T.C. SELÇUK ÜNĐVERSĐTESĐ FEN BĐLĐMLERĐ ENSTĐTÜSÜ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T.C. SELÇUK ÜNĐVERSĐTESĐ FEN BĐLĐMLERĐ ENSTĐTÜSÜ"

Transkript

1 T.C. SELÇUK ÜNĐVERSĐTESĐ FEN BĐLĐMLERĐ ENSTĐTÜSÜ ETĐL FERROSENĐLMETĐL 3,4-PĐROLDĐKARBOKSĐLATIN SENTEZĐ, ELEKTROPOLĐMERĐZASYONU VE ELEKTROKROMĐK ÖZELLĐKLERĐNĐN ĐNCELENMESĐ Ebru ERKAYA YÜKSEK LĐSANS TEZĐ KĐMYA MÜHENDĐSLĐĞĐ ANABĐLĐM DALI Konya, 2009

2 T.C SELÇUK ÜNĐVERSĐTESĐ FEN BĐLĐMLERĐ ENSTĐTÜSÜ ETĐL FERROSENĐLMETĐL 3,4-PĐROLDĐKARBOKSĐLATIN SENTEZĐ, ELEKTROPOLĐMERĐZASYONU VE ELEKTROKROMĐK ÖZELLĐKLERĐNĐN ĐNCELENMESĐ EBRU ERKAYA YÜKSEK LĐSANS TEZĐ KĐMYA MÜHENDĐSLĐĞĐ ANABĐLĐM DALI Bu tez 10 / 09/ 2009 tarihinde aşağıdaki jüri tarafından oybirliği / oyçokluğu ile kabul edilmiştir. Prof. Dr. Handan GÜLCE (Danışman) Prof. Dr. Erol PEHLĐVAN (Üye) Yrd. Doç. Dr. Ayhan Abdullah CEYHAN (Üye)

3 i ÖZET Yüksek Lisans Tezi ETĐL FERROSENĐLMETĐL 3,4-PĐROLDĐKARBOKSĐLATIN SENTEZĐ, ELEKTROPOLĐMERĐZASYONU VE ELEKTROKROMĐK ÖZELLĐKLERĐNĐN ĐNCELENMESĐ Ebru ERKAYA Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Handan GÜLCE 2009,67 Sayfa Jüri: Prof. Dr. Handan GÜLCE Prof. Dr. Erol PEHLĐVAN Yrd. Doç. Dr. Ayhan Abdullah CEYHAN Bu çalışmada, yeni bir monomer olan etil ferrosenilmetil 3,4- piroldikarboksilat, dietil 3,4-piroldikarboksilat ile ferrosenmetanolün transesterleşme reaksiyonu ile sentezlenmiştir. Monomerin kimyasal karakterizasyonu Nükleer Manyetik Rezonans ( 1 H-NMR) ve Fourier Transform Đnfrared Spektroskopisi (FT-IR) spektroskopisi yöntemleri ile gerçekleştirilmiştir. Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın elektrokimyasal davranışı dönüşümlü voltametri yöntemi ile incelenmiştir. Etil ferrosenilmetil 3,4- piroldikarboksilat sürekli gerilim taraması ve sabit potansiyel elektrolizi yöntemleri kullanılarak Pt ve ITO elektrotlar üzerinde elektrokimyasal olarak polimerleştirilmiştir. Hazırlanan polimer filmler elektrokimyasal ve spektroelektrokimyasal yöntemler ile karakterize edilmiştir. Uygulanan gerilimin artırılması ile polimer filmlerin elektronik geçişlerinin incelenmesi için spektroelektrokimyasal deneyler yapılmıştır. Polimerlerin farklı redoks hallerine karşılık gelen farklı gerilimlerin uygulanması ile polimer filmlerin absorpsiyon spektrumları kaydedilmiştir. Polimer filmlerin morfolojik yapıları SEM yöntemi ile incelenmiştir. Polimerin elektrokimyasal kararlılığı dönüşümlü voltametri yöntemi ile incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Elektrokimyasal polimerizasyon; Spektroelektrokimyasal özellikler; Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilat; Ferrosen

4 ii ABSTRACT Master Thesis SYNTHESIS AND ELECTROPOLYMERIZATION OF ETHYL FERROCENYLMETHYL 3,4-PYRROLEDICARBOXYLATE AND INVESTIGATIONS OF ELECTROCHROMIC PROPERTIES Ebru ERKAYA Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Chemical Engineering Supervisor: Prof. Dr. Handan GÜLCE 2009,67 Page Jury: Prof. Dr. Handan GÜLCE Prof. Dr. Erol PEHLĐVAN Asst. Prof. Dr. Ayhan Abdullah CEYHAN In this study, a new monomer ethyl ferrocenylmethyl 3,4- pyrroledicarboxylate was synthesized by transesterification reaction 3,4- pyrroledicarboxylate with ferrocenemethanol. The chemical structure of the monomer was characterized by Nuclear Magnetic Resonance ( 1 H-NMR) and Fourier Transform Infrared Spectroscopy (FTIR). Electrochemical behavior of ethyl ferrocenylmethyl 3,4-pyrroledicarboxylate was investigated by cyclic voltammetry. Ethyl ferrocenylmethyl 3,4- pyrroledicarboxylate has been polymerized on platinum and ITO electrodes by potential cycling and constant potential electrolysis methods. The polymer films thus prepared have been characterized by electrochemical and spectroelectrochemical techniques. Spectroelectrochemistry experiments were performed to investigate the changes of the electronic transitions of the polymer films, with increase of applied potential. The absorption spectrums of the polymer films were recorded by application of different potential corresponding to different redox states of the polymers. The morphologies of the polymer films were investigated by using Scanning Electron Microscopy (SEM). Electrochemical stability of the polymer was investigated cyclic voltammetry method. Keywords: Electrochemical polymerization; Spectroelectrochemical properties; Ethyl ferrocenylmethyl 3,4-pyrroledicarboxylate; Ferrocene

5 iii ÖNSÖZ Elektrokromizm, 1961 de J.R.Platt tarafından teorik olarak önerilmiş ve elektrokromik materyallerin ve cihazların ilk örnekleri Cynamid Şirketinde amorf ve kristal metal oksitlerle çalışan Deb ve arkadaşları tarafından 1969 yılında gösterilmiştir. Elektrokimyasal indirgenme ve yükseltgenme sonucunda materyalin absorpsiyonunda tersinir ve gözlenebilir değişime elektrokromizm denir. Tersinir renk değişimine izin veren bu elektrokromik materyaller akıllı camlarda, araçların dikiz aynalarında, optik göstergelerde, kamuflaj materyallerinde, uzay araçlarının termal kontrolünde kullanılmaktadır. Elektrot yüzeylerinde polimer filmlerin oluşturulması çeşitli yöntemlerle yapılmaktadır. Bunlar arasında kimyasal ve elektrokimyasal yöntemler daha çok kullanılmaktadır. Elektropolimerizasyonun birçok avantajı vardır. Reaksiyonların oda sıcaklığında gerçekleştirilmesini, film kalınlığının kontrolünü ve homojen film eldesi gibi avantajlar sağlar. Fonksiyonalize edilmiş monomerler yardımıyla yeni konjuge polimerlerin sentezi bu materyallerin optik ve elektronik karakteristiklerini uygun bir şekilde birleştirmek için oldukça ilgi çeken bir yoldur. Bu strateji, uygun elektronik özelliklerin çevresel kararlılıkla birleştirilmesi ve monomer yapının modifiye edilmesinin kısmen daha kolay olması nedeniyle, yeni iletken polimerlerin sentezinde kullanılmaktadır. Bu çalışmada, yapısında kovalent bağlı ferrosen grupları içeren etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilat monomeri sentezlenmiş ve elde edilen monomer elektrokimyasal olarak polimerleştirilmiştir. Elektropolimerizasyonu gerçekleştirmek için sabit potansiyel elektrolizi ve sürekli gerilim taraması yöntemleri kullanılmıştır. Elde edilen polimerin elektrokimyasal ve spektroelektrokimyasal karakterizasyonu gerçekleştirilmiştir.

6 iv Bu çalışma Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBĐTAK) tarafından 107T449 (TBAG-HD/291) nolu hızlı destek projesi ve nolu SUBAP olarak desteklenmiştir. Bu çalışma Selçuk Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyelerinden Prof. Dr. Handan GÜLCE yönetiminde hazırlanarak, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsüne Yüksek Lisans Tezi olarak sunulmuştur. Bu çalışmayı hazırlamamda ilgi, destek ve katkılarını esirgemeyen Danışmanım Prof. Dr. Handan GÜLCE ve değerli Hocam Doç. Dr. Ahmet GÜLCE ye ayrıca çalışmalarım boyunca beni yalnız bırakmayan arkadaşlarım Lütfiye KÜÇÜKDOĞRU, Aydın CĐHANOĞLU, Nazan YILMAZ ve Abdullah KÜÇÜK e ve sabırla beni her zaman destekleyen annem Makbule ERKAYA ve babam Yusuf ERKAYA ya sonsuz saygı ve şükranlarımı sunarım.

