A KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI (KPSS)

Transkript

1 ÖSYM T.C. YÜKSEKÖĞRETİM KURULU ÖĞRENCİ SEÇME VE YERLEŞTİRME MERKEZİ KMU PERSONEL SEÇME SINVI (KPSS) LİSNS DÜZEYİ ( Grubu ve Öğretmenlik) 1 Temmuz 007 LN BİLGİSİ TESTİ (ÇLIŞM EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ-EKONOMETRİ-İSTTİSTİK- DİKKT! KMU YÖNETİMİ-ULUSLRRSI İLİŞKİLER) SINV BŞLMDN ÖNCE ŞĞIDKİ UYRILRI MUTLK OKUYUNUZ. 1. dınızı, soyadınızı, T.C. Kimlik Numaranızı ve sınav salon numaranızı aşağıya yazınız. DINIZ :... SOYDINIZ :... T.C. KİMLİK NUMRNIZ :... SINV SLON NO. :.... Soru kitapçığınızın türü dır. Bunu cevap kâğıdınızdaki ilgili yere aşağıda gösterildiği şekilde aynen kodlayınız ve salon görevlisinin de ilgili yere kodladığınız bilgiyi onaylamasını sağlayınız. SORU KİTPÇIĞI TÜRÜ B C D Paraf Paraf Paraf Paraf Bu kodlamayı cevap kâğıdınıza yapmadığınız veya yanlış yaptığınız takdirde sınavınızın değerlendirilmesi mümkün değildir. 3. lan Bilgisi Testi için verilen toplam cevaplama süresi 10 dakikadır (3,5 saat). 4. lan Bilgisi Testi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Ekonometri, İstatistik, Kamu Yönetimi ve Uluslararası İlişkiler testlerinden oluşmaktadır. Her testte 40 soru vardır. Bu testlerin başladıkları sayfalar şöyledir: Çalış. Eko. ve End. İliş. 1 Ekonometri 7 İstatistik 1 Kamu Yönetimi 9 Uluslararası İlişkiler 37 Puanının hesaplanmasını istediğiniz testi mutlaka cevaplayınız. 5. Cevaplamaya istediğiniz testten ve sorudan başlayabilirsiniz. Her soru ile ilgili cevabınızı, cevap kâğıdında o soru için ayrılmış olan yere işaretlemeyi unutmayınız. 6. Testler puanlanırken her testteki doğru cevaplarınızın sayısından yanlış cevaplarınızın sayısının dörtte biri düşülecek ve kalan sayı o testle ilgili ham puanınız olacaktır. Bu nedenle hakkında hiçbir fikrinizin olmadığı soruları boş bırakınız. ncak, soruda verilen seçeneklerden birkaçını eleyebiliyorsanız kalanlar arasından doğru cevabı kestirmeye çalışmanız yararınıza olabilir. 7. Sınavda uyulacak diğer kurallar bu kitapçığın arka kapağında verilmiştir. Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının Merkez'imizin yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

2 ÇLIŞM EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ sayılı İş Kanunu na göre, iş yerinin devri halinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devreden ve devralan birlikte sorumludur. Bir iş yerinde; I. birleşme, II. satım, III. tür değişmesi şeklindeki devir türlerinin hangilerinde bu birlikte sorumluluk hükümleri uygulanmaz? ) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III KPSS-B-PÖ/ İşverenin iş sağlığı ve güvenliğinden kaynaklanan işçiyi gözetme borcu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) İş ve sosyal güvenlik mevzuatında, sigortalı veya hak sahiplerinin Sosyal Sigortalar Kanunu ile sağlanan haklar dışında kalan zararlarını işverenlerden isteyip isteyemeyecekleri konusunda bir düzenleme yer almamaktadır. B) İşverenin işçiyi gözetme borcuna aykırı davranışlarından kaynaklanan sorumluluğu, yalnızca işçinin uğradığı maddi zarara ilişkin olarak gerçekleşebilir. C) Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamı dışında kalan ve işverenin gözetim borcuna aykırı davranışı sebebiyle kaza geçiren işçinin uğradığı zararın tümünü işveren karşılamak zorundadır. D) Meslek hastalığı sonucu ölen işçinin desteğinden yoksun kalan yakınları, sözleşmeye aykırılık nedenine dayalı olarak işverenden destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilir sayılı İş Kanunu na göre, ücretle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) İşveren işçinin kendisine kasten zarar vermesi durumunda dahi zararını işçinin ücretinden mahsup edemez. E) Kendisi ile geçici iş ilişkisi kurulan geçici işveren, işçiyi gözetme borcundan işverenle birlikte sorumludur. B) Sözleşmede nakden kararlaştırılan ücret işçiye hiçbir şekilde parasal değeri olan malla ifa edilemez. C) Ödeme gününden itibaren 0 gün içinde ücreti mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. D) İşçi, zamanında ödenmeyen ücreti için işvereninden mevduata uygulanan en yüksek faiz oranında faiz talep edebilir. E) İşveren toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası veremez sayılı İş Kanunu na göre, bir iş yerinin çalışma konusunu kısmen veya tamamen değiştiren işveren, çalışma konusunu en geç ne kadar süre içinde bölge çalışma müdürlüğüne bildirmek zorundadır? sayılı İş Kanunu na göre, aşağıdakilerden hangisi işverene, iş akdini haklı nedenle derhal fesih hakkı vermez? ) İşçinin işverenin güvenini kötüye kullanması B) İşçinin haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iş günü işe gelmemesi C) İşçinin işverenden izin almaksızın 1 ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü işe gelmemesi D) İşçinin haklı bir sebebe dayanmaksızın 1 ay içerisinde 3 iş günü işe gelmemesi E) İşçinin, iş yerinin malı olan makineleri 10 günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara uğratması ) 1 hafta B) 15 gün C) 1 ay D) 45 gün E) 4 ay 1

3 6. şağıdakilerden hangisi kıdem tazminatı hesabında esas alınan ücrete dahildir? ) Fazla çalışma ücreti B) Yıllık izin ücreti KPSS-B-PÖ/ sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu na göre, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az yüzde kaçını kaybetmiş olanlar sürekli iş göremez sayılır? ) % 10 B) % 0 C) % 33 D) % 40 E) % 50 C) Çalışılan hafta tatili karşılığı alınan ücret D) Sözleşmede belirlenen çocuk ve aile zammı E) Ulusal bayram ücreti 10. BĞ-KUR hangi yılda kurulmuştur? 7. Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu na göre, yetki itirazı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) 1946 B) 1950 C) 1965 D) 1971 E) 198 ) Toplu iş sözleşmesi birden fazla bölge çalışma müdürlüğünün yetki alanına giren işyerlerini kapsadığı hallerde yetki itirazı nkara daki iş mahkemesine yapılır. B) İşletme toplu iş sözleşmesi için itiraz, işletme merkezinin bulunduğu yerdeki iş mahkemesine yapılır. C) Mahkemeye yapılan yetki itirazı, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur. D) Kurulu bulunduğu iş kolunda çalışan işçilerin % 10 unu temsil edemeyen sendika yetki itirazında bulunamaz. E) Üye sayılarının tespitinde maddi hata iddiasıyla yapılan yetki itirazlarında mahkemenin verdiği karar kesin değildir, temyiz edilebilir. 11. Sosyal güvenlik sisteminin bireylere sağladığı karşılıkların bireylerin ödediği primlerden daha büyük olması durumunda aşağıdakilerden hangisi etkilenmez? ) Bireyin tüketimi B) Bireyin tasarrufu C) Bireyin emek arzı D) Bireyin boş zamanı E) Bireyin sektörel istihdam tercihi 8. Grev ve lokavtın hizmet akitlerine etkisi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) Yasal bir greve katılma veya böyle bir greve katılmaya teşvik etme nedeniyle bir işçinin iş akdi feshedilemez. B) İşveren grev sebebiyle akdi ilişkileri askıda kalan işçilerin grevin başlamasından önce işleyen ücretlerini ödemek zorunda değildir. C) Yasal lokavta uğramış olan işçilerin iş akitlerinden doğan hak ve borçları lokavtın sona ermesine kadar askıda kalır. D) Grev süresince iş akitleri askıda kalan işçilere bu dönem için işverence ücret ve sosyal yardımlar ödenemez. 1. şağıdakilerden hangisi işsizlik sigortası fonunun giderleri arasında yer almaz? ) Hastalık sigortası primleri B) nalık sigortası primleri C) İş kazası primleri D) Meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi giderleri E) İşsizlik ödeneği E) Grevde geçen süre işçinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınamaz.

