T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı KİRLENMİŞ SAHA RİSK DEĞERLENDİRME TEKNİK REHBERİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı KİRLENMİŞ SAHA RİSK DEĞERLENDİRME TEKNİK REHBERİ"

Transkript

1 T.C. Çvr v Ormn Bknlığı KİRLENMİŞ SAHA RİSK DEĞERLENDİRME TEKNİK REHBERİ ANKARA, 2009

2 ÖNSÖZ Bu Tknik Rr, Toprk Kirliliğinin Kontrolü v Noktsl Kynklı Kirlnmiş Slr Dir Yöntmlik il ğlntılı olrk kullnılmk üzr, Ort Doğu Tknik Ünivrsitsi Çvr Mündisliği Bölümü trındn, yürütücülüğünü Pro. Dr. Krmn Ünlü nün yptığı, TÜBİTAK ın mli dstk sğldığı, KAMAG 106G008 kod nolu Noktsl Kynklı Kirlnmiş Slr İçin Yöntim Sistmi Gliştirilmsi projsi kpsmınd zırlnmıştır. Proj Çlışnlrı: Ort Doğu Tknik Ünivrsitsi Pro. Dr. Krmn Ünlü (Proj Yürütücüsü) Pro. Dr. Ülkü Ytiş Pro. Dr. Filiz B. Dilk Doç. Dr. Ayşgül Aksoy Y. Doç. Dr. Elçin Kntl Dr. Srkn Girgin Y. Mü. Mltm İpk Y. Mü. Bril Büyükr Y. Mü. Şnr Polt Çvr v Ormn Bknlığı Orn Koçn Sli Dğirmncioğlu Nş Çrli Güln Sygılı Ercn Güly Dr. Erdoğn Işık i

3 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ Tknik Rrin Amcı Tnımlr v Kısltmlr Tknik Rrin Kullnımı KİRLENMİŞ SAHA İKİNCİ AŞAMA RİSK DEĞERLENDİRME SÜRECİNİN GENEL İŞLEYİŞİ S v Kirlilik Krktrizsyonu Jnrik Risk Dğrlndirmsi Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi SAHA VE KİRLİLİK KARAKTERİZASYONU S Ön Dğrlndirmsi Kvrmsl S Modli KSM Formu KSM Şmsı KSM Tşınım Yollrı Çizlgsi S Ön (İlk) Örnklm Çlışmlrı v Yüzy Toprğı, Yüzy Altı Toprğı v Yrltı Suyu S Kirltici Konsntrsyonlrının Blirlnmsi Kirlilik Drc v Kpsmının Tnımlnmsı v Vri Klitsi Anlizi Güncllnmiş Kvrmsl S Modli JENERİK RİSK DEĞERLENDİRMESİ G_KSM v JS_KSM için Uyumlu Tşınım Yollrının Blirlnmsi Jnrik Risk Dğrlndirmsi v Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi Uygulnck Eksiksiz Tşınım Yollrının Blirlnmsi Hd Kirlticilrin Yüzy v Yüzy Altı Toprğındki S Konsntrsyonlrı Jnrik Kirltici Sınır Dğrlr (TYDT_YT_JKK, KTS_YT_JKK, UMS_YAT_JKK v YSİ_YAT_JKK) il Hd Kirltici S Konsntrsyonlrının (HK_YT_SK v HK_YAT_SK) Krşılştırılmsı SAHAYA ÖZGÜ RİSK DEĞERLENDİRMESİ Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi Gnl Yklşımı S Krktrizsyonu v Vri Klitsi Anlizi Kvrmsl S Modlinin Güncllnmsi Sy Özgü Risk Dğrlndirmsin Yönlik Hsplmlr Hr Bir Hd Kirlticidn Kynklnck Knsr Riskinin Hsplnmsı Hr Bir Hd Kirlticidn Kynklnck Knsr Dışındki Sğlık Riskinin Hsplnmsı Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril ii

4 5.5. Kimysl Alımı v Emiln Doz Hsplrı Suyun içilmsi yoluyl kimysl lımı Sudki kimysllrın dri tmsı yoluyl lımı Toprktki kimysllrın yutm yoluyl lımı Toprktki kimysllrın dri tmsı yoluyl lımı Hvd ur lind ulunn kimysllrın solum yoluyl lımı Kimysllrl kirlnmiş oln sinlrin tüktilmsi yoluyl kimysl lımı Toplm Knsr Riski v Toplm Tlik İndksinin Hsplnmsı Sğlık Risklrinin Hsplnmsındki Blirsizliklrin Dğrlndirilmsi Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi nd Tkip Edilck Adımlr v Sonuçlrın Rporlnmsı Hr Bir AlıcıArzi Kullnım Amcı Kominsyonu için Knsr v Knsr Dışındki Sğlık Risklrinin Çizlg 5.3 Formtınd Rporlnmsı Snın Kirlnmiş S y d Tkip Grktirmyn S Olrk Sınılndılırlmsı TEMİZLEME HEDEFLERİNİN BELİRLENMESİ ÖNEMLİ REHBER DOKÜMANLAR KAYNAKLAR Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril Dğiştiril EKLER EK1. KAVRAMSAL SAHA MODELİ FORMU EK2. JENERİK KİRLETİCİ SINIR DEĞERLERİ EK3. TOKSİKOLOJİK DEĞERLER i

5 1. GİRİŞ 1.1. Tknik Rrin Amcı Bu Tknik Rr İkinci Aşm Risk Dğrlndirmsi çlışmlrı kpsmınd grçklştirilmsi grkn liytlri tnımlmkt v u liytlrin grçklştirilmsind izlnck yollrı nltmktdır. İkinci Aşm Risk Dğrlndirmsi; S v Kirlilik Krktrizsyonu, Jnrik Risk Dğrlndirmsi v Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi olmk üzr şlıc üç ölümdn oluşmktdır. Bu üç ölüm tmmlndığınd sdki tüm potnsiyl lıcılr için knsr v knsr dışındki sğlık risklri splnmış olck v snın tmizlm grktirip grktirmdiğin krr vrililcktir Tnımlr v Kısltmlr Arzi kullnım mcı: Alıcının ulunduğu rzinin kullnım mcı. Çvrsl ortm: Kirlticilrin ulunilcği v tşınilcği çvrsl ortmlrdır. Bu çvrsl ortmlr; toprk, su v v olilir. Eğim Fktörü (EF): Ömür oyunc lınn irim kirltici miktrının, insnd sğlık prolmi oluşturm olsılığının tmin diln kul dililir üst sınırıdır. EF, ir insnın ömür oyu lirli ir dozd potnsiyl ir knsrojn mddy mruz klmsı sonucund knsr olm olsılığının üst sınırını tmin tmk mcıyl kullnılmktdır. Eksiksiz tşınım yolu: Bir kirlticinin insn sğlığı üzrind olumsuz sğlık tkilri yrtilmsi için kirltici kynğı, kirltici il tmsın oluşcğı mruziyt noktsı (mruz klınn çvrsl ortm) v mruziyt yolu grklidir. Bu üç tml öğnin mvcut olduğu tşınım yolun ksiksiz tşınım yolu dnir. Güncllnmiş Kvrmsl S Modli (G_KSM): Kvrmsl S Modli ilk kz S v Kirlilik Krktrizsyonu snsınd, u Rrin Bölüm 3.2 sind çıklndığı şkild oluşturulmlıdır. İkinci Aşm Dğrlndirm çlışmlrı sırsınd toplnck sy özgü yni vrilr/ilgilr il KSM güncllnmlidir. Dolyısıyl, İkinci Aşm Dğrlndirm oyunc KSM nin irdn zl kr güncllnmsi söz konusu olilir. G_KSM, kvrmsl s modlinin o şmdki n güncl lini ynsıtır. İkinci Aşm Dğrlndirm oyunc KSM nin kullnılmsı grktiğind, KSM nin n güncl li oln G_KSM kullnılmlıdır. Hd kirltici: İnclmy ti tutulck şüpli s için kirlilik kynğı il ilgili olrk insn sğlığı v çvr çısındn dikkt lınmsı v sd toplnck numunlrd ölçümü ypılmsı grkn kirltici mdd/mddlr. 1

6 HK_YAT_SK: Hd kirlticilrin yüzy ltı toprğındki s konsntrsyonlrı HK_YS_SK: Hd kirlticilrin yrltı suyundki s konsntrsyonlrı HK_YT_SK: Hd kirlticilrin yüzy toprğındki s konsntrsyonlrı JS_KSM: Jnrik snryo için Kvrmsl S Modli. JS_KSM d snın yrlşim mçlı kullnıldığı y d ilrid yrlşim mçlı kullnılcğı v insnlrın kirlticiy mkul ir sür zmi düzyd mruz klcğı vrsyılır. JS_KSM sdc şğıd vriln dört tşınım yolunu içrir: 1. Toprğın yutulmsı v dri tmsı yoluyl milim (JS_TYDT), 2. Kçk tozlrın dış ortmd solunmlrı (JS_KTS), 3. Uçucu mddlrin dış ortmd solunmlrı (JS_UMS), 4. Kirlticilrin yrltı suyun tşınmsı v yrltı suyunun içilmsi (JS_YSİ). Kvrmsl S Modli (KSM): Şüpli snın ilgililr trındn tüm yönlriyl kolyc lgılnmsını v kvrnmsını sğlmk mcıyl, Birinci Aşm Dğrlndirm kdmsind drlnn ilgilrdn şlyrk, İkinci Aşm Dğrlndirmd sd ld dilck kirlilik kynğı, kirlticilrin kynktn yyılım mknizmlrı, kirltici çşitlri, kirltici dğılım lnlrı v tşınım güzrglrı, kirliliktn dolyı risk ltındki mutml lıcı noktlr vy ortmlr il, mvcut lirsizliklri v zmn içrisind ld dililck iziksl, kimysl v idrojolojik ilgilri d kpsyck şkild, s v civrındki çvrsl koşullrın dinmik ir sürç içrisind tnımlnmsı, ormlr, şm(lr) v çıklyıcı çizlglr üzrind göstrilmsidir. Kynğın kirlttiği çvrsl ortm: Kirltici kynğının dirkt olrk kirlttiği çvrsl ortmdır. Kynğın kirlttiği çvrsl ortm, yüzy toprğı, yüzy ltı toprğı v yrltı suyu olilir. Örnğin, yrltı dpolm tnkındn sızn ir kirltici il kirlnn yüzy ltı toprğı kynğın kirlttiği çvrsl ortmdır. Kimyslözgü tmizlm di: Blli ir mruz klınn çvrsl ortm v rzi kullnım mcı kominsyonu için tmizlm liyti sonucund ulşılmsı dlnn kimysl özgü konsntrsyon düzyidir. Kimyslözgü tmizlm di lirlnck kirlticilr listsi: Kimyslözgü tmizlm di lirlnmsi grkn kimysllrın listsidir. Kirltici kynğı: Yüzy toprğı, yüzy ltı toprğı y d yrltı suyunun kirlnmsin yol çn kirlticilrin u ortmlr vrildiği kynktır. Kirlticinin tşındığı çvrsl ortm: Kirlticinin, kynğın kirlttiği çvrsl ortmdn lıcıy ulştığı mruz klınn çvrsl ortm gln kdr tşındığı çvrsl ortmdır. Örnğin, toprğın drinliklrin sızn yğmur suyun kirltici il kirlnmiş yüzy ltı toprğındn kirlticinin sud 2

7 çözüniln kısmının çözünmsi, u yğmur suyunun kirlticiyi yrltı suyun ulştırmsı v d sonr u kirlticinin yrltı suyuyl tşınrk ir yüzy suyun ulşmsı mümkündür. Bu durumd, yrltı suyu kirlticinin tşındığı çvrsl ortmdır. Toprk içindki v, iç mknlrdki v, dış mknlrdki v, yrltı suyu, yüzy suyu kirlticinin tşındığı çvrsl ortmlr olilir. Kronik Günlük Alınn Miktr, KGAM: Birim zmn v irim vücut ğırlığı için lıcının (insnın) mruz kldığı kirltici mdd miktrının uzun ir sür (ydi yıldn ömür oyu kdr ir sür) için oln ortlmsıdır. KTS_YT_JKK: Kçk tozlrın dış ortmd solunmsı mruziyt yolu için yüzy toprğındki jnrik kirltici sınır dğr konsntrsyonlrı. Mruz klınn çvrsl ortm: Alıcının kirliliğ tms ttiği çvrsl ortmdır. Örnğin yrltı suyu kuyusundn çkiln suyu içn lıcı için mruz klınn çvrsl ortm yrltı suyu kuyusundki yrltı suyudur. Mruz klınn konsntrsyon: Alıcının tms lind olduğu kirltici konsntrsyonu yni mruz klınn çvrsl ortmdki kirltici konsntrsyonudur. Mruziyt noktsı: Kirltici il lıcının tms ttiği noktdır. Örnğin musluk suyunun yrltı suyu kuyusundn sğlndığı ir durumd, lıcı için mruz klınn çvrsl ortm yrltı suyu v mruziyt noktsı d musluk suyudur. Mruziyt yolu: Alıcının, kirlticiy mruz kldığı, tms ttiği yoldur. Alıcı, kirlticiy kirlticinin yutulmsı, solunmsı, dri tmsı yollrıyl mruz klilir. Olsı n yüksk mruz klınn kirltici miktrı: Kirlnmiş ir sd, lıcının mruz klilcği olsı n yüksk kirltici konsntrsyonudur. Bu miktr ortlmnın çok üstünd, oldukç koruyucu, nck oluşmsı mümkün oln kirltici miktrını tmsil tmktdir. Rrns dğri (RD): Şüpli s ykın çvrsind ulunn, rngi ir noktsl kynk vy insn liyti ndniyl kirlnmmiş olduğu düşünüln vy vrsyıln lndn lınn toprk, yüzy suyu, yrltı suyu örnklrind, Birinci Aşm Dğrlndirmd şüpli sy it ilgili kirlilik göstrg prmtrlri (KGP) vy, İkinci Aşm Dğrlndirmd d kirltici konsntrsyonu ölçüm dğrlri il kıyslnmk mcıyl, ölçüln kirlilik göstrg prmtrsi vy d kirltici konsntrsyonu ölçüm dğridir. Alıcı: Hd kirlticilrdn ir vy d çoğun mruz kln v unun sonucund knsr y d knsr dışındki sğlık sorunlrı yşm riski ulunn insn y d insnlr. 3

8 Tşınım yolu: Kirlticinin kynktn lıcıy ulşn kdr kt ttiği yol. Tmizlm grktirn çvrsl ortmlr listsi: Tmizlm grktirn çvrsl ortmlrın listsidir. Tmizlnck çvrsl ortm: Hd kirlticilrin konsntrsyonlrının kimyslözgü tmizlm dlrin kdr tmizlncği çvrsl ortm. Yüzy toprğı, yüzy ltı toprğı v yrltı suyu tmizlnck çvrsl ortmlr olilirlr. TYDT_YT_JKK: Toprğın yutulmsı v dri tmsı yoluyl milim mruziyt yolu için yüzy toprğındki jnrik kirltici sınır dğr konsntrsyonlrı. UMS_YAT_JKK: Uçucu mddlrin dış ortmd solunmsı mruziyt yolu için yüzy ltı toprğındki jnrik kirltici sınır dğr konsntrsyonlrı. Uyumlu tşınım yollrı: Hm şüpli sd m d jnrik snryod mvcut oln ksiksiz tşınım yollrı. Diğr ir dyişl m G_KSM d m JS_KSM d ulunn ksiksiz tşınım yollrı. YSİ_YAT_JKK: Kirlticilrin yrltı suyun tşınmsı v yrltı suyunun içilmsi mruziyt yolu için yüzy ltı toprğındki jnrik kirltici sınır dğr konsntsyonlrı. Yüzy ltı toprğı: Yüzy toprğı ltınd kln, n ky vy yrltı suyu tlsın kdr oln drinlikt ulunn toprk, yüzy ltı toprğı olrk kul dilir. Yüzy toprğı: Yüzy toprğı n üstt ulunn 2 cm drinliğindki tkyı kpsr. Bu tnım, yüzy toprğındn oluşck kçk tozlrın solunmsı v yutulmsı mruziyt yollrındn oluşck riskin dğrlndirilmsi kımındn önm rz tmktdir. Anck, söz konusu sdki özl durumlr göz önün lındığınd; 2 cm dn d drind ulunn toprğın ltüst dilmsi söz konusu is, yüzy toprğı 2 cm dn d drin ir tkyı içrck şkild ynidn tnımlnmlıdır. Örnğin; söz konusu sd yşyn insnlr çlrind çiçk/sz ytiştiriyorlrs y d ç düznlmsin yönlik uygulmlrd ulunuyorlrs yüzy toprğı 2 cm dn d drin ir tk olrk kul dilmlidir. KISALTMALAR EF: Eğim Fktörü ETY: Eksiksiz tşınım yolu G_KSM: Güncllnmiş Kvrmsl S Modli HK_YAT_SK: Hd kirlticilrin yüzy ltı toprğındki s konsntrsyonlrı HK_YS_SK: Hd kirlticilrin yrltı suyundki s konsntrsyonlrı HK_YT_SK: Hd kirlticilrin yüzy toprğındki s konsntrsyonlrı 4