7 v ĐÇĐNDEKĐLER Sayfa ÖZET ABSTRACT.. ÖNSÖZ. ĐÇĐNDEKĐLER. ŞEKĐLLER DĐZĐNĐ.. 1. GĐRĐŞ. 2. GENEL BĐLGĐLER Đletken Polimerler Đletkenlik Mekanizması Bant Teorisi Doplama Soliton Polaron ve Bipolaron Hopping Süreci 2.3. Đletken Polimerlerin Sentezi Elektrokimyasal Polimerizasyon Đletken Polimerlerin Sınıflandırılması Đletken Polimerlerin Uygulamaları Elektrokromizm Spektroelektrokimya 3. GEREÇ VE YÖNTEM Deneysel Malzemeler Cihazlar Kullanılan Yöntemler Dönüşümlü Voltametri i ii iii v vii

8 vi Sayfa Gerilim Kontrollü Elektroliz 3.4. Deneysel Çalışmalar Ferrosen ve Pirol Kısımları Đçeren Monomerlerin Sentez Çalışmaları Diferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın Sentezi Etil, ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın Sentezi Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın Elektrokimyasal Çalışmaları Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın Elektropolimerizasyonu ve Polimerin Spektroelektrokimyasal Çalışmaları 4. BULGULAR 4.1. Diferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın Sentezi ile Đlgili Bulgular ve Tartışmalar 4.2. Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın Sentezi ile Đlgili Bulgular ve Tartışmalar Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın Elektrokimyasal Davranışı Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın Sürekli Gerilim Taraması Đle Elektropolimerizasyonu ve Oluşan Polimerin Spektroelektrokimyasal Çalışmaları 4.5. Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın Gerilim Kontrollü Elektroliz Đle Elektropolimerizasyonu ve Oluşan Polimerin Spektroelektrokimyasal Çalışmaları Poli-etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın Elektrokimyasal Kararlılığı Polimer Filmlerin Morfolojileri TARTIŞMA VE SONUÇ.. 6. KAYNAKLAR

9 vii ŞEKĐLLER DĐZĐNĐ Sayfa Şekil 2.1.1: Bazı metaller ve doplanmış iletken polimerlerin iletkenlikleri.. 4 Şekil 2.1.2: Bazı iletken polimerlerin kimyasal yapıları.. 5 Şekil : Yalıtkan, yarıiletken ve iletkenin enerji aralığı gösterimi... Şekil : Polaron, bipolaron ve solitonun trans poliasetilende oluşumunun şematik gösterimi. Şekil : Hopping kuralına göre polimerlerin iletkenlik örgüsü Şekil : Polipirol için radikal katyon bağlanma mekanizması Şekil : α-β bağlanmasıyla oluşan ağ polimer. 14 Şekil 2.4.1: Đletken polimerlerin sınıflandırılması 15 Şekil 2.5.1: Đletken polimerlerin teknolojik uygulamaları 18 Şekil 2.7.1: Đnce tabaka Spektroelektrokimyasal hücre 20 Şekil 2.7.2: Shimizu nun çalışmasında kullanılan bileşikler. X: CH 3, C 3 H 7, C 6 H 5 -CH 2, Y: COO CH 3, COOC 2 H 5, COOC 8 H 17, COOH, CN Şekil 3.2.1: Elektrokimyasal çalışmalarda kullanılan BASi C-3 Cell Stand Şekil 3.2.2: Spektroelektrokimyasal çalışmalarda kullanılan hücre 29 Şekil : Dönüşümlü voltametri deneyinde potansiyel-zaman uyarma sinyali Şekil : Tersinir O + ne - R redoks süreci için tipik dönüşümlü voltamogram Şekil : Akımın zamanla üstel olarak değişimi 32 Şekil 4.1.1: Diferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın sentezi için 1.deneme ürününün IR spektrumu 36

10 viii Sayfa Şekil 4.1.2: Diferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın sentezi için 2. deneme ürünlerinin IR spektrumları... Şekil 4.1.3: Diferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın sentezi için 3. deneme ürününün IR spektrumu Şekil 4.1.4: Dietil 3,4-piroldiarbksilatın 1 H-NMR Spektrumu 38 Şekil 4.1.5: Ferrosenilmetanolün 1 H-NMR Spektrumu 39 Şekil 4.2.1: Dietil 3,4-piroldikarboksilatın 1 H-NMR Spektrumu. 38 Şekil 4.2.2: Ferrosenilmetanolün 1 H-NMR Spektrumu Şekil 4.2.3: Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın IR Spektrumu Şekil 4.2.4: Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın 1 H-NMR Spektrumu. Şekil 4.3.1: 2,5 mm etil, ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürdeki dönüşümlü voltamogramları. v :100 mv/s. Şekil 4.3.2: 2,5 mm etil, ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürdeki çok döngülü voltamogramları. döngü sayısı: 20, v: 100 mv/s Şekil 4.3.3: (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki ; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürdeki 2,5 mm etil, ferrosenilmetil 3,4- piroldikarboksilat ile hazırlanan çözeltinin 100 mv/s tarama hızıyla Pt disk elektrotta 20 döngü ile kaplanan çalışma elektrodunun 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki boş çözelti voltamogramları... Şekil 4.3.4: 2,5 mm etil, ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın -1,0 V ile +2,0 V potansiyel aralığında (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki ; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürdeki dönüşümlü voltamogramları. v: 100 mv/s.. Şekil 4.3.5: 1,0 mm dietil 3,4-piroldikarboksilatın -1,0 V ile +2,0 V potansiyel aralığında (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürdeki dönüşümlü voltamogramları. v: 100 mv/s. Şekil 4.3.6: 2,5 mm Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın 1,0 V ile +2,0 V potansiyel aralığında (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürdeki çok döngülü voltamogramları. döngü sayısı : 20, v :100 mv/s

11 ix Sayfa Şekil 4.3.7: (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürdeki 2,5 mm Etil, ferrosenilmetil 3,4- piroldikarboksilat ile hazırlanan çözeltinin 100 mv/s tarama hızında Pt disk elektrotta -1,0 V ile +2,0 V potansiyel aralığında 20 döngü ile kaplanan çalışma elektrodunun 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki boş çözelti voltamogramları... Şekil 4.3.8: (1) 200 mv/s, (2) 100 mv/s, (3) 50 mv/s, tarama hızlarıyla kaplanmış Pt disk elektrotların 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki boş çözelti voltamogramlarının karşılaştırılması Şekil 4.3.9: 0,1 M TBAP içeren (a) asetonitrildeki, (b) metilen klorürdeki 2,5 mm etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilat ile hazırlanan çözeltinin100 mv/s tarama hızında Pt disk elektrotta -1,0 V ile +2,0 V potansiyel aralığında (1) 5 döngü, (2) 20 döngü, (3) 40 döngü ile kaplanmış Pt disk elektrotların 0.1 M TBAP içeren asetonitrildeki boş çözelti voltamogramlarının karşılaştırılması... Şekil 4.4.1: 2,5 mm Etil, ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın spektroelektrokimyasal hücrede Pt tül elektrotta (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürdeki çok döngülü voltamogramları. v:100 mv/s Şekil 4.4.2: 2,5 mm Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın spektroelektrokimyasal hücrede Pt tül elektrotta (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrilde -1,0 V ile 2,0 V arasında döngü, döngü; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürde -1,0 V ile 2,0 V arasında döngü, döngü; (c) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürde -1,0 V ile 1,5 V arasında döngü, döngü ile elde edilen filmlerin UV- görünür bölge absorpsiyon spektrumları Şekil 4.4.3: 2,5 mm Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın spektroelektrokimyasal hücrede Pt tül elektrotta (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrilde -1,0 V ile 2,0 V arasında i. 20 döngü, ii. 60 döngü; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen korürde -1,0 V ile 2,0 V arasında i. 20 döngü, ii. 60 döngü; (c) 0,1 M TBAP içeren metilen korürde -1,0 V ile 1,5 V arasında i. 20 döngü, ii. 60 döngü ile elde edilen filmlerin UV-görünür bölge absorpsiyon spektrumları. 1. 0,5 V dan daha negatif gerilimlerin uygulanmasıyla, 2. 0,5 V ve daha pozitif gerilimlerin uygulanmasıyla elde edilen spektrumları göstermektedir Şekil 4.4.4: 2,5 mm etilferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın spektroelektrokimyasal hücrede ITO elektrotta (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki ; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürdeki çok döngülü voltamogramları. v: 100 mv/s

12 x Sayfa Şekil 4.4.5: 2,5 mm Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın spektroelektrokimyasal hücrede ITO elektrotta (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrilde döngü, döngü, döngü,; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürde asetonitrilde döngü, döngü, döngü ile elde edilen filmlerin UV- görünür bölge absorpsiyon spektrumları, her iki şekilde 4 numaralı spektrum kaplanmamış ITO elektrodun absorpsiyon spektrumunu göstermektedir.. Şekil 4.4.6: 2,5 mm Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın spektroelektrokimyasal hücrede ITO elektrotta (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrilde i. 150 döngü, ii. 60 döngü, iii. 20 döngü; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürde i. 150 döngü, ii. 60 döngü, iii. 20 döngü ile elde edilen filmlerin UV- görünür bölge absorpsiyon spektrumları.1. -1,0 V; 2. 0,0 V; V ve daha pozitif gerilimlerin uygulanmasıyla elde edilen spektrumları göstermektedir. Şekil 4.5.1: (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürdeki 2,5 mm Etil, ferrosenilmetil 3,4- piroldikarboksilat ile hazırlanan çözeltilerde 1,9 V gerilimde 10 dk elektroliz ile kaplanan Pt disk elektrodunun 0,1 M TBAP içeren asetonitrildeki boş çözelti voltamogramları. v: 100 mv/s Şekil : 2,5 mm Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın spektroelektrokimyasal hücrede Pt tül elektrotta (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrilde 1,9 V da 1.15 dk, dk; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürde 1,9 V da 1.15 dk, dk elektroliz ile elde edilen filmlerin UV- görünür bölge absorpsiyon spektrumları Şekil 4.5.3: 2,5 mm Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın spektroelektrokimyasal hücrede Pt tül elektrotta (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrilde 1,9 V da 30 dk elektrolizle elde edilen filme 1. 0,5 V ve daha negatif, 2. 0,75 V, 3. 1,0 V gerilimlerin uygulanmasıyla elde edilen spektrumlar; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürde 1,9 V da 30 dk elektrolizle elde edilen filme 1. 0,5 V ve daha negatif, 2. 0,5 V ve daha pozitif gerilimlerin uygulanmasıyla elde edilen spektrumlar.. Şekil 4.5.4: 2,5 mm Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın spektroelektrokimyasal hücrede ITO elektrotta (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrilde; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürde 1,9 V da 30 dk elektrolizle elde edilen filme 1. -1,0 V dan başlayarak 0,25 V ara ile 1,0 V a kadar artan gerilim değerleri uygulanmasıyla, 2. kaplanmamış ITO için elde edilen spektrumlar.. Şekil 4.6.1: 2,5 mm Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın Pt disk elektrotta (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrilde; (b) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürde -1,0 ile + 2,0 V potansiyel aralığında 20 döngü sürekli gerilim taraması yapılarak elde edilen filmlerin çok döngülü dönüşümlü voltamogramları ( ), 500 döngü sonrasında kaydedilen dönüşümlü voltamogram ( )

