3. BACA VE İÇ TESİSAT GÜVENLİĞİ STRATEJİK DEĞERLENDİRME TOPLANTISI MART YAŞINDA

Transkript

1 3. BACA VE İÇ TESİSAT GÜVENLİĞİ STRATEJİK DEĞERLENDİRME TOPLANTISI MART YAŞINDA Destekleyen Kuruluş

2 YAPI MALZEMELERİ YÖNETMELİĞİ BACALAR KAPSAMINDA UYGUNLUK DEĞERLENDİRME AHMET MERT PEKİN BELGELENDİRME MERKEZ BAŞKANLIĞI MAKİNA - KAYNAK MÜHENDİSİ TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ TSE MART

3 CE İŞARETİNİN AMACI Avrupa Birliği ve Üye Ülkelerde * Malların Serbest Dolaşımını sağlamak * Mevzuatı ortak hale getirerek teknik engelleri kaldırmak * Avrupa genelinde tek bir işaret kullanımını sağlamak CE : Communauté Européenne & CE : Conformité Européenne

4 CE İŞARETİ üzerine iliştirildiği ürünün insan, hayvan ve çevre açısından sağlıklı ve güvenli olduğunu gösteren Avrupa Birliği'nin Yeni Yaklaşım Direktiflerine uygunluk işaretidir. Güvenli Ürün Asgari şartların sağlanması Kalite Anlamına gelmez Direktif kapsamındaki ürünlere CE işaretinin iliştirilmesi zorunludur ( Üye ülkelerde) Gönüllük esaslı (ihtiyari) değildir

5 CE İŞARETİ İLİŞTİRİLMESİ ZORUNLU OLAN ÜRÜN GRUPLARI Yapı Malzemeleri Yönetmeliği bunlardan sadece 1 i

6 ONAYLANMIŞ KURULUŞ Yeni Yaklaşım Yönetmelikleri kapsamında yer alan ve yüksek risk taşıyan ürünleri, piyasaya arz edilmeden önce Uygunluk Değerlendirmesi işlemine tabi tutan bağımsız, üçüncü taraf, atanmış Test Muayene ve Belgelendirme kuruluşlardır.

7 ONAYLANMIŞ KURULUŞ Akreditasyon ve Bakanlık Denetimi İlgili Bakanlıkça Atama talebi Avrupa Komisyonun yayınlaması ve numara verilmesi Belgelendirme Kuruluşlarının ve Laboratuarların SADECE AKREDİTE OLMASI YETERLİ DEĞİLDİR.

8 YAPI MALZEMELERİ YÖNETMELİĞİ

9 ONAYLANMIŞ KURULUŞ TSE DAHİL TÜRKİYE DE Yapı Malzemeleri Yönetmeliği nden Atanmış 21 TANE Onaylanmış Kuruluş Bulunmaktadır TSE TÜRKİYE DE Yapı Malzemeleri Yönetmeliğinde EN GENİŞ KAPSAMA SAHİPTİR. Üreticiler Yurtiçi veya Yurtdışı istedikleri Onaylanmış Kuruluşa başvurmakta serbesttirler

10 TSE

15 FB15 YAPI MALZEMELERİ YÖNETMELİĞİ 305/2011/EU CPR YAPI MALZEMELERİ YÖNETMELİĞİ Performans Değişmezliğinin Değerlendirilmesi ve Doğrulanması Sistemleri (PDDD) Yüksek Riskli Ürünler Düşük Riskli Ürünler

16 Slayt 14 FB15 Buraya bir okla yukarıdan aşağı zordan kolaya gittiği belirtilebilir. Fırat BAĞ;

17 (PDDD) SİSTEM 2+ İlgili Taraf FÜK Sisteminin Kurulması Plana göre deneylerin yapılması FÜK Sisteminin ve Üretim Yerinin İLK İncelemesi Başlangıç Tip Testi FÜK ün sürekli incelemesi/ gözetimi Numuneler in test edilerek denetlenmesi OK X X Üretici X X X (a) Üreticinin görevleri : (1)Malzemenin testine (numune alma dahil), hesaplamalara, tablo halinde verilen değerlere veya açıklayıcı belgelere dayanarak malzemenin performansının değerlendirilmesi (2) Fabrika Üretim Kontrolü (3) Önceden hazırlanmış deney planına göre üretim tesisinden alınan numunelerin ilave testleri (b) OK: Onaylanmış Fabrika Üretim Kontrolü Belgelendirme Kuruluşu görevleri: (1) Fabrika üretim kontrolünün ve üretim tesisinin başlangıç denetimi (2) Fabrika üretim kontrolünün sürekli gözetimi, ölçümü ve değerlendirilmesi

