HATAY ODAK GRUP TOPLANTISI RAPORU

Transkript

1 HATAY ODAK GRUP TOPLANTISI RAPORU Prof. Dr. Tüzin BAYCAN Araş. Gör. Veysi ALTINTAŞ İSTANBUL: EYLÜL 2014

2 Bu Odak Grup Raporu SEiSMiC Türkiye Koordinatörü Prof.Dr. Tüzin BAYCAN ve SEiSMiC Proje Asistanı Araş.Gör. Veysi ALTINTAŞ tarafından yazılmış, SEiSMiC Türkiye Moderatörü Ulaş AKIN tarafından edit edilmiştir. Raporun yazılmasına girdi sağlayan Haziran 2014 te gerçekleştirilen Hatay Odak Grup Toplantı notları, gözlemleri, dijital kayıtları, katılımcıların elyazıları, hazırlanan İngilizce Rapordur.

3 İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİL LİSTESİ...ii 1 SEiSMiC - BİLİMDE TOPLUMSAL SORUMLULUK, KENTLERDE KARŞILIKLI ÖĞRENME SEiSMiC TÜRKİYE ULUSAL AĞI ODAK GRUP TOPLANTILARI HATAY ODAK GRUP TOPLANTISI KENTİN DÖNÜŞÜMÜ SORUNLAR / KONULAR... 5 EKONOMİK YAPI... 7 ÇEVRE... 7 SOSYAL-KÜLTÜREL YAPI... 8 KURUMSAL YAPI RADİKAL DEĞİŞİM İHTİYACI... 9 EKONOMİK YAPI ÇEVRE SOSYAL-KÜLTÜREL YAPI KURUMSAL YAPI ALTERNATİF YAKLAŞIM EKONOMİK YAPI ÇEVRE SOSYAL-KÜLTÜREL YAPI KURUMSAL YAPI MEVCUT İYİ UYGULAMALAR EKONOMİK YAPI ÇEVRE SOSYAL-KÜLTÜREL YAPI KURUMSAL YAPI SEiSMiC- TÜRKİYE ULUSAL AĞI YAPILANDIRILMASI PROJENİN SAĞLAYACAĞI FAYDALAR PROJENİN ULUSAL İHTİYAÇLARA ADAPTASYONU PROJENİN BAŞARI VE HÜSRAN GÖSTERGELERİ HATAY ODAK GRUP TOPLANTISI KATILIMCI LİSTESİ i

4 TABLO VE ŞEKİL LİSTESİ Şekil 1: Seismic Türkiye Ulusal Ağı... 2 Tablo 1: Referans Çerçevesi... 3 Tablo 2: Hatay Odak Grup Toplantısı Programı... 4 Tablo 3: Toplantıda Gündeme Gelen Toplam Fikir Sayısı... 4 Tablo 4: Sorunlar/Konular... 6 Tablo 5: Radikal Değişim İhtiyacı Tablo 6: Alternatif Yaklaşım Tablo 7: Mevcut İyi Uygulamalar Tablo 8: Projenin Faydaları Tablo 9: Projenin Ulusal İhtiyaçlara Adaptasyonu Tablo 10: Projenin Başarı ve Hüsran Göstergeleri Tablo 11: Hatay Odak Grup Toplantısı Katılımcı Listesi ii

5 1 SEiSMiC - BİLİMDE TOPLUMSAL SORUMLULUK, KENTLERDE KARŞILIKLI ÖĞRENME SEiSMiC, Avrupa nın büyük kentsel sorunlarının üstesinden gelinmesine vatandaşların katılımını sağlayarak, sosyal yenilikçiliğin gereksinimlerini tanımlayarak ve kentsel politikalar ve araştırma stratejilerinin geleceğine katkı sağlayarak yardımcı olmayı hedefleyen bir projedir. Proje, etkin ve yaygın olarak üzerinde uzlaşmaya varılmış çözümler önermek üzere kent paydaşlarını bir araya getiren çeşitli ağlar/networkler oluşturmaktadır. Bu ağlara yaratıcı yollarla halkı dahil ederek, araştırmanın vatandaşlardan ve vatandaşların da araştırmadan öğrenmesini sağlamaya çalışmaktadır. SEiSMiC kent araştırmasına toplumu dahil etmek amacıyla 10 Avrupa ülkesinde; Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Almanya, Macaristan, İtalya, Hollanda, Norveç, İsveç, Türkiye ve İngiltere de ulusal ağlar/networkler oluşturmayı hedeflemektedir. Bu ağlar sivil toplum örgütleri, medya, okul ve üniversiteler, bilim akademileri, müzeler, bilim merkezleri, araştırma kuruluşları, sanayiler, iş dünyası ve politikacıları içermektedir. SEiSMiC yapısal bir diyalog için bu ağları bir araya getirerek bilim dünyası ile toplum arasında bir köprü oluşturmayı hedeflemektedir. SEiSMiC Hollanda Lahey de bulunan Platform 31 ve Viyana da bulunan Avusturya Teknoloji Enstitüsü tarafından koordine edilen 13 proje ortağı kuruluş tarafından yürütülmektedir. SEiSMiC, Avrupa Komisyonu Toplumda Bilim Programı (Science in Society Program) kapsamında finanse edilen bir eylem destek projesidir. Proje, Avrupa Komisyonu nun Stratejik Araştırma ve Yenilikçilik Gündemi nin sosyal boyutuna katkı sağlamakta ve Kentsel Avrupa Ortak Program Girişimi ni (JPI Urban Europe) desteklemektedir yılında çeşitli Avrupa Birliği üyesi ve aday ülkeler tarafından kurulan Kentsel Avrupa Ortak Program Girişimi (JPI Urban Europe) Avrupa genelinde kentsel araştırma ve yenilikçiliği koordine etmeyi ve güçlendirmeyi amaçlamaktadır. SEiSMiC Yedinci Çerçeve Programı (FP7) kapsamında finanse edilen ve Kentsel Avrupa Ortak Program Girişimi ni (JPI Urban Europe) Kasım 2013 ten Kasım 2016 ya kadar üç yıl boyunca destekleyecek iki eylem projesinden (diğeri BOOST) biridir. SEiSMiC in odak noktasında Avrupa genelinde hareketlilik ve karşılıklı öğrenme, sivil toplumun katılımcılığı ve kentsel gelişimde sosyal yenilikçilik gereksinimlerini tanımlama bulunmaktadır. SEiSMiC Projesi nin üç temel hedefi bulunmaktadır. Proje, öncelikle geniş bir yelpazedeki kent paydaşlarını yerel düzeyde harekete geçirmeyi hedeflemektedir. Projenin ikinci hedefi, farklı deneyimleri ve yerel düzeydeki sosyal yenilikçilik konularını Avrupa kentsel araştırma gündemine dahil etmek ve JPI Urban Europe (Kentsel Avrupa Ortak Program Girişimi) Programı nın stratejik araştırma gündeminin sosyal boyutunu geliştirmektir. Projenin üçüncü hedefi ise, JPI Urban Europe ve diğer AB Programlarının girişimlerinin, projelerinin ve sonuçlarının tüm kent aktörlerine yerel, bölgesel, ulusal ve Avrupa düzeyinde aktarılmasıdır. 1

6 2 SEiSMiC TÜRKİYE ULUSAL AĞI SEiSMiC Türkiye Ulusal Ağı nı kurmak amacıyla Türkiye de üç il seçilmiştir: İstanbul, Hatay ve Muş. Bu illerin seçiminde Kalkınma Bakanlığı nın 2011 yılında yayınladığı İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sırası Raporu temel alınmıştır. İllerin ve Bölgelerin Sosyo- Ekonomik Gelişmişlik Sırası çalışması 8 kriter ve 61 gösterge kullanılarak yapılmıştır. Bu kriterler ve göstergeler üzerinden oluşturulan illerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında İstanbul 1. sırada, Hatay 46. sırada ve Muş 81. olarak son sırada yer almaktadır. Türkiye nin kentlerini gelişmişlik düzeylerine ve farklı gelişme dinamiklerine göre temsil etmek üzere; en gelişmiş il ve metropol olarak İstanbul; hem bir sınır kenti, hem bir Akdeniz ve liman kenti ve hem de illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında Türkiye ortalamasına yakın bir değere sahip ve orta büyüklükte bir il olması nedeniyle Hatay; doğu bölgesindeki kentsel sorunlar ve gelişme dinamiklerinin birbirine benzerliğini yansıtan küçük bir kent olması ve sosyo ekonomik gelişmişlik sıralamasında da son sırada yer alması nedeniyle de Muş ili seçilmiştir. ISTANBUL BLACK SEA AN MUŞ MEDITERRANEAN SEA HATAY ANTIOCH AN SYRIA Şekil 1: Seismic Türkiye Ulusal Ağı Kaynak: Kalkınma Bakanlığı,

