4. Elektronik Tablolama Programı

Transkript

1 4. Elektronik Tablolama Programı 4.1. Elektronik Tablolama Programı Olarak Microsoft Excel Satır ve sütunlardan oluşan, tablo görünümlü ancak üzerinde birçok işlemin yapılabildiği yazılımlara elektronik tablo adı verilir. En yaygın kullanılan elektronik tablo yazılımı Microsoft Excel dir. Bu bölümde Excel ele alınacaktır Elektronik Tablolama Uygulamasını Başlatmak Elektronik tablolama uygulaması olan Microsoft Excel i başlatmak için Başlat düğmesi tıklanarak Programlar sekmesinden Microsoft Excel seçilir. Şekil 4.1. Microsoft Excel' in başlatılması

2 Pencere Yapısı Excel, Windows işletim sistemi altında çalışan bir elektronik tablolama programıdır. Excel de, matematiksel işlemler, grafik oluşturma işlemi, tablo oluşturma işlemi yapılabilir ve bu oluşturulan bilgileri biçimlendirmeler yapılabilir. Şekil 4.2. Microsoft Excel Pencere Yapısı Excel elektronik tablolama programına girebilmek için, Windows 2000 içerisindeyken Başlat menüsünden Programlar-Microsoft Excel programı seçilir. Karşımıza boş bir çalışma kitabı gelir. Bu gelen çalıma kitabının adı henüz isim verilmediğinden ekranın sol üst köşesinde kitap 1 olarak görüntülenir. Bu ismin, Excel den çıkmadan her yeni bir boş belge oluşturulduğunda kitap2, kitap3,... şeklinde değiştiği görülür. Yani Excel den çıkmadan oluşturulan her çalışma kitabının adı bir artarak verilir. Ancak Excel den çıkılıp tekrar girildiğinde bu ismin yeniden kitap 1 olduğu görülür. Çalışma kitabının her bir bölümüne sayfa sekmeleri adı verilir. Excel çalışma kitabının da sayfa1, sayfa2, sayfa3 diye isimlendirilmiş üç tane çalışma sayfasından oluştuğunu görürüz. Bir sayfadan diğerine geçebilmek için o sayfanın üzerine tıklamanız yada ctrl +page up(down) klavye tuşlarını kullanmanız yeterlidir.

3 Çalışma Kitabı, Çalışma Sayfası ve Hücre Kavramı Çalışma Kitabı: Excel de yaratılmış bir dosya, bir çalışma kitabıdır. Çalışma Sayfası Alanı: Tüm çalışma sayfası ve hücreler, kılavuz çizgileri, satır ve sütun başlıkları, kaydırma çubukları ve sayfa sekmeleri de içinde olmak üzere öğelerinin tümüdür. Ayrıca satır ve sütunların belirgin olarak görünmesini sağlayan çizgilere kılavuz çizgileri adı verilir. Çalışma Sayfası: Çalışma kitaplarını temsil eden belge pencerelerinin alt kısmında yan yana dizili olan düğmelerden her birine (sayfa1, sayfa2, sayfa3,..) çalışma sayfası denmektedir. Şekil 4.3. Çalışma Sayfası Satır, Sütun: Excel çalışma tablosu satırlardan ve sütunlardan oluşur. Bir Excel çalışma sayfası, sayılarla numaralandırılmış toplam satır ve harflerle isimlendirilmiş (A dan IV ye kadar) toplam 256 sütundur. Hücre: Satırların ve sütunların kesiştikleri her bir kutuya verilen isimdir. Çalışma tablosunda her satır ve sütunun kesiştiği yerde oluşan adet dikdörtgenin her birine hücre adı verilir. Bir hücre ise sütun ve satır isimlerinin ardı ardına söylenmesiyle isimlendirilir. Örneğin A sütunuyla 2. Satırın kesiştiği yerdeki hücrenin adı A2 olarak isimlendirilir. o Hücre başvurusu: hücrenin çalışma sayfası üzerinde işgal ettiği koordinatlar dizisi. Örneğin, B sütunuyla 3 satırının kesişiminde görünen hücrenin başvurusu B3tür. o Mutlak hücre başvurusu: bir formülde, formülü içeren hücrenin konumuna bakılmadan, hücrenin tam adresi. Mutlak başvuru, $a$1, $b$1 vb. Biçimini alır. Göreceli hücre başvurusu: formülü içeren hücreden başlayarak başka bir hücreyi nasıl bulacağını söyleyen, A1 gibi bir hücre başvurusudur. Göreceli başvuru kullanma, bir kişiye bulunduğu yerden nereye gideceğini açıklayan yönleri vermeye benzer; örneğin, "iki blok yukarı ve bir blok sağa git".

4 Araç Çubuklarının Tanıtılması En üstte yer alan ve üzerinde Microsoft Excel Kitap1 yazan satıra Başlık Çubuğu denir. Üzerinde Dosya, Düzen, Görünüm, Ekle gibi menü başlıklarının bulunduğu satıra Menü Çubuğu denir. Menüler ile yapabileceğiniz işlemleri araç çubuklarını kullanarak da yapabilirsiniz. Excel program penceresinde gözüken üç temel araç çubuğu bulunmaktadır. Bunlar; Standart Araç Çubuğu, Biçimlendirme Araç Çubuğu ve Formül Çubuğu'dur. Araç çubuklarını ilave etmek için, Görünüm menüsünden Araç çubukları komut sırası takip edilmelidir. Standart Araç Çubuğu: Menülerde bulunan komutlara simgeler aracılığıyla ulaşmak için kullanılan çubuktur. Şekil 4.4. Standart Araç Çubuğu Yeni boş belge oluşturmak için kullanılır. Tıklandığında yeni belge açılır. Yeni belge yeni bir pencerede açılır ve ismi mevcut belgeden bir sonraki ismi alır. Örneğin; Belge 2 ismini alır. Daha önceden word de hazırlanmış ve diskimizde veya diskette kaydettiğimiz belgeleri açmak için kullanılır. Üzerinde çalıştığımız belgeyi sabit diske veya diskete kaydeder Mevcut belgeyi interneti kullanarak Outlook aracılığıyla e- posta olarak gönderir. Tıklandığında Outlook penceresi açılır. Daha önceki bölümlerde gördüğümüz İleri ve Geri işlemleri Sayfaya istenen hücre sayısında tablo ekler. Belgedeki veya belgenin bir bölümündeki sütun sayısını değiştirir. Belgedeki yazım ve dilbilgisi denetimini yapar. Sözlükte olmayan kelimeleri bulur ve o kelimenin yerine size öneriler sunar, sizin isteğinize göre yazdığınız sözcüğü sözlüğe ekler. Daha önceki bölümlerde gördüğümüz sırasıyla Kes, Kopyala, Yapıştır butonları. Biçim Boyacısı, biçimi seçili nesneden veya biçimden kopyalar ve tıkladığınız nesneye veya metne uygular. Köprü Ekleme, yazınızın herhangi bir bölümüne link vermeye yarar. Tablo yaratmak düzenlemek, sıralamak için, seçilen metne, paragraflara, hücrelere veya nesnelere kenarlık eklemek veya Tablolar ve Kenarlıklar araç çubuğunu düzenlemek için kullanılır. Tıkladığınızda satır ve sütun sayısı fareyi sürükleyerek seçilir ve seçilen satır ve sütun sayısı kadar Excel hücresi açar. Çizim araç çubuğunu görüntüler veya gizler.