13 xi Sayfa Şekil 4.7.1: 2,5 mm Etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilatın spektroelektrokimyasal hücrede ITO elektrotta (a) 0,1 M TBAP içeren asetonitrilde sürekli gerilim taraması ile; (b) 0,1 M TBAP içeren asetonitrilde elektroliz ile; (c) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürde sürekli gerilim taraması ile; (d) 0,1 M TBAP içeren metilen klorürde elektroliz ile elde edilen filmlerin; (e) Kaplanmamış ITO elektrodun SEM görüntüleri

14 1 1. GĐRĐŞ Elektrokromizm, bir materyal elektrokimyasal olarak yükseltgendiği ya da indirgendiği zaman meydana gelen optik özelliklerdeki tersinir değişmedir ve akademik ve ticari açıdan oldukça fazla ilgi çekmektedir. Geleneksel olarak, materyaller farklı görünür renk değişimleri gösterdikleri zaman elektrokromik oldukları kabul edilir. Elektrokromik cihazlar teknolojide çeşitli potansiyel uygulamalara sahiptirler. Elektrokromik materyaller; akıllı pencereler, dikiz aynaları, optik göstericiler, kamuflaj materyalleri, uzay araçlarının termal kontrolü ve bina pencereleri için güneş ışığı kontrol amaçlı kaplamalar için çalışılmıştır. Konjuge polimerler, blendlerinin hazırlanması, ince tabaka haline getirilebilmesi ve kopolimer oluşturması gibi çok yönlülüklerinden dolayı bu alanda büyük ilgi görmüşlerdir. Polipirol, politiyofen ve polianilin türevleri gibi konjuge polimerler ince film halinde elektrokromizm gösterir. Konjuge polimerlerde elektrokromizm konjuge polimerin elektrokimyasal yükseltgenme indirgenmesi ile polimer filmden iyonların tersinir giriş ve çıkışıyla birlikte giden π-elektronik özelliğindeki değişimlerden meydana gelmektedir. Elektrokromik materyal alanında konjuge polimerlerin muhteşem özelliklerinden biri polimer yapısının modifikasyonu ile elektrokromik özelliklerini uygun hale getirme yeteneğidir. Bant aralığının kontrolüyle polimerin doplanmış ve nötral hallerinde elde edilebilir renk halleri değişebilmektedir. Pratikte bant aralığı kontrolü birincil olarak ana zincirden ve asılı grup yapısal modifikasyonuyla elde edilmektedir. Fonksiyonalize edilmiş monomerler yardımıyla yeni konjuge polimerlerin sentezi de bu materyallerin optik ve elektronik karakteristiklerini uygun bir şekilde birleştirmek için oldukça ilgi çeken bir yoldur. Bu strateji, uygun elektronik özelliklerin çevresel kararlılıkla birleştirilmesi ve monomer yapının modifiye edilmesinin kısmen daha kolay olması nedeniyle, yeni politiyofen ve polianilin türevlerinin elde edilmesinde sıklıkla kullanılmaktadır. Bu yolla özellikleri optimize edilen çeşitli politiyofen ve polianilin türevleri, kapasitörler, elektrokromik

15 2 cihazlar, fotoelektrokimyasal hücreler ve alan etkili transistorler gibi çeşitli elektrokimyasal/elektronik cihazlarda aktif elektrot olarak uygulanmıştır. Polipirol oldukça basit metotlarla hazırlanmasından dolayı en çok çalışılan iletken polimerlerden biridir. Polipirol materyaller havada oldukça kararlıdır, yüksek iletkenlik, iyi elektrokimyasal özellikler ve termal kararlılık gösterir ve kimyasal ya da elektrokimyasal olarak üretilebilirler. Polipirolün elektrokromizmi iyi bilinen bir olaydır ve farklı elektrolit çözeltilerinde polipirolün elektrokromik özellikleriyle ilgili çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Cevap süresi ve ömrü arttırmak için, polipirolün kompozit filmleri ve polistiren sülfonat, karboksi metil selüloz sodyum tuzları vs. gibi polielektrolitler çalışılmıştır. Polipirol monomerine eklenebilen fonksiyonel gruplar son polimerin elektronik özelliklerini etkiler. Bu çalışmada, ferrosen kısımları içeren pirol temelli yeni bir polimerin elektrokimyasal olarak sentezlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla yapısında kovalent bağlı ferrosen grupları içeren etil ferrosenilmetil 3,4-piroldikarboksilat monomeri sentezlenmiştir. Bu monomerin elektropolimerizasyonu ile elde edilecek olan ferrosen kısımları içeren pirol temelli polimerde sürekli potansiyel taraması ya da yükseltgenme-indirgenme işlemleri ile ferrosen gruplarının yapıda kararlı olarak kalmalarının sağlanacağı düşünülmüştür. Polimer sentezi elektropolimerizasyon tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Elektropolimerizasyonu gerçekleştirmek için sabit potansiyel elektrolizi ve sürekli gerilim taraması yöntemleri kullanılmıştır. Elde edilen polimerin elektrokimyasal karakterizasyonu elektrokimyasal teknikler kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Hazırlanan polimerin voltaj değişimlerinin etkisi ile optik özelliklerindeki değişimleri izlemek amacıyla spektroelektrokimyasal çalışmalar yapılmıştır. Elektrokromik materyallerin uygulamada kullanılabilmesi için gerekli olan bir başka özellik de uzun süreli redoks kararlılığıdır. Polimerin redoks kararlılığının belirlenebilmesi için sürekli gerilim taraması ile dönüşümlü voltamogramları kaydedilerek filmlerin elektroaktivitelerindeki değişimler belirlenmiştir.

16 3 2. GENEL BĐLGĐLER 2.1. Đletken Polimerler Çoğu polimeri metallerden farklı kılan özelliklerden biri elektriği taşıyamamasıdır. Nitekim, polimerlerin yalıtkanlık özelliği elektrik kablolarının yalıtkan polimerle kaplanması gibi pek çok plastik uygulamaları için önemli bir avantajdır. Ancak yakın geçmişte elektrik akımını iletmeye mükemmel yetenekli yeni bir sınıf organik polimerler keşfedilmiştir ki bu polimerler neredeyse metaller kadar iyi elektrik iletkenliğine sahip olabilmektedir de poliasetilenin doplanmasıyla iletkenliğinde 11 kat artış olmasının keşfinden (Shirakawa 1977) beri pek çok akademik ve endüstriyel araştırma laboratuarları iletken polimer alanında projeler başlatmıştır. Yarı iletken polimer alanının önemi Heeger, Shirakawa ve MacDiarmid e 2000 Kimya Nobel ödülü verilerek vurgulanmıştır. Bu üç bilim insanı polimer plastiklerin karbon atomları arasındaki çift ve tek bağlar değişirse ve yükseltgenme ile yapıdan elektronlar çıkarılır ya da indirgenme ile yapıya elektron eklenirse elektriği iletebildiğini saptamışlardır. Normalde bağlardaki elektronlar lokalize kalırlar ve elektrik akımını taşıyamazlar. Ancak iyot gibi güçlü elektron çekicilerle materyal doplandığı zaman polimer neredeyse yarı metal kadar iyi iletmeye başlar. Poliasetilen doplanmış halinde çok yüksek iletkenlik göstermesine rağmen oksijen ve neme karşı kararsızdır ve çözünmezdir. Bu nedenlerle çözünebilir ve kararlı poliasetilenler sentezlemeye yönelik pek çok çalışma yapılmaktadır (Skotheim 1998 ve Chien 1984). Poliasetilenin keşfi yeni ve etkin polimer özelliklerine yol açabilen yapılar için araştırmalara yol açmıştır. Đki tip iletken polimerden söz edilebilir. Birinci grup karbon siyahı ya da metal parçacıkları gibi iletken dolgularla birlikte tutturulmuş polimeri kullanan kompozit yapılardır (Heinze 1991). Đletken dolguyla oluşturulmuş iletken polimer sistemlerin sorunlarından biri mekanik özellikleri kötüleştiren dolguların büyük yüzde ile kullanılmasını gerektirmesidir (Lee 1995).

17 4 Đkinci grup; polimerin kendisi iletken olan, iskeletinde yük aktarabilen düzene sahip yapılardır (Heinze 1991). Bir polimer için elektriksel iletken olmanın anahtar gereği delokalize moleküler dalga fonksiyonunun oluşumuna izin veren moleküler orbitallerin üst üste gelmesidir. Bunun yanında moleküler orbitaller polimer iskeletinden elektronların serbest hareketini sağlayabilmesi için kısmi dolu olmalıdır (Bloor 1983). Bu polimerlerin hepsi ana zincir boyunca konjuge çift bağa sahiptir ve bu kimyasal özellik iletkenliği mümkün kılar. Kararlı halde konjuge polimerler 1,5 ve 3 ev arasındaki bant aralığıyla yarı iletkendirler. Konjuge π sistem elektronlarına yükseltgenme - indirgenme ile kısmi dolu bantlara etkiyerek elektron eksiltilir ya da eklenir ve neticede metal benzeri bir iletkenliğe ulaşılır(anderson 1994). Şekil 2.1.1: Bazı metaller ve doplanmış iletken polimerlerin iletkenlikleri.(deore 2007).

18 5 Şekil 2.1.2: Bazı iletken polimerlerin kimyasal yapıları ( Deore 2007) Đletkenlik Mekanizması Bant Teorisi Herhangi bir materyalin elektronik özellikleri onun elektronik yapısıyla belirlenir. Kuantum mekaniğine göre kristal kafesteki ayrı atomların elektronik enerjileri farklıdır. Atomlar sıkışık olduğu zaman enerji seviyeleri bantları oluşturulur. Konvansiyonel materyallerin elektriksel özellikleri bantların nasıl dolduğuna bağlıdır. Bantlar tamamen dolu ya da boş olduğu zaman iletkenlik elde edilemez. Bant aralığı darsa, oda sıcaklığında, valens banttan iletkenlik bandına elektronların termal uyarılması iletkenliğe neden olur. Bant aralığı geniş olduğu zaman oda sıcaklığındaki termal enerji elektronları uyarmak için yeterli değildir.

