EĞİTİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

Transkript

1 İÇİNDEKİLER EĞİTİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Yrd. Doç. Dr. Selçuk ŞİMŞEK 1. Giriş Eğitim Öğrenme ve Öğretim Eğitim Kapsam Eğitim Çeşitleri Formal Eğitim İnformal Eğitim Eğitimin Temel İlkeleri Günümüzde Eğitimin Yeri ve Önemi Öğrenme Öğretme Eğitimle İlgili Kavramlar Öğretim Eğitim Program Öğretim Program Ders Program Yap land rmac l k Öğrenme Stili Okul Öğretmen Özet 14 Kaynakça 17 EĞİTİMİN TARİHSEL TEMELLERİ İsmail ZENCİRCİ Giriş Dünya da Eğitimin (Okullaşmanın) Tarihsel Perspektifi Bat Uygarl klar n n Eğitim Serüveni Doğu Uygarl klar n n Eğitim Serüveni Mezapotamya Uygarl klar nda Eğitim Orta Doğu da İsrail (Yahudi) Eğitimi Asya da Çin ve Hint Eğitimi Çin Eğitimi Hint Eğitimi Türk Uygarlıklarında Eğitimin (Okullaşmanın) Tarihi Perspektifi Eski Türk Uygarl klar n n Eğitim Serüveni Türklerin İslamiyete Geçişi Sonras Eğitim Serüveni Karahanl Devletinde Eğitim Selçuklu Devletinde Eğitim Osmanl Devletinde Eğitim Türkiye de Eğitim Kurtuluş Savaş Dönemi Eğitimi Cumhuriyet Dönemi Eğitimi Özet 50 Kaynakça 53 iv

2 EĞİTİMİN FELSEFİ TEMELLERİ Doç. Dr. Recep ERCAN 1. Giriş Felsefenin Anlamı ve İçeriği Felsefe Bilgisi Felsefenin Alanlar Varl k Felsefesi (Ontoloji) Bilgi Felsefesi (Epistemoloji) Ahlâk Felsefesi (Aksiyoloji) Felsefe Bilim İlişkisi Felsefenin İşlevi ve Gerekliliği Eğitim Felsefe İlişkisi Felsefi Akımlar ve Eğitim Yaklaşımları İdealizm ve Eğitim Realizm ve Eğitim Pragmatizm ve Eğitim Varoluşçuluk ve Eğitim Materyalizm ve Eğitim Naturalizm ve Eğitim Eğitim Akımları Daimicilik Esasicilik İlerlemecilik Yeniden Kurmac l k/ İnşac l k Politeknik Eğitim Özet 87 Kaynakça 89 EĞİTİMİN SOSYOLOJİK (TOPLUMSAL) TEMELLERİ Yrd. Doç Dr. Yalçn ERGÜNEŞ 1. Giriş Eğitim ve Toplum İlişkisi Milli Eğitim Sisteminin Yap s ve Gelişiminde Rol Oynayan Toplumsal Etkenler Toplumsal Statü, Rol ve Eğitim İlişkisi Toplumsal Katmanlaşma ve Eğitim İlişkisi Toplumsal Katmanlaşma Tipleri ve Eğitim Kölelik ve Eğitim Kast ve Eğitim Kast sisteminin özellikleri Kast sistemi ve eğitim Feodalizm ve Eğitim Feodalizmin çöküşü Toplumsal S n flar ve Eğitim Eğitim ve Toplumsal Hareketlilik Eğitimde F rsat Eşitliği Eğitimde F rsat Eşitliğini Engelleyen Etmenler Özet 109 Kaynakça v