7 3 ODAK GRUP TOPLANTILARI SEiSMiC Türkiye Ulusal Ağı nı oluşturmak üzere 19 Haziran 2014 tarihinde İstanbul da, 24 Haziran 2014 tarihinde Muş da ve 26 Haziran 2014 tarihinde Hatay da Odak Grup Toplantıları düzenlenmiştir. İstanbul daki Odak Grup Toplantısına 16 kişi, Muş daki Odak Grup Toplantısına 17 kişi ve Hatay daki Odak Grup Toplantısına 22 kişi olmak üzere toplamda 55 kişi SEiSMiC Türkiye Ulusal Ağı nı oluşturmak üzere düzenlenen toplantılara katılmıştır. Odak Grup Toplantıları iki oturum olarak gerçekleştirilmiştir. Birinci oturumda Kentlerin Dönüşümü ana teması üzerinden, kentlerin karşı karşıya olduğu Önemli Konular ve Sorunlar, bu sorunların çözümüne yönelik olarak ihtiyaç duyulan Radikal Değişimler, gerçek anlamda bir çözüm ve değişimin gerçekleşebilmesi için Alternatif Yaklaşımlar ve örnek alınabilecek Mevcut İyi Uygulamalar olmak üzere 4 temel alan ve soru üzerinden tartışmalar ve değerlendirmeler yapılmıştır. İkinci oturumda ise, SEiSMiC Türkiye Ulusal Ağı nın Yapılandırılması ; Projenin Sağlayacağı Faydalar, Projenin Ulusal İhtiyaçlara Adaptasyonu ve Projenin Başarı ve Hüsran Göstergeleri olmak üzere 3 temel alan ve soru üzerinden değerlendirilmiştir. Oluşturulacak ulusal ağın işlevsel ve etkin bir yapıya kavuşabilmesi için yapılması ve yapılmaması gerekenler, ulusal ağa ve sürece kimlerin dahil olabileceği gibi konularda katılımcıların fikirleri alınmıştır. Odak Grup Toplantılarında ortaya çıkan sonuçların, bütün iller için karşılaştırmalı olarak değerlendirilebilmesi için Toplantı nın Birinci Oturumunda Kentlerin Dönüşümü ana teması üzerinden tartışılan 4 soruya katılımcılar tarafından verilen cevaplar Ekonomik Yapı, Çevre, Sosyal-Kültürel Yapı ve Kurumsal Yapı olmak üzere 4 temel alanda ve 10 temel konu başlığı altında toparlanmıştır. Tablo 1 Odak Grup Toplantı Çıktılarını değerlendirmek üzere oluşturulan çerçeveyi göstermektedir. Tablo 1: Referans Çerçevesi ANA TEMALAR TEMALAR SORUNLAR /KONULAR RADİKAL DEĞİŞİM ALTERNATİF YAKLAŞIM İYİ UYGULAMALAR Tarım EKONOMİK YAPI Turizm Kent Ekonomisi, İstihdam Göç, Kentsel Büyüme İklim, Çevre, Halk Sağlığı ÇEVRE Altyapı, Enerji, Ulaşım Kentleşme, Planlama SOSYAL- KÜLTÜREL YAPI Kültür ve Kültürel Miras Sosyal Yapı, Kadın ve Gençlik KURUMSAL YAPI Yönetişim, Kurumsal Kapasite 3

8 4 HATAY ODAK GRUP TOPLANTISI Hatay Odak Grup Toplantısı 22 kişinin katılımı ile tarihinde Antakya Şehir Kulübü nde yapılmıştır. Toplantı SEiSMiC Projesi nin Tanıtımı nın ardından Kentlerin Dönüşümü ve SEiSMiC Türkiye Ağı Yapılandırılması temalı iki oturumda gerçekleştirilmiştir. 13:30 Açılış ve Gündem Tablo 2: Hatay Odak Grup Toplantısı Programı 13:40 SEiSMiC Projesinin Tanıtımı 14:00 1.KISIM SEiSMiC : Kentlerin Dönüşümü Çalışma Grupları İçinde Tartışma 60 dakika Çalışma Gruplarının Sonuçlarının Tartışılması 60 dakika 16:00 Çay ve Kahve Arası 2.KISIM SEiSMiC Türkiye Ağı Yapılandırılması 16:30 Çalışma Grupları > Hedef: Fırsat ve İhtiyaçlar - 45 dakika Genel Değerlendirme: Özet 45 dakika 18:00 Genel Değerlendirme, Gelecek Toplantılar ve Kapanış Hatay Odak Grup Toplantısında her iki oturumda tartışmaya açılan konulara yönelik olarak katılımcılar tarafından üretilen fikir sayısı 359 dur. Her konu için üretilen fikirler Tablo 3 de verilmektedir. HATAY ODAK GRUP TOPLANTISI Sorunlar /Konular Tablo 3: Toplantıda Gündeme Gelen Toplam Fikir Sayısı TOPLANTININ 1. KISIMI Radikal Değişim Hatay 2040 Alternatif Yaklaşım İyi Uygulamalar Projenin Faydaları TOPLANTININ 2. KISIMI Ulusal İhtiyaçlara Adaptasyonu Başarı ve Hüsran Göstergeleri Bireysel Kentsel Bireysel Kentsel Bireysel Kentsel Toplam Fikir Sayısı =

9 4.1 KENTİN DÖNÜŞÜMÜ Toplantının SEiSMiC Kentlerin Dönüşümü konulu ilk oturumunda Hatay kentinin sorunları, radikal değişim ihtiyacı hissedilen alanlar, alternatif yaklaşımlar ve mevcut iyi uygulama örnekleri konularını içeren 4 temel soru üzerinden tartışılmalar yapılmıştır. Tartışmaya açılan 4 temel soru aşağıda sıralanmıştır: 2040 yılına kadar sizin açınızdan yaşadığınız kentte gördüğünüz en önemli konular/sorunlar nelerdir? Hangi alanlarda/konularda radikal bir değişim ihtiyacı görüyorsunuz? Sizin için önemli olan konulara/sorunlara cevap verebilmek için yeni/alternatif bir yaklaşım ne olabilir? Halihazırda mevcut en iyi uygulamalar/girişimlerden hangileri başarılı bir değişim için iyi bir başlangıç olabilir? Katılımcılar tarafından 4 soru için verilen cevaplar Ekonomik Yapı, Çevre, Sosyal-Kültürel Yapı ve Kurumsal Yapı olmak üzere 4 ana temada ve 10 alt tematik alanda toparlanmıştır. Hatay Odak Grup Toplantısı nda gündeme gelen konular aşağıdaki 10 tematik alan kapsamında değerlendirilmiştir. 1. Tarım 2. Turizm 3. Kent Ekonomisi, İstihdam 4. Göç, Kentsel Büyüme 5. İklim, Çevre, Halk Sağlığı 6. Altyapı, Enerji, Ulaşım 7. Kentleşme, Planlama 8. Kültür ve Kültürel Miras 9. Sosyal Yapı, Kadın ve Gençlik 10. Yönetişim, Kurumsal Kapasite SORUNLAR / KONULAR Sorunlar/konuları içeren ilk soru kapsamında katılımcıların 2040 yılına kadar Hatay için öngördükleri en önemli sorunlar ve konular tartışılmıştır. Tartışmada gündeme gelen sorunlar ve konuların tematik alanlara göre dağılımı Tablo 4 de verilmektedir. 5

10 Tablo 4: Sorunlar/Konular ANA TEMALAR SORUNLAR/KONULAR EKONOMİK YAPI ÇEVRE SOSYAL- KÜLTÜREL YAPI KURUMSAL YAPI Tarım Turizm Kent Ekonomisi, İstihdam Göç, Kentsel Büyüme İklim, Çevre, Halk Sağlığı Altyapı, Enerji, Ulaşım Kentleşme, Planlama Kültür Kültürel Miras ve Sosyal Yapı, Kadın ve Gençlik Yönetişim, Kurumsal Kapasite Tarım topraklarının yok edilmesi, Tarım alanlarının korunması için mutlaka ihtiyaç olan alanların imara açılması gerekli, Kaçak yapılanmaya engel olunmadıkça tarım alanları korunamaz Kültür varlıklarını koruma sorunu, Turizm potansiyelinin değerlendirilememesi Gençlerde işsizliğin yüksek olması, Emlak kira değerlerinin artması, Sanayi-teknoloji ilişkisinin zayıflaması, Sanayi sorunu Köyden şehre göç, Hatay a gelen mülteci sorunu, Suriyeli misafirlerin entegrasyonu ve güvenlik sorunu, Suriyeli misafirler ile ilgili sosyal sorunlar, ekonomik sorunlar, kültürel sorunlar olması ve bu konuyla ilgili belirsizlik, Suriye ile ilişkiler sürecinde Antakya nın demografik nüfusunun artması ve buna bağlı olarak oluşabilecek sorunların artması, Nitelikli işgücünün kente geri dönüşü olmaması göç etmesi, Suriye sorunu (sınır güvenliği, sorunun beslediği sosyal sıkıntılar), Nüfus artışı Rüzgar güllerinin meteorolojik olarak yağmur bulutlarının yağış bıraktığı yerleri ileriye taşıdığı ifade ediliyor, Çevre felaketleri, Doğal kaynakları koruma meselesi, Maden ocaklarının şehir ve köylere yakın olması ve patlatmalarda rahatsızlık, Şehrimizin dışarıdan görüldüğü kadar yeşil ve temiz olmaması, Tarihi alanlara gereken kıymetin verilmemesi, Su sorunu, Yenilenebilir enerji kaynaklarından rüzgar güllerinin gelecekte yaratacağı sorunlar, Doğal kaynakların korunup faydalı bir şekilde değerlendirebilmesi için çözümler, Asi Nehri, Doğanın ve doğadaki canlıların yok edilmesinin önüne geçilmesi, Temizlik kültürünün yerleştirilmesi için toplumun eğitimi ve uygulama, Termik santrallerin yaratacağı hava kirliliği, Katı atık bertarafı sorunu, Rüzgar türbinlerinin etkileri üzerine ciddi bir çalışma yapılması Şehir imar planlarının hazırlanması, İlin yaşam alanları arası ulaşım bağlantılarının gelecek nüfus artış projeksiyonları için dikkate alınması. İlin gelişmişliği için yapılması gerekenler arasında en önemli sorun trafik, bu sorunu çözmek için anıtlar kurulu kanununda değişiklik gerekir, zira Antakya nın doğusu olduğu gibi sit bölgesidir, Kentsel Ulaşım (kent içi ulaşım, erişilebilirlik, ulaşım sistemi, taşıt yoğunluğu/araç kullanımı, bisiklet ulaşımı, toplu taşıma) sorunu, Kent altyapısının iyileştirilmesi (kullanma suyu, kanalizasyon, katı atık, ulaştırma vb.), Her yıl trafiğe çıkan araç sayısı düşünüldüğünde 2040 yılına gelinceye kadar oluşacak trafik sorunu, Trafik keşmekeşi, şehir içi ulaşımın yetersizliği Sosyal donatı, yeşil alan eksikliği, Çarpık kentleşme, Parsel boyutlarının yeni yerleşim yerleri için düzenlenmesi, Altyapı, otopark, atık su arıtma, temiz su kaynakları, 9 ay güneşle haşır neşir olan ilimizde bitişik nizam imar planlarının kati surette engellenmesi, İmar planı hazırlama ve uygulama sorunları, Kentin özgün yapı ve dokusuna uyumsuz yapılaşma ve uygulamalar, Plan tadilatlarının (Ör: çevre düzeni planı) sıkça yapılması, Hatay il çevre düzeni planı revizyonunun yapılması, İl düzeyinde nazım imar planı yapılmaması, Kentsel alanda yüksek yapı yapma isteği, Yapı yoğunluğu artışları, Kentsel yerleşimin yoğun olduğu alanların rehabilitasyonu (1. Derece deprem kuşağı), Şehirdeki konut yerleşiminin düzensizliği (cadde, sokak, imar planlaması), Eski şehir, yeni yapılanan şehir bölgelerinin geleceğe dönük altyapı ve sosyal alan eksikliği, Kentsel dönüşümlerin, yeniden yapılanmanın yenilikçi yeni bir yüze sahip olmaması, Şehir oturum planları, o bölgede yaşayan insanların kültürleri dikkate alınmalı, Düzensiz, çarpık kentleşme, Şehirleşme ve şehir yapılanması Şehrin tarihi yapısını korumak için çarpık yapılaşmanın önüne geçebilmek gerekir, Tarihi yapıların onarım keyfiyeti, Koruma ve yaşatma bilincinin olmaması Farklı kültürlerin evliliği, Az gelişmiş ilçelerde kadınların sosyal hayata katılamaması, Yeni görülmeye başlanan hoşgörüsüzlük, Kentin inanç ve siyaset gibi dinamiklerinin sürekli kaşınması, Huzur eksikliği, Toplumsal çatışma, Kent kimliğinin değişimi, Toplumsal huzursuzluk Şehirleri yönetecek siyasilerin danışmanları konularında uzmanlaşmış siyasetten uzak kişilerden oluşturulmalı, Şehrimizin huzurunu bozan siyasi ve toplumsal sorunları ortadan kaldıracak çözümler bulmak, İç savaş, ulusal savaş, Suriye meselesi, İstatistik çalışmaması, Siyasilere göre gelişmenin ilerlemesi, Suriye sorunu, STK ların etkinliği (kent konseyi, Antakya gönüllüleri vb.) 6

11 EKONOMİK YAPI Sorunlar/konular sorusu kapsamında ortaya çıkan Ekonomik yapı ile ilgili fikirler 4 konu başlığı altında gruplanmıştır. Tarım Hatay Odak Grup Toplantısında katılımcılar tarım alanında en önemli sorunlar olarak; tarım topraklarının yok edilmesini, tarım alanlarının imara açılmasını ve kaçak yapılaşma ile tarım alanlarının tahrip edilmesini vurgulamışlardır. Turizm İnanç ve kültür turizmi konusunda sahip olduğu potansiyele rağmen Hatay ın kültür varlıklarının korunamaması ve sahip olunan turizm potansiyelinin değerlendirilememesi katılımcılar tarafından ana sorunlar olarak belirtilmiştir. Kent Ekonomisi, İstihdam Hatay ın kent ekonomisi alanındaki sorunlarının başında yüksek işsizlik oranı, sanayi sorunu ve sanayi-teknoloji ilişkisinin zayıflaması konularının geldiği katılımcılar tarafından belirtilmiştir. Suriye den gelen göç nüfusu ile beraber emlak fiyatlarının yükselmesi de tartışılan önemli sorun alanlarından biri olmuştur. Göç, Kentsel Büyüme Katılımcılar göç konusundaki temel sorunları Hatay a gelen mülteci sorunu, mültecilerin sosyal, ekonomik, kültürel olarak entegrasyonu, güvenlik ve bu konudaki siyasi belirsizlik sorunları olarak belirtmişlerdir. Ayrıca mülteci göçü ile beraber nüfusun artması ve bununla beraber sosyo-ekonomik sorunların baş göstermesi önemli bir sorun olarak ifade edilmiştir. Köyden kente göç ve nüfusun Suriye sorunu ile bağlantılı olarak artması katılımcılar tarafından önemli sorun alanları olarak vurgulanmıştır. ÇEVRE Çevre konusunda ortaya çıkan sorunlar/konular 3 ana başlık altında toparlanmıştır. İklim, Çevre, Halk Sağlığı Hatay Odak Grup Toplantısında doğal kaynakların ve çevrenin bilinçsiz bir şekilde tahrip edilmesi çevre konusunda öne çıkan sorunlar olarak tartışılmıştır. Rüzgar güllerinin meteorolojik olarak yağmur bulutlarının yağış bıraktığı yerleri ileriye taşıdığı, termik santrallerin yarattığı hava kirliliği ve maden ocakların yerleşim birimlerine yakın olması önemli sorun alanları olarak vurgulanmıştır. Su sorunu, kentin doğal kaynaklarının tahrip edilmesi, katı atık bertaraf sorunu, Asi nehrinin suyunun tükenme sınırında olması ve doğadaki canlıların yok olması iklim ve çevre konusunda katılımcılar tarafından önemli sorunlar olarak ifade edilmiştir. Ayrıca çevreyi korumak için toplumda temizlik kültürünün yerleştirilmesi ve eğitim yolu ile benimsetilmesi gerektiği vurgulanmıştır. 7

