnesi, uzman (veya son yıl asistanı) olduğuna dair belge ve sınav ücretinin yatırıldığına dair dekont istenmektedir. Son yıl asistanlarının başvurusu sadece UEMS üyesi ülkeler için söz konusudur ve Türkiye bu ülkelerden biridir.

3 Sınav Tekniği Avrupa Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Bord Sınavı iki aşamalı olarak yapılmaktadır: 1. Teorik bilgilerin sınandığı yazılı sınav ve 2. Bilgilerin kullanılabilme becerilerinin değerlendirildiği sözlü sınav. Her iki sınavın dili İngilizcedir. Yazılı sınavlar uluslararası bir bilimsel toplantıya eklenerek yapılmaktadır. Toplantı tarihinde ve toplantı yerinde sınav gerçekleştirilmektedir. Yazılı sınavlar şimdiye kadar yılda bir defa yapılmıştır; ancak önümüzdeki yıldan itibaren yılda iki defa. Örneğin 2014 yılında ilk sınav Avrupa Larengoloji Kongresine eklemlenmiş biçimde, 12 Nisan 2014 tarihinde Antalya da ve ikinci sınav ise 19 Temmuz 2014 tarihinde Varşova da yapılacaktır. Sözlü sınavlar ise her zaman sonbaharda Viyana da yapılmaktadır. Viyana Müzik ve Sanat Üniversitesi (University of Music and Art) sözlü sınavın yapıldığı yerdir ve şu ana kadar bu yer hep sabit kalmıştır (Şekil 2). Şekil 2. Sözlü sınavların sabit adresi olan Viyana Müzik ve Sanat Üniversitesi nin lokalizasyonu. Yazılı sınav 3 saat sürmektedir ve İngilizce olarak hazırlanmış tek doğru yanıtın söz konusu olduğu çoktan seçmeli 100 sorunun yanıtlanması beklentisiyle uygulanmaktadır. Sınavdan önce, katılımın zorunlu olmadığı, ancak yararlı olan ve sınav ile ilgili genel bilgilendirmenin yapıldığı bir Sınav Öncesi Açıklayıcı Toplantı yapılmaktadır. Adayların bu oturuma katılmalarını öneririm. Sınavın

4 uygulandığı mekanda defter, kitap, cep telefonu, bilgisayar vb kişisel eşyaların bulundurulması kesinlikle yasaklanmıştır. Sözlü sınava başvuran adaylar sabah ve öğleden sonra grubu olarak ikiye ayrılırlar. Sorulacak sorular bu her iki grup için de dengelenmiş biçimde farklıdır. Sorular her iki gruptaki adaylara sınav öncesinde topluca verilir ve ön hazırlık yapmak üzere yarım saat süre tanınır. Sabah ve akşam grubu Otoloji, Baş ve Boyun ve Rinoloji olmak üzere 3 ayrı salonda rotasyon içinde sınava girerler. Sınav aynı anda başlar ve her salonda aynı süre içinde aynı sayıda soru yanıtlanmak durumundadır. Adaya her salonda 4 soru sorulur, her soruyu yanıtlamak üzere 6 dakikalık süre verilir ve dolayısıyla adayın otoloji, baş ve boyun ve rinoloji salonlarında 24 er dakikadan üç etapta sınavı yapılmış olur. Her aday için, 3 X 4 = 12 soruyu yanıtlamak üzere, toplam sınav süresi 72 dakikadır. Her masada adaya dörder soru sorulur. Önceden hazırlanmış olan bu sorular sabah sınava giren tüm adaylar için aynıdır. Öğleden sonra sınava giren adaylar için de kendi içlerinde aynı benzerlik söz konusudur. Böylece bir aday otoloji salonunda bir masada iki sınav yapıcı tarafından her birinin sorduğu ikişer soru (toplam dört soru) ile sınanmak durumundadır. Aday için aynı işlem diğer iki salonda baş ve boyun ve rinoloji için de tekrarlanmaktadır. Aday, her salonda bir masada iki sınav yapıcının önünde oturarak kendisine yöneltilen soruları yanıtlamaktadır. Yani, 3 ayrı salonda ikişer kişiden oluşan toplam 6 sınav yapıcı tarafından 3 X 4 =12 soru ile sınanmaktadır. Adayın bir salondaki sınavı tamamlandığında salonun ortasında beklemekte ve aynı salondaki tüm adaylar birlikte bir sonraki salona götürülmektedir. Bu transfer sırasında sınav yapıcılar da adayın o sınavdaki sınavdan aldığı sonucu kayda geçirmekte ve kararlarını vermektedirler. Sınavda uzmanın (bord adayının) İngilizce bilgisi ölçülmemektedir; dil becerisi dikkate alınmamaktadır. Bununla birlikte, adayın soruyu anlaması ve söyleyeceklerini sınav yapıcıya istenen sürede aktarabilmesi kaçınılmaz biçimde belli bir dil yeterliliğine sahip olmasını gerektirmektedir. Girdiğim sınavlarda