9 JS_KSM: Jnrik snryo için kvrmsl s modli JS_KST: Jnrik snryodki kçk tozlrın dış ortmd solunmlrı tşınım yolu JS_TYDT: Jnrik snryodki toprğın yutulmsı v dri tmsı yoluyl milim tşınım yolu JS_UMS: Jnrik snryodki uçucu mddlrin dış ortmd solunmlrı tşınım yolu JS_YSİ: Jnrik snryodki kirlticilrin yrltı suyun tşınmsı v yrltı suyunun içilmsi tşınım yolu KGAM: Kronik Günlük Alınn Miktr KSM: Kvrmsl S Modli KTS: Kçk tozlrın dış ortmd solunmlrı mruziyt yolu TYDT: Toprğın yutulmsı v dri tmsı yoluyl milim mruziyt yolu UMS: Uçucu mddlrin dış ortmd solunmlrı mruziyt yolu YAT: Yüzy ltı toprğı YS: Yrltı suyu YSİ: Kirlticilrin yrltı suyun tşınmsı v yrltı suyunun içilmsi mruziyt yolu YT: Yüzy toprğı 1.3. Tknik Rrin Kullnımı Bu Tknik Rr İkinci Aşm Risk Dğrlndirmsi çlışmlrı kpsmınd grçklştirilmsi grkn liytlri tnımlmkt v u liytlrin grçklştirilmsind izlnck yollrı nltmktdır. İkinci Aşm Risk Dğrlndirm çlışmlrı sonucund ld diln ilgilr v vrıln krrlr iki rpor lind Bknlığ sunulcktır: 1. S Durum v Risk Dğrlndirmsi Ön Rporu 2. S Durum v Risk Dğrlndirmsi Nii Rporu Tknik Rr in ilriki ölümlrind yrıntılı olrk nltıln prosdürlr kullnılrk u iki rpor zırlncktır. Bu rporlr il ilgili özt ilgi Çizlg 1.1 d vrilmiştir. Çizlg 1.1. S Durum v Risk Dğrlndirmsi Ön Rporu v Nii Rporu Rpor Kpsm Formt Rpor İçriği il ilgili Açıklm S Durum v Risk Dğrlndirm Ön Rporu S v Kirlilik Krktrizsyonu TKKNKKSDY Ek10 Kirlnmiş S Risk Dğrlndirm Tknik Rri, Bölüm 3 S Durum v Risk Dğrlndirm Nii Rporu Kirlnmiş S Risk Jnrik Risk TKKNKKSDY Dğrlndirm Tknik Rri, Dğrlndirmsi Ek11 Bölüm 3, 4, 5 Sy Özgü Risk TKKNKKSDY Kirlnmiş S Risk 5

10 Dğrlndirmsi Ek11 Dğrlndirm Tknik Rri, Bölüm 3, 4, 5 İkinci Aşm Dğrlndirm çlışmlrı kpsmınd grçklştirilmsi grkn liytlrin göstrildiği kım şmsı Şkil 1.1 d vrilmiştir. Akım şmsı, S v Kirlilik Krktrizsyonu, Jnrik Risk Dğrlndirmsi v Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi slrınd yr ln liytlri topluc göstrmktdir. Bunlr k olrk u slrın irirlri il oln ğlntılrının d kolyc tkip dililmsi çısındn önmlidir. Rr in dvmındki ölümlrd nltıln prosdürlr v Şkil 1.1 d kım şmsı tkip dilrk İkinci Aşm Risk Dğrlndirmsi çlışmlrı tmmlnilir. 6

11 2. AŞAMA DEĞERLENDİRME SAHAYA ÖZGÜ RİSK DEĞERLENDİRME SAHA DURUM VE RİSK DEĞERLENDİRME NİHAİ RAPORU JENERİK RİSK DEĞERLENDİRME SAHA VE KİRLİLİK KARAKTERİZASYONU SAHA DURUM VE RİSK DEĞERLENDİRME ÖN RAPORU Şkil 1.1. İkinci Aşm Dğrlndirm Ayrıntılı Akım Şmsı 7

12 2. KİRLENMİŞ SAHA İKİNCİ AŞAMA RİSK DEĞERLENDİRME SÜRECİNİN GENEL İŞLEYİŞİ İkinci Aşm Risk Dğrlndirm, Şkil 1.1 dn d görülcği gii, gnl işlyişi kımındn üç n kısımdn oluşmktdır: 1. S v Kirlilik Krktrizsyonu 2. Jnrik Risk Dğrlndirmsi 3. Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi S v Kirlilik Krktrizsyonu, S Durum v Risk Dğrlndirm Ön Rporu nd; Jnrik v Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi is S Durum v Risk Dğrlndirmsi Nii Rporu nd sunulmlıdır. S Durum v Risk Dğrlndirmsi Ön Rporu gnl ormtı TKKNKKSDY Ek10 d, u ormt çrçvsind grçklştirilmsi klnn liytlrl ilgili yrıntılı ilgi is; Bölüm 3 d vrilmiştir. Diğr ir dyişl, S Durum v Risk Dğrlndirmsi Ön Rporu, TKKNKKSDY Ek10 d vriln gnl ormt uygun olrk Bölüm 3 d sunuln çıklmlr dikkt lınrk zırlnmlıdır. S Durum v Risk Dğrlndirmsi Nii Rporu gnl ormtı is TKKNKKSDY Ek11 d, u ormt çrçvsind grçklştirilmsi klnn liytlrl ilgili yrıntılı ilgi is Bölüm 3, 4 v 5 d vrilmiştir. Diğr ir dyişl, S Durum v Risk Dğrlndirmsi Nii Rporu TKKNKKSDY Ek11 d vriln ormt uygun olrk v Bölüm 3, 4 v 5 d sunuln çıklmlr dikkt lınrk zırlnmlıdır. İkinci Aşm Risk Dğrlndirmyi oluşturn r üç kısımd grçklştirilmsi grkn ktivitlr v ulşılmsı dlnn sonuçlr şğıd kısc öztlnmiştir S v Kirlilik Krktrizsyonu S v Kirlilik Krktrizsyonu nun n di risk dğrlndirmsi için itiyç duyuln vri v ilgilrin ld dilmsidir. Risk dğrlndirmsinin ypılilmsi için grkli şlıc ilgilr şunlrdır: 1. Sdki kirlticilr: Sd ulunmsı mutml tlikli kirlticilrin lirlnilmsi için önclikl snın mvcut v gçmiştki rzi kullnım mçlrının (örnğin yrlşim mçlı, trım rzisi, nzin istsyonu, tkstil ndüstrisi, iş mrkzi, v.) tspit dilmsi grklidir. Bun ilvtn kontrollü vy kontrolsüz olrk rngi ir tığın/kirltici mddnin sy tılıp tılmdığının vy sd dpolnıp dpolnmdığının rştırılmsı d grklidir. Tüm unlr dikkt lınrk sd ulunmsı mutml kirlticilr lirlnmlidir. Bu kirlticilr d kirlticilr olrk dlndırılırlr. 2. S v çvrsinin mvcut v potnsiyl rzi kullnım mçlrı: Snın v çvrsinin (potnsiyl lıcılrın mvcut olduğu ln) mvcut v ilridki potnsiyl rzi kullnım mçlrı lirlnmlidir. 8

13 3. Bşlıc kirltici kynklrındki v kirlnmiş çvrsl ortmlrdki kirltici konsntrsyonlrı: Burd kirltici kynğındn ksıt; yüzy toprğı, yüzy ltı toprğı y d yrltı suyunun kirlnmsin sp oln kirlticilrin u ortmlr vrildiği kynktır. Örnğin s lizırd nzin istsyonu olrk kullnılıyors v yrltınd gömülü dpolm tnklrındn irinin nzin sızdırdığı tspit dildiys u dpolm tnkı kirltici kynk kul dilir. Önclikl sdki kirltici kynklrı, d sonr kirltici kynklrın kirlttiği çvrsl ortmlrdki (yüzy toprğı, yüzy ltı toprğı vy yrltı suyundki), kirlticinin tşındığı çvrsl ortmlrdki v mruz klınn çvrsl ortmlrdki kirltici konsntrsyonlrı olildiğinc lirlnmlidir. 4. Kirltici kynklrının özlliklri v kirltici yym potnsiyllri: Toprk, yrltı suyu, yüzy suyu v v gii çvrsl ortmlr kirlticilrin yyılmsın sp oln kirltici kynklrı il ilgili tüm ilgilr toplnmlı v u kirltici kynklrındn yyılmış olmsı mutml kirltici miktrlrının tmin dilmsi grklidir. Bir öncki örnkt söz diln yrltınd gömülü dpolm tnkını l lırsk, tnkın ngi drinlikt gömülü olduğu, sızmy krşı rngi ir tdirin lınıp lınmdığı, tnkın ngi yıllr rsınd kullnımd olduğu, n tip ürün dpolndığı v dpolm tnkı il ilgili kyıtlr inclnrk tnkın kullnım sürsi oyunc yklşık n kdr ürünün tnktn sızdığının/kydildiğinin tmin dilmsi grklidir. 5. S v çvrsinin özlliklri: Kirlticilrin toprk, yrltı suyu, yüzy suyu, v gii çvrsl ortmlrdki dğılımlrını v tşınımlrını tkilyck çvrsl özlliklrin lirlnmsi grklidir. Kirlticilrin yukrıd syıln çvrsl ortmlrdki dğılımlrı ölçüm v/vy modllm yöntmlriyl lirlnilir. Kirlticilrin çvrsl ortmlrdki rktlrinin lirlnmsind çşitli modllrin kullnılmsı grklidir v u modllrin çlıştırılilmsi için pk çok prmtry (örnğin: idrolik iltknlik, göznklilik, yrltı suyu yönü, ızı, toprk tnciklrinin üyüklüklri, toprktki orgnik kron ornı, rüzgr ızı, v.) itiyç duyulmktdır. Dolyısıyl s v çvrsinin özlliklri lirlnmlidir. 6. S v çvrsindki potnsiyl lıcılr: Sdki kirltici kynktn yyıln kirlticilrdn tkilnmlri mutml lıcılr lirlnmlidir. Risk dğrlndirmsinin sğlıklı ir şkild grçklştirililmsi için önclikl yukrıd sözü diln ilgilrin toplnmsı v rporlnmsı grklidir. D sonr u ilgilr ışığınd s kirltici konsntrsyonlrı il jnrik kirltici sınır dğrlr krşılştırılrk risk dğrlndirmsi çlışmlrının ngi yönd ilrlycğin krr vrilcktir Jnrik Risk Dğrlndirmsi Jnrik Risk Dğrlndirmsi kirlnmiş sd tkili, diğr ir dyişl lıcılrd knsr vy knsr dışındki sğlık risklrin sp olilck, d kirlticilrin v ksiksiz tşınım yollrının lirlnmsi için grçklştiriln ir ön risk dğrlndirmsidir. Bu şmd nüz kirlnmiş s il ilgili yrıntılı ilgilr/vrilr mvcut olmdığındn sdc S v Kirlilik Krktrizsyonu snsınd ld diln ilgilrdn/vrilrdn yrrlnılır. Eksik oln sy özgü vrilr/ilgilr yrin n olumsuz şrtlrı tmsil dn jnrik dğrlrin/durumlrın gçrli olduğu kul dilir. 9

14 Jnrik snryod snın yrlşim mçlı kullnıldığı y d ilrid yrlşim mçlı kullnılcğı v insnlrın kirlticiy mkul ir sür zmi düzyd mruz klcğı vrsyılır. Jnrik snryo sdc şğıdki dört tşınım yolunu içrir: 1. Toprğın yutulmsı v dri tmsı yoluyl milim, 2. Kçk tozlrın dış ortmd solunmlrı, 3. Uçucu mddlrin dış ortmd solunmlrı, 4. Kirlticilrin yrltı suyun tşınmsı v yrltı suyunun içilmsi. Jnrik snryo KSM (JS_KSM) sdc u dört ksiksiz tşınım yolunu içrir. Snın lizırd y d ilrid yrlşim mçlı kullnılcğının vrsyılmsındki sp, u snryo için splnck oln jnrik dğrlrin diğr snryolr gör (örnğin iş mrkzi, ndüstriyl mçlı v.) sğlık riski çısındn d koruyucu olcğıdır (EPA, 1996). JS_KSM d yukrıd sçiln dört ksiksiz tşınım yolunun kullnılmsındki önmli splrdn iri yrlşim mçlı rzi kullnımının gçrli olduğu snryolrd, kirlticilrin gnllikl u dört tşınım yolu il lıcılr ulşck olmsıdır (EPA, 1996). Bir diğr sp is u dört tşınım yolu için jnrik sınır dğrlrin splnmsınd kullnılck oln mtot, modl v vrsyımlrın oldukç stndrt syılilck şkild gliştirilmiş olmlrıdır (EPA, 1996). Jnrik Snryo için Risk Dğrlndirmsi (JSRD), tipik olrk krşılşılilck ir kirlnmiş s için, risk dğrlndirmsi mcıyl kullnılmsı grkck sgri syıdki vrilrin rkmsl dğrlrinin olildiğinc koruyucu ir tkım vrsyımlrın kulüyl lirlndiği ir ön risk dğrlndirmsi nitliğinddir. Dolyısıyl, risk dğrlndirm çlışmlrının u ilk slrınd JSRD d kullnıln sınır dğrlr oldukç koruyucu yni çok düşük dğrlrdir. Jnrik snryod lıcının (d önc vurgulndığı gii Jnrik Snryod lıcı, kirlnmiş syı yrlşim mçlı kullnn ir insn olrk kul dilmktdir) kirlticilr yukrıd syıln dört tşınım yoluyl mruz klilcği vrsyılır. Bu dört tşınım yolunun r iri için kirlticinin lıcıd sğlık riski yrtmycğı sınır dğr lirlnmiştir. Toplm 155 dt rklı kirltici v yukrıd listlnn dört tşınım yolu için Jnrik Kirltici Sınır Dğr lr (JKSD lr) splnmıştır. JKSD splmlrı il ilgili yrıntılı ilgi RiskBzlı Kirltici Sınır Dğrlrin Gliştirilmsi Tknik Dokümnı nd vrilmiştir. JKSD lr olilck n kötü durumun gçrli olduğu vrsyılrk splndığındn oldukç düşük dğrlrdir. Jnrik Risk Dğrlndirmsi sonuçlrı şğıdki kurllr çrçvsind dğrlndirilir: Kirlnmiş ir sd, d kirlticilr JS_KSM dki dört tşınım yolu vsıtsıyl v JKSD nin ltındki konsntrsyonlrd mruz kln lıcıd rngi ir sğlık riski oluşmycğı vrsyılır. Sd JS_KSM dki dört tşınım yolu dışınd rngi ir ksiksiz tşınım yolu vy tşınım yollrı mvcuts, u tşınım yolu vy yollrı (v u tşınım yolu il lıcıy ulşn tüm kirlticilr) Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi şmsın tşınır. 10