12 Altyapı, Enerji, Ulaşım Hatay Odak Toplantısında dile getirilen sorunların başında ulaşım ve park sorunu ve ulaşım sorunlarına bağlı olarak da altyapı sorunu gelmektedir. Antakya nın doğu bölgesi sit alanı olduğundan trafik sorununu çözmek için Anıtlar Kurulu kanununda değişiklik yapılması gerektiği belirtilmiştir. Araç sayısının fazlalığı, yaya erişiminin azalması ve toplu taşımanın yetersizliği gibi sorunlar da katılımcılar tarafından vurgulanmıştır. Ayrıca erişilebilirlik, kentiçi ulaşım, taşıt yoğunluğu ve bisiklet ulaşımı gibi konularda sorunlar ve engeller olduğu belirtilmiştir. Kentleşme, Planlama Çarpık kentleşme, kentin özgün yapısına ve dokusuna uygun bir yapılaşmanın olmaması ve kentsel dönüşüm uygulamalarının bölgede yaşayan insanların kültürlerini dikkate almadığı bir sürecin işlemesi katılımcılar tarafından önemli sorunlar olarak ifade edilmiştir. Bunun yanında, imar planı hazırlama ve uygulama sorunları olarak; dokuz ay boyunca güneşe maruz kalan bir kent için bitişik nizam uygulamalarının yapılması, ranta dayalı çevre düzeni planının sürekli revize edilmesi ve il düzeyinde nazım imar planının henüz yapılmamış olması önemli sorun alanları olarak vurgulanmıştır. Ayrıca kentsel alanda yüksek yapı yapma isteği, yapı yoğunluklarının artması ve 1.dereceden deprem kuşağında yer alan kentsel yerleşimlerin yoğunlaştığı alanlarda rehabilitasyonun yapılmamış olması da diğer sorunlar olarak tartışılmıştır. SOSYAL-KÜLTÜREL YAPI Katılımcılar tarafından 4 temel soruya verilen cevaplardan kültür, kültürel miras, sosyal doku ile ilgili olanları Sosyal-Kültürel yapı başlığında ve 2 konu altında toparlanmıştır. Bu konular Kültür ve Kültürel Miras ve Sosyal Yapı, Kadın ve Gençlik konularıdır. Kültür ve Kültürel Miras Hatay Odak Grup Toplantısında kültür ve kültürel mirasın korunması konusunda çarpık yapılaşmanın önemli bir engel olduğu dile getirilmiştir. Tarihi ve kültürel yapıların restorasyon ve onarımının keyfi bir şekilde bilimsel kriterlere ve uzman görüşüne başvurulmadan yapılması önemli bir sorun olarak ortaya konmuştur. Koruma ve yaşatma bilincinin kentte yaşayanlar tarafından içselleştirilmemiş olması da diğer bir sorun olarak ifade edilmiştir. 8

13 Sosyal Yapı, Kadın ve Gençlik Hatay ın birçok farklı kültür ve kimlik grubunun birarada yaşadığı bir kent olduğu, ancak bu grupların birbiriyle paylaşımı ve temasının düşük düzeyde gerçekleştiği katılımcılar tarafından ifade edilmiştir. Kendini belli bir din yada mezhebe ait olarak ifade eden kimselerin, diğer din yada mezhebe ait olan kimselerle evliliğinin sık görülmeyen bir durum olması bu duruma örnek olarak verilmiştir. Öte yandan, son dönemdeki siyasal ve toplumsal gelişmelere paralel olarak kentteki inanç ve kültürel çoğulluk gibi yumuşak karın ların karşı karşıya getirilmesi önemli bir sorun olarak belirtilmiştir. Ayrıca birbirine karşı hoşgörüsüzlük, toplumsal huzurun yitirilmesi ve çatışma ortamına sürüklenmesi de ifade edilen diğer endişelerdir. Az gelişmiş ilçelerde kadınların sosyal hayata katılamaması da önemli bir diğer sorun olarak vurgulanmıştır. KURUMSAL YAPI Yönetim, yönetişim, siyaset, kurumsal yapı ile ilgili konular Kurumsal Yapı ana başlığı altında ve Yönetişim ve Kurumsal Kapasite çerçevesinde ele alınmıştır. Yönetişim, Kurumsal Kapasite Yerel yönetimde rol alanların kendi alanlarında uzmanlaşmış, siyasetten ziyade kente hizmet etme noktasında hareket eden kişilerden oluşturulamaması önemli bir sorun olarak ifade edilmiştir. Suriye deki iç savaş hali ve kent üzerindeki olumsuz etkileri, buna karşın kentin yönetimi ve kurumların birlikte hareket edebilme kabiliyetlerinin zayıflığı konusunda katılımcılar endişelerini belirtmişlerdir. Toplumsal huzur ve barışın zedelenmesi dile getirilen diğer bir önemli sorundur. Merkezi yönetimin iddia ettiği kentsel ve toplumsal gelişmelerin kente sirayet etmediği ifade edilmiştir. Ayrıca, sivil toplum kuruluşlarının (Kent Konseyi, Antakya Gönüllüleri vd.) kentin yönetiminde yeterli derecede rol alamadığı da bir sorun olarak ortaya konmuştur RADİKAL DEĞİŞİM İHTİYACI Sorunlar/konular başlığı altında tartışılan konularla ilişkili olarak katılımcılara 2040 yılına kadar radikal değişim ihtiyacı olduğunu düşündükleri alanların neler olduğu sorulmuştur. Katılımcıların verdiği cevaplar Ekonomik Yapı, Çevre, Sosyal-Kültürel Yapı ve Kurumsal Yapı olmak üzere 4 ana temada ve daha önceki bölümlerde açıklanan 10 tematik alan başlığı altında gruplanmıştır. 9