19 6 Đletkenlerde bant aralığı yoktur, valens bandı iletkenlik bandıyla üst üste gelir ve bundan dolayı yüksek iletkenlik oluşur (Deore 2007). (Deore 2007). Şekil : Yalıtkan, yarı iletken ve iletkenin enerji aralığı gösterimi Nötral konjuge polimerler yarı iletkenler olarak düşünülürler. Bant teorisine göre konjuge polimerler iki ayrı enerji bandı valens bandını oluşturan en yüksek doldurulmuş elektronik seviyeler ve iletkenlik bandını oluşturan en düşük doldurulmamış seviyeleri oluştururlar. Valens ve iletkenlik bandı arasındaki fark (bant aralığı) materyalin içsel elektriksel özelliklerini belirler (Bredas 1985). Zincir uzunluğu, bağ uzunluğu değişimi, düzlemsellik gibi çeşitli yapısal durumlar ve elektron alıcı-verici bileşenlerin varlığı ve aromatik halkaların rezonans dengeleme enerjileri lineer π konjuge sistemlerin valens bandı-iletkenlik bandı aralığına etkir (Roncali 2005). Bant aralığı nötral konjuge polimerlerde π-π* geçiş başlangıç enerjisini kapsar. Polimerin bant aralığı UV-VIS spektrumunda π-π* geçiş absorpsiyonunun başlangıcından tahmin edilebilir. Elektronlar verilen bandı doldurmak için belirli bir enerjiye sahip olmalıdır. Valens banttan iletkenlik bandına elektronların taşınması ekstra enerji gerektirir. Bundan başka bantların elektriksel iletkenliğe sahip olması için kısmi dolu olması gerekir. Çünkü ne boş bantlar ne de dolu bantlar elektriği taşıyabilirler.

20 7 Yalıtkan ve yarı iletkenlerin bant aralığı tamamen dolu ya da tamamen boştur. Örneğin çoğu konvansiyonel polimerler birbirinden geniş enerji aralığıyla ayrılan dolu valens bantlarına ya da tamamen boş iletkenlik bantlarına sahiptir. Konjuge polimerler dar bant aralığına sahiptir ve doplama ile konjuge polimerlerin valens bandından elektron alarak (p-doping) ya da iletkenlik bandına elektron ekleyerek (ndoping) band yapıları değiştirilebilir (Dai 1999) Doplama Bir polimerin iletkenliği yükseltgen/indirgen bileşenler ya da alıcı/verici radikallerle doplama ile birkaç kat arttırılabilir. Shirakawa ve Ikeda metalik sistemlerle poliasetilenin doplanmasının iletkenliğini 9-13 kat arttırdığını keşfetmişlerdir. Doplama gaz ya da çözelti fazında konjuge polimerin yük transfer aracına (dopant) doğrudan maruz bırakma ile ya da elektrokimyasal yükseltgenmeindirgenme ile gerçekleştirilir. Polimerler birkaç teknikle doplanabilir: Gaz halinde doplama Çözeltide doplama Elektrokimyasal doplama Kendiliğinden olan doplama Radyasyonla oluşan doplama Đyon değişimi ile doplama Bunların ilk üçü düşük maliyeti ve kolaylığı nedeniyle daha sık kullanılmaktadır. Gaz halinde doplama prosesinde polimer vakum altında dopant buharlarına maruz bırakılır. Çözeltide doplama bütün doplama ürünlerinin çözündüğü çözücünün kullanımıyla yapılmaktadır. Polimerin doplanması polimer zincirinde soliton, polaron ya da bipolaron oluşumuna neden olur (Kumar 1998).

21 Soliton Polaron ve Bipolaron Tipik konjuge polimerler yaklaşık 2-3 ev band aralığına ve yaklaşık 5 ev iyonizasyon potansiyeline sahiptirler ve zayıf elektron vericidirler. Yarı iletken temel hallerine rağmen elektronik ve makromoleküler yapılarının birbirine bağlı olmasından dolayı zengin uyarılmış hal elektronik spektra gösterirler. Konjuge polimerler dar bant aralığına sahiptir ve doplamayla valens banttan elektron alınarak (p-doplama) ya da iletkenlik bandına elektronlar ekleyerek (ndoplama) bant yapıları değiştirilebilir. Đletkenlik bandının altına (valens bandın üstünden) elektron eklendiği (ya da çıkarıldığı) zaman (Şekil a) iletkenlik (valens) bandı kısmi olarak dolar ve polaron olarak adlandırılan radikal anyon (katyon) oluşur (Şekil b). Polaron spin (1/2) ve (±1 e) yük taşır. Halen negatif (pozitif) polarona sahip zincir üzerine ikinci elektronun eklenmesi (çıkarılması) toplam enerjiyi azaltabilen, iki polaronun dimerizasyonu üzerinden bipolaronun (spinsiz) oluşumuyla sonuçlanır (Şekil c). Trans-poliasetilen gibi dejenere temel hale sahip konjuge polimerlerde (iki eş rezonans oluşur) bipolaronlar bant enerjisinin yarısında iki spinsiz solitona ayrılarak enerjilerini azaltabilir (Şekil d). Solitonlar polipirol, politiyofen gibi dejenere olmayan temel hallere sahip konjuge polimerlerde oluşmazlar (Dai 1999). Şekil : Polaron, bipolaron ve solitonun trans poliasetilende oluşumunun şematik gösterimi (Dai 1999).

22 Hopping Süreci Zincirler arası yük transferi ve bir molekülden diğerine yük taşıyıcılarının hareketi hopping ile açıklanmaktadır. Hopping kuramında polimerlerin iletkenliğini belirleyen bir kriter olan yüklerin zincirler arasındaki hareketi göz önünde bulundurulur. Đndirgenme ve yükseltgenme ile polimer zinciri üzerinde meydana gelen iyonik halde yüklerin bir molekülden diğerine geçişini bu mekanizma açıklamaktadır. Hopping mekanizması bir diğer zincirdeki nötral solitondan bir elektronun alınmasını gerektirmektedir. Hopping kuralına göre Şekil de görüldüğü gibi yük taşıyıcılarının hareketliliği zincir boyunca, moleküller arası transfer, zincirler arası transfer ve bloklar arası transfer olmak üzere üç şekilde gerçekleşir. Şekil : Hopping kuralına göre polimerlerin iletkenlik örgüsü A: zincir boyunca yük taşınımı B: zincirler arası yük taşınımı C: bloklar arası yük taşınımı (Kutanis 2002).

23 Đletken Polimerlerin Sentezi Đyonomerik polimerler dışındaki iletken polimerler Witting, Horner ve Grignard reaksiyonları, polikondensasyon süreçleri ve metal katalizli polimerizasyon tekniklerini içeren spesifik yöntemler kadar iyi geleneksel standart polimerizasyon teknikleri kullanılarak sentezlenebilir. Đletken polimerler kimyasal polimerizasyon, elektrokimyasal polimerizasyon, fotokimyasal polimerizasyon, metatez polimerizasyon, yoğun emülsiyon polimerizasyonu, katılma polimerizasyonu, katı hal polimerizasyonu, plazma polimerizasyonu, piroliz, çözünebilir başlatıcılı polimer hazırlanması tekniklerinin biri ile sentezlenebilirler. Bu kategoriler arasında kimyasal polimerizasyon iletken polimerlerin çoğunu hazırlamak için en kullanışlı metottur. Kimyasal polimerizasyon monomerlerin radikal katyonlara yükseltgenmesini ve dikatyonlar oluşturmak için bağlanmayı ve bu sürecin polimeri oluşturana kadar tekrarını takip eder. Konjuge polimerlerin bütün sınıfları bu teknikle sentezlenebilir. Fotokimyasal polimerizasyon güneş ışığı varlığında gerçekleştirilir. Bu teknik fotoduyarlayıcıların varlığında polimerzasyon reaksiyonunu başlatmak için fotonlardan yararlanır. Pirol fotoduyarlayıcı olarak rutenyum (II) komplekslerini kullanarak sentezlenebilir. Fotoaydınlanma altında rutenyum (II) rutenyum (III) e yükseltgenir ve polimerzasyon bir elektron transfer yükseltgenme süreci ile başlar. Polipirol filmleri fotoduyarlayıcı olarak bakır kompleksleri kullanılarak elde edilebilir. Plazma polimerizasyon uygun substratta kuvvetlice bağlanan ultra ince düzgün tabakalar ( Å) hazırlayan bir tekniktir. Kor halinde elektrik boşalımı düşük sıcaklıklı soğuk plazma oluşturmak için kullanılır. Bu tekniğin avantajı geleneksel kaplama süreçleri için gerekli çeşitli adımları elimine etmesidir.

24 11 Metatez polimerizasyonu monomerdeki bütün çift bağların polimerde olduğu gibi kalmasıyla diğer bütün polimerizasyonlardan ayrılır. Ziegler Natta polimerizasyonundan geliştirilmiştir, kullanılan katalizörler benzerdir ve çoğunlukla aynıdır. Metatez polimerizasyonu üç sınıfa ayrılabilir: siklo olefinlerin halka açılma metatezi (ROMP); alkin-akrilik ya da sikliklerin metatezi; diolefinlerin metatezi. ROMP üzerinde pek çok çalışma yapılmaktadır. Piroliz eklenmiş aromatik yapılar oluşturmak için ısıtma ile polimerden heteroatomların çıkarılması ile iletken polimer sentezi için kullanılan en eski yaklaşımlardan biridir. Polimer hidrolizinin ürünü piroliz koşullarını kapsayan sabit polimerin doğası ve şekline bağlı olarak film, toz ya da lif olabilir (Kumar 1998) Elektrokimyasal Polimerizasyon Elektropolimerizasyon elektriksel iletken konjuge polimerlerin hazırlanması için sıklıkla kullanılan bir metottur. Polimerik filmler etkin bir şekilde elektriksel ve optik özellikleri çeşitli elektrokimyasal ve in situ tekniklerle kolaylıkla araştırılabilen iletken substratlar üzerinde elektro-sentezlenebilirler. Elektrosentez üç yolla gerçekleştirilebilir. 1) Potansiyostatik (sabit potansiyel) 2) Galvanostatik (sabit akım) 3) Potansiyodinamik (potansiyel taraması ya da dönüşümlü voltametrik metotlar). Standart elektrokimyasal teknikler çalışma elektrodu, referans elektrot ve karşıt elektrodu içeren üç-elektrot hücrede gerçekleştirilir. Pek çok materyal çalışma elektrodu olarak kullanılabilir. Genellikle krom, altın, nikel, bakır, paladyum, titanyum, platin, indiyum kalay oksit (ITO) kaplı cam plakalar ve paslanmaz çelik