15 Kirlnmiş sd JS_KSM dki dört tşınım yolu için lirlnn JKSD lrin rngi irinin y d irkçının üstünd kirltici konsntrsyonlrı mvcut is u kirlticinin ilgili tşınım yollrıyl lıcıy ulşmsının d ilri düzydki risk dğrlndirmsi çlışmlrı il nliz dilmsi grklidir. Dolyısıyl u kirlticilr v ilgili tşınım yollrı Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi şmsın tşınır. Kirlnmiş sd d öncdn ypılmış yüzy v yüzy ltı toprğı kirltici konsntrsyon ölçümlri mvcuts u ölçümlr, dğils S v Kirlilik Krktrizsyonu çrçvsind ypılmış oln yüzy v yüzy ltı toprğı kirltici konsntrsyonu ölçümlri kullnılrk JKSD il sdki sğlık riski yrtm potnsiyli oln d kirlticilrin s konsntrsyonlrı krşılştırılır. Bu krşılştırm sonucund d kirlticilrdn v yukrıd listlnn dört tşınım yolundn ngilrinin d ilri ir risk dğrlndirmsi çlışmsıyl inclnmlrinin grktiğin krr vrilir. Jnrik Risk Dğrlndirmsi sonucund şğıdki krrlrdn iri vrilir: 1. Snın Tkip Grktirmyn S olduğun krr vrililir vy 2. Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi ypılmsın krr vrililir. Hngi tşınım yollrı v ngi kirlticilrin Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi kpsmınd nliz dilmsi grktiğin JKSD il d kirltici s konsntrsyonlrının krşılştırılmsı ypılrk krr vrilir. Bununl ilgili yrıntılr Bölüm 4 d vrilmiştir Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi Jnrik Risk Dğrlndirmsi sonucund, kirlnmiş s, Tkip Grktirmyn S olrk sınılndırılmmışs Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi şmsın gçilir. Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi, dındn d nlşıldığı gii, risk nlizinin koruyucu v vrsyıln jnrik ilgilrl/vrilrl dğil sy özgü, izzt snın kndisind ypıln ölçüm v inclmlr sonucu ld diln ilgilr/vrilr kullnılrk grçklştirildiği ir çlışmdır. Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi çlışmsı sonucund ir snın y Tkip Grktirmyn S y d tmizlnmsi grkn Kirlnmiş S olduğun krr vrilir. S Kirlnmiş S olrk sınılndırılırs lirlnn sınır dğrlr üzrind knsr v knsr dışındki sğlık risklri yrtm potnsiyli oln tüm d kirlticilr için tmizlm dlri lirlnir. Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi şmsınd risk nlizlri itrti olrk grkli görüldüğü kdr ynilnilir. Diğr ir dyişl, yni vrilrin/ilgilrin toplnmsının ir snın Tkip Grktirmyn y d Kirlnmiş S olrk sınılndırılmsın vy kirlticilrin tmizlm düzylrinin lirlnmsind tkili olcğın (ydmliyt nlizi çrçvsind) krr vrilirs itiyç duyuln yni vrilrin/ilgilrin toplnmsın v Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi nlizlrinin ynidn ypılmsın krr vrililir. 11

16 3. SAHA VE KİRLİLİK KARAKTERİZASYONU 3.1. S Ön Dğrlndirmsi Bu kısımd s v kirliliğin krktrizsyonund kullnılilck r türlü ilgiy ulşılmy çlışılır. Anck, özllikl şğıd listlnn ilgilr ulşılmsı risk dğrlndirmsi çlışmlrının sğlıklı ir şkild sürdürülilmsi için önmlidir: Snın tnımı v çvrsinin ritsı: snın konumu, kullnım mcı, üzrind grçklştiriln liytlr/ktivitlr, s v çvrsinin ritlrı (örnğin snın vziyt plnı, topoğrik ritlr, uydu ritlrı, idrojolojik ritlr, v.), S v çvrsinin triçsi: gçmiştn günümüz kdr oln s sii, s v çvrsinin rzi kullnım mçlrı (örnğin yrlşim lnı, trım lnı, ndüstriyl ln gii), ilridki potnsiyl rzi kullnım mçlrı, S v ykın çvrdki önmli noktlr: ırmk, göl, rzrvur gii yüzy sulrının sy gör konumlrı, u yüzy sulrının kullnım mçlrı (örnğin içm suyu kynğı y d sulm suyu kynğı olrk kullnılıyorlrs unlrın lirtilmsi), Fiziksl ortm: snın toprk özlliklri (örnğin toprk cinslri, gçirgnlik, tncik dğılımı v toprk ünysi, orgnik kron miktrı, v.), idrolojik, idrojolojik özlliklri (örnğin mvcut kirlr, yrltı suyu sviylri, yrltı suyu kım yönü, yrltı suyu yüzy suyu tkilşimi, v.), iklim koşullrı v mtorolojik özlliklri (örnğin kim rüzgr ızı v yönü), sd u rporun zırlndığı n kdr ypılmış oln toprk, yrltı suyu, yüzy suyu vy v kirliliği il ilgili çlışmlr v u çlışmlrın sonuçlrı, Hd kirlticilr: sd ulunn vy ulunm şüpsi oln kirlticilr, Potnsiyl lıcılr: sd v civrınd ulunn potnsiyl lcılr, potnsiyl duyrlı lıcı gruplrı, potnsiyl lıcı gruplrındki insn syılrı, potnsiyl lıcılrın sy gör konumlrı, tsist çlışnlrın, lojmnlr mvcut is yşynlrın syısı, kç yıldır tsist çlıştıklrı y d yşdıklrı, v. Vrs sdki liyt/tsis il ilgili ilgilr: liytin kti olduğu yıllr, liytin çıklmsı (kım şmsı, gnl prosdür v liyti oluşturn ktivitlr), tsist çlışnlrın, lojmnlr mvcut is yşynlrın syısı, tsist ngi tür liytlrin grçklştirdiği, ngi tür mddlrin m mdd olrk kullnıldığı, ngilrinin tsis lnı içind dpolndıklrı, tsist oluşn kirltici/tık türlri (unun için Toprk Kirliliğinin Kontrolü v Noktsl Kynklı Kirlnmiş Slr Dir Yöntmlik Ek2, Çizlg 2. Potnsiyl Toprk Kirltici Fliytlr v Fliyt Özl Kirlilik Göstrg Prmtrlri Listsi ndn yrrlnılilir), özllikl insn sğlığı risklri yrtilck kirltici mddlrin (u mçl Toprk Kirliliğinin Kontrolü v Noktsl Kynklı Kirlnmiş Slr Dir Yöntmlik Ek1. Jnrik Kirltici Sınır Dğrlr Listsindn yrlnılilir), miktrlrı v özlliklri, ngi yöntmlrl rtr dildiklri, tsist mydn glmiş oln kzlrl (tlikli mddlrin dökülmsi, sçılmsı, tnklrdn kmsı/sızmsı, ptlmsı gii) ilgili 12

17 r türlü ilgi, dpolnm şkillri, lınn tdirlr, ilridki potnsiyl liytlr/ktivitlr, v. S v Çvrsind Gçmişt Grçklştirilmiş Oln Hr Türlü Ölçüm v S Çlışmsı: sğlık riski dğrlndirmsi çlışmlrınd kullnılilck sd grçklştirilmiş r türlü çlışm v u çlışmlrın sonuçlrı, sd d önc çılmış yrltı suyu kuyulrındn lınmış su numunlri nliz sonuçlrı, sdki yüzy toprğındn y d lirli ir drinliktn toplnmış toprk örnklri nliz sonuçlrı, sd idrolik iltknlik, porozit, toprk nmlilik ornı gii toprk özlliklrinin lirlnmsi mçlı ypılmış nlizlrin sonuçlrı, v. Bu ölümün yzılmsınd yrrlnılilck kynklr rsınd şğıdkilr syılilir: Birinci Aşm Dğrlndirm ssınd ld diln ilgilr, tsisin dntim v tsis ön ilgi ormlrı, mvcut rporlr (örnğin yrltı suyu idrojolojik tütlri v nzri rporlr, çvr il ilgili rporlr, d önc yşnmış oln kzlrl ilgili rporlr, v.), s v çvrsinin r türlü ritsı (örnğin topoğrik v jolojik ritlr), uydu görüntülri v v otoğrlrı, yrl otoritlrin (ldiy, il müdürlüğü gii) zırldığı rporlr, Çvr v Ormn Bknlığı nın zırldığı rporlr, söz konusu sd rngi ir tsis mvcut is, tsis sii il ypılck görüşm sonucu tmin dilck tsisl ilgili lg v dokümnlrın inclnmsindn ld dilck ilgilr, tsis için tutulmuş oln lglr, s plnlrı v çizimlr. Bunlr k olrk sy ypılck ziyrtlr v sd ir tsis mvcut is tsis çlışnlrı v s çvrsind yşyn lk il ypılck oln mülktlr (konuşmlr/görüşmlr) d u ölümd istniln ilgilrin/vrilrin ir kısmının ld dilmsind yrrlı olilir. S Ön Dğrlndirmsi Bölümü sonund s v çvrsinin mvcut, gçmiştki v glcktki potnsiyl rzi kullnım mçlrının (örnğin ndüstriyl, yrlşim lnı, trım rzisi, v.), sdki potnsiyl kirlticilrin v kirltici kynklrının, kirlticilrin kirltici kynklrındn ngi yollrl tşınilcğinin (örnğin kirltici kynğı dpolnn kirlticinin sızdığı yr ltınd gömülü ir dpolm tnkı is u kirltici yrltı suyu y d toprk tnciklrinin rsındki v il diğr ortmlr tşınilir) v kirlticilrin ulşilcği lıcılrın (örnğin snın çvrsind ulunn ir yrlşim iriminin içm suyu, s v yrlşim irimi rsındki yrltı suyu kuyulrındn sğlnıyors urdki lk lıcı kul dilmlidir) ldki ilgilr dğrlndirilrk mümkün olduğu ölçüd lirlnmiş olmsı grklidir. Eldki ilgilrin yukrıd syıln üç ilşndn (kynk, tşınım yollrı v lıcılr) rngi irinin y d irkçının 13

18 lirlnmsind ytrsiz olduğu durumlrd n tip k ilgilrin toplnmsı grktiği çıkç orty konulmlıdır. Öztl S Ön Dğrlndirmsi Bölümü nün mcı s v vrs sdki liytin tnımlnmsı, s v çvrsinin mvcut, gçmiştki v glcktki potnsiyl rzi kullnım mçlrının lirlnmsi, d kirlticilrin lirlnmsi, d kirlticilrin krktrizsyonunun ypılmsı, d kirlticilrin potnsiyl tşınım yollrının v ulşilcklri potnsiyl lıcılrın lirlnmsidir. Eldki ilgilrin ytrsiz kldığı v S Ön Dğrlndirmsi nin dlnn içimd tmmlnmdığı durumlrd is n tip k ilgi, vri v çlışmy itiyç duyulduğunun tspit dilmsidir Kvrmsl S Modli Kvrmsl S Modli (KSM) risk dğrlndirmsi çlışmlrının sistmtik, dinmik v mc uygun ir şkild yürütülmsini mümkün kılck, sdc s krktrizsyonunun grçklştirilmsin dğil, risk dğrlndirmsi v tmizlm çlışmlrının d plnlnmsı v sğlıklı ir şkild yürütülmsin yrdımcı olck tknik ir rçtır. KSM n sit liyl, sdki mvcut rzi kullnım mçlrının (örnğin yrlşim, ndüstriyl, trım mçlı kullnım gii), kirlilik kynğının, tşınım yollrının v lıcılrın kolyc lgılnmsını sğlmk mcıyl s v civrındki durumun tnımlnmsı, şm(lr) v çıklyıcı çizlg v ormlr üzrind göstrilmsidir. KSM, ilk kz, Fliyt Ön Bilgi Formu ndki v S Durum v Risk Dğrlndirm Ön Rporu nun S Ön Dğrlndirmsi Bölümü ndki ilgilr/vrilr kullnılrk oluşturulur. Anck risk dğrlndirmsi çlışmsı oyunc yni ilgilr/vrilr ld dildikç KSM güncllnrk Güncllnmiş Kvrmsl S Modli (G_KSM) oluşturulur. İkinci Aşm Risk Dğrlndirm sürsinc u güncllm olyı dvm dr v r şmd KSM nin n güncl li kullnılır. Dolyısıyl Fliyt Ön Bilgi Formu ndki v S Durum v Risk Dğrlndirm Ön Rporu nun 1. S Ön Dğrlndirmsi Bölümü ndki ilgilr kullnılrk oluşturulck oln KSM nii ir KSM dğildir. KSM üç ilşndn oluşcktır: 1. KSM Formu: s il ilgili çıklyıcı ilgilri içrn orm 2. KSM Şmsı: söz konusu snın şmtik göstrimi 3. KSM Tşınım Yollrı Çizlgsi: sdki ksiksiz tşınım yollrı nı göstrn çizlg (Bu dokümnın gri klnınd KSM dnildiğind KSM yi oluşturn r üç ilşn kstdilmktdir.) KSM Formu s il ilgili ld dilmsi grkn ilgilrin ltı n şlık ltınd listlndiği ir kılvuz dokümndır. Söz konusu snın KSM nin oluşturulilmsi için KSM Form und listlnn ilgilrin toplnmsı grklidir. KSM Form u tmmlndıkç KSM Şmsı v KSM Tşınım Yollrı Çizlgsi nin KSM Form und vriln ilgilr/vrilr doğrultusund oluşturulmy şlnmsı grklidir. Dolyısıyl u üç rklı ilşn rt rd tmmlnck dokümnlr dğildir. Tm ksin r üç ilşnin ş zmnlı olrk gliştirilmsi grklidir. KSM yi oluşturn üç ilşnin (KSM 14

19 Formu, KSM Şmsı v KSM Tşınım Yollrı Çizlgsi) içriklri, nsıl zırlnmlrı grktiği il ilgili yrıntılı ilgilr şğıd vrilmiştir KSM Formu KSM sdc şmtik ir göstrimdn irt dğildir. KSM şmtik göstrimin ynı sır sdki iziksl, jolojik, idrolojik durum v kirlticilrin kynklrı, kirlticilrin dğılımlrı v kirlticilr mruz klm olsılığı ulunn lıcılr gii çıklyıcı vrilr/ilgilr d içrmlidir. KSM kpsmınd ld dilmsi grkn vrilr/ilgilr KSM Formu nd listlnmiştir. KSM ormunun ir örnği Ek 1 d göstrilmktdir. KSM Formu nd listlnn vrilr/ilgilr dışınd s il ilgili diğr vrilr/ilgilr mvcuts unlr d KSM Formu ltınd yr ln Ek Vrilr/Bilgilr kısmın klnmlidir. KSM ormu ltı n şlıktn oluşmktdır: s v çvrsi, kirlilik kynğı, kirlilik/kirltici, tşınım yollrı, lıcılr, lirsizlik v vrsyımlr. S v çvrsi o Jolojik / idrojolojik ilgilr o o o o o o o Jolojik ktmnlr (ormsyonlr) Hidrojolojik irimlr (kir, kitrd, küklut) Mvcut kirin(lrin) sınılmsı (srst, sınçlı, sızdırmlı) Mvcut idrojolojik irimlrin olsı idrolik gçirgnliklri Yrltı suyu tlsın vy kir oln drinlik Yrltı suyu kış yönü Antropojnik tkilr (örn. ltypı tsistı, drnj sistmlri, kuyulr, yrltı dpolm tnklrı, tmllr) o Arzi kullnım mçlrı Kirlilik kynğı o Kynğın tipi o Kynğın yri o Açıklmlr (kynğın vziyti v kirliliğin oluşumu il ilgili ilgilr) o Ypıln rtr v/vy tmizlm çlışmlrı o Kynk yr ltınd is drinliği o Kynğın lnı, klınlığı Kirlilik / kirltici o Mutml kirltm mknizmsı (örnğin sızm, dökülm) o Hd kirltici o Hd kirlticinin zmn v mkn ğlı konsntrsyonlrı o Hd kirlticinin toksikolojik, izikokimysl v dvrnış v tşınım özlliklri o Kirlnmiş ln gözl görülüyor is yyıldığı ln (m 2 ) o Kynğın kirlttiği çvrsl ortm Tşınım yollrı 15

20 Alıcılr o Mutml lıcılr o Açıklmlr (örnğin n kdr zmndır söz konusu kirlticiy mruz kldığı v ilrid n kdr mruz klcğı gii) Vrsyımlr v Blirsizliklr KSM Şmsı KSM şmsı, s v çvrsinin rzi kullnım mçlrının, kirltici kynğı, kirlticinin tşınım yollrı v potnsiyl lıcılrın şmtik ir göstrimidir. Mvcut durumu n iyi şkild göstrilmk için kuşkışı v yn ksit(lr) olmk üzr rklı şmlr oluşturulilir. Kuşkışı görünümü ynsıtn şkild kynk, kirltici v tşınım yollrı s/tsis plnı üzrind işrtlnmlidir. Yn ksitt is kynk, kirltici v tşınım yollrının ynı sır jolojik özlliklr (yrltı suyun vy kir oln ms, jolojik ktmnlr vs.) d lirtililir. Hd kirlticilrin rklı tşınım yollrı il rklı yönlrd ulunn lcılr ulştıklrı durumlrd irdn zl yn ksit kullnılmsı grkilir. KSM nin mcı mvcut durumun koly nlşılilir v ldki tüm ilgilri/vrilri öztlyck şkild göstrilmsini sğlmktır. Örnk ir kuşkışı v yn ksit sırsıyl Şkil 3.1 v 3.2 d vrilmiştir. Şkil 3.1. Örnk KSM Şmsı Kuşkışı KSM Tşınım Yollrı Çizlgsi KSM nin tml mçlrı rsınd, kirlticilrin kynktn lıcıy ulşmsını sğlyn ksiksiz tşınım yollrının lirlnmsi vrdır. Toprkt ulunn rngi ir kirlticinin ir lıcıy ulşmsını sğlyn pk çok potnsiyl tşınım yolu mvcuttur. Söz konusu s için oluşturuln KSM d u potnsiyl tşınım yollrındn ngisi vy ngilrinin ksiksiz olduğunun yni risk 16