14 Tablo 5: Radikal Değişim İhtiyacı ANA TEMALAR EKONOMİK YAPI ÇEVRE TEMALAR Tarım Turizm Kent Ekonomisi, İstihdam Göç, Kentsel Büyüme İklim, Çevre, Halk Sağlığı Altyapı, Enerji, Ulaşım Kentleşme, Planlama RADİKAL DEĞİŞİM İHTİYACI Sınıf tarım arazilerinin imara kapatılması, Hayvancılık faaliyetleri için üretim alanlarının tespiti Turizm potansiyelini değerlendirmek için il bazında değil bölge bazında tanıtım ve pazarlama (Hatay, Maraş, Antep, Mardin ) Maden izinlerinin belirli kurallar içine alınması, 6 OSB, Türkiye nin 2. büyük lojistik ağı, turizm potansiyelinin (inanç, kültür, yayla vd.) olduğu kentte, ekonomik anlamda yukarıya taşıyacak yerel kalkınma planının oluşturulması, Üretim yerine tüketim anlayışının radikal çözümü, Kaçakçılık (sigara, gıda maddesi, akaryakıt vd.), Tarım, sanayi, teknoloji, eğitim sektörlerinin birbirleri ile ilişkili çalışması Büyük ilçelere göçü engellemek için az gelişmiş ilçelerde (Yayladağı, Hassa, Altınözü vd.) sosyal ve ekonomik imkanları çeşitlendirmek, Suriyelilerin biran önce kayıt altına alınmaları ve ülkelerine gönderilmeleri için bir acil planın yapılması, Suriyelilerin şehre adaptasyonu Bilimsel sonuçlarını araştırmak dipnotunu düşerek rüzgar güllerinin radyasyon yayması ihtimalinde sayılarındaki artışa radikal çözüm, Su Sorunu -Amik gölünün tekrar hayata döndürülmesi, Harbiye su kaynaklarının rehabilite edilmesi, Asi nehrinin rehabilitasyonu-, Deprem olmasının yaratacağı sorunlara karşı hazırlık yapılması, Doğanın korunması, Su havzalarının korunması, Plastik, pet şişe kullanılmasının akarsu, çevre ve deniz kirliliğine katkısının çok olması nedeniyle sınırlandırılması Trafik, Şehir merkezinin yavaş trafik sistemine geçirilmesi, Trafikte/Ulaşımda hafif raylı sistem ve bisiklet yollarının geliştirilmesi, Şehir merkezinden sanayi işletmelerinin çıkarılması (ağır vasıtalar), Köprü ve çevresinin trafiğe kapanması TOKİ nin şehrin kimliğini dikkate almadan yapı yapması, Şehrin master planının olmaması, Kentsel üstyapının rehabilitasyonu, İmar yönetmeliğinin deprem bölgesine uygun olmaması, Kentsel iyileştirme ve sağlıklı, güvenli yeni yapılar, Üst ölçek planların acil ve korumacı ve katılımcı anlayış ile yapılması, Plan yapma, uygulama ve revize etme gibi konuların siyasi ve seçilmişlerden oluşan kurum/kurulların elinde değil de bilimsel kurum/kurulların elinde olması gerekliliği, Kentsel dönüşümde kamu payının artırılması SOSYAL- KÜLTÜREL YAPI KURUMSAL YAPI Kültür Kültürel Miras ve Sosyal Yapı, Kadın ve Gençlik Yönetişim, Kurumsal Kapasite Tarihi değeri olmayan ve harabe haline gelmiş yapıların koruma adı altında restorasyonunda zorlukların çıkartılarak şehrin kirliliğinin korunması konusundaki yaklaşımların değiştirilmesi, Tarihi yapıların korunmaması Eğitim ve öğretim konularında kökten bir değişim ihtiyacı, Özgürlükler konusunda değişim olmalı, baskı, dayatma olmamalı, Kültürler arası evliliklerin çoğaltılması ve farklı din ve kültürlerdeki birlikteliklerin artırılması sonucunda akrabalık bağlarının tesis edilmesi, Kültürel evlilik konusunda radikal değişim olmalı ki mezhepsel ayrılıklar son bulsun, Şehrin iç huzuru; Yeni büyükşehir ilçe düzeninin insanları ayrıştırmış olması, Huzur (hırsızlık), Hatay daki huzuru korumak, iç savaşın önüne geçebilmek, mezhep çatışmalarının önüne geçebilmek, Toplumsal huzursuzluk Sınır güvenliğinin sağlanması, Devletin Hatay a bakış açısının olumlu yönde değişmesi için buraya gönderilen özel bürokratlardan vazgeçilmesi, 2040 yılında şehrin ülkenin bir parçası olamayacağına dair endişe, Devletin Antakya üzerindeki ayrıştırıcı politikaları, Komşu ülke politikasındaki değişim ile ulusal ve iç savaş riski konusunda radikal bir değişime gidilmeli, Suriye sorunu; Kayıt altına alma, Dil eğitimi, Trafik eğitimi, İş fırsatları oluşturma, İmar planı hazırlama, uygulama, tadilat vs. konularda hukuki, kamu yararını gözeten bir işleyişi yaratamayan siyasi ve hukuki düzen, iç savaş tehlikesi 10

15 EKONOMİK YAPI Radikal değişim ihtiyacı sorusu kapsamında ekonomik yapı ile ilgili çıkan sonuçlar 4 ana başlık altında toplanmıştır. Tarım Verimli tarım arazilerinin imara ve yapılaşmaya kapatılması ile hayvancılık faaliyetleri için üretim alanlarının tespiti katılımcılar tarafından radikal değişim ihtiyacı olan alanlar olarak belirtilmiştir. Turizm Turizm alanında Hatay ın potansiyelini değerlendirebilmek için kent ölçeğinde değil bölge ölçeğinde komşu illerle birlikte (Kahramanmaraş, Gaziantep, Mardin vd.) tanıtım ve pazarlamanın daha olumlu sonuçlar vereceği ifade edilmiştir. Kent Ekonomisi, İstihdam Hatay da bulunan 6 OSB, Türkiye nin ikinci büyük lojistik ağına sahip olması, önemli turizm potansiyeline sahip olması gibi unsurlar vurgulanarak ekonomik anlamda kenti daha yukarılara taşıyacak yerel kalkınma planlarının oluşturulması gerekliliği katılımcılar tarafından vurgulanmıştır. Tüketme yerine daha çok üreten bir kent anlayışı da değişim ihtiyacı olarak ifade edilmiştir. Göç, Kentsel Büyüme Kent içi göçlerde, az gelişmiş ilçelerden merkeze olan göçün önüne geçebilmek için sosyal ve ekonomik imkanların bu yerlerde artırılması ve çeşitlendirilmesi ihtiyacı belirtilmiştir. Şehir dışından gelen göçlerde ise özellikle Suriye de yaşananlardan dolayı gelen göçmenlerin kente adaptasyonu konusunda acilen bir değişim gerektiği katılımcılar tarafından önemle vurgulanmıştır. ÇEVRE Çevre alanındaki radikal değişim ihtiyacı konusunda geliştirilen fikirler ve öneriler 3 tematik başlıkta toparlanmıştır. İklim, Çevre, Halk Sağlığı Hatay da sayıları son yıllarda artan rüzgar enerji santrallerinin toplum sağlığı açısından risklerinin araştırılarak faaliyet durumunun gözden geçirilmesi, Amik gölü, Harbiye su kaynakları, Asi nehri gibi su havzalarının rehabilite edilmesi ve olası depreme hazırlık gibi konularda radikal bir değişim ihtiyacı olduğu dile getirilmiştir. 11

16 Altyapı, Enerji, Ulaşım Kent içi ulaşımda toplu taşıma ve raylı sisteme geçiş, kent merkezinin trafikten arındırılması ve merkezden sanayi işletmelerinin desantralize edilmesi konularında değişim ihtiyacı vurgulanmıştır. Kentleşme, Planlama Plan yapım, yönetim ve uygulama konularında değişim ihtiyacı vurgulanmıştır. Kentin fiziksel dönüşümünün sağlıklı, güvenli yeni yaşam alanları yapımı yada iyileştirmesi biçiminde olması gerektiği ifade edilmiştir. Plan yapım süreçlerine katılım ve korumacı bir anlayış da radikal bir değişim ihtiyacı olarak dile getirilmiştir. SOSYAL-KÜLTÜREL YAPI Sosyal ve Kültürel Yapı alanındaki radikal değişim ihtiyacında Kültür ve Kültürel Miras ile Sosyal Yapı, Kadın ve Gençlik temaları ön plana çıkmıştır. Kültür ve Kültürel Miras Önemli sivil mimari örneklerinin bulunduğu Hatay da tarihi değeri olan yapıların korunması için restorasyon yapımında kolaylaştırıcı yönde bir değişim ihtiyacı katılımcılar tarafından vurgulanmıştır. Sosyal Yapı, Kadın ve Gençlik Kentteki toplumsal huzursuzluk ve endişelerin giderilmesi için yeniden kaynaşma ortamının yaratılması hususunda adımlar atılması gerekliliği ifade edilmiştir. KURUMSAL YAPI Yönetim, yönetişim, işbirliği, siyaset ve kurumsal kapasite ile ilgili konular kurumsal yapı başlığı altında toplanmıştır. Yönetişim, Kurumsal Kapasite Hatay ın Suriye sınırında olması ve komşudaki güvenlik meselesinden dolayı merkezi yönetimin burada ayrıştırıcı değil bütünleştirici politikalar üretmesine yönelik değişim ihtiyacı katılımcılar tarafından ifade edilmiştir. Eğitim, iş, imar ve şehircilik gibi konularda kamu yararını gözeten bir işleyişe geçiş konusunda da değişiklik ihtiyacı vurgulanmıştır. 12

17 4.1.3 ALTERNATİF YAKLAŞIM Sizin için önemli olan konulara/sorunlara cevap verebilmek için yeni/alternatif bir yaklaşım ne olabilir sorusuna verilen cevaplar daha önceki sorularda olduğu gibi yine 4 ana tema altında değerlendirilmiştir. Tablo 6: Alternatif Yaklaşım ANA TEMALAR EKONOMİK YAPI TEMALAR Tarım Turizm Kent İstihdam Ekonomisi, Göç, Kentsel Büyüme İklim, Çevre, Halk Sağlığı ALTERNATİF YAKLAŞIM Tarım topraklarının imara açılmasını engellemek Sanayi alanları açmak adına deniz dolgusu yapılmasının önlenmesi Şehrin İç Huzuru -Mülteci kampları oluşturulması ve işlevselliği, Sınırların korunması- Su Sorunu -Amik gölünün yeniden kontrollü olarak hayata döndürülmesi, Harbiyedeki restoranların yerine doğa parkları oluşturulması ve şelalelerin koruma altına alınması-, Ulusal bir doğa parkı yapmak, Demir çelik fabrikaları curuflarının geri dönüşümünün yol yapımında dolgu malzemesi olarak kullanımı sağlanmalı, İskenderun körfezinde kirlilik nedeni olan yeni sanayi ve termik santral yapımları durdurulmalı, Geri dönüşüme ciddi teşvikler yapılmalı, hatta zorunlu kılınmalı ÇEVRE Altyapı, Ulaşım Enerji, İthal kömüre dayalı enerji santrallerinde kömür küllerinin akıbeti ne olacak?, Trafik ve Çarpık Kentleşme -Trafik lambalarının şehre kavşaklara kazandırılması, Hafif raylı sistem, Bisiklet yolları - SOSYAL- KÜLTÜREL YAPI KURUMSAL YAPI Kentleşme, Planlama Kültür ve Kültürel Miras Sosyal Yapı, Kadın ve Gençlik Yönetişim, Kurumsal Kapasite Şehrin planlama altlığı olan Çevre Düzeni Planlarının kişiler tarafından değil bir kurul tarafından üretilmesi, bunların değiştirilip revize edilme şartının kamu yararı olması gerekliliği, İmar planının oluşturulup bir an önce hayata geçirilmesi, Sanayi kuruluşlarının şehrin dışına çıkarılması, Üst Yapının Rehabilitasyonu-Yapı envanteri çıkarılıp tescillendirilmeli, Kentsel dönüşümün kimliğe, dokuya ve sorunlara uygun yapılması-, Kadastro çalışmalarının neticelenmesi Şehir kirliliğine sebep olan tarihi yada tarihi olmayan yapıların devlet desteği veya yap işlet devret yöntemi ile restore edilmesi Azınlıkların kendi örf, adet, yaşam tarzlarını rahatça yaşamalarını sağlamalıyız, Farklı kültürdeki evliliklerin gerçekleştirilebilmesi için bu konuda topluma telkinlerin yapılacağı toplantı, etkinlik, kanaat önderlerinin aileleri ikna edici konuşmaların yapılması, Çocuklarımıza daha az tv izletip, kardeşliği, barışı, bilimi, gelişmeyi ve öğrenmeyi öğretmeliyiz Sınır güvenliği mutlaka sağlanmalı, Bir sorunun muhatapları eşitlikçi bir ortamda bir araya getirilip önerileri alınmalı, Eyleme geçmeden önce demokratik platformların oluşturulması gerekir, Feed-back mekanizması geliştirilmeli, Kendi yöneticimizi kendimiz seçmeliyiz Ankara dan dayatma olmasın, Sektörel platformların oluşturulması, Yürütülecek projelerin halk tarafından seçilmesi, Her şehirde mutlak surette yetkili kent konseylerinin oluşturulması ve yerel sorunların çözümü noktasında aktif bir kurum haline getirilmesi, Kamu kurumlarının halkın seçtiği kişilerce (bilirkişilerce) mali ve teknik yönden denetime açılması, Kamu kurumlarında teknokratların yönetici olmasını sağlayacak yasanın çıkartılması, STK lara daha çok katılmalıyız, Kalkınma ajansının karşılığı olarak yerel bölge meclisleri kurulmalı, Yerel yönetimlerin halk ile katılımcı bir anlayış ile yönetilmesi, Şeffaflık ve iyi çalışır bir denetim mekanizmasının kurulması üzerine tarafsız, bilimsel, uzman kişilerce oluşturulmuş bir sistemin kurulması, İskenderun körfezi ve çevresi yeni bir idari yapıya kavuşturulmalıdır 13

18 EKONOMİK YAPI Ekonomi alanındaki alternatif yaklaşımlar Tarım, Turizm, Kent Ekonomisi, İstihdam ve Göç ve Kentsel Büyüme başlıkları altında toparlanmıştır. Tarım Tarım topraklarının imara ve yapılaşmaya açılmasını engelleyerek kentin ekonomisinin daha çok tarımsal üretim üzerinden sürdürülmesini sağlamak alternatif bir yaklaşım olarak önerilmiştir. Kent Ekonomisi, İstihdam Sanayideki büyümeyi ve istihdamı artırmak için denize dolgu yapmak gibi doğaya ve doğal yaşama zarar verecek uygulamaların olmaması gerektiği dile getirilmiştir. Göç, Kentsel Büyüme Şehrin iç huzurunun sağlanması için sağlıklı ve insani mülteci kamplarının oluşturulması ve sınırın güvenlik açısından daha iyi korunması gerektiği vurgulanmıştır. ÇEVRE İklim, çevre, halk sağlığı, altyapı, ulaşım, enerji, kentleşme ve planlama konularında ortaya çıkan alternatif yaklaşımlarla ilgili fikirler Çevre başlığı altında toparlanmıştır. İklim, Çevre, Halk Sağlığı Amik gölünün yeniden hayata döndürülmesi, Harbiye de doğa parkı oluşturulması, şelalelerin korunması, geri dönüşüme önem verilmesi, kirliliğe yol açacak olan yeni sanayi ve termik santral yapımlarının kontrol altına alınması gibi alternatif yaklaşımlar önerilmiştir. Altyapı, Enerji, Ulaşım İmar planlarının oluşturulması ve daha çevreci ulaşım sistemlerinin kente kazandırılması konusu vurgulanmıştır. Kentleşme, Planlama Çevre düzeni planının katılımcı, şeffaf ve kamu yararını gözeten bir biçimde yapılması gerekliliği öne sürülmüştür. Üst yapının rehabilitasyonu, tarihi yapıların tescillenmesi, kentsel dönüşümün dokuya ve kimliğe uygun olarak gerçekleşmesi, kadastro çalışmalarının neticelenmesi katılımcılar tarafından kentleşmeye yönelik diğer alternatif yaklaşımlar olarak dile getirilmiştir. 14

19 SOSYAL-KÜLTÜREL YAPI Sosyal-Kültürel Yapı başlığı altında katılımcılar tarafından geliştirilen fikirler Kültür ve Kültürel Miras ile Sosyal Yapı, Kadın ve Gençlik tematik alanında toparlanmıştır. Kültür ve Kültürel Miras Kültür ve kültürel miras kapsamında önerilen alternatif yaklaşım devlet eliyle ya da yap-işletdevret yöntemiyle tarihi yapıların restore edilmesi konusunda olmuştur. Sosyal Yapı, Kadın Ve Gençlik Birçok farklı kültürün birarada yaşadığı Hatay da azınlık gruplarının örf, adet ve yaşam tarzlarını rahatça yaşamalarını sağlamak, farklı kültürlerden insanların evlenmeleriyle, kültür evliliği ile toplumsal kaynaşmayı sağlamak, çocuklara, gençlere barışı, kardeşliği ve bilimsel bilgiyi aşılamak sosyal yapı konusundaki alternatif yaklaşımlar olarak önerilmiştir. KURUMSAL YAPI Kurumsal organizasyon ve işbirliği ile ilgili fikirler Kurumsal Kapasite, Yönetişim başlığı altında toparlanmıştır. Kurumsal Kapasite, Yönetişim Kurumsal kapasite konusunda birçok öneri dile getirilmiştir. Bunlar arasında öne çıkanlar; yereldeki sorunların muhataplarının eşitlikçi bir ortamda biraraya getirilerek önerilerinin alınması, kentte katılımı artırmak için sektörel platformların oluşturulması, kent konseylerinin aktif bir kurum olarak işlerlik kazanması, daha şeffaf, katılımcı ve denetlenebilir bir yerel yönetimin oluşturulması, yürütülecek projelerin halk tarafından seçilmesi ve İskenderun Körfezi ve çevresinin yeni bir idari yapıya kavuşması önerileri olmuştur. 15

20 4.1.4 MEVCUT İYİ UYGULAMALAR Halihazırda mevcut en iyi uygulamalar/girişimlerden hangileri başarılı bir değişim için iyi bir başlangıç olabilir sorusuna verilen cevaplar Ekonomik Yapı, Çevre, Sosyal-Kültürel Yapı ve Kurumsal Yapı olmak üzere 4 ana temada toparlanmıştır. Tablo 7: Mevcut İyi Uygulamalar ANA TEMALAR TEMALAR Tarım Turizm MEVCUT İYİ UYGULAMALAR Medeniyetler korosu, Müze otelin yapımı, Tematik müzeler (sabun, tarım, tıbbi aromatik ve Hatay devleti müzesi), Arkeoloji müzesi, Yeni müzelerin açılması, Eski Antakya evlerinin cafe vs. olarak hayata geçirilmesi, İnanç turizmi, Arkeolojik müzenin olması (yeni), Mutfak kültürü tanıtımı, Turların gelmesi EKONOMİK YAPI Kent Ekonomisi, İstihdam KOSGEB VE İŞKUR kurumlarının küçük ve orta ölçekli yatırımları teşvik etmesi, Üniversite bünyesinde Teknokent bulunması, Üniversitenin varlığı, İlin kalkınmasında öncü sektörler seçilmesi ve teşvik edilmesi, İpekçilik ve üretimi, İŞKUR un düzenlediği kurslar, Teknokent (üniversite-sanayi işbirliği çalışmaları), Üretime ve işçi istihdamına yönelik devlet desteklemeleri ÇEVRE SOSYAL- KÜLTÜREL YAPI KURUMSAL YAPI Göç, Kentsel Büyüme İklim, Çevre, Halk Sağlığı Altyapı, Enerji, Ulaşım Kentleşme, Planlama Kültür ve Kültürel Miras Sosyal Yapı, Kadın ve Gençlik Yönetişim, Kurumsal Kapasite Hava alanı, Altyapının iyileştirilmesi, Çevre yollarının yapılması, Saray Caddesi nin yayalaştırılması, Yeloğlu Köprüsünün yapılması Kadastronun güncelleştirilmesi çalışmaları, DSİ binasının parka kazandırılması Kültür varlıklarının restorasyonu (Habib-i Neccar Cami, Beyazıt-ı Bestami vd.), Hatay kültürel varlıklarını korumaya yönelik çalışmalar (Envanter çalışmaları, kitaplar, coğrafi işaret çalışmaları, Hatay logosunun belirlenmesi), Payas Sokullu M. Paşa Külliyesi nin restore edilmesi, Kısa metrajlı film ile gelenek göreneklerin çekilmesi, Sosyal medyada paylaşım, Hatay Gönüllüleri Konseyi Derneğinin kültürleri birleştirici yapısı SEİSMİC, Küçük Millet Meclisleri, STK ların birleşmesi, KOSGEB, DOĞAKA 16

21 EKONOMİK YAPI Ekonomik Yapı alanındaki mevcut iyi uygulama örnekleri Turizm ve Kent Ekonomisi, İstihdam başlıkları altında gruplanmıştır. Turizm Hatay Odak Grup Toplantısında turizmi geliştirmek için Medeniyetler Korosu, Arkeoloji Müzesinin açılması, eski Antakya evlerinin restore edilerek kullanılması ve tematik müzelerin açılması mevcut iyi uygulamalar olarak belirtilmiştir. Ayrıca farklı kültürlerin bir arada yaşadığı bir kent olarak inanç turizmine yönelik planların yapılması da iyi bir uygulama olarak ifade edilmiştir. Kent Ekonomisi, İstihdam Kent ekonomisi ve istihdam konusunda KOSGEB ve İŞKUR un KOBİ leri desteklemesi, Teknokent in kurulması ve üniversitenin varlığı iyi uygulamalar olarak vurgulanmıştır. ÇEVRE Çevre konusundaki iyi uygulama örnekleri Altyapı, Enerji, Ulaşım ve Kentleşme, Planlama başlıkları altında toparlanmıştır. Altyapı, Enerji, Ulaşım Ulaşım ve altyapı konusunda öncelikle havaalanının olması önemli bir uygulama olarak ifade edilmiştir. Ayrıca ulaşıma yönelik çevre yollarının yapılması ve Saray Caddesinin yayalaştırılması değişim için iyi uygulama örnekleri olarak gösterilmiştir. Kentleşme, Planlama Kentleşme ve planlama konusunda kadastro güncelleştirme çalışmaları iyi bir uygulama olarak vurgulanmıştır. SOSYAL-KÜLTÜREL YAPI Sosyal ve kültürel yapı konusunda örnek gösterilen başarılı uygulamalar Kültür ve Kültürel Miras ile Sosyal Yapı, Kadın ve Gençlik başlıkları altında toparlanmıştır. Kültür ve Kültürel Miras Kültür varlıklarının restorasyonu (Habib-i Neccar Cami, Beyazıt-ı Bestami, Payas Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi vd.), envanter çalışmaları ve Hatay logosunun belirlenmesi gibi kültürel varlıkları korumaya yönelik çalışmalar iyi uygulama örnekleri olarak vurgulanmıştır. 17

22 Sosyal Yapı, Kadın ve Gençlik Hatay ile ilgili çekilen kısa filmler ve bu filmlerin sosyal medyada paylaşılması mevcut iyi uygulamalar olarak ifade edilmiştir. Ayrıca Hatay Gönüllüleri Derneğinin farklı kültürler arası birleştirici bir rol oynaması da değişim için iyi bir örnek olarak vurgulanmıştır. KURUMSAL YAPI Kurumsal yapı ile ilgili iyi uygulama örnekleri Yönetişim, Kurumsal Kapasite başlığı altında toplanmıştır. Yönetişim, Kurumsal Kapasite Yönetişim ve kurumsal kapasite kapsamında SEİSMİC gibi projelerin varlığı, Küçük Millet Meclisi ve DOĞAKA iyi uygulamalar olarak belirtilmiştir. 18

23 4.2 SEiSMiC- TÜRKİYE ULUSAL AĞI YAPILANDIRILMASI Toplantının SEiSMiC Türkiye Ulusal Ağı nın Yapılandırılması konulu ikinci oturumunda; Türkiye Ulusal Ağı nın sağlayacağı faydalar, ulusal ihtiyaçlara adaptasyonu ve bu ağı başarılı ve başarısız kılacak faktörler konularında katılımcıların fikirleri alınmıştır. Türkiye Ulusal Ağı nın Yapılandırılmasına yönelik olarak 3 tematik alanda sorular sorulmuştur: 1. Sağlayacağı faydalar: Düzenlenecek 4 Ulusal Ağ Çalıştayı ndan beklentileriniz nedir? Kimin için nasıl bir fayda oluşacak? Şehir/kent aktivitelerinden beklentileriniz nelerdir? Kimin için nasıl bir fayda oluşacak? 2. Ulusal ihtiyaçlara nasıl adapte edileceği: Resmi ulusal ağ çalıştaylarının dışında ek olarak, bağımsız insiyatifler nasıl hareketlendirilebilir? Mevcutta böyle insiyatifler var mı? Hangi anahtar-kişiler ve şehirler eklenebilir? Birbirinden öğrenme süreci nasıl tanıtılabilir? Ulusal Ağ Çalıştayları nerelerde/hangi şehirlerde gerçekleşebilir? 3. Başarı ve hüsran göstergelerinin neler olabileceği: Hangi aktiviteler Ulusal Ağı hüsrana uğratır? Kim Ulusal Ağı başarısızlığa sürükler? Hangi aktiviteler Ulusal Ağı başarıya götürür? Kim Ulusal Ağı başarılı kılar? SEiSMiC Modelinin başarısı için «kesinlikle yapılmayacaklar», «olmazsa olmazlar», «olsa iyi olur» dediğiniz hususlar nelerdir? PROJENİN SAĞLAYACAĞI FAYDALAR Düzenlenecek olan ulusal ağ çalıştaylarından katılımcıların hem kendileri hem de kentleri için sağlayabilecekleri faydaların neler olabileceği Bireysel/Kişisel ve Kentsel olmak üzere iki grupta toparlanmıştır. 19

