ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ"

Transkript

1 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Emre SÜZEN 4.LEVENT- AYAZAĞA (İSTANBUL) METROSU TÜNELİNDEKİ KAZI VE SAĞLAMLAŞTIRMA UYGULAMALARI MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ADANA, 2009

2 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ 4.LEVENT- AYAZAĞA (İSTANBUL) TÜNELİNDEKİ KAZI VE SAĞLAMLAŞTIRMA UYGULAMALARI Emre SÜZEN YÜKSEK LİSANS TEZİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Bu tez.../.../... Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği/Oyçokluğu İle Kabul Edilmiştir. İmza... İmza... İmza.... Prof. Dr. Mesut ANIL Doç. Dr. Alaettin KILIÇ Doç. Dr. Ergül YAŞAR ÜYE DANIŞMAN ÜYE İmza.... Doç. Dr. A. Mahmut KILIÇ ÜYE İmza.. Yrd. Doç. Dr. Mustafa AKYILDIZ ÜYE Bu tez Enstitümüz Maden Mühendisliği Anabilim Dalında hazırlanmıştır. Kod No Prof. Dr. Aziz ERTUNÇ Enstitü Müdürü İmza ve Mühür Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaklardan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak göstermeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.

3 ÖZ YÜKSEK LİSANS TEZİ 4. LEVENT- AYAZAĞA (İSTANBUL) TÜNELİNDEKİ KAZI VE SAĞLAMLAŞTIRMA UYGULAMALARI Emre SÜZEN ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Danışman : Doç. Dr. Alaettin KILIÇ Yıl : 2009, Sayfa:50 Jüri : Prof.Dr. MesutANIL Doç.Dr. Alaettin KILIÇ Doç.Dr. Ergül YAŞAR Doç.Dr. A. Mahmut KILIÇ Yrd. Doç.Dr. Mustafa AKYILDIZ Bu çalışma İstanbul büyükşehir belediyesi tarafından planlanan ve yapımı Garanti koza A.Ş Alsim-Alarko A.Ş. ortak girişimi tarafından istenilen İstanbul metrosu 4.Levent ayazağa kesimi bağlantı tünelleri ve depo sahası inşaatı projesinde Hat 1 km: Hat 2 km:18+702, arasında Yeni Avusturya Tunel Açma Metodu (NATM) uygulanmıştır. Bu çalışmanın amacı bir NATM döngüsünde harcanan zamanın bağlı olduğu faktörler ve uygulanan yöntemleri gerçekleştirmektir.bunun için öncelikle konu hakkında genel bilgi verilmiş,metronun tarihçesinden ve önceki çalışmalardan bahsedilmiş,kullanılan malzemeler,kaya zeminlerin mühendislik özelliklerini belirleyip özellikle zayıf zemin koşullarında ön kemerlendirmeli yöntemler adı altında boru kemer Umbrella Arch (UA) yöntemler geliştirilmiş.tünelin mühendislik açısından snıflandırılması değerlendirilip amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: NATM, Umbrella Arch, Tahkimat, Zemin iyileştirme, Şaft I

4 ABSTRACT MSc THESIS APPLICATIONS OF EXCAVATION AND REINFORCEMENT IN THE 4. LEVENT- AYAZAĞA (İSTANBUL) TUNNEL Emre SÜZEN DEPARTMENT OF MINING ENGİNEERING INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA Supervisor : Assoc. Dr. Alaettin KILIÇ Year : 2009, Pages: 50 Jury : Prof. Dr. MesutANIL Assoc. Dr. Alaettin KILIÇ Assoc. Dr. Ergül YAŞAR Assoc. Dr. A. Mahmut KILIÇ Assist. Assoc. MustafaAKYILDIZ This work which has been planned by Istanbul Manucipility and done by Garanti Koza A.S. and Aslim-Alarko coorperation, has been applied for New Australian Tunnel Method (NATM) to the Project of 4.Levent-Ayazaga part connection tunnels and depot area constructions of Istanbul subway. The aim of this work is to realize factors and application methods depending on spent time in a NATM circle. In this study, general information has firstly been given and it has been explained the history of the subway and previous works. To determine engineering features of rock soils, Umbrella Arch (UA) method has been improved. The classification of the tunnel for engineering way has been utilized. Key Words:NATM, Umbrella Arch, İntrenchment, Shaft, II

5 TEŞEKKÜR Çukurova Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü Anabilim Dalında yapmış olduğum yüksek lisans çalışmamda, bilgi, öneri ve tecrübeleriyle beni yönlendiren, çalışmalarımın olabildiğince sağlıklı sürmesini sağlayan değerli danışman hocam sayın Doç. Dr. Alaettin KILIÇ A teşekkürü bir borç bilirim. Öğrencilik yıllarımdan beri desteğini esirgemeyen değerli arkadaşım Ar. Gör. Ahmet TEYMEN E çalışmalarımda bilgi toplamamda yardımcı olan Erbil KANLIÇAY A ve tez yazım aşamasında yardımcı olan eşim Sezen SÜZEN ve tüm aile fertlerime, değerli GARANTİ-KOZA / ALSİM ALARKO ORTAK GİRİŞİMİ çalışanı arkadaşlarıma teşekkür ederim. III

6 İÇİNDEKİLER SAYFA ÖZ. I ABSTRACT.II ÖNSÖZ...III SİMGELER VE KISALTMALAR IV ÇİZELGELER DİZİNİ... V ŞEKİLLER DİZİNİ...VI 1.GİRİŞ Çalışma Alanı Yeri İklim Topoğrafya Ve Bitki Örtüsü ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR MALZEME VE YÖNTEM Malzeme Tünelin Tanımı Ve Amacı Yöntem NATM ile Tünel Açma NATM İle İlgili Genel Prensipler Boru Kemer Yöntemi (Umbrella Arch) Giriş Tarihçe Uygulama Kullanılan Ekipmanlar Geoteknik Değerlendirme Şaft Kazısı Bağlantı Tüneli Tünel Kazısı Destekleme Tasarımı Ve Destek Tipleri En Büyük Desteksiz Açıklık Desteksiz Kalma Süresi Tavan Duvar Destek Basınçları ARAŞTIRMA BULGULARI Fiziksel Deneyler IV

7 4.1.1.İndeks Özellikler Mekanik Özellikler Tek Eksenli Basınç Deneyleri Nokta Yükleme Deneyleri Birimlerin Mühendislik Jeolojisi Özellikleri Kaya Birimleri (1).TrakyaFormasyonu (2).Andezit Daykları Zemin Birimleri (1).Belgrat Formasyonu (Tb) Kaya Sınıflamaları Ve Uygulamaları NGI (Q) Kaya Sınıflama Yöntemi (2).Zemin Sınıflama (3).Tünel Destek Tasarım Önerilen Destek Sistemleri Ve Uygulamaları Çelik Hasır Montajı İksa Montajı Shotcrete Bulon Uygulaması E.K.B (Enjeksiyonlu Kaya Bulonu) Süren Uygulaması Karşılaşılan Sorunlar Ve Çözümleri Su Sorunu Havalandırma Sorunları Göçük Sorunları SONUÇ VE ÖENRİLER KAYNAKLAR...48 ÖZGEÇMİŞ 50 V

8 ÇİZELGELER DİZİNİ SAYFA Çizelge 3.1. Klasik Yöntemden Farklılıkları...22 Çizelge 4.1. Değişik Boyutlardaki Karot Sonuçları Çizelge 4.2. Tek Eksenli Basınç Deney Sonuçları Çizelge 4.3. Nokta Yükleme Deneyleri Çizelge 4.4. Q ve RMR Değerine Göre Kaya Sınıflaması 33 Çizelge 4.5. Kaya Sınıflama Yöntemi...34 Çizelge 4.6. Zemin Sınıflaması VI

9 ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA Şekil 1.1. Çalışma Alanının Yeri (İstanbul)...2 Şekil 1.2. İstanbul Metrosu 4.Levent Ayazağa Kesimi Ana Hat Tünelleri Şekil 3.1. B.K.Y. sisteminin üç boyutlu görünümü (Pelia,2005)..16 Şekil 3.2. B.K.Y.' de Sisteminin Üç Boyutlu Görünümü (Peila, 2005)...17 Şekil 3.3. Delme Başlangıcında Zemin Çivilerinin İşaretlenmiş Görünümü...18 Şekil 3.4. Şemsiye Borularının Görünümü 20 Şekil 3.5. NCB-FD 1600 Tipi Çok Amaçlı Delik Delme Makinesi...21 Şekil 3.6. NCB-FD 1600 Tipi Çok Amaçlı Delik Delme Makinesi...21 Şekil 3.7. Geçici Şaft Kazısı...25 Şekil 3.8. Tüneldeki Ayna Kazısı..25 Şekil 3.9. Tüneldeki Harfiyat Çalışması.26 Şekil 4.1. Hasır Çelik Montajı Şekil 4.2. İksa Yerleştirilmesi...39 Şekil 4.3. Shotcrete Uygulaması.40 Şekil 4.4. Jumbo ile Enjeksiyonlu Kaya Bulon delgisi..41 Şekil 4.5. Enjeksiyonlu Kaya Bulonu 41 Şekil 4.6. Süren Boruları ve Zemin Çivileri.. 42 Şekil 4.7. Karşılaşılan Su Sorunu.. 43 Şekil 4.8. Havalandırmada Fan Tüpü sorunu 44 Şekil 4.9. Göçük olan bölgede tahkimat uygulaması VII

10 SİMGELER VE KISALTMALAR B.K.Y C E J n J a J w J a NATM RQD SRF : Boru kemer yöntemi : Kohezyon(kPa) : Deformasyon modülü (MPa) : Eklem takım sayısı. : Eklem pürüzlülük sayısı. : Eklem alterasyon sayısı. : Eklem su indirgeme faktörü : Yeni Avusturya tünel açma metodu : Kaya kalitesi göstergesi : Gerilme indirgeme faktörü. Grek Harfleri Ø : İçsel sürtünme açısı VIII

11 1. GİRİŞ EMRE SÜZEN 1.GİRİŞ Yeryüzünde çeşitli amaçlara yönelik olarak inşa edilmekte olan küçük mühendislik yapılarının yanı sıra, özellikle gelişmiş ya da gelişmekte olan enerji, altyapı, ulaşım, yerleşim Ve daha nice gereksinimlerin karşılanabilmesi için yer altı yapıları hızla çoğalmaktadır. Kuşkusuz yer altı yapılarının en önemlileri çoğu zaman uzunluğu kilometreleri bulan, çapı amaca göre değişen tünellerdir. Bu çalışmada inceleme alanında daha önce yapılmış olan araştırmalar ve değerlendirmeler sonucu; en uygun yöntemin Yeni Avusturya Tünel Yöntemi (NATM) olduğuna karar verilmiştir. NATM deneysel tecrübeler sonucu ortaya çıkmış bir yöntemdir. Ana gaye zeminin mukavemetini korumak, harekete geçirmek, tünel içindeki zeminde kendisini destekleyen genişçe bir halka oluşturmaktadır. Başka bir deyimle zemini kendisine taşıtmak ve yer altı kazılarının davranışlarını yakından izlemektir. NATM bir felsefe veya bir yaklaşım olarak üç ana ilkeden oluşmaktadır. İlk ve en önemli ilke zemin veya kayanın mukavemetini korumak ve harekete geçirmek, tünel çevresindeki zeminde veya kayada kendini destekleyen genişçe bir halka oluşturmaktır. İlk ilke, zeminin kendisini desteklemesine yardımcı olması için kullanılır. İlk ilkenin görevini tam olarak yerine getirebilmesi için uygun bir yük deformasyon özelliğinin olması ve sağlamlaştırma elemanının tam zamanında yerleştirilmesi gerekir. NATM nin kendine özgü ikinci ilkesi, tüneldeki deformasyonların ve iksada biriken gerilmelerin geoteknik aletlerle ölçülmesidir. NATM güvenliği tüneldeki ölçümlere ve yerindeki gözlemlere dayanır. Bu gözlemler sadece tünelin davranışını ve güvenliğini kontrol etmek için değil aynı zamanda ikinci iksonun niteliğini saptamak için de gereklidir. NATM nin üçüncü ve özellikle belirtilmesi gereken özelliği her türlü tünel şartlarına uygun olması ve tüneldeki mevcut şartlara göre kolaylıkla uygulanabilmesidir. Bu araştırma, İstanbul Metrosu 4. Levent - Sanayi Mahallesi İnşaatı Projesini oluşturan ana hat tünellerinin Hat 1, Km: , , Hat 2, Km: , arasında kalan kesiminde yapılmış olan 6 sondaj çalışması üzerinde yapılan arazi deneylerini ve laboratuar deneylerinin değerlendirmelerini ve 3 tane önceden yapılmış olan sondajların verilerinden yararlanarak tünel 1

12 1. GİRİŞ EMRE SÜZEN güzergahında karşılaşılan kaya ve zeminlerin mühendislik özelliklerini belirleyip tünelin mühendislik açısından sınıflandırılmalarını ve birincil destek sistemlerinin değerlendirilmesini amaçlamaktadır. İstanbul metrosu tünelleri NATM ile açılmaktadır. İstanbul Metrosu tünelleri iki aşamada gerçekleşmektedir. İlk aşamada belirlenen bölümde tünel kesitinin üst yarı kazısı yapılır. Kayacın yapısı ve oluşan deformasyonlara göre belirli bir üst yer gerçekleştirildikten sonra ikinci aşama olarak belirlenen tünel kesitinin alt yarı kazı işlemine başlanır. NATM esaslarıyla açılan İstanbul Metrosu Tünellerinde kazı, hidrolik kırıcılar vasıtası ile yapılmaktadır. Şekil 1.1. Çalışma Alanının Yeri (İstanbul) 2

