KARİA BÖLGESİ TARİHİ KENTLER SU YAPILARI DÖKÜMÜ MEHMET BİLDİRİCİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KARİA BÖLGESİ TARİHİ KENTLER SU YAPILARI DÖKÜMÜ MEHMET BİLDİRİCİ"

Gülistan Kılıçlı
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 KARİA BÖLGESİ TARİHİ KENTLER SU YAPILARI DÖKÜMÜ MEHMET BİLDİRİCİ İNŞ. YÜK. MÜH. ARAŞTIRMACI YAZAR Bugünkü Muğla ili, antik dönemlerde Karia bölgesi içinde yer almaktadır. Ancak Aydın ilinin güneyi de Karia bölgesi içinde olmasına karşı Muğla ilinin güneyi, Marmaris, Köyceğiz Fethiye Karia Bölgesinin dışındadır. Bu bölgenin su kültür mirasının çıkarılabilmesi için, bilinen tarihi su yapıları ve bunlara ait yayınlar çıkarılmaya çalışılmıştır. Bölge bu yönden çok iyi araştırılmış değildir. Yeni araştırmalarla yeni bilgilere ulaşılacağı açıktır. Bu çalışma Avrupa Birliği destekli AKDENİZ SU KÜLTÜR MİRASINI YENİDEN KEŞFETMEK projesi kapsamında Çocuklara eğitim amaçlı 27 Mayıs 2010 günü Akyaka Nail Çakırhan & Halet Çambel Sanat Kültür evinde açılan sergi için hazırlanmıştır.

2 MUĞLA MERKEZ İlk çağlarda yazılı taşlarda MOGOLA olarak ismi geçen Muğla ilk çağlarda çok küçük bir yerleşim yeridir. Menteşe Beyliği ve Osmanlı dönemi gelişmiştir. Muğla ya su getiren efsanevi Şemsi ana vardır. Çoban olan Şemsi Ana keçilerini sata sata bunların parası ile Muğla ya su getirmiş öncesi Rumların yaşadığı dönemde, Rumlar tarafından kanallarla su getirildiği ve değirmen çalıştırıldığı hakkında yazılı olmayan bilgiler vardır. (Sözlü Kaynak Ünal Türkeş) ULA İLÇESİ IDYMA ANTİK KENTİ Antik çağda Ola isimli bir yerden söz edilir. Ula nın bununla bir ilgisi var mıdır? Her yerde olduğu gibi burada eski yazıtlara kaya mezarlara rastlanılmaktadır. Ula ya su yakın tepelerden kapalı kanallarla getirildiği bilinir. Araştırma ve yazılı belge yoktur. IDYMA Bugün Gökova Akyaka, Gökova beldesi ve yakın çevrede antik Idyma kentinin kalıntıları, kaya mezarları bugüne gelmiştir. Su yapısı olarak Akyaka beldesinin içinden geçen Papazlık Deresi nin yukarısında bir su pınarı bulunmaktadır. Bugün de yararlanan bu kaynağın suyu antik dönemlerde Akyaka ve çevresinde kullanılmıştır. Bu suyolu üzerinde çok kaliteli sırlı boru kırıkları olduğu görülmüştür. (M. Bildirici de örnek vardır) Bu suyolunda daha sonra demir boru döşenmiştir. Üzerinde çok ilginç bir hortumla su alınabilen bir çeşit çeşme yer almaktadır. İdyma kentinin Bugün Gökova-Akyaka Orman kampı içinde tarihi bir limanı bulunmaktadır. Ancak çok önceden terk edilmiştir. Gökova köyünün üzerinde bulunan Akropolde yapı kalıntıları ve sarnıç bulunmaktadır. Sarnıcın içi tamamen dolu olduğu için şekli hakkında bilgi edilememektedir. Tüm Muğla bölgesinde olduğu gibi bu çevrede de yaklaşık 6 m çapında yuvarlak yapılı sarnıçlar vardır. Bunlar eski yollar üzerinde tespih taneleri gibi yollara dizilmiştir. Bunlar hangi dönemdendir? Benim teorime göre antik Roma yolları üzerinde olduğundan en az Roma dönemindendir. Osmanlı döneminde yeniden benzerleri yapıldığı gibi, eskilerde onarılmıştır diye düşünüyorum. Kaynak: bulunmaktadır. Türkçe 2.1 İdyma Bölümünde geniş bilgiler

3 SEDREA (SEDİR ADASI) MARMARİS Kerme Körfezinde önemli bir kent bir çeşit deniz üstüdür. Tiyatro ve önemli yapılar yer almaktadır. Son zamanlarda yapılan kazılarda adaya girişin sağ tarafında bir kilise ve sarnıcı bulunmaktadır. Sarnıç bu gölgede nadir görülen dikdörtgen bir sarnıçtır. Ada da su yoktur. Muhtemelen yağmur suları sarnıçlarda toplanmıştır. Tam kazı yapılmadığından bilinememektedir. Ancak pek çok yer altı sarnıcı olduğu anlaşılmaktadır. Kaynak: Türkçe 2.1 İdyma Bölümünde geniş bilgiler bulunmaktadır. Sedir Adası nda Helenistik dönem duvarları

4 Sedir Adası nda sarnıç Sedir Adası nda sarnıç

MARMARİS Marmaris Karia bölgesi dışındadır. Antik dönemde limanı vardır. Suyolları konusunda bilgi yoktur. Marmaris teki yerleşim Marmaris kalesi çevresindedir.