4 13. şağıdakilerden hangisi, dağıtım yöntemini uygulayan gelişmiş ülkelerde, sosyal güvenlik sistemi krizine yol açan temel etmenlerden biri değildir? ) Kurumsal yapı yetersizlikleri B) Cömert sosyal yardım uygulamaları C) Yaşam beklentisinin yükselmesi D) İşsizlik ve sosyal dışlanmada artış E) Doğum oranlarının düşmesi KPSS-B-PÖ/ sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu nun analık sigortası düzenlemeleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) nalık sigortası primi işçi ve işveren tarafından ortak ödenir. B) Sigortalı kadın, analık hali nedeniyle gerekirse yurt içinde başka bir yere gönderilebilir. C) Sigortalı kadının yardımlardan yararlanabilmesi için, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün analık sigortası priminin ödenmiş olması şarttır. D) Geçici iş göremezlik ödeneğinin süresi çoğul gebelik durumunda artırılır. E) Sigortalı kadına çocuğunun ölü doğmaması şartıyla emzirme yardımı verilir. 14. şağıdakilerden hangisi, Türkiye de sosyal güvenlik sistemini yeniden yapılandırma çabalarında öncelikli bir neden değildir? ) Sistemin finansal açıklarının artması B) Kurumsal yapıda standart yokluğu C) Kayıt dışı istihdamın yaygınlığı D) Cinsiyet ayrımcılığının varlığı E) Tüm nüfusun sosyal güvenlik kapsamında olmayışı 17. şağıdakilerden hangisi bireysel emeklilik programlarından beklenen yararlardan biri değildir? ) Kamu harcamalarını azaltması B) İşletme kapsamında iş gücünün sürekliliğini sağlaması C) Gelirin yeniden dağılımını sağlaması D) Sermaye birikimine katkıda bulunması E) Emeklilik döneminde kamu emeklilik programlarına göre daha yüksek gelir sağlaması 15. şağıdakilerden hangisi, sosyal güvenlik sistemlerinin finansman krizini aşmada, gider azaltıcı önlemler arasında yer almaz? ) Emeklilik yaşının yükseltilmesi B) Prim oranlarının artırılması C) ylık bağlama oranlarının düşürülmesi D) Emeklilik ödemelerine hak kazanma koşullarının zorlaştırılması E) Sağlık giderlerine sigortalının katkı payının artırılması 18. şağıdakilerden hangisi, sosyal güvenlik sistemi yoluyla gelirin yeniden dağıtılmasında adaletin sağlanmasına katkıda bulunur? ) Sistemden sağlanan karşılıkların, çalışılan dönemdeki gelir ile orantılı olması B) Prime esas tavan ve taban kazanç arasındaki açığın daralması C) Prim yükünün yansıtılması D) Karşılıkların belirlenmesinde, sigortalıların bazı öznel durumlarının dikkate alınması E) Sigorta primlerinin vergi matrahından indirilmesi 3

5 19. şağıdakilerden hangisi iş gücü talebinin ücret esnekliğini etkileyen faktörlerden biri değildir? ) İş gücünün ürettiği nihai ürün talebinin fiyat esnekliği B) İş gücünün diğer üretim faktörleri ile ikame esnekliği C) Diğer üretim faktörlerinin arz esnekliği D) İş gücünün toplam maliyet içindeki payı E) İşe başlama maliyetlerinin büyüklüğü KPSS-B-PÖ/ Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye de 006 yılında kadın ve erkek iş gücüne katılma oranları aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? Kadın Erkek ) 51,4 60,8 B) 41, 55,3 C) 30,5 69,3 D) 4,9 71,5 E) 18,7 79,6 0. Çalışma yaşamında fonksiyonel esneklik tanımı aşağıdakilerden hangisidir? ) Firmaların ekonomik ve teknik koşullara bağlı olarak iş gücü miktarını kolayca ve hızla belirleyebilmeleri B) İş gücünün firma içinde değişik işleri yapabilme yeteneğine kavuşması ve insan kaynakları yönetiminin önem kazanması C) Belirli süreli iş kontratlarının belirsiz süreli iş kontratlarının yerini alması D) İşverenin iş gücü maliyetini istediği gibi belirleme olanağına sahip olması 4. şağıdakilerden hangisi faal nüfus içinde yer alır? ) İşsizler B) Ev kadınları C) Öğrenciler D) İrat sahipleri E) Emekliler E) Geleneksel çalışma biçimleri dışında atipik istihdam biçimlerinin uygulanması 1. şağıdakilerden hangisi ücret dışı bir maliyet unsuru değildir? ) Çocuk yardımı B) Kira yardımı C) Fazla mesai ödemesi D) Sağlık sigortası primleri E) Emeklilik primleri 5. Keynes e göre istihdam seviyesini aşağıdakilerden hangisi belirler? ) Efektif mal talebi B) Toplam mal talebi C) Toplam mal arzı D) Reel ücret E) Parasal ücret. şağıdakilerden hangisi rekabetci iş gücü piyasalarında ücret farklılıklarının ortaya çıkmasına neden olmaz? ) Çalışma ortamındaki farklılıklar B) sgari ücret uygulaması C) İstihdamın sürekli veya geçici olması D) İşin taşıdığı risk E) İşin gerektirdiği eğitim düzeyi 6. İşsizliğin tanımında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? ) Herhangi bir işte çalışmıyor olmak B) İşe başlamaya hazır olmak C) İş aramakta olmak D) Çalışma çağında olmak E) Çalıştığı halde yeni bir iş aramak 4

6 7. şağıdakilerden hangisi gelirler politikasının amaçlarından biri değildir? ) Tam istihdam düzeyine yaklaşıldığında nihai olarak maliyet baskısından kaynaklanan enflasyonu önlemek B) Toplam gelirin bölüşüm sürecine etki ederek bu bölüşümün enflasyona ve işsizliğe neden olmasını önlemek C) Farklı gelir gruplarının gelir artış taleplerini uzlaştırıcı bir rol üstlenmek KPSS-B-PÖ/ yıllarında yaygın olan üretim modeli ve bu modelin ortaya çıktığı kabul edilen ülke aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? ) Esnek uzmanlaşma Japonya B) Yalın üretim modeli İngiltere C) Esnek üretim sistemleri modeli lmanya D) Kitlesel seri üretim modeli BD E) Toplam kalite yönetimi modeli İtalya D) Gerçek ücretin tam esnekliğini sağlamak E) Makro düzeyde etkili ücret pazarlığının sosyal diyalog yoluyla yapılmasını sağlamak 31. Türkiye de sendikaların üye sayısı ve etkinlik yoğunluğu dikkate alındığında, aşağıdakilerden hangisi sendikal hareketlenme dönemlerinden biri değildir? ) B) C) D) E) lerden bu yana, vrupa Birliği ülkelerine aşağıdaki amaçlardan hangisiyle gitmek isteyenlere göçü önleme gerekçesiyle izin verilmemektedir? ) ile birleşmesi kapsamında aile üyelerine katılmak B) Vasıfsız beden işlerinde çalışmak C) İltica başvurusunda bulunmak D) Yüksek vasıflı işlerde çalışmak E) Yükseköğrenim görmek 3. Nüfus ve sosyal politika ilişkisi açısından, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) Nüfusun nitelikleri iş gücü verimliliğine yansır. B) Nüfusun yapısal özellikleri iş kollarının belirlenmesi açısından önemlidir. C) Nüfus, iş gücüne katılma oranı üzerinde etkilidir. D) Nüfus, toplam iş gücü arzına bağlı uzun dönemli ekonomik politikaların oluşturulmasında etkilidir. E) Nüfus özellikle eğitim, sağlık, barınma ve ulaştırma yatırımlarını etkiler. 9. şağıdakilerden hangisi uluslararası sosyal politika metinlerinden biri değildir? ) Versay Barış ntlaşması (1919) B) Filadelfiya Bildirgesi (1944) C) Roma ntlaşması (1957) D) Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi (1966) E) Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (1966) 33. şağıdakilerden hangisi vrupa İstihdam Stratejisi nin hedeflerinden biri değildir? ) İşletmelerin işten çıkarma ve işe alma politikalarını tam istihdam stratejisiyle uyumlu hale getirmelerinin sağlanması B) Tam istihdama yönelim stratejisinde iş gücü piyasasının serbestleştirilmesi C) Daha fazla sayıda kişinin iş gücü piyasasına girmesinin ve piyasada kalmasının sağlanması D) İnsan sermayesine daha fazla ve daha etkin yatırım yapılması E) İyi yönetişim yoluyla istihdam politikalarına ilişkin reformların gerçekleştirilmesi 5