5 Biçimlendirme Araç Çubuğu: Metin ve hücre ile ilgili biçim ayarlarının kısayollar yardımıyla yapılmasını sağlayan çubuktur. Şekil 4.5.Biçimlendirme Araç Çubuğu Seçilen metnin veya sayıların yazı tipini değiştirir. Seçilen metnin boyutunu değiştirir. Sırasıyla seçilen metni veya sayıyı Kalın, italik, Altıçizili yapar. Seçilen metni ve satır içi nesneleri sırasıyla sola, ortaya, sağa hem sağa hem de sola hizalamak için kullanılır. Birden fazla hücre seçili ise bunları birleştirir ve text i ortalar. Seçilen hücreye para birimi girilmesini sağlar. Seçili hücrelerdeki rakamı 100 ile çarpar ve rakamın sağ tarafına % işareti ekler. Seçili hücrelerdeki rakamlara iki ondalık hanesi ekler. Binler hanesine virgül koyar. Seçili hücrelerdeki rakamlara iki ondalık hanesi ekler. Butona her tıklamada bir ondalık hane ekler. Seçili hücrelerdeki rakamlara iki ondalık hanesi ekler. Butona her tıklamada bir ondalık hane çıkar. Seçili paragrafın girintisini artırır veya azaltır. Seçili hücrelerin kenarına çizgi veya çerçeve koyar. Seçili hücrelerin renklendirilmesinde kullanılır. Seçilen metnin rengini değiştirir. Formül Çubuğu: Buradan aktif olan hücre adresini görebilir. (Şekilde A1) ve yine buradan verilerimize = ifadesinin önüne girebiliriz. Şekil 4.6. Formül Çubuğu Formül Araç Çubuğu, hesaplama işlemlerini yaptığımız Excel'e özgü bir araç çubuğudur. Standart ve Biçimlendirme araç çubuklarından hemen sonra gelen normalde sadece aktif durumdaki hücrenin hangisi olduğunu gösteren ve hemen yanında Git düğmesi olan (aşağı ok işaretli düğme) boş satırdır. Aktif hücreye bilgi girmek amacıyla klavyeden herhangi bir tuşa basılınca veya formül çubuğunda çift tıklama yapıldığında aktif duruma geçer ve aşağıdaki üç işlem düğmesi belirir. (İptal): Girilecek bilgiden vazgeçmek anlamına gelir. Buna tıklandığında o hücrede yazmış olduklarınız silinir. ESC tuşuyla aynı anlamı taşır. (Gir): Bilgi girişinden sonra, bilginin aktif hücreye yerleştirilmesi için kullanılır. Enter tuşuyla aynı anlam taşır. (Formül Düzenle): Nasıl bir formül sonucunun izleneceğini belirteceğiniz tanım kutusu açılır.

6 Araç Çubuklarının Ekranda Gösterilmesi ve Kaldırılması Ekran üzerinde çubukların sağ tarafında bulunan ekranın boş bir yerinde farenin sağ tuşuyla tıklayarak açılan menüden herhangi bir araç çubuğunun üzerine gelinip, farenin sol tuşuyla bir defa tıklayarak ekrana getirebiliriz. Ya da Görünüm menüsü araç çubukları kullanılarak ekran penceresinde gösterilip, kaldırılabilir. Şekil 4.7. Araç çubuklarının ekranda gösterilmesi / kaldırılması

7 4.2. Dosya İşlemleri Yeni Komutu Bu komut ile yeni boş bir çalışma kitabı oluşturulabilir. Dosya menüsünden Yeni komutu çalıştırılarak yeni bir Excel belgesi yaratılır. Ya da aynı işlemin klavyedeki kısayolu Ctrl+N tuşudur. Bu komut çalıştırıldığında karşımıza gelen görüntüde genel kısmından çalışma kitabı seçilerek boş bir çalışma kitabı açılır, ya da Elektronik Tablo Çözümleri sekmesinden mevcut tablo şablonlarından birisinin açılması sağlanır. Şekil 4.8. Şablon Penceresi Karşınıza yeni bir çalışma kitabı gelecektir. Çalışma kitabında sayfa1, sayfa2, sayfa3 şeklinde çalışma sayfası açılacaktır. Bu Excel belgesinin açılıştaki adı kitap1 olarak görünecektir. Daha sonra açılacak her yeni kitap için kitap2, kitap3...tanımları atanır. Çalışmalar bu kitaplar üzerinde yapılır.

8 Aç Komutu Bu komut, daha önceden kaydedilmiş bir belgeyi (çalışma kitabını) çağırıp ekrana getirmeyi sağlar. Dosya menüsünden Aç komutu çalıştırılarak kaydedilmiş belge açılır. (Şekil 4.9) Yada aynı işlemi klavyeden Ctrl+O tuşlarıyla yapabiliriz. Bu komut seçildikten sonra karşımıza Aç iletişim penceresi çıkacaktır. Bu iletişim penceresinde açmak için; Belgenin üzerine sonra da aç düğmesine tıklanır. Ya da belgenin üzerine çift tıklanır. Eğer açmak istediğiniz belge başka bir sürücüde ya da klasördeyse bak açılır seçenek kutusundaki ok işareti üzerine tıklanır. Şekil 4.9 Aç Penceresi Buradan aranılan belge bulunur ve üzerine çift tıklanır. Bu komut seçildikten sonra gerekli ayarlamalar (örneğin dosyanın çağrılacağı klasör, dosyanı türü gibi) ayarlamalar yapılarak dosya çağrılır. Kapat Komutu Kapat komutu çalışılmakta olan çalışma kitabının kapatılmasını sağlar. Çalışma kitabını kapatmanın diğer bir yolu ise başlık çubuğunun sağ köşesinde bulunan "pencereyi kapat" düğmesine basılır.

9 Çıkış Komutu Word programından tamamen çıkmak için kullanılır. Ya da klavyeden kısayol olarak Alt+F4 tuşlarına beraber basılarak pencere kapatılır Kaydet Komutu Bu komut, yapılmış çalışma kitabını (belgeyi) bir isim altında kaydetmemizi sağlar. Bu komutun klavyedeki kısayolu Ctrl+S veya Shift+F12 tuşlarıdır. Komut seçildiğinde iki durum söz konusudur; Eğer komut daha önceden verilmemiş ise; Dosyanın adını, kayıt yerini ve kayıt türünü belirtmemiz için farklı kaydet diyalog kutusu karşımıza gelir ve gerekli işlemler yapılarak kayıt gerçekleştirilir. Şekil Farklı Kaydet penceresi Eğer komut daha önceden verilmiş ise; Bütün kayıt tanımı ayarları yapılmış demektir ve dosya aynı isimde direk olarak kaydedilir. Veya araç çubuğu üzerindeki kaydet düğmesini tıklanır. (kayıt esnasında durum çubuğundan bilgi alınabilir) Kayıt sırasında karşımıza gelen diyalog kutusundan seçenekler düğmesine tıklanarak kayıt ile ilgili her zaman yedekle, açma parolası verme, salt okunur öner gibi ayarlamalar yapılabilir. Ayrıca dosya türü kısmında Microsoft Excel çalışma kitabı yazılıyken kayıt yapılırsa, uzantı "xls" olarak, şablon yazılıyken kayıt yapılırsa uzantı "xlt" olarak kendiliğinden verilir. Şablon dosyaları oluşturulduktan sonra kaydedilirken karşımıza gelen diyalog kutusunda kayıt türü kısmından şablon seçilerek bir isimde kaydedilmelidir. Kaydedilen şablonlar templates klasörüne kayıt edilir ve uzantısı da "xlt" olur. Daha sonra bu çalışma kitabı yeni komutuyla seçilerek açıldığında dosyaadı1, dosyaadı2 şeklinde isim alır. Bu şablon dosyası aç komutuyla çağırılıp üzerinde değişiklikler de yapılabilir. Bunun için de aç diyalog kutusundayken, dosya türü kısmından şablon seçilmeli ve daha sonra şablon dosyası çağırılmalıdır.

10 Farklı Kaydet Komutu Genelde daha önceden kaydedilmiş bir çalışma kitabını (belgeyi) farklı bir isim, tür, konum ve seçenek ile kaydedebilmek için kullanılan komuttur. Komutun kullanımı ilk defa kaydedilen bir dosya kaydı ile aynıdır. Daha önceden kaydedilmiş ve yeniden açılmış bir dosya üzerinde çalışıp, dosyayı yeni haliyle başka bir isimle kaydetmek (yani bir kopyasını çıkartmak) istediğinizde farklı kaydet komutunu verilir. Bu işlem için araç çubuğu üzerindeki kaydet düğmesi kullanılmaz. HTML Olarak Kaydet Excel çalışma kitabını web sayfası olarak kaydetmek için kullanılır. ".html" uzantılı belgeler Internet Explorer, Netscape gibi Internet gözatıcılarında (Browser) gözükür Sayfa Yapısı Komutu Tablomuz için kenar boşluklarını, kağıt kaynağını, kağıt yönünü ve diğer düzenleme seçeneklerini ayarlar. Bir çalışma sayfası düşey veya yatay yönlendirmede yazdırılabilir ve farklı kağıt boyutları kullanabilirsiniz. Çalışma sayfası verileri sol ve sağ kenar boşluklarının arasında veya üst ve alt kenar boşluklarının arasında ortalanabilir. Şekil Sayfa Yapısı penceresi