5 MARMARİS Marmaris Karia bölgesi dışındadır. Antik dönemde limanı vardır. Suyolları konusunda bilgi yoktur. Marmaris teki yerleşim Marmaris kalesi çevresindedir. Akyaka-Marmaris yolu üzerindeki dikdörtgen yapı bilinenin aksine sarnıç olmayıp yolcular için handır. MARMARİS ARKEOLOJİK PARK Marmaris Arkeoloji Parkı, eski yapı temelleri Çevrede bulunmuş antik taşlar burada sergileniyor Kolonun kalınlığı dikkat çekici

6 CNIDUS (MUĞLA DATÇA) Datça yarımadasının ucunda çok büyük bir antik kentin kalıntıları vardır. Venüs heykeli ile ünlü kentin suyu yarımada içinden getirilmiştir. Bazı yabancı araştırmacıların çalıştığını biliyorum. Ama henüz onlara ulaşamadım. Antik limanları da ilginç su yapılarıdır. CAUNOS (MUĞLA KÖYCEĞİZ) Köyceğiz gölü kıyısında bulunan antik Caunos kentinde anıtsal çeşme.. vs bulunmaktadır. Suyolları konusunda inceleme ve yayın bulunmamaktadır. TELMESSOS (FETHİYE) Antik Telmessos kenti, Fethiye nin yerleşim alanı altındadır. Suyolu incelemesi bulunmamaktadır. Fethiye yakınında Kayaköy, terk edilmiş olan evlerde sarnıçlar olduğu bilinmekte, araştırma bulunmamaktadır.

7 MUĞLA NIN KUZEYİ VE BATISI STRATONICEIA (MUĞLA YATAĞAN) Muğla-Milas yolu üzerindedir. Helenistik dönemde kurulan antik kentin suyolu ile 1974 li yıllarda kömür için çevresi kazılırken suyolu ile ilgili antik tünel görülmüştür. Kaynak: Türkçe Kentin dini merkezi LAGINA (Hecate Tapınağı) suyolları hakkında bilgi yoktur. LAGINA HEKATE Hecate Tapınağı kolonları

8 Lagina da antik su toplama havuzu CERAMOS (MUĞLA MİLAS) Kerme (Gökova ) Körfezi kuzey kıyısındadır. Körfeze ismi verilmiştir. Antik kente su taşıyan su kemerleri ve kente su veren ana depo bulunmaktadır. Kaynak: Türkçe The Cistern and Aqueduct of Ceramos in ancient Caria p MİLAS (MYLASSA) Karia bölgesinin en eski ve önemli kentidir. Tüm dönemlerde çok önemli bir yerleşim yeridir. Antik dönemlerdeki Mylassa kenti, bugünkü Milas yerleşimi altındadır. Antik dönemlerdeki suyolları konusunda bilinen yoktur. Bizans döneminde kentin doğusundan kente su getiren su kemerleri bulunmaktadır. Ancak bununla ilgili yayın yoktur.