13 1. GİRİŞ EMRE SÜZEN 1.2.İklim Topoğrafya Ve Bitki Örtüsü İstanbul metro inşaatı projesi, İstanbul' un kuzeyine doğru yönelmiştir. Bu kesimde iklim tipik Karadeniz iklimidir. Yazlar sıcak ve nemli kışlar soğuk ve yağışlıdır. İstanbul' un kuzeyine doğru ormanlık araziler mevcuttur. Topografya kuzeye doğru engebelidir. Şehirleşme Karadeniz kıyılarına kadar ulaşmaktadır. İnsan ve yerleşim yoğunluğu yine kuzeye doğru yaygınlaşmaktadır. Ulaşım sorunu giderek artmakta toplu taşıma ihtiyacı her gün biraz daha artmaktadır. 3

14 1. GİRİŞ EMRE SÜZEN Şekil 1.2. İstanbul Metrosu 4.Levent Ayazağa Kesimi Ana Hat Tünelleri 4

15 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR EMRE SÜZEN 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR İnceleme alanında yayılım gösteren Paleozoik yaşlı birimleri kesen magmatik sokulmalar vardır. Jeolojik çalışmalar 1836 yıllarına dayanmaktadır. Yeni ve eski yapılar, bütün çalışmalar stratigrafik, paleocoğrafik ve felotenik yönlerden birbirlerini tamamlar nitelikte geniş kapsamlı çalışmalardır. İlk çalışmalar Vernevul (1836), Penck (1919), Peackelman ( ), Chapot (1932) tarafından yapılmış. Daha sonraları Okay (1951), Altınlı (1951), Soyer (1955), Arıç (1955), Soyer (1962), Abdüsselamoğlu ( ), Ünalan (1981) ve Görür (1982) tarafından geniş kapsamlı ve dar bölgelerde paleontolojik, stratigrafik ve sedimantolojik açılardan ayrıntılı olarak araştırmalar yapılmıştır. Tünelin bu kesimleri ile ilgili verilen bilgiler, Yüksel Uluslararası A.Ş. tarafından 1997 yılında yapılmış sondajlardan derlenen verilere dayanmaktadır. Palet (1995) tarafından zemin incelemeleri ve geoteknik değerlendirmeleri içeren bir rapor hazırlanmıştır. Bunların dışında inceleme alanı içindeki ve dışındaki bölgelerde yapılmış olan çalışmalar da bulunmaktadır. 5

16 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN 3.MALZEME VE YÖNTEM 3.1.Malzeme İnceleme Alanı Yeri İnceleme alanı İstanbul Avrupa yakasında Seyrantepe ile Maslak arasında yer almaktadır. İnceleme alanındaki tünel güzergahı Büyükdere Caddesi ve TEM otoyolu boyuncadır. Bir kısmı Jandarma Komutanlığı sahasının altından geçmektedir. 6

17 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN 3.2. Tünelin Tanımı Ve Amacı İki ucu açık yeraltı kazılarına tünel, tek ucu açık yeraltı kazılarına ise galeri denir. Kara taşımacılığı, su ve enerji üretimi gibi alanlarda kullanılan, dar, uzun yapay ya da doğal yeraltı geçidi. Kara kütlesini su altından birbirine bağlayan çelikten boru biçimli geçit, çevresi kapalı yol, büyük kentlerin ulaşım sorununda en etkili çözüm yolu olan metro; günümüz toplu taşımacılık sistemlerinin yaygın bir türü olarak tüm dünyada giderek artan oranda kullanılmaktadır. Ucuz ve çabuk ulaşım olanağı sağlayan metronun diğer raylı sistemlerle birlikte İstanbul içi kent karayollarındaki trafik sıkışıklığında en etkili çözümü sağlayacağı kuşkusuzdur Yöntem İnceleme kapsamında derinlikleri 19 m ile 40 m arasında değişen 6 adet temel araştırma sondajı yapılmıştır. Sondaj delgisi Crealius 500 tipi sondaj makineleri ile rotari sondaj tekniği uygulanarak zemin ortamda auger ile susuz, kaya ortamda ise karotiyer ile sulu sistem sondajı yapılmıştır. Bu sondajların yanı sıra ön araştırma kapsamında daha önce yaptırılmış olan 3 adet sondaj (YMH 5,7,8 sondajları) verilerinden de yararlanılmıştır. İnceleme alanında 6 tane sondaj yapılmıştır (Şekil 1.2). Sondaj işlemleri sırasında yapılan Standart Penetrasyon Deneyi (SPT) ve basınçlı su deneyi gibi yerinde deneyler ve alınan örnekler üzerinde yapılan laboratuar deneylerinden elde edilen bilgiler ile ayrıca önceden yapılmış olan çalışmalardan yararlanılarak birimlerin mühendislik özelliklerine göre sınıflamaları yapılmış ve bu sınıflamalar kullanılarak destek sistemleri ortaya konulmuştur. 7

18 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN 8

19 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN NATM İle Tünel Açma İlk tünel M.Ö 4000 yılında Fırat nehri altında Babil yakınlarında 3,5x4,5 m ebatlarında Ikm uzunluğunda aç-kapa. Yöntemiyle açılmıştır. Ülkemizdeki ilk galeri ise M.Ö.300 yılında Silifke'de ki Aksıfat galerisidir. Su amacıyla açılmış olup 45 km uzunlukta 0.80xl.5 m. kesitindedir. Günümüzde halen faal olduğu bilinmektedir. Geçmiş yıllarda tünel açım işlerinde duvarcılıkta kullanılan tuğla ve taşlar kullanılmaktaydı. Duvar ve kaya yüzeyi arasında oluşan boşluklar, ağır kereste kütükleri tarafından destekleniyordu. Yumuşak kereste malzemesiyle yapılan desteklemeler sert oturmalara neden oluyordu. II. Dünya Savaşı'ndan sonra tünelciler, püskürtme beton ve kaya bulonlarıyla yapılan çalışma şeklini daha çok kullanmaya başladılar. Püskürtme beton atmaya yarayan makinenin geliştirilmesiyle birlikte, püskürtme beton tünellerde yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Yeraltındaki yapının geçici desteğini sağlayan ve yüzey sağlamlaştırmanın en iyi yöntemi olarak kaya, kaya bulonlan ve püskürtme betonun beraber çalışmalarım keşfetmek çok büyük bir buluş olmuştur. NATM ise bu gelişmeler üzerine 1957 ve 1965 yıllan arasında Prof. Dr. L. Von Rabcewicz tarafından ana hatlarıyla geliştirilmiştir. Son otuz yılda ise birçok mühendis Prof. Dr. Rabcewicz ve onun iş arkadaşlarının bu konudaki tüm teorik fikirlerini irdelemiş ve o fikirleri birleştirerek pratiğe dökmüşlerdir NATM İle İlgili Genel Prensipler İnceleme alanında daha önce yapılmış olan araştırmalar ve değerlendirmeler sonucu; en uygun yöntemin Yeni Avusturya Tünel Yöntemi (NATM) olduğuna karar verilmiştir. NATM deneysel tecrübeler sonucu ortaya çıkmış bir yöntemdir. NATM bir felsefe veya bir yaklaşım olarak üç ana ilkeden oluşmaktadır; İlk ve en önemli ilke, zemin veya kayanın mukavemetini korumak ve harekete geçirmek, tünel çevresindeki zeminde veya kayada' kendini destekleyen genişçe bir halka oluşturmaktır. İlk iksa, zeminin kendini desteklemesine yardımcı olması için kullanılır. İlk iks anın görevini tam olarak yerine 'getirebilmesi için, uygun bir yük deformasyon özelliğinin olması ve tam zamanında yerleştirilmesi gerekir. NATM' nin kendine özgü ikinci ilkesi, tüneldeki deformasyonlar ve iki ada biriken gerilme1erin geoteknik aletlerle ölçülmesidir. NATM güvenliği tüneldeki ölçümlere 9

20 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN ve yerinde gözlemlere dayanır. Bu gözlemler sadece tünelin davranışını ve güvenliğini kontrol etmek için değil, aynı zamanda ikinci iksanın niteliğini saptamak için de kılavuz olur. NATM' nin üçüncü ve özellikle belirtilmesi gereken özelliği, her türlü tünel şartlarına uygun olması ve tüneldeki mevcut şartlara göre kolaylıkla uygulanabilmesidir. NA TM yönteminin ana ilkeleri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır: 1. Kayanın başlangıçtaki sağlamlığı korunmalıdır. Açılan boşluğun çevresindeki kaya, yani oluşan gerilme ve basınç şartlarının başlangıçtaki (ilkel) dayanımını kaybetmeyecek şekilde ayarlanması gerekir. 2. Gevşemeler önemlidir. Gevşemelerin olabildiğince önüne geçilmelidir; çünkü gevşemeler, kaynaştırma direncini azaltır. 3. İlave yüklerle dayanımı azalan kayayı deformasyonlardan korumak için tek ve iki eksenli gerilim ortamı oluşmasını önlemek gereklidir. 4. Koruyucu zon, kayacın taşıma direnci azaltmaksızın oluşturulmalıdır. Kazı sonrası oluşan deformasyonlar; koruyucu zonun oluşmasına yeterli olacak, fakat kayacın aşırı gevşeyerek taşıma direncinin düşmesine neden olmayacak şekilde denetlenmeli ve yönlendirilmelidir. Bu alanda başarılı olunduğu ölçüde, güvenlik ve ekonomiklik artar. 5. Sağlamlaştırma işlemleri tam zamanında ve gerekli esneklikte yapılmalıdır. Bunu mümkün kılabilmek için sağlamlaştırma işlemlerine ne çok erken, ne de çok geç başlanmalıdır; ayrıca iksa direncini oluşturan yapının ne çok rijit ne de çok zayıf olmamasına özen gösterilmelidir. İksa ve kaplama (birinci ve ikinci iksa) kayanın mukavemetini harekete geçirerek veya aktif basıncı yayarak deformasyonu bir dereceye kadar önlemektedir. İksa taşıma yeteneğini kaybetmiş kayayı taşımaz. Ancak kayayı kütle ve basınç etkisine dayanacak duruma getirir. 6. İksanın zamanında ve uygun nitelikte yapılması çok önemlidir. İksanın yapılacağı en uygun zaman belirlenirken kayanın deforme olması için geçmesi gereken zaman göz önünde bulundurmalı ve bu zaman sürecinden taşıyıcı halkayı oluştururken deformasyona yol açmayacak şekilde yararlanılmalıdır. Bu nedenle, kayanın ve 10

21 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN özellikle kaya sağlamlaştırmanın birlikteki, zamana bağlı kırılma davranışlarını belirleyen özgül zaman faktörleri doğru olarak saptanmalıdır. Çünkü kayanın davranışı koruyucu zonun oluşturulma zamanına büyük ölçüde bağlıdır. 7. İnşaat öncesinde yapılan ön araştırma ve laboratuar deneyleri, inşaat süresinde tünel boyunca yapılan konveıjans ve deformasyon ölçümleri özgül zaman faktörünün saptanmasını sağlar. Kaya sınıflaması, kendini tutma süresi ve deformasyon oranı gibi değişmezlerin belirlenmesinde yardımcı olur. Bu parametreler zemin ve kaya mekaniğinde projelendirme için gerekli olan en önemli parametreler arasındadır. 8. Kayaların sağlamlığı genellikle, yüzeylerinde oluşan bağlayıcı kuvvetlerle temin edilir. Püskürtme beton ve bulon gibi iksa elemanların görevi de tünel yüzeyini bağlamaktır. Püskürtme beton, bulon ve kaya hep birlikte bağlayıcı olarak kayayı bir arada tutar. Kazı sonrasında büyük deformasyonların ve gevşemelerin beklendiği durumlarda, sağlamlaştırma direnci yayılı yükler şeklinde olmalıdır; ayrıca sağlamlaştırma önlemi boşluk yüzeyini bağlayacak biçimde olmalıdır. Bunu sağlayan en başarılı yöntem, kısa sürede prizlenen "püskürtme beton" kullanımıdır. 9.Sağlamlaştırma kaplamaları "ince kabuk" şeklinde olmalıdır. Geçici ve kalıcı sağlamlaştırma kaplamaları ince kabuk şeklinde ve bükülebilir esneklikte olmalıdır. Böylelikle kabuk içinde eğilme momentlerinin oluşması ve bunların meydana getireceği çekme ve kesme kırıkları önlenebilecektir. 10. Sağlamlaştırma, çelik hasır, ankraj ve çelik bağlarla yapılmalıdır. Sağlamlaştırma, kabuğun kalınlaştırılması ile değil kabuğa gerekli esnekliği verecek olan çelik hasır bağlarla sağlanmalı, kayayı kendi kendine taşıtmak için etkin gerilmeler ankrajlarla dağın içine aktarılmalıdır. 11. Sağlamlaştırma zamanı ve araçları ölçümlerle saptanmalıdır. Tünel duvarındaki ve onu çevreleyen kayaçlar içindeki deformasyonların ve gerilmelerin ölçülmesi, kayacın uygulama sırasındaki davranışının belirlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Ön varsayımlara göre yapılan proje ile yeraltına girildikten sonra uygulanması gereken proje; çoğunlukla beklenmedik yeni etmenlerin de ortaya çıkması nedeniyle aynı olamayacaktır. Bu nedenle, yeraltı kaya yapıları projelerinde, sürekli değişikliği. zorunlu kılan bir dinamizm vardır; bu yüzden de yer altı kaya yapıları mühendisliğinde projeler sisteminden söz edilmelidir. Bu sistemin kendi 11