11 Baskı Önizleme Komutu Genel olarak yapılan tabloların yazıcıya aktarılmadan önce nasıl aktarılacağının sayfada tablonun görünüşünü, son halini görebilmek için kullanılır. Dosya menüsünden Bakı Önizleme komutu çalıştırılır. Karşımıza gelen görüntüde sayfa daha yakından incelenebilir, bazı ayarlamalar yapılabilir. Baskı ön izlemeden normal belgeye dönmek için ise kapat düğmesine tıklanır. Ya da klavyeden "Ctrl + F2" tuşlarına da basılarak baskı önizleme yapılabilir. Şekil Baskı Önizleme penceresi Özellikler Yazılan çalışma kitabının özelliklerini görebilmemizi ve değiştirebilmemizi sağlar. Seçili olan Excel çalışma kitabının konusu başlığı, nerede ve hangi kategori içeriğinde yazıldığı gibi özelliklerini verir. Şekil Özellikler penceresi

12 Gönder Komutu Bir fax alıcısına Excel belgesi göndermek için şekil 4.14'deki Dosya menüsü Gönder komut sırası takip edilerek, hazırlamış olduğunuz Excel belgesi bir posta alıcısına, bir fax alıcısına veya Microsoft PowerPoint programına gönderilmektedir Şekil Gönder penceresi Yazdırma İşlemi Ekrandaki çalışma tablosunu yazıcıya aktarmayı sağlayan komuttur. Bu komutun klavyedeki kısayol tuşu karşılığı Ctrl+P tuşudur. Bu komut seçildiğinde karşımıza gelen diyalog penceresinde hangi yazıcıya döküm yapılacaksa yazıcının isminin seçilmesi, yazdırma aralığı (tüm sayfaların mı yoksa belli sayfaların mı yazıcıya aktarılacağı), yazdırılacak olan kısım seçimi (sadece seçili alanın mı, sadece çalışma sayfasının mı yoksa tüm çalışma kitabının mı yazdırılacağı) ve kopya sayısı miktarı ayarlanabilir.! Yazdır komutunda karşımıza çıkan diyalog kutusunda dosyaya yazdır onay kutusu işaretlenirse dosya bir isim altında, yazıcıya aktarılacağı şekilde diske kaydedilir. Şekil Yazdır penceresi

13 4.3. Sayfa ve Hücre İşlemleri Çalışma Kitabına Bir Sayfanın Eklenmesi / Silinmesi Çalışma kitabına bir sayfanın eklenmesi için; Ekle menüsünden Çalışma Sayfası komut sırası takip edilir. Veya Sayfa sekmesinin üzerinde farenin sağ tuşu kullanılarak açılan yardımcı menüden Ekle komutu ile yapılabilir. Çalışma kitabındaki bir çalışma sayfasını silmek için de; Düzen menüsünden Sayfayı Sil komutu kullanılır. Veya Sayfa sekmesinin üzerinde farenin sağ tuşu kullanılarak açılan yardımcı menüden Sil komutu ile yapılabilir. Şekil Sayfa Ekleme / Silme Sayfa Taşıma ve Kopyalama Bir çalışma sayfasının, aynı kitabın başka bir sayfasından sonrasına taşınmasını veya kopyalanmasını, ya da başka bir çalışma kitabına taşınmasını veya kopyalanmasını sağlayan komuttur. Şekil Sayfa taşıma ve kopyalama Sayfaları taşırken veya kopyalarken dikkatli olun. Bir çalışma sayfasını taşırsanız, bu çalışma sayfasındaki verilere dayanan hesaplamalar veya grafikler doğruluğunu kaybedebilir. Şekil 4.18.Taşı veya Kopyala penceresi

14 Aynı şekilde bir çalışma kitabını, diğer sayfalardaki hücre değerleri içeren formül işlevi eklenen sayfaları taşırsanız, çalışma sayfasındaki veriler hesaplamaya eklenebilir. Taşımak veya kopyalamak istediğiniz sayfaları içeren çalışma kitabına geçiş yapın, sonra da sayfaları seçin. Düzen menüsünden Sayfa Taşı veya Kopyala komutunu çalıştırın. Kitap kutusundan, taşıma işlemi seçeneklerini seçin. Şekil 4.18'de karşınıza çıkan iletişim penceresinde; Kitap: seçili sayfaları taşımak veya kopyalamak istediğiniz açık çalışma kitabını tıklatın. Sadece taşınan veya kopyalanan sayfaları içeren yeni bir çalışma kitabı yaratmak için bir yeni kitap seçebilir. Sonraki sayfası: taşıdığınız veya kopyaladığınız sayfaların önüne konmasını istediğiniz sayfanın adını tıklatın. Sayfayı, kitap kutusunda görüntülenen açık çalışma kitabının sayfalarının sonuna koymak için, sona taşı seçeneğini tıklatın. Kopya yarat: seçili sayfaları kopyalar ve özgünlerini yerlerinde bırakır. Bu işlemi daha çabuk ve fare ile sayfaları geçerli çalışma kitabı içinde taşımak için, seçili sayfaları sayfa sekmeleri satırı boyunca sürükleyebilirsiniz. Sayfaları kopyalamak için Ctrl tuşunu basılı tutun ve sonra sayfaları sürükleyin, Ctrl tuşunu bırakmadan önce, fare düğmesini bırakın Hücre Seçme Teknikleri Sadece o hücrenin üzerine fare ile tıklayarak ya da klavyeden yön tuşları ile o hücrenin üzerine gidilerek istenilen hücre seçilebilir. Küçük bir alanı seçme: Fare ile: Fare imleci seçilecek alanın ilk hücresinin üzerindeyken fare sol tuşuna basılı tutulup alanın sonuna kadar sürüklenerek seçim yapılabilir. Aynı zamanda imleç seçilecek alanın ilk hücresinin üzerindeyken, klavyedeki Shift tuşu basılı tutulur ve alanın son hücresine fare ile tıklama yapılarak seçim yapılabilir. Farklı yerlerdeki alanlar ise klavyedeki Ctrl tuşu basılıyken aynı şekilde seçilebilir. Klavye ile: İmleç seçilecek alanın ilk hücresinin üzerindeyken klavyedeki Shift tuşu basılıyken yön tuşları ile seçim yapılabilir Hücre Kopyalama, Taşıma ve Silme Kes-Yapıştır İşlemi ve Metotları Kes Yapıştır işlemi bir tür taşıma işlemidir.bunun için; İlk önce veri seçme tekniklerinden bir kullanılarak kesilecek hücreler seçilir, Daha sonra standart araç çubuğunda bulunan düğmesi tıklanır, Ya da Düzen menüsünden Kes komutu kullanılır, Veya farenin sağ tuş yardımıyla çıkan menüden Kes komutu kullanılarak yapılabilir. Klavye yoluyla ise; Ctrl + X tuşlarına basılarak seçili alan hafızaya alınır, Daha sonra yapıştırılacak yere imleç tıklanarak standart araç çubuğundan düğmesine tıklanır, Veya Düzen menüsünden Yapıştır tıklanır, Ya da farenin sağ tuşu yardımıyla çıkan menüden Yapıştır seçeneği tıklanır. Klavye yoluyla ise Ctrl + V tuşlarına basılarak hafızadaki hücreler ilgili yere yapıştırılır.