9 Milas a su taşıyan su kemerlerinden görüntü Milas su kemeri Üzerinde antik dönem taşlarının kullanılması dikkat çekici

10 IASSOS (MİLAS) Güllük körfezindedir. Kente su taşıyan tek katlı su kemerleri vardır. Fazla bilgi bulunmamaktadır.

11 HALICARNASSOS (BODRUM) İlk çağlarda özellikle M.Ö 4. yüzyılda Karia buradan yönetilmiştir. İlk Çağın 7 harikasından Mousolos un anıt mezarı buradadır. Suyolları hakkında bilgi yoktur. Halicarnassos un Bodrum kalesi altında tarihi limanları vardır. Burada Kadın Amiral Artemisia II komutasında savaşlar olmuştur. SALMAKIS (BARDAKÇI KOYU) Bu koy ile ilgili Mitoloji den gelen esintiler vardır. Bardakçı koyunun antik çağlarda ismi Salmakis idi. Salmakis o çağlarda yaşadığına inanılan güzel bir su perisidir. Bu koyda yüzer ve bu koydaki pınardan su içer. Salmakis burada yüzerken genç güzel ve yakışıklı bir delikanlıya aşık olur. Ona tutulur ama aşkına karşılık bulamaz ve onun cezalandırılması için tanrılardan yardım ister. Tanrılar onun yakarışlarına kulak verir ve her ikisini bir bedende birleştirir. Erkeğin gücü ile kadının güzelliği bir vücutta olur. Hermafrodit ortaya çıkar. Tanrılar genç delikanlıyı ödüllendirmiş midir?. Yoksa cezalandırmış mıdır? bilinmez. Mitolojide övgü ile söz edilen yaratık aynı anda kadın ve erkeğin seks özelliklerini taşır, gerçekte Hermafrodit gene mutsuzdur. Bugün ise Hermafrodit lik (çift cinsellik) tedavi edilmesi gereken bir tıp olayıdır. Bardakçı koyunun suyu ve denize girmek için koyu çok ünlüdür. Son günlerini Bodrum da geçiren ve onun tarihine renk katan, evi bugün Müze olan Sanat Güneşi ZEKİ MÜREN, ne hikmettir bilinmez en çok Bodrum da Bardakçı koyunu, Bardakçı suyunu sever. Bugün antik dönem hikayelerin anlatıldığı Bardakçı koyunda bir çeşme vardır ki çok dikkat çekicidir.!!!! ZEKİ MÜREN DİLEK ÇEŞMESİ

mezarlar olmasına karşı suyolu konusunda bilgi yoktur.

14 MYNDOS (BODRUM GÜMÜŞLÜK) Bodrum yarımadasının ucundadır. Bazı kalıntılar ve Tavşan Adasını karaya bağlayan yol ve kaya mezarlar olmasına karşı suyolu konusunda bilgi yoktur. Gümüşlük (Myndos) yakın zaman Kilise yapısı Gümüşlük (Myndos) eski bir yapı

15 ALINDA Bugün Aydın ilinin güneyinde olmasına karşı tarihte Karia bölgesinde kalmaktadır. Kentin kuzeyinde dağlardan gelen su kentin akropolünde bir su kemeri ile kente girmekte, daha aşağılarda su sarnıçlarında toplanmakta, yer görülen su kanalları ile kent merkezine gelmektedir. Daha fazla bilinen yoktur. Alinda sukemerleri

16 Alinda da Kaya mezar Alinda da eski bir yapı

17 Alinda da eski bir yapı Alinda da zeytin ağacı ve kaya mezar

18 ALABANDA (ARAPHİSAR) Gene Aydın ilinin güneyinde olmasına karşı Karia kentinin sınırları içindedir. Kentin sularının Çine Çayı (antik Marsiyas) üzerinde İncekemer dolaylarından geldiği konusunda Ünal Özİş in makalesi bulunmaktadır. Kaynak: Mühendislik Tarihi Açısından Türkiye de Eski Su yapıları Öziş Ünal, DSİ Genel Müdürlüğü1994 sayfa 66-59, Alabanda ve Gerga Su Yolu Burada Alabanda ya su taşıdığı kabul edilen su toplama yapıları hakkında bilgiler yer almaktadır. Ancak çevrede bulunan İncekemer in bir su köprüsü olduğu belirtilmekte suyun buradan Gerga ya gittiği ifade edilmektedir. Tarihi su konusunda araştırma yapan İsviçreli Martin Schwarz ile 2005 yılında burada ciddi bir inceleme yaptık. Burada İncekemer in bir su köprüsü olduğu konusunda bir kanıt göremedik. İncekemer in Alabanda suyolu ile bir ilgisinin olmadığı kanısına vardır. Çine çayının Alabanda sol sahilinde, Gerga ise sağ sahilinde yer almakta ve çok yüksek bir kottadır. Kesinlikle buradan Gerga ya su gidemez. Durum aşağıda krokide gösterilmektedir. İncekemer in sağ sahilinde 2 nolu olarak gösterilen suyolu S10 olarak gösterilen bir ters sifondan geçmektedir. Bu kesinlikle GERGA ya gitmemekte ama nereye gittiği içinde araştırma gerektirmektedir. Aydın Çine GERGA SU YOLU (Bildirici & Schwarz 2005)

19 İncekemer Alabanda eski basınçlı kullanılan su borusu

20 Çine çayının çok üstünde GERGA Üzerinde GERGA yazılı antik ev ya da tapınak

Benzer belgeler

IDYMA (GÖKOVA AKYAKA) ÇEVRESİNDE IDYMA KENTİNE AİT

IDYMA (GÖKOVA AKYAKA) ÇEVRESİNDE IDYMA KENTİNE AİT Idyma antik kenti ile yaptığım araştırmalarımı 2008 yılı sonu itibariyle WEB Sitemin (www.mehmetbildirici.com) 2.1 İDYMA bölümüne konulmuştur. Burada