22 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN içindeki uyumunun ve kaya ortamına uygunluğunun olumlu sonuçlar verebilmesi içinse; gözleme, ölçme, deneyleme, denetleme, yorumlama ve arşivlendirme gibi tüm mühendislik jeolojisi ve kaya mekaniği çalışmaları eksiksiz yapılması gerekmektedir. Bu çalışmaların yapılmadığı ve kesitler boyunca hep aynı projenin. kullanıldığı durumlarda Yeni Avusturya yönteminin kullanılamadığı bilinmelidir. 12. Tünel, statik bakımdan taşıyıcı zon ile sağlamlaştırma kabuğunun oluşturduğu bir halkadır. Modern anlamda tüneller dairesel kesitli yapılardır. Kaya içinde boşluk gerisinde oluşturulan gerilme halkası (taşıyıcı zon) ile boşluk duvarına yapıştırılan sağlamlaştırma kabuğu birlikte çalışan bir sistem oluştururlar. Statik bakımdan tünel duyarlılık araştırmalarında iki boyutlu bir çember, üç boyutta ise bir tüptür. Statik açıdan tünel, kaya ve iksa (ve/veya kaplama)dan oluşan kaim duvarlı bir boru olarak kabul edilir. Tünelin statik olarak bir boru gibi davranması için iksanın çepeçevre kapanması gerekir. 13.Sağlamlaştırma kabuğu kapalı halka şeklinde olmalıdır. Bir çemberin statik bakımdan 'taşıyabilir duruma gelebilmesi için halkaların kapanması zorunludur. 14. Halka, en kısa zamanda oluşturulmalıdır. Kayacın ikincil (sekonder) gerilmelerin oluşumu sırasındaki davranışı, kabuğun deformasyonlarına bağlıdır. Tam kapanmamış bir çember, taşıyıcı halka durumunda olamadığı için, gevşemeleri arttıran ve boşluğu çevreleyen kayaları plastikleştirerek onun taşıma direncini düşüren bir etken olmaktadır. Kaya içindeki deformasyonların ve plastik zon oluşumlarının zamanın bir fonksiyonu olduğu göz önüne alınacak olursa, sağlamlaştırma yayını en kısa zamanda halka şeklinde kapatmak çok olumlu sonuçlar verecektir. Şimdiye kadar iki boyutta ele aldığımız tünel statiğini üç boyuttaki bir tüp içinde değerlendirecek olursak sağlamlaştırma halkasından fazlaca uzaklaşmış kalot kazılarında, tavanın sağlamlaştırılmasıyla oluşan yay şeklideki kabuğun (daha fazla deformasyonlara izin verilmesi nedeni ile) tüneli eksen doğrultusunda eğmeye çalışan bir moment meydana getirdiği görülür. Eğmeye zorlanan bu tüpün uç kısmındaki kalot kabuğun yan ayak1arında çok büyük gerilme oluşturarak arını tehlikeye sokar. Dolayısıyla kalot anosu, sağlamlaştırma halkasından fazla uzaklaşılmadan ve tünel kaplaması en kısa zamanda yapılmalıdır. 15. Kazı süresince özel itina gösterilmesi gerekmektedir. Aşırı çevre gerilmelerinden 12

23 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN korkulduğu ve koruma kabuğunun parçalanmasından çekinildiği için bütün kazı süresince ilerlemenin mümkün olduğu kadar kısa mesafeler halinde yapılması ve böylece henüz iksalanmış kısmın en kısada tutulması gerekir. Eğer mümkünse tünel tam kesit olarak en kısa zamanda ve kayayı en az bozacak şekilde yapılacak bir patlatma işlemiyle açılmalıdır. Tepe-çekirdek şeklindeki ilerlemenin üst yarısı fazla açıldığında tünelin kapanması gecikir ve tünelin açılan kısmı boyunca üst yarıda fazla ilerlenen kısım topuğa büyük bir yük bindirir. 16. İlk iksa üzerine ince yapılması gereken bir iç kabuk uygulanabilir. İç kabuk, dış kabuk ile sürtünmesiz fakat sıkı bağlı olmalıdır. İç. ve dış kabuğun ince duvar şeklinde yapılması ile burulma momentlerinin ve, burulma kırıklarının gelişmesi önlenir. İç kabuk ve dış kabuk. üzerine sürtünme ve makaslama kuvvetleri gelişmeyecek bununla birlikte, ortak bir kuvvet oluşturacak şekilde sıkıca oturtulmalıdır. 17. İç ve dış kabukta gerekli mukavemet, kabuğun kalınlaştırılmasıyla değil de kabuğun bizzat desteklenmesi ile sağlanmaktadır. Her şeyden önce çelik kaburga, çelik kafes ve püskürtme betonun statik destek olarak kullanılması gerekir. Bulonların sıkıştırılması ve uzunluklarının arttırılmasıyla da iksaya. destek oluşturmak mümkündür. Bulonlar taşıyıcı destek vazifesi görür. 18. Yapım süreci içinde yönlendirme ve denetleme ölçümleri yapılmalıdır. Tüm sistemin duraylılığı ve emniyeti, sağlamlaştırılmasının gerekli olup olmadığı, tünel boyunca yapılan konverjans ve deformasyon ölçümleri ile anlaşılabilir. 19.' Dış kabuğun boyutlandırılmasında gerekli olan gerilim ölçümleri kabukla kaya arasındaki kontak gerilimlerinden alınır. Bu' şekilde yapılan ölçümler aynı zamanda daha sonra açılacak kısımlardaki iksamn boyutlandırılmasında yardımcı olur. Ölçümler için yeterli sayıda olmak üzere daha önceki deformasyon ölçümlerine başarı ile uygulanmış olan profil şekilleri tercih edilmelidir. 20. Kabuk ve çevresindeki kayadan oluşan yeraltı kaya yapısının deformasyonları iç kabuğun yerleştirilmesinden önce durdurulmuş, yani ikincil gerilme durumu dengeli son şeklini almış olmalıdır. İkinci kabuğun görevi güvenliği arttırmak ve mimari görünümü sağlamaktır. Ancak saldırgan (agresif) yeraltı sularının bulunduğu durumlarda iç kabuk tüm yükleri alacak şekilde boyutlandırılmalıdır. Bu durumlarda 13

24 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN dış kabuk ile iç kabuk arası bitüm naylon v.b. malzeme ile su geçirmeyecek biçimde izole edilmek zorundadır. Geçici sağlamlaştırmanın en önemli öğelerinden biri olan ankrajların kalıcı sağlamlaştırma durumları için de hesaba katılabilmesi için bunların belli oranda korozyona karşı korunmuş olması gerekmektedir. Tünel çevresindeki kayada yeraltı suyu basıncı bulunması halinde dış kabuk (gerekirse iç kabuk da) belli kalınlıkta izolasyon ve drenajla takviye edilir. 21. Drenajla, kaya yapısından kabuğa iletilen su basıncı boşaltılmalıdır. Yeraltı suyunun bulunduğu durumlarda yeraltına açılan her boşluk, bir drenaj yapısı gibi çalışmakta ve suyu kendisine çekmektedir. Hem süreksizliklerin mekanik özelliklerini değiştirmesi ve hem de çalışma ortamını güç koşullar altına sokması bakımından istenmeyen su geliri su boşaltan ağızların beton ile tıkanmasından sonra kabuk gerisinde büyük değerlere varan su basınçları oluşturabilir. Çatlak suyu basıncının sistemin taşıma direncini düşürmesi bu basıncı oluşturan suyun drene edilmesi ile önlenebilir. Bu amaçla boşluk çevresine drenaj boruları yerleştirilmelidir. NATM' deki her bir prensip ve bu prensiplerin hepsinin bir arada kullanılabilmesi kaya mekaniğinde ve zemin mekaniğinde uzun yıllar sürdürülen araştırmaların bir ürünüdür. Bu prensipler, bu zamana kadar yanlış uygulanmış olan kemer statiği prensiplerinin yerini almıştır. Bu prensiplerin uygulandığı her yerde NATM' nin başarılı olduğu ispatlanmıştır. Böylece tünel inşaatında çok büyük bir ekonomi ve güvenlik sağlandığından tünel yapımında çok hızlı bir büyüme meydana gelmiştir. Bu prensipler uygulanmadığında teknik ve ekonomik başarısızlığın kaçınılmaz olduğu Müller tarafından belirtilmiştir. Sadece büyük deformasyonlar, göçmeler ve bunun sonucu olarak yeniden projelendirmek ve kazmak için gereken ilave iş açısından değil aynı zamanda mukavelede öngörülen maliyet açısından da bu böyledir. Her bir başarısızlık ya geoteknik ya da kaya mekaniği açısından hatalı bir projeyi veya uygulamadaki bir yanlışlığı gösterir. Tünel içinde yapılan kazının ilerleme mesafesinin projelendirme esnasında iyi ayarlanması gerekir. Böylelikle üç boyutta gerilimin değişmeye uğradığı bölge kısaltılabilir. Genellikle ilerleme mesafesini mümkün olduğu kadar uzatmak tercih edilir, fakat bu hızlı bir ilerleme ile uygulanabilir. Hızlı ilerleme uygulandığında ise 14

25 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN kayada istenmeyen bozulmalar meydana gelmektedir. Bu bozulmalar gerilmelerde ve buna karşılık deformasyonlarda önemli artışlara neden olur ki durum mühendislik ve maliyet açısından yeni birçok güçlükle karşılaşılmasına neden olur Boru Kemer Yöntemi (Umbrella Arch) Giriş Yapılışındaki kazı ve destekleme çalışmalarında amaç tünelin ayakta kalmasıdır. Yüzeyde oluşacak hareketlerin hayati önemi yoktur. Bu yüzden çözümler de sadece tünele yöneliktir ve plastikleştirici kazı teknikleri uygulanabilmektedir. Oysa yerleşim bölgelerinde açılan tünellerde gevşeme ve sökülmelerin önlenmesi ve zaman faktörünün maksimum verimle kullanılması gerekmektedir. Gerek çevresel, gerek tünel kazı aynasındaki zamana bağlı gerilme-deformasyon ilişkisi ve çevre zemin plastikleşmesi sonucunda öngörülen sınırları aşan etkileşimler olabilmektedir. Bu gibi yerlerde temel hedef tünel stabilitesi ile beraber mevcut yapılaşma ve alt yapıların olumsuz etkilenmesine neden olmayacak kazı tekniklerin kullanılmasıdır. Bu amaca yönelik yerleşim birimleri altında yapılan kazılarda ortamın başlangıçtaki dengesinin korunması, ya da gerilme boşalmalara bağlı gevşemeleri engellemek için uygulanan sistem Boru Kemer Yöntemidir Tarihçe Ön kemerlendirmeli yöntemler ve zemin çivisi uygulamaları Boru Kemer ismi altında ilk olarak İtalya'da Caserta - Foggia demiryolu hattında bulunan 4.2 km uzunluğundaki San Vitale tünelinde uygulanmaya başlamıştır. Bu tünel 150 m örtü kalınlığı altında, siltli-kil, kil-kum, kireçtaşı ve kum içeren zemin ortamında açılmıştır. İtalya'da çeşitli projelerde uygulanabilirliği ispatlanan yöntem daha sonraları Japonya'da da birçok tünel projesinde kullanılmıştır (Denek ve diğ., 2007). Ayrıca bu metot 1960'ların başlarında Belçika'daki Antwerp metrosu istasyon inşaatında kullanılmıştır (Boste, 1980). B.K.Y.ülkemizde ilk olarak, kazı devam ederken, tünel içi deformasyonlar ve yüzey oturmaları kabul sınırlarının üzerine çıkması sonucu İstanbuI'Metrosu'Yenikapı Şaftı tünellerinde uygulanmaya başlanmış ve başarıya ulaşmıştır. Bu başarılı katkısından sonra Taksim bölgesinde, Fransız Sarayı altında da denenmiş ve başarıyla uygulanmıştır Uygulama 15

26 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN B.K.Y, klasik N.A.T.M' nın yetersiz kaldığı zayıf jeolojik koşullarda, tünel kazısını güvenli bir şekilde yapmak için tünel civarında kesik koni inşa edilerek, birincil zemin ve kaya sağlamlaştırma işlemi olarak tasarlanmıştır. Bu tür yeni sistemler, olumsuz jeolojik (tünel kazı aynasındaki kaya kütlelerin düzensiz, kırıklı çatlaklı, falyanmış olması, düşük dayanım göstermesi) ve geoteknik koşullar altında geniş kesitli tünellerin inşa edilmesi için geliştirilmiştir. B.K.Y.' nin ilk aşamasında, deliklerin delinebilmesi ve makinenin rahat çalışabilmesi için gerekli olan genişletme çalışmaları yapılmaktadır. Bu kazılar 6 adet iksalık ve bir anoluk ilerleme içinde kesitin 48cm dışına genişletilmesini sağlar. Bir başka deyişle 1 numaralı iksa ile 6 numaralı iksa arasındaki kot farkı 48 cm olmaktadır. Bu pay başlangıçta 6.0m'lik bölümde genişletme kazısı adı altında, genişleyen ve yükselen iksalar monte edilerek 6,0 m'nin sonunda elde edilmektedir Şekil 3.1. B.K.Y. sisteminin üç boyutlu görünümü (Peila,2005) 16