15 Kopyala Yapıştır İşlemi ve Metotları Kopyalama işlemi için; İlk önce veri seçme tekniklerinden biri kullanılarak kopyalanacak hücreler seçilir, Daha sonra standart araç çubuğunda bulunan düğmesi tıklanır, Ya da Düzen menüsünden Kopyala komutu kullanılır, Veya farenin sağ tuş yardımıyla çıkan menüden Kopyala komutu kullanılarak yapılabilir. Klavye yoluyla ise; Ctrl + C tuşlarına basılarak seçili alan hafızaya alınır, Daha sonra yapıştırılacak yere imleç tıklanarak standart araç çubuğundan düğmesine tıklanır, Veya Düzen menüsünden Yapıştır tıklanır, Ya da farenin sağ tuşu yardımıyla çıkan menüden Yapıştır seçeneği tıklanır. Klavye yoluyla ise Ctrl + V tuşlarına basılarak hafızadaki hücreler ilgili yere yapıştırılır. Hücre Biçemlerinin Kopyalanması Hücre Biçemlerini kopyalamak için Düzen menüsünden Özel Yapıştır komutu kullanılır. Kopyala komutu ile hafızaya alınmış bilgileri hedef alana değişik düzenlerde yapıştırmayı sağlar. Bu komut seçildiği zaman karşımıza çıkan diyalog penceresindeki seçeneklerinin anlamları şöyledir: Yapıştır: Bu seçenek sayesinde, kaynak alanın hedef alana hangi kopyalanmış verinin özniteliğini aktarılacağı tanımlanır. Şekil Özel Yapıştır penceresi Tümü: Tüm hücre içeriklerini ve biçimlerini yapıştırır. Bu seçenek düzen menüsündeki yapıştır komutunu kullanmakla aynıdır. Formülleri: Yalnızca formülleri formül çubuğuna girildiği haliyle yapıştırır. Değerleri: Yalnızca değerleri hücrelerde görüntülendiği haliyle yapıştırır. Biçimleri: Yalnızca sayı, hizalama, kenarlık, yazı tipi, desen gibi hücre biçimlendirmesini yapıştırır. Açıklamaları: Yalnızca hücreye iliştirilmiş açıklamaları yapıştırır. Doğrulamaları: Kopyalanmış hücrelerin veri geçerlilik kurallarını yapıştırma alanına yapıştırır.

16 Kenarlık dışında tümü: Sınırlar dışında kopyalanmış hücreye uygulanmış tüm hücre içeriklerini ve biçimlendirmesini yapıştırır. İşlem: Kopyalanmış veriye, varsa, hangi matematik işlemi uygulamak istediğinizi belirler. Bu seçenek sayesinde, kaynak alandaki bilgilerin hedef alandaki bilgilerin üzerine aktarılırken, eğer üst üste denk gelen sayılar var ise ne tür bir işlem ile aktarılacağı ayarlanabilir.seçilen işlemi yapar ve sadece değeri bu alana aktarır Verinin Düzenlenmesi Hücreye bilgi girebilmek için yapılması gerekenler: Bir hücreye bilgi girebilmek için ilk önce o hücrenin üzerine klavyedeki yön tuşları ile gidilir ya da fare ile tıklanır. Daha sonra girilmek istenen bilgi yazılır. Yazma işlemi tamamlandıktan sonra da ya Enter tuşuna basılır, ya yön tuşlarından birine basılır ya da fare ile başka bir hücrenin üzerine tıklanır. Hücredeki bilgiyi düzeltmek için yapılması gerekenler: İlk önce imleç ya fare ya da klavye yardımıyla düzeltilecek bilginin olduğu hücrenin üzerine getirilir. Şekil Hücredeki verilerin düzenlenmesi Daha sonra ya klavyedeki F2 tuşuna basılarak, ya hücrenin üzerinde çift tıklama yapılarak, yada formül çubuğu üzerinde bilginin yazıldığı yere fare ile tıklayarak gerekli düzeltmeler yapılabilir ve düzeltme tamamlandığında ise ya Enter tuşuna basılır, ya da fare ile başka bir hücre üzerinde tıklanır Hücrelerin Doldurulması ve Verilerin Temizlenmesi Hücrelerin Doldurulması: Seçilmiş alandaki bilginin seçili alan boyunca çoğaltılması sağlanır. Bu komutun alt seçeneklerinin anlamları şöyledir ; Şekil 4.21.Hücrenin doldurulması

17 Aşağı: Seçili alanın üst satırındaki bilginin seçili alan boyunca aşağı doğru çoğaltılmasını sağlar. Seçilen aralığın en üstünde bulunan hücrelerin içindekileri ve biçimlerini alttaki hücrelere kopyalar. Seçimi alttaki hücreler yerine üstteki hücrelere kopyalamak için Shift tuşunu basılı tutarak aşağı seçeneğini tıklatın. Sağ: Seçili alanın sol sütunundaki bilginin seçili alan boyunca sağa doğru çoğaltılmasını sağlar. Seçilen aralığın en solunda bulunan hücrenin veya hücrelerin içindekileri ve biçimlerini sağdaki hücrelere kopyalar. Seçimi sağdaki hücreler yerine soldaki hücrelere kopyalamak için shift tuşunu basılı tutarak sağ seçeneğini tıklatın. Yukarı: Seçili alanın alt satırındaki bilgilerin seçili alan boyunca yukarı doğru çoğaltılmasını sağlar.seçilen aralığın en altındaki hücrenin veya hücrelerin içeriklerini ve biçimlerini o aralıkta yukarıda yer alan hücrelere kopyalar. Kopyalanan içerik ve biçimler varolan içerik ve biçimlerin yerini alır. Sol: Seçili alanın sağ sütunundaki bilgilerin seçili alan boyunca sola doğru çoğaltılmasını sağlar. Seçilen aralığın en sağındaki hücrenin veya hücrelerin içeriklerini ve biçimlerini o aralıkta solda yer alan hücrelere kopyalar. Kopyalanan içerik ve biçimler varolan içerik ve biçimlerin yerini alır. Çalışma sayfaları boyunca: Seçili alandaki bilginin aynısının, seçilmiş çalışma sayfalarının tamamına kopyalanmasını sağlar. Etkin çalışma sayfasında seçilen aralıktaki hücrelerin içeriklerini grupta seçilen diğer sayfalarda aynı aralıkta bulunan hücrelere kopyalar. Bu komut, yalnızca birden çok çalışma sayfası seçilirse kullanılabilir. İki yana yasla: Seçili hücreye sığmayan bir cümlenin hücre genişliğine göre bölünerek alt hücrelere otomatik olarak paylaştırılmasını sağlar. Hücrelerin metin içeriklerini seçilen aralığı dolduracak şekilde yeniden dağıtır. Sayılar veya formüller iki yana yaslanamaz. Sol sütun dışında aralık içindeki hücreler boş olmalıdır. Hücrelerin Temizlenmesi: Seçilen alandaki bilgilerin bir özelliğine göre temizlenmesini sağlar. Tümü: Seçili alandaki bilgilerin, tüm özelliklerine göre temizler, yani alanda nesne kalmaz. Biçimler: Seçili alandaki bilgilerin sadece hücresel biçimlerinin temizler. İçindekiler (delete): Seçili alandaki sadece yazıların (formül yada değerleri) temizler. Açıklamalar: Seçili alandaki sadece açıklamaların temizlenmesini sağlar.

18 4.4. Biçimleme İşlemleri Hücrelerin Biçimlendirilmesi Seçilen hücrelere biçimler uygular. Bu işlemi yapabilmek için; Biçim menüsünden Hücreler komutu çalıştırılır. Sayfa korumalıysa bu komut kullanılamayabilir. Şekil Hücreleri Biçimlendir penceresi Karşınıza çıkan pencerede; Koruma sekmesi: Seçtiğiniz hücrelerin değiştirilmesini, taşınmasını, yeniden boyutlandırılmasını veya silinmesini önler. Hücreleri kilitleme sayfa korumalı olmadıkça etkili olmaz. Sayfayı korumalı yapmak için, Araçlar menüsünden korumayı işaretleyip, Sayfayı koruyu tıklatın, Ve sonra içindekiler onay kutusunu seçin. Bu bölüm eğer çalışma tablosu korumalı ise sadece tanımlanan alandaki bilgileri korumasız kalması (bu işlem için kilitli onay kutusu işaretli olmamalı) ya da tanımlanan alana girilen bilgilerin formül çubuğundan görüntülenmemesi (bu işlem içinde gizli onay kutusu işaretli olmalıdır) sağlanır. Desenler sekmesi: Seçili alandaki hücrelerin desen (zemin) rengi ayarını belirleyebiliriz. Kenarlık sekmesi: Seçili alana, çerçeve, iç kenarlık, sağ, sol, üst, alt ve çapraz kenarlıklar ekleyebilir ya da bu kenarlıkları kaldırabiliriz. Ayrıca çizgi kısmından eklenecek kenarlığın biçemini ve rengini de ayarlayabiliriz. Yazı tipi sekmesi: Seçili alandaki metnin, yazı tipi ismini, biçemini, boyutunu, rengini, alt çizgi ayarını ve efekt ayarını gerçekleştirebiliriz.