18 CPR- Yapı Malzemeleri Yönetmeliği TÜM SİSTEMLERDE (1+, 1, 2+, 3, 4) ORTAK OLAN HUSUSLAR; -Fabrika Üretim Kontrolü Sistemi -Tip Deneylerinin yapılması (firma ve/veya onaylanmış kuruluşcayapılması) Performans beyanı ve CE İşareti

19 Fabrika Üretim Kontrolü Sistemi Üretici tarafından uygulanan sürekli iç üretim kontrolüdür. Yapı Malzemelerinin teknik dokümanlara uygun olarak üretildiğinin üretici tarafından güvence altına alınmasıdır. Üretici tarafından benimsenmiş tüm koşulların ve gereksinimlerin prosedür ve politikalar şeklinde dokümante edilmesidir. Gerekli personel, laboratuvar, ekipmanın sağlanması gerekmektedir.

20 Başlangıç Tip Deneyleri Harmonize standartların EK ZA bölümünde belirtilen deneylerin üretici tarafından yapılması veya yaptırılmasıdır. Yetkinliği ispatlanmış diğer laboratuvarlar tarafından yapılmasıdır (Üretici laboratuvarları dahil). Yetkinliği ispatlanması akreditasyon veya laboratuvar değerlendirmesi ile (ölçüm cihazları, deney metodları, kalibrasyonlar, ölçüm belirsizlikler vb. hususlar detaylar için TS EN/IEC ISO 17025) Sonuçlarının standardın öngördüğü ve beyan edilen özelliklere uygun olması gerekmektedir.

23 YAPI MALZEMELERİ YÖNETMELİĞİ Geleneksel ihtiyari standard EN XXX Standardın ZORUNLU MEVZUAT KISMI EN XXX- Ek ZA CE uygunluk kriterleri Standardın ZORUNLU MEVZUAT KISMI CEN tarafından mevcut harmonize standartların Ek ZA sında Yönetmelikle bağlantı kurulmuştur.

24

25

26

27

28

29

31 CE İŞARETLEMESİ NASIL OLMALI : Görünür Okunaklı Silinmez NEREDE OLMALI : Ürünün üzerine, veya Üzerine yapıştırılan bir etikete veya paketine veya Yanındaki ticari dokümanlara

32

33

34 YAPI MALZEMELERİ

35 TS EN Bacalar - Metal bacalar için kurallar - Bölüm 1: Baca sistemi bileşenleri KAPSAM: Bu standard, yanma ürünlerinin ısıtma tertibatlarından dış atmosfere taşınmasında kullanılan 1200 mm ye kadar(1200 mm dâhil) anma çapına sahip, rijit metal astarlı, tek ve çok duvarlı baca bileşenlerinin (destekler dâhil baca bölümleri, baca bağlantı parçaları ve uçları) performans kurallarını kapsar. Bu standard ayrıca, işaretleme, imalatçı talimatları, ürün bilgisi ve uygunluk değerlendirmesini de belirtir. Bu standardın kapsamına girmeyen metal astarlar ve metal bağlantılı baca boruları EN :2009 un kapsamındadır. Bu standard, yapısal olarak bağımsız(yapıdan bağımsız veya kendi ağırlığını taşıyan) bacalara uygulanmaz.