3 EĞİTİMİN PSİKOLOJİK TEMELLERİ Doç. Dr. Uğur GÜRGÂN 1. Giriş İnsanın Gelişimi: Gelişim Psikolojisi ve Eğitim Gelişim Psikolojisinin Belli Başl Kavramlar Büyüme Olgunlaşma Öğrenme Haz rbulunuşluk Davran ş Gelişim Dönemleri Kritik Dönem Gelişim Görevleri Gelişme ve Gelişim Gelişimin Temel İlkeleri Gelişim Dönemleri ve Başl ca Gelişim Görevleri Belli Başl Gelişim Kuramlar Psikoseksüel Gelişim Kuram (Freud) Psikososyal Gelişim Kuram (Erikson) Zihinsel Gelişim Kuram (Piaget) İnsanın Öğrenmesi: Öğrenme Psikolojisi ve Eğitim Öğrenme Psikolojisinin Belli Başl Kavramlar Öğrenme Güdülenme (Motivasyon) Öğrenmenin transferi Belli Başl Öğrenme Yaklaş mlar Davran şç Yaklaş mda Öğrenme Sosyal Öğrenme Kuram İnsanc l (Hümanistik) Öğrenme Yaklaş m Bilişsel Öğrenme Yaklaş m Özet 132 Kaynakça 134 EĞİTİMİN EKONOMİK TEMELLERİ Yrd. Doç. Dr. Mehmet TEYFUR 1. Giriş Toplumsal Bir Kurum Olarak Eğitim Eğitim ve Kalk nma Beşeri Sermaye Eğitim Ekonomik Gelişme İlişkisi Eğitim Gelir İlişkisi Eğitim İstihdam İlişkisi Eğitim Verimlilik İlişkisi Eğitimde Maliyet Eğitimde Finansman Eğitimin Yat r m ve Tüketim Özelliği Eğitimde Sunum İstem İlişkisi Eğitim Planlamas Eğitim Planlamas Yaklaş mlar Toplumsal İstem Yaklaş m İnsan Gücü Yaklaş m vi

4 14.3. Verim Oran Yaklaş m Özet Kaynakça EĞİTİMİN HUKUKİ TEMELLERİ Doç. Dr. Kemal Oğuz ER 1. Giriş Hukukun Temel Kavramları Anayasa Yaz l Anayasa-Yaz s z Anayasa Yumuşak Anayasa-Kat Anayasa Kanun Kanun Hükmünde Kararname Tüzük Yönetmelik Kararname Yönerge Genelge Tanzimat tan Günümüze Anayasalarımızda Eğitim Sened-i İttifak Tanzimat Ferman Islahat Ferman Kanun-i Esasi Teşkilat Esasiye Kanunu Anayasas Anayasas Anayasas Eğitimle İlgili Bazı Temel Yasalar Tevhid-i Tedrisat Milli Eğitim Temel Kanunu Türk Milli Eğitiminin Amaçları Genel Amaçlar Özel Amaçlar Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri Uluslararası Belgelerde Eğitim Birleşmiş Milletler İnsan Haklar Evrensel Bildirgesi Avrupa İnsan Haklar Sözleşmesi Çocuk Haklar Sözleşmesi Özet Kaynakça 176 EĞİTİMİN POLİTİK TEMELLERİ Doç. Dr. Hakkı KIZILOLUK 1. Giriş Politika Eğitim İlişkisi Politikanın Eğitim Üzerindeki Etkileri Monarşilerde Politikan n Eğitim Üzerindeki Etkileri Oligarşilerde Politikan n Eğitim Üzerindeki Etkileri Demokrasilerde Politikan n Eğitim Üzerindeki Etkileri Eğitimin Politika Üzerindeki Etkileri vii