5 başarısız olanların yarıdan biraz çoğunun dil konusunda da yeterli olmamaları dikkatimi çekmiştir. Sorular Yazılı sınav test sınavı olarak yapılmaktadır ve her soru için 5 yanıt seçeneğinin sunulduğu çoktan seçmeli ve tek doğru yanıtın olduğu 100 soru sorularak yapılmaktadır. Sorular temel bilgiler (%5), otoloji (%22), burun ve paranazal sinüsler (%17), larenks ve trakeobronşiyal sistem (%17), oral kavite, farenks ve özofagus (%17), baş ve boyun ve fasiyal plastik cerrahi (%22) alanlarından sorulmaktadır. Türk KBB ve BBC Yeterlik Kurulu Uzmanlık Çekirdek Eğitim Programına göre eğitim almış bir adayın bu sınavlarda başarılı olması kuvvetle olasıdır. Bu sorular sınav yapıcılar tarafından yıl boyunca hazırlanarak çalışma grubuna gönderilmektedir. Her soru önce çalışma grubu tarafından değerlendirilmekte ve daha sonra Heidelberg Üniversitesinin ilgili departmanı tarafından teknik analizden geçirilmektedir. Bu süreci tamamlayan soru, gerektiğinde revize edilerek, soru bankasına aktarılmaktadır. Hali hazırda birkaç bin yazılı sınav sorusu bankada bulunmaktadır. Yazılı sınav soruları 4 5 yıl uzmanlık eğitimi almış olan bir Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Uzmanının teorik bilgi düzeyinin Avrupa standartlarında olup olmadığını ölçmeye yöneliktir. Bu sınavı geçmek sözlü sınava başvurmak için bir zorunluluktur. Sözlü sınav soruları da yine bord kurulu üyeleri yani sınav yapıcılar tarafından hazırlanmakta ve benzer bir analiz ve revizyon sürecinden geçirilmektedir. Sözlü sınav soruları 4 5 yıl uzmanlık eğitimi almış olan bir Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Uzmanının tıbbi bilgileri uygulama becerilerinin Avrupa standartlarında bir düzeyde olup olmadığını ölçmeye yöneliktir. Bu sınava ancak yazılı sınavda başarılı olmuş adayların başvurma hakkı vardır. Sözlü sınav adayın yazılı sınavı geçmiş olması nedeniyle, zaten gerekli teorik bilgiye sahip olduğu varsayımı ile, tanı koyma becerisinin, tedavi seçeneklerini bilip bilmediğinin, klinik ve laboratuar bulgularını yorumlama becerisinin ölçüldüğü bir biçimde tasarlanmaktadır. Diğer bir deyişle, uzmanın hasta ile ve hastalıkla başa çıkma düzeyini ölçmek için yapılandırılmış bir sınavdır.