25 12 (Cruz 1997; Hao 2003; Laranjeira 1997) çalışma elektrodu olarak kullanılabilir. n- doplanmış silisyum (Noufi 1981), galyum arsenit, kadmiyum sülfür ve yarı metal grafit (Bull 1983) gibi yarı iletken materyaller polimer filmler oluşturmak için çalışılmıştır. Referans elektrot olarak doygun kalomel elektrot ya da Ag/AgCl kullanılabilir. Karşıt elektrot olarak altın ya da platin tel olabilir. Elektrot yüzeyinde monomerlerin elektrokimyasal polimerizasyonu kimyasal metotlara göre ürün saflığı, polimer film kalınlığının kolay kontrolü gibi pek çok avantaj sağlar (Abrantes 2001; Hoang 1976; Genies 1990). Benzer olarak doplama seviyesi akım ve potansiyeli zamanla değiştirerek kontrol edilebilir, polimerin birikmesi ve sentezi eş zamanlı gerçekleştirilebilir. Ek olarak, biriken filmler UVvisible, Đnfrared ve Raman spektroskopileri gibi çeşitli karakterizasyon teknikleri ile karakterize edilebilir. Bu sebeplerden ötürü elektriksel iletken polimerlerin hazırlanması için bu yaklaşım tercih edilmektedir. Đletken polimerlerin elektrokimyasal biriktirilmesi son yıllarda geliştirilmiştir (Heinze 1990). Polimerizasyon mekanizması Genies ve ark. (Genies 1983) tarafından önerilen radikal katyonlar arasında bağlanma ve Koßmehl ve ark. (Koßmehl 1982) tarafından önerilen nötral molekülle radikal katyonun reaksiyonunu takip eden diğer radikal katyonların oluşumuyla tanımlanabilir. Deneysel verilerin çoğu radikal katyon bağlanmasını destekler. Şekil de polipirol için radikal katyon bağlanması görülmektedir. Mekanizmanın ana adımları şöyledir: (1) Monomerlerin radikal katyonlara yükseltgenmesi (1a da pirol radikalinin rezonansları görülmektedir.) (2) Đki radikal katyon arasında α pozisyonunda bağlanma (3) Đki protonun kaybıyla dimer oluşumu (stabilizasyon adımı) (4) Dimerin yükseltgenmesi (5) Dimer ve radikal katyonun reaksiyonuyla trimer oluşumu. Süreç yükseltgenme, bağlanma ve proton kaybı adımlarıyla son polimer zinciri

26 13 uzunluğuna ulaşılana kadar devam eder. Çoğunlukla α-α pozisyonunda bağlanma olmasına rağmen ayrıca α-β pozisyonunda da bir ağın üretildiği bağlanma olması mümkündür... N -e - (1) N (1a) H H 2 + N. + N + N (2) -2H + N N (3) H H H H H -e N H N N N (5) -2H +. + N N (4) H H H H H N n H Şekil : Polipirol için radikal katyon bağlanma mekanizması (Ansarı 2006).

27 14 N H N H N H N H N H N H N H N H N H N H N H N H N H N H N H Şekil : α-β bağlanmasıyla oluşan ağ polipirol (Plieth 2008) Đletken Polimerlerin Sınıflandırılması Zincirinde sadece doymamış karbon atomları içeren ya da elektronca zengin heteroatomlara sahip konjuge polimerler son otuz yılda sentezlenmiştir. Đletken polimerlerin zincir oluşumu esaslı basit bir sınıflandırması Şekil de görülmektedir.

28 15 Şekil 2.4.1: Đletken polimerlerin sınıflandırılması (Diaz 1979). Polipirol sistemler kolay hazırlanmaları, iyi kimyasal ve termal kararlılık göstermeleri ve türevlerinin yüksek iletkenliğe sahip olması gibi nedenlerle büyük ilgi görmektedir (Diaz 1979) Đletken Polimerlerin Uygulamaları Analitik kimyada özellikle düşük analit konsantrasyonunda ve girişim yapan bileşenlerin varlığında analizler için seçiciliği yüksek ve kullanması kolay sensörlerin gelişimi önemlidir. Đletken polimerler çeşitli sensörlerin geliştirilmesi için yeterli özelliğe sahiptir. Đletken polimer esaslı kimyasal sensör ve biyosensörler bu materyallerin optik ve elektriksel özelliklerindeki uygun değişimlere dayanır. Đletken polimerler yeni ve ilginç özellikler sağlayan geleneksel elektrot yüzeyi modifikasyonunun olanağını arttırırlar. Elektrokatalizde, membranlarda ve kromatogrifide uygulanmışlardır.

29 16 Poliasetilen, politiyofen, poliindol, polipirol, polianilin gibi pek çok iletken polimer şarj edilebilir bataryalar için elektrot materyali olarak kullanılmıştır. Đletken poliheterosikliklerin elektrokromik monitörler ve termal akıllı pencerelerde iyi bir aday olduğu gösterilmiştir. Bilim insanları beyne ilaç salım sistemi olarak bir nörotransmiterde polipirol filmlerini kullanmışlardır. Elektronik ve fotonikler (lineer olmayan optikler) alanında iletken polimerler için potansiyel çok büyüktür ve diyotlar, kapasitörler, alan etki transistörler ve baskı devrelerin üretiminde kullanılmışlardır. Polianilin 4 MB lık baryum ferrit disketin anti statik kaplaması için Hitachi-Maxell tarafından kullanılmıştır ( Gerard 2002). Doplanmış polianilin, politiyofen ve türevleri statik dağılma ve elektromanyetik koruma için kullanılmıştır. Poliasetilen, polipirol ve polianilin içeren iletken polimerler yığın iletkenlik ve fotoiletkenlikleri nedeniyle şarj edilebilir bataryalar, sensörler, yapay erişim düzenekleri ve fotodedektörlerde kullanılmaktadır. Ek olarak elektrokromik görüntü cihazları, metallerin korozyondan korunması, kaynak materyalleri, protein ya da gaz ayırma için polianilin ve polipirol gibi bazı konjuge polimerlerin potansiyel uygulamaları geliştirilmektedir. Bu alandaki diğer yeni heyecan verici gelişmeler doğrusal olmayan optik cihazlar (NLO) da iletken polimer kullanımı, plastik transistörler, ışık yayan diyotlar(led ler) ve polimerik lazer sistemleridir (Dai 1999). Şekil de iletken polimerlerin uygulamaları şematik olarak görülmektedir.

30 17 Şekil 2.5.1: Đletken polimerlerin teknolojik uygulamaları (Kumar 1998). Đletken polimerler için başka bir uygulama kontrollü ilaç salınımıdır. Đletken polimerler antenlerde, Salisbury ekranları, kamuflaj ve diğer koruyucu tip cihazlarda radar absorberleri olarak askeri alanda ilgi çekmektedir (Harun 2007). Đletken polimerler oksidasyon(doping) sırasında şişme özelliği gösterirler. Farklı iyonların polimerlerin yapısına dahil olması ile polimerlerin iskeletinde yapısal değisiklikler meydana gelebilmekte ve hacmi %30 lara kadar bazı durumlarda artabilmektedir. Böyle elektromekaniksel özellikler polimer esaslı yapay kasların üretilmesine olanak sağlar. Polipirol esaslı bir yapay kas üretilmiştir. Đletken polimerlerin teknik önemi büyük olan bir uygulama alanı spektroskopik cihazlarda elektromanyetik girişimi perdeleme etkisini önleme amacıyla kullanılmalarıdır. Polianilin, polipirol, politiyofen ve türevleri bu alanda en çok kullanılan iletken polimerlerdir. Polivinilklorür, polivinilasetat ya da başka bazı çok bilinen polimerik materyellerde, karbon siyahi yerine dolgu maddesi olarak kullanılmaları üzerinde düşünülmektedir. Bir diğer örnek uygulama da submikron düzeyde ve yüksek çözünürlükte direkt yazı yazma metodu olan elektron demeti litografi tekniği için yük dağıtıcı olarak kullanılmalarıdır. IBM tarafından polianilinin bu amaçla kullanıldığı bilinmektedir (Başbilen 2006).

31 Elektrokromizm Elektrokromizm kelimesi elektro (elektrik) ve kromizm (renk) in bileşimidir. Elektrokromizm, elektroaktif bir türün elektron transferi ya da redoks süreciyle materyalin renginde değişim geçirmesi olayıdır. Tersinir bir süreçtir (Bamfield 2001). Farklı renkler arasında elektrokimyasal olarak değişebilen materyaller elektrokromik materyaller olarak adlandırılırlar. Elektrokromizm redoks halleri arasında değişen farklı görünür bölge elektronik absorpsiyon bantlarının üretiminden kaynaklanır (Garcia-Canadas 2006). Polipirol, politiyofen, polianilin gibi iletken polimerler elektrokromik özellik gösterirler. Kolay işlenebilirliği, hızlı cevap zamanı ve yüksek optik kontrastı ve çok renkli elektrokromlar oluşturmak için yapılarını modifiye etme yeteneklerinden dolayı konjuge polimerler önemlidirler (Argun 2004). Đletken polimerler görünür, yakın kızıl ötesi, kızıl ötesi ve mikrodalga spektral bölgelerde güçlü elektrokromizm gösterirler ( Chandrasekhar 2005). Elektrokromik materyal alanında konjuge polimerlerin muhteşem özelliklerinden biri polimer yapısının modifikasyonu ile elektrokromik özelliklerini uygun hale getirme yeteneğidir. Bant aralığının kontrolüyle polimerin doplanmış ve nötral hallerinde elde edilebilir renk halleri değişebilmektedir. Konjuge polimerin bant aralığını ayarlamak için bir çok yöntem vardır. Pratikte bant aralığı kontrolü birincil olarak ana zincirden ve fonksiyonel grup yapısal modifikasyonuyla elde edilmektedir. Komonomerlerin homopolimerizasyonu ya da farklı monomerlerin kopolimerizasyonu polimer zincirinin ana yapısının modifikasyonuna neden olmakta ve her monomer birimiyle sağlanan özelliklerin ilginç bileşimine izin vermektedir. Ek olarak konjuge polimerlerden materyalle esas renk gösterimine etkiyen karışımlar, ince tabakalar, kompozitler elde edilebilmektedir (Kassim 2006).