27 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN Şekil 3.2. B.K.Y.' de Sisteminin Üç Boyutlu Görünümü (Peila, 2005). Boru Kemer metodunda kullanılan temel iki destek elemanı vardır. Bunlardan ilki zemin çivileridir; boru kemer delikleri açılmadan önce 9 m uzunluğundaki boruların ve bunların içine enjekte edilen beton enjeksiyonlarının, ağırlığı yüzünden kazı aynasının tünel içerisine doğru hareket ederek akmasını engelleyen sağlamlaştırılmış bir kazı aynasının oluşturulmasını sağlayan elemanlardır. Bu elemanlardan ikincisi de tünelin üst çeperi boyunca oluşturulan şemsiye borulardır ve bunlar da tünel içi kapanmayı ve nihai yüzey oturmalarını denetleyen elemanlardır. Ayrıca bu konuda yapılan araştırmalar göstermiştir ki borular kemerlenmeye yardımcı olduğu ve tünel üstünde meydana gelen oturmalar % oranında azalttığı gözlenmiştir. B.K.Y. 'ne başlamadan önce, tünel aynasından tünel içine doğru herhangi bir sebeple kaymayı engellemek için aynanın kapatılması gerekmektedir. Bu işlem yapılırken aynada topuk görevini görecek belli miktarda göbek bırakılmakta, bir kat hasır çelikle beraber püskürtme beton atılarak ayna kapatılmaktadır. Çalışılan ortam zayıf bir zemin olduğundan yüzey oturmaları oluşmaktadır. Bu durumu diş macunu tüpü ile örnek vermek gerekirse; tüpün ağzı kapalı iken sıkıldığında gözle görülür bir değişme olmayacaktır. Ancak tüpün ağzı açık iken sıkıldığında ağzından çıkan macunun hacmi kadar tüpte eksilmeler meydana gelir Bu verilen örneği tünele 17

28 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN uygularsak; gelen birincil arazi yükleri ve ikincil (enjeksiyon ve boru ağırlıkları) yüklerden dolayı dayanımını yitiren malzeme tünel içine doğru akacak ve aktığı hacim kadar yüzeyde oturmalar olacaktır. Bunu önlemek için ayna sağlamlaştırılmalıdır. Bunun en etkili yolu sürtünme kolonu (zemin çivisi) yerleştirmek, çelik hasır ve püskürtme betonla duraylı bir ayna oluşturmaktır. Bu düşünceyle ayna önünden baş aşağı eğimle şeşbeş düzeninde belli sayıda zemin çivisi çakılmaktadır. Zemin çivilerinin yerleri ve sayısı ve boy uzunlukları aynanın durumuna göre değişmektedir. Ayna yüzeyinde kırık ve çatlağı fazla olan kısma daha fazla sayıda zemin çivisi denk getirilmektedir. Ayna zemin çivilerinin yerlerinin belirlenmesi ise projeye uygun şekilde tespit edilip topograflar tarafından kırmızı boyanarak işaretlenir. Şekil 3.3. Delme başlangıcında zemin çivileri için işaretlenmiş aynanın görünümü 4.Levent - Ayazağa Kesimi Bağlantı Hatları ve Depo Sahası İnşaatı" projesi çerçevesinde açılan ana hat tünellerinden Hat 1'in Levent'e yakın tarafında yürütülen 18

29 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN çalışmalarda, geçilen formasyonlara göre değişmekle birlikte 9m 'lik 7 tane zemin çivisi göbeğin alt kısmına, 12m'lik 7 tane zemin çivisi de göbeğin üst kısmına olmak üzere toplam 14 tane şeşbeş düzeninde zemin çivisi çakılmıştır. Zemin çivileri 114 mm çapında delikler açılarak 14 mm çapında 3 adet ST-3 donatı paspayı (donatının delik çeperine oturmasını engelleyen aparat) denilen aletle sabitlenerek bu deliklere yerleştirilir. Yerleştirilen donatı içine enjeksiyon nakli için geri dönüşlü 12mm'lik pvc borular yerleştirilir. Boru ağzı enjeksiyon manşonu ile kapatılır ve boru çevresi alçı ile sıvanır. Boru içine enjeksiyon şerbeti bu pvc'ler yardımıyla verildikten sonra geri dönüş borusundan enjeksiyon gelene kadara işleme devam edilir. Yapılan kolonların 6,0 m.'si kazı esnasında kırılır, kalan kısmı ise bir sonraki ilerleme turunda (ano) çakılacak olan zemin çivileri ile bindirme yapar (bkz. Şekil 4.1 (b)). Tünel aynası ne kadar iyi sağlamlaştırılırsa kazı öncesi tünel aynasından akma sonucu malzeme kaybı ve dolayısıyla yüzey oturmaları da o kadar az olmaktadır (Dağlı, 2007). Ayna kapatıldıktan sonra şemsiye borularının çakılacağı deliklerin delinmesi işlemine başlanır. Öncelikle çakma boru deliklerinin delineceği ayna üst kısmı topograf tarafından çizilir. Çizim işlemi yapılırken şemsiye borularının yerleri projeye uygun şekilde tespit edilmekle beraber; genelde omuz yüksekliğinden başlayarak 30 cm aralıklarla delikler işaretlenir. Bu değerler kazı destek türlerine dolayısıyla ayna zeminin durumuna göre değişim göstermektedir. Ayna delik yerleri tespit edilip işaretlendikten sonra tek numaralı ilk tur delikler delici makineye takılan delik dibi tabanca ile patlatılır. Patlatmadan çıkarılması gereken anlam, deliklerin üzerindeki püskürtme betonu düşürmek yoluyla olası uç aşınmasının önüne geçilmesi, dolayısıyla bunları değiştirmekten doğacak zaman kaybım engellemektir. Patlatma işlemi gerçekleştirildikten sonra makine ayna gerisine çekilip matkap ucu değiştirilir. Bu işlemler yapıldıktan sonra delme işlemine geçilip ilk tur delme işlemleri yapılır (1, 3, 5,...21, 23). İlk tur delmelerin bitmesinin ardından delinen yerlere şemsiye boruları yine aynı delici makine yardımıyla çakılır. Bunun yapılmasının sebebi ikinci tur delme sırasında ilk turda açılan deliklerin kapanmasını engellemektir. Çakma işleminin ardından ikinci tur delme işlemine geçilip çift numaralı delikler de delinir (2,4,6..20,22). İkinci tur delme işinin 19

30 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN bitiminden sonra yine aynı yöntemle şemsiye boruları çakılır. Şekil 3.4. Şemsiye Borularının Görünümü Burada açılan şemsiye borularının delik çapı l30mın'dir ve eğimi özel bir açı ölçerle (bkz. Şekil 3.4) ayarlanan 6-8 baş yukarı olan bu deliklere 114mm dış çapında et kalınlığı 6,3 mm olan 9 m uzunluğunda çelik borular yerleştirilerek aynanın üst kısmında borulardan bir kemer oluşturulur (Dağlı, 2007). Boruların tünel ekseninden 6-8 sapmalı olarak yerleştirilmelerinin sebebi her 4,5-5m'de bir birbirlerinin üzerine bindirme yapacak şekilde borular yerleştirilmesine olanak sağlamaktır Kullanılan Ekipmanlar Delik delme ve B.K.Y. boruları çakma işlemi Şekil 3.5. ve 3.6. 'da kesit ve planları görünen NCB FD 1600 tipi çok amaçlı bir delik delme makinesi ile gerçekleştirilmektedir. 20

31 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN Şekil 3.5. NCB-FD 1600 Tipi Çok Amaçlı Delik Delme Makinesi Şekil 3.6. NCB-FD 1600 Tipi Çok Amaçlı Delik Delme Makinesi 21

32 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN Çizelge 3.1. NCB-FD 1600 ün Teknik Özellikleri Hidrolik Sistem Hidrolik Pompalar I.Devre (lt/dk.) Devre (Wdk.) Devre (lt/dk.) Devre (lt/dk.) 44 Motor TipIModel Deutz BF6L 914 C UE2 2300devir/dk'da Güç kw 132 Yakıt tankı kapasitesi mm 300 Hidrolik yağ tankı kapasitesi 400 Ekipman Maksimum Moment knm 30 Ekipman uzunluğu mm 7200 Morset git-gel uzunluğu mm 4200 Maksimum boru uzunluğu mm 3000 T3-Rotari Kafa Maksimum moment knm 16 Mengene Başlığı mm 300 B.K. 'nde kullanılan destekleme elemanlarından bir kısmı klasik yöntemdekilerle aynıdır. Bunlar; bulon, çelik hasır, iksa, püskürtme beton uygulamalarıdır. Bununla beraber uygulamada klasik yöntemdekinden bazı noktalarda ayrılır. Örneğin klasik yöntemde bulonlar iksa aralığına homojen olarak dağıtılırken B.K.Y' nde şemsiye borularının bulunduğu alanlara çakılmazlar. B.K.Y de kullanılan iksalarda da klasik yönteme göre farklılıklar bulunmaktadır. Bu yöntemde kullanılan iksalar, boru kemer periyodu içindeki gelişmeler göz önüne alınarak üretilirler, yerinde montajları da gelişmelere uygun olarak yapılır. Ayrıca B.K.Y de her periyot sonunda ayna tek kat hasır çelik ve püskürtme betonla kaplanır. 22

33 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN Koruyucu kemer yönteminin değişik özellikteki zemin ve kaya tipleri kazısında etkin bir şekilde kullanıldığı kanıtlanmıştır. Yöntem; ayna stabilizesini ve iş güvenliğini artırmakta, yüzey oturmalarını, düşme ve kaymaları azaltmaktadır. Ayrıca ekipman boyutlarının boru uzunluğu, sayısı, bindirme miktar ve geometrisi ile enjeksiyon basıncının değişebilir olması bu yöntemin avantajlı yönlerindendir. Bu bölümde NATM uygulanan "4. Levent Ayazağa Kesimi Bağlantı Hatlan ve Depo Sahası İnşaatı" projesi çerçevesinde açılan ana hat tünellerinden olan Hat I' de uygulamaya konan "Boru Kemer Yöntemi"(B.K.Y.) etüt edilmiştir. Bu kapsamda bir anoda yapılan işlemlerin yüzde dağılım değerleri çıkarılarak B.K.y"nin bu ilerlemedeki payı belirlenmiş, aynca elde edilen sonuçlara göre B.K. Y. 'nin büyük bir kısmını oluşturan delme işi kendi içinde alt bölümlere ayrılarak yüzde dağılım değerleri oluşturulmuştur. Böylelikle bir anoluk üretimde zaman bakımından büyük bir orana sahip olan B.K.Y nin, uygulanış süresine etki eden faktörler belirlenmiştir. Bu bölümde yapılan iş-zaman etüdü sonucu bulunan değerler irdelenmiş, dairesel grafikler oluşturulmuş ve bu grafiklerden yaralanarak bir anoda yapılan işlerin yüzde dağılım değerlerine ulaşılmıştır. Böylece Boru Kemer Yöntemi'nin (Umbrella Arch) bir anoluk kazıda kapladığı yeri belirleyerek bu zamanın kısaltılmasına yönelik yapılacak çalışmaların ne kadar etkili olabileceği anlaşılmaya çalışılmıştır. B.K.Y. uygulanan ocaklarda klasik NATM.'den farklılıklar olduğu önceki bölümlerde bahsedilmişti. Bu bağlamda B.K.Y. döngüsü de Klasik N.A.T.M ' ye göre farklılıklar gösterecektir. Bu döngüde ki işlemleri daha açık bir şekilde göstermek gerekirse; Sırasıyla; 1- Aynanın B.K.Y.'ye hazırlanması; aynanın çelik hasırla kapatılıp üstüne püskürtme beton atılması, delik delme işlemini gerçekleştiren makinenin rahat çalışabilmesi için ayna önünün düzeltilmesi ve yanlara güvenlik bulonlarının çakılması işlemlerini kapsamaktadır, 2- Proje değerlerine göre tespit edilmiş zemin çivi si noktaların işaretlenmesi, 3- Aynaya zemin çivileri için delme yapılması ve çakımı, 4- Zemin çivileri içine enjeksiyon yapılması, 5- Şemsiye boruları için aynanın delik yerlerinin işaretlenmesi, delme işleminin 23

34 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN yapılması ve çelik BKY borularının çakımı, 6- BKY şemsiye boruları içine enjeksiyon yapılması, 7- Enjeksiyon yapılmış aynada üst yan kazı çalışmalarının hidrolik kırıcı ile yapılması Geoteknik Değerlendirme Şaft Kazısı Yapılacak kazı düşey şevli ve destekli olarak açılacaktır. Kazı derinliği boyunca "çok ayrışmış kaya", "orta ayrışmış kaya" ve "az ayrışmış kaya" tabakaları geçilecektir. Yapılacak iksanın bu zeminlerden doğacak toprak basıncını güvenle karşılayacak boyut ve donanımda olması gerekir. İksa perdesi, mini kazıklı perde, fore kazık1a teşkil edilmiş betonarme perdeler, ano halinde yapılan betonarme perdeler veya diğer şekillerde teşkil olunabilir. Bu perdenin desteklenmesi içten (karşıdan karşıya) olabileceği gibi ankrajlarla da olabilir. Kazı ve perde teşkili sırasında yer altı su seviyesinin dikkate alınması ve uygun bir yöntemle düşürülmesi gerektiği açıktır. Şaft iksa perdelerinin boyutlandırılmasında alınacak zemin parametreleri şaft alanında yapılan TSK 10A sondajında kesilen kaya biriminin farklı ayrışma seviyeleri için elde edilen veriler değerlendirilerek her ayrışma seviyesi için ayrı ayrı olmak üzere zemin parametreleri (kohezyon (c), içsel sürtünme açısı (ɸ) ve deformasyon modülü (E) değerleri hesaplanmıştır. Parametreler GSI (Jeolojik Dayanım İndeksi ), RMR, Hoek - Brown bağıntıları ve kaya mekaniği deney sonuçlarının birlikte değerlendirilmesi ile tespit edilmiştir. Analizler Hoek (2002) bağıntılarına göre yapılmış, değerlendirmede RockLab yazılım programı kullanılmıştır. GSI değerlerinin belirlenmesinde, her ne kadar Q ve RMR sınıflama sonuçları göz önünde bulundurulmuş ise de, daha ziyade Hoek (1999) tarafından verilen jeolojik tanım1ama1ı-puan1ama tablo esas alınmıştır. Değerlendirmede derinlik verisi olarak ayrışma seviyesine ait derinlik dikkate alınmış, kazı sırası örselenme katsayısı 0,5 kabul edilmiştir. Elde edilen sonuç değerleri ana kaya birimi içinde varlığı bilinen, ancak davranışları önceden kestirilemeyen fay, volkanik dayk kontakları, makaslama zonları gibi yapısal süreksizlikler dikkate alınarak ve gerekli indirgemeler yapılarak değişik ayrışma düzeyleri için aşağıda verilmiştir. 24

35 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN Tabii Birim Hacim Ağırlık (Ɣn) 25,0 kn/m 3 Kohezyon (c) 50 kpa Kayma Mukavemet Açısı (ɸ) 30 Deformasyon Modülü (E) 870MPa Şekil 3.7. Geçici Şaft Kazısı Şekil 3.8. Tüneldeki Ayna kazısı ( bağlantı tüneline alınacak) 25

36 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN Şekil 3.9. Tüneldeki harfiyat çalışması Bağlantı Tüneli Bağlantı tüneli, 2 no lu şaft ile Hat 2 tüneli arasında yaklaşık 110 ın boyunda, 7 ın genişliğinde ve 7 m yüksekliğinde olacaktır. Tünel üstünde örtü kalınlığı 17 m ile 20 m arasında değişim gösterir. Sondaj log verilerine göre tünelin tamamının orta derecede ayrışmış kumtaşı içinde açılması beklenmekle birlikte Trakya formasyonun genel karakteri (çok yönde kıvrımlı ve kırıklı kumtaşı kil taşı-çamur taşı ardalanması) dikkate alındığında, kazı sırasında çamur taşı ve kil taşı seviyeleri ile hat volkanik dayk türü kayalar veya fay zonları ile karşılaşılması olağan sayılmalıdır. Sondaj verilerine göre bağlantı tüneli boyunca yer altı su seviyesinin yüzeyden 8-10 m derinlikte, diğer bir deyişle 7-12 m tünel tavanı üstünde yer alması beklenir. Muhtemel süreksizlik düzlemlerinde stabilite sorunları ile karşılaşılabileceği göz önünde bulundurularak gerekli önlemler alınmalıdır. Bağlantı tünelinin kabaca iki ucunda yapılan TSK i DA ve TSK 22 sondajlarında kesilen Trakya formasyonu için sondaj noktalarına ve farklı oynama seviyelerine göre ayrı ayrı olmak üzere zemin 26

37 3. MALZEME VE YÖNTEM EMRE SÜZEN parametreleri (kohezyon (c), içsel sürtünme açısı (ɸ) ve deformasyon modülü (E) değerleri hesaplanarak aşağıda verilmiştir. Parametreler GSI (Jeolojik Dayanım İndeksi ), R.M.R., Hoek - Brown bağıntıları ve kaya mekaniği deney sonuçlarının birlikte değerlendirilmesi ile tespit edilmiştir. Analizler Hoek (2002) bağıntılarına göre yapılmış, değerlendirmede RockLah yazı1ım programı kullanılmıştır. GSI değerlerinin belirlenmesinde, her ne kadar Q ve RMR sınıflama sonuçlan göz önünde bulundurulmuş ise de, daha ziyade Hoek (1999) tarafından verilen jeolojik tanımlamalı-puanlamalı tablo esas alınmıştır. Değerlendirmede her sondaj noktasındaki tünel derinliği dikkate alınmış, kazı sırası örselenme katsayısı 0,2 kabul edilmiştir Tünel Kazısı Destekleme Tasarımı Ve Destek Tipleri Şaft 2 bağlantı tünelinin zeminini oluşturan kaya kütlelerinin Q, RMR GSI ve NATM, yöntemlerine dayalı sınıflama ve değerlendirmeleri yukarıda verilmişti. Bu bölümde ise söz konusu değerlendirmelere bağlı olarak tünel kazısı koşulları ve destek (iksa) tasarımı üzerinde durulacaktır En büyük Desteksiz Açıklık Tünel profilini oluşturan zemin ve kayaçların desteksiz durma süresi ve buna bağlı olarak destek gerektirip gerektirmeyeceği veya gerektireceği destek, tünel kazısını yönlendiren en önemli etkenlerden biridir Desteksiz Kalma Süresi Kazılan noktadaki kaya koşullarına bağlı olarak RMR sınıflama sistemine göre 7-10 m açıklıklı tünelin kendi kendini tutma süresi, "ani çökme" ile "24 saat" aralığına karşılık gelmekte (Bieniawski, 1989) Dolayısı ile tünelin desteksiz açılamayacağı ve birincil desteklerin kazıyı sürekli olarak izlemesi gerektiği açıktır Tavan Duvar Destek Basınçları Kaya tünellerdeki kalıcı tavan desteği basıncı ile Q arasındaki ilişki çatlak takımı sayısına bağlı olarak aşağıdaki bağıntılar ile ifade olunur. Çalışma konumuz bağlantı tünelini oluşturan Trakya Formasyonunda asgari üç eklem sistemi + gelişi güzel çatlaklar mevcuttur. Bu bağıntıya göre yapılmış hesaplarda tünel tavan destek basınçları 80 ile 200 kpa arasında değişim göstermiştir. Duvar destek basıncı ise tavan basıncının 1/3' i olarak genel kabul görmektedir. 27

38 4. ARAŞTIRMA BULGULARI EMRE SÜZEN 4.ARAŞTIRMA BULGULARI 4.1.Fiziksel Deneyler İndeks Özellikleri Fiziksel deneyler güzergah araştırma sondajlarından alınan değişik boyuttaki karot parçacıkları üzerinde ISRM (1981) tanımlamalarında ön görülen koşullar altında gerçekleştirilmiştir. Birim hacim ağırlığı, porozite ve ağırlıkça su emme değerlerinin saptanmasına yönelik deneyler karot parçası üzerinde uygulanmıştır.sonuçlar Tablo 4.1 de verilmektedir. Tablo 4.1. Kayacın fiziksel özellikleri Sondaj Ornek Derinlik Kuru Doygun Hacim Doygun Birim Kuru Birim Porozi No No (m) Ağırlık Ağırlık (cm 3 ) Hacim ağırlık Hacim Ağırlık te Ɣkuru (gr) (gr) Ɣ slak(gr/cm ı 3 ) (%) (gr/cm 3 ) TSK22 Kl K K K K K Mekanik Özellikler Tek Eksenli Basınç Deneyleri Standart boyuttaki karot örnekleri üzerinde yapılan kaya mekaniği deneylerinden elde edilen sonuçlar Tablo 4.2. de topluca sunulmuştur. Deneyler 150 ton yükleme kapasiteli pres yardımıyla yapılmıştır. Karot boyutlarının sınırlamasına rağmen tek eksenli basınç deneylerinde kullanılan örneklerin boy/çap oranlarının olabildiğince 2 ye yakın olmasına dikkat edilmiştir. Tek eksenli deneylerde belirli yükleme düzeylerine karşılık gelen boyuna deformasyonlar 0.01 mm hassasiyetindeki elektronik sayaçlar yardımıyla okunmuştur. Mekanik deneylerde kullanılan karot örneklerinin çoğu primer yâda sekonder özür içermektedir. Deney örneklerinin mekanik özelliklerinin düşük 28

39 4. ARAŞTIRMA BULGULARI EMRE SÜZEN olmasının nedeni içerdikleri makro ve mikro süreksizliklerdir. Çoğu deneyde yenilme, örnek içerisindeki mevcut süreksizlikler boyunca oluşmuştur. Tablo 4.2. Tek Eksenli Basınç Deney Sonuçları Sondaj No ÖrnekNo Derinlik (m) Basınç Direnci Elastite Modiilii(kg/cm 2 ) Tc(kg/cm 2 ) TSK6 K TSK8 K K TSK9 K Nokta Yükleme Deneyleri Deneylerde standart nokta yükleme aleti kullanılmıştır. Deney örnekleri yapısal olarak yüklenmiştir. Yüklemeler sonucunda; örnekler mevcut fissur ve çatlaklar boyunca kırılmıştır. Nokta yitikleme indeksi değerleri deney örneği çapı göz önüne alınarak ISRM 1985 e göre düzeltilmiştir. Sondaj Ornek Derinlik Nokta Yükleme Düzeltilmiş Nokta No No (m) indeksi (kg/cm 2 ) Yükleme indeksi (kg/cm 2 ) TSK6 K TSK8 K K TSK9 K K K K TSK 22 K K K Tablo 4.3. Nokta Yükleme Deneyleri 29

KAYA KÜTLESİ SINIFLAMALARI

KAYA KÜTLESİ SINIFLAMALARI KAYA KÜTLESİ SINIFLAMALARI SINIFLAMA SİSTEMLERİNİN HEDEFİ VE ÖZELLİKLERİ Kaya kütle sınıflama sistemleri eğer belirli koşullar yerine getirilirse; gözlem, ölçüm, tecrübe ve mühendislik yargıları sonucu

Detaylı

Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi. HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA)

Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi. HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) İçerik Yarmalarda sondaj Dolgularda sondaj Derinlikler Yer seçimi Alınması gerekli numuneler Analiz

Detaylı

KARADENİZ MÜHENDİSLİK

KARADENİZ MÜHENDİSLİK KARADENİZ MÜHENDİSLİK BAĞLIK MAH. ŞEHİT RIDVAN CAD. NO:25/1 KDZ EREĞLİ / ZONGULDAK TEL & FAX : 0 (372) 322 46 90 GSM : 0 (532) 615 57 26 ZONGULDAK İLİ EREĞLİ İLÇESİ KIYICAK KÖYÜ İNCELEME ALANI F.26.c.04.c.4.d

Detaylı

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Yrd. Doç. Dr. Uğur DAĞDEVİREN 2 3 Genel anlamda temel mühendisliği, yapısal yükleri zemine izin verilebilir

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI TEK EKSENLİ SIKIŞMA (BASMA) DAYANIMI DENEYİ (UNIAXIAL COMPRESSIVE STRENGTH TEST) 1. Amaç: Kaya malzemelerinin üzerlerine uygulanan belirli bir basınç altında kırılmadan önce ne kadar yüke dayandığını belirlemektir.