21 nlizi çlışmlrın dil dilmsi grktiğinin lirlnmsi grklidir. Bu din grçklştirilmsind tkip dilmsi grkn yol şğıd öztlnmiştir: Şkil 3.2. Örnk KSM Şmsı Yn ksit Gnllikl toprkt, özllikl d yüzy ltı toprğınd oluşn kirliliğin ir lıcıy ulşilmsi için çşitli tşınım mknizmlrı il rklı çvrsl ortmlrd tşınmsı grkir. Hrngi ir toprk kirliliği söz konusu olduğund dikkt lınmsı grkn şlıc potnsiyl tşınım yollrı Şkil 3.3 dki KSM Tşınım Yollrı Çizlgsi nd göstrilmiştir. KSM Bunlr dışınd sy özl rngi şk ir tşınım yolu vy yollrı lirlnirs onlrın d ury klnmlri grkir. Örnğin söz konusu sd kzı çlışmsı ypılcks işçilrin kirlnmiş yüzy ltı toprğın dri tmsı il mruz klmlrı tşınım yolu u çizlgy klnmlidir. 17

22 İKİNCİL KAYNAK ÇEVRESEL ORTAM MARUZ KALINAN ÇEVRESEL ORTAM MARUZİYET YOLU ALICI Ytişkin Yrlşik Çocuk İşçi İnşt İşçisi Ziyrtçi Hv (Toz) Hv (Toz) Solum Yüzy Toprğı Hv (Uçuculr) Yüzy Toprğı Yüzy Toprğı Hv (Uçuculr) İç v dış v Yutm Dri tmsı Solum Blık Yutm Hv (Uçuculr) Solum Yüzy suyu Yüzy suyu Yüzy suyu Yutm Dri tmsı Yrltı suyu Bitki Yutm Yrltı suyu Yutm Yrltı suyu Dri tmsı Yüzy ltı toprğı Hv (Uçuculr) Hv (Uçuculr) İç v dış v Solum Şkil 3.3. KSM Tşınım Yollrı Çizlgsi 18

23 Tşınım Yollrı Çizlgsi nd d görülcği üzr kynğın kirlttiği çvrsl ortmlr yüzy toprğı, yüzy ltı toprğı (toprk vsı yüzy ltı toprğın dil dilmiştir) v yrltı suyu olilir. Sdc u üç çvrsl ortmın kynğın kirltilcği ortmlr olrk lirlnmsi önmlidir. Çünkü risk dğrlndirmsi çlışmsının d ilriki şmlrd tmizlm grktirn çvrsl ortmlr lirlnirkn d sdc u üç ortmdki d kirlticilrin yrtcğı sğlık risklri splnck v u sonuçlr kullnılrk krr lıncktır. Diğr ir dyişl, Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi sonuçlrı kullnılrk lirlnn tmizlm grktirn çvrsl ortmlr sdc u üç çvrsl ortmı içrilir. Şkil 3.3 dn görülilcği gii mruz klınn çvrsl ortmlr is dış ortm vsı, iç ortm vsı, yüzy toprğı, yrltı suyu, yüzy suyu, itki, lık olilir. Anck d önc çıklndığı üzr u çvrsl ortmlrdki d kirlticilr için kimyslözgü tmizlm dlri gliştirilmycktir. Tmizlm dlri sdc kynğın kirlttiği çvrsl ortmlrdn (yni yüzy toprğı, yüzy ltı toprğı v yrltı suyu) sğlık riski yrtcğı lirlnnlr için gliştirilcktir. Yüzy toprğı, yüzy ltı toprğı v yrltı suyundn ngisi vy ngilri için tmizlm dlrinin gliştirilmsi grktiği Bölüm 6 d yrıntılı olrk çıklnmıştır. KSM Tşınım Yollrı Çizlgsi nd lirtiln potnsiyl tşınım yollrındn söz konusu s için gçrli olnlr, diğr ir dyişl ksiksiz tşınım yollrı lirlnmlidir. Bir kirlticinin insn sğlığı üzrind olumsuz sğlık tkilri yrtilmsi için kirltici kynğı, tmsın oluşcğı mruziyt noktsı (mruz klınn çvrsl ortm) v mruziyt yolu dolyısıyl ir lıcı grklidir (Örnğin sızıntı ypn ir yrltı dpolm tnkı kirltici kynğı, sızn kirlticinin yrltı suyun krışrk kış yönündki ir yrltı suyu kuyusun ulştığı noktdki yrltı suyu mruz klınn çvrsl ortm v yrltı suyunu içn ir insn için suyu yutm mruziyt yoludur). Bu üç tml öğnin mvcut olduğu tşınım yolun ksiksiz tşınım yolu dnir. Eksiksiz tşınım yolu dışındki tüm tşınım yollrı is ksik tşınım yolu olrk dlndırılır. Hrngi ir potnsiyl tşınım yolunun ksik tşınım yolu olrk lirlnmsi durumund u tşınım yolundn rngi ir sğlık risklrinin oluşmsı söz konusu olmycğındn, ksik tşınım yolu s için grçklştirilck oln risk nlizi çlışmlrınd kullnılmz. Diğr ir dyişl, söz konusu sdki ksiksiz tşınım yollrı, s için gçrli oln yni risk nlizi çlışmlrınd inclnck oln v lıcılrd knsr v knsr dışındki sğlık risklri yrtck oln tşınım yollrıdır. Anck, mvcut durumd ksik oln ir tşınım yolunun s v civrındki rzi kullnımınd oluşilck ir dğişiklik sonucund ksiksiz tşınım yolu konumun gçm potnsiyli olduğund u tşınım yolu d risk nlizi çlışmlrın dil dilmlidir. Örnğin, çşitli kullnım mçlrın (içm, kullnm, sulm v) potnsiyl olrk uygun oln ir kird mydn glilck kirlilik için, kirin lizırd söz konusu mçlr için kullnılmıyor olmsı (diğr ir dyişl mvcut durumd kird kuyu çılmmış olmsı) yrltı suyu tşınım yolunun ksik olrk dğrlndirilmsini grktirmz. Bu tşınım yolunun potnsiyl ir ksiksiz tşınım yolu olrk kul dilip risk dğrlndirmsinin kirin kullnım potnsiyli göz önünd ulundurulrk ypılmsı grkir. Anck kirin ilrid d iç ir şkild kullnılmsı söz konusu dğils yrltı suyu tşınım yolu risk dğrlndirmsi çlışmlrındn çıkrtılilir. 19

24 Öztl, tşınım yollrı çizlgsi, sdki mvcut v şüpli kirltici kynklrını (dolyısıyl d kirlticilri), mvcut v potnsiyl tşınım yollrını (dolyısıyl d kirlticilrl kirlnmiş çvrsl ortmlrı, örnğin toprk, yrltı suyu gii) v mvcut v potnsiyl lıcılrı göstrcktir. KSM nin İlk Kz Oluşturulmsınd Dikkt Alınmsı Grkn Hususlr Söz konusu s için gliştirilck oln ilk KSM d tüm ksiksiz tşınım yollrının (lizırd ksik olmsın rğmn ilrid ksiksiz olm potnsiyli olnlr dil) lirtilmsi grkir. KSM Tşınım Yollrı Çizlgsi ilk kz doldurulurkn, Fliyt Ön Bilgi Formu ndki v S Durum v Risk Dğrlndirm Ön Rporu nun S Ön Dğrlndirmsi Bölümü ndki ilgilr r ir ksiksiz tşınım yolunun lirlnmsi için ytrli olmyilir. Bu gii ir durumd ksi knıtlnmdığı sürc (yni rngi ir tşınım yolunun ksik olduğu üç n öğdn ir vy ir kçını içrmdiği göstrilmdiği sürc) n olumsuz durumun gçrli olduğu vrsyılck v u tşınım yollrı d ksiksiz tşınım yollrı olrk kul dilcktir. Örnğin, sızıntı ypn ir yrltı dpolm tnkının ulunduğu ir sd yrltı suyu il ilgili iç ir vri/ilgi mvcut dğils (yni Fliyt Ön Bilgi Formu nd vy S Durum v Risk Dğrlndirm Ön Rporu nun S Ön Dğrlndirmsi Bölümü nd yrltı suyu il ilgili iç ir vri/ilgi vrilmmişs) mvcut sızıntının yrltı suyu il çvrdki potnsiyl lıcılr tşınilcği vrsyılmlıdır. D sonr yni ilgilr/vrilr ld dildikç KSM yi oluşturn r üç ilşn d güncllnmlidir. Dolyısıyl ld diln yni vrilrin d öncdn ksiksiz tşınım yolu olrk tnımlnmış ir tşınım yolunun slınd söz konusu s için gçrli olmdığını knıtldığı durumlrd u tşınım yolu ksik tşınım yolu olrk tnımlnmlı v sğlık riski çlışmlrın rtık dil dilmmlidir. D önc d lirtildiği gii u şmd KSM nin ilk kz oluşturulmsınd S Durum v Risk Dğrlndirm Ön Rporu nun S Ön Dğrlndirmsi Bölümü nd ld diln ilgilr kullnılmlıdır. KSM nin oluşturulmsı snsınd S Ön Dğrlndirmsi Bölümü nd ld diln ilgilrin ytrsiz kldığı noktlr lirlncktir. Dolyısıyl KSM, vri ksikliklrinin, üzrind d yrıntılı çlışm v rştırm ypılmsı grkn ususlrın lirlnmsind d kullnılck önmli ir rçtır. Eksik ilgilr/vrilr S Durum v Risk Dğrlndirm Ön Rporu nun Bölüm 3. S Ön (İlk) Örnklm Çlışmlrı v Yüzy Toprğı, Yüzy Altı Toprğı v Yrltı Suyu S Kirltici Konsntrsyonlrının Blirlnmsi kısmının n konusunu oluşturcktır. Diğr ir dyişl KSM nin ilk kz oluşturulmsı snsınd lirlnn ksik ilgilrin ld dilmsin yönlik çlışmlr Bölüm 3. S Ön (İlk) Örnklm Çlışmlrı v Yüzy Toprğı, Yüzy Altı Toprğı v Yrltı Suyu S Kirltici Konsntrsyonlrının Blirlnmsi kısmınd yr lcktır. 20

25 KSM nin Güncllnmsind Dikkt Alınmsı Grkn Hususlr KSM, Fliyt Ön Bilgi Formu ndki v S Durum v Risk Dğrlndirm Ön Rporu nun S Ön Dğrlndirmsi Bölümü ndki ilgilrdn/vrilrdn şlyrk, ikinci şmd ld dilck sdki kirlilik kynğı, kirlticilrin kynktn yyılım mknizmlrı, kirltici çşitlri, kirltici dğılım lnlrı, tşınım yollrı, potnsiyl lıcılr, lirsizliklr v nzri ususlr kkınd toplnn ilgilr kullnılrk güncllnmlidir. İkinci şm dğrlndirm çlışmlrının mc uygun v şrılı ir şkild yürütülilmsind doğru ir KSM nin oluşturulmsı v s örnklm v nliz plnının KSM il ntgr dilmsi önm rz tmktdir. Bunlr k olrk doğru ir KSM nin oluşturulmsı, risk dğrlndirmsi çlışmlrı kpsmınd grksiz rcmlrın ypılmsını d ngllyck, sistmin n tkin şkild çlışmsını sğlycktır S Ön (İlk) Örnklm Çlışmlrı v Yüzy Toprğı, Yüzy Altı Toprğı v Yrltı Suyu S Kirltici Konsntrsyonlrının Blirlnmsi Bölüm 3.1 v 3.2 d lirlnn ksik ilgilr/vrilrin, özllikl d sdki kirliliğin çşit, drc v kpsmının lirlnilmsi için sd örnklm çlışmlrı ypılmsı grklidir. S Örnklmsi (SÖ) snsınd sdki yüzy toprğındn, yüzy ltı toprğındn v yrltı suyundn toplnn örnklr KSM d lirlnn d kirlticilr için nliz ttirilir v u kirltici vy kirlticilrin konsntrsyonlrı lirlnir. Bun k olrk örnklm il lirlnmsi mümkün oln ksik ilgilr d u şmd tmin dilmy çlışılır. N tip ilgilrin ksik olduğu KSM nin zırlnmsı snsınd lirlnmiş olmlıdır. Örnğin söz konusu sdki yrltı suyu drinliği v kış yönü (u ilgilr d kirlticilrl kirlnmiş oln yrltı suyunun lıcılr trındn içm v kullnm suyu olrk kullnılmsı olsılığının tst dilmsi için grkli olilir) lli dğils grkli ölçümlr ypılrk u ksik ilgilr tmmlnır. Bir diğr ltrnti is u ölçümlrin u şmd ypılmmsın krr vrmk v kirlticilrin yrltı suyun tşınmsı v yrltı suyunun içilmsi tşınım yolunun ksiksiz tşınım yolu olduğunu kul tmktir. KSM nin zırlnmsı snsınd lirlnmiş oln ksik ilgilrdn/vrilrdn ngilrinin u şmd lirlnmsinin yrrlı olcğın ydmliyt nlizlri ypılrk krr vrilir. Örnğin, s v çvrsindki trım rzilrind kullnıln sulm suyu il ilgili r ngi ir ilgi/vri mvcut dğils, s vy çvrsindki lıcılrın d kirlticilr il kirlnmiş olm potnsiyli oln sulm suyuyl suldıklrı ürünlrin tüktilmsindn kynklnck sğlık risklrinin dğrlndirilmsi grkir. Diğr ir dyişl d kirlticilrl kirlnmiş olm potnsiyli oln sulm suyu il sulnn ürünlrin ynilmsinin ksiksiz ir tşınım yolu olduğu kul dilir. Yukrıdki örnk ğlmınd, u şmd çlışmyı yürütn ytkililrin şğıd vriln iki krrdn irini lmsı v uygulmsı grkir: 1. S Ön (İlk) Örnklm Çlışmlrı v S Kirltici Konsntrsyonlrının Blirlnmsi çrçvsind sulm suyun yönlik rngi ir çlışm ypmyıp, s vy 21

26 çvrsindki lıcılrın d kirlticilr il kirlnmiş olm potnsiyli oln sulm suyuyl sulnmış ürünlri tüktmsini içrn tşınım yolunun ksiksiz tşınım yolu olduğunu kul tmk v u tşınım yolundn kynklnck sğlık risklrini dğrlndirmk. Diğr ir dyişl d kirlticilr il kirlnmiş olm potnsiyli oln sulm suyuyl sulnmış ürünlrin tüktmsini içrn tşınım yolunu Sy Özgü Risk Anlizi ssın tşımk. 2. S Ön (İlk) Örnklm Çlışmlrı v S Kirltici Konsntrsyonlrının Blirlnmsi çrçvsind sulm suyun yönlik grkli çlışmlrı ypmk v u çlışmlr sonucund sulm suyunun d kirlticilri içrmdiği knıtlnilirs s vy çvrsindki lıcılrın d kirlticilrl kirlnmmiş oln ir sulm suyu kynğını kullndıklrı için ytiştiriln ürünlrin ynilmsi tşınım yolunu ksik tşınım yolu olrk kul tmk v u tşınım yolundn kynklnck sğlık risklrini çlışmnın gri klnın dil tmmk. Jnrik Kirltici Sınır Dğrlr için kullnıln tşınım yollrı dışındki diğr tüm tşınım yollrının d nzr şkild ksik tşınım yollrı olduklrı knıtlnilirs d kirltici s konsntrsyonlrı Jnrik Kirltici Sınır Dğrlrl krşılştırılır v ğr Jnrik Risk Anlizi sonucund s Tkip Grktirmyn S olrk sınılndırılırs Sy Özgü Risk Anlizi çlışmlrının yürütülmsin grk klmz v risk dğrlndirmsi çlışmlrı o noktd sonlndırılır. Burd sdc ir örnk olrk d kirlticilrl kirlnmiş olm potnsiyli ulunn sulm suyundn sdilmktdir. Hr ir s için gçrli olck ksiksiz v ksik tşınım yollrı klı olcktır. Yukrıd sulm suyu örnği kullnılrk nltıln dğrlndirm tüm tşınım yollrı için grçklştirilmlidir. Bu Rr d konulrın d koly nlşılilmsi için örnklr sunulmktdır. Bu nltıln dğrlndirmlrin/ çlışmlrın/nlizlrin sdc vriln örnklr için ypılmsı grktiğini göstrmmktdir. Söz konusu s için gçrli oln tüm durumlr için örnklrdn yrrlnılrk nzr dğrlndirmlr/çlışmlr/nlizlr ypılmlıdır. Sdki kirlilik dğılımının tspiti için yüzy toprğı, yüzy ltı toprğı v yrltı suyundn örnk lınmsı v u örnklrdki d kirltici konsntrsyonlrının lirlnmsi grklidir. Bölüm 3.2 d oluşturuln KSM dn d yrrlnılrk sd yüzy toprğı, yüzy ltı toprğı v yrltı suyundn ngi noktlrdn örnk lıncğın, kç dt örnk lıncğın v örnklrin ngi kirltici vy kirlticilr için nliz ttirilcğin krr vrilir. S örnklmsi il ilgili dtylr Kirlnmiş S Etüdü Tknik Rri nin ilgili lt ölümlrind (Bölüm 3, 4, 5 v 6 d) sunulmuştur. Sdki kirltici konsntrsyonlrının lirlnmsi şu şkild grçklştirilir: Sdki yüzy toprğındn lınn numunlr d kirlticilr için nliz dilrk HK_YT_SK, Sdki yüzy ltı toprğındn lınn numunlr d kirlticilr için nliz dilrk is HK_YAT_SK, Sdki yrltı suyundn lınn numunlr d kirlticilr için nliz dilrk HK_YS_SK lirlnir. HK_YS_SK dğrlri u şmd sdc yrltı suyunun ksiksiz ir tşınım yolu olup olmdığının lirlnmsind kullnılır. 22