6 Sözlü sınavda uzmanın en sık görüleni, en ciddi olanı (örneğin ani sensorinöral işitme kaybında vestibüler schwannoma ve multipl skleroz) bilip bilmediğinin görülmesi, tanı ve tedavide makul bir algoritmaya sahip olup olmadığının araştırılması ve hasta güvenliğinin tehlikeye sokulmadığından emin olunması amaçlanmaktadır. Hasta güvenliğinin tehlikeye sokulma olasılığı tanıda major bir hata yapıp yapmadığına, ayırıcı tanıda önemli bir hastalığın atlanıp atlanmadığına ve tedavi seçeneklerinden haberdar olup olmadığına bakılarak araştırılmaktadır. Adayın ileri bir cerrahinin teknik ayrıntılarına hakim olup olmaması, hatta endikasyon koyma becerisi araştırılmamaktadır. Önümüzdeki yıllarda sözlü sınav sorularının şu dört tipten birisinden olması planlanmaktadır: 1. Özgün bir patoloji hakkında olabilecektir. Örneğin Bana Meniere hastalığı hakkında bildiklerinizi anlatınız gibi. 2. Semptomun değerlendirilmesi hakkında olabilecektir. Örneğin İşitme kayıplı bir hastayı nasıl araştırırsınız? gibi. 3. Bir hastalığın tedavisi hakkında olabilecektir. Örneğin T2N0M0 dudak kanserinde tedavi seçenekleri nelerdir? gibi. 4. Cerrahi teknik hakkında olabilecektir. Örneğin Tonsillektomiyi nasıl yaparsınız? gibi. Sınav Yapıcılar Avrupanın farklı ülkelerinden seçilerek oluşturulanavrupa Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Bord Kurulu bulunmaktadır. Bu kurulun üyeleri bord sınavlarını uygulamaktadırlar. Bord kurulu sınav yapıcılardan oluşur. Bu bord kurulunun, üyeleri içinden ve kurul tarafından seçilen ve 6 kişiden oluşan bir çalışma grubu bulunmaktadır. Çalışma grubu, hazırlanmış soruların teknik analizlerinin yapılmasını, sınav sorularının belirlenmesini, yazılı ve sözlü sınavların organize edilmesini ve nihayet sınav sonuçlarının duyurulmasını ve istatistiklerin yapılmasını yürütmektedir.

7 Yazılı sınavlarda, sınav sadece supervise edilmek durumunda olduğu için, çalışma grubundan 2 4 üye görev almaktadır. Sözlü sınav ise, adaylarla teke tek ve yüz yüze yapılan bir sınav olması nedeniyle, daha geniş bir kurul tarafından yürütülmektedir. Her sözlü sınavda yardımcılar ve supervisor lar ile birlikte 100 den fazla kurul üyesi görev almaktadırlar. Geçmiş Sınavların Sonuçları Bu yıl (2013) yapılan sözlü sınava 117 başvuru yapılmış, ancak 110 aday sınava girmiştir. Tümü daha önceden yazılı sınavı başarmış ve dolayısıyla teorik bilgisinin yeterli olduğuna karar verilmiş olan bu adaylardan 85 tanesi sözlü sınavı başarmıştır. Başarı oranı %77 olmuştur. Bu oran önceki yıllarda daha yüksek, geçen yıl ise daha düşük olmuştur (Tablo 1). Tablo 1. Geçmiş Bord Sınavları SINAV YERİ YAZILI SÖZLÜ TARİH BAŞVURAN GEÇEN KALAN Mannheim Yazılı Pampolana Yazılı Vienna Sözlü Barcelona Yazılı Vienna Sözlü Toulouse Yazılı Vienna Sözlü Nice Yazılı Vienna Yazılı Vienna Sözlü

8 Sınava Girecekler İçin Yararlı Olabilecek İpuçları Önemli veya belli başlı klinik tabloların ayırıcı tanılarını en önemlileri ve en sık görülenleri atlamayacak biçimde ezberleyiniz. Hastalıkların klinik değerlendirmelerini sistematik ve mantıklı bir algoritma ile özetleyecek bilgiler edininiz. Önce öykü (özellikle hastaya nelerin sorulacağını belirtebilecek durumda olunuz), klinik muayene (bu muayenenin tam ve sistematik olması önemli), laboratuar incelemeler. Tedavi seçenekleri hakkında bilginiz olsun. Belli başlı ameliyat görüntülerine hakim olunuz. Örneğin boyun diseksiyonunda büyük damar ve sinirlerini, kulak cerrahisinde mastoid kavitede bir yapıyı veya timpanik kavite içindeki landmarkları, orta meatusta etmoid bullayı tanıyacak kadar cerrahi alan hakimiyetiniz olsun. Tanıda veya tedavide hasta sağlığını riske edecek hatalardan kaçınmak çok önemli. Sınavda kalmak için böyle bir tane hata yapılması yeterlidir. Örneğin kafa içi basınç artışı gösteren bir klinik senaryonun tanı işlemlerinde lomber ponksiyon yapılır dememeniz veya sorulursa hayır yapılmaz diye yanıtlamanız gereklidir. Güncel ve daha ayrıntılı bilgi edinmek için bordun şu web adresinden bilgi edinebilir: hns.org