Detaylı

Seyrantepe Yaya Tünelleri Seyrantepe Pedestrian Tunnels

Seyrantepe Yaya Tünelleri Seyrantepe Pedestrian Tunnels Seyrantepe Yaya Tünelleri Seyrantepe Pedestrian Tunnels Özgür KURUOĞLU 1 Atilla HOROZ 2 Anıl ERCAN 3 Kürşad ELMALI 3 ÖZ Bu makale kapsamında, İstanbul Metrosu 3. Aşama - 4.Levent Ayazağa Kesimi İnşaat

Detaylı

Kaya Kütlesi İndisi Sistemi (RMI)

Kaya Kütlesi İndisi Sistemi (RMI) Kaya Kütlesi İndisi Sistemi (RMI) Kaya kütlesi sınıflama sistemlerinde kullanılan kaya sınıfı parametreleri birbirleriyle benzer şekildedir. Kaya mühendisliği sınıflamaları sistemi, kaya mühendisliği ve

Detaylı

TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ

TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ Kaynak; Temel Mühendisliğine Giriş, Prof. Dr. Bayram Ali Uzuner 1 Zemin incelemesi neden gereklidir? Zemin incelemeleri proje maliyetinin ne kadarıdır? 2 Zemin incelemesi

Detaylı

İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI- İZMİR ŞUBESİ

İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI- İZMİR ŞUBESİ İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI- İZMİR ŞUBESİ GEOTEKNİK UYGULAMA PROJESİ ÖRNEĞİ 08.07.2014 Proje Lokasyonu Yapısal/Geoteknik Bilgiler Yapı oturum alanı yaklaşık 15000 m2 Temel alt kotu -13.75 m Konut Kulesi

Detaylı

METRO İNŞAATININ KAZI VE DESTEKLEME AŞAMASIN DA TARİHİ SARKUYSAN BİNASINDA RİSK OLUŞTURMA MASI İÇİN ALINAN ÖNLEMLER ve YAPILAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR

METRO İNŞAATININ KAZI VE DESTEKLEME AŞAMASIN DA TARİHİ SARKUYSAN BİNASINDA RİSK OLUŞTURMA MASI İÇİN ALINAN ÖNLEMLER ve YAPILAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR METRO İNŞAATININ KAZI VE DESTEKLEME AŞAMASIN DA TARİHİ SARKUYSAN BİNASINDA RİSK OLUŞTURMA MASI İÇİN ALINAN ÖNLEMLER ve YAPILAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR * H. Namık ERDİRİK ** Yusuf ECEL *** Sadık AYHAN ÖZET:

Detaylı

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2018-2019 GÜZ YARIYILI Dr. Uğur DAĞDEVİREN 2 1 İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALLARI İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ Geoteknik

Detaylı

1. Temel zemini olarak. 2. İnşaat malzemesi olarak. Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde Kullanımı

1. Temel zemini olarak. 2. İnşaat malzemesi olarak. Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde Kullanımı Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde Kullanımı 1. Temel zemini olarak Üst yapıdan aktarılan yükleri güvenle taşıması Deformasyonların belirli sınır değerleri aşmaması 2. İnşaat malzemesi olarak 39 Temellerin

Detaylı

1 GERİLME-BİRİM DEFORMASYON

1 GERİLME-BİRİM DEFORMASYON Kaya Mekaniği - ilkeleri, uygulamaları İçindekiler Sunuş...... Önsöz......... v vii 1 GERİLME-BİRİM DEFORMASYON.. 1 1.1 GERİLME....... 3 1.2 DÜZLEMDEKİ GERİLMELER VE GERİLME ÇEVİRİMİ (TRANSFORMASYON)...

Detaylı

FORE KAZIĞIN AVANTAJLARI

FORE KAZIĞIN AVANTAJLARI FORE KAZIK En basit tanımlamayla, fore kazık imalatı için önce zeminde bir delik açılır. Bu deliğe demir donatı yerleştirilir. Delik betonlanarak kazık oluşturulur. FORE KAZIĞIN AVANTAJLARI 1) Temel kazısı

Detaylı

ANALİZ YÖNTEMLERİ. Şevlerin duraylılığı kaya mekaniği ve geoteknik bilim dallarının en karmaşık konusunu oluşturmaktadır.

ANALİZ YÖNTEMLERİ. Şevlerin duraylılığı kaya mekaniği ve geoteknik bilim dallarının en karmaşık konusunu oluşturmaktadır. ŞEV STABİLİTESİ VE GÜVENSİZ ŞEVLERİN İYİLEŞTİRİLMESİ Y.Doç.Dr. Devrim ALKAYA PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ŞEVLERİN DURAYLILIĞI Şevlerin duraylılığı kaya mekaniği ve geoteknik bilim

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 5/29/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 5/29/2017 2 BÖLÜM 10 KAYAÇLARIN ve SÜREKSİZLİKLERİNİN

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI

ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI Prof. Dr. Recep KILIÇ ÖNSÖZ Jeoloji Mühendisliği eğitiminde Zemin Mekaniği dersi için hazırlanmış olan

Detaylı

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 4. HAFTA

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 4. HAFTA YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 4. HAFTA 1 IV.1.1. Basit Kanallarda İksa Şekilleri aşağıda verilen bu iksa türü genellikle derinliği ve akıcılığı az olan ve düşey olarak 1.00-2.00 m. aralıklarla kalasların

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI TEK EKSENLİ SIKIŞMA (BASMA) DAYANIMI DENEYİ (UNIAXIAL COMPRESSIVE STRENGTH TEST) 1. Amaç: Kaya malzemelerinin üzerlerine uygulanan belirli bir basınç altında kırılmadan önce ne kadar yüke dayandığını belirlemektir.

Detaylı

GİRİŞ. Faylar ve Kıvrımlar. Volkanlar

GİRİŞ. Faylar ve Kıvrımlar. Volkanlar JEOLOJİK YAPILAR GİRİŞ Dünyamızın üzerinde yaşadığımız kesiminden çekirdeğine kadar olan kısmında çeşitli olaylar cereyan etmektedir. İnsan ömrüne oranla son derece yavaş olan bu hareketlerin çoğu gözle

Detaylı

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2017-2018 GÜZ YARIYILI Yrd. Doç. Dr. Uğur DAĞDEVİREN İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALLARI İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ

Detaylı

İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU

İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU AR TARIM SÜT ÜRÜNLERİ İNŞAAT TURİZM ENERJİ SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU ÇANAKKALE İLİ GELİBOLU İLÇESİ SÜLEYMANİYE KÖYÜ TEPELER MEVKİİ Pafta No : ÇANAKKALE

Detaylı

LİMİT DENGE ANALİZİ (Deterministik Yaklaşım)

LİMİT DENGE ANALİZİ (Deterministik Yaklaşım) 11. ŞEV DURAYLILIĞI ŞEV DURAYLILIĞI (Slope Stability) Şev: Düzensiz veya belirli bir geometriye sahip eğimli yüzeydir. Şevler Düzensiz bir geometriye sahip doğal şevler (yamaç) Belirli bir geometriye sahip

Detaylı

INM 405 Temeller. Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN. Temel Çukuru Güvenliği; Destekli Kazıların Tasarımı. Hafta_13

INM 405 Temeller. Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN. Temel Çukuru Güvenliği; Destekli Kazıların Tasarımı. Hafta_13 Hafta_13 INM 405 Temeller Temel Çukuru Güvenliği; Destekli Kazıların Tasarımı Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com TEMELLER Hafta Konular 1 Ders Amacı-İçeriği, Zemin

Detaylı

tünel, bir tarafı açık kazılara ise galeri adı

tünel, bir tarafı açık kazılara ise galeri adı TÜNEL JEOLOJİSİ Yer altında açılan iki tarafı açık kazılara tünel, bir tarafı açık kazılara ise galeri adı verilir. Yol inşaatlarında Baraj inşaatlarında Metro inşaatında Hidroelektrik santrallerinde Yeraltı

Detaylı

Yapılma Yöntemleri: » Arazi ölçmeleri (Takeometri)» Hava fotoğrafları (Fotoğrametri) TOPOĞRAFİK KONTURLAR

Yapılma Yöntemleri: » Arazi ölçmeleri (Takeometri)» Hava fotoğrafları (Fotoğrametri) TOPOĞRAFİK KONTURLAR TOPOĞRAFİK HARİTALAR EŞ YÜKSELTİ EĞRİLERİ TOPOĞRAFİK HARİTALAR Yapılma Yöntemleri:» Arazi ölçmeleri (Takeometri)» Hava fotoğrafları (Fotoğrametri) HARİTALAR ve ENİNE KESİT HARİTALAR Yeryüzü şekillerini

Detaylı

teframuhendislik @teframuh

teframuhendislik @teframuh www.tefra.com.tr teframuhendislik @teframuh www.tefra.com.tr l info@tefra.com.tr İçindekiler Hakkımızda 5 Faaliyet Alanlarımız 6-7 Derin Temel Uygulamaları 9 Derin Temeller 9 Fore Kazık 9 Mini Kazık 9

Detaylı

Kaya Zemin Sınıflamaları Parametre Seçimi Şev Stabilite Sorunları. Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA)

Kaya Zemin Sınıflamaları Parametre Seçimi Şev Stabilite Sorunları. Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) Kaya Zemin Sınıflamaları Parametre Seçimi Şev Stabilite Sorunları Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) Zeminler Zeminler iri daneli ve ince daneli olarak iki ana grupta incelenebilir. İri daneli malzemeler

Detaylı

Bahar. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1.

Bahar. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1. Su Yapıları II Dolgu Barajlar Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli

Detaylı

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu HAFTALIK DERS PLANI Hafta Konular Kaynaklar 1 Zeminle İlgili Problemler ve Zeminlerin Oluşumu [1], s. 1-13 2 Zeminlerin Fiziksel Özellikleri [1], s. 14-79; [23]; [24]; [25] 3 Zeminlerin Sınıflandırılması

Detaylı

ÇATI KONSTRÜKSİYONLARINDA GAZBETON UYGULAMALARI Doç.Dr.Oğuz Cem Çelik İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi

ÇATI KONSTRÜKSİYONLARINDA GAZBETON UYGULAMALARI Doç.Dr.Oğuz Cem Çelik İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi ÇATI KONSTRÜKSİYONLARINDA GAZBETON UYGULAMALARI Doç.Dr.Oğuz Cem Çelik İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi ÖZET Donatılı gazbeton çatı panellerinin çeşitli çatı taşıyıcı sistemlerinde

Detaylı

Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması

Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması Farklı sonlu eleman tipleri ve farklı modelleme teknikleri kullanılarak yığma duvarların

Detaylı

ÇEVRE GEOTEKNİĞİ DERSİ

ÇEVRE GEOTEKNİĞİ DERSİ ÇEVRE GEOTEKNİĞİ DERSİ ATIK VE ZEMİNLERİN OTURMASI DERSİN SORUMLUSU YRD. DOÇ DR. AHMET ŞENOL HAZIRLAYANLAR 2013138017 ALİHAN UTKU YILMAZ 2013138020 MUSTAFA ÖZBAY OTURMA Yapının(dolayısıyla temelin ) düşey

Detaylı

INM 305 Zemin Mekaniği

INM 305 Zemin Mekaniği Hafta_8 INM 305 Zemin Mekaniği Zeminlerde Gerilme ve Dağılışı Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com Haftalık Konular Hafta 1: Zeminlerin Oluşumu Hafta 2: Hafta 3: Hafta

Detaylı

8. TOPRAK ZEMİNLERİN TAŞIMA GÜCÜ (BEARING CAPACITY OF SOILS)

8. TOPRAK ZEMİNLERİN TAŞIMA GÜCÜ (BEARING CAPACITY OF SOILS) 8. TOPRAK ZEMİNLERİN TAŞIMA GÜCÜ (BEARING CAPACITY OF SOILS) TEMELLER (FOUNDATIONS) Temel, yapı ile zeminin arasındaki yapısal elemandır. Yapı yükünü zemine aktaran elemandır. Temeller, yapıdan kaynaklanan

Detaylı

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI KAYA OYMA YAPILARININ TASARIMINDA JEOFİZİK ETÜTLER RAPOR FORMATI Mart - 2016 Yönetim Kurulu nun 01/03/2016 tarih ve 107 sayılı kararı

Detaylı

NOKTA YÜKLEME DAYANIM İNDEKSİ TAYİNİ. Bu deney, kayaların nokta yükleme dayanım indekslerinin tayinine ilişkin bir deneydir.

NOKTA YÜKLEME DAYANIM İNDEKSİ TAYİNİ. Bu deney, kayaların nokta yükleme dayanım indekslerinin tayinine ilişkin bir deneydir. NOKTA YÜKLEME DAYANIM İNDEKSİ TAYİNİ KONU Bu deney, kayaların nokta yükleme dayanım indekslerinin tayinine ilişkin bir deneydir. KAPSAM Nokta yük deneyi, kayaçların dayanımlarına göre sınıflandırılmasında

Detaylı

EK-2 BERGAMA OVACIK ALTIN İŞLETMESİ TÜBİTAK RAPORU ELEŞTİRİSİ NE İLİŞKİN GÖRÜŞLER

EK-2 BERGAMA OVACIK ALTIN İŞLETMESİ TÜBİTAK RAPORU ELEŞTİRİSİ NE İLİŞKİN GÖRÜŞLER EK- BERGAMA OVACIK ALTIN İŞLETMESİ TÜBİTAK RAPORU ELEŞTİRİSİ NE İLİŞKİN GÖRÜŞLER Rüştü GÜNER (İnş. Y. Müh.) TEMELSU Uluslararası Mühendislik Hizmetleri A.Ş. ) Varsayılan Zemin Parametreleri Ovacık Atık

Detaylı

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 ÖZET Yer yüzündeki her cismin bir konumu vardır. Zemine her cisim bir konumda oturur. Cismin dengede kalabilmesi için konumunu koruması gerekir. Yapının konumu temelleri üzerinedir.

Detaylı

JEOLOJİK HARİTALAR Jeolojik Haritalar Ör:

JEOLOJİK HARİTALAR Jeolojik Haritalar Ör: JEOLOJİK HARİTALAR Üzerinde jeolojik bilgilerin (jeolojik birimler, formasyonlar, taş türleri, tabakalaşma durumları, yapısal özellikler vbg.) işaretlendiği haritalara Jeolojik Haritalar denir. Bu haritalar

Detaylı

BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM

BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM TDY 2007 Öğr. Verildi BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM Deprem bölgelerinde yapılacak yeni binalar ile deprem performansı değerlendirilecek veya güçlendirilecek

Detaylı

A-Kaya Birimlerinin Malzeme ve Kütle Özellikleri B-Patlayıcı Maddenin Cinsi, Özellikleri ve Dağılımı C-Patlatma Geometrisi

A-Kaya Birimlerinin Malzeme ve Kütle Özellikleri B-Patlayıcı Maddenin Cinsi, Özellikleri ve Dağılımı C-Patlatma Geometrisi 1-BASAMAK PATLATMA TASARIMINDA GÖZ ÖNÜNE ALINMASI GEREKEN ETKENLER. A-Kaya Birimlerinin Malzeme ve Kütle Özellikleri B-Patlayıcı Maddenin Cinsi, Özellikleri ve Dağılımı C-Patlatma Geometrisi A-Kaya Birimlerinin

Detaylı

AKADEMİK BİLİŞİM Şubat 2010 Muğla Üniversitesi GEOTEKNİK RAPORDA BULUNAN HESAPLARIN SPREADSHEET (MS EXCEL) İLE YAPILMASI

AKADEMİK BİLİŞİM Şubat 2010 Muğla Üniversitesi GEOTEKNİK RAPORDA BULUNAN HESAPLARIN SPREADSHEET (MS EXCEL) İLE YAPILMASI AKADEMİK BİLİŞİM 2010 10-12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi GEOTEKNİK RAPORDA BULUNAN HESAPLARIN SPREADSHEET (MS EXCEL) İLE YAPILMASI 1 ZEMİN İNCELEME YÖNTEMLERİ ZEMİN İNCELEMESİ Bir alanın altındaki arsanın

Detaylı

Hayatı sağlama alır. Tünel Altyapı Üstyapı Geoteknik. www.asistekyapi.com.tr

Hayatı sağlama alır. Tünel Altyapı Üstyapı Geoteknik. www.asistekyapi.com.tr Hayatı sağlama alır Tünel Altyapı Üstyapı Geoteknik www.asistekyapi.com.tr Hayatı sağlama alır 1 ASİSTEK YAPI MÜHENDİSLİK İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Deneyimli yönetici kadrosu, uzman ekip ve yüksek

Detaylı

Temel sistemi seçimi;

Temel sistemi seçimi; 1 2 Temel sistemi seçimi; Tekil temellerden ve tek yönlü sürekli temellerden olabildiğince uzak durulmalıdır. Zorunlu hallerde ise tekil temellerde her iki doğrultuda rijit ve aktif bağ kirişleri kullanılmalıdır.

Detaylı

İSTİNAT YAPILARI TASARIMI. İstinat Yapıları-Giriş

İSTİNAT YAPILARI TASARIMI. İstinat Yapıları-Giriş İNM 0424122 İSTİNAT YAPILARI TASARIMI İstinat Yapıları-Giriş Doç. Dr. Mehmet BERİLGEN İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı İstinat (Dayanma) Yapıları Geoteknik mühendisliğinde yanal zemin

Detaylı

KALICI ZEMİN ÇİVİLİ İKSA DUVARI PROJELENDİRME, UYGULAMA VE ALETSEL GÖZLEM ÇALIŞMALARI

KALICI ZEMİN ÇİVİLİ İKSA DUVARI PROJELENDİRME, UYGULAMA VE ALETSEL GÖZLEM ÇALIŞMALARI KALICI ZEMİN ÇİVİLİ İKSA DUVARI PROJELENDİRME, UYGULAMA VE ALETSEL GÖZLEM ÇALIŞMALARI Dr. Mahmut Baran ÖZSOY BSc MSc PhD CEng MICE İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Mayıs 2016 Sunum İçeriği: 1.

Detaylı

Üst yapı yüklerinin bir bölümü ya da tümünü zemin yüzünden daha derinlerdeki tabakalara aktaran

Üst yapı yüklerinin bir bölümü ya da tümünü zemin yüzünden daha derinlerdeki tabakalara aktaran Üst yapı yüklerinin bir bölümü ya da tümünü zemin yüzünden daha derinlerdeki tabakalara aktaran temel derinliği/temel genişliği oranı genellikle 4'den büyük olan temel sistemleri derin temeller olarak

Detaylı

4. Hafta. Y. Doç. Dr. Himmet KARAMAN

4. Hafta. Y. Doç. Dr. Himmet KARAMAN 4. Hafta Y. Doç. Dr. Himmet KARAMAN Ders Konusu 4. Tünel İnşaatlarındaki Jeodezik Ölçmeler ve Tünel Aplikasyonları 2 Kaynaklar Madencilik Ölçmeleri Özgen, M.G., Tekin, E. İstanbul, İTÜ, 1986 Yeraltı Ölçmeleri

Detaylı

BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR

BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR Rijit Üstyapı: Oldukça yüksek eğilme mukavemetine sahip ve Portland çimentosundan yapılmış, tek tabakalı plak vasıtasıyla yükleri taban zeminine dağıtan üstyapı tipidir. Çimento

Detaylı

MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON

MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON 2018 2019 Güz 10. HAFTA Dr. Serdar YAŞAR 10. Hafta İçeriği Hidrolik Kırıcılar Hidrolik Kırıcı Seçim Kriterleri Hidrolik Kırıcıların Teknik Özellikleri Hidrolik

Detaylı

Zeminlerden Örnek Numune Alınması

Zeminlerden Örnek Numune Alınması Zeminlerden Örnek Numune Alınması Zeminlerden örnek numune alma tekniği, örneklerden istenen niteliğe ve gereken en önemli konu; zeminde davranışın süreksizliklerle belirlenebileceği, bu nedenle alınan

Detaylı

Laboratuar Kayma Mukavemeti Deneyleri

Laboratuar Kayma Mukavemeti Deneyleri Laboratuar Kayma Mukavemeti Deneyleri 1 Kesme deneyleri: Bu tip deneylerle zemin kütlesinden numune alınan noktadaki kayma mukavemeti parametreleri belirilenir. 2 Kesme deneylerinin amacı; doğaya uygun

Detaylı

Dr. Ayhan KOÇBAY Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı

Dr. Ayhan KOÇBAY Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı Dr. Ayhan KOÇBAY Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı (akocbay@dsi.gov.tr) GİRİŞ Su yapılarında meydana gelen sorunların en önemlileri; farklı oturmalar, şev duraylılığı, deprem, göl

Detaylı

inşaat mühendisliğinde de tünel kazımı esnasında gevşek zeminlerin ve parçalı kayaların stabilizasyonunda,

inşaat mühendisliğinde de tünel kazımı esnasında gevşek zeminlerin ve parçalı kayaların stabilizasyonunda, ENJEKSİYON Buradaki amaç zeminin ya da kaya kütlesinin mühendislik özelliklerini iyileştirmektir. Nitekim bu iyileştirme zeminin gerilmedeformasyon ve dayanım gibi mekanik özellikleri ile geçirimlilik

Detaylı

RESİMLERLE FORE KAZIK UYGULAMALARI

RESİMLERLE FORE KAZIK UYGULAMALARI İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI İZMİR ŞUBESİ SUNUMU RESİMLERLE FORE KAZIK UYGULAMALARI Ramazan YILDIZ İnş.Müh./Şirket Ortağı. FORE KAZIK YAPIM METODU Fore kazık, Sondaj yolu ile delme yolu ile yerinde dökme

Detaylı

10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500)

10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500) TS 500 / Şubat 2000 Temel derinliği konusundan hiç bahsedilmemektedir. EKİM 2012 10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500) 10.0 - KULLANILAN SİMGELER Öğr.Verildi b d l V cr V d Duvar altı temeli genişliği Temellerde,

Detaylı

APLİKASYON ve KAZI İŞLERİ

APLİKASYON ve KAZI İŞLERİ APLİKASYON ve KAZI İŞLERİ Zemin hakkında gerekli etütlerin yapılması ve bilgi edinilmesinden sonra yapının projesi hazırlanır. Hazırlanan projenin uygulanabilmesi inşaat sahasının kenarlarının arsa üzerinde

Detaylı

BİNA VE BİNA TÜRÜ YAPILAR (KATEGORİ 2 ve 3) İÇİN PARSEL BAZINDA DÜZENLENECEK ZEMİN VE TEMEL ETÜDÜ (GEOTEKNİK) DEĞERLENDİRME RAPORU FORMATI

BİNA VE BİNA TÜRÜ YAPILAR (KATEGORİ 2 ve 3) İÇİN PARSEL BAZINDA DÜZENLENECEK ZEMİN VE TEMEL ETÜDÜ (GEOTEKNİK) DEĞERLENDİRME RAPORU FORMATI TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI Necatibey Cad. No:57 Kızılay / Ankara Tel: (0 312) 294 30 00 - Faks: (0 312) 294 30 88 www.imo.org.tr imo@imo.org.tr BİNA VE BİNA TÜRÜ YAPILAR (KATEGORİ 2 ve 3) İÇİN PARSEL

Detaylı

ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 Yılı DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ

ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 Yılı DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ Kullanılıyor Mesai içi 1. AGREGA DENEYLERİ 1.1. Elek analizleri 150 1.2. Agrega özgül ağırlığının bulunması 130 1.3. Agrega su muhtevasının bulunması 130 1.4. Los Angeles deneyi ile aşınma kaybının bulunması

Detaylı

Gemlik-Armutlu Karayolu nun bitişiğinden güneye doğru uzanmaktadır.

Gemlik-Armutlu Karayolu nun bitişiğinden güneye doğru uzanmaktadır. PLAN DEĞİŞİKLİĞİ AÇIKLAMA RAPORU: Kapsam: Hazırlanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği Bursa İli, Gemlik İlçesi, Yeni Mahallesinde, H22-A-09-A-1-C, pafta, 956, 957 nolu imar adaları ile çevresini

Detaylı

YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı. Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR. Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN

YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı. Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR. Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN İçten Destekli Kazılar İçerik: Giriş Uygulamalar Tipler Basınç diagramları Tasarım Toprak Basıncı Diagramı

Detaylı

MECİDİYEKÖY-MAHMUTBEY METROSU

MECİDİYEKÖY-MAHMUTBEY METROSU MECİDİYEKÖY-MAHMUTBEY METROSU MECIDIYEKÖY-MAHMUTBEY METRO PROJESI 18 km uzunluğundaki Mecidiyeköy-Mahmutbey Metro Hattı ana hat tünelleri ve viyadükleri, delme, aç-kapa ve viyadük tipinde toplam 15 adet

Detaylı

TEMELLER. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi

TEMELLER. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi TEMELLER Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi TEMELLER Yapının kendi yükü ile üzerine binen hareketli yükleri emniyetli

Detaylı

Kirişsiz Döşemelerin Uygulamada Tasarım ve Detaylandırılması

Kirişsiz Döşemelerin Uygulamada Tasarım ve Detaylandırılması Kirişsiz Döşemelerin Uygulamada Tasarım ve Detaylandırılması İnş. Y. Müh. Sinem KOLGU Dr. Müh. Kerem PEKER kolgu@erdemli.com / peker@erdemli.com www.erdemli.com İMO İzmir Şubesi Tasarım Mühendislerine

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ M ÇEŞİTLİ UYGULAMALAR. Yapı Merkezi AR&GE Bölümü

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ M ÇEŞİTLİ UYGULAMALAR. Yapı Merkezi AR&GE Bölümü YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ M İĞİ BÖLÜMÜ ÇEŞİTLİ UYGULAMALAR Prof. Dr. Müh. M Yapı Merkezi AR&GE Bölümü B 2009 1 UYGULAMA 1: Çok ayrışmış kaya kütlesinde açılan derin bir tünelin tavanına

Detaylı

BETONARME KESİTLERİN EĞİLME MUKAVEMETLERİNİN BELİRLENMESİNDE TEMEL İLKE VE VARSAYIMLAR

BETONARME KESİTLERİN EĞİLME MUKAVEMETLERİNİN BELİRLENMESİNDE TEMEL İLKE VE VARSAYIMLAR BETONARME KESİTLERİN EĞİLME MUKAVEMETLERİNİN BELİRLENMESİNDE TEMEL İLKE VE VARSAYIMLAR BASİT EĞİLME Bir kesitte yalnız M eğilme momenti etkisi varsa basit eğilme söz konusudur. Betonarme yapılarda basit

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 4/3/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 4/3/2017 2 BÖLÜM 4 TABAKALI KAYAÇLARIN ÖZELLİKLER, STRATİGRAFİ,

Detaylı

5/8/2018. Windsor Probe Penetrasyon Deneyi:

5/8/2018. Windsor Probe Penetrasyon Deneyi: BETON DAYANIMINI BELİRLEME YÖNTEMLERİ Mevcut betonarme yapılarda beton dayanımının belirlenme nedenleri: Beton dökümü sırasında kalite denetiminin yapılmamış olması. Taze betondan alınan standart numune

Detaylı

İzmir Körfez Geçişi Projesi Ardgermeli Kavşak Köprüleri Tasarım Esasları

İzmir Körfez Geçişi Projesi Ardgermeli Kavşak Köprüleri Tasarım Esasları İzmir Körfez Geçişi Projesi Ardgermeli Kavşak Köprüleri Tasarım Esasları Serkan ÖZEN, İnşaat Mühendisi, MBA Telefon: 05325144049 E-mail : serkanozen80@gmail.com Sunum İçeriği Ardgermeli Köprü Tiplerine

Detaylı

MEYDANCIK TÜNEL GİRİŞ PORTALINDA MEYDANA GELEN KAYA DÜŞMELERİNE YÖNELİK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

MEYDANCIK TÜNEL GİRİŞ PORTALINDA MEYDANA GELEN KAYA DÜŞMELERİNE YÖNELİK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ MEYDANCIK TÜNEL GİRİŞ PORTALINDA MEYDANA GELEN KAYA DÜŞMELERİNE YÖNELİK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ PERŞEMBE SEMİNERLERİ İMO-ANKARA 02 MART 2017 ANKARA Onur Başer İnş. Yük. Müh. (Şirket Müdürü) ZEMKA PROJE İNŞ. LTD.

Detaylı

Yatak Katsayısı Yaklaşımı

Yatak Katsayısı Yaklaşımı Yatak Katsayısı Yaklaşımı Yatak katsayısı yaklaşımı, sürekli bir ortam olan zemin için kurulmuş matematik bir modeldir. Zemin bu modelde yaylar ile temsil edilir. Yaylar, temel taban basıncı ve zemin deformasyonu

Detaylı

7. TOPRAĞIN DAYANIMI

7. TOPRAĞIN DAYANIMI 7. TOPRAĞIN DAYANIMI DAYANIM Dayanım bir malzemenin yenilmeye karşı gösterdiği dirençtir. Gerilme-deformasyon ilişkisinin üst sınırıdır. Toprak Zeminin Yenilmesi Temel Kavramlar Makaslama Dayanımı: Toprağın

Detaylı

ULAŞIM YOLLARINA İLİŞKİN TANIMLAR 1. GEÇKİ( GÜZERGAH) Karayolu, demiryolu gibi ulaşım yollarının yuvarlanma yüzeylerinin ortasından geçtiği

ULAŞIM YOLLARINA İLİŞKİN TANIMLAR 1. GEÇKİ( GÜZERGAH) Karayolu, demiryolu gibi ulaşım yollarının yuvarlanma yüzeylerinin ortasından geçtiği ULAŞIM YOLLARINA İLİŞKİN TANIMLAR 1. GEÇKİ( GÜZERGAH) Karayolu, demiryolu gibi ulaşım yollarının yuvarlanma yüzeylerinin ortasından geçtiği varsayılan eksen çizgilerinin topoğrafik harita ya da arazi üzerindeki

Detaylı

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ KARABÜK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ YAZ STAJI MARMARAY PROJESİ FURKAN ERDEM ADIM 1: STAJ ÖNCESİ İŞLEMLER Staj bilgilendirme toplantısı Staj Komisyonu tarafından yapılır. Staj yapılacak yerin

Detaylı

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ

PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ PLASTİK ŞEKİLLENDİRME YÖNTEMLERİ Metalik malzemelerin geriye dönüşü olmayacak şekilde kontrollü fiziksel/kütlesel deformasyona (plastik deformasyon) uğratılarak şekillendirilmesi işlemlerine genel olarak

Detaylı

EXCEL VBA İLE ANKRAJLI VE ANKRAJSIZ İKSA YAPISI TASARIMI

EXCEL VBA İLE ANKRAJLI VE ANKRAJSIZ İKSA YAPISI TASARIMI PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ EXCEL VBA İLE ANKRAJLI VE ANKRAJSIZ İKSA YAPISI TASARIMI Y.Doç.Dr. Devrim ALKAYA PAÜ İnş. Müh. Böl. İnş. Müh. Burak YEŞİL PAÜ (yüksek lisans) İçerik Giriş Fore Kazıklar Fore Kazıkların

Detaylı

ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU

ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU ZEMİNLERDE SU ZEMİN SUYU Bir zemin kütlesini oluşturan taneler arasındaki boşluklar kısmen ya da tamamen su ile dolu olabilir. Zeminlerin taşıma gücü, yük altında sıkışması, şevler ve toprak barajlar gibi

Detaylı

JEO 302 KAYA MEKANİĞİ

JEO 302 KAYA MEKANİĞİ JEO 302 KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR 1. HAFTA Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü JEO302 KAYA MEKANİĞİ dersi kapsamında Doç. Dr. Hakan Ahmet Nefeslioğlu ve Araş. Gör. Fatih Uçar tarafından

Detaylı

JEOLOJİK ETÜT İŞLERİ JEOFİZİK ETÜT İŞLERİ İŞİN ADI ESKİ POZ NO YENİ POZ NO

JEOLOJİK ETÜT İŞLERİ JEOFİZİK ETÜT İŞLERİ İŞİN ADI ESKİ POZ NO YENİ POZ NO JEOLOJİK ETÜT İŞLERİ Jeolojik etüt ( 1/5000 ölçekli ) 38.1101 Jeolojik rapor yazımı ( 1/5000 ölçekli ) 38.1102 jeoteknik etüt ( 1/1000 ölçekli ) 38.1103 Jeolojik rapor yazımı ( 1/1000 ölçekli ) 38.1104

Detaylı

ZEMİN BETONU ÇATLAKLARI VE ÖZEL KONULAR

ZEMİN BETONU ÇATLAKLARI VE ÖZEL KONULAR ZEMİN BETONU ÇATLAKLARI VE ÖZEL KONULAR Doç. Dr. Hasan YILDIRIM İTÜ İnşaat Fakültesi Yapı Malzemesi Anabilim Dalı mail : yildirimhasan63@hotmail.com hasanyildirim@itu.edu.tr 0212 285 37 61-0533 356 48

Detaylı

2 Mayıs 2017 Salı İÇERIK

2 Mayıs 2017 Salı İÇERIK TÜNEL İŞLERI İÇERIK GEOMETRİK STANDARTLAR NATM (YENİ AVUSTURYA TÜNEL AÇMA YÖNTEMİ) KAYA SINIFLANDIRMASI YER ALTI KAZISI TÜNEL İKSASI (DESTEK SİSTEMİ) TÜNEL YALITIMI ÖLÇÜM NÜMERİK ANALİZ 2 3 GEOMETRİK STANDARTLAR

Detaylı

Nautilus kalıpları, yerinde döküm yapılarak, hafifletilmiş betonarme plak döşeme oluşturmak için geliştirilmiş kör kalıp sistemidir.

Nautilus kalıpları, yerinde döküm yapılarak, hafifletilmiş betonarme plak döşeme oluşturmak için geliştirilmiş kör kalıp sistemidir. Nautilus kalıpları, yerinde döküm yapılarak, hafifletilmiş betonarme plak döşeme oluşturmak için geliştirilmiş kör kalıp sistemidir. Mimari ve statik tasarım kolaylığı Kirişsiz, kasetsiz düz bir tavan

Detaylı

DERİVASYON VE DİPSAVAK TASARIMI İnş. Y. Müh. MURAT IŞILDAK

DERİVASYON VE DİPSAVAK TASARIMI İnş. Y. Müh. MURAT IŞILDAK KONU: SUNUM YAPAN: DERİVASYON VE DİPSAVAK TASARIMI İnş. Y. Müh. MURAT IŞILDAK Sunum İçeriği o Derivasyon Tipleri ve Kullanıldıkları durumlar Açık kanallı derivasyon Kondüvi (Aç-kapa Tünel) Tünel o Alpaslan

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI DENEY ADI: EĞİLME (BÜKÜLME) DAYANIMI TANIM: Eğilme dayanımı (bükülme dayanımı veya parçalanma modülü olarak da bilinir), bir malzemenin dış fiberinin çekme dayanımının ölçüsüdür. Bu özellik, silindirik

Detaylı

Prof. Dr. Cengiz DÜNDAR

Prof. Dr. Cengiz DÜNDAR Prof. Dr. Cengiz DÜNDAR BASİT EĞİLME ETKİSİNDEKİ ELEMANLARIN TAŞIMA GÜCÜ Çekme çubuklarının temel işlevi, çekme gerilmelerini karşılamaktır. Moment kolunu arttırarak donatının daha etkili çalışmasını sağlamak

Detaylı

Saha Deneyleri. Saha Deneyleri. Geoteknik Mühendisliğinde. Prof. Dr. Ahmet Orhan EROL. A. Orhan EROL Zeynep ÇEKİNMEZ. Dr.

Saha Deneyleri. Saha Deneyleri. Geoteknik Mühendisliğinde. Prof. Dr. Ahmet Orhan EROL. A. Orhan EROL Zeynep ÇEKİNMEZ. Dr. 1947 Yozgat doğumludur. İnşaat Mühendisliği nde lisans ve yüksek lisans eğitimlerini ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü nde tamamlanmıştır. Doktora derecesini 1977 yılında Iowa Devlet Üniversitesi (ABD) İnşaat

Detaylı

Temeller. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli

Temeller. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli Temeller Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli 1 2 Temel Nedir? Yapısal sistemlerin üzerindeki tüm yükleri, zemine güvenli bir şekilde aktaran yapısal

Detaylı

JEOLOJİK-JEOTEKNİK BİLGİ SİSTEMİNE BİR ÖRNEK: AKSARAY İL MERKEZİ

JEOLOJİK-JEOTEKNİK BİLGİ SİSTEMİNE BİR ÖRNEK: AKSARAY İL MERKEZİ JEOLOJİKJEOTEKNİK BİLGİ SİSTEMİNE BİR ÖRNEK: AKSARAY İL MERKEZİ A. Yalçın 1, C. Gökçeoğlu 2, H. Sönmez 2 1 Aksaray Üniversitesi, Jeoloji Müh. Bölümü, Uygulamalı Jeoloji ABD, Aksaray 2 Hacettepe Üniversitesi,

Detaylı

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ- YAPI MALZEMELERİ LABORATUARI

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ- YAPI MALZEMELERİ LABORATUARI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ- YAPI MALZEMELERİ LABORATUARI Firma Adı: Revzen Mimarlık Restorasyon İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti. Reşatbey Mahallesi

Detaylı

YOL İNŞAATINDA GEOSENTETİKLERİN KULLANIMI

YOL İNŞAATINDA GEOSENTETİKLERİN KULLANIMI YOL İNŞAATINDA GEOSENTETİKLERİN KULLANIMI Erhan DERİCİ Selhan ACAR Tez Danışmanı Yard. Doç. Dr. Devrim ALKAYA Geotekstil Nedir? İnsan yapısı bir proje, yapı veya sistemin bir parçası olarak temel elemanı,

Detaylı

DRENAJ YAPILARI. Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN

DRENAJ YAPILARI. Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN DRENAJ YAPILARI Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN DRENAJ Yapımı tamamlanıp trafiğe açılan bir yolun gerek yüzey suyu ve gerekse yer altı suyuna karşı sürekli olarak korunması, suyun yola olan zararlarının önlenmesi

Detaylı

YENİLME KRİTERİ TEORİK GÖRGÜL (AMPİRİK)

YENİLME KRİTERİ TEORİK GÖRGÜL (AMPİRİK) YENİLME KRİTERİ Yenilmenin olabilmesi için kayanın etkisinde kaldığı gerilmenin kayanın dayanımını aşması gerekir. Yenilmede en önemli iki parametre gerilme ve deformasyondur. Tasarım aşamasında bunlarda

Detaylı

Yeni Deprem Yönetmeliği ve İstinat Yapıları Hesaplarındaki Değişiklikler

Yeni Deprem Yönetmeliği ve İstinat Yapıları Hesaplarındaki Değişiklikler İnşaat Mühendisleri Odası Denizli Şubesi istcad istinat Duvarı Yazılımı & Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği nin İstinat Yapıları Hakkındaki Hükümleri Yeni Deprem Yönetmeliği ve İstinat Yapıları Hesaplarındaki

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İ 2. Bölüm Ek Notları (Marmaray Projesi nde Yapılan Sondaj Çalışmalarının Sayısal Değerlendirilmesi) Prof. Dr. Müh. Yapı Merkezi AR&GE Bölümü Mart

Detaylı

10. KONSOLİDASYON. Konsolidasyon. σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar).

10. KONSOLİDASYON. Konsolidasyon. σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar). . KONSOLİDASYON Konsolidasyon σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar). σ nasıl artar?. Yeraltısuyu seviyesi düşer 2. Zemine yük uygulanır

Detaylı

İZMİR İLİ BUCA İLÇESİ 8071 ADA 7 PARSEL RİSKLİ BİNA İNCELEME RAPORU

İZMİR İLİ BUCA İLÇESİ 8071 ADA 7 PARSEL RİSKLİ BİNA İNCELEME RAPORU İZMİR İLİ BUCA İLÇESİ 8071 ADA 7 PARSEL RİSKLİ BİNA İNCELEME RAPORU AĞUSTOS 2013 1.GENEL BİLGİLER 1.1 Amaç ve Kapsam Bu çalışma, İzmir ili, Buca ilçesi Adatepe Mahallesi 15/1 Sokak No:13 adresinde bulunan,

Detaylı

GÜLBURNU KÖPRÜSÜ GENEL BİLGİLER

GÜLBURNU KÖPRÜSÜ GENEL BİLGİLER GÜLBURNU KÖPRÜSÜ GENEL BİLGİLER 1997 Yılında imzalanan sözleşme ekindeki projelerde öngörüldüğü üzere Gülburnu Koyu nun estetik bir köprüyle geçilmesi için gerekli araştırmaların yapılmasına başlanmış

Detaylı

M. Kemal AKMAN YÜKSEL Proje Uluslararası A.Ş.

M. Kemal AKMAN YÜKSEL Proje Uluslararası A.Ş. M. Kemal AKMAN YÜKSEL Proje Uluslararası A.Ş. TÜNELLERDE PLANLAMA, ARAŞTIRMA MÜHENSİDLİK HİZMETLERİ VE TASARIM Mustafa Kemal AKMAN Jeoloji Yüksek Mühendisi Yüksel Proje Uluslararası A.Ş. Jeolojik Hizmetler

Detaylı

Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi

Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi YDGA2005 - Yığma Yapıların Deprem Güvenliğinin Arttırılması Çalıştayı, 17 Şubat 2005, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi

Detaylı