32 Spektroelektrokimya Optik ve elektrokimyasal metotların birleştirilmesi, spektroelektrokimya, inorganik, organik ve biyolojik redoks sitemlerinin büyük çoğunluğunu araştırmak için 1980 lerin başlarından beri çalışılmaktadır. Başarılı olarak optiksel görüntülemenin moleküler spesifikliği ile elektrokimyasal bozunmaların kombinasyonu akım cevabından elde edilebilen sınırlı yapısal bilgiyi sunar. Bu, reaksiyon mekanizmalarının açıklaması için ve kinetik ve termodinamik parametrelerinin tanımlanması için oldukça kullanışlıdır. Yüzeyinden ve içerisinde olduğu çözeltiden ışığın geçmesine imkân tanıyan optikçe geçirgen elektrotlar geçiş spektroelektrokimyasal deneylerin gerçekleşmesi için anahtar niteliğindedir. Optikçe transparan elektrotların bir çeşidi iyi elektriksel iletkenlikle iyi optiksel geçişi (%50 nin üzerinde) birleştiren, küçük boşluklar (10-30 µm) içeren metal (altın, gümüş, nikel vb) mikrogözeneklerden oluşur. Çalışma elektrodu genellikle ince tabaka hücreden oluşan iki mikroskobik lam arasında sandviç edilir (Şekil ). Elektroaktif türleri içeren çözelti odacıkta referans ve karşıt elektrotları tutan geniş bir konteynır ile temas halindedir. Optikçe geçirgen elektrot ışın direkt olarak transparan elektrot ve çözeltiden geçsin diye spektrofotometreye yerleştirilir. Hücrenin çalışma hacmi sadece µl dir ve elektroliz sadece saniyede tamamlanır. Optikçe geçirgen elektrot kuvartz ya da cam substrat gibi transparan bir materyalde biriktirilmiş metal (altın, platin vb) ya da yarıiletken (kalay oksit vb) ince ( Å) filminden oluşabilir. Film inceliği genellikle elektriksel iletkenlik ve optiksel geçiş arasındaki uyum ile seçilir.

33 20 Şekil 2.7.1: Đnce tabaka Spektroelektrokimyasal hücre (Wong J. 2006). 3,4 sübstitüye pirolün polimerleri, özellikle 3,4-asimetrik sübstitüye pirol bileşikleri genel tanımlamalara sahiptir ancak bunların çok azı sentezlenmiştir. Sözü edilen pirol bileşikleri polimerlerinin filmi elektrokromizm gösterir ancak net güzel renk değişimine sahip değildirler. Doplanmamış halde hava ortamında bırakıldıkları zaman film rengi siyaha dönerek yükseltgenir ve bu yüzden doplanmamış halde kararlı kalmazlar. Polimerler genellikle çözünmezdir ve erimezler. Shimizu nun çalışmasında kullanılan pirol bileşiği ve polimerinin genel formülleri Şekil de gösterilmiştir. Bu çalışmadaki polimerler elektrot yüzeyinde ince tabaka oluşturabilecek film oluşturabilir. Elde edilen polimerler yükseltgenmiş ve indirgenmiş hallerinde hava ortamında bir hafta sürede kararlı kalabilme yeteneğindedirler ve elektrokromiktirler (Shimizu 1991). H H N N n X Y X Y Şekil 2.7.2: Shimizu nun çalışmasında kullanılan bileşikler. X: CH 3, C 3 H 7, C 6 H 5 - CH 2, Y: COO CH 3, COOC 2 H 5, COOC 8 H 17, COOH, CN. (Shimizu 1991)

34 21 1-(1H-pirol-1-il)-2,5-di(tiyofen-2-il)-1H-pirolun elektropolimerizasyonu ile yeni bir iletken polimer sentezlenmiştir. 1,1 -bipirol birimleri içeren polimerin ilk örneği olan bu polimerin elektrokimyasal ve elektro-optiksel özellikleri elektroanalitik ve spektroskopik teknikler kullanılarak araştırılmıştır. Dönüşümlü voltamogramlar ve elektro-optiksel çalışmalar polimerin kararlı, elektrokromik davranışa ek olarak iyi tanımlanmış tersinir redoks süreci gösterdiği ortaya çıkmıştır. Đşlenebilen polimer ayrıca sarımsı-turuncu ışık yayan özellik göstermiştir(cihaner 2009). 2,5 -dimetil-[4-2,5-di-tiyofen-2-il-pirol-1-il)-fenil]azobenzen (SNS-AB2) ve 2,5 dimetiloksi-[4-(2,5-di-tiyofen-2-il-pirol-1-il)-fenil]azobenzene (SNS-AB3) azo boya temelli iki ditienilpirol molekülü sentezlenmiş ve elektropolimerizasyon ile polimerleştirilmiştir. Bu monomerler düşük yükseltgenme potansiyeline sahiptirler. Her iki monomer de 360 nm de ışıma altında fotoizomerleşme göstermişlerdir. Elektroaktif polimer filmleri hem sulu hem de susuz ortamda iyi dönüşüm kararlılığı ile tersinir redoks çiftine sahiptir. Polimer filmler ayrıca PSNS-AB2 için sarımsı yeşilden koyu yeşile (λ max = 435 nm ve E g =2.31 ev) ve PSNS-AB3 için hardal renginden yeşile (λ max = 430 nm ve E g =2.34 ev) elektrokromik davranış göstermiştir (Cihaner 2009). β-bağlı dipirol monomerleri sentezlemek için sentetik bir yol geliştirilmiştir. Bu monomerlerin elektrokimyasal polimerizasyonu polisiklik aromatik köklerin polimer yapısına katılımına yol açmıştır. Sonuçta oluşan konjuge polimer filmler elektroaktif, dayanıklı elektrokromik materyallerdir ve yükseltgenmiş hallerinde delokalizedirler. (Nadeau 2004) Çeşitli kalınlıklarda poli[(r)-(-)-3-(1-pirolil)-n-(3,5-dinitrobenzoil)-αfenilglisinat] filmleri ITO/cam elektrotlar üzerinde farklı birikme yükleri (Q dep ) kullanılarak galvanostatik olarak biriktirilmiştir ve elektrokromik özellikleri araştırılmıştır. Q dep e bağlı olarak polimerik filmler indirgenmiş halde (λ max = 350 nm) yeşil-sarı ya da yeşil-kahverengi ve yükseltgenmiş halde (λ max = 460 nm) infrared bölgede yüksel absorpsiyonla mavi-gri renk göstermiştir. 40 mc.cm -2 Q dep le

35 22 biriktirilmiş filmler yüksek kromatik kontrast (% 20) gösterirken 50 mc.cm -2 Q dep le biriktirilmiş filmler oldukça iyi redoks dönüşüm kararlılığı (350 döngü), yüksek kulombik etkinlik (>%73) ve indirgenmiş halde iyi optik hafıza (E=0.0V) göstermiştir (Ribeiro 2006). Pirol kısımları içeren bazı Schiff bazı tipi monomerlerin elektrokimyasal polimerizasyonu üzerinde bir çalışma UV-visible absorpsiyon spektroskopisi kullanılarak çalışılmıştır. Benzer veriler pirol polimerizasyonu için de elde edilmiştir. Polimerizasyon çözeltilerinin spektral değişimleri elektro-yükseltgeyici polimerizasyon sürecinin adımlarını göstermiştir (Simionescu 1999). 1-(1-naftil)-2,5-di-2-tienil-1H-pirol (SNS-1-NAPH) in elektrokimyasal polimerizasyonu ile yeni bir polimer sentezlenmiştir. Bu polimer dönüşümlü voltametri, Fourier transform infrared spektroskopisi (FTIR) ve UV-vis spektroskopisi ile karakterize edilmiştir. Polimer hem sulu hem susuz ortamda tersinir redoks sürecine sahiptir. Ek olarak nötral halde sarı, ara seviyede yeşil ve yükseltgenmiş halde viyole olmak üzere kararlı elektrokromik davranış göstermiştir (Cihaner 2008). N-(3-ferrosenilpropil)pirol (1) ve 3-(4-ferrosenilbütil)pirol (2) yeni ferrosen sübstitüye pirol monomerlerinin çok adımlı sentezi çalışılmıştır ve optimize edilmiştir. Kristal X-ray yapı analizi sentetik ara ürün 3-(4-ferrosenil bütil)-n- (triizopropilsillil)pirol üzerinde çalışılmıştır. Monomer 1 ve 2 homopolimer poli 2, pirol-co-1 ve pirol-co-2 kopolimerleri oluşturmak üzere elektropolimerleştirilebilirler. Polimerler dönüşümlü voltametri, UV-vis. Spektroskopisi, Taramalı Elektron Mikroskobu ( SEM) ve four-point probe iletkenlik ölçümleri ile karakterize edilmiştir (Chen 2002). Polipirol(PPy)-polieterüretan(PEU) ve PPy-poli-etilen-co-vinil alkol)(evoh) kompozit filmleri LiClO 4 içeren PEU da pirolün elektrokimyasal polimerizasyonuyla hazırlanmış ve EVOH filmler IITO da kaplanmıştır. ITO kaplanmış cam/ppy-peu (ya da PPy-EVOH) kompozit filmi/ LiClO 4 içeren PEU (katı polimer elektrolit

YENİ BİR İLETKEN POLİMER: POLİ(3,8 DİAMİNOBENZO[c]SİNNOLİN) ELEKTROKİMYASAL ÜRETİMİ VE ELEKTROKROMİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

YENİ BİR İLETKEN POLİMER: POLİ(3,8 DİAMİNOBENZO[c]SİNNOLİN) ELEKTROKİMYASAL ÜRETİMİ VE ELEKTROKROMİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ YENİ BİR İLETKEN POLİMER: POLİ(3,8 DİAMİNOBENZO[c]SİNNOLİN) ELEKTROKİMYASAL ÜRETİMİ VE ELEKTROKROMİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ Eda AKGÜL a *, Ahmet Ferat ÜZDÜRMEZ b, Handan GÜLCE a, Ahmet GÜLCE a, Emine

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI DOKTORA PROGRAMI

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI DOKTORA PROGRAMI DOKTORA PROGRAMI BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL KIM-6501 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 KIM-6601 TEZ HAZIRLIK ÇALIŞMASI Z 0 1 1 0 1 20 1 21 12 30 İKİNCİ YARIYIL KIM-6502 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 KIM-6602

Detaylı

R RAMAN SPEKTROSKOPİSİ CAN EROL

R RAMAN SPEKTROSKOPİSİ CAN EROL R RAMAN SPEKTROSKOPİSİ CAN EROL Spektroskopi nedir? x Spektroskopi, çeşitli tipte ışınların madde ile etkileşimini inceleyen bilim dalıdır. Lazer radyasyon ışını örnekten geçer örnekten radyasyon çıkarken

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI DOKTORA PROGRAMI

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİMYA ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI DOKTORA PROGRAMI DOKTORA PROGRAMI BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL KIM-6501 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 KIM-6601 TEZ HAZIRLIK ÇALIŞMASI Z 0 1 1 0 1 20 1 21 12 30 İKİNCİ YARIYIL KIM-6502 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 KIM-6602

Detaylı

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 5. HAFTA

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 5. HAFTA A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 5. HAFTA İçindekiler 3. Nesil Güneş Pilleri Çok eklemli (tandem) güneş pilleri Kuantum parçacık güneş pilleri Organik Güneş

Detaylı

6-AMİNO-m-KRESOL POLİMERİNİN PASLANMAZ ÇELİK ÜZERİNE SENTEZİ VE KOROZYON PERFORMANSININ İNCELENMESİ *

6-AMİNO-m-KRESOL POLİMERİNİN PASLANMAZ ÇELİK ÜZERİNE SENTEZİ VE KOROZYON PERFORMANSININ İNCELENMESİ * 6-AMİNO-m-KRESOL POLİMERİNİN PASLANMAZ ÇELİK ÜZERİNE SENTEZİ VE KOROZYON PERFORMANSININ İNCELENMESİ * Synthesis and Investigation of Corrosion Performance of 6-Amino-m-Cresol on Stainless Steel Esra PALMANAK

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ Gelişen teknoloji ile beraber birçok endüstri alanında kullanılabilecek

Detaylı

Elektrot Potansiyeli. (k) (k) (k) Tepkime vermez

Elektrot Potansiyeli. (k) (k) (k) Tepkime vermez Elektrot Potansiyeli Uzun metal parçası, M, elektrokimyasal çalışmalarda kullanıldığında elektrot adını alır. M n+ metal iyonları içeren bir çözeltiye daldırılan bir elektrot bir yarı-hücre oluşturur.

Detaylı

ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU

ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU SÜLEYMAN ÇINAR ÇAĞAN MERSİN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ

Detaylı

Doç. Dr. Cengiz ÇETİN, BEK153 Organik Eserlerde Önleyici Koruma Ders Notu DERS 2 2. POLİMERLER

Doç. Dr. Cengiz ÇETİN, BEK153 Organik Eserlerde Önleyici Koruma Ders Notu DERS 2 2. POLİMERLER DERS 2 2. POLİMERLER 2.1. Yardımcı Terimler Bileşik, birden fazla atomun belirli oranlarda kimyasal reaksiyonu sonucu bir araya gelmesiyle oluşan saf maddedir. Bileşiklerin en küçük yapı taşı moleküllerdir.

Detaylı

BÖLÜM. Elektrotlar ve Elektrokimyasal Hücreler 1. ÜNİTE İÇERİK Elektrot ve Elektrolit Yarı Hücre ve Hücre

BÖLÜM. Elektrotlar ve Elektrokimyasal Hücreler 1. ÜNİTE İÇERİK Elektrot ve Elektrolit Yarı Hücre ve Hücre 1. 2 1. İÇERİK 1.2.1 Elektrot ve Elektrolit 1.2.2 Yarı Hücre ve Hücre Elektrotlar ve Elektrokimyasal Hücreler Bitkilerin fotosentez yapması, metallerin arıtılması, yakıt hücrelerinin görev yapması gibi

Detaylı

Paylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu

Paylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu 4.Kimyasal Bağlar Kimyasal Bağlar Aynı ya da farklı cins atomları bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağlar denir. Pek çok madde farklı element atomlarının birleşmesiyle meydana gelmiştir. İyonik bağ

Detaylı

T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ. Rektörlüğü ne. Fakültemizde bulunan Ar-Ge Laboratuarı 2014 Yılı Faaliyet Raporu ektedir.

T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ. Rektörlüğü ne. Fakültemizde bulunan Ar-Ge Laboratuarı 2014 Yılı Faaliyet Raporu ektedir. T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ Rektörlüğü ne Fakültemizde bulunan Ar-Ge Laboratuarı 2014 Yılı Faaliyet Raporu ektedir. Ek. 1 Genel Bilgiler Ek. 2 Bilimsel Sonuç Raporu i. Özet ii. Projeden Yayımlanan Makaleler

Detaylı

Polianilin (PANi) ve PANi Metal (Cu, Ni) Kompozitlerinin Bakır Üzerine Elektrokimyasal Sentezi ve Antikorozif Özelliklerinin İncelenmesi

Polianilin (PANi) ve PANi Metal (Cu, Ni) Kompozitlerinin Bakır Üzerine Elektrokimyasal Sentezi ve Antikorozif Özelliklerinin İncelenmesi BAÜ Fen Bil. Enst. Dergisi Cilt 14(2) 59-66 (212 Polianilin (PANi) ve PANi Metal (Cu, Ni) Kompozitlerinin Bakır Üzerine Elektrokimyasal Sentezi ve Antikorozif Özelliklerinin İncelenmesi Sibel ZOR *, Hatice

Detaylı

NANO KURġUN ÜRETĠMĠ VE KARAKTERĠZASYONU

NANO KURġUN ÜRETĠMĠ VE KARAKTERĠZASYONU NANO KURġUN ÜRETĠMĠ VE KARAKTERĠZASYONU AHMET GÜNGÖR MERSĠN ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ KĠMYA MÜHENDĠSLĠĞĠ ANA BĠLĠM DALI YÜKSEK LĠSANS TEZĠ MERSĠN TEMMUZ 2015 NANO KURġUN ÜRETĠMĠ VE KARAKTERĠZASYONU

Detaylı

GÜZ DÖNEMİ KİMYA A.B.D YÜKSEK LİSANS VE DOKTORA DERS PROGRAMI

GÜZ DÖNEMİ KİMYA A.B.D YÜKSEK LİSANS VE DOKTORA DERS PROGRAMI 2016-2017 GÜZ DÖNEMİ KİMYA A.B.D YÜKSEK LİSANS VE DOKTORA DERS PROGRAMI ÖĞRETİM ÜYESİ DERS ADI PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA Prof. Dr. Salih Fizikokimyasal Denge Koşulları (Özel 08.30-15.50 YILDIZ

Detaylı

BÖLÜM 7. ENSTRÜMENTAL ANALİZ YÖNTEMLERİ Doç.Dr. Ebru Şenel

BÖLÜM 7. ENSTRÜMENTAL ANALİZ YÖNTEMLERİ Doç.Dr. Ebru Şenel BÖLÜM 7. ENSTRÜMENTAL ANALİZ YÖNTEMLERİ 1. SPEKTROSKOPİ Bir örnekteki atom, molekül veya iyonların bir enerji düzeyinden diğerine geçişleri sırasında absorplanan veya yayılan elektromanyetik ışımanın,

Detaylı

PİROLÜN FLOROSÜLFONİK ASİT VE KLOROSÜLFONİK ASİT VARLIĞINDA ELEKTROKİMYASAL POLİMERİZASYONU

PİROLÜN FLOROSÜLFONİK ASİT VE KLOROSÜLFONİK ASİT VARLIĞINDA ELEKTROKİMYASAL POLİMERİZASYONU PİROLÜN FLOROSÜLFONİK ASİT VE KLOROSÜLFONİK ASİT VARLIĞINDA ELEKTROKİMYASAL POLİMERİZASYONU ELECTROCHEMICALLY POLYMERIZATION OF PYRROLE PRESENCE OF FLUOROSULPHONIC ACID AND CHLOROSULPHONIC ACID DERYA KIZILELMA

Detaylı

ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİNDE MALZEME

ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİNDE MALZEME Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİNDE MALZEME Yrd. Doç. Dr. H. İbrahim OKUMU E-mail : okumus@ktu.edu.tr WEB : http://www.hiokumus.com 1 İçerik Giriş

Detaylı

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ POLİ(2,6-DİAMİNOANTRAKİNON) UN ELEKTROKİMYASAL ÜRETİMİ VE ELEKTROKROMİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ Funda AKTAŞ YÜKSEK LİSANS TEZİ Kimya Mühendisliği Anabilim

Detaylı

SEM İncelemeleri için Numune Hazırlama

SEM İncelemeleri için Numune Hazırlama SEM İncelemeleri için Numune Hazırlama Giriş Taramalı elektron mikroskobunda kullanılacak numuneleri, öncelikle, Vakuma dayanıklı (buharlaşmamalı) Katı halde temiz yüzeyli İletken yüzeyli olmalıdır. Günümüzde

Detaylı

HİDROKSİAPATİT NANOPARÇACIKLARININ SENTEZİ

HİDROKSİAPATİT NANOPARÇACIKLARININ SENTEZİ HİDROKSİAPATİT NANOPARÇACIKLARININ SENTEZİ 26.09.2007 2 Giriş İnsan kemiği kendini yenileyebilme özeliğine sahiptir Kemikler kırıldığında iyileşmenin sağlanabilmesi için ilave desteğe gereksinim duyarlar

Detaylı

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ Infrared (IR) ve Raman Spektroskopisi Yrd. Doç. Dr. Gökçe MEREY TİTREŞİM Molekülleri oluşturan atomlar sürekli bir hareket içindedir. Molekülde: Öteleme hareketleri, Bir eksen

Detaylı

POLİMER KİMYASI -4. Prof. Dr. Saadet K. Pabuccuoğlu

POLİMER KİMYASI -4. Prof. Dr. Saadet K. Pabuccuoğlu POLİMER KİMYASI -4 Prof. Dr. Saadet K. Pabuccuoğlu Fiziksel Etkenlerle Başlama Diğer başlama tipleri Plazma polimerizasyonu: Bir gaz halindeki monomer; plazma oluşum şartlarında düşük basınçta bir elektrik

Detaylı

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AY EKİM 06-07 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI. SINIF VE MEZUN GRUP KİMYA HAFTA DERS SAATİ. Kimya nedir?. Kimya ne işe yarar?. Kimyanın sembolik dili Element-sembol Bileşik-formül. Güvenliğimiz ve Kimya KONU ADI

Detaylı

KİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş

KİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş KİMYA-IV Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş Organik Kimyaya Giriş Kimyasal bileşikler, eski zamanlarda, elde edildikleri kaynaklara bağlı olarak Anorganik ve Organik olmak üzere, iki sınıf altında toplanmışlardır.

Detaylı

MMM 2011 Malzeme Bilgisi

MMM 2011 Malzeme Bilgisi MMM 2011 Malzeme Bilgisi Yrd. Doç. Dr. Işıl BİRLİK Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü isil.kayatekin@deu.edu.tr Materials Science and Engineering: An Introduction W.D. Callister, Jr., John Wiley

Detaylı

Atomlar ve Moleküller

Atomlar ve Moleküller Atomlar ve Moleküller Madde, uzayda yer işgal eden ve kütlesi olan herşeydir. Element, kimyasal tepkimelerle başka bileşiklere parçalanamayan maddedir. -Doğada 92 tane element bulunmaktadır. Bileşik, belli

Detaylı

ATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ

ATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ ATOMLAR ARASI BAĞLAR Doç. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA Atomlar Arası Bağlar 1 İyonik Bağ 2 Kovalent

Detaylı

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,

Detaylı

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ POLİ DİAMİNOBENZO[c]SİNNOLİN 5- OKSİT İN ÜRETİMİ ve ELEKTROKROMİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ Müesser AKYÜZ YÜKSEK LİSANS TEZİ Kimya Mühendisliği Anabilim

Detaylı

KOROZIF ORTAMLARDA 42CRMO4 ÇELIĞIN İLETKEN POLIMERLERLE KOROZYONDAN KORUNMASI

KOROZIF ORTAMLARDA 42CRMO4 ÇELIĞIN İLETKEN POLIMERLERLE KOROZYONDAN KORUNMASI KOROZIF ORTAMLARDA 42CRMO4 ÇELIĞIN İLETKEN POLIMERLERLE KOROZYONDAN KORUNMASI Can BOLAT a, Merve DEMIR a, Hande ERKUŞ a, Esin ARDAHANLI a ve Abdurrahman ASAN a* * Hitit Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,

Detaylı

BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER

BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER Biyokimyanın tanımı yaşamın temel kimyası ile ilgilenen bilim dalı (Bios, Yunancada yaşam demektir.) canlı sistemin yapısını ve fonksiyonlarını kimyasal

Detaylı

3.1 ATOM KÜTLELERİ... 75 3.2 MOL VE MOLEKÜL KAVRAMLARI... 77 3.2.1 Mol Hesapları... 79 SORULAR 3... 84

3.1 ATOM KÜTLELERİ... 75 3.2 MOL VE MOLEKÜL KAVRAMLARI... 77 3.2.1 Mol Hesapları... 79 SORULAR 3... 84 v İçindekiler KİMYA VE MADDE... 1 1.1 KİMYA... 1 1.2 BİRİM SİSTEMİ... 2 1.2.1 SI Uluslararası Birim Sistemi... 2 1.2.2 SI Birimleri Dışında Kalan Birimlerin Kullanılması... 3 1.2.3 Doğal Birimler... 4

Detaylı

ELEKTROLİTİK TOZ ÜRETİM TEKNİKLERİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN

ELEKTROLİTİK TOZ ÜRETİM TEKNİKLERİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN Prof.Dr.Muzaffer ZEREN Bir çok metal (yaklaşık 60) elektroliz ile toz haline getirilebilir. Elektroliz kapalı devre çalışan ve çevre kirliliğine duyarlı bir yöntemdir. Kurulum maliyeti ve uygulama maliyeti

Detaylı

HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU

HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU ÖZET HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU Zeynep KARCIOĞLU KARAKAŞ a,*, Recep BONCUKÇUOĞLU a, İbrahim H. KARAKAŞ b a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,

Detaylı

5.111 Ders Özeti #12. Konular: I. Oktet kuralından sapmalar

5.111 Ders Özeti #12. Konular: I. Oktet kuralından sapmalar 5.111 Ders Özeti #12 Bugün için okuma: Bölüm 2.9 (3. Baskıda 2.10), Bölüm 2.10 (3. Baskıda 2.11), Bölüm 2.11 (3. Baskıda 2.12), Bölüm 2.3 (3. Baskıda 2.1), Bölüm 2.12 (3. Baskıda 2.13). Ders #13 için okuma:

Detaylı

Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı

Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani madde yani bileşik

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Genel anlamda elektrokimya elektrik enerjisi üreten veya harcayan redoks reaksiyonlarını inceler. Elektrokimya pratikte büyük öneme sahip bir konudur. Piller,

Detaylı

Ölçme Kontrol ve Otomasyon Sistemleri 1

Ölçme Kontrol ve Otomasyon Sistemleri 1 Ölçme Kontrol ve Otomasyon Sistemleri 1 Dr. Mehmet Ali DAYIOĞLU Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü 1. Elektroniğe giriş Akım, voltaj, direnç, elektriksel

Detaylı

POLİ(PİROL-KO-O-ANİSİDİN) KAPLI PASLANMAZ ÇELİĞİN KLORÜRLÜ ORTAMDAKİ KOROZYON DAVRANIŞLARI

POLİ(PİROL-KO-O-ANİSİDİN) KAPLI PASLANMAZ ÇELİĞİN KLORÜRLÜ ORTAMDAKİ KOROZYON DAVRANIŞLARI POLİ(PİROL-KO-O-ANİSİDİN) KAPLI PASLANMAZ ÇELİĞİN KLORÜRLÜ ORTAMDAKİ KOROZYON DAVRANIŞLARI Süleyman YALÇINKAYA, Tunç TÜKEN, Birgül YAZICI, Mehmet ERBİL Özet: Çukurova Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi,

Detaylı

İÇİNDEKİLER 1: ADLİ KİMYA...

İÇİNDEKİLER 1: ADLİ KİMYA... İÇİNDEKİLER Bölüm 1: ADLİ KİMYA... 1 1.1. Adli Kimya Tanımı... 1 1.2. Adli Kimyanın Kapsamı... 2 1.3. Adli Düşünce Yapısı... 2 1.4. İş Tanımı... 3 1.5. Kişisel Özellikler... 3 1.6. Adli Kimyanın Tarihi...

Detaylı

1,3-bis-(p-iminobenzoik asit)indan Langmuir-Blodgett filmlerinin karakterizasyonu ve organik buhar duyarlılığı

1,3-bis-(p-iminobenzoik asit)indan Langmuir-Blodgett filmlerinin karakterizasyonu ve organik buhar duyarlılığı 1,3-bis-(p-iminobenzoik asit)indan Langmuir-Blodgett filmlerinin karakterizasyonu ve organik buhar duyarlılığı MURAT EVYAPAN *, RİFAT ÇAPAN *, HİLMİ NAMLI **, ONUR TURHAN **,GEORGE STANCİU *** * Balıkesir

Detaylı

Chemistry, The Central Science, 10th edition Theodore L. Brown; H. Eugene LeMay, Jr.; and Bruce E. Bursten. Kimyasal Bağlar.

Chemistry, The Central Science, 10th edition Theodore L. Brown; H. Eugene LeMay, Jr.; and Bruce E. Bursten. Kimyasal Bağlar. Chemistry, The Central Science, 10th edition Theodore L. Brown; H. Eugene LeMay, Jr.; and Bruce E. Bursten Kimyasal Bağlar Kimyasal Bağlar 3 temel tip bağ vardır: İyonik İyonlar arası elektrostatik etkileşim

Detaylı

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Başlık KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Tanım İki veya daha fazla malzemenin, iyi özelliklerini bir araya toplamak ya da ortaya yeni bir özellik çıkarmak için, mikro veya makro seviyede

Detaylı

PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ FERROSENİL DİTİYOFOSFONAT İÇEREN İLETKEN POLİMERLERİN SENTEZİ VE BİYOSENSÖR UYGULAMALARI

PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ FERROSENİL DİTİYOFOSFONAT İÇEREN İLETKEN POLİMERLERİN SENTEZİ VE BİYOSENSÖR UYGULAMALARI PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ FERROSENİL DİTİYOFOSFONAT İÇEREN İLETKEN POLİMERLERİN SENTEZİ VE BİYOSENSÖR UYGULAMALARI YÜKSEK LİSANS TEZİ Tuğba SOĞANCI Anabilim Dalı : Kimya Programı :

Detaylı

Paslanmaz Çelik Gövde. Yalıtım Sargısı. Katalizör Yüzey Tabakası. Egzoz Emisyonları: Su Karbondioksit Azot

Paslanmaz Çelik Gövde. Yalıtım Sargısı. Katalizör Yüzey Tabakası. Egzoz Emisyonları: Su Karbondioksit Azot Paslanmaz Çelik Gövde Yalıtım Sargısı Egzoz Emisyonları: Su Karbondioksit Azot Katalizör Yüzey Tabakası Egzoz Gazları: Hidrokarbonlar Karbon Monoksit Azot Oksitleri Bu bölüme kadar, açıkça ifade edilmese

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Gökmen SIĞIRCIK İYONİK SIVIDA POLİSELENOFEN, POLİTİYOFEN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU KİMYA ANABİLİM DALI ADANA, 2011 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK. Atom yapısı. Bağ tipleri. Chapter 2-1

BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK. Atom yapısı. Bağ tipleri. Chapter 2-1 BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK Atom yapısı Bağ tipleri 1 Atomların Yapıları Atomlar başlıca üç temel atom altı parçacıktan oluşur; Protonlar (+ yüklü) Nötronlar (yüksüz) Elektronlar (-yüklü) Basit bir atom

Detaylı

T.C. NEVŞEHİR ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TİYOFENİN ELEKTROKİMYASAL POLİMERİZASYONU KARAKTERİZASYONU VE BİYOSENSÖR OLARAK GELİŞTİRİLMESİ

T.C. NEVŞEHİR ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TİYOFENİN ELEKTROKİMYASAL POLİMERİZASYONU KARAKTERİZASYONU VE BİYOSENSÖR OLARAK GELİŞTİRİLMESİ T.C. NEVŞEHİR ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TİYOFENİN ELEKTROKİMYASAL POLİMERİZASYONU KARAKTERİZASYