Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 50, Temmuz 2017, s

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 50, Temmuz 2017, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Yrd. Doç. Dr. Harun OY Ordu Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü harun_oy@hotmail.com BANAZ DA BİR TUNÇ ÇAĞI YERLEŞİMİ: AYVACIK HÖYÜK Öz Banaz ilçesinin kuzeyinde Murat Dağı ve ormanlar, güneyinde ise Banaz ovası bulunmaktadır. Ayvacık Höyük Banaz ın güneydoğusundaki engebeli arazide yer alan önemli bir Tunç Çağı yerleşimidir. Ayvacık Höyük Banaz ın 16 kilometre güneydoğusunda bulunan Ayvacık köyündedir. Ayvacık köyünde bulunan diğer bir yerleşim olan Ada Höyük Neolitik, Kalkolitik ve İlk Tunç Çağı buluntuları vermektedir. Ayvacık Höyük ise İlk Tunç Çağı nın bütün evreleri (İTÇ 1-2-3) ve Orta Tunç Çağı için kesintisiz yerleşime işaret eden buluntular vermesi bakımından önemlidir. Ayvacık Höyük stratejik olarak Afyonkarahisar-Hocalar ve Banaz arasındaki bağlantıyı sağlayan doğal yolu kontrol etmektedir. 400 metre çapındaki alanı ile bölgenin büyük yerleşmelerinden birisidir. Yerleşme buluntuları Afyonkarahisar Kusura ve Denizli Beycesultan yerleşimi ile ilişkileri ortaya koymaktadır. Burada yapılacak arkeolojik kazı ile bölgenin Tunç Çağının aydınlatılmasında önemli sonuçlara ulaşılacaktır. Anahtar kelimeler: Ayvacık Höyük, Banaz, Uşak, İlk Tunç Çağı, Orta Tunç Çağı.

2 A BRONZE AGE SETTLEMENT AT BANAZ: AYVACIK MOUND Abstract To the north of Banaz district is Murat Mountain and forest areas. The south of the Banaz district lays the Banaz plain. Ayvacık mound is an important Bronze Age settlement located on the rugged terrain in the south east of Banaz. Ayvacık mound is located in Ayvacık village, 16 km south east of Banaz. Ada mound, another settlement located in the Ayvacık village, gives Neolithic, Chalcolithic and Early Bronze Age artifacts. Ayvacık mound is important for the finds showing the cultural continuity of the Early Bronze Age (EBA 1-2-3) and the Middle Bronze Age. Ayvacık mound strategically controls the natural route connecting Afyonkarahisar- Hocalar and Banaz. It is one of the major settlements of the region with an area of about 400 meters. The findings of the settlement reveal the relations with the settlement of Afyonkarahisar Kusura and Denizli Beycesultan. With the archaeological excavation to be done here, important results will be reached in illuminating the Bronze Age of the region. Keywords: Ayvacık mound, Banaz, Uşak, Early Bronze Age, Middle Bronze Age. 1. Giriş Banaz ilçesi, İçbatı Anadolu daki Uşak ilinin doğusunda Afyonkarahisar ve Kütahya ile sınırı olan ilçedir. İlçenin kuzeyinde Kütahya nın Gediz ve Altıntaş ilçeleri, doğusunda Afyonkarahisar ilinin Sinanpaşa ve Hocalar ilçeleri vardır. Banaz ın batısında Uşak merkez, güneyinde Sivaslı ilçesi yer alır. Banaz ilçesi Ege kıyılarını İç Anadolu ya bağlayan yolların geçtiği İçbatı Anadolu da önemli bir noktada bulunmaktadır. Ortalama 900 m. yüksekliği ile Uşak ilinin yaylası konumundadır 1. Ankara-İzmir karayolu ilçeden geçmektedir. İlçenin kuzeyinde Murat Dağı, doğusunda Ahır Dağı ve güneydoğusunda Bulkaz Dağı bulunmaktadır (Yalçınlar 1955: 58-60). Banaz ilçesi ve Murat Dağı çevresi geniş ormanları, su kaynakları, zengin jeotermal kaynakları ve madenleri ile de önemli bir bölgedir 2. Banaz ilçesinin kuzeyinde Murat dağı (Dindymos) bulunmaktadır. Murat Dağı İçbatı Anadolu da yer alan önemli bir dağdır. Murat dağının bir kısmı Kütahya ilinde bir kısmı da Uşak ilindedir. İki il arasındaki sınırı Murat Dağı oluşturur. Murat Dağı Kütahya nın Gediz ve Altıntaş ilçeleri ile Uşak-Banaz arasındaki sınırı oluşturmakta olup Banaz ilçesinin kuzeyini de Murat Dağı ve uzantıları kaplamaktadır. Murat Dağı sadece Uşak ve Kütahya illeri için değil bütün bölge için önemli bir dağdır. Çünkü Murat dağından kaynağını alan pek çok dere ve su kaynağı Gediz (Hermos), Büyük Menderes (Maiandros), Sakarya (Sangarios) nehirlerine ve Eber gölüne su taşımaktadır. Zengin su kaynaklarının yanı sıra geniş orman alanlarına sahip olan Murat da Banaz ilçesi erken dönemlerden itibaren ulaşım için önemli bir bölge olmuştur. İç Anadolu ile Batı Anadolu kıyıları arasında ulaşım Gediz Nehri ve Büyük Menderes Nehri ile sağlamaktadır. Murat dağından kaynağını alan Gediz nehrinin bir kısmı Uşak ilinden geçmektedir. Yine Murat dağından kaynağını alan Banaz Çayı Büyük Menderes Nehri ile birleşmektedir. Bu iki önemli su kaynağının ilişkili olduğu bölge Banaz çevresi ve Murat Dağı dır. Bu nedenle Banaz bölgesi erken dönemlerden itibaren ulaşım için önemlidir. Banaz Çayı kıyısında bulunan Susuz Köy e lokalize edilmiş olan Keramon Agora dan geçen antik Kral Yolu ilçenin ulaşım açısından öneminin erken dönemlerden beridir devam etmekte olduğunu göstermesi bakımından önemlidir. 2 Özellikle civa yatakları açısından Banaz çevresi önemlidir.

3 ğında yayla ve düz alanlarda mevcuttur. Bu zenginliği nedeniyle erken dönemlerden itibaren İçbatı Anadolu ve çevresinde önemli bir yer teşkil etmektedir. Banaz ilçesinin güneyinde yer alan Banaz ovası ise geniş tarım alanlarından oluşmaktadır. Banaz ovasında çok sayıda Tunç Çağı yerleşimi bulunmaktadır. Bu verimli ovayı sulayan Banaz çayı haricinde bölgede çok sayıda küçük dere akmaktadır. Murat dağından kaynağını alan Banaz çayı (Sindros) ilçenin en önemli akarsuyudur. Murat dağından doğan çok sayıda akarsu ve dere ile birlikte Banaz çayı verimli Banaz ovasını aşarak Büyük Menderes nehrine ulaşır. Banaz ilçesine sınır olan Afyonkarahisar ve Kütahya illerinde Tunç çağına ait önemli araştırma ve kazılar gerçekleştirilmiştir. Kütahya çevresinde Seyitömer (Bilgen vd. 2015: ), Çiledir Höyük (Türktüzün vd. 2014: 49-71), Aizanoi (Lochner-Ay 2001: ) kazılarında Tunç çağına ait önemli bulgulara ulaşılmış olup bölgede yapılan yüzey araştırmalarında çok sayıda Tunç çağı yerleşimi bilinmektedir. Afyonkarahisar da da Kusura (Lamb 1937: 1-64), Kaklık (Efe vd. 1995: ) ve Karaoğlan (Topbaş vd. 1998: 21-94) mevkiinde bölgenin Tunç çağına ışık tutacak kazılar yapılmıştır. Uşak ilinin güneyinde bulunan Denizli de yer alan Beycesultan bölgenin ve Batı Anadolu nun Tunç Çağının anlaşılmasında önemli bir merkez olmuştur (Lloyd-Mellaart 1962). Uşak ilinin batısında yer alan Manisa da önemli kazı ve araştırmalar gerçekleştirilmiştir (French 1969: 41-98; Akdeniz 2012: 21-45). Uşak ilinde olduğu gibi Banaz ilçesinde de erken dönemler üzerine yapılan çalışmalar oldukça azdır. Uşak ilinde Sivaslı ilçesindeki Selçikler de yapılan arkeolojik kazılarda Kalkolitik ve Tunç Çağı buluntuları ortaya çıkarılmıştır. Selçikler deki kazıları sırasında kazı ekibi tarafından bölgede bazı araştırmalar gerçekleştirilmiştir. Fakat detaylı bir yayının yapılmamıştır (Fıratlı 1970: ) 3. Banaz ilçesinde ise Tunç çağına dair herhangi bir kazı çalışması bulunmamaktadır. Banaz da Ahat Köy de Akmonia antik kentinde kısa bir kazı çalışması yapılmıştır. Uşak Müzesi kayıtlarında Banaz ilçesindeki bazı Tunç çağı yerleşimleri yer almaktadır (Uşak Kültürel Değerler Envanteri 2007: 63-91). Banaz ovasında tekil buluntu tespit edilen merkezlerin varlığı çeşitli yayınlarda geçmektedir (Mellaart 1970: 173) Bu çalışmalar haricinde James Mellaart ve David French in Batı Anadolu da yaptığı yüzey araştırmalarında Uşak ilindeki bazı yerleşmeler kaydedilmiştir (Lloyd Mellaart 1962: ). Fakat Banaz ilçesi araştırılmamıştır. Son dönemlerde Harun Oy tarafından Uşak ilinde ve Banaz ilçesinde Tunç Çağı araştırmaları gerçekleştirilmektedir (Oy 2014: ; Oy 2016: ). Uşak ilinin çevresindeki illerde Tunç çağına ilişkin çok sayıda araştırma yapılmış olmasına rağmen Banaz ilçesinin ve bu bölgenin Tunç Çağı hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Coğrafi olarak önemli bir noktada bulunan Ayvacık Höyük gerek konumu gerekse buluntuları ile önemli sonuçlar ortaya koyacağı düşünüldüğü için bu makalede değerlendirilmektedir (Harita 1). 3 Bkz. Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri/Selçikler maddesi. 4 Banaz ovasından gelmiş olan Neolitik döneme ait figürin Afyonkarahisar Arkeoloji Müzesinde bulunmaktadır.

4 Harita 1. Ayvacık Höyük ve Banaz (Google uydu görüntüsünden oluşturulmuştur). 2. Ayvacık Höyük Ayvacık Höyük Uşak iline 47 km, Banaz ilçesine 16 km uzaklıktaki Ayvacık köyünde bulunmaktadır. Yerleşme, Ayvacık köyünün 3 km. batısında Banaz-Hocalar karayolunun 300 m. güneyinde bulunmaktadır. Karayolundan rahatça görülen Ayvacık Höyük bölgeye hakim bir konuma sahip olup yaklaşık m. çapında bir alanı kaplamaktadır. Höyüğün üst kısmı düzleştirilmiştir. Bu alan kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu 50 m. kuzeybatı-güneydoğu doğrultulu 40 m. kadardır. Çok büyük boyutlu olan höyüğün yüksekliği dere yatağından itibaren 40 m. kadardır. Hemen güneyinden ise Değirmen Deresi akmaktadır. Yerleşme ormanlık bir alanda bulunmaktadır. Çok geniş bir alana yayıldığı için yerleşmenin alt kısımlarında düz alanlar açılarak tarım alanları oluşturulması nedeniyle tahribat görülmektedir. Yerleşmede İlk Tunç Çağı, Orta Tunç Çağı (M.Ö. II. Bin) ve Roma Döneminde yerleşildiğine işaret eden seramikler belirlenmiştir. Yerleşme Uşak Müzesi tarafından tescillenmiştir fakat detaylı bir bilgi ve yayın yapılmamıştır (Resim 1). Ayvacık Höyük koordinatları: (35S) E N Rakım:1038 m. Duyarlılık: 10 m. 77

5 Resim 1. Ayvacık Höyük 78 Ayvacık Höyük ün bulunduğu bölge su kaynakları bakımından zengindir. Ahır dağından kaynağını alan çok sayıda küçük dere bölgeyi verimli kılmaktadır. Banaz ilçesindeki su zenginliği nedeniyle Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından Ayvacık ve yakın çevresindeki Kızılcasöğüt, Ahat ve Ayvacık ta göletler yapılmıştır. Ayrıca Ayvacık köyü çevresinde su çokluğu nedeniyle kavak yetiştiriciliği yaygındır. Banaz İlçesinin güneydoğusunda bulunan Şaban, Reşadiye, Düzkışla, Yazıtepe ve Ayvacık köyleri Ahır dağının engebeli arazisinde ve ormanlık alanda bulunmaktadır. Bu bölgede bulunan ve Ayvacık Höyüğe yakın olan bazı yerleşmeler bulunmaktadır. Bu yerleşmeler Ayvacık köyünün 4 km güneydoğusunda bulunan Ada Höyük ile Ayvacık köyünün 6 km batısındaki Yazıtepe köyünde bulunan Erenler Höyük tür. Yazıtepe, Ayvacık ve Kavacık köylerinin arazilerinin kesiştiği noktada Ayvacık köyü arazisinde yer alan Ada Höyük, Ayvacık Köyünün 4 km. güneydoğusunda, Ayvacık Göletinin 1 km. güneydoğusunda, Yazıtepe Köyünün 3 km. güneybatısında bulunan Ada Mevkiinde bulunmaktadır. Ada Höyük kuzey-güney uzantılı 200 m. ve doğu-batı uzantılı 100 m. kadardır. Doğal bir sırt üzerinde yer alan Ada Höyük Alıçlı Deresinin hemen batısında ve Kızılpınar Deresinin doğusunda bulunmaktadır. Yerleşme Alıçlı Deresi ve Kızılpınar Deresinin arasında Ada olarak adlandırılan doğal sırt üzerindedir. Tarla yolu yerleşmenin üzerinden geçmektedir. Yerleşme üzerinde Neolitik, Kalkolitik ve İlk Tunç Çağı seramikleri ile obsidyen dilgi parçaları tespit edilmiştir. Yakın bölgede yer alan diğer bir yerleşim olan Erenler Höyük, Yazıtepe köyünün 200 m. batısında, Avgan Mahallesine giden yolun 100 m. kuzeyinde doğal bir yükselti üzerindedir. Bölge ormanlarla kaplıdır. Yerleşme kuzey-güney doğrultulu 150 m. doğu-batı doğrultulu 300 m. kadar bir alanı kapsamaktadır. Yerleşmenin yüksekliği 25 m. kadardır. Erenler Höyükte, İlk Tunç Çağı, Orta Tunç Çağı (M.Ö. II. Bin) ve Roma Dönemi seramikleri belirlenmiştir.

6 İç Anadolu ile Batı Anadolu arasında yer alan Banaz ulaşım açısından erken dönemlerden itibaren kullanılmıştır. Banaz çevresinden önemli tarihöncesi ve tarihi yollar bulunmaktadır. Sardes ten başlayarak Lidya ve Frigya dan geçerek Susa ya uzanan antik Kral Yolu Uşak sınırlarından geçmektedir (Heredotos: V, 52). Lidya nın başkenti Sardes e uzanan antik yol Banaz Çayı ve Susuz Köy çevresine lokalize edilen Keramon Agora dan geçmektedir (Sevin 2013: 207). Keramon Agora Akmonia kentine yakın bir yerdedir (Ramsay 1890: 30, 168). Akmonia bugünkü Banaz ilçesi Ahat köyündedir. Susuz Köy (Keramon Agora), Ahat Köy (Akmonia) 5, Ayvacık Köyü ve Yazıtepe Köyü üzerinden Hocalar ve Afyonkarahisar a yol bağlantısı bulunmaktadır. Bu güzergah bu bölgede erken dönemlerden itibaren özellikle İlk Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağında kullanılmış olan doğal yol bağlantısıdır. Bu güzergah Susuz Höyük, Ayvacık Höyük, Yazıtepe Erenler Höyük üzerinden Hocalar ve Afyonkarahisar a bağlanmaktadır (Harita 1). 3. Seramik Buluntular Bu makalede Harun Oy tarafından Uşak ili ve ilçelerinde gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında incelenen ve Ayvacık Höyükten toplanan 63 adet seramik buluntu değerlendirilmektedir. Bu buluntulardan 53 tanesi İlk Tunç Çağı na (Resim 2-5, 7-12), 10 tanesi de Orta Tunç Çağı na tarihlendirilmektedir (Resim 6, 13) İlk Tunç Çağı İlk Tunç Çağına ait 53 adet seramik buluntu burada değerlendirilmiştir. Bu seramikler yüzey renklerine göre kırmızı, kahverengi ve sarı mal gruplarından oluşmaktadır. Hamurlarda katkı olarak mika, kireç, taşçık ve bitki katkılar bulunmaktadır. Bu mal gruplarının hamurlarında da kahverengi, kırmızı, sarı ve gri tonlarındadır. Tamamı elle şekillendirilmiş olan İlk Tunç Çağı seramikleri, sık dokulu olup iyi fırınlanmıştır (Resim 2-5, 7-12) Mal Grupları Kırmızı astarlı mallar (31 adet): Mal grupları içerisinde çoğunluğu kırmızı astarlı mallar oluşturmaktadır. Kırmızı astarlı mallar sarımsı kırmızı renk ağırlıkta olmak üzere kırmızı renk tonlarına sahiptir. Bu mal grubunun hamurları kahverengi ve kırmızı başta olmak üzere daha az oranda sarı ve gri renk hamura sahiptir. Katkı olarak mika, taşçık, kireç ve bitki katkılar mevcuttur. Kahverengi astarlı mallar (16 adet): İkinci büyük grubu kahverengi astarlılar oluşturmaktadır. Yüzey renkleri kahverenginin çeşitli tonlarında olan bu grup mallarının hamurları kahverengi ve kırmız renk ağırlıkta olup bazılarında ise gri hamura sahiptir. Sarı astarlı mallar (6 adet): Bu grup malları katalogda sarı olarak belirlenmiş olsa da tam sarı olmayıp kahverengimsi ve kırmızımsı renk tonlarındaki karışımı sahiptir. Hamurları da kahverengi tonlarındadır. Hamur katkısı olarak mika, taşçık, kireç ve bitki kullanılmıştır. 5 Akmonia önemli yollar üzerinde bulunmaktadır (Ramsay 1890: 168). Akmonia kenti Frigya ile Lidya sınırına yakın bir kenttir. Roma döneminde en parlak dönemini yaşamıştır. Akmonia da güreş, voleybol, boks gibi çeşitli spor faaliyetlerinin gerçekleştirilmiş olduğu ortaya çıkarılan mozaiklerden anlaşılmaktadır (Uşak Kültürel Değerler Envanteri 2007: 59).

7 Resim 2. Ayvacık Höyük İlk Tunç Çağı çanak çömleği Kap Formları İlk Tunç Çağı seramikleri kapalı ve açık formlardan oluşmaktadır (53 adet). Bu formlara ait buluntular küpler (4 adet), çömlekler (11 adet), çanaklar (27 adet), ayaklar ve kaideler (7 adet) ve diğerleri (5 adet) şeklinde sınıflandırılmıştır (Resim 7-12). 80 Küpler (Resim 7) (no: 1-4): Ayvacık Höyük küpleri düz ağızlı ve dik gövdeli (no: 1-2), dışa açık ağızlı ve daralan boyunlu (no: 3), açık ağızlı ve uzun boyunlu (no: 4) örneklerden oluşmaktadır. Küplere ait buluntular sayıca az olmasına rağmen ağız kısımlarında at nalı tutamak (no: 1-2), dikey kulp (no: 3), yalın olan (no: 4) örneklere sahiptir. Dikey kulplu örneğin benzerleri (no: 3) Eskişehir Küllüoba İTÇ 1 boyunlu kapları ile benzemektedir (Efe-Ay 2000: 12, Fig. 9, form 15). Açık ağızlı ve uzun boyunlu küpün benzeri (no: 4) Demircihöyük İTÇ 1 (K katı) (Efe 1988: Tafel 23, 3), at nalı tutamaklı (Resim 3) (no: 1-2) benzerleri Demircihöyük İTÇ 2 (L katı) (Efe 1988: Tafel 37), Sarıket İTÇ 2 mezar küpleri (Seeher 2000: 175) ile benzemektedir. Çömlekler (Resim 8) (no: 5-15): Açık ve kapalı formlardan oluşan çömlekler genellikle derindir (11 adet). İlk Tunç Çağı çömleklerinin çoğunluğu açık formlardan oluşmakta olup (no: 5-13), kapalı olanlar ise daha azdır (no: 14-15). Dışa dönük ağızlı çömlekler dar ve kısa boyunludur (no: 5-6, 9-10), uzun boyunlu olanlarda kırmızı boya astar ağzın iç kısmına kadar uygulanmıştır (no: 7-8). Ağız iç kısmında kırmızı boya astar uygulamasının benzerleri Beycesultan XIII. Tabakada (İTÇ 2) bulunmaktadır (Lloyd-Mellaart 1962: 190, Fig. P. 46). Dışa çekik ağızlı çömleklerde (no: 11-13) tutamak ve memecik bulunmaktadır. Dışa çekik ağızlı ve küresel gövdeli çömleğin (no: 13) benzeri Eskişehir Aharköy deki İTÇ 3 çömleklerine benzemektedir (Efe 1994: 9, Fig. 3/6). Kapalı çömlekler (no: 14-15) küresel gövdeli ve yalındır.

8 Resim 3. At nalı şeklinde tutamak. Çanaklar (Resim 9-10) (no: 16-42): Ayvacık Höyük İlk Tunç Çağı çanakları sayıca en büyük grubu oluşturmaktadır. Çoğunluğu içe dönük ağızlıdır (no: 16-24, 30-34). Dışa açık ağızlı olanlarda vardır (no: 25-29, 35-36). Derin ve sığ örneklerden oluşan çanaklar içerisinde keskin omuzlu örnekler dikkat çekmektedir (no: 30-34). Yatay tek kulplu çanaklar (no: 37-39, 41-42) belirgin bir grubu oluştururken dikey kulplu bir örnekte bulunmaktadır (no: 40). İçe dönük ağızlı çanakların benzerleri Beycesultan İTÇ 1 (tabaka XIX) (Lloyd-Mellaart 1962: 118, Fig. P. 14, 20, 23), dışa açık ağızlı çanakların benzerleri Beycesultan VIII (İTÇ 3a) (Lloyd-Mellaart 1962: 218, Fig. P. 55, 12-14), Demircihöyük İTÇ 1 (H-İ katları) (Efe 1988: Tafel 3), yatay tek kulplu çanakların benzerleri (Resim 4) (no: 37-39, 41-42) Beycesultan XIV (İTÇ 2) (Lloyd-Mellaart 1962: 170, Fig. P. 36, 3, 6) çanakları ile benzemektedir. 81 Resim 4. Tek kulplu çanak. Ayaklar ve kaideler (Resim 11) (no: 43-49): Uşak ilinde yaygın olan ayaklara ait örnekler Ayvacık Höyükte de vardır. Üç ayaklı kaplara ait örneklerin yanı sıra (no43-48) bir adet kaide ör-

9 neği de bulunmaktadır (no: 49). Üç ayaklar Batı Anadolu da yaygındır. Ayvacık Höyük üç ayakları Beycesultan, Aphrodisias Akropol (İTÇ 3-4) (Joukowsky 1986: 407. Fig. 347), Afyonkarahisar Karaoğlan (Topbaş vd. 1998: 63, Fig. 48, no: 88), Kaklık (Efe vd. 1995: 388, Fig. 24), Seyitömer Höyük (Bilgen vd. 2015: 170), Demircihöyük İTÇ 1 (K katı) (Efe 1988: Tafel 56, 6), Sarıket İTÇ 2 mezarlarında (Seeher 2000: 133), Aizanoi (Lochner-Ay, 2001: 293), Troia I-III (Sazcı 2005: Tafel 10), Yortan (Kamil 1982: Fig. 93/20) ile aynı niteliktedir. Diğerleri (Resim 12) (no: 50-54): Bu grupta yer alan seramiklerin ait olduğu grup tam olarak belirlenemediği için burada değerlendirilmiştir. Yuvarlak gövdeli ve bezemeli kaplara ait iki örnek (Resim 5) (no: 50, 52), siyah boya bezemeli bir gövde parçası (no: 51), dikey bir kulp parçası (no: 53) ve kesik gaga ağız parçası (no: 54) bu grupta yer almaktadır. Kesik ağız parçasının benzerleri Aprodisias Pekmez açma 2 (İTÇ 3) (Joukowsky 1986: Fig. 344), Afyonkarahisar Kaklık Mevkii (İTÇ 2-3) (Topbaş vd. 1998: 89, Fig. 69), Beycesultan XV (İTÇ 2) (Lloyd-Mellaart 1962: 160, Fig. P. 31, 5), Yortan testilerine (Kamil 1982: Pl. IX, 162) benzemektedir. 82 Resim 5. Bezemeli İlk Tunç Çağı seramikleri Bezemeler: Ayvacık Höyük İlk Tunç Çağı seramiklerinde kırmızı boya bezeme (no: 7-8), siyah boya bezeme (no: 51), kabartma bezeme (no: 13, 22), oluk bezeme (no: 37, 52-53), baskı ve çizi bezeme (no: 50) şeklinde bezemeler uygulanmıştır. Kırmızı boya bezemeler bölge yerleşmelerinde tespit edilmiştir (Oy 2014: 220, çizim 3). Yine Beycesultan ile ilişkili beyaz boya bezeme Uşak ovasında vardır. Fakat bir gövde parçasının iç kısmında (no: 51) siyah boya bezeme uygulanması bölgede şu ana kadar sadece Ayvacık Höyükte karşımıza çıkmaktadır. Aynı şekilde baskı ve çizi bezemeli bir örnek dikkat çekicidir (no: 50). Bu parça üzerine küt bir aletle belirli düzende baskı uygulanarak bezeme yapılmıştır. Bu şekilde bir uygulama bölge yerleşmelerinde şimdilik Ayvacık Höyükte karşımıza çıkmıştır.

10 Kusura da (period B) baskı bezeli bir örnek vardır (Lamb 1938: pl. LXXXIV, 7). Genellikle bu tip bezemeler yuvarlak ve üçgen uçlu aletlerle uygulanmış örnekler şeklinde bulunmaktadır. Fakat Ayvacık Höyükteki uygulama (no: 50) dikdörtgen şekilli ve çok düzenli oluşu nedeniyle diğerlerinden farklılık göstermektedir Orta Tunç Çağı Ayvacık Höyük seramikleri içerisinde İlk Tunç Çağı kadar çok olmamakla birlikte Orta Tunç Çağına ait 10 tane buluntu burada değerlendirilmiştir. Yerleşmenin üzeri ağaç ve bitki örtüsüyle kaplı olduğu için Orta Tunç Çağı kültür tabakalarına ait fazla seramik belirlememiştir. Burada değerlendirilen Orta Tunç Çağı seramikleri kahverengi ve kırmızı renktedir. Sarı ve gri yüzeyli örneklerde birer buluntuyla temsil edilmektedir. Seramiklerin bir kısmı elle şekillendirilmiş olsa da bir kısmı çömlekçi çarkında şekillendirilmiştir. Elle şekillendirilmiş olanlarda perdah izleri belirgindir. Hamurları kahverengi ve gri tonlarındadır. Birer örnekte kırmızı ve sarı hamur bulunmaktadır. Hamur katkısı olarak mika katkı yoğundur. Mika katkının haricinde kireç katkılarda yoğundur. Taşcık katkı ise daha az oranda kullanılmıştır (Resim 6, 13). 83 Resim 6. Orta Tunç Çağı seramikleri. Bölgenin ve Batı Anadolu nun Orta Tunç Çağı merkezlerinin başında Beycesultan gelmektedir (Lloyd-Mellaart 1965). Eskişehir ve çevresinde Demircihöyük başta olmak üzere Orta Tunç Çağı için önemli çalışmalar gerçekleştirilmiştir (Efe 1988; Sarı 2017). Afyonkarahisar da Kusura C katı (Lamb 1938: 23-28), Yanarlar (Emre 1978: 65) ve Dedemezarı (Üyümez vd. 2007: ) nekropol kazıları Orta Tunç Çağı bulguları sunmaktadır. Kütahya Ağızören (Türktüzün 2002: ) Nekropol buluntularının yanı sıra Seyitömer Höyük te (Bilgen-Bilgen 2015: ) de Orta Tunç Çağı katları açığa çıkarılmıştır. Fakat Uşak ilinin Orta Tunç Çağındaki durumu bilinmemektedir. Uşak ovasında bazı Orta Tunç Çağı buluntusu veren merkezler vardır (Oy 2014: ). Banaz çevresinde de Banaz Höyük başta olmak üzere Orta Tunç Çağı merkezleri bulunmaktadır. Ayvacık Höyük Banaz çevresinde Orta Tunç Çağına geçiş ve Orta Tunç Çağı için kesintisiz yerleşime işaret eden buluntular veren önemli bir yerleşmedir.

11 Mal Grupları Kırmızı astarlı mallar (4 adet): Bu malların hamurlarında kahverengi ve kırmızı renk vardır. Gri hamurda bulunmaktadır. Mika katkılar yoğun olup kireç ve daha az oranda taşcık katkıda bulunmaktadır. Bu malların bir kısmı elle ve bir kısmı çarkta şekillendirilmiştir. Kahverengi astarlı mallar (4 adet): Kahverengi malların hamurları da kahverengi tonlarındadır. Bu grup mallarında mika katkılar yoğundur. Diğer katkılar daha az kullanılmıştır. Bu grup mallarından üç tanesi ele şekillendirilmiştir. Sarı astarlı mal (1 adet): Sarı astarlı bir örnek daha çok kırmızımsı sarı rengindedir. Hamuru kahverengi olup mika, kireç ve taşcık katkılıdır. Ağır dönen çarkta şekillendirilmiştir. Gri astarlı mal (1 adet): Gri astarlı malın hamuru da gri renklidir. Bu malın hamurunda yoğun mika ve kireç katkı bulunmaktadır ve çarkta şekillendirilmiştir Kap Formları Orta Tunç Çağına ait 10 adet seramik içerisinde açık ve kapalı kaplara ait çömlek ve çanak formları bulunmaktadır. Orta Tunç Çağı kaplarının gövdesinde omurgalı olanlar belirgindir. Memecikli örnekler (no: 59, 62), kulplu olanlar(no: 63) ve konsantrik daire bezemeli olanlar (no: 58) vardır. Çömlekler (Resim 13) (no: 55, 59-63): Çömlekler açık (no: 55) ve kapalı (no: 59-63) örneklerden oluşmaktadır. Açık ağızlı dar boyunlu (no: 55) çömleklerin yanında kapalı ve keskin omurgalı örnekler belirgindir (no: 59-60). Bu grupta dar boyunlu, keskin gövdeli ve daralan dipli çömleklerde vardır (no: 62-63). Kapalı ve keskin omurgalı çömleklerin benzerleri Beycesultan Orta Tunç Çağı V (M.Ö ) (Lloyd-Mellaart 1965: 88, Fig. P. 3/24-25), Orta Tunç Çağı IVc (M. Ö ) (Lloyd-Mellaart 1965: 104, Fig. P. 13/22-24), dar boyunlu, keskin gövdeli ve daralan dipli çömleklerin benzerleri (no:62-63), Aprodisias Acropolis açma 5 karışık malzeme içerisinde bulunmaktadır (Joukowsky 1986: 635, 14). 84 Çanaklar (Resim 13) (no: 56-58): Bu grup içerisinde yuvarlatılmış ağızlı (no: 56) ve dışa çekik ağızlı (no: 57-58) örnekler bulunur. Bu grupta yer alan bir örneğin dip kısmında (no: 58) konsantrik daire şeklinde oluk bezeme dikkat çekmektedir. Çanakların benzerleri Kusura C katı (Lamb 1937: 36, Pl. VIII) çanakları ile yakın ilişkiye işaret etmektedir. Bezemeler: Ayvacık Höyükte var olan az sayıdaki Orta Tunç Çağı seramiğinde kabartma bezeme (no: 59, 62) ve oluk bezeme (no: 58) bulunmaktadır. İç içe konsantrik daire şeklinde oluk bezeme kabın dip kısmına uygulanmıştır. 4. Değerlendirme ve Sonuç Uşak ilinde çok sayıda İlk Tunç Çağı yerleşimi bulunmaktadır. İlk Tunç Çağı yerleşmeleri Uşak ovasında ve Banaz ovasında yoğunlaşmaktadır. Banaz ilçesinde ise ovalık alanda olduğu kadar dağlık ve engebeli alanlarda da İlk Tunç Çağına ait yerleşmeler bulunmaktadır. Ayvacık Höyük ovalık alanda olmayıp Ahır Dağına uzanan engebeli bir arazide yer almaktadır. Banaz da yer alan İlk Tunç Çağı yerleşmeleri Banaz Çayı ile ilişkili olup diğer yerleşmelerde küçük dere ve su kaynaklarının kıyısında konumlanmıştır. Ayvacık Höyükte Değirmen Deresi kıyısında bulunmaktadır. Ayvacık höyüğün bulunduğu alan erken dönemlerden itibaren yerleşim için tercih edilmiştir. Ayvacık Köyü arazisinde sadece Ayvacık Höyük değil Ayvacık höyüğün doğusunda bulunan Ada Höyükte belirlenen Neolitik, Kalkolitik ve İlk Tunç Çağı buluntuları er-

12 ken dönemlerden itibaren bölgenin yerleşim açısından tercih edildiğini göstermektedir. Ada Höyük daha engebeli bir alanda konumlandığı için bulunduğu vadiyi kontrol eden Ayvacık höyüğe göre ikincil konumda kalmıştır. Ada Höyükte Neolitik, Kalkolitik ve İlk Tunç Çağı buluntuları da belirlenmiştir. Fakat Ayvacık Höyük, Değirmen Deresi kıyısında bulunduğu bölgeden geçen prehistorik yolu kontrol eden bir noktada konumlanmıştır. Bu durumun Orta Tunç Çağında da devam etmiş olduğu düşünülmektedir. Uşak ili Tunç Çağı yerleşmeleri genellikle orta büyüklükte yerleşmeler olup ovalık alanlarda yoğunlaşmaktadır. Ayvacık Höyük ise 400 m. çapında bir alanı kaplamakta, Hocalar ve Banaz arasındaki bağlantıyı sağlayan tarihöncesi yol bağlantısını kontrol etmektedir. Banaz Höyük ve Ayvacık Höyük ilçenin en büyük iki Tunç Çağı yerleşimidir. Ayvacık Höyük yükseklik olarak Banaz Höyükten çok daha yüksek bir kültür dolgusuna sahiptir. Bölgedeki Orta Tunç Çağı buluntusu olarak tespit edilen yerleşmeler sadece İlk Tunç Çağı buluntusu belirlenen yerleşmelere göre daha büyük alan kaplamaktadır. Uşak ovasında Orta Tunç Çağı yerleşmeleri vardır. Banaz da Orta Tunç Çağı yerleşmeleri ovada olduğu kadar Murat Dağına doğru olan yükseltilerde de bulunmaktadır. Orta Tunç Çağında Banaz da yer alan ova ve engebeli alanlar yerleşim için kullanılmıştır. Bunda da Murat Dağının zengin orman ve maden kaynakları etkili olmuştur. Ayvacık Höyüğün bulunduğu bölge Neolitik Çağdan itibaren iskan edilmektedir. Bunun sebebi de bölgenin zengin su kaynaklarına sahip olması ve Afyonkarahisar-Hocalar arasındaki doğal yol üzerinde bulunmasından kaynaklanmaktadır. Ayvacık Höyük İlk Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağında (M.Ö. II. Bin) kesintisiz bir yerleşime ait buluntular vermektedir. Bu durum bölge yerleşmeleri içerisinde İlk Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağında kültürel sürekliliği göstermesi bakımından önemlidir. 85 Ayvacık Höyük İlk Tunç Çağı buluntuları kırmızı ve kahverengi astarlıdır. Hamurunda mika, taşcık, kireç ve bitki katkılar vardır. Oldukça kaliteli ve el yapımı olan İlk Tunç Çağı malları küpler, çömlek, çanak, ayak ve kaideli formlardan oluşmaktadır. Ayvacık Höyük İç batı Anadolu da yer alan Beycesultan ve Kusura kültürleriyle ilişkilidir. Ayvacık Höyük İlk Tunç Çağı kaplarında belirlenen baskı bezeme ve siyah boya bezeme bu yerleşmeyi çevresindeki diğer yerleşmelerden ayırmakta ve kültürel bazı farklılıklara işaret etmektedir. Ayvacık Höyükte Orta Tunç Çağı buluntuları kırmızı ve kahverengi astarlı olup sarı ve gri astarlı örneklerde bulunmaktadır. Kaliteli olan Orta Tunç Çağı malları mika ve kireç katkılar yoğundur. Taşcık katkı daha az oranda kullanılmıştır. Bir kısmı elle bir kısmı çarkta şekillendirilmiştir. Oldukça kaliteli ve iyi fırınlanmış seramiklerden oluşmaktadır. Bu seramikler az sayıda olmasına rağmen Orta Tunç Çağına geçiş ve Orta Tunç Çağı başlarına ait olarak değerlendirilmelidir. Ayvacık Höyük te yapılacak arkeolojik bir kazı çalışması bölgenin İlk Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağının aydınlatılmasında önemli bulgular ortaya koyacaktır. Katalog 1. hamur rengi: 10 YR 4/4 kahverengi (dark yellowish Brown), yoğun mika, kireç, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 10 YR 5/6 kahverengi (yellowish Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, at nalı tutamaklı. 2. hamur rengi: 2.5 Y 4/3 kahverengi ( olive Brown), yoğun mika, az taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 2.5 YR 4/6 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, at nalı tutamaklı.

13 3. hamur rengi: 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), yoğun mika, kireç, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 10 YR 4/4 kahverengi (dark yellowish Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, kulplu ağız parçası. 4. hamur rengi: 7.5 YR 5/6 kahverengi (strong Brown), yoğun mika ve az taşçık katkılı, astar rengi: 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 5. hamur rengi: 5 YR 3/2 kahverengi (dark reddish Brown), yoğun kireç, az taşçık katkılı, astar rengi: 2.5 YR 4/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 6. hamur rengi: 7.5 YR 4/3 kahverengi ( reddish Brown), mika, kireç ve taşçık katkılı, astar rengi: 2.5 YR 3/6 kırmızı (dark red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 7. hamur rengi: 10 YR 4/6 kahverengi (dark yellowish Brown), yoğun taşçık, az mika, kireç ve bitki katkılı, astar rengi: 2.5 Y 7/6 sarı (yellow), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 8. hamur rengi: 2.5 YR 4/8 kırmızı (red), mika, kireç ve taşçık katkılı, astar rengi: 10 R 4/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, kırmızı boya astar ağız iç kısmına kadar uygulanmış. 9. hamur rengi: 7.5 YR 4/6 kahverengi ( strong Brown), mika ve bitki katkılı, astar rengi: 5 YR 5/6 kırmızı (yellowish red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, kırmızı boya astar ağız iç kısmına kadar uygulanmış. 10 hamur rengi: 5 YR 3/1 gri (very dark gray), yoğun taşçık, mika ve bitki katkılı, astar rengi: 2.5 YR 4/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 11. hamur rengi: 10 YR 3/4 kahverengi (dark yellowish Brown), yoğun mika ve taşçık katkılı, astar rengi: 7.5 YR 3/4 kahverengi (dark Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, tutamaklı. 12. hamur rengi: 10 R 4/8 kırmızı (red), yoğun mika, taşçık, kireç ve bitki katkılı, astar rengi: 7.5 YR 4/6 kahverengi (strong Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 13. hamur rengi: 10 YR 5/8 kahverengi (yellowish Brown), mika,kireç ve bitki katkılı, astar rengi: 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), silik açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, memecikli. 14. hamur rengi: 5 Y 3/2 gri (dark olive gray), kireç katkılı, astar rengi: 2.5 YR 3/6 kırmızı (dark red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 15. hamur rengi: 2.5 YR 4/8 kırmızı (red), yoğun mika, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 7.5 YR 4/6 kahverengi (strong Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 16. hamur rengi: 7.5 YR 5/6 kahverengi (strong Brown), mika katkılı, astar rengi: 2.5 YR 5/6 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 17. hamur rengi: 7.5 YR 5/8 kahverengi (strong Brown), az taşçık ve kireç katkılı, astar rengi: 10 R 4/6 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 18. hamur rengi: 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), mika, az taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 2.5 YR 4/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 19. hamur rengi: 7.5 YR 4/4 kahverengi ( Brown), mika katkılı, astar rengi: 5 YR 3/4 kahverengi (dark reddish Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 20. hamur rengi: 2.5 YR 6/8 kırmızı (light red), kireç, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 2.5 YR 5/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 86

14 21. hamur rengi: 7.5 YR 4/6 kahverengi (strong Brown), yoğun mika, iri taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 7.5 YR 4/6 kahverengi (strong Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 22. hamur rengi: 7.5 YR 5/8 kahverengi ( strong Brown), mika, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 7.5 YR 5/6 kahverengi ( strong Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, memecikli. 23. hamur rengi: 7.5 YR 6/8 sarı (reddish yellow), yoğun kireç ve taşçık katkılı, astar rengi: 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 24. hamur rengi: 10 YR 5/8 kahverengi (yellowish Brown), mika, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 10 YR 6/8 sarı (Brownish yellow), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 25. hamur rengi: 7.5 YR 5/8 kahverengi (strong Brown), yoğun mika katkılı, astar rengi: 7.5 YR 4/6 kahverengi (strong Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 26. hamur rengi: 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), mika, taşçık, kireç ve bitki katkılı, astar rengi: 5 YR 5/6 kırmızı (yellowish red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 27. hamur rengi: 7.5 YR 6/8 sarı ( reddish yellow), mika, kireç, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 2.5 Y 6/6 sarı (olive yellow), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 28. hamur rengi: 10 YR 4/2 kahverengi (dark grayish Brown), mika, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: iç yüzey 7.5 YR 4/6 kahverengi (strong Brown), iç yüzey 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 29. hamur rengi: 10 YR 6/8 sarı (brownish yellow), kireç ve bitki katkılı, astar rengi: 7.5 YR 5/8 kahverengi (strong Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 30. hamur rengi: 10 YR 3/4 kahverengi (dark yellowish Brown), yoğun mika, taşçık, az kireç ve bitki katkılı, astar rengi: 2.5 YR 4/6 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 31. hamur rengi: 5 YR 4/6 kırmızı (yellowish red), az mika ve kireç katkılı, astar rengi: 5 YR 5/6 kırmızı (yellowish red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 32. hamur rengi: 2.5 YR 5/8 kırmızı (red), mika, kireç ve taşçık katkılı, astar rengi: 2.5 YR 4/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 33. hamur rengi: 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), yoğun mika, taşçık ve az bitki katkılı, astar rengi: 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 34. hamur rengi: 7.5 YR 5/6 kahverengi (strong Brown), yoğun mika ve az taşçık katkılı, astar rengi: 2.5 YR 5/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 35. hamur rengi: 7.5 YR 3/4 kahverengi (dark Brown), yoğun mika katkılı, astar rengi: 5 YR 4/4 kahverengi (reddish Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, tutamaklı. 36. hamur rengi: 10 YR 5/8 kahverengi (yellowish Brown), mika, taşçık, kireç ve bitki katkılı, astar rengi: 10 YR 6/8 sarı (Brownish yellow), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 37. hamur rengi: 7.5 YR 5/8 kahverengi ( strong Brown),yoğun mika, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 2.5 YR 5/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, kulplu ağız parçası. 38. hamur rengi: 7.5 YR 5/8 kahverengi ( strong Brown), mika, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 7.5 YR 4/6 kahverengi ( strong Brown),, açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, kulplu ağız parçası. 87

15 39. hamur rengi: 5 YR 5/6 kırmızı (yellowish red), yoğun mika, kireç, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, kulplu ağız parçası. 40. hamur rengi: 7.5 YR 5/6 kahverengi ( strong Brown), yoğun mika, taşçık ve az bitki katkılı, astar rengi: 5 YR 6/8 sarı (reddish yellow), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, kulplu ağız parçası. 41. hamur rengi: 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), mika ve bitki katkılı, astar rengi: 10 YR 6/8 sarı (brownish yellow), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, kulplu ağız parçası. 42. hamur rengi: 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), mika ve kireç katkılı, astar rengi: 2.5 YR 4/6 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, kulplu ağız parçası. 43. hamur rengi: 10 YR 5/3 kahverengi (Brown), mika, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 10 YR 5/6 kahverengi (yellowish Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, ayak parçası. 44. hamur rengi: 7.5 YR 6/8 sarı ( reddish yellow), yoğun mika, taşçık ve az bitki katkılı, astar rengi: 5 YR 5/8 kırmızı(yellowish red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, ayak parçası. 45. hamur rengi: 7.5 YR 5/6 kahverengi ( strong Brown), yoğun mika, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 2.5 YR 4/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, ayak parçası. 46. hamur rengi: 7.5 YR 4/6 kahverengi ( strong Brown), yoğun mika, kireç, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 7.5 YR 4/6 kahverengi ( strong Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, ayak parçası hamur rengi: 7.5 YR 5/8 kahverengi ( strong Brown), yoğun mika, kireç, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 10 YR 6/4 kahverengi (light yellowish Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, ayak parçası. 48. hamur rengi: 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), yoğun mika, az taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 2.5 YR 5/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, ayak parçası. 49. hamur rengi: glay 2 3/1 gri (dark bluish gray), yoğun mika, az kireç katkılı,, astar rengi: 7.5 YR 3/3 kahverengi (dark Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, dip parçası. 50. hamur rengi: 7.5 YR 5/8 kahverengi (strong Brown), mika, kireç ve taşçık katkılı, astar rengi: 2.5 YR 3/6 kırmızı (dark red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, sokma ve kazı bezeme var. 51. hamur rengi: 7.5 YR 5/6 kahverengi (strong Brown), mika, kireç ve taşçık katkılı, astar rengi: 2.5 YR 4/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, iç kısımda siyah boya bezemeli. 52. hamur rengi: 5 YR 3/4 kahverengi (dark reddish Brown), mika, kireç, taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 2.5 YR 4/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, yiv bezemeli. 53. hamur rengi: 5 YR 5/6 kırmızı (yellowish red), mika, iri taşçık ve bitki katkılı, astar rengi: 2.5 YR 4/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, kulp parçası. 54. hamur rengi: 2.5 YR 5/8 kırmızı (red), mika katkılı, astar rengi: 10 R 4/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, kesik gaga ağız parçası. 55. hamur rengi: 10 YR 6/8 sarı (brownish yellow),yoğun mika ve taşçık katkılı, astar rengi: 5 YR 5/8 kırmızı (yellowish red), açkılı, iyi fırınlanmış, çark yapımı. 56. hamur rengi: 5 YR 5/2 gri (reddish gray), yoğun mika ve kireç katkılı, astar rengi: 2.5 YR 4/6 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı.

16 57. hamur rengi: 2.5 Y 3/1 gri (very dark gray), yoğun mika katkılı, astar rengi: 7.5 YR 4/3 kahverengi (Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 58. hamur rengi: 7.5 YR 3/2 kahverengi (dark Brown), yoğun mika ve kireç katkılı, astar rengi: 10 YR 3/3 kahverengi (dark Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı, konsantrik daire bezemeli. 59. hamur rengi: 7.5 YR 5/6 kahverengi (strong Brown), yoğun mika, taşçık ve kireç katkılı, astar rengi: 2.5 YR 4/8 kırmızı (red), açkılı, iyi fırınlanmış, ağır çark yapımı, memecikli ve keskin omurgalı. 60. hamur rengi: 10 YR 2/2 kahverengi (very dark Brown), az mika katkılı, astar rengi: 7.5 YR 4/6 kahverengi (strong Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, el yapımı. 61. hamur rengi: 7.5 YR 5/8 kahverengi (strong Brown), mika, taşçık ve kireç katkılı, astar rengi: 7.5 YR 6/8 sarı (reddish yellow), açkılı, iyi fırınlanmış, ağır çarkta şekillendirilmiş. 62. hamur rengi: glay 2 3/1 gri (dark bluish gray), yoğun mika ve kireç katkılı, astar rengi: glay 2 3/1 gri (dark bluish gray), açkılı, iyi fırınlanmış, çark yapımı,memecikli, kabartma bezeme var. 63. hamur rengi: 7.5 YR 3/5 kahverengi (dark Brown), yoğun mika katkılı, astar rengi: 2.5 YR 2.5/4 kahverengi (dark reddish Brown), açkılı, iyi fırınlanmış, çark yapımı, memecikli, kabartma bezeme var. TEŞEKKÜR Ordu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından AR-1521 numaralı proje kapsamında desteklenmiştir. 89 KAYNAKLAR Akdeniz, E, (2012), Kuzey Lydia daki Thyateira nın Erken Dönem Yerleşimi: Hastane Höyüğü Kazısı, TÜBA-AR 15, s Bilgen, A, N,; Bilgen, Z, (2015), Orta Tunç Çağ Yerleşimi (IV. Tabaka), (ed. A. Nejat Bilgen), Seyitömer Höyük I, s , İstanbul. Bilgen, A, N,; Bilgen, Z; Çırakoğlu, S, (2015), Erken Tunç Çağı Yerleşimi (V. tabaka, (ed. A. Nejat Bilgen), Seyitömer Höyük I, s , İstanbul. Efe, T, (1988), Demircihöyük. Band III, Die Keramik 2, Die Frühebronzezeitliche Keramik der Jüngeren Phasen (ab Phase H), Mainz am Rhein. Efe, T, (1994), Early Bronze Age III Pottery from Bahçehisar: The Significance of the Pre- Hittite Sequence in the Eskişehir Plain, Northwestern Anatolia, American Journal of Archaeology, Vol. 98, No. 1, pp Efe, T; İlaslı, A; Topbaş, A, (1995), Salvage Excavations of the Afyon Archaeological Museum, Part 1: Kaklık Mevkii, a Site Transitional to the Early Bronze Age, Studia Troica 5, s

17 Efe, T; Ay, D, Ş, M, (2000), Early Bronze Age I Pottery from Küllüoba Near Seyitgazi, Eskişehir, Anatolia Antiqua VIII, s Emre, K, (1978), Yanarlar, Afyon Yöresinde Bir Hitit Mezarlığı, A Hittite Cemetery Near Afyon, Ankara. Fıratlı, N, (1970), Uşak-Selçikler Kazısı ve Çevre araştırmaları , Türk Arkeoloji Dergisi, XIX (II), s French, D, H, (1969), Prehistoric Sites in Northwest Anatolia. II. Balıkesir and Akhisar/Manisa Areas, Anatolian Studies, XIX, s Herodotos, Historiai, Herodot Tarihi, (çev., Azra Erhat, Müntekim Ökmen), İstanbul. Joukowsky, M, S, (1986), Aphrodisias I-II, Rhode Island. Kamil, T, (1982), Yortan Cemetery in the Early Bronze Age of Western Anatolia, BAR International Series 145, Oxford. Lamb, W, (1937), Excavations at Kusura near Afyonkarahisar, Archaeologia, vol. LXXXVI, s. 1-64, Oxford. Lamb, W, (1938), Excavations at Kusura near Afyonkarahisar II, Archaeologia, vol. LXXXVII, s , Oxford. Lloyd, S; Mellaart, J, (1962), Beycesultan I, The Chalcolithic and Early Bronze Age Levels, British Institute of Archaeology at Ankara Occasional Publication, London. Lloyd, S; Mellaart, J, (1965), Beycesultan II, Middle Bronze Age Architecture and Pottery, British Institute of Archaeology at Ankara Occasional Publication, London. Lochner, I; Ay, D, Ş, M, (2001), Die Frühbronzezeitlichen Siedlungsbefunde in Aizanoi. Vorbericht über die Kampagnen 1997 bis 1999, Archaologischer Anzeiger, s Mellaart, J, (1970), Excavations at Hacılar I-II, Edinburgh. Oy, H, (2014), Uşak İli ve İlçelerinde İlk Tunç Çağı Coğrafya Araştırmaları 2013 Yılı Çalışmaları, Araştırma Sonuçları Toplantısı, 32 (1), s Oy, H, (2016), Uşak İli Merkez İlçe İlk Tunç Çağı Araştırmaları 2014 Yılı Çalışmaları, Araştırma Sonuçları Toplantısı, 33 (2), s Ramsay, W, M, (1890), The Historical Geography of Asia Minor, London. Sarı, D, (2017), Frigya nın Doğusunda, Antik Germia ve Civarında Yer Alan Tunç ve Demir Çağı Yerleşimlerinden Toplanan Çanak Çömleğin Genel Bir Değerlendirmesi, Asos Journal, The Journal of Academic Social Science, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl 5, Sayı 42, s Sazcı, G, (2005), Troia I-III, die Maritime Troia-Kultur und Troia IV-V, die Anatolische Troia- Kultur: Eine Untersuchung der Funde und Befunde im Mittleren Schliemanngraben (D07, D08), Studia Troica 15, s

18 Seeher, J, (2000), Die Bronzezeitliche Nekropole von Demircihüyük-Sarıket, Tübingen. Sevin, V, (2013), Anadolu nun Tarihi Coğrafyası I, Türk Tarih Kurumu yayınları (3. Baskı), Ankara. TAY, Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri. Topbaş, A; Efe, T; İlaslı, A, (1998), Salvage Excavations of the Afyon Archaeological Museum, Part 2: The Settlement of Karaoğlan Mevkii and the Early Bronze Age Cemetery of Kaklık Mevkii, Anatolia Antiqua V, s Türktüzün, M, (2002), Kütahya İli, Merkez, Ağızören Köyü ndeki Hitit Nekropolü Kurtarma Kazısı, 12. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, s Türktüzün, M; Ünan, S; Ünal, S, (2014), Çiledir Höyük Erken Tunç Çağı II Buluntuları, TÜBA-AR 17, s Uşak Kültürel Değerler Yapı Envanteri, (2007), Uşak Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayını, Neşa Ofset, İzmir. Üyümez, M; Koçak, Ö; İlaslı, A; Çay, T; İşcan, F, (2007), Afyonkarahisar ın Doğusunda Önemli Bir Orta Tunç Çağı Nekropolü: Dede Mezar, Belleten LXXI, sayı 262, s Yalçınlar, İ, (1955), Banaz Çayı Havzası ve Uşak Civarında Bünye ve Morfoloji Araştırmaları, Türk Coğrafya Dergisi 13-14, s

19 Resim 7 Resim 8 92 Resim 9 Resim 10

20 Resim 11 Resim Resim 13