24 BİREYSEL/KİŞİSEL Gelecekte yaşayacağım kentle ilgili farklı kurum ve kişilerden bilgi edinmek Aslında yerelde konuştuğumuz fakat ülke genelinde gizli kalmış çözüm bulmakta zorlanılan sıkıntıların AB ye sunulması sonucunda önerilen projelere küçük de olsa katkı sağlayabilmek Network oluşturmak Bu proje kapsamında yaşadığım ilin farklı görüşlerini ve göremediğim sorunlarını görebiliyorum. Bu proje ile gelecekte oluşabilecek sorun ve çözümleri görebiliyorum Birlikten güç doğacak diye inanıyorum. Sosyal yaşantıya katkısı olacağına inanıyorum Kişisel gelişimim konusunda dikkatimi çekmeyen sorunları öğrenmek ve sorunlara önerilen çözümleri öğrenmek. Bireysel olarak çözümlere katkı koymak Tartışılan/konuşulan istenilen gelişmelerin, şehrimizin yararına olacak isteklerin gerçekleşmesinde önemli bir rol oynamasını beklemekteyim Yaşadığımız kent üzerine düşünmek, kenti anlamak ve bunu başkalarına anlatmak ilerde bir şeylerin değişeceğine dair bir ümit doğurdu Sorunlara farklı bakış açılarının getirilmesi. Sorunların fırsatlara dönüştürülmesi Bireylerin farklı fikirleri öğrenme, karşısındakinin düşüncesini öğrenmeye olanak sağlayacak Yeni insanlarla tanışmak, sosyalleşmek Kent, tarih, doğa ve mimarlık alanında yaptığım kamu yararının korunmasındaki hukuk mücadelesinin sonuçlarının idari mekanizmalara iletilmesi Ufkumun, bakış açılarımın gelişmesi Tablo 8: Projenin Faydaları PROJENİN FAYDALARI KENTSEL Konuşulan sorunların hayata geçirilme imkanı olan çözümlerin uygulanması. Bunun kent yararına katkısının oluştuğunu görmek Farklı kurum ve kişilerin bir araya gelip Hatay için beyin fırtınası yapması hayırlı bir şeydir Farkındalık oluşturmak. Sorunları kamuoyuna duyurmak Strateji/Politika belirleyici kurumlardan sorunların çözümü için kaynak/fon fırsatı Kamu kaynakları doğru ve yerinde sorunlara ayrılarak etkin ve verimli kullanılacak Ortak sorunlara ortak projeler geliştirmek Benzer sorunlara alternatif çözüm önerilerini öğrenmek Hatay sorunlarının diğer şehir ve ülkeler ile paylaşılarak çözüm ve bilimsel odaklı çalışmalarda kullanılacağını düşünüyorum Yerel ve ulusal yönetimlere sorunların ve çözüm önerilerimizin bildirilmesi, çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi Projelerin hayata geçirilmesi Kalkınma ajanslarına üretilecek projeler kapsamında fayda sağlayabilir Yurt dışındaki sorunlarla kendi sorunlarımız arasında mukayese etme imkanı doğuracak Şehirlerarası bir bilgilenme ve farklı örnekler görme şansı sağlayarak, diğer şehirlerdeki güzel örnekleri Antakya için düşünme olanağı doğacaktır Faydalı bir şey yapmanın huzuru Hükümet ve belediye temsilcilerinde şehirlerle alakalı farkındalık oluşturabilir Şehir/Kent aktivitelerinin toplumun farklı kesimleri arasındaki sinerjiyi artırması (STK lar, üniversite, kurum temsilcileri vb.) Amacına hizmet ettiğine inanma isteği oldu Ulusal ve uluslar arası ortamda Hatay ın önemi ya da konumunu somut olarak görebilmek Çocuklarıma daha iyi bir kent bırakmak Hatay daki çeşitliliğin harcı diğer kentlerde öğrenilebilir Kentlerin birbirinden etkileşimini artıracak 20

25 Bireysel Faydalar Bireysel faydalar konusunda, SEİSMİC Projesinin de en önemli amaçlarından biri olan karşılıklı öğrenme ve toplumun değişik kesimlerinden insanların bir araya gelip fikirlerini paylaşması katılımcılar tarafından en çok dile getirilen görüşler olmuştur. Ayrıca sosyal etkileşim, iletişim kurma ve sorunlarını paylaşma, diğer katılımcıların fikirleri üzerinden bilgi sahibi olmak, kente dair önem ve önceliklerin dile getirilmesi gibi düşünceler katılımcılar tarafından dile getirilen diğer konuları oluşturmuştur. Diğer şehirlerin sorunlarını nasıl çözüme kavuşturduklarını görebilmek, katılımcıları ile tanışmak ve tecrübelerini paylaşmak da dile getirilen projenin diğer bireysel faydaları olmuştur. Kentsel Faydalar Kentlere yönelik olarak en çok konuşulan beklentilerin başında uluslararası ve yerel düzeyde kentlerin sorunları ve farklı çözüm yolları bakımından fikir ve tecrübe paylaşımının gerçekleşecek olmasıdır. Buna bağlı olarak uluslararası benzerlikler ve farklılıklar dikkate alınarak kent için farklı çözüm yollarının oluşturulabileceği fikri vurgulanmıştır. Ayrıca Hatay ın sorunlarını temel alan ortak akıl platformunu fikrinin ortaya çıkmış olması ve Hatay ın sorunlarına benzer sorunlara sahip diğer illerin tecrübelerini ve çözüm yollarını öğrenmenin kent açısından faydalı olacağı katılımcılar tarafından belirtilmiştir. Hatay Toplantısında tartışılan konu ve sorunların kent yöneticileri ve kalkınma ajansı için de bir fayda sağladığı ve kentte yaşayan farklı kesimler arasında bir sinerji yarattığı vurgulanmıştır. 21

26 4.2.2 PROJENİN ULUSAL İHTİYAÇLARA ADAPTASYONU Projenin ulusal ihtiyaçlara adaptasyonu konusunda temel olarak cevabı aranan soru ulusal ağın sürdürülebilir bir şekilde aktif olabilmesi için yapısının nasıl zenginleştirilebileceği sorusudur. Katılımcılara bu ağa başka hangi kurum-kişi-insiyatif ve şehirlerin dahil olabileceği sorulmuş ve önerileri alınmıştır. Öneriler Bireysel İhtiyaçlar ve Kentsel İhtiyaçlar başlıkları altında toparlanmıştır. Tablo 9: Projenin Ulusal İhtiyaçlara Adaptasyonu BİREYSEL/KİŞİSEL Bu proje kapsamında Hatay da bulunan 4 medeniyetin de aramızda olmasını isterdim Daha etkin rol oynayacak siyasi aktörlere, yapılan bu toplantı raporlarının iletilmesi gerekmektedir Köy muhtarları dahil edilebilir Daha geniş kapsamlı bir toplantı olması lazım. Her kesimden temsilci olması gerekli Burada konuşulanlara verilen yanıtlar homojen olduğundan pek de genele dair gerçekliği yansıttığını düşünmüyorum. Daha halk tabanlı bir katılım bu ağa dahil olsa gerçekliği daha çok yansıtacaktır: Dolmuş şoförleri temsilcisi, Esnaflar temsilcisi, Sanat temsilcisi, Ev kadınları temsilcisi, Farklı ilçelerden temsilciler (her ilçeden), Sokak satıcıları vb. Belediyeler katılmalı ki sorun ve çözümleri yerinde görebilmeliler Ticaret odaları, muhtarlar gibi temsilcilerin olması sektörel ve yerel sorunların ortaya konmasına fayda sağlar Ticaret ve sanayi odası başkanları, yatırım yapan kuruluşlar imar planlarını etkiliyorlar Üniversitelerin katılımı ağırlıklı olabilir. Eğitim her şeyin başı Katılımcı sayısı ve çeşitliliği artırılabilir PROJENİN ULUSAL İHTİYAÇLARA ADAPTASYONU KENTSEL Bağımsız inisiyatiflere yönetimde söz hakkı sağlanmalı Engellilerin sorunlarına yönelik bir engelli derneği davet edilebilir TR63 bölge olarak, oradaki aktörler de sürece dahil edilebilir. Kentler arasındaki dinamik ve potansiyeller nasıl harekete geçiriliri tartışmak İnisiyatifler mevcuttur. Ama yönetimle ters düşen kurumların susturulması söz konusu Birbirinden öğrenme süreci kültürel etkinlikler, sosyal iletişim ağları ve yerel, yaygın basın Ulusal ağ çalıştayları farklı özellik ve kültüre sahip merkezlerde yapılmalı Bağımsız inisiyatif olmalı. Yemek sektörü ve tanıtımı konusunda iştigal eden unsurları ortaya çıkartmak Kaybolan meslekleri icra eden sanatkarları toplamak gibi bir inisiyatif Eskişehir, Mardin, Diyarbakır, Mersin, Konya, Antep, Adıyaman, Urfa, Rize ve Karadeniz bölgesi, Ege bölgesini temsilen illerden biri seçilebilir Son senelerde kentsel gelişimde bulunan şehirlerden birkaçı eklenebilir. Gelişme sürecinde neler etkin bunlar öğrenilebilir 22