27 İlk S Örnklm Çlışmlrı v S Kirltici Konsntrsyonlrının Blirlnmsi tmmlndığınd sdki yüzy toprğı, yüzy ltı toprğı v yrltı suyund ulunn d kirlticilrin dğılımlrının lirlnmiş olmsı grklidir. Sdki yüzy toprğı v yüzy ltı toprğınd ulunn d kirlticilrin n yüksk konsntrsyonlrı (unlr gnllikl kirltici kynğınd ölçüln konsntrsyonlrdır) Çizlg 3.1 d vriln ormt gör öztlnir. Bun k olrk KSM nin oluşturulmsı şmsınd ksik olduğu lirlnn vrilrdn/ilgilrdn ydmliyt nlizlri sonuçlrın gör ydlı olcğı düşünülnlrin lirlnmiş olmsı grklidir. Dolyısıyl, toprk krktristiğinin lirlnmsi mcıyl ir tkım nlizlrin u şmd grçklştirilmsin krr vrililir. Örnğin, toprğın cim ğırlığı, ünysi (tkstürü), gçirgnliği, ph sı, orgnik kron yüzdsi, v. ir tkım özlliklrinin ypıln ydmliyt nlizi sonucund u şmd lirlnmsi grkli görülilir. Çizlg 3.1. Hd Kirlticilrin Yüzy v Yüzy Altı Toprğınd Ölçüln S Konsntrsyonlrı Kirltici CAS No. yüzy toprğındki d kirltici konsntrsyonlrı (HK_YT_SK) (mg/kg) yüzy ltı toprğındki d kirltici konsntrsyonlrı (HK_YAT_SK) (mg/kg) Hd kirltici_1 CAS_1 HK_YT_SK_1 HK_YAT_SK_1 Hd kirltici_2 CAS_2 HK_YT_SK_2 HK_YAT_SK_ HK_YS_SK dğrlri u şmd sdc yrltı suyunun ksiksiz ir tşınım yolu olup olmdığının lirlnmsind kullnılır. Alınn yrltı suyu örnklrind d kirlticilrdn ir vy d zlsının mvcut olduğu lirlnirs yrltı suyu ksiksiz tşınım yolu olrk kul dilir Kirlilik Drc v Kpsmının Tnımlnmsı v Vri Klitsi Anlizi Kirlnmiş S Etüt Tknik Rri n uygun olrk toplnn v nliz diln örnklrdn ld diln sonuçlr kullnılrk sdki kirlnmnin drcsi v kpsmı lirlnir. Birinci Aşm Dğrlndirm v S Ön (İlk) Örnklm Çlışmlrı nüz kirliliğin oyutunun, dolyısıyl insn sğlığı üzrind yrtcğı sğlık risklrinin tm olrk lirlnmdiği ir sy grğindn zl zmn rcnmsını v üyük rcmlr ypılmsını ngllmk mcıyl ypıln zl yrıntılr içrmyn çlışmlrdır. Anck, u çlışmlr sonucund ld diln vrilr kullnılrk s il ilgili d dtylı risk dğrlndirmsi çlışmlrın itiyç olup olmdığın krr vrilcğindn, toplnn vrilrin lirli stndrtlrı sğlmsı şrttır. Bu Vri Klitsi Dğrlndirm (VKD) çlışmlrı il kontrol dilir. VKD nin yrıntılrı Kirlnmiş S Etüt Tknik RriBölüm 8: S Vri Klitsi Kontrolü ölümd sunulmuştur. Toplnn vrilrin klitsinin ytrli olduğu durumlrd ir sonrki şm oln KSM nin güncllnmsin gçilir. Toplnn vrilrin ytrli klitd olmdığı tspit dilirs S Örnklmsi şmsın gri dönülür v ynidn örnklm ypılır. 23

28 3.5. Güncllnmiş Kvrmsl S Modli S Ön (İlk) Örnklm Çlışmlrı sonucund ld diln ilgilr dilind KSM güncllnmlidir. Yni ilgilr/vrilr klnrk güncllnn KSM y Güncllnmiş Kvrmsl S Modli (G_KSM) dnir. Örnğin, yüzy ltı toprğınd mydn gln ir kirlnm vksınd, kirliliğin tm kynğınd grçklştiriln örnklm çlışmlrı snsınd kirlnmiş yüzy ltı toprğı il yrltı suyu rsınd gçirimsiz ir tknın ulunduğu tspit dilirs v yüzy ltı toprğındki kirliliğin yrltı suyun ulşmdn tmizlncği knıtlnilirs yrltı suyunu içrn tşınım yollrı ksiksiz tşınım yollrı listsindn çıkrtılilir. Anck, gçirimsiz tknın oyutu v kirlticinin yrltı suyun ulşmsını ngllmsi ususund ciddi lirsizliklrin söz konusu olmsı lind, gn kynk ykınınd yrltı suyu kım yönünd çılck gözlm kuyulrındn düznli olrk lınn yrltı suyu örnklrind d kirltici nlizlri yptırılrk yrltı suyunun kirlnmdiği knıtlnmlıdır. Yüzy ltı toprğındki kirlilik tmizlnn kdr yrltı suyu klitsinin izlnmsin dvm dilmlidir. Hrngi ir tşınım yolunun ksiksiz tşınım yollrı listsindn çıkrılilmsi için s v çvrsind ulunn iç ir lıcı için sğlık riski tşkil tmdiğinin göstrilmsi grklidir. KSM nin güncllnmsi il sdki kirltici kynğı y d kynklrı, tşınım yollrı, lıcılr v mruziyt yollrı d doğru v dtylı ir şkild tmsil dilcktir. KSM nin güncllnmsi il ilgili çıklmlr u Rr in Bölüm KSM Tşınım Yollrı Çizlgsi kısmınd d sunulmuştur. KSM nin güncllnmsi risk dğrlndirmsi çlışmsının sdc u ssınd dğil s il ilgili yni ilgilr/vrilr ld dildiği r sd grçklştirilmsi grkn ir işlmdir. KSM nin sdki grçk durumu n iyi şkild tmsil dck şkild güncllnmsi lirsizliklri zltcğındn v mvcut durumun d iyi ir şkild nlşılmsını sğlycğındn şırı koruyucu kirltici sınır dğrlr yrin grçk durum uygun mkul sınır dğrlrin konulmsın imkn sğlycktır. Diğr ir dyişl, sğlık riski çısındn sdki kul dililir kirltici sviylri (sy özgü snryo için splnn sınır dğrlr) KSM güncllndikç v grçk durumu d iyi ynsıttıkç ynı klır yd d üyük dğrlr lır. Bu ndnl, KSM nin güncllnmsi tmizlm liytlrinin mliytinin grksiz yr rtmsını ngllmk kımındn önm tşımktdır. 24

29 4. JENERİK RİSK DEĞERLENDİRMESİ S Durum v Risk Dğrlndirm Ön Rporu tmmlndıktn sonr Jnrik Risk Dğrlndirmsi (JRD) şmsın gçililir. JRD çlışmlrı, S Durum v Risk Dğrlndirm Ön Rporu kpsmınd yürütüln çlışmlrın inclnmsi v önmli ususlrın lirlnmsi v öztlnmsi il şlr G_KSM v JS_KSM için Uyumlu Tşınım Yollrının Blirlnmsi G_KSM v JS_KSM için gçrli oln ksiksiz tşınım yollrı ir tlod krşılştırılrk uyumlu tşınım yollrı lirlnir. Örnk ir krşılştırm tlosu Çizlg 4.1 d vrilmiştir. Çizlg 4.1 d vriln örnk için uyumlu tşınım yollrı, JS_TYDT, JS_KST, JS_UMS v JS_YSİ dir. Jnrik Risk Dğrlndirmsi sdc uyumlu tşınım yollrı, dolyısıyl sdc uyumlu tşınım yollrı il lıcıy ulşn d kirlticilr için grçklştirilir. JS_KSM d ksiksiz tşınım yollrı rsınd ulunmyn m G_KSM d ksiksiz tşınım yollrı rsınd yr ln tüm tşınım yollrı (Çizlg 4.1 dki örnk için Kirlticilrin yrltı suyun tşınmsı, yrltı suyunun yüzy suyun krışmsı v yüzy suyund yüzülmsi snsınd suyun yutulmsı gii) dolyısıyl u tşınım yollrı il lıcıy ulşn tüm d kirlticilr için Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi ypılmsı grklidir. Çizlg 4.1. G_KSM v JS_KSM için Uyumlu Tşınım Yollrı Tşınım Yolu G_KSM Eksiksiz Tşınım Yollrı JS_KSM Eksiksiz Tşınım Yollrı Uyumlu Tşınım Yollrı JS_TYDT X X X JS_KST X X X JS_UMS X X X JS_YSİ X X X Kirlticilrin yrltı suyun tşınmsı, yrltı suyunun yüzy suyun krışmsı v yüzy suyund yüzülmsi snsınd suyun yutulmsı X 4.2. Jnrik Risk Dğrlndirmsi v Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi Uygulnck Eksiksiz Tşınım Yollrının Blirlnmsi G_KSM dki ksiksiz tşınım yollrındn ngilri için Jnrik Risk Dğrlndirmsi ngilri için Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi ypılcğın şğıdki kurllr gör krr vrilir: Kurl 1: Uyumlu tşınım yollrı, dolyısıyl u tşınım yollrı il lıcıy ulşn tüm d kirlticilr için Jnrik Risk Dğrlndirmsi ypılır. Jnrik Risk Dğrlndirmsi sonuçlrın gör Sy Özgü Risk Dğrlndirmsi ypılmsın grk olup olmdığın krr vrilir. Kurl 2: G_KSM, JS_KSM d ulunmyn ksiksiz tşınım yollrı içriyors u ksiksiz tşınım 25

T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı KİRLENMİŞ SAHA RİSK DEĞERLENDİRME TEKNİK REHBERİ

T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı KİRLENMİŞ SAHA RİSK DEĞERLENDİRME TEKNİK REHBERİ T.C. Çvr v Şircilik Bknlığı KİRLENMİŞ SAHA RİSK DEĞERLENDİRME TEKNİK REHBERİ ANKARA, 2009 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 1 1.1. Tknik Rrin Amcı... 1 1.2. Tnımlr v Kısltmlr... 1 1.3. Tknik Rrin Kullnımı... 5 2.

Detaylı

LOGARİTMA. Örnek: çizelim. Çözüm: f (x) a biçiminde tanımlanan fonksiyona üstel. aşağıda verilmiştir.

LOGARİTMA. Örnek: çizelim. Çözüm: f (x) a biçiminde tanımlanan fonksiyona üstel. aşağıda verilmiştir. LOGARİTMA I. Üstl Fonksiyonlr v Logritmik Fonksiyonlr şitliğini sğlyn dğrini bulmk için ypıln işlm üs lm işlmi dnir. ( =... = 8) y şitliğini sğlyn y dğrini bulmk için ypıln işlm üslü dnklmi çözm dnir.

Detaylı

1. Değişkenler ve Eğriler: Matematiksel Hatırlatma

1. Değişkenler ve Eğriler: Matematiksel Hatırlatma DERS NOTU 01 Son Hli Değildir, tslktır: Ekleme ve Düzenlemeler Ypılck BİR SOSYAL BİLİM OLARAK İKTİSAT VE TEMEL KAVRAMLAR 1 Bugünki dersin işleniş plnı: 1. Değişkenler ve Eğriler: Mtemtiksel Htırltm...

Detaylı

PARK VE BAHÇELER MÜDÜRLÜĞÜ

PARK VE BAHÇELER MÜDÜRLÜĞÜ PRK V BÇLR MÜDÜRLÜĞÜ LKTRİK V SU RIZLRI İŞ KIŞ ŞMSI PRKLRDN VY BLDİY BİRİMLRİNDN SU İL İLGİLİ RIZ BİLGİSİ GLMSİ PRKLRDN LKTRİK RIZSI BİLGİSİ GLMSİ SU RIZ KİBİN BİLGİ VRİLMSİ SU İŞLRİ MÜDÜRLÜĞÜ LKTRİK BİRİMİ

Detaylı

UYGUNLUK TESTİ. Müşterinin Adı Soyadı / Ticari Unvanı: Yaşınız 18-30 yaş 31-50 yaş 51-65 yaş 66 ve üzeri Kurumsal Müşteri

UYGUNLUK TESTİ. Müşterinin Adı Soyadı / Ticari Unvanı: Yaşınız 18-30 yaş 31-50 yaş 51-65 yaş 66 ve üzeri Kurumsal Müşteri UYGUNLUK TESTİ Bu nktin mı siz sunulk ürün vy hizmtin risklrini nlyilk ilgi v trüy ship olup olmığınızın nlşılmsı, öyl siz h uygun hizmt sunulmsının sğlnmsıır. Bu konu ir ğrlnirm ypılilmsi sizn grkli ilgilrin

Detaylı

TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK

TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK Toprak Kirliliğinin Kontrolü v Noktasal Kaynaklı Kirlnmiş Saalara Dair Yöntmlik DOĞA Çvr Yöntimi v Altrnati Enrji Tknolojilri Mündislik Danışmanlık Eğitim Hizmtlri Sanayi Ticart Limitd Şirkti Taraından

Detaylı

VEKTÖRLER ÜNİTE 5. ÜNİTE 5. ÜNİTE 5. ÜNİTE 5. ÜNİT

VEKTÖRLER ÜNİTE 5. ÜNİTE 5. ÜNİTE 5. ÜNİTE 5. ÜNİT VKTÖRLR ÜNİT 5. ÜNİT 5. ÜNİT 5. ÜNİT 5. ÜNİT VKTÖRLR 1. Kznım : Vektör kvrmını çıklr.. Kznım : İki vektörün toplmını ve vektörün ir gerçek syıyl çrpımını ceirsel ve geometrik olrk gösterir. VKTÖRLR 1.

Detaylı

Magnetic Materials. 4. Ders: Paramanyetizma-2. Numan Akdoğan.

Magnetic Materials. 4. Ders: Paramanyetizma-2. Numan Akdoğan. Mgntic Mtrils 4. Drs: Prmnytizm-2 Numn Akdoğn kdogn@gyt.du.tr Gbz Institut of Tchnology Dprtmnt of Physics Nnomgntism nd Spintronic Rsrch Cntr (NASAM) Kuntum mkniği klsik torinin özlliklrini dğiştirmdn,

Detaylı

TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK (1)

TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK (1) Rsmi Gazt Tarii: 08.06.2010 Rsmi Gazt Sayısı: 27605 TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK (1) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak v Tanımlar Amaç MADDE 1

Detaylı

TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK (1)

TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK (1) Rsmi Gazt Tarii: 08.06.2010 Rsmi Gazt Sayısı: 27605 TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK (1) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak v Tanımlar Amaç MADDE 1

Detaylı

08 Haziran 2010 Resmî Gazete Sayı : 27605 YÖNETMELİK TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK

08 Haziran 2010 Resmî Gazete Sayı : 27605 YÖNETMELİK TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK 08 Haziran 2010 Rsmî Gazt Sayı : 27605 YÖNETMELİK Çvr v Orman Bakanlığından: TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK Amaç BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak

Detaylı

3. Bir integral bantlı fren resmi çizerek fren kuvveti ve fren açma işinin nasıl bulunduğunu adım adım gösteriniz (15p).

3. Bir integral bantlı fren resmi çizerek fren kuvveti ve fren açma işinin nasıl bulunduğunu adım adım gösteriniz (15p). Ü L E Y M A N D E M Ġ R E L Ü N Ġ V E R Ġ T E Ġ M Ü H E N D Ġ L Ġ K F A K Ü L T E Ġ M A K Ġ N A M Ü H E N D Ġ L Ġ Ğ Ġ B Ö L Ü M Ü I. öğrtim II. öğrtim MAK-43 MT-Trnsport Tkniği ÖĞRENCĠ ADI OYADI NUMARA

Detaylı

Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK (1)

Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK (1) Rsmi Gazt Tarii: 08.06.2010 Rsmi Gazt Sayısı: 27605 Amaç TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK (1) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak v Tanımlar MADDE 1

Detaylı

OM466 Orman Koruma (2015-2016 Bahar Yarıyılı) dersi kapsamında düzenlenen 15 Mart 2016 tarihli teknik arazi gezisi hakkında rapor

OM466 Orman Koruma (2015-2016 Bahar Yarıyılı) dersi kapsamında düzenlenen 15 Mart 2016 tarihli teknik arazi gezisi hakkında rapor OM466 Ormn Korum (2015-2016 Bhr Yrıyılı) dersi kpsmınd düzenlenen 15 Mrt 2016 trihli teknik rzi gezisi hkkınd rpor Teknik rzi gezisi, Düzce Ormn İşletme Müdürlüğü, Konurlp Ormn İşletme Şefliği sınırlrı

Detaylı

3.4 İşlem. 3.4.1 İşlem Kavramı. Etkinlik 3.53. Etkinlik 3.52

3.4 İşlem. 3.4.1 İşlem Kavramı. Etkinlik 3.53. Etkinlik 3.52 . İşlm.. İşlm Kvrmı Etkinlik.5 A,,, B,, v C,,5, kümlri vriliyor.. AxB kümsini yzınız.. AxB n C y f ğıntısı f x, y x il y n, küçük olmynı içimin tnımlnıyor. AxB f C f ğıntısını ynki gii ir Vnn şmsı il göstriniz.

Detaylı

SAYILARIN ÇÖZÜMLENMESĐ ve BASAMAK KAVRAMI

SAYILARIN ÇÖZÜMLENMESĐ ve BASAMAK KAVRAMI YILLAR 00 00 004 00 006 007 008 009 010 011 ÖSS-YGS - 1 - - 1-1 1 SAYILARIN ÇÖZÜMLENMESĐ ve BASAMAK KAVRAMI,b,c,d birer rkm olmk üzere ( 0) b = 10 + b bc = 100+10+b bc = 100+10b+c bcd =1000+100b+10c+d

Detaylı

RASYONEL SAYILAR KESİR ÇEŞİTLERİ. www.unkapani.com.tr. 1. Basit Kesir. olduğuna göre, a, b tamsayı ve b 0 olmak üzere, a şeklindeki ifadelere

RASYONEL SAYILAR KESİR ÇEŞİTLERİ. www.unkapani.com.tr. 1. Basit Kesir. olduğuna göre, a, b tamsayı ve b 0 olmak üzere, a şeklindeki ifadelere RASYONEL SAYILAR, tmsyı ve 0 olmk üzere, şeklindeki ifdelere kesir denir. y kesrin pyı, ye kesrin pydsı denir. Örneğin,,,, kesirdir. kesrinde, py kesir çizgisi pyd, 0, 0 ise 0 0 dır.,, 0, syılrı irer 0

Detaylı

Ek-1 Faaliyet Planına İlişkin Gantt Şeması

Ek-1 Faaliyet Planına İlişkin Gantt Şeması Ek-1 Fliyt Plnın İlişkin Gntt Şmsı Görv Aı Bşlnıç Trihi Bitiş Trihi O Şu Mr Nis My Hz Tm Ağu Eyl Eki Ks Ar 4.1.1 PERSONEL ĠSTĠHDAMI Prsonl irlrinin muhslştirilmsi Ġhr V Kım Tzmintı Krşılıklrı Ayrılmsı

Detaylı

DENEY 3: EŞDEĞER DİRENÇ, VOLTAJ VE AKIM ÖLÇÜMÜ

DENEY 3: EŞDEĞER DİRENÇ, VOLTAJ VE AKIM ÖLÇÜMÜ A. DENEYĠN AMACI : Direnç devrelerinde eşdeğer direnç ölçümü ypmk. Multimetre ile voltj ve kım ölçümü ypmk. Ohm knununu sit ve prtik devrelerde nlmy çlışmk. B. KULLANILACAK AAÇ VE MALZEMELE : 1. DC güç

Detaylı

İŞ ETKİ ÇİZGİSİ TEOREMİ. Balıkesir Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Müh. Bölümü Balıkesir, TÜRKİYE THEOREM OF WORK INFLUENCE LINE

İŞ ETKİ ÇİZGİSİ TEOREMİ. Balıkesir Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Müh. Bölümü Balıkesir, TÜRKİYE THEOREM OF WORK INFLUENCE LINE BAÜ Fen Bil. Enst. Dergisi (006).8. İŞ ETKİ ÇİZGİSİ TEOREMİ Scit OĞUZ, Perihn (Krkulk) EFE Blıkesir Üniversitesi Mühendislik Mimrlık Fkültesi İnşt Müh. Bölümü Blıkesir, TÜRKİYE ÖZET Bu çlışmd İş Etki Çizgisi

Detaylı

S1:10, S2:30, S3:20, S4:40 Puan Süre: 100 dakika 17 Nisan 2008

S1:10, S2:30, S3:20, S4:40 Puan Süre: 100 dakika 17 Nisan 2008 Mikroişlmi Sistmlr Viz Sınvı S1:10, S2:30, S3:20, S4:40 Pun Sür: 100 kik 17 Nisn 2008 1) 18-45 işlmini ikili tn rçklyiniz. 18 00010010 45 00101101-45 için 2 y tümlyn lınır; 1 tümlm 11010010, sonr un 1

Detaylı

Fikret Adaman Ekonomi Bölümü Boğaziçi Üniversitesi

Fikret Adaman Ekonomi Bölümü Boğaziçi Üniversitesi Fikrt Amn Ekonomi Bölümü Boğziçi Ünivrsitsi Kişisl isl Trihlrn Toplumsl Trihlr Kmusl projlr:,,,,... Sçmnlr: x 1, x 2, x 3, x 4,... Sçmn trihlri: 1, 1,... Trihlr: Tm v gçişkn X = {x{ 1, x 2, x 3, x 4,...}

Detaylı

TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK. Resmi Gazete Tarihi: 08.06.2010 Resmi Gazete Sayısı: 27605

TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK. Resmi Gazete Tarihi: 08.06.2010 Resmi Gazete Sayısı: 27605 Rsmi Gazt Tarii: 08.06.2010 Rsmi Gazt Sayısı: 27605 TOPRAK KIRLILIĞININ KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KIRLENMIŞ SAHALARA DAIR YÖNETMELIK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak v Tanımlar Amaç MADDE 1 (1)

Detaylı

3N MOBİL HABERLEŞME HİZMETLERİNDE HİZMET KALİTESİ ÖLÇÜTLERİNİN ELDE EDİLMESİNE İLİŞKİN TEBLİĞ

3N MOBİL HABERLEŞME HİZMETLERİNDE HİZMET KALİTESİ ÖLÇÜTLERİNİN ELDE EDİLMESİNE İLİŞKİN TEBLİĞ 3N MOBİL HABERLEŞME HİZMETLERİNDE HİZMET KALİTESİ ÖLÇÜTLERİNİN ELDE EDİLMESİNE İLİŞKİN TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM Aç, Kps, Dynk, Tnılr ve Kısltlr Aç MADDE 1 (1) Bu Tebliğin cı, IMT 2000/UMTS Altypılrının Kurulsı

Detaylı

THÉVENİN, NORTON, MAKSİMUM GÜÇ TEOREMİ ve DEVRE PARAMETRELERİ

THÉVENİN, NORTON, MAKSİMUM GÜÇ TEOREMİ ve DEVRE PARAMETRELERİ DENEY NO: 4 THÉENİN, NORTON, MAKSİMUM GÜÇ TEOREMİ ve DERE PARAMETRELERİ Mlzeme ve Cihz Litei:. 330 direnç det. k direnç 3 det 3.. k direnç det 4. 3.3 k direnç det 5. 5.6 k direnç det 6. 0 k direnç det

Detaylı

TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞSAHALARA DAİR YÖNETMELİK (1)

TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞSAHALARA DAİR YÖNETMELİK (1) Rsmi Gazt Tarii: 08.06.2010 Rsmi Gazt Sayısı: 27605 TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞSAHALARA DAİR YÖNETMELİK (1) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak v Tanımlar Amaç MADDE 1 (1)

Detaylı

NOKTASAL KAYNAKLI TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

NOKTASAL KAYNAKLI TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar NOKTASAL KAYNAKLI TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ Amaç BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak v Tanımlar MADDE 1 Bu Yöntmliğin amacı; alıcı ortam olarak toprağın kirliliktn korunması, noktasal kaynaklı

Detaylı

B - GERĐLĐM TRAFOLARI:

B - GERĐLĐM TRAFOLARI: ve Seg.Korum_Hldun üyükdor onrım süresinin dh uzun olmsı yrıc rnın izole edilmesini gerektirmesi; rızlnmsı hlinde r tdiltını d gerektireilmesi, v. nedenlerle, özel durumlr dışınd tercih edilmezler. - GERĐLĐM

Detaylı

YÖNETMELİK TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK

YÖNETMELİK TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK 8 Haziran 2010 SALI Rsmî Gazt Sayı : 27605 Çvr v Şircilik Bakanlığından: YÖNETMELİK TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak

Detaylı

İ.Ü. Orman Fakültesi Stratejik Plan Çalışmaları İzleme Değerlendirme ve İç Kontrol Yönergesi. Amaç ve Kapsam. Dayanak

İ.Ü. Orman Fakültesi Stratejik Plan Çalışmaları İzleme Değerlendirme ve İç Kontrol Yönergesi. Amaç ve Kapsam. Dayanak İ.Ü. Ormn Fkültesi Strtejik Pln Çlışmlrı Değerlendirme ve İç Kontrol Yönergesi Amç ve Kpsm Mdde 1: Bu yönergenin birinci mcı İ.Ü. Ormn Fkültesi nin Strtejik Pln kpsmınd yürüttüğü çlışmlrı nesnel bir yklşıml

Detaylı

VDE 0660 Bölüm 500/IEC Yürütülen test: Ölçülen darbe akım direnci I pk. Ip darbe kısa devre akımı [ka] Bara tutucusu mesafesi [mm]

VDE 0660 Bölüm 500/IEC Yürütülen test: Ölçülen darbe akım direnci I pk. Ip darbe kısa devre akımı [ka] Bara tutucusu mesafesi [mm] DN EN 439-1/EC 439-1 uyrın kıs vr irni şmsı DN EN 439-1 uyrın tip tsti Sistm tip tsti sürsin Rittl r sistmlri il tmsili Rittl RiLini ypı ilşnlri üzrin şğıki tstlr yürütülmüştür: İzolsyon özlliklri lgsi

Detaylı

Prizmatik Katsayıyı Değiştirmek için 1 Eksi Prizmatik Yöntemi

Prizmatik Katsayıyı Değiştirmek için 1 Eksi Prizmatik Yöntemi 4... rizmtik Ktsyıyı Değiştirmek için 1 Eksi rizmtik Yöntemi Verilen bir gemi ile ynı n boyutlr ve orm özelliklerine sip oln bir gemiye it tekne ormundn reket ederek LB konumu sbit klck vey istenen bir

Detaylı

İntegral Uygulamaları

İntegral Uygulamaları İntegrl Uygulmlrı Yzr Prof.Dr. Vkıf CAFEROV ÜNİTE Amçlr Bu üniteyi çlıştıktn sonr; düzlemsel ln ve dönel cisimlerin cimlerinin elirli integrl yrdımı ile esplnileceğini, küre, koni ve kesik koninin cim

Detaylı

ORAN ve ORANTI-1 ORAN-ORANTI KAVRAMI. 1. = olduğuna göre, aşağıdaki ifadelerin. + c c sisteminin çözümüne. 3. olduğuna göre, nin değeri

ORAN ve ORANTI-1 ORAN-ORANTI KAVRAMI. 1. = olduğuna göre, aşağıdaki ifadelerin. + c c sisteminin çözümüne. 3. olduğuna göre, nin değeri ORAN ve ORANTI- ORAN-ORANTI KAVRAMI A) B) 9 C) 7 D) 5 E). olduğun göre, şğıdki ifdelerin hngisi d doğrudur? + d A) d + 4 + d C) 4 d E) 5 + 5 5 5 + d d + d B) n + m n + md D) d x y z. 4 5 sisteminin çözümüne

Detaylı

LOJİK DEVRELERDE SORUNLAR ve GİDERİLMESİ

LOJİK DEVRELERDE SORUNLAR ve GİDERİLMESİ Krdeniz Teknik Üniversitesi Bilgisyr Mühendisliği Bölümü Syısl Tsrım Lorturı LOJİK DEVRELERDE SORUNLAR ve GİDERİLMESİ 1. Giriş Şimdiye kdr ypıln teorik kominsyonel devre tsrımlrınd girişe uygulnn tüm işretlerin

Detaylı

TEOG. Tam Sayılar ve Mutlak Değer ÇÖZÜM ÖRNEK ÇÖZÜM ÖRNEK TAMSAYILAR MUTLAK DEĞER

TEOG. Tam Sayılar ve Mutlak Değer ÇÖZÜM ÖRNEK ÇÖZÜM ÖRNEK TAMSAYILAR MUTLAK DEĞER TEOG Tm Syılr ve Mutlk Değer TAMSAYILAR Eksi sonsuzdn gelip, rtı sonsuz giden syılr tm syılr denir ve tm syılr kümesi Z ile gösterilir. Z = {...,,, 1,0,1,,,... } Tmsyılr kümesi ikiye yrılır: ) Negtif Tmsyılr:

Detaylı

ÜSLÜ İFADELER VE ÜSTEL FONKSİYONLAR LOGARİTMA FONKSİYONU, ÜSTEL, LOGARİTMİK DENKLEM VE EŞİTSİZLİKLER

ÜSLÜ İFADELER VE ÜSTEL FONKSİYONLAR LOGARİTMA FONKSİYONU, ÜSTEL, LOGARİTMİK DENKLEM VE EŞİTSİZLİKLER BÖÜ ÜÜ İFD V Ü FOİO Üslü İfdlrd İşlmlr...7 Üslü Dnklmlr... Üstl Fonksiyon...7 ygulm stlri...5 BÖÜ OGİ FOİO, Ü, OGİİ D V ŞİİZİ ogritm Fonksiyonu...7 ogritm Fonksiyonunun Özlliklri...9 bn Dğiştirm...55 Üstl

Detaylı

ÖRNEK SET 2 - MBM 211 Malzeme Termodinamiği - I. dır. Hacim, sıcaklık ve basınca bağlı olarak [ V V( T, ) ve basıncındaki ( P O

ÖRNEK SET 2 - MBM 211 Malzeme Termodinamiği - I. dır. Hacim, sıcaklık ve basınca bağlı olarak [ V V( T, ) ve basıncındaki ( P O ÖRNEK SE - MBM Mlzeme ermodinmiği - I Bir ktının, şlngıç sıklığı ( e sınındki ( hmi dır. Him, sıklık e sın ğlı olrk [ (, ] değiştiğine göre, herhngi ir e ye getirilen ktının hminin şğıdkine eşit olduğunu

Detaylı

Anaparaya Dönüş (Kapitalizasyon) Oranı

Anaparaya Dönüş (Kapitalizasyon) Oranı Anaparaya Dönüş (Kapitalizasyon) Oranı Glir gtirn taşınmazlar gnl olarak yatırım aracı olarak görülürlr. Alıcı, taşınmazı satın almak için kullandığı paranın karşılığında bir gtiri bklr. Bundan ötürü,

Detaylı

Mustafa YAĞCI, yagcimustafa@yahoo.com Parabolün Tepe Noktası

Mustafa YAĞCI, yagcimustafa@yahoo.com Parabolün Tepe Noktası Mustf YĞCI www.mustfgci.com.tr, 11 Ceir Notlrı Mustf YĞCI, gcimustf@hoo.com Prolün Tepe Noktsı Ö nce ir prolün tepe noktsı neresidir, onu htırltlım. Kc, prolün rtmktn zlm ve zlmktn rtm geçtiği nokt dieiliriz.

Detaylı

YÖNETMELĠK BĠRĠNCĠ BÖLÜM. Amaç

YÖNETMELĠK BĠRĠNCĠ BÖLÜM. Amaç 8 Haziran 2010 SALI Rsmî Gazt Sayı : 27605 YÖNETMELĠK Çvr vs Orman Bakanlığından: 8/6/2010 tarili v 27605 sayılı Rsmî Gazt d yayımlanan dğişiklik TOPRAK KĠRLĠLĠĞĠNĠN KONTROLÜ VE NOKTASAL KAYNAKLI KĠRLENMĠġ

Detaylı

1990 ÖYS 1. 7 A) 91 B) 84 C) 72 D) 60 E) 52 A) 52 B) 54 C) 55 D) 56 E) 57

1990 ÖYS 1. 7 A) 91 B) 84 C) 72 D) 60 E) 52 A) 52 B) 54 C) 55 D) 56 E) 57 99 ÖYS. si oln si kçtır? A) 9 B) 8 C) D) 6 E) 5 6. Bir nın yşı, iki çocuğunun yşlrı toplmındn üyüktür. yıl sonr nın yşı, çocuklrının yşlrı toplmının ktı olcğın göre ugün kç yşınddır? A) 5 B) 5 C) 55 D)

Detaylı

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI Tri Rv.Trii Rv.No Sy 1 / 5 1 1.1 1.2 6331 Kn.M. 4 Bn 6331 Kn.M. 4 Bn 1.3 SGK Çlşn Listsi ( Döküm ) 4857 Kn.M. 75 1.4 6331 Kn.M. 4 Bn 1.5 Altişvrn Listsi v Bililri Risk Dğ.Yn.M.15 1.6 İzin Kytlr 4857 Kn.

Detaylı

BÖLÜM 4 LİNEER DİFERANSİYEL DENKLEM SİSTEMLERİ

BÖLÜM 4 LİNEER DİFERANSİYEL DENKLEM SİSTEMLERİ BÖLÜM LİNEER DİFERANSİYEL DENKLEM SİSTEMLERİ GİRİŞ Dnklm sismlrin linr cbir drsindn şin olmlısınız Anck bu ür dnklmlrd hrhngi bir difrnsiyl büyüklük vy ürv bulunmz Bşk bir dyişl cbirsl dnklm sismi, y (

Detaylı

on8 S İ G O R T A C I L I K S E K T Ö R Ü K U R U M S A L W E B S İ T E L E R İ G E N E L A N A L İ Z Ç A L I Ş M A S I

on8 S İ G O R T A C I L I K S E K T Ö R Ü K U R U M S A L W E B S İ T E L E R İ G E N E L A N A L İ Z Ç A L I Ş M A S I on8 S İ G O R T A C I L I K S E K T Ö R Ü K U R U M S A L W E B S İ T E L E R İ G E N E L A N A L İ Z Ç A L I Ş M A S I Kurumsl web sitelerinin en büyük hedefi; kullnıcılrı müşteri, müşterileri kullnıcı

Detaylı

Liderlik ve Yönetim Tarzı Raporu

Liderlik ve Yönetim Tarzı Raporu Liderlik ve Yönetim Trzı Rporu Myıs 15 GİZLİ Liderlik ve Yönetim Trzı Rporu Giriş Myıs 15 Giriş LYTR, yönetii seçimi ve yönetim eerileri geliştirme ile ilgili kişilik konulrın odklnır. Bu rpor, profesyonel

Detaylı

Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü FZM207. Temel Elektronik-I. Doç. Dr. Hüseyin Sarı

Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü FZM207. Temel Elektronik-I. Doç. Dr. Hüseyin Sarı Ankr Üniversitesi Mühendislik Fkültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü FZM207 Temel ElektronikI Doç. Dr. Hüseyin Srı 2. Bölüm: Dirençli Devreler İçerik Temel Yslrın Doğrudn Uygulnışı Kynk Gösterimi ve Dönüşümü

Detaylı

1) Asgari sayıda çevre akımları ve bilinmeyen tanımlayarak değerlerini bulunuz ve güç dengesini sağladığını gösteriniz.

1) Asgari sayıda çevre akımları ve bilinmeyen tanımlayarak değerlerini bulunuz ve güç dengesini sağladığını gösteriniz. ELEKTRİK-ELEKTRONİK DERSİ VİZE SORU ÖRNEKLERİ Şekiller üzerindeki renkli işretlemeler soruy değil çözüme ittir: Mviler ilk şmd sgri bğımsız denklem çözmek için ypıln tnımlrı, Kırmızılr sonrki şmd güç dengesi

Detaylı

DENEY 6. İki Kapılı Devreler

DENEY 6. İki Kapılı Devreler 004 hr ULUDĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FKÜLTESİ ELEKTRİKELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ ÖLÜMÜ ELN04 Elektrik Devreleri Lorturı II 004 hr DENEY 6 İki Kpılı Devreler Deneyi Ypnın Değerlendirme dı Soydı : Ön Hzırlık

Detaylı

Tablo 1: anket sorularına verilen cevapların % de dağılımı Anket soruları. % c. % a. % b

Tablo 1: anket sorularına verilen cevapların % de dağılımı Anket soruları. % c. % a. % b PROJENİN ADI: Kimy Öğretiminde Alterntif Öğretim Metodu PROJE AMACI: Kimy öğretiminde lterntif uygulm olrk nimsyon sunumu tekniğinin uygulnilirliğini örneklerle göstermek ve dh iyi nsıl öğreteilirim sorusun

Detaylı

DENEY 6 THEVENIN, NORTON, DOĞRUSALLIK VE TOPLAMSALLIK KURAMLARININ UYGULAMALARI

DENEY 6 THEVENIN, NORTON, DOĞRUSALLIK VE TOPLAMSALLIK KURAMLARININ UYGULAMALARI T.C. Mltepe Üniversitesi Mühendislik ve Doğ Bilimleri Fkültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ELK 201 DEVRE TEORİSİ DERSİ LABORATUVARI DENEY 6 THEVENIN, NORTON, DOĞRUSALLIK VE TOPLAMSALLIK KURAMLARININ

Detaylı

DENEY 6. İki Kapılı Devreler

DENEY 6. İki Kapılı Devreler 0506 hr ULUDĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FKÜLTESİ ELEKTRİKELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ ÖLÜMÜ EEM04 Elektrik Devreleri Lorturı II 0506 hr DENEY 6 İki Kpılı Devreler Deneyi Ypnın Değerlendirme dı Soydı : Ön Hzırlık

Detaylı

YERİNDELİK TESTİ. *Profesyonel Müşteriler 1,2,4,7,8 ve 9. soruları cevaplamak zorunda değildirler. MÜŞTERİNİN ADI-SOYADI / TİCARİ UNVANI :

YERİNDELİK TESTİ. *Profesyonel Müşteriler 1,2,4,7,8 ve 9. soruları cevaplamak zorunda değildirler. MÜŞTERİNİN ADI-SOYADI / TİCARİ UNVANI : YERİNDELİK TESTİ Bu nktin mı, irysl portföy yöntiiliği vy ytırım nışmnlığı kpsmın siz sunulk hizmt il ytırım mçlrınız, mli urumunuz il ilgi v trünizin uyumlu olup olmığının ğrlnirilmsiir. Bu konu ir ğrlnirm

Detaylı

1988 ÖYS. 1. Toplamları 242 olan gerçel iki sayıdan büyüğü küçüğüne bölündüğünde bölüm 4, kalan 22 dir. Küçük sayı kaçtır?

1988 ÖYS. 1. Toplamları 242 olan gerçel iki sayıdan büyüğü küçüğüne bölündüğünde bölüm 4, kalan 22 dir. Küçük sayı kaçtır? 988 ÖYS. Toplmlrı 4 oln gerçel iki syıdn üyüğü küçüğüne ölündüğünde ölüm 4, kln dir. Küçük syı kçtır? A) 56 B) 5 C) 48 D) 44 E) 40. 0,5 6 devirli (peryodik) ondlık syısı şğıdkilerden hngisine eşittir?

Detaylı

BÖLÜM 7.5 YÜKLEME, BOŞALTMA VE ELLEÇLEMEYE İLİŞKİN HÜKÜMLER

BÖLÜM 7.5 YÜKLEME, BOŞALTMA VE ELLEÇLEMEYE İLİŞKİN HÜKÜMLER BÖLÜM 7.5 YÜKLEME, BOŞALTMA VE ELLEÇLEMEYE İLİŞKİN HÜKÜMLER 7.5.1 Yüklemeye, boşltmy ve elleçlemeye ilişkin genel hükümler NOT: Bu bşlık kpsmınd bir konteynerin, dökme konteynerin, tnk konteynerinin vey

Detaylı

ÇOKGENLER Çokgenler çokgen Dışbükey (Konveks) ve İçbükey (Konkav) Çokgenler dış- bükey (konveks) çokgen içbükey (konkav) çokgen

ÇOKGENLER Çokgenler çokgen Dışbükey (Konveks) ve İçbükey (Konkav) Çokgenler dış- bükey (konveks) çokgen içbükey (konkav) çokgen ÇONLR Çokgenler rdışık en z üç noktsı doğrusl olmyn, düzlemsel şekillere çokgen denir. Çokgenler kenr syılrın göre isimlendirilirler. Üçgen, dörtgen, beşgen gibi. ışbükey (onveks) ve İçbükey (onkv) Çokgenler

Detaylı

İÇİNDEKİLER ORAN VE ORANTI... 267-278... 01-06 KESİR PROBLEMLERİ... 279-288... 01-05 HAVUZ VE İŞ PROBLEMLERİ... 289-298... 01-06

İÇİNDEKİLER ORAN VE ORANTI... 267-278... 01-06 KESİR PROBLEMLERİ... 279-288... 01-05 HAVUZ VE İŞ PROBLEMLERİ... 289-298... 01-06 PROBLEMLER İÇİNDEKİLER Syf No Test No ORAN VE ORANTI... 267-278... 01-06 KESİR PROBLEMLERİ... 279-288... 01-05 HAVUZ VE İŞ PROBLEMLERİ... 289-298... 01-06 SAYI PROBLEMLERİ... 299-314... 01-08 YAŞ PROBLEMLERİ...

Detaylı

DENEY 2 Wheatstone Köprüsü

DENEY 2 Wheatstone Köprüsü 0-05 Güz ULUDĞ ÜNİESİTESİ MÜHENDİSLİK FKÜLTESİ ELEKTİK-ELEKTONİK MÜHENDİSLİĞİ ÖLÜMÜ EEM0 Elektrik Devreleri Lorturı I 0-05 DENEY Whetstone Köprüsü Deneyi Ypnın Değerlendirme dı Soydı : Deney Sonuçlrı (0/00)

Detaylı

INSA 473 Çelik Tasarım Esasları. Kirişler

INSA 473 Çelik Tasarım Esasları. Kirişler INSA 473 Çelik Tsrım Esslrı Kirişler Eğilmeye Çlışn Elemnlr Ylnızc eğilme momenti etkisinde oln elemnlr, eğilmeye çlışn elemnlr, kiriş dı verilmektedir. Çelik ypılrd kullnıln kirişler; 1) Dolu gövdeli

Detaylı

KIVIRMA İŞLEMİNİN ŞEKİL ve BOYUTLARI

KIVIRMA İŞLEMİNİN ŞEKİL ve BOYUTLARI 2011 Şut KIVIRMA İŞEMİNİN ŞEKİ ve BOYUTARI Hzırlyn: Adnn YIMAZ AÇINIM DEĞERERİ 50-21 DİKKAT: İyi niyet, ütün dikkt ve çm krşın ynlışlr olilir. Bu nedenle onucu orumluluk verecek ynlışlıklr için, hiçir

Detaylı

BÖLÜM II B. YENĐ ÇELĐK BĐNALARIN TASARIM ÖRNEKLERĐ ÖRNEK 8

BÖLÜM II B. YENĐ ÇELĐK BĐNALARIN TASARIM ÖRNEKLERĐ ÖRNEK 8 BÖLÜM II B. YENĐ ÇELĐK BĐNALARIN TASARIM ÖRNEKLERĐ ÖRNEK 8 BĐR DOĞRULTUDA SÜNEKLĐK DÜZEYĐ NORMAL ÇERÇEVELĐ, DĐĞER DOĞRULTUDA SÜNEKLĐK DÜZEYĐ NORMAL MERKEZĐ ÇAPRAZ PERDELĐ ÇELĐK ENDÜSTRĐ BĐNASININ TASARIMI

Detaylı

Profil Raporu. Ella Explorer. 2 Aralık 2008 GİZLİ

Profil Raporu. Ella Explorer. 2 Aralık 2008 GİZLİ Profil Rporu Ell Explorer Arlık GİZLİ Profil Rporu Ell Explorer Giriş Arlık Giriş Bu rpor profesyonel yrgı ile kullnılmlıdır. İçerdiği ifdeler; mülktlr, iyogrfik veriler ve diğer değerlendirme sonuçlrı

Detaylı

Şekil 13.1 Genel Sistem Görünüşü 13/1

Şekil 13.1 Genel Sistem Görünüşü 13/1 ÖRNEK 13: BĐR DOĞRULTUDA SÜNEKLĐK DÜZEYĐ NORMAL ÇERÇEVELERDEN DĐĞER DOĞRULTUDA SÜNEKLĐK DÜZEYĐ NORMAL MERKEZĐ ÇELĐK ÇAPRAZLI PERDELERDEN OLUŞAN TEK KATLI ÇELĐK ENDÜSTRĐ BĐNASI 13.1 Sistem Üç boyutlu genel

Detaylı

BÖLÜM 3 : RASLANTI DEĞİŞKENLERİ

BÖLÜM 3 : RASLANTI DEĞİŞKENLERİ BÖLÜM : RASLANTI DEĞİŞKENLERİ (Rndom Vribles Giriş: Bölüm de olsılık fonksionu, denein örneklem uzını oluşurn sonuçlrın erimleri ile belirleniordu. Örneğin; iki zr ıldığınd, P gelen 6 olsı sırlı ikilinin

Detaylı

ORTĐK ÜÇGEN ve EŞ ÖZELLĐKLĐ NOKTALAR

ORTĐK ÜÇGEN ve EŞ ÖZELLĐKLĐ NOKTALAR ORTÖĞRETĐM ÖĞRENĐLERĐ RSI RŞTIRM ROJELERĐ YRIŞMSI (2008 2009) ORTĐK ÜÇGEN ve EŞ ÖZELLĐKLĐ NOKTLR rojeyi Hzırlyn Öğrencilerin dı Soydı : Sinem ÇKIR Sınıf ve Şuesi : 11- dı Soydı : Fund ERDĐ Sınıf ve Şuesi

Detaylı

SAYISAL ÇÖZÜMLEME. Sayısal Çözümleme

SAYISAL ÇÖZÜMLEME. Sayısal Çözümleme SYISL ÇÖZÜMLEME Syısl Çözümleme SYISL ÇÖZÜMLEME Hft SYISL ÇÖZÜMLEMEDE HT KVRMI Syısl Çözümleme GİRİŞ Syısl nliz, mtemtik problemlerinin bilgisyr yrdımı ile çözümlenme tekniğidir Genellikle nlitik olrk

Detaylı

ÜÇGENĠN ĠÇĠNDEKĠ GĠZEMLĠ ALTIGEN

ÜÇGENĠN ĠÇĠNDEKĠ GĠZEMLĠ ALTIGEN ÖZEL EGE ORTAOKULU ÜÇGENĠN ĠÇĠNDEKĠ GĠZEMLĠ ALTIGEN HAZIRLAYAN ÖĞRENCĠLER: Olçr ÇOBAN Sevinç SAYAR DANIġMAN ÖĞRETMEN: Gizem GÜNEL AÇIKSÖZ ĠZMĠR 2014 ĠÇĠNDEKĠLER 1. PROJENĠN AMACI... 2 2. GĠRĠġ... 2 3.

Detaylı

ELEKTRİK DAĞITIM ȘİRKETLERİNİN SORUMLULUĞUNDAKİ YOL AYDINLATMASINA İLİȘKİN KURALLARIN İRDELENMESİ

ELEKTRİK DAĞITIM ȘİRKETLERİNİN SORUMLULUĞUNDAKİ YOL AYDINLATMASINA İLİȘKİN KURALLARIN İRDELENMESİ ELEKTRİK DAĞITIM ȘİRKETLERİNİN SORUMLULUĞUNDAKİ YOL AYDINLATMASINA İLİȘKİN KURALLARIN İRDELENMESİ M. Akif ȘENOL 1 Ercüment ÖZDEMİRCİ 2 M. Cengiz TAPLAMACIOĞLU 3 1 Enerji ve Tbii Kynklr Bknlığı, Ankr, 2

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçme Değerlendirme ve Açıköğretim Kurumları Daire Başkanlığı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçme Değerlendirme ve Açıköğretim Kurumları Daire Başkanlığı T.C. MİLLÎ EĞİTİM BKNLIĞI EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçme Değerlendirme ve çıköğretim Kurumlrı Dire Bşknlığı KİTPÇIK TÜRÜ T.C. SĞLIK BKNLIĞI PERSONELİNİN UNVN DEĞİŞİKLİĞİ SINVI 43. GRUP: ELEKTRİK

Detaylı

Üstel Dağılım SÜREKLİ ŞANS DEĞİŞKENLERİNİN OLASILIK YOĞUNLUK FONKSİYONLARI

Üstel Dağılım SÜREKLİ ŞANS DEĞİŞKENLERİNİN OLASILIK YOĞUNLUK FONKSİYONLARI ..3 SÜREKLİ ŞNS DEĞİŞKENLERİNİN OLSILIK YOĞUNLUK FONKSİYONLRI Üstl Dağılım Sürkli Üniform Dağılım Normal Dağılım Üstl Dağılım Mydana gln iki olay arasındaki gçn sür vya ir aşka ifadyl ilgilniln olayın

Detaylı

ÜNİTE - 7 POLİNOMLAR

ÜNİTE - 7 POLİNOMLAR ÜNİTE - 7 BÖLÜM Polinomlr (Temel Kvrmlr) -. p() = 3 + n 6 ifdesi bir polinom belirttiğine göre n en z 5. p( + ) = + 4 + Test - olduğun göre, p() polinomunun ktsyılr toplmı p() polinomund terimlerin kuvvetleri

Detaylı

Çay Atıklarından Aktif Karbon Üretimi ve Adsorpsiyon Proseslerinde Kullanımı

Çay Atıklarından Aktif Karbon Üretimi ve Adsorpsiyon Proseslerinde Kullanımı ÖZET Çay Atıklarından Aktif Karbon Ürtimi v Adsorpsiyon Prosslrind Kullanımı Mrym OZMAK a, Işıl Gürtn b, Emin YAĞMUR b, Zki AKTAŞ b a DSİ Gn.Md. TAKK Dairsi Başkanlığı, Ankara, 61 b Ankara Ünivrsitsi Mühndislik

Detaylı

DENKLEM ÇÖZME DENKLEM ÇÖZME. Birinci dereceden İki bilinmeyenli. 2x 2 + 5x + 2 = 0. 3x x 2 + 1 = 0. 5x + 3 = 0. x + 17 = 24.

DENKLEM ÇÖZME DENKLEM ÇÖZME. Birinci dereceden İki bilinmeyenli. 2x 2 + 5x + 2 = 0. 3x x 2 + 1 = 0. 5x + 3 = 0. x + 17 = 24. DENKLEM ÇÖZME + + = 0 + = 0 + = 0 + y = 0 İkinci dereceden ir ilinmeyenli denklemdir. İkinci dereceden ir ilinmeyenli denklemdir. Birinci dereceden ir ilinmeyenli denklemdir. Birinci dereceden İki ilinmeyenli

Detaylı

DERS 9. Grafik Çizimi, Maksimum Minimum Problemleri

DERS 9. Grafik Çizimi, Maksimum Minimum Problemleri DERS 9 Grafik Çizimi, Maksimum Minimum Problmlri Bundan öncki drst bir fonksiyonun grafiğini çizmk için izlnbilck yol v yapılabilck işlmlr l alındı. Bu drst, grafik çizim stratjisini yani grafik çizimind

Detaylı

Anadolu Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması 2015-2016 Güz Dönemi

Anadolu Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması 2015-2016 Güz Dönemi Andolu Üniversitesi Mühendislik Fkültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Plnlmsı 2015-2016 Güz Dönemi 2 Tesis (fcility) Tesis : Belli bir iş için kurulmuş ypı Tesis etmek :

Detaylı

a 4 b a Cevap : A Cevap : E Cevap : C

a 4 b a Cevap : A Cevap : E Cevap : C TYT / TETİK Deneme - 8., 8 - - - - 8-8 - & - - $ c- m + 5 5 0 0 -. 5 5 $ 75. 5 75 89 5 75 5-9 ^5-9h$ ^5 + 9h 5 ^5-9h$ ^5+ 9h $ 7 evp : 5.. 00 + 0 + 00 + 0 + + 00 + 0 + ( + + ) 55 - - 0 & - 0 & olmlıdır.

Detaylı

Yüksek sayıda makalelerin sırrı

Yüksek sayıda makalelerin sırrı Yüksek syıd mklelerin sırrı Prof. Dr. Metin Blcı Türk ilim cmisının 2010 yılınd en çok yyın yptığı ilk 10 ilimsel derginin nlizini yptı. Bun göre toplm 21.529 mklenin %10 unun çok düşük düzeyde ve üstelik

Detaylı

DENEY 2 OHM YASASI UYGULAMASI

DENEY 2 OHM YASASI UYGULAMASI T.C. Mltepe Üniversitesi Mühendislik ve Doğ Bilimleri Fkültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ELK 201 DEVRE TEORİSİ DERSİ LABORATUVARI DENEY 2 OHM YASASI UYGULAMASI Hzırlynlr: B. Demir Öner Sime

Detaylı

Kariyer Gelişim Raporu

Kariyer Gelişim Raporu Kriyer Gelişim Rporu 22 Myıs 215 GİZLİ Kriyer Gelişim Rporu Giriş 22 Myıs 215 Giriş Bu rpor kişinin tipik yşm trzını tnımlmktdır. Rpord yer ln ifdeler kişinin 16PF Kişilik Envnterinde ldığı sonuçlr ve

Detaylı

x ise x kaçtır?{ C : }

x ise x kaçtır?{ C : } İZMİR FEN LİSESİ LOGARİTMA ÇALIŞMA SORULARI LOGARİTMA FONKSİYONU. ( ) ( ) f m m m R C : fonksionunun m { ( 0,) } dim tnımlı olmsı için?.. f ( ) ( ) fonksionunun tnım kümsind kç tn tm sı vrdır?{ C : }.

Detaylı

2013 YILI TÜRKİYE RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIĞI SEKTÖR RAPORU

2013 YILI TÜRKİYE RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIĞI SEKTÖR RAPORU 2 0 1 3YI L I R KL AMV Rİ L Rİ YL T ÜRKİ Y RADY OVT L Vİ ZY ONY A YI NCI L I ĞI S KT ÖRRAPORU R A T M R A D Y OT L V İ Z Y O NY A Y I N C I L A R I M S L KB İ R L İ Ğ İ L e y l ks o k kmu r t İ ş Me r

Detaylı

T.C.. VALİLİĞİ.. OKULU/LİSESİ

T.C.. VALİLİĞİ.. OKULU/LİSESİ T.C.. VALİLİĞİ.. OKULU/LİSESİ../. EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖĞRENCİNİN Adı Soydı Sınıfı No Eğitimde fed edilecek fert yoktur. Mustf Keml ATATÜRK T.C... VALİLİĞİ/KAYMAKAMLIĞI Milli Eğitim Müdürlüğü. OKULU/LİSESİ

Detaylı

Harita Dik Koordinat Sistemi

Harita Dik Koordinat Sistemi Hrit Dik Koordint Sistemi Noktlrın ir düzlem içinde irirlerine göre konumlrını elirlemek için, iririni dik çı ltınd kesen iki doğru kullnılır. Bun dik koordint sistemi denir. + X (sis) Açı üyütme Yönü

Detaylı

η= 1 kn c noktasında iken A mesnedinin mesnet tepkisi (VA)

η= 1 kn c noktasında iken A mesnedinin mesnet tepkisi (VA) ölüm Đzosttik-Hipersttik-Elstik Şekil Değiştirme TESİR ÇİZGİSİ ÖRNEKLERİ Ypı sistemlerinin mruz kldığı temel yükler sit ve hreketli yüklerdir. Sit yükler için çözümler önceki konulrd ypılmıştır. Hreketli

Detaylı

TYT / MATEMATİK Deneme - 2

TYT / MATEMATİK Deneme - 2 TYT / MTMTİK eneme -. 7 ^7h ^h $ bulunur. evp : 6. b b c 6 c 6, b ve c nin ritmetik ortlmsı O b c 6 bulunur.. y z y z ^ h $ bulunur. evp : 7. y çift ne olurs olsun çift syı olduğundn in yd çift olduğundn

Detaylı

İstatistik I Bazı Matematik Kavramlarının Gözden

İstatistik I Bazı Matematik Kavramlarının Gözden İsttistik I Bzı Mtemtik Kvrmlrının Gözden Geçirilmesi Hüseyin Tştn Ağustos 13, 2006 İçindekiler 1 Toplm İşlemcisi 2 2 Çrpım İşlemcisi 6 3 Türev 7 3.1 Türev Kurllrı.......................... 8 3.1.1 Sbit

Detaylı

BİTKİSEL ÜRETİMDE ÇİFTLİK GÜBRESİ VE BİYOGAZ KOMPOSTU KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI

BİTKİSEL ÜRETİMDE ÇİFTLİK GÜBRESİ VE BİYOGAZ KOMPOSTU KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI BİTKİSEL ÜRETİMDE ÇİFTLİK GÜBRESİ VE BİYOGAZ KOMPOSTU KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI Yyımlyn: Türk - Almn Biyogz Projesi And Sokk No: 8/6 06580 Çnky, Ankr, Türkiye T: +90 312 466 70 56 T.C. Çevre ve Şehircilik

Detaylı

ORAN ORANTI ORAN ORANTI ORANTININ ÖZELLİKLERİ ÖRNEK - 1 TANIM. x ve y tamsayıdır. x y

ORAN ORANTI ORAN ORANTI ORANTININ ÖZELLİKLERİ ÖRNEK - 1 TANIM. x ve y tamsayıdır. x y ORAN ORANTI TANIM Anı irimden iki çokluğun iririle krşılştırılmsın orn denir. ornınd ve nı irimden olduğu için nin irimi oktur. ÖRNEK - 1 ve tmsıdır. = ve + = 0 olduğun göre, kçtır? A) 1 B) C) 0 9 D) 1

Detaylı

YÜZDE VE FAĐZ PROBLEMLERĐ

YÜZDE VE FAĐZ PROBLEMLERĐ YILLAR 00 003 00 00 006 007 008 009 010 011 ÖSS-YGS 3 1 1 1 3 YÜZDE VE FAĐZ PROBLEMLERĐ YÜZDE: Bir syının yüzde sı= dır ÖRNEK(1) % i 0 oln syıyı bullım syımız olsun 1 = 0 = 0 ÖRNEK() 800 ün % ini bullım

Detaylı

IKTI 102 25 Mayıs, 2010 Gazi Üniversitesi-İktisat Bölümü

IKTI 102 25 Mayıs, 2010 Gazi Üniversitesi-İktisat Bölümü DERS NOTU 10 (Rviz Edildi, kısaltıldı!) ENFLASYON İŞSİZLİK PHILLIPS EĞRİSİ TOPLAM ARZ (AS) EĞRİSİ TEORİLERİ Bugünki drsin içriği: 1. TOPLAM ARZ, TOPLAM TALEP VE DENGE... 1 1.1 TOPLAM ARZ EĞRİSİNDE (AS)

Detaylı

Özel Görelilik Teorisi. Test 1 in Çözümleri. 3. 0,5c

Özel Görelilik Teorisi. Test 1 in Çözümleri. 3. 0,5c 41 Özel Görelilik Teorisi ÖZEL GÖRELİLİK TEORİSİ 1 Test 1 in Çözümleri 1. Bir cisim durgun hâldeyken durgun kütle enerjisine shiptir. Durgun kütle enerjisini veren bğıntı E 0 = m.c 2 dir. Cisim ışık hızıyl

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İNŞAAT TEKNOLOJİSİ İKLİM VE MİMARİ DURUM RENK TASARIMI 582YIM446

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İNŞAAT TEKNOLOJİSİ İKLİM VE MİMARİ DURUM RENK TASARIMI 582YIM446 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İNŞAAT TEKNOLOJİSİ İKLİM VE MİMARİ DURUM RENK TASARIMI 582YIM446 Ankr, 2011 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlrınd uygulnn Çerçeve Öğretim Progrmlrınd yer ln yeterlikleri

Detaylı

TANITIM ve KULLANIM KILAVUZU. Modeller UBA4234-R. Versiyon : KK_UBA_V3.0210

TANITIM ve KULLANIM KILAVUZU. Modeller UBA4234-R. Versiyon : KK_UBA_V3.0210 SAT-IF / CATV Ultra Gniş Bantlı Dağıtım Yükslticilri (UBA-Srisi) TANITIM v KULLANIM KILAVUZU Modllr UBA4234-R Vrsiyon : KK_UBA_V3.0210 1.Gnl Tanıtım UBA Srisi Dağıtım Yükslticilri, uydu (950-2150MHz) v

Detaylı

BÖLÜM. Kümeler. Kümeler Test Kümeler Test Kümeler Test Kümeler Test Kümeler Test

BÖLÜM. Kümeler. Kümeler Test Kümeler Test Kümeler Test Kümeler Test Kümeler Test ÖLÜ Kümlr Kümlr Tst -... Kümlr Tst -... Kümlr Tst -... Kümlr Tst -... Kümlr Tst -...6 Krtzyn Çrpımı Tst - 6... ÖLÜ KÜLR Kümlr TST. Küm lirtilmsi için ksin olrk lirlnilmli, kişin kişy ğişmmliir. ) ç nolu

Detaylı

LYS 1 / MATEMATİK DENEME ÇÖZÜMLERİ

LYS 1 / MATEMATİK DENEME ÇÖZÜMLERİ LYS / MATEMATİK DENEME ÇÖZÜMLERİ Dnm. ^ h ^ h ^h ^^h h ^^h h. ^ h ^ h ^ h Cvp C m. ^ h ^ h Cvp C 9 9 9, ulunur.. Cvp A Cvp B. İfdlri trf trf topllım.. n n n _ n n,,,,, için ifd tmsı olur. 9 ulunur. ^ h

Detaylı

SERA KOŞULLARINDAFARKLI SULAMA SUYU MİKTARLARININ HIYAR BİTKİSİNİN BÜYÜME, GELİŞME VE VERİMİ ÜZERİNE ETKİSİ

SERA KOŞULLARINDAFARKLI SULAMA SUYU MİKTARLARININ HIYAR BİTKİSİNİN BÜYÜME, GELİŞME VE VERİMİ ÜZERİNE ETKİSİ OMÜ Zir. Fk. Dergisi, 5,(3):7-33 J. of F. of Agri., OMU, 5,(3):7-33 SERA KOŞULLARINDAFARKLI SULAMA SUYU MİKTARLARININ HIYAR BİTKİSİNİN BÜYÜME, GELİŞME VE VERİMİ ÜZERİNE ETKİSİ Bill CEMEK G.O.Ü. Zirt Fkültesi

Detaylı

63032 / 63932 ELEKTRONİK SICAKLIK KONTROL CİHAZI KULLANIM KILAVUZU

63032 / 63932 ELEKTRONİK SICAKLIK KONTROL CİHAZI KULLANIM KILAVUZU 63032 / 63932 ELEKTRONİK SICAKLIK KONTROL CİHAZI KULLANIM KILAVUZU www.omk.com.tr 01.08.2014 V3185 / V4185 VARİL ISITICISI KULLANIM KILAVUZU OMAK MAKİNA SANAYİİ ve TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ DR. MEDİHA ELDEM

Detaylı

ELEKTRĐK MOTORLARI ve SÜRÜCÜLERĐ DERS 03

ELEKTRĐK MOTORLARI ve SÜRÜCÜLERĐ DERS 03 ELEĐ MOOLA ve SÜÜCÜLEĐ DES 03 Özer ŞENYU Mrt 0 ELEĐ MOOLA ve SÜÜCÜLEĐ DA MOOLANN ELEĐ DEE MODELLEĐ E AAEĐSĐLEĐ ENDÜĐ DEESĐ MODELĐ Endüviye uygulnn gerilim (), zıt emk (E), endüvi srgı direni () ile temsil

Detaylı

ORTAM SICAKLIĞININ SOĞUTMA ÇEVRİMİNE ETKİSİNİN SAYISAL OLARAK MODELLENMESİ

ORTAM SICAKLIĞININ SOĞUTMA ÇEVRİMİNE ETKİSİNİN SAYISAL OLARAK MODELLENMESİ ORTAM SICAKLIĞININ SOĞUTMA ÇEVRİMİNE ETKİSİNİN SAYISAL OLARAK MODELLENMESİ Srkan SUNU - Srhan KÜÇÜKA Dokuz Eylül Ünivrsitsi Makina Mühndisliği Bölümü -posta: srhan.kuuka@du.du.tr Özt: Bu çalışmada, komprsör,

Detaylı

T.C. NİĞDE ÜNİVERSİTESİ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR YÜKSEKOKULU SPOR YÖNETİCİLİĞİ BÖLÜMÜ DERS İÇERİKLERİ

T.C. NİĞDE ÜNİVERSİTESİ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR YÜKSEKOKULU SPOR YÖNETİCİLİĞİ BÖLÜMÜ DERS İÇERİKLERİ SYF:1/6 I. YRIYIL DERSLERİ SPY1001 BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ (3 0) KTS:4 BEDEN EĞİTİMİ, VE SPOR KVRMLRINI VE MESLEKİ LNLRINI TNITMK İNSN VE BEDEN EĞİTİMİ SPOR RSINDKİ İLİŞKİLERİ İNCELEMEK SPY1003

Detaylı