5 5. Cumhuriyetten Günümüze Politika Eğitim İlişkisi Özet 191 Kaynakça EĞİTİMİN BİLİMSEL TEMELLERİ Doç. Dr. Nevzat YİĞİT 1. Giriş Bilim Araştırma İlişkisi Bilimin Gelişimi ve Özellikleri Araştırma Eğitim İlişkisi Eğitim Araştırmalarındaki Aşamaların Temel Kavramlar Açısından Tanıtılması Problem Gerekçe veya Önem Varsay mlar (Say lt lar) S n rl l klar Denence (Hipotez) Araşt rma Deseni Yöntem Evren ve Örneklem Veri Toplama Araçlar Bulgular ve Tart şma Sonuç ve Öneriler Kaynaklar ve Ekler Özet Kaynakça TÜRK MİLLİ EĞİTİM SİSTEMİNİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ Doç. Dr. Aynur B. BOSTANCI 1. Giriş Türk Eğitim Sisteminin Gelişimi İslam Öncesi Dönemde Eğitim Osmanl Döneminde Eğitim Cumhuriyet Döneminde Eğitim Türk Eğitim Sisteminin Örgüt Yapısı Milli Eğitim Bakanl ğ Merkez Örgütü Bakanl k Makam Taşra Örgütleri İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Örgün Eğitim Kurumlar Yayg n Eğitim Kurumlar Yurtd ş Örgütleri Türk Eğitim Sisteminin Temel Birimi Okul Okulun Yap s ve Yönetimi Okul ve Öğretmen Denetimi Avrupa Birliği Süreci ve Türk Eğitim Sistemi Yüzyılda Türk Eğitim Sisteminden Beklenenler Özet Örnek Olay Kaynakça viii

6 EĞİTİM SİSTEMİNDE ÖĞRETMENİN ROLÜ Doç. Dr. M. Akif HELVACI 1. Giriş Eğitim Sisteminin Özellikleri ve Sistem İçinde Öğretmenin Yeri Eğitim Sisteminde Öğretmenin Görevleri, Rolleri ve Yeterlikleri Öğretmenin Görevleri Öğretmenin Rolleri Öğretmen Yeterlikleri Özet Kaynakça ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN ÖZELLİKLERİ Doç. Dr. M. Akif HELVACI 1. Giriş Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri Meslekleşme Ölçütleri Öğretmenlik Mesleğinin Temel Özellikleri Türkiye de Öğretmenliğin Meslekleşmesi Öğretmenlil Mesleğinin Yasal Dayanakları Öğretmenlerin Sosyalleşmesi Atatürk ve Öğretmenlik Özet Kaynakça ÖĞRETMEN EĞİTİMİNDE GELİŞMELER VE UYGULAMALAR Doç. Dr. Atilla ÇİMER 1.Giriş Öğretmen Eğitiminin İlkeleri Alan Bilgisi Öğretmenlik Meslek Bilgisi (Genel Pedagoji Bilgisi) Genel Kültür Türkiye de Öğretmen Eğitimi Cumhuriyet Öncesi Dönemde Öğretmen Eğitimi Cumhuriyet Sonras Dönemde Öğretmen Eğitimi Uluslararası Öğretmen Eğitimi Programları Çağdaş Öğretmen Yetiştirme Yaklaşımları Özet 309 Kaynakça 311 EĞİTİM BİLİMLERİNDE YENİ YAKLAŞIMLAR Dr. Mehmet TEYFUR 1. Giriş Yaşam Boyu Öğrenme Serbest Zaman Eğitimi Yaratıcı Drama Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ) Probleme Dayal Öğrenmenin Yararlar İşbirliğine Dayalı Öğrenme İşbirliğiyle Öğrenmenin Başl ca Özellikleri Pozitif Bağ ml l k ix

7 Yüzyüze İlişki Bireysel Sorumluluk Kişisel ve Küçük Grup Becerileri Grup Süreci İşbirliğine Dayal Öğrenmenin Faydalar Beyin Temelli Öğrenme Çoklu Zeka Kuramı Yaratıcı Düşünme Yarat c Düşünme Süreci Eleştirel Düşünme Eleştirel Düşünme Eğitimi Eleştirel Düşünen Bireyin Özellikleri Yansıtıcı Düşünme Yans t c Düşünmenin Yararlar Medya Eğitimi Yapılandırmacı Yaklaşım Öğrenen Okul Öğrenen Okulun Özellikleri Okullarda Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler Web Tabanlı Eğitim Uzaktan Eğitim E Öğrenme Özet Kaynaklar 347 x