7 34. şağıdakilerden hangisi işçi ile işveren arasında toplu pazarlığın konusu değildir? ) İşletmenin rekabet stratejisi B) Ücret ve ücretlendirme yöntemleri C) İşletmenin fiziki çalışma koşulları D) Çalışma yöntemleri KPSS-B-PÖ/ Çalışan sınıfın artan refah karşısında kendisinin orta sınıfa ait olduğunu hissetmesi aşağıdaki kavramlardan hangisiyle adlandırılmaktadır? ) Proleterleşme B) Yabancılaşma C) Pasifleşme D) Politikleşme E) Burjuvazileşme E) Toplu iş sözleşmesinin kapsamı 35. şağıdaki sendikal yaklaşımlardan hangisi karşısında verilen kişi ile birlikte anılır? ) narko Sendikalizm G. Sorel B) Genel Grev S. Gompers C) Hıristiyan Sendikacılık P. J. Proudhon D) Marksist Leninist Sendikacılık. De Mun 39. Örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için yapılması gereken işlerin üretim süreci boyunca her çalışana görev olarak paylaştırılmasına ne ad verilir? ) Eşgüdüm B) İş bölümü C) İş analizi D) Yönetim E) İş doyumu E) Tarafsız Sendikal Eylem. Bebel 36. Sosyal politika alanında sosyal taraf olarak kabul edilenlere yönetişim yaklaşımının eklemiş olduğu yeni grup aşağıdakilerden hangisidir? ) Toplu pazarlık sürecinde yer alan hükûmet temsilcileri B) Farklı iş kollarında etkinlik gösteren işçi sendikaları konfederasyonları C) İşçi ve işveren sendikaları dışında kalan sivil toplum örgütleri ve özel sektör kuruluşları 40. Kişinin yapmayı bildiği bir işi, kendisini izleyen başka kişilerin var olduğu ortamlarda yalnız başınayken yaptığından daha iyi ve gayretli olarak yapması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? ) Sosyal öğrenme B) Sosyal rol C) Sosyal hızlandırma D) İçselleştirme E) Özdeşim kurma D) İşveren sendikaları konfederasyonu E) Kamu sektöründe memur ya da işçi statüsünde çalışanların sendikaları 37. Çalışma yaşamını yapısal değişkenlerle açıklamaya çalışan düşünür aşağıdakilerden hangisidir? ) Emile Durkheim B) Max Weber C) dam Smith D) Karl Marx ÇLIŞM EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ TESTİ BİTTİ. CEVPLRINIZI KONTROL EDİNİZ. E) nthony Giddens 6

8 EKONOMETRİ KPSS-B-PÖ/ SORULRI ŞĞIDKİ BİLGİLERE GÖRE CEVPLYINIZ. β β β ( ) Y i = 1 + x + + i k x ik+ u i i = 1,, n denkleminin matrislerle ifadesi Y = X + u dur. Y( nx1 ), β ( kx1 ), X( nxk) ve ( ) β u nx1 boyutludur ve işareti tahmini gösterir. n, tahminde kullanılan veri (örneklem) sayısıdır. (EKK: En Küçük Kareler) 3. β nın tahmin edicisi (estimator) β için, küçük örneklemde Ε β β sonucu geçerlidir. ( ) n iken de aynı sonuç geçerliyse, β hangi iki özelliği sağlamaz? ) Doğrusallık (linearity) ve yeterlilik (sufficiency) B) Doğrusallık ve sapmasızlık (unbiasedness) C) Sapmasızlık ve etkinlik (efficiency) D) simtotik sapmasızlık ve asimtotik etkinlik E) Sapmasızlık ve tutarlılık (consistency) 1. EKK tahmin edicisinin amacı aşağıdakilerden hangisini en küçük yapmaktır? ) Her bir u i B) u Y C) Her bir D) u i i i u i 4. β nın EKK tahmin edicisi β nın normal dağılımlı olabilmesi için aşağıdakilerden hangisi geçerli olmalıdır? ) β nın sabit olması B) Hata terimleri u nun normal dağılımlı olması C) çıklayıcı değişkenler X in normal dağılımlı olması D) Xβ nın normal dağılımlı olması E) u i E) n olması. şağıdaki koşulların hangisinde ( ) sonucu geçerlidir? ) X her örneklemde aynı değeri alır. = E X i u i 0 B) X, Y ile eşanlı (simultaneous) ilişkisi olan bir değişkendir. C) Denklemin matematiksel kalıbı doğru değildir. D) X de ölçme hatası vardır. E) Denklemde bazı gerekli değişkenler yer almamıştır. n n u σ u = ui /n-k ve σ = ui /n; σ u nun iki tahmin edicisi ise, aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru- dur? ) σ u sapmasız, σ u sapmalı tahmin edicidir. B) Her ikisi de sapmalı tahmin edicilerdir. C) σ u tutarsız, σ u tutarlı tahmin edicidir. D) Her ikisi de tutarsız tahmin edicilerdir. E) σ u büyük örneklem, σ u küçük örneklem ile tahminde kullanılır. 7

9 6. β nın EKK tahmin edicilerinin sapmasız ve etkin olması için aşağıdaki varsayımlardan hangisi ge- rekli değildir? ( i = 1,, n ve j = 1,, n dir. ) ) ( ) i σu σu Eu = ; bir sabittir. B) Euu ( i j) = 0'dır. KPSS-B-PÖ/ Denkleme y t değişkeni eklenerek Xt = β1+ βyt + β3yt 1+ β4yt + β5kt 1+ β 6kt + ut denklemi tahmin edilmiş ve H 0 : β 4 = 0 hipotezi için t değeri = 0,68 hesaplanmıştır. İlk denkleminkilere göre ikinci denklemin R değerleri nasıl değişir? R ve C) u i normal dağılmıştır. R R D) Eu ( i ) E) E( Xu i i) = 0'dır. = 0'dır. ) zalır rtar B) rtar Değişmez C) rtar rtar D) Değişmez rtar E) rtar zalır SORULRI ŞĞIDKİ BİLGİLERE GÖRE CEVPLYINIZ. xt = β1+ βyt + β3yt 1+ β4kt 1+ β 5kt + ut denkleminde x reel ihracatta % değişme, y reel yatırımda % değişme ve k reel kurda % değişmedir. şağıda bu denklemin Türkiye ekonomisi verileri ile EKK yöntemi kullanılarak tahmin sonuçları verilmiştir. Parantez içindekiler katsayı standart hatalarıdır. (% 5 an- lamlılık düzeyinde tablo değerleri; t 68,0.05 =,00, 4 t = 1,67, χ = 5,99,F = 3,15,F =,53'tür.) ( ) 68, x t = 0, ,77y t + 0,556y t 1 0,607k t 1 0,15k t ( 0,011) ( 0,070) ( 0,069) ( 0,148) ( 0,150) i 1 n = 73; u = 0,585; R = 0,566; DW =,145; Jarque Bera (Ki kare) = 0,478; Ramsey RESET( Üssel Değişken, F) = 6,79 9. H 0 : β = 0 ve H 0 : β 5 = 0 hipotezlerinin % 5 anlamlılık düzeyinde sınama sonuçları nedir? ) H 0 : β = 0 kabul, çünkü 0,070 <,00 ; H 0 : β 5 = 0 kabul, çünkü 0,150 <,00 B) H 0 : β = 0 kabul, çünkü 0,77 <,00 ; β kabul, çünkü 0,15 <,00 H 0 : 5 = 0 H : β = 0 ret, çünkü 3,96 > 1,67 ; C) 0 H : β = 0 kabul, çünkü 1, 433 < 1, si; R nin değeri kaç- 7. Denklemin düzeltilmiş tır? R H : β = 0 ret, çünkü 3,96 >,00 ; D) 0 H : β = 0 kabul, çünkü 1, 433 <, H : β = 0 ret, çünkü,145 > 1,67 ; E) 0 H : β = 0 ret, çünkü,145 > 1, ) 0,434 B) 0,540 C) 0,666 D) 0,744 E) 0,814 8

