Toplumsal Cinsiyet Kalıp Yargıları ve Cinsiyet Ayrımcılığı. Ġlknur M. Gönenç

Transkript

1 Toplumsal Cinsiyet Kalıp Yargıları ve Cinsiyet Ayrımcılığı Ġlknur M. Gönenç

2 BİR PRENSES HAYAL EDELİM.

3

4

5 SİZCE HANGİ MESLEK?

6 KALIP YARGILAR Kalıpyargılar bir gruba iliģkin bilgi, inanç ve beklentilerimizi içeren biliģsel yapılardır.

7 Kalıp yargı: Bir sosyal sınıfın bütün üyeleri tarafından paylaģıldığına inanılan özellikler topluluğudur.

8 Kalıp yargı cinsiyet, ırk, meslek, fiziksel görünüģ, yerleģim yeri, bir örgüt ya da gruba üye olma gibi ayırt edici bir özelliğe dayanan bir Ģema türüdür.

9 Bir kiģiyi belli bir toplumsal grup içerisine soktuktan sonra, onun fiziki görünümünün verdiği ipuçları kalıp yargının harekete geçirilmesi ya da etkisizleģtirilmesinde önemli olmaktadır. Fiziki özellikleri belli bir sosyal sınıfın kültürel prototipine çok uygun olan bir kimsenin, büyük bir olasılıkla o sınıfın kalıp yargısına uygun tutum ve davranıģlar göstermesi beklenir.

10 KALIP YARGI Kalıp yargısal düģünmenin açıkça görülebilecek en temel niteliği çabukluğu dur. Belli koģullarda derhal harekete geçmek için temel oluģturur. Gerçekten de kalıp yargılar, düģünmenin kısa yollarıdırlar; ilk kez karģılaģtığımız insanlara ilgili olarak; geçerli ve zengin bilgiler sağlarlar.

11 Kalıp yargılardan söz ederken, belli gruplara belli özellikler yakıģtırırız. Örnekler. iki değiģken arasındaki çok küçük ya da hiç olmayan bir iliģkinin olduğu inancı; yanıltıcı ilişkilendirme olarak bilinmektedir ve oldukça güçlü bir inançtır.

12 Bu yanlıģ iliģkilendirme nedeniyle kim bilir kaç kiģi için hiç de hak etmedikleri değerlendirmeleri yapıyoruzdur, hiç düģündünüz mü?...

13 TOPLUMSAL CİNSİYET KALIP YARGILARI Toplumsal cinsiyet yargısı, toplumun kadınlardan ve erkelerden beklediği bazı davranıģlardır?

14 erkekler kadınlardan daha baskın, bağımsız ve serüvencidir. Kadınlar daha duygusal, alçakgönüllü ve batıl inançlı olduğuna inanılmaktadır.

15 Erkeğin sahip olduğu düģünülen kiģilik özelliklerine erkeklik-erillik; Kadının sahip olduğu düģünülen kiģilik özelliklerine ise kadınlık-dişilik denilmektedir.

16 Eril psikolojik toplumsal yaģamda baģarılı olmak, DiĢil özellikler daha çok ev ve özel baģarılı olmak.

17 Kadınlar ve erkekler hakkında sahip olunan genel düģünceler cinsiyete ilişkin kalıp yargılar (sex stereotypes) olarak adlandırılmaktadır. Bu kalıp yargılar iki farklı düzeyde tanımlanmaktadır.

18 Bem (1984) tarafından bu düzeyler Ģöyle açıklanmaktadır: Bunlardan birincisi olan cinsiyet rollerine ilişkin kalıpyargılar (sex-role stereotypes); kadınlar ve erkekler için uygun görülen birçok rol ve faaliyetler hakkındaki düģünceleri içermektedir. Ġkinci bir kavram olan cinsiyet özelliklerine ilişkin kalıpyargılar (sex-trait stereotypes) ise, bir cinsiyeti, diğer cinsiyete oranla daha fazla veya daha az nitelediğine inanılan psikolojik veya davranıģsal özellikleri içermektedir.

19 Cinsiyet Özellikleri Kalıp Yargıları Cinsiyet Rolleri Kalıp Yargıları? Sizce neler? Erkek ya da kadın olmanın getirdiği kalıp yargılar Bu yargılar nasıl oluģtu? DeğiĢir mi?

20 Toplumumuzda evlilik teklifini genellikle erkekler yapar veya teklif erkekten beklenir. Erkek tarafı çikolatasını, Ģekerini alarak kız tarafına kız istemeye gider. Ama hiçbir zaman kız tarafı, erkek tarafına erkek istemeye gitmez. Fakat bazı toplumlarda kadın aktiftir. Burada cinsiyetler arasında cinselliğe ait o kültüre mahsus belirli iliģki kalıpları ve düzeni vardır.

21 Gündelik hayata iģlemiģ beklentiler de toplumca belirlenmiģtir. Modern kadın Geleneksel kadın Modern erkek Geleneksel erkek

22 TOPLUMUN CİNSİYET KALIPLARI DEĞİŞİR Mİ?

23 Kadınların çalıģma hayatına giriģi Eğitim durumlarındaki yükselme, Erken evlenmelerde ve çocuk sahibi olmada bir azalmaya

24 CİNSİYET KALIP ROLLERİ VE EBELİK

25 EBE DENĠLĠNCE TOPLUMDA OLUġAN KALIP DÜġÜNCELER NELER? NEDEN BU KALIPLAR OLUġMUġ? KADIN OLMASI BU KALIPLARDA ETKĠLĠ MĠ? BU KALIPLAR DEĞĠġEBĠLĠR MĠ?

26 TEŞEKKÜRLER