19 Hizalama sekmesi: Bu bölüm sayesinde seçili alandaki bilgilerin hücrelerdeki görünüm (hizalama) ayarı gerçekleştirilir. Bu bölümde; Metin hizalama kısmından metinin hücrede yatay ve dikey olarak nasıl görüntüleneceği (sola, sağa hizalı gibi), Yönlendirme kısmından metnin hücrede ne yönde görüntüleneceği (dikey yazı, belli açıda eğik yazı gibi) ayarlamalar yapılırken, Metin denetimi kısmından ise metni kaydır onay kutusu ile hücreye sığmayan kelimeleri aynı hücreyi genişleterek alta kaydırmayı, uyacak şekilde daralt onay kutusu ile metnin hücre genişliğine göre küçültülmesini ve hücreleri birleştir onay kutusu ile birden fazla hücre seçilmiş ise bu hücreleri birleştirip bir hücre haline gelmesini ayarlayabiliriz. Yatay hizalama: Hücre içeriklerinin yatay hizalanmasını değiştirmek için yatay liste kutusunda bir seçenek seçin, Varsayılan olarak metni sola dayar, sayıları sağa dayar ve mantıksal ve hata değerlerini ortalar. Varsayılan yatay hizalama geneldir Genel: Veri türüne bağlı olarak varsayılan hizalamayı uygular. Metin verileri hücrenin sol kenarında, sayılar, tarihler ve zamanlar ise hücrenin sağında hizalanır. Doğru ve yanlış mantıksal değerleri ortalanır. Verilerin hizalamasını değiştirmek veri türünü değiştirmez. Sol: Hücrenin içeriğini hücrenin sol kenarında hizalar. Girinti kutusunda bir sayı belirtirseniz Microsoft Excel, hücrenin içeriğini soldan itibaren belirtilen sayıda karakter girinti eklenir. Karakter boşlukları, Araçlar menüsündeki seçenekler iletişim kutusunun genel sekmesinde seçili olan standart yazı tipi ve yazı tipi boyutuna dayanır. Orta: Hücrenin içeriğini ortalar. Sağ: Hücrenin içeriğini sağ kenarda hizalar. Doldur: seçimin en soldaki hücresindeki karakterleri, seçili aralık boyunca tekrar eder. Seçili alandaki doldurmak istediğiniz bütün hücrelerin boş olması gerekir. Örneğin, bir hücreye bir çizgi ( ) veya bir yıldız imi ( * ) yazarak kenarlık gibi bir efekt yaratabilir ve bu seçeneği kullanarak bir karakter dizisini bir satır boyunca yineleyebilirsiniz. İki yana yasla: hücre içeriğini hücrenin içinde çok sayıda satıra ayırır ve sözcükler arasındaki boşlukları ayarlar, böylece bütün satırlar hücre kadar geniş olur. Seçim arasında ortala: bir seçimdeki en sol hücrenin içeriğini seçili aralıkta ortalar. Seçili aralıktaki diğer tüm hücrelerin boş olması gerekir. Hücreler birleştirilmez ve veriler en soldaki hücreden farklı bir hücrede gibi görünebilir. Dikey ortala: Hücre içeriklerinin dikey hizalanmasını değiştirmek için dikey liste kutusunda bir seçenek bağlı olarak metni hücrenin altında dikey olarak hizalar. Varsayılan yatay hizalama geneldedir. Metin denetimi: Metnin bir hücrede nasıl görünmesini istediğinizi ayarlamak için metin denetiminin altında seçenekler seçilir. Metni kaydır: Hücre içinde metni birçok satıra kaydırır. Kaydırılan satırların sayısı, sütunun genişliğine ve hücre içeriğinin uzunluğuna bağlıdır. Uyacak şekilde daralt: Yazı tipi karakterlerinin görünür boyutunu, seçili hücredeki tüm verileri sütunun içine sığacak biçimde küçültür. Sütün genişliğini değiştirdiğinizde karakter boyutu otomatik olarak ayarlanır. Uygulanan yazı tipi boyutu değişmemiştir. Hücreleri birleştir: İki veya daha çok seçili hücreyi tek bir hücre içinde birleştirir. Birleştirilen hücrenin hücre başvurusu, özgün seçili aralıkta sol üst hücrededir.

20 Yönlendirme: Seçili hücrelerde metnin yönelimini değiştirmek için yönelimde bir seçenek seçip başka hizalama seçenekleri seçilmişse, döndürme seçenekleri kullanılamayabilir.seçili hücrede metin döndürme miktarını ayarlar. Seçili metni hücrede sol alttan sağ üste doğru döndürmek için dereceler kutusunda pozitif sayı kullanın. Metni, seçili hücrede sol üstten sağ alta doğru döndürmek için negatif sayı kullanın Satır ve Sütun Ayarlarının Yapılması Satır Ayarlarının Yapılması: Seçili alan içerisinde yer alan satırların; yüksekliğini, yazı boyutuna göre en uygun yüksekliğini, gizlenmesini ve gizlenmiş satırların yeniden görüntülenmesini ayarlayabiliriz. Bunun için; Biçim menüsündeki Satır komutu çalıştırılmalıdır. Şekil Satır ayarlarının yapılması Şekil 4.23'de karşınıza çıkan pencerede; Yükseklik: Seçilen satırların yüksekliğini değiştirir. Tüm satırın yüksekliğini değiştirmek için yalnızca satırdaki bir hücrenin yüksekliğini değiştirmek yeterlidir. Microsoft Excel de, çalışma sayfası korumalıysa bu komut kullanılamaz. Otomatik sığdır: Satır yüksekliğini, seçim içinde bulunan en uzun hücrenin gösterilebileceği en küçük yüksekliğe ayarlar. Hücrenin içindekileri daha sonra değiştirirseniz, seçimi yeniden sığdırmanız gerekir. Sayfa korumalıysa bu komut kullanılamayabilir. Gizle: Seçilen satır veya sütunları gizler. Satırları veya sütunların gizlenmesi, onları çalışma sayfasından silmez. Göster: Yürürlükteki seçimde daha önce gizlenmiş olan satır veya sütunları görüntüler. Sütun Ayarlarının Yapılması Seçili alan içerisinde yer alan sütunların; genişliğinin, hücredeki metnin uzunluğuna göre otomatik genişliğinin ayarlanmasını, gizlenmesini, gizlenmiş sütunların yeniden görüntülenmesini ve standart genişliğin değerinin görüntülenmesini sağlayabiliriz. Şekil Sütun ayarlarının yapılması

21 Şekil 4.24'de karşınıza çıkan pencerede; Genişlik: Seçilen satırların genişliğini değiştirir. Tüm sütunun genişliğini değiştirmek için yalnızca satırdaki bir hücrenin genişliğini değiştirmek yeterlidir. Microsoft Excel de, çalışma sayfası korumalıysa bu komut kullanılamaz. Standart genişlik: Çalışma sayfasındaki sütunların standart genişliğini değiştirir. Sayfa korumalıysa, bu komut kullanılamayabilir Sayfa Biçim Ayarlarının Yapılması Çalışma sayfasının; yeniden adlandırılmasını, gizlenmesini, gizlenmiş çalışma sayfasının yeniden görüntülenmesini ve seçilecek resmin sayfaya zemin olarak döşenmesini sağlayabiliriz. Şekil 4.25.Sayfa biçim ayarlarının yapılması Şekil 4.25'deki pencerede; Yeniden adlandır: Etkin sayfayı yeniden adlandırır. Gizle: Etkin sayfayı gizler. Sayfa açık kalır ve diğer sayfalar tarafından erişebilir, ancak görünmez. Bir çalışma kitabındaki tek görünür sayfayı gizleyemezsiniz. Göster: Yürürlükteki seçimde daha önce gizlenmiş olan etkin sayfayı görüntüler. Artalan: Seçtiğiniz ikil eşleme bağlı olarak çalışma sayfasının artalanına döşeli bir grafik görüntüsü ekler Koşullu Biçimlendirme Ayarlarının Yapılması Belirlediğiniz değerleri veya formülleri baz alan belirli bir ölçüte uyan seçili hücrelere biçimler uygular. İzlemek istediğiniz formül sonuçlarını veya diğer hücre değerlerini vurgulamak için, koşullu biçimler uygulayarak hücreleri tanımlayabilirsiniz. Örneğin, bir hücrenin tahmin edilen satışlarla gerçek satışlar arasındaki değişimi hesaplayan bir formül içerdiğini varsayalım. Satışlar tahmini aşmışsa hücreye yeşil gölgelendirme, satışlar tahminden azsa kırmızı gölgelendirme uygulayabilir. Hücrenin değeri değişirse ve belirtilen koşulu karşılamazsa, o koşulu vurgulayan biçimleri geçici olarak ortadan kaldırır. Koşullu biçimler, koşullardan hiçbiri karşılanmasa ve belirtilen hücre biçimleri görüntülenmese bile, siz kaldırana kadar hücrelere uygulanmış biçimde kalır.

22 Şekil 4.26.Koşullu Biçimlendirme penceresi Karşınıza çıkan iletişim penceresinde;? Hücrenin değeri değişirse ve belirtilen koşulu artık karşılamazsa, koşulu vurgulayan biçimleri geçici olarak ortadan kaldırılır. Koşullu biçimler, koşullardan hiçbiri karşılanmasa ve belirtilen hücre biçimleri görüntülenmese bile, siz kaldırana kadar hücrelere uygulanmış biçimde kalır. Paylaşılan bir çalışma kitabında çalışma kitabı paylaştırılmadan önce uygulanan koşullu biçimler çalışmayı sürdürür; bununla birlikte varolan koşullu biçimleri değiştiremez veya yeni koşullu biçimler uygulayamazsınız. Koşul 1, 2, 3: İstediğiniz koşullu biçim türünü seçili hücreye veya hücre aralığına uygular. Hücre değeri: Hücrenin değerine veya içeriğine dayalı olarak bir hücreyi biçimlendirmek için kullanabilirsiniz. Seçili hücre aralığında koşulu kurmak için kullanmak istediğiniz işleci seçip biçimlendirmek için istediğiniz koşulun üst ve alt değerlerini belirlemeniz gerekir. Üst ve alt değerler, koşullu biçimler uyguladığınız aralığa dahildir.? Formül: Belirlediğiniz formüle dayalı olarak bir hücreyi biçimlendirmek için kullanın. Belirlediğiniz formül, doğruyu veya yanlışı değerlendirmelidir. Ekle: Başka bir koşul eklemek için, yeni (en fazla üç koşul) koşullara bağlı biçimlendirmeler yapabiliriz. Biçim: Koşullu biçimlendirmeyle uygulamak istediğiniz biçim öğelerini uygulayabilirsiniz. Bir hücreye bir defada sadece bir koşullu biçim uygulayabilirsiniz. Sil: Koşullu biçimden koşulları kaldırır. Koşullu biçimleri diğer hücrelere kopyalayabilirsiniz. Kopyalamak istediğiniz koşullu biçimleri olan hücreleri tıklatın, biçim boyacısı simgesini tıklatıp, sonra aynı koşullu biçimlere sahip olmasını istediğiniz hücreleri seçin. Yalnızca koşullu biçimleri kopyalamak için; Biçimlendirmek istediğiniz hücreleri seçin, Seçime, kopyalamak istediğiniz koşullu biçimleri içeren en az bir hücre ekleyin. Biçim menüsünden koşullu biçimlendirmeyi işlemi onaylayın. Örnek : Bir sınıfa ait sınav notları olduğunu kabül edelim. Her öğrenci için son sütunda "Kaldı" veya "Geçti" ifadesi olsun. Koşullu biçimlendirme yardımıyla "Kaldı" ifadelerini kırmızı renkte, "Geçti" ifadelerini yeşil renkte görmek isteyelim. Önce koşullu biçimlendirme uygulanacak hücreler seçilir.

23 Tablo 4.1. Koşullu Biçimlendirme örneği Ardından Biçim menüsünden Koşullu Biçimlendirme komutu uygulanır. Karşımıza çıkan pencereden gerekli ayarlamaları (kaldı yazan hücreler kırmızı renkte, geçti yazn hücreler yeşil renkte göster ayarını Biçim... düğmesi ile yaptıktan sonra Tamam düğmesine tıklanır.) Şekil Koşullu Biçimşendirme işlemi Şekil Tablonun yeni hali

24 4.5. Formül İşlemleri Matematiksel İşaretler ve Karşılaştırma Operatörleri Matematik Matematiksel işlevler, toplama, çıkarma veya çarpma gibi temel matematiksel işlemleri yapar; sayıları birleştirir ve sayısal sonuçlar verir. İşlev Anlamı Örnek + (artı imi) Toplama 3+3 (eksi imi) Çıkarma negatif * (yıldız imi) Çarpma 3*3 / (ileri eğri çizgi) Bölme 3/3 % (yüzde imi) Yüzde % 20 ^ (düzeltme imi) Üs 3^2 (3*3le aynıdır) Tablo 4.2. Matematiksel işlevler Karşılaştırma Operatörleri: Karşılaştırma operatörleri, iki değeri karşılaştırır, sonra doğru veya yanlış mantıksal değerini verir. İşleci Anlamı örnek = (eşit imi) Eşittir A1=b1 > (büyük imi) Büyüktür A1>b1 < (küçük imi) Küçüktür A1<b1 >= (büyük veya eşit imi) Büyük veya eşittir A1>=b1 <= (küçük veya eşit imi) Küçük veya eşittir A1<=b1 <> (eşit değildir imi) Eşit değildir A1<>b1 Tablo 4.3. Karşılaştırma operatörleri Metin "&" metin işleci, iki veya daha fazla metin değerini birleştirerek tek bir metin parçası verir. İşleci Anlamı Örnek & (ve imi) Bir sürekli metin değeri vermek için, iki "kızıl" & "ırmak" değeri bağlar veya ardarda bağlar "kızılırmak" verir Başvuru Başvuru işlevleri, hesaplamalar için hücre aralıklarını bağlar. İşleci Anlamı Örnek : (iki nokta İki başvuru arasındaki bütün hücrelere, bu iki B5: b15 üst üste) başvuruyu da içermek üzere, bir başvuru veren aralık ; (noktalı virgül) işleci Çok sayıda başvuruyu, tek bir başvuruda birleştiren birleşme işleci Tablo 4.4. Başvuru işlevleri Topla(b5: b15;d5: d15)

25 4.5.2.Formül Çubuğu Buradan aktif olan hücre adresini görebilir. (Şekilde A1) ve yine buradan verilerimize = ifadesinin önüne girebiliriz. Eğer hücrede bir formül yazılacak ise; Şekil Formül çubuğu formül çubuğunda,, sembolleri belirir. Formül çubuğuna formül yazılıysa aşağıdaki formül yazma kuralına dikkat etmek gerekir Formül Oluşturma Bağımsız değişken adı verilen belirli değerleri, sözdizimi adı verilen belli bir sırayla kullanarak hesaplamalar yapan önceden tanımlanmış formüllerdir. Microsoft Excel, işlev olarak bilinen pek çok önceden tanımlanmış veya yerleşik formül içerir. İşlevler, basit veya karmaşık hesaplamalar yapmak için kullanılabilir. Çalışma sayfalarında en sık kullanılan işlev, hücre aralıklarını toplamada kullanılan topla işlevidir. Şekil Formül oluşturma Bir işlevin sözdizimi; İşlevin adıyla başlar, Ardından bir açma ayracı, İşlevin noktalı virgülle ayrılmış bağımsız değişkenleri Ve bir kapatma ayracı gelir. İşlev, bir formülü başlatıyorsa, işlev adından önce, bir eşit imi (=) yazılır. Bir işlev içeren bir formül yarattığınızda, formül paleti, çalışma sayfası işlevlerini girmenize yardımcı olur. Formüle bir işlev girerken, formül paleti, işlevin adını, bağımsız değişkenlerinden her birini, işlevin ve her bir bağımsız değişkenin tanımını, işlevin geçerli sonucunu ve tüm formülün geçerli sonucunu görüntüler.

26 Şekil Formül oluşturma Hücrelere İşlev Uygulamak Matematiksel İşlevler Mutlak Bir sayının mutlak değerini verir. Bir sayının mutlak değeri,önünde "-" işareti olmadan sayıdır. Sözdizimi Mutlak(sayı) Sayı mutlak değerini istediğiniz gerçek sayıdır. =Mutlak(2) : 2 =Mutlak(-2) :2 A1, -16yı içeriyorsa: =Karekök(mutlak(a1)): 4 Eğersay Verilen ölçütlere uyan bir aralık içindeki boş olmayan hücreleri sayar. Sözdizimi Eğersay(erim; ölçüt)? Erim içinde boş olmayan hücreleri saymak istediğiniz hücre aralığıdır.? Ölçüt hangi hücrelerin sayılacağını tanımlayan sayı, ifade ya da metin biçimindeki ölçüttür. Örneğin, ölçüt 32, "32", ">32", "elmalar" olarak ifade edilebilir. A3: a6nın sırasıyla "elmalar", "portakallar", "şeftaliler", "elmalar"ı içerdiğini varsayalım. =Eğersay(a3: a6;"elmalar") : 2 B3: b6nın sırasıyla 32, 54, 75, 86 sayılarını içerdiğini varsayalım. =Eğersay(b3: b6;">55") : 2 Üs Sayının kuvvetine yükseltilmiş sayıyı verir. Sabit e, doğal logaritmanın tabanı olarak 2, e eşittir. Sözdizimi Üs(sayı) Başka tabanların kuvvetlerini hesaplamak için, üs alma işlecini (^) kullanın. Üs işlevi, sayının doğal logaritması olan ln işlevinin tersidir. =Üs(1): 2, =Üs(2) : e2 ya da 7, =Üs(ln(3)) : 3 Tamsayı Bir sayıyı aşağıya doğru en yakın tamsayıya yuvarlar. Sözdizimi Tamsayı(sayı)

27 Sayı aşağı doğru bir tamsayıya yuvarlamak istediğiniz gerçek sayıdır. =Tamsayı(8,9) : 8 =Tamsayı(-8,9) : -9 Pi Matematik sabiti p sayısını (3, ) 15 basamağa kadar verir. Sözdizimi Pi ( ) =Pi()/2 : 1, =Sin(pi()/2) : 1 =Pi()*(yarıçap^2) : Bir çemberin yarıçapı yarıçap adlı bir hücredeyse, aşağıdaki formül çemberin alanını hesaplar Çarpım Bağımsız değişken olarak verilen tüm sayıları çarpar ve çarpımı verir. Sözdizimi Çarpım(sayı1; sayı2;...) Sayı1; sayı2;... Çarpmak istediğiniz i ile 30 arasında sayıdır. Sayı, mantıksal değer, mantıksal değer ya da sayıların metinsel ifadeleri olan bağımsız değişkenler belirleyebilirsiniz. Hata değerleri ya da sayılara dönüştürülemeyen metin olan bağımsız değişkenler hatalara yol açarlar. Bir bağımsız değişken bir dizi ya da başvuru ise, dizideki ya da başvurudaki sayılar kullanılır. Dizideki ya da başvurudaki boş hücreler, mantıksal değerler, metin ya da hata değerleri dikkate alınmaz. A2: c2 hücreleri 5, 15 ve 30 sayılarını içeriyorsa: = Çarpım(a2: c2) : 2250 ya da =Çarpım(a2: c2; 2) : 4500 Bölüm Bir bölmenin tamsayı kısmını verir. Bir bölmenin kalanını atmak istediğinizde bu işlevi kullanın. Bu işlev kullanılabilir değilse, çözümleme araç paketini yüklemek için kur programını çalıştırın. Çözümleme araç paketini yükledikten sonra, araçlar menüsündeki eklentiler komutu ile onu seçmeniz ve etkinleştirmeniz gerekir. Sözdizimi Bölüm(pay, payda) Bağımsız değişkenlerden biri sayısal değilse, bölüm işlevi #değer! Hata değerini verir. =Bölüm(5; 2) : 2 =Bölüm(4,5; 3,1) : 1 =Bölüm(-10; 3) : -3 Yuvarla Bir sayıyı belirlenen sayıda basamağa yuvarlar. Sözdizimi Yuvarla(sayı; sayı_rakamlar) Sayı yuvarlamak istediğiniz sayıdır. Sayı_rakamlar sayıyı yuvarlamak istediğiniz basamak sayısını belirtir. Sayı_rakamlar 0dan (sıfırdan) büyükse, sayı belirtilen ondalık hane sayısına yuvarlanır. Sayı_rakamlar 0 ise, sayı en yakın tamsayıya yuvarlanır. Sayı_rakamlar 0dan küçükse, sayı ondalık virgülün soluna yuvarlanır. =Yuvarla(2,149; 1) : 2,1 =Yuvarla(-1,475; 2) : -1,48 =Yuvarla(21,5; -1) : 20 Karekök Pozitif bir karekök verir. Sözdizimi Karekök(sayı)

28 Sayı karekökünü bulmak istediğiniz sayıdır. Sayı negatifse, karekök işlevi #sayı! Hata değerini verir. =Karekök(16) : 4 =Karekök(-16) : #sayı! =Karekök(mutlak(-16)) : 4 Topla Bir hücre aralığındaki tüm sayıları toplar. Sözdizimi Topla(sayı1, sayı2,...) Sayı1, sayı2,... Toplamını istediğiniz 1 ile 30 arasında bağımsız değişkendir. Sayılar, mantıksal değerler ve sayının doğrudan bağımsız değişkenler listesine yazdığınız metin ifadeleri dikkate alınır. Bir bağımsız değişken bir dizi ya da başvuru ise, o dizideki ya da başvurudaki yalnız sayılar dikkate alınır. Dizideki ya da başvurudaki boş hücreler, mantıksal değerler ve hata değerleri dikkate alınmaz. Bir sütunda bulunan birden fazla hücrenin içeriğini toplamak üzere formül hazırlarken Şekil 4.33'deki gibi formül çubuğuna içerikleri toplanacak hücrelerin adlarını tek tek yazmak yerine, Excel in hazır topla() fonksiyonundan yararlanabilirsiniz. Bu amaçla formül yazmak üzere formül çubuğuna "=" karakterini yazdıktan sonra büyük harflerle topla yazılır. Şekil Excel'in hazır topla fonksiyonu Eğer kullanmak istediğiniz hazır fonksiyonun özelliklerini biliyorsanız formül çubuğuna formülü doğrudan yazabilirsiniz, bilmiyorsanız "Ekle" menüsündeki "işlev" komutundan yararlanabilirsiniz. Komutu vermeden önce kendisi için formül hazırlamak istediğiniz hücreyi aktif hücre durumuna getirmeniz gerekir. "Ekle-İşlev" komutu verdikten sonra ekrana "işlev yapıştır" diyalog kutusu gelir. Bu pencerede "işlev kategorisi" ve "işlev adı" adında iki liste kutusu bulunmaktadır. Şekil Topla işlevi Topla( ) işlevi dışında otomatik toplama adıyla bir kolaylık daha sunmaktadır otomatik toplama işlemi için araç çubuğunda yanda görülen düğme bulunmaktadır. Otomatik toplama imkanından

29 yararlanmak için, sonucu bulunacak değerin yazılacağı hücre önce aktif hücre durumuna getirilmelidir. Ancak bu hücrenin söz konusu sütun veya satırda içeriği toplanacak en son hücreden hemen sonraki hücre olmasına dikkat etmelisiniz. =Topla(3; 2) : 5 =Topla("3"; 2; doğru) : 6, çünkü metin değerleri sayılara çevrilir ve doğru mantıksal değeri 1 sayısına dönüştürülür. Önceki örneğin tersine, a1 hücresi "3"ü, b1 hücresi ise doğruyu içeriyorsa: =Topla(a1; b1; 2) 2 çünkü başvurularda sayı olmayan değerlere yapılan başvurular dönüştürülmez. Etopla Verilen bir ölçütle belirlenen hücreleri toplar. Sözdizimi Etopla(erim; ölçüt; toplam_erimi) Erim değerlendirilmesini istediğiniz hücre aralığıdır. Ölçüt hangi hücrelerin toplanacağını belirleyen bir sayı, ifade ya da metin biçimindeki ölçüttür. Örneğin, ölçüt 32, "32", ">32", "elmalar" olarak ifade edilebilir. Toplam_erimi toplanacak gerçek hücrelerdir. Toplam_erimindeki hücreler, ancak aralıkta karşılık gelen hücreler ölçüte uyuyorsa toplanırlar. Toplam_erimi belirtilmezse, aralıktaki hücreler toplanır. Örnek A1: a4ün dört evin değerini içerdiğini varsayalım: TL, TL, TL, TL. B1: b4 ise her değere karşılık gelen satış komisyonlarını içermektedir : 7000 TL, TL, TL, TL. =Etopla(a1: a4;">160000";b1: b4) : TL Ortalama Bağımsız değişkenlerin ortalamasını (aritmetik ortalama) verir. Sözdizimi Ortalama(sayı1;sayı2;...) Sayı1;sayı2;... Ortalamasını istediğiniz 1 ile 30 arasında sayısal bağımsız değişkendir. Boş hücreler sayılmaz ama sıfır değerleri sayılır. Ortalama İşlevi, değerlerin toplamını değer sayısına bölerek ortalamayı hesaplar. Bu fonksiyonun en büyük avantajı, uzun formüller yazmak zorunda olmamanızdır. Örneğin, 13 tane hücre içerisinde yer alan sayıların ortalamasını hesaplamak için uzun bir formül hazırlamanız gerekir: =(C1+C2+C3+C4+C5+C6+C7+C8+C9+C10+C11+C12+C13)/13 Ancak bu uzun formülün yerine " ortalama " fonksiyonunu kullanmanız yararınıza olacaktır: E2 hücresindeki formül: =ortalama(b2: d2) A1: a5 adlandırılmış puanlar ise ve 10, 7, 9, 27 ve 2 sayılarını içeriyorsa: = Ortalama(a1: a5) : 11 = Ortalama(puanlar) : 11 = Ortalama(a1: a5; 5) : 10 Mak Bir değer kümesindeki en büyük değerleri verir. Sözdizimi Mak(sayı1; sayı2;...) Sayı1; sayı2;... Maksimum değerini bulmak istediğiniz 1 ile 30 arasında sayıdır. A1: a5, 10, 7, 9, 27 ve 2 sayılarını içeriyorsa:

30 = Mak(a1: a5) : 27 = Mak(a1: a5;30) : 30 Min Değer kümesindeki en küçük sayıyı verir. Sözdizimi Min(sayı1; sayı2;...) A1: a5 hücreleri 10, 7, 9, 27 ve 2 sayılarını içeriyorsa: = Min(a1: a5) : 2 = Min(a1: a5; 0) : 0 Min işlevi mak işlevine benzer. Mak işlevi için verilen örnekleri de inceleyin Mantıksal İşlevler Ve: Bütün bağımsız değişkenleri doğruysa, doğru verir Yanlış: Yanlış mantıksal değerini verir Eğer: Gerçekleştirilecek bir mantıksal sınama belirtir Değil: Bağımsız değişkeninin mantığını tersine çevirir Yada: Bağımsız değişkenlerden herhangi birisi doğru ise, doğru verir Doğru: Doğru mantıksal değerini verir Boşluksay: Bir aralık içindeki boş hücreleri sayar Ve Tüm bağımsız değişkenleri doğruysa doğruyu verir; bir ya da daha fazla bağımsız değişkeni yanlışsa yanlışı verir. Sözdizimi Ve(mantıksal1;mantıksal2;...) Mantıksal1;mantıksal2;... Doğru ya da yanlış olabilen, test çevirmek istediğiniz 1 ile 30 arası koşuldur. Bağımsız değişkenler, doğru veya yanlış gibi mantıksal değerler oluşturmalı veya mantıksal değerler içeren diziler veya başvurular olmalıdır. Bir dizi ya da başvuru bağımsız değişkeni metin ya da boş hücreler içeriyorsa, bu değerler gözardı edilir. Belirlenen aralık hiçbir mantıksal değer içermiyorsa, ve işlevi #değer! Hata değerini verir. =Ve(doğru; doğru) :doğru =Ve(doğru; yanlış) :yanlış =Ve(2+2=4; 2+3=5) : doğru B1: B3 doğru, yanlış ve doğru değerlerini içeriyorsa: =Ve(b1: b3) :yanlış B4 1 ile 100 arasında bir sayı içeriyorsa: =Ve(1<b4; b4<100) : doğru Tam olarak 1 ile 100 arasında bir sayı içeriyorsa b4ü görüntülemek, böyle bir sayı içermiyorsa bir ileti görüntülemek istediğinizi varsayalım. B4, 104ü içeriyorsa: =Eğer(ve(1<b4; b4<100); b4; "değer aralığın dışında.") :"değer aralığın dışında." B4 50yi içeriyorsa: =Eğer(ve(1<b4; b4<100); b4; "değer aralığın dışında.") : 50 Eğer Belirlediğiniz koşulun sonucu doğru ise bir değeri, yanlış ise başka bir değeri verir. Değerler ve formüller üzerinde koşula bağlı testler yapmak için eğer işlevini kullanın. Sözdizimi Eğer(Mantıksal_Sınama;Eğer_doğruysa_değer;Eğer_yanlışsa_değer) Değerler ve formüller üzerinde koşula bağlı testler yapmak için "eğer" fonksiyonunu kullanırız. Belirlediğiniz koşulun sonucu "doğru" ise bir değeri, "yanlış" ise başka bir değeri verir. Bu fonksiyon dışarıdan parametre olarak üç bilgi almaktadır.

31 Şekil 4.35.Eğer formülü Şekil 4.35'de ilk parametrede bir karşılaştırma bulunmaktadır. Karşılaştırmanın sonucu doğru değerini içeriyorsa "eğer" İşlevi geriye kendisine 2. Parametre olarak verilen bilgiyi, karşılaştırmanın sonucu yanlış ise "eğer" İşlevi bu kez 3.parametreyi geriye döndürür. Bu örnekte her satırda bir müşteriye ait toplam alım ve ödemeler tutarı yer almaktadır. Söz konusu müşterinin satın aldığı malların fatura değeri yaptığı ödemelerden fazla ise d sütununa "borçlu", yaptığı ödemeler daha fazla ise bu kez d sütunundaki ilgili hücreye "alacaklı" bilgisi yazılacaktır. D sütunundaki hücrelerin içeriklerini belirlemek için yazılacak EĞER İşlevi ekranda görülmektedir. D2 hücresine yazdığınız formülü d3 hücresine kopyalayınız. =eğer(a2<20;"soğuk";eğer(a2<70;"ılık";"sıcak")) Açılan ve kapatılan parantez sayıları birbirine eşit olmalıdır. Karakterler çift tırnak içinde gösterilmelidir. Sayılar çift tırnak içine alınmazlar. Doğru ya da yanlış değer verilmeyecekse noktalı virgül mutlaka konulmalıdır. Aşağıdaki örnekte, a10 hücresindeki değer 100 ve mantıksal_kontrol doğru ise b5: b15 aralığındaki toplam değer hesaplanır. Aksi takdirde, mantıksal_kontrol yanlış ise, eğer işlevini içeren hücrenin temizlenmesine neden olan boş metin ("") döndürür. =Eğer(a10=100,topla(b5: b15),"") Bir gider işlem tablosunun, b2: b4te ocak, şubat ve mart için şu veriyi içerdiğini varsayalım: 1500, 500, 500. C2: c4 aynı dönemler için "tahmini giderler"i içeriyor: 900, 900, 925. Belirli bir ayda bütçe dışına çıkıp çıkmadığınızı kontrol etmek için, aşağıdaki formüllerle bir ileti için metin hazırlayarak bir formül yazabilirsiniz: =Eğer(b2>c2;"bütçeyi aşıyor";"bütçenin altında") : "bütçeyi aşıyor" =Eğer(b3>c3;"bütçeyi aşıyor";"bütçenin altında") : "bütçenin altında" Sayılara ortalama değer adıyla başvuruda bulunulan harf dereceleri atamak istediğinizi varsayalım. Aşağıdaki tabloya bakın. Ortalamadeğer 89dan büyük 80 ile 89 arası B 70 ile 79 arası C 60 ile 69 arası D 60dan küçük F sonuç A Aşağıdaki iç içe eğer işlevini kullanabilirsiniz: Eğer(ortalamadeğer>89;"a";eğer(ortalamadeğer>79;"b"; Eğer(ortalamadeğer>69;"c";eğer(ortalamadeğer>59;"d";"f")))) Yukarıdaki örnekte, ikinci eğer cümlesi aynı zamanda ilk eğer cümlesinin eğer_yanlışsa_değer bağımsız değişkenidir. Aynı şekilde, üçüncü eğer cümlesi, ikinci eğer cümlesinin eğer_yanlışsa_değer bağımsız değişkenidir. Örneğin, ilk mantıksal_kontrol (ortalama>89) doğruysa, "a" verilir. İlk mantıksal_kontrol yanlışsa ikinci eğer cümlesi değerlendirilir ve böyle devam eder.