10 10. Hipotez sınamalarında sık kullanılan t dağılımlı ve F dağılımlı değişkenlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? KPSS-B-PÖ/ Bu denklemler EKK yöntemi ile tahmin edildikten sonra, aşağıdaki hipotezlerden hangisi için hangi dağılım tablosu kullanılarak sınama yapılabilir? ) t dağılımlı değişken eksi değerler alabilirken, F dağılımlı değişken eksi değerler alamaz. ) H 0 : 4 5 = 0 için β β χ dağılım tablosu B) t dağılımlı değişken, payında normal dağılımlı, paydasında Ki-kare dağılımlı iki değişken olan bir orandır; F dağılımlı değişken, hem payında hem de paydasında Ki-kare dağılımlı değişken olan bir orandır. C) t dağılımlı değişken, hem payında hem de paydasında Ki-kare dağılımlı değişken olan bir orandır; F dağılımlı değişken Ki-kare dağılımlı değişkenlerin toplamından oluşur. B) H 0 : 4 5 β = β = 0 için F dağılım tablosu H : β = 0 ve H : β = 0 için t dağılım tablosu C) H : β = β = 0 için t dağılım tablosu D) H : β + β = 0 için F dağılım tablosu E) D) F dağılımlı değişken t dağılımlı değişkenin karesi olarak ifade edilebilir. E) F dağılımlı değişkenin pay ve paydası için olmak üzere iki serbestlik derecesi (degrees of freedom) vardır; t dağılımlı değişkenin sadece paydası için olmak üzere bir serbestlik derecesi vardır. 1. EKK ile tahminlerinden sonra, denklem I. için uıi ve R ı, denklem II. için uııi ve Rıı elde edilmişse, aşağıdaki eşitliklerden hangisi geçerlidir? ) nrı = nrıı B) u ııi/n 3 = u ııi/n VE 1. SORULRI ŞĞIDKİ BİLGİLERE GÖRE CEVPLYINIZ. i = β1+ β i + β 3 i3 + i ı I. Y X X u, R i = β1+ β i + β3 i3 + β4 i4 + β 5 i5 + i ıı II. Y X X X X v, R I. sınırlanmış (restricted), II. sınırlanmamış (unrestricted) denklemdir. C) D) E) ( ) ( ) uıi u ııi / Rıı R ı / = u ııi /n 5 1 R ıı /n 5 ( ) ( ) uııi uıi n 3 Rıı R ı /n 3 = u/n ıi 5 1 R ıı /n 5 ( ) ( ) uıi u ııi / R ıı / = u/n ıi 5 1 R ı /n 5 9

11 13. VE 14. SORULRI ŞĞIDKİ BİLGİLERE GÖRE CEVPLYINIZ. I. Y = β + β X + β S + β S + β S + β S + u t 1 t t II. Y = β + β X + β D + β D + β S + u i 1 i t ( ) III. Y = β + β X + β S + β S + β S + β D X + u t 1 t t t Bu denklemler, döneminin üç-aylık (çeyrek yıllık) 64 zaman serisi verisi ile tahmin edilecektir. S 1 birinci üç-aylarda 1 diğer üç-aylarda 0, S ikinci üç-aylarda 1 diğer üç-aylarda 0, S 3 üçüncü üç-aylar- KPSS-B-PÖ/ Yukarıdaki denklemler, sabit terim olmadan, aşağıdaki gibi ifade edilmişlerdir. I. Y = β X + β S + β S + β S + β S + u t t t II. Y = β X + β D + β D + β S + u i i t ( ) III. Yt = βxt + β3s1 + β4s + β5s3 + β 6 D1 Xt + ut Bu değiştirilmiş denklemlerden hangileri EKK ile tahmin edilebilir? ) Yalnız I. B) I. ve II. C) I. ve III. D) II. ve III. E) I., II. ve III. da 1 diğer üç-aylarda 0, S 4 dördüncü üç-aylarda 1 diğer üç-aylarda 0 değerlerini alan mevsimlik sabit kukla (dummy) değişkenlerdir. D ve öncesi 1, 000 sonrasında 0; D 000 ve öncesinde 0, 000 sonrasında 1 değerini alan sabit kukla değişkenlerdir. D X eğim kukla değişkenidir.) ( ( ) 1 t 13. Bu denklemlerden hangileri kukla değişken tuzağı nedeniyle EKK ile tahmin edilemez? ) Yalnız III. B) I. ve II. C) I. ve III. D) II. ve III. E) I., II. ve III. 10

12 15. VE 16. SORULRI ŞĞIDKİ BİLGİLERE GÖRE CEVPLYINIZ. ( ) x = β + β y + β y + β k + β k + β S y t 1 t 3 t 1 4 t 1 5 t 6 1 t + β S + u 7 1 t denkleminde, x reel ihracatta % değişme, y reel yatı- rımda % değişme ve k reel kurda % değişme, S 1 bi- rinci üç-aylarda 1, diğer üç-aylarda 0 değerini alan mevsimlik sabit kukladır. şağıda bu denklemin 1987:1-005:4 dönemi için Türkiye ekonomisi üç-aylık verileri ile EKK yöntemi kullanılarak tahmin sonuçları verilmiştir. Parantez içindekiler katsayı tahminlerinin p-değerleridir. (% 5 anlamlılık düzeyinde tablo değerleri; 4 68, t = 1,67, χ () = 5,99 ve F =,53) x = 0, ,339y + 0,65y 0,46k (0,000) (0,000) (0,003) (0,0011) t t 1 t 1 0,109k 0,143(S y ) 0,138S (0,4198) (0,0671) (0,000) t 1 t 1 n = 73; ui = 0,49; R = 0,68; R = 0,653; DW1 =,66 KPSS-B-PÖ/ Bu sonuçlara göre x in 007: dönemi öngörüsü x 007: rudur? için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğ- ) x 007: = 0,055 0, ,339y 007: + 0,65y 007:1 007: 0,46k 0,109k 007:1 006:4 B) x = 0,055 + ( 0,339 0,143) y007: + 0,65y 007:1 0,46k 0,109k 007:1 006:4 C) x 007: = 0, ,339y007: + 0,65y 007:1 007: 0,46k 0,109k 007:1 006:4 x = 0,055 0, ,339 0,143 y + 0,65y 0,46k 0,109k D) ( ) 007: 007: 007:1 007:1 006:4 x = 0,339 0, ,055 0,138 y + 0,65y 0,46k 0,109k E) ( ) 007: 007:1 007:1 006:4 15. Bu sonuçlara göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) Sabit terimin tahmini, birinci üç-aylarda 0,055-0,138, diğer üç-aylarda 0,055 tir. B) Sabit terim t döneminde % 1 ve % 5 anlamlılık düzeylerinde, birinci üç-aylarda diğer üç-aylardan farklıdır. C) Yatırımın t döneminde ihracata etkisinin tahmini, birinci üç-aylarda 0,339-0,143 puan, diğer üçaylarda 0,339 puandır. D) Yatırımın t döneminde ihracata etkisinin tahmini, birinci üç-aylarda 0,339-0,143+0,055-0,138 puan, diğer üç-aylarda 0,339+0,055 puandır. E) Yatırımın t döneminde ihracata birinci üç-aylarda diğer üç-aylara göre % 1 anlamlılık düzeyinde, farklı bir etkisi olmamıştır. 11