36 TS EN Tip deneyi için imalatçının beyanı: Tüm ürün özelliklerinin beyan edilmesi 5 Boyutlar ve toleranslar: Bacayı oluşturan parçaların boyut ve tolerans özellikleri 6 Performans kuralları 6.2 Mekanik direnç ve kararlılık Sıkıştırma dayanımı: Basma yükleri altında bacaların dayanımının ölçülmesi Çekme dayanımı: Basma yükleri altında bacaların dayanımının ölçülmesi Düşey olmayan kurulum: Yatay yönde bacanın yer değiştirme miktarının ölçülmesi Rüzgâr yüküne maruz kalan bileşenler: Rüzgar etkisinin yapay olarak oluşturulması ve dayanımın ölçülmesi(sadece dış ortamda kullanılacak bacalar için)

37 TS EN Yangına karşı direnç(içeriden dışarıya):yanıcı maddelere olan asgari mesafe 6.4 Kurum tutuşmasına karşı direnç: Kuruma karşı direnç ölçümü(katı yakıtlar için) 6.5 Hijyen, sağlık ve çevre, gaz sızdırmazlığı: Gazın sızdırmaz olması için ölçümler İstem dışı temas: Yüzey sıcaklığının sınırlandırılması Isıl direnç: Isıl direncin hesaplanması Su buharı difüzyon direnci, Yoğuşma ürünleri nüfuziyet direnci, Yağmur suyu nüfuziyet direnci: Islak şartlarda çalışan bacanın kuru kalma yeteneği Akış direnci: Akış direncinin hesaplanması Duman kanalı astarının korozyona karşı dayanıklılığı: Malzemenin korozyon direnci 7 Mamulle ilgili bilgiler 8 İşaretleme 9 Mamul kısa gösterimi 10 Uygunluk değerlendirmesi 10.2 Tip deneyleri Tip deneyleri için numune alma 10.3 Fabrika üretim kontrolü(fpc)

38 10.2 Tip deneyleri Başlangıç tip deneyi TS EN Başlangıç tip deneyi, bu standarda uygunluğu göstermek için gerçekleştirilmelidir. Bu standardın kurallarına uygun olarak daha önce gerçekleştirilen deneyler [aynı mamul, aynı özellik/özellikler, deney yöntemi, numune alma işlemi, uygunluk onay sistemi vb.] dikkate alınabilir. İlave olarak, başlangıç tip deneyi, yeni bir baca sisteminin imalatının başlangıcında veya yeni bir imalat yönteminin başlangıcında (bu hususun belirtilen özellikleri etkileyebileceği yerde) yapılmalıdır. Özellikler diğer mamul standardlarına (yalıtım malzemesi, kaplamalar, contalar ve kaplama malzemelerini içeren metaller) uygunluk esas alınarak belirlendiğinde, tasarımcının sonuçların geçerliliğini sağlaması şartıyla, bu özelliklerin yeniden değerlendirilmesi gerekli değildir. Uyumlaştırılmış Avrupa direktiflerine uygun olarak CE işaretli mamullerin, bu işaretlerin ifade ettiği performansa uygun olduğu kabul edilir, bununla birlikte bu husus imalatçının, baca bileşenlerini bir bütün olarak doğru tasarımlama ve bileşenlerin gerekli performans değerlerine sahip olmasını sağlama sorumluluğunun yerine geçmez. Madde 5 ve Madde 6 da tanımlanan bütün özellikler, başlangıç tip deneylerine tabi olmalıdır

39 TS EN İleri tip deneyler Bir veya daha fazla özellik için Madde 5 ve Madde 6 da yer alan kuralları veya toleransları değiştiren üretim işlemi, bileşenlerin tedarikçisi, hammadde veya baca sistemi mamul tasarımında bir değişiklik olduğunda, tip deneyleri uygun özellik/özellikler için tekrarlanmalıdır Tip deneyleri için numune alma deneye tabi tutulacak mamullerin boyutları, Ek B'ye uygun olmalıdır. Her boyut için deneye tabi tutulacak baca sistemi bileşenlerinin sayısı, EN 1859'un ilgili maddelerinde yer alan kurallara uygun olmalıdır. Bütün tip deneylerinin sonuçları kaydedilmeli ve yeni sonuçlar kaydedilinceye kadar imalatçı tarafından muhafaza edilmelidir.

40 TS EN B.9 Fabrika üretim kontrol sistemi, normal imalat birimlerinin tip deneylerinde kullanılan numunelerle aynı olduğunu doğrulamalıdır. B.10 Sonraki tip deneyi gerektiren değişikliklerin niteliği. a) Malzeme veya inşaat yönteminde değişiklik, b) Uygun olarak, gösterim parametrelerini etkileyen değişiklikler.

41 TS EN Önemli noktalar: Tip Deneyleri için numune seçimi: Isıl performans deneyleri 200 mm çapındaki baca modüllerine uygulanmaktadır. Ancak ürünün et kalınlığının değişmesi durumunda ürünün karakteristiği, örneğin, ısıl iletkenliği, yüzey sıcaklığı vb. değişeceği için yeniden deney gerçekleşmesi gerekebilir. Mekanik deneyler için (çekme, basma, rüzgar, yanal dayanım) tüm et kalınlıkları denenmelidir. Fabrika imalat kontrolü kapsamında rutin muayene ve deneyler: Fabrika üretim kontrol sistemi, normal imalat birimlerinin tip deneylerinde kullanılan numunelerle aynı olduğunu doğrulamalıdır: Bütün boyutlarıyla muayene Bağlantı elemanı sızdırmazlık deneyi Yalıtım kütlesi kontrolleri Hacim ve yoğunluk kontrolleri Tamamlanmış mamullerin kontrolleri Hammadde kontrolü: Metal ürünler için 2.2, 3.1 veya 3.2 Üretici sertifikası Contalar ve dolgu malzemeleri için ilgili ürün standartlarına uygunluk

42 TS EN Malzeme seçimi: Genellikle kodlu Paslanmaz Çelik kullanılmaktadır. X2CrNiMo (TS EN standardına göre) 316L(ASTM standartlarına göre) Düşük karbon yüksek molibden oranı sayesinde çok iyi kaynaklanma özelliği mevcuttur. Ayrıca Östenitik paslanmaz olup, tanelerarası korozyona dirençlidir.

43 TS EN Kaynak özellikleri: Paslanmaz çeliklerin özellikler düşük et kalınlıklarının alın kaynağı için en uygun yöntem TIG(Tungsten Korumalı Asal Gaz Kaynağı) dir. Tam mekanize kaynak makinaları ile yüksek kaynak kalitesi sağlanır. Kaynak Operatörlerinin belgelendirilmesi için: TS EN ISO Kaynak personeli- Metalik malzemelerin tam mekanize ve otomatik ergitme kaynağı için kaynak operatörlerinin ve kaynak ayarcılarının yeterlilik sınavı El kaynağı yapan kaynakçıların belgelendirilmesi için: TS EN ISO Kaynakçıların yeterlilik sınavı- Ergitme kaynağı- Bölüm 1: Çelikler Kaynak Yöntem Onayı İçin: TS EN ISO standart serisi Metalik malzemeler için kaynak prosedürlerinin şartnamesi ve vasıflandırılması

44 TS EN Sızdırmazlık Elemanları: Duman kanalı astar contaları Duman kanalı astar contaları EN e uygun olmalıdır. D.5 Contalar(seal) ve dolgu(sealant) malzemeleri a) Uygunluk belgesi bulunmadığında, tanımlama veya bileşim dahil tip, b) Boyutlar. Tedarikçinin uygun kalite güvence sistemi bulunması şartıyla, malzeme tipi ve özelliklerine ilişkin tedarikçi beyanı kabul edilir. NOT:EN ; Chimneys -Elastomeric seals and elastomeric sealants. Material requirements and testmethods -Part 1: Seals in flue liners (Bacalar -Elastomerik contalar ve elastomerik yalıtım macunları - Malzeme gerekleri ve deney metotları - Bölüm 1: Baca astarlarında kullanılan contalar)

45 TS EN Normal çalışma şartlarında ısıl performans: Deneye tabi tutulması gereken baca 200 mm ye kadar ve 200 mm dahil, imalatçının belirttiği aralıktaki en büyük çap olmalıdır. Deneye tabi tutulan bacadan daha büyük çaplı bacalar için yanıcı malzemeye olan mesafe bir çarpan ile arttırılabilir. 201 ilâ 300 mm çaplar için 200 mm lik ürün için tanımlanan yanıcı malzemeye olan mesafenin 1 katı, 301 ilâ 450 mm çaplar için bu çarpan 1,5, 451 ilâ 600 mm çaplar için çarpan 2 ve 600 mm den büyük çaplar için çarpan 4 olmalıdır. Ek B Tip deneyi ve numune alma için boyut seçimi B.1 Isıl performans, 200 mm ye kadar (200 mm dâhil) en büyük çap üzerinde gerçekleştirilir. Aynı tasarım ve aynı kısa gösterime sahip mamul aralığı dâhilinde, 300 mm ye kadar tüm çaplar deneye tabi tutulan numunelerin karşıladığı şartları sağladığı varsayılır. 301 mm ile 450 mm aralığındaki diğer çaplar için 1,5 lik çarpım faktörü 200 mm değer için tayin edilen yanıcı malzeme için uzaklığa uygulanır ve 450 mm ile 600 mmaralığındaki çaplar için 2 lik çarpım faktörü uygulanmalı ve 600 mm üzeri için çarpım faktörü 4 olmalıdır.

46 TS EN

47 TS EN Bacalar -Serbest duran -Bölüm 7: Tek cidarlı çelik bacalar ve çelik astarlarda kullanılan silindirik çelik mamullerin teknik özellikleri Kapsam: Bu standard seri veya tek parça olarak üretilmiş tek cidarlı çelik bacalar ve çelik astarların üretimini kapsar. Bu standard dış atmosfere baca gazını taşımada kullanılan serbest duran bacalar için tek cidarlı çelik bacalar ve çelik astarlarda kullanılmak üzere silindirik çelik mamullerin performans özelliklerini belirleyen bir mamul standardıdır. Bu standard aynı zamanda tek cidarlı çelik baca ve astarların parçası olan yalıtım ve kaplama için kuralları belirler. Bu doküman tek cidarlı çelik bacaların ve çelik astarların bu standarda uygunluğunu değerlendirmeyi sağlar.

48 TS EN serisi EN standard serisi, Serbest duran bacalar, ana başlığı altında, aşağıdaki bölümlerden oluşur Bölüm 1: Genel kurallar Bölüm 2: Beton bacalar Bölüm 4: Tuğla astarlar - Tasarım ve uygulama Bölüm 5: Tuğla astarlar için malzeme - Mamul özellikleri Bölüm 6: Çelik bacalar - Tasarım ve uygulama Bölüm 7: Tek cidarlı çelik bacalar ve çelik astarlarda kullanılan silindirik çelik mamullerin teknik özellikleri (mevcut doküman) Bölüm 8: Taşıyıcı bir yapıya asılı baca sistemi - Tasarım ve uygulama

49 TS EN serisi EN standard serisi, Serbest duran bacalar, ana başlığı altında, aşağıdaki bölümlerden oluşur 4.1 Genel 4.2 Performans karakteristikleri Mekanik direnç ve kararlılık Yangına direnç Gaz sızdırmazlığı / kaçağı Akış direnci Boyutlandırma / ısıl direnç Isıl şok direnci Donma - çözünme direnci 4.3 Dayanıklılık 4.4 Tehlikeli maddeler 5 Malzemeler 5.1 Çelikler 5.2 Kaplama 5.3 Yalıtım 5.4 Giydirme kaplama 6 Yapım 6.1 Toleranslar 6.2 Kaynak 6.3 Yapım ayrıntıları 6.4 Yalıtım 6.5 Giydirme kaplama

50 TS EN serisi EN standard serisi, Serbest duran bacalar, ana başlığı altında, aşağıdaki bölümlerden oluşur 7 Uygunluğun değerlendirilmesi 7.1 Genel Giriş Başlangıç tip deneyleri İlave tip deneyleri 7.2 Fabrika imalat kontrolü Genel Malzeme kayıtları Kaynakçıların nitelikleri Kaynak kalite kontrolü Kaplamalar Geometrik boyutlar 8 Sıcaklık sınıfları 9 Mamülün kısa gösterilişi

51 TS EN serisi