13 = β + β + + β + denklemindeki 17. Yt 1 Xt kxtk ut hata terimi ut de birinci sıra artı işaretli içsel bağıntı varsa ve bu bir tanımlama (specification) hatasından kaynaklanıyorsa en doğru çözüm aşağıdakilerden hangisidir? ) İçsel bağıntı, iki açıklayıcı değişken X ti ve X tj arasındaki ilişkiden kaynaklanmış olabilir. Bu değişkenlerden birisi denklemden çıkarılmalıdır. B) Denklem, bir Genelleştirilmiş En Küçük Kareler (GEKK) (Generalized Least Squares) yöntemi olan şamalı Durbin yöntemi ile tahmin edilir. C) Denklem, bir GEKK yöntemi olan Cochrane Orcutt yineleme yöntemi ile tahmin edilir. D) Denkleme eksik kaldığı düşünülen değişkenler eklenir veya denklemin matematiksel biçimi (functional form) değiştirilir. E) Denklem, birinci farkı alındıktan sonra Maksimum Olabilirlik (Maximum Likelihood) yöntemi ile tahmin edilir. KPSS-B-PÖ/ Hata terimi u t birinci sıra içsel bağıntılıdır, ancak varyansı sabittir. e t ise ideal tüm varsayımları sağlayan u t ile ilişkisiz bir başka hata terimidir; ut =ρ ut 1+ et dir. Bu bilgilere göre Cov ( u t, ut ) nedir? ) Var ( u t ) + Var ( e t ) B) ρ Var ( u t ) + Var ( e t ) C) ρ { Var ( u t ) + Var ( t ) D) ρ Var ( u t ) E) ρ ( ) Var u t e } 0.. SORULRI ŞĞIDKİ BİLGİLERE GÖRE CEVPLYINIZ. x = β + β y + β y + β k + β k + u denklemi t 1 t 3 t 1 4 t 1 5 t t Türkiye ekonomisi üç-aylık verileri ile EKK yöntemi kullanılarak tahmin edilmiştir. Parantez içindeki değerler katsayı tahminleri için p-değerleridir. (% 5 an- = β + β + + β + denklemindeki hata terimi ut de içsel bağıntı varsa ve bu bir tanımlama hatasından kaynaklanıyorsa EKK tahmin edicileri nasıl etkilenir? 18. Yt 1 Xt kxtk ut ) Sapmalı ve tutarsızdırlar. B) Sapmalı fakat tutarlıdırlar. C) Sapmasız ve tutarlıdırlar. D) Sapmasız fakat etkin değildirler. E) simtotik sapmasız ve asimtotik etkindirler. lamlılık düzeyinde tablo değerleri, t 68, 0.05 =,00, t68, 0.05 = 1,67, χ ( ) = 5,99, F66 =,53, Durbin- Watson alt sınır dl = 1,494, üst sınır du = 1,735 ) x = 0, ,77y + 0,556y 0,607k 0,15k (0,17) (0,000) (0,000) (0,000) (0,158) t t 1 t 1 t i 1 n = 73; u = 0,585; R = 0,566; DW =,145; Jarque-Bera (Ki-kare) = 0, 478 Breusch-Godfrey (İçsel Bağıntı, Gecikme,F) = 7,49 Breusch-Godfrey (İçsel Bağıntı, Gecikme, Kikare) = 13,50 White (Ki-kare) = 11,69 ; RCH (Ki-kare, 4 Gecikme) = 1,679 1

14 0. Bu denklemde 1. sıra içsel bağıntı yoktur. hipotezini DW 1 istatistiği ile sınama konusunda aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) % 5 anlamlılık düzeyinde bu hipotez kabul edilir. B) % 5 anlamlılık düzeyinde bu hipotez reddedilir. C) % 5 anlamlılık düzeyinde DW 1 değeri 1. belirsizlik alanına düştüğünden bu hipotez için karar verilemez. D) % 5 anlamlılık düzeyinde DW 1 değeri. belirsizlik alanına düştüğünden bu hipotez için karar verilemez. E) Gecikmeli değişkenler y t 1, kt 1ve kt nedeniyle bu hipotezi DW 1 istatistiğiyle sınamak uygun değildir. KPSS-B-PÖ/007. Yukarıdaki denkleme ek olarak, şu iki denklem de tahmin edilmiştir: I. ut = 0,0005 0,0014yt + 0,0003yt 1 0,0007kt 1 + 0,0011k t, R = 0,001 II. ut = 0,0007 0,054yt 0,06yt 1+ 0,0kt 1 0,06kt 0,118 ut 1 0,439 u t, R = 0,185 Bu iki denklem hangi amaçla ve hangi istatistikleri elde etmek üzere tahmin edilmiştir? ) Denklem I., 1. sıra içsel bağıntı yoktur. hipotezini Breusch-Godfrey F-istatistiği ile, denklem II.. sıra içsel bağıntı yoktur. hipotezini Breusch-Godfrey Ki-kare istatistiği ile sınamak üzere tahmin edilmişlerdir. B) Denklem I., 1. ve. sıra içsel bağıntı yoktur. hipotezini Breusch-Godfrey F-istatistiği ile, denklem II. 1. ve. sıra içsel bağıntı yoktur. hipotezini Breusch-Godfrey Ki-kare istatistiği ile sınamak üzere tahmin edilmişlerdir. C) Denklem I. ve II. 1. ve. sıra içsel bağıntı yoktur. hipotezini Breusch-Godfrey Ki-kare istatistiği ile, denklem II. 1. ve. sıra içsel bağıntı yoktur. hipotezini Breusch-Godfrey F-istatistiği ile sınamak üzere tahmin edilmişlerdir. 1. Yukarıdaki denklemde 1. ve. sıra içsel bağıntı yoktur. hipotezini sınama konusunda aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) % 5 anlamlılık düzeyinde bu hipotez F ve Ki-kare istatistiklerine göre kabul edilir. B) % 5 anlamlılık düzeyinde bu hipotez F-istatistiğine göre ret, Ki-kare istatistiğine göre kabul edilir. D) Denklem I. ve II. 1. ve. sıra içsel bağıntı yoktur. hipotezini Breusch-Godfrey F-istatistiği ile, denklem II. 1. ve. sıra içsel bağıntı yoktur. hipotezini Breusch-Godfrey Ki-kare istatistiği ile sınamak üzere tahmin edilmişlerdir. E) Denklem I.. sıra içsel bağıntı yoktur. hipotezini Breusch-Godfrey F-istatistiği ile, denklem I. ve II.. sıra içsel bağıntı yoktur. hipotezini Breusch-Godfrey Ki-kare istatistiği ile sınamak üzere tahmin edilmişlerdir. C) % 5 anlamlılık düzeyinde bu hipotez F ve Ki-kare istatistiklerine göre reddedilir. D) % 5 anlamlılık düzeyinde F ve Ki-kare istatistiklerine göre 1. sıra içsel bağıntı yoktur,. sıra içsel bağıntı vardır. E) % 5 anlamlılık düzeyinde F ve Ki-kare istatistiklerine göre. sıra içsel bağıntı yoktur, 1. sıra içsel bağıntı vardır. 13

15 β β β denkleminde deği- 3. Yi = 1+ Xi + + kxik + ui şen varyans (heteroskedasticity) sorunu, hipotez sınamalarını ve EKK tahmin edicilerini nasıl etkiler? ) Hipotez sınamaları güvenilirdir; EKK tahmin edicileri sapmalıdır fakat tutarlıdır. B) Hipotez sınamaları güvenilirdir; EKK tahmin edicileri sapmalıdır fakat etkin değildir. C) t-istatistiği ile yapılan sınamalar güvenilir değildir, katsayılar sıfırdan farklıyken farksız görünür; EKK tahmin edicileri etkindir fakat tutarsızdır. D) F-istatistiği ile yapılan sınamalar güvenilir değildir, katsayılar sıfırdan farksızken farklı görünür; EKK tahmin edicileri etkindir fakat tutarsızdır. E) t ve F istatistikleri ile yapılan sınamalar güvenilir değildir, katsayılar sıfırdan farksızken farklı görünür; EKK tahmin edicileri etkin değildir. KPSS-B-PÖ/007 Yi = β1+ βxi + + β kxik + ui denkleminde çoklu bağıntı (multicollinearity) sorunu t-istatistiğiyle yapılan hipotez sınamalarını ve EKK tahmin edicilerini nasıl etkiler? 4. ) Sınamalar güvenilir değildir, katsayılar sıfırdan farklıyken farksız görünür; EKK tahmin edicileri bu sorundan etkilenmez. B) Sınamalar güvenilir değildir, katsayılar sıfırdan farksızken farklı görünür; EKK tahmin edicileri sapmalıdır fakat tutarlıdır. C) Sınamalar güvenilir değildir, katsayılar sıfırdan farksızken farklı görünür; EKK tahmin edicileri etkin değildir. D) Sınamalar güvenilirdir; EKK tahmin edicileri etkindir fakat tutarsızdır. E) Sınamalar güvenilirdir; EKK tahmin edicileri bu sorundan etkilenmez. 14

16 5. VE 6. SORULRI ŞĞIDKİ BİLGİLERE GÖRE CEVPLYINIZ. x = β + β y + β y + β k + β k + u denklemi t 1 t 3 t 1 4 t 1 5 t t Türkiye ekonomisi üç-aylık verileri ile EKK yöntemi kullanılarak tahmin edilmiştir. Parantez içindeki de- ğerler katsayı tahminleri için p-değerleridir. (% 5 an- lamlılık düzeyinde tablo değerleri; t 68, 0.05 =,00, ( ) ( ) t68, 0.05 = 1,67, χ 4 = 9,488, χ 8 = 15,507, 4 8 F66 = 3,15, F68 =,53, F64 =,10 ) x = 0, ,77y + 0,556y 0,607k 0,15k (0,17) (0,000) (0,000) (0,000) (0,158) t t 1 t 1 t i 1 n = 73; u = 0,585; R = 0,566; DW =,145; Jarque-Bera (Ki-kare)=0,478; Ramsey-RESET ( Üssel Değişken, F)=6,79; White (Ki-kare, 8 değişken)=11,69; RCH (4 Gecikme, Ki-kare)=1,678 KPSS-B-PÖ/ Yukarıdaki denklemde Otoregresif koşullu değişen varyans sorunu yoktur. hipotezini sınama konusunda aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) Ramsey-RESET ( Üssel Değişken, F) = 6,79 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde reddedilir. B) Ki-kare = n R = 73 0,566 = 41,3 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde reddedilir. C) RCH (4 Gecikme, Ki-kare) = 1,678 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde kabul edilir. D) Jarque-Bera (Ki-kare) = 0,478 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde kabul edilir. E) White (Ki-kare, 8 değişken) = 11,69 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde kabul edilir. 5. Bu denklemde Değişen varyans sorunu yoktur. hipotezini sınama konusunda aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) Ki-kare = n R = 73 0,566 = 41,3 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde reddedilir. B) White (Ki-kare, 8 değişken) = 11,69 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde kabul edilir. C) Ramsey-RESET ( Üssel Değişken, F) = 6,79 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde reddedilir. D) Jarque-Bera (Ki-kare) = 0,478 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde kabul edilir. E) RCH (4 Gecikme, Ki-kare) = 1,678 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde reddedilir. 15

17 SORULRI ŞĞIDKİ BİLGİLERE GÖRE CEVPLYINIZ. x = β + β y + β y + β k + β k + u denklemi t 1 t 3 t 1 4 t 1 5 t t Türkiye ekonomisi üç-aylık verileriyle EKK yöntemi kullanılarak tahmin edilmiştir. Parantez içindeki değerler katsayı tahminleri için p-değerleridir. (% 5 an- lamlılık düzeyinde tablo değerleri t 68, 0.05 =,00, 68, 0.05 ( ) ( ) ( ) t = 1,67, χ = 5,99, χ 4 = 9,488, χ 8 = 15,507, F = 3,15, F =,53, F =,10 ) KPSS-B-PÖ/ Yukarıdaki denklemde matematiksel biçim hatası varsa EKK tahmin edicileri nasıl etkilenir? ) Sapmasız fakat tutarlı olurlar. B) Sapmalı fakat asimtotik sapmasız olurlar. C) Sapmasız fakat etkin olurlar. D) Sapmalı ve tutarsız olurlar. E) simtotik sapmasızdırlar fakat etkin değildirler. x = 0, ,77y + 0,556y 0,607k 0,15k (0,17) (0,000) (0,000) (0,000) (0,158) t t 1 t 1 t i 1 n = 73; u = 0,585; R = 0,566; DW =,145; Jarque-Bera (Ki-kare) = 0,478 IC (kaike) = 1,85; SC (Schwartz) = 1,696; White (Ki-kare) = 11,69 Ramsey-RESET ( Üssel Değişken, F) = 6,79; RCH (4 Gecikme, Ki-kare) = 1, Yukarıdaki denkleme kt 3değişkeni eklenerek xt = β1+ βyt + β3yt 1+ β4kt 1+ β5kt + β 6kt 3 + ut denklemi tahmin edilmiş ve aşağıdaki sonuç alınmıştır. Parantez içindeki değerler katsayı tahminleri için p-değerleridir. x = 0, ,75y + 0,554y 0,60k (0,14) (0,000) (0,000) (0,000) t t 1 t 1 0,13k + 0,084k t t 3 (0,169) (0,85) 7. Bu denklemde Matematiksel biçim hatası yoktur. hipotezi hangi istatistikle sınanabilir ve sınama sonucu nedir? ) Ramsey-RESET ( Üssel Değişken, F) = 6,79 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde reddedilir. B) Ki-kare = n R = 73 0,566 = 41,3 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde reddedilir. C) IC (kaike) = 1,85 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde kabul edilir. D) Jarque-Bera (Ki-kare) = 0,478 değerini kullanarak sınanabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde kabul edilir. E) SC (Schwartz) = 1,696değerini kullanarak sına-nabilir ve % 5 anlamlılık düzeyinde kabul edilir. i 1 n = 7; u = 0,584; R = 0,567; DW =,113; Jarque-Bera (Ki-kare) = 0,478; IC (kaike) = 1,809; SC (Schwartz) = 1,60; White (Ki-kare) = 18,386 Ramsey-RESET ( Üssel Değişken, F) = 6,597; RCH (4 Gecikme, Ki-kare) = 0,369 Bu sonuçlara göre bu denklemde k t değişkeni için en iyi (optimum) gecikme (lag) sayısı nedir? ) 3 tür, çünkü R neredeyse değişmemiştir. B) 3 tür, çünkü DW 1 neredeyse değişmemiştir. C) 3 tür, çünkü IC (kaike) ve SC (Schwartz) değerleri artmıştır. D) dir, çünkü R ve DW 1 değerleri neredeyse değişmemiştir. E) dir, çünkü IC (kaike) ve SC (Schwartz) değerleri artmıştır. 16

18 30. Yt = + Xt + ut α β denkleminde X t beklenti değişkenidir. X t, uyarlamalı (intibakçı) beklenti varsayımına göre oluşuyorsa X ( ) t = 1 λ Xt+ Xt 1+ X t + λ λ dır. Bu varsayımı Y t denklemine yansıtarak ve Koyck dönüştürmesi yaparak Y t denklemi nasıl ifade edilebilir? α β λ λ ) Yt = + Xt + Yt 1+ v t, vt = ut ut 1 Yt = 1 λ + 1 Xt + λyt 1+ v t, v = u λu B) α( ) β( λ) t t t 1 C) Y = α + βx + λy + v, v = u λu( 1 λ ) t t t 1 t t t Y = 1 λ + β 1 λ X + λy + v,v = u βu D) ( ) ( ) t t t 1 t t t t 1 E) ( ) α λ β λ Yt = 1 + Xt + Yt 1+ v t, vt = ut ut 1 KPSS-B-PÖ/ şağıdaki modelde, Y ler içsel, X ler önceden belirlenmiş (predetermined) değişkenlerdir. I. Y1t = α1 + αx1t + α3xt + u1t II. Yt = β1 + βy1t + β3y3t + ut III. Y = γ + γ Y + γ X + u 3t 1 t 3 t 3t Bu denklemlerin hangi yöntemlerle tahmin edilmesi uygundur? ) Denklem I. ve III. şamalı En Küçük Kareler (EKK) ile, denklem II. EKK ile tahmin edilmelidir. B) Denklem I. ve II. EKK ile, denklem III. EKK ile tahmin edilmelidir. C) Denklem I. EKK ile, denklem II. ve III. Dolaylı En Küçük Kareler (DEKK) ile tahmin edilmelidir. D) Denklem I. ve II. EKK ile, denklem III. DEKK ile tahmin edilmelidir. E) Denklem I. EKK ile, denklem II. ve III. EKK ile tahmin edilmelidir. 17

19 SORULRI ŞĞIDKİ BİLGİLERE GÖRE CEVPLYINIZ. Ct = a1+ ayt + ut1 It = b1+ byt + b3rt + ut Yt = Ct + It + Gt modelinde, C özel tüketim, Y toplam gelir, I özel yatırım, R faiz oranı ve G kamu harcamasıdır. C, I ve Y içsel değişkenlerdir. KPSS-B-PÖ/ Yukarıdaki modelin ikinci (özel yatırım) denklemi DEKK yöntemi ile tahmin edilirse, aşağıdaki sonuçlardan hangisi ortaya çıkar? ) Sapmasızlık özelliğini sağlar, ancak en küçük varyans özelliğini sağlamaz. B) Sapmasızlık özelliğini sağlamaz, ancak tutarlılık özelliğini sağlar. C) Sapmasızlık ve tutarlılık özelliklerini sağlamaz, ancak en küçük varyans özelliğini sağlar. D) İkinci denklem DEKK yöntemiyle tahmin edilemez, çünkü ayırt etme koşullarını sağlamaz. E) Sapmasızlık, tutarlılık ve en küçük varyans gibi tüm özellikleri sağlar. 3. Bu modelin indirgenmiş biçiminden (reduced form) elde edilen özel tüketimin kamu harcaması çarpanı aşağıdakilerden hangisidir? ) 1/ ( 1 a b ) B) a C) 1+ a D) a /( 1 a b ) E) 1/ ( 1+ a + b ) 35. Yukarıdaki model için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) Bu modelden öngörü elde edilemez, çünkü dinamik değildir. 33. Yukarıdaki modelin birinci (özel tüketim) denkleminin şamalı EKK (EKK) ve 3 şamalı EKK (3EKK) yöntemleri ile tahmini hangi durumda aynı sonucu verir? ) Bu denklem tam ayırt etme (exact identification) koşullarını sağlamışsa B) Bu denklem fazladan ayırt etme (over identification) koşullarını sağlamışsa C) ut1 ve u t hata terimlerinin varyansları sabitse B) Modelin hata terimleri u t1 ve u t de değişen varyans olup olmadığı Goldfeld-Quandt testi ile araştırılabilir. C) Üçüncü denklem tahmin edilmez, çünkü bir özdeşliktir. D) İkinci denklem tam ayırt edilmiştir (exactly identified). E) Birinci denklem fazladan ayırt edilmiştir (over identified). D) ( ) ( ) Eut1 = Eut = 0ise E) ( ) Cov u t1, ut = 0 ise 18

20 36. X ve Y değişkenleri arasında Granger nedenselliği (causality) araştırmak üzere aşağıdaki denklemler verilmiştir, burada α1, α, β1, β, λ1, θ 1 katsayılar; u 1, u, v1 ve v hata terimleridir. p p Yt = α1jyt j + αjxt j + u1t j= 1 j= 1 p p Xt = β1jyt j + βjxt j + ut j= 1 j= 1 p Yt = λ1jyt j + v1t j= 1 p Xt = θ1jxt j + vt j= 1 Bu denklemleri kullanarak, X, Y nin Granger nedeni değildir. hipotezini test etmek için aşağıdaki test istatistiklerinden ve bilgilerden hangisi kullanılmalıdır? ( EKK tahminidir.) ) t-istatistiği, u 1 B) t-istatistiği, v 1 C) Ki-kare istatistiği, u 1 ve u D) F-istatistiği, v 1 ve u 1 E) F-istatistiği, u 1 ve u KPSS-B-PÖ/ şağıdaki denklemler, her ikisi de birinci dereceden bütünleşik (I(I)) olan para arzı (m) ve fiyat indeksi (p) arasındaki ilişkileri inceleyebilmek için 50 örnek veri kullanılarak tahmin edilmiştir. Parantez içindeki sayılar t-istatistikleri, DF( u t ) ise hata terimine ilişkin Dickey-Fuller istatistiğidir (%1 anlamlılık düzeyinde tablo değeri = 3,6 ). (1) mt = 0,10 + 0,99pt DF(u t) = 5,77 (8,88) (3,69) () Δ m = 0,09 0,50(m p) + 0,7Δm + 0,7Δp (3,00) ( 6,70) (5,90) (9,55) t t 1 t 1 t 1 Bu tahmin sonuçlarına göre aşağıdaki ifadelerden hangisi geçerlidir? ) Δmt ve Δ pt arasında bir uzun dönem ilişkisi vardır. B) () nolu denklem m ve p arasındaki uzun dönem ilişki katsayısının 1 olduğu kısıtı altında tahmin edilmiştir. C) Fiyatlar düzeyi uzun dönem dengesizliklerine intibak eden değişkendir. D) Para arzı uzun dönemde dışsaldır. E) Fiyatlar düzeyinden para arzına doğru bir Granger nedenselliği olamaz. 19

21 38. Genişletilmiş (augmented) Dickey-Fuller istatistiği hangi hipotezi sınamakta kullanılabilir? ) İçsel bağıntı yoktur. B) Gecikme sayısı sonsuzdur. C) Birim kök (unit root) vardır. D) Birim kök ve sabit varyans vardır. E) Birim kök ve trend vardır. KPSS-B-PÖ/ şağıdakilerden hangisi, bir ekonometrik denklemdeki ilişkinin sahte (spurious) olduğunun göstergesidir? ) R değerinin Durbin-Watson istatistiği değerinden büyük olması B) Schwartz bilgi kriterinin yüksek olması C) Trendin anlamsız bulunması D) Sabit terimin anlamsız bulunması E) kaike bilgi kriterinin yüksek olması 39. şağıdaki denklemler 100 örnek veri kullanılarak tahmin edilmiştir. Δy = 0,45 + 0,99y 0,1Δy t t 1 t 1 (3,1) (1,69) ( 3,3) Δz = 0,45 0,11z t t 1 (,) ( 0,8) EKONOMETRİ TESTİ BİTTİ. CEVPLRINIZI KONTROL EDİNİZ. zt = 0,33 0,99 zt-1 0,1 zt 1+ 0,1 zt Δ Δ Δ Δ (,94) ( 11,1) ( 4,3) (,91) Parantez içindekiler t-istatistikleri, z = ( z) Δ Δ Δ ve % 1 anlamlılık düzeyinde tablo değeri = 3,50 dir. Tahmin sonuçlarına göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) y durağan bir değişkendir. B) y birinci dereceden bütünleşiktir. C) Δ z durağan bir değişkendir. D) Δ z nin bütünleşme derecesi dir. E) z ile y arasında bir eş-bütünleşme ilişkisi vardır. 0

22 1. X rasgele değişkeninin olasılık fonksiyonu f( x) = c(x + 5), x = 1,,3 0, diğer hâllerde olduğuna göre, c nin değeri kaçtır? İSTTİSTİK KPSS-B-PÖ/ X sürekli raslantı değişkeninin birikimli dağılım fonksiyonu, 0, x< 0 için x F(x) =, 0 x 10 için 10 ) 0 B) 1 C) 1 6 D) 1 13 E) 1 1 1, x> 10 için 1 olduğuna göre, F( 1,5/X b) = eşitliğini sağ- 3 layan b( b > ) nin değeri kaçtır? ) 5 B) 9 C) 8 3 ( ) > 0. ve B ayrık olaylar olmak üzere, PB olduğuna göre, P( /B ) değeri kaçtır? D) 9 4 E) 8 5 ) 1 B) 1 C) 0 D) 1 E) 1 5. X ve Y bağımsız raslantı değişkenlerinin beklenen değerleri sırasıyla 0 ve, varyansları da 4 ve dir. Buna göre, ( Y, X) Cov X + değeri kaçtır? ) 4 B) 0 C) D) 4 E) 6 3. Bir kişinin iş yerine dolmuşla gitme olasılığı 1, otobüsle gitme olasılığı 1 kalma olasılığı; dolmuşla giderse derse p dir. dir. Bu kişinin işe geç 1, otobüsle gi- 10 Bu kişinin işine geç kaldığı bir gün otobüsle gitmiş olma olasılığı 3 4 olduğuna göre, p kaçtır? 6. N ( μ,64) ve N (, 5) μ normal dağılımlarından n1= n = n olmak üzere seçilen aynı büyüklükte iki bağımsız örneklemin ortalamaları sırasıyla X 1 ve X dir. 0 a 1 olmak üzere T = ax1+ ( 1 a) X, μ parametresi için minimum varyanslı yansız bir tahmin edicidir. ) 1 10 D) 3 5 B) 3 10 E) C) 1 Buna göre, a sabiti kaçtır? ) 39 5 D) 5 89 B) 64 5 E) 1 C)

23 KPSS-B-PÖ/ ( + x ) max 3x1 x1+ x x 1,x optimizasyon probleminin optimal çözümü aşağıdakilerden hangisidir? Yukarıdaki oyun matrisi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? ) ( x,x ) = ( 0,) B) ( x,x ) = ( 3,) 1 1 ) Simetriktir ve oyun değeri sıfırdır. C) ( x,x ) = ( 1,1) D) ( ) 1 E) ( x,x ) = (,0) 1 = ( ) x,x 1,1 B) Tersi kendisine eşittir. C) Karesi kendisine eşittir. D) Oyun değeri negatiftir. E) Determinant değeri ve oyun değeri sıfırdır f ( x) = 4x + 6x + 4x + 80 fonksiyonuna maksimum değerini veren x kaçtır? ) B) 1 C) 1 D) E) X (nxp) ham veri matrisi kullanılarak yapılan bir ana bileşenler çözümlemesinde, ana bileşenlerin varyansları toplamı aşağıdakilerden hangisine eşittir? 9. şağıda verilen proje ağında (network), faaliyet süreleri yolların üzerinde ay olarak yazılmıştır. ) n B) p 1 C) n p 1 D) n 1 E) p Bu proje en erken kaç ayda tamamlanır? ) 10 B) 11 C) 13 D) 14 E) 15

24 1. Olasılık yoğunluk fonksiyonu, 1 1 f ( x) = exp ( 9x1 + x+ 8x1x 0x1 8x+ 44 π ) olan çok değişkenli normal dağılımın evren ortalama vektörü aşağıdakilerden hangisidir? 3 ) μ= B) μ= C) μ= 1 D) μ= E) μ= 3 KPSS-B-PÖ/ şağıdaki testlerin hangisinde, örnekleme ait birikimli dağılım ile H 0 hipoteziyle belirtilen birikimli dağılım arası farkların mutlak değerlerinin en büyüğü test istatistiği olarak kullanılır? ) Kolmogorov-Simirnov iki örneklem testi B) Mann-Whitney testi C) Kruskal-Wallis testi D) Friedman testi E) Kolmogorov-Simirnov bir örneklem testi ( ) ( ) 13. Dağılımları sırasıyla X1 N 0,1 ve X N 0,1 olan iki raslantı değişkeninin korelasyon katsayısı ρ ( X,X 1 ) = 0,4olduğuna göre, korelasyon matrisinin özdeğerleri (karakteristik değerleri) aşağıdakilerden hangisidir? ) λ 1= 1, 4, λ = 0,6 B) λ 1= 1, λ = 1 C) D) λ 1= 0, 4, λ = 0,5 λ 1= 1, λ = 1,4 16. X: Y: değerleri yukarıda verilen X ve Y değişkenleri arasındaki Spearman korelasyon katsayısı kaçtır? ) 0,345 B) 0,575 C) 0,610 D) 0,654 E) 0,75 E) λ 1= 0, λ = Beş değişkene ait ilişki matrisinden elde edilen özdeğerler (karakteristik değerler) λ 1 =,657 λ = 1, 009 λ 3 = 0,540 λ 4 = 0, 45 λ 5 = 0,34 olduğuna göre, önemli temel bileşen sayısı kaçtır? ) 1 B) C) 3 D) 4 E) şağıdakilerin hangisinde verilen istatistik, karşısındaki parametrenin yansız tahmin edicisi değildir? ) İstatistik Parametre S σ B) χ μ C) X μ D) p E) n p p np (Bernoulli) (Binom) 3

25 KPSS-B-PÖ/ Bağımlı değişkenin nicel, açıklayıcı değişkenin nitel olduğu durumlarda aşağıdakilerden hangisi kullanılmaz? ) Basit doğrusal regresyon analizi B) Varyans analizi C) Değişim ölçüsü D) Kovaryans analizi E) Dağılım ölçüsü 1. Ölümlü kazaların incelendiği bir araştırmada, şehir içinde ve şehir dışında meydana gelen trafik kazalarında hayatını kaybedenlerden emniyet kemerini kullananlar ile kullanmayanların sayısı belirlenerek tablodaki veriler elde edilmiştir. Şehir içi Şehir dışı Kullanan Kullanmayan Buna göre, şehir içinde ve şehir dışında emniyet kemerini kullanmayanların oranı (%) kaçtır? Şehir içinde Şehir dışında ) B) Örneklem küçüldükçe t dağılımının şekli, normal dağılıma göre nasıl değişir? ) Basıklaşır. B) Sağa çarpık olur. C) 35 0 D) E) C) Sola çarpık olur. D) Sivrilir. E) Değişmez.. Normal dağılımlı bir kitleden rasgele seçilen 10 birimlik örneklemin ortalaması 8, standart sapması 6 dır. Buna göre, kitle ortalaması için % 99 güven aralığı aşağıdakilerden hangisidir? ) 8 ± ( ) Z 0, İki kitle standart sapmasının eşitliği hipotezi, aşağıdaki durumların hangisinde 0,05 önem düzeyinde reddedilir? ) F > F 0,10 B) F < F 0,05 C) t > t 0,05 D) t < t 0,05 E) F > F 0,05 B) C) D) E) 8 ± ( ) Z 0, t ± 10;0,005 ( 6 ) 10 t ± 9;0,005 ( 6 ) 10 t ± 9;0,010 ( 6 ) 10 4

26 KPSS-B-PÖ/ ( σ ε ) εt N0, ε olduğuna göre, X t t t 1 durağan sürecinin otokovaryans fonksiyonu aşağıdakilerden hangi- = θ ε 5. B b b=30 ab=70 sidir? ) γ k = θ, k= 1,, 3,... B) γ k = 0, k= 1,, 3,... C) D) γ = θ σ, k 1 ; 0, k 1 k ε = γ = > k γ k = θ, k = 1 ; γ k = 0, k > =0 a=5 a Yukarıdaki grafiğe göre, ana etkilere ve etkileşim etkisine ait değerler kaçtır? na Etki na Etki B Etkileşim Etkisi B ) B),5 7,5 17,5 E) γ k =θ σ ε, k = 1 ; γ k = 0, k > 1 C) D) 7,5,5 17,5 E) Deterministik trent ve mevsimsel bileşenleri toplamsal olarak yapısında bulunduran bir sürece uyum gösteren x t zaman serisinin doğrusal modeli xt = 1+ t+ 5sin πt/4 t:1,,,n olarak tahmin edilmiştir. ( ) Bu modele göre, sürecin trent fonksiyonu ( T t ) ve sürecin periyodu ( p) aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? ) B) Tt = 1+ t, p = 4 Tt = t, p = 5 Tt = 5sin πt/4, p= 4 C) ( ) Tt = 5sin πt/4, p = 5 D) ( ) E) Tt = 1+ t, p = 5 6. Model denklemi, Yijk =μ+ i + B j() i +ε( ij) k olan iç içe (nested) deney tasarımında etkeni, üç düzeyli ve özel seçimli bir etken; B etkeni ise üç düzeyli ve rasgele seçimli bir etkendir. Her deneme kombinasyonu dört kez tekrarlandı- ğına göre, deneye ait varyans bileşenleri ( ( ) ( B ( ))) EKO,EKO aşağıdakilerin hangisinde verilenlere eşittir? ) B) C) ( ) E( KO B ) E KO ( ) σ ε + 3σ + 1Φ B ( ) σ ε + 3σ + 4σ B ( ) σ ε + 4σ + 1Φ B ( ) D) σ ε + Φ E) σ ε + σ σ ε + 3σ B ( ) σ ε + 3σ B ( ) σ ε + 4σ B ( ) 1 σ ε + 4σ B ( ) 1 σ ε +Φ B ( ) 5

27 7. şağıdakilerden hangisi olasılıksal olmayan bir örnekleme yöntemidir? ) Basit rasgele örnekleme B) Küme örnekleme KPSS-B-PÖ/ {, 4, 1, 3, 5 } sonlu evreninden iadesiz seçimle oluşturulan ve genişliği 4 olan örneklem uzayının ortalaması kaçtır? ) 5 B) 4 C) 3 D) E) 1 C) Çok aşamalı örnekleme D) Tabakalı örnekleme E) Kota örneklemesi 31. π sin x dx integralinin n= 4 için yamuk yöntemiy- 0 le hesaplanan değeri kaçtır? 8., 3, 6, 8, 11 sayılarından oluşan bir evrenden iadeli olarak alınabilecek iki rakamlı tüm örneklerin sayısı kaçtır? ) 5 B) 6 C) 10 D) 5 E) 36 ) π 4 π C) ( 1) 4 π E) ( + 1) 4 π B) 4 π D) ( + 1) 8 9. Seçilen her birimin evrene iade edilmesi koşuluyla, n genişlikli bir örneklem seçilerek evren ortalaması tahmin edilecektir. Duyarlık = 3,9 1 α= 0,95 σ = 0 olması için örneklem genişliği kaç olmalıdır? ( P( Z < 1,96) = 0,975 ; sonuç tam sayıya yuvarlanacaktır.) ) 4 B) 5 C) 6 D) 39 E) x i f( x i ) Yukarıdaki bilgilere göre, En Küçük Kareler (EKK) yöntemiyle bulunacak g ( x i) = a + bx i doğru denklemi aşağıdakilerden hangisidir? ) gx ( i ) = B) ( ) x i g x i = 0,5x i C) g( xi) = + 0,x i D) ( i) = + E) ( ) = + g xi 0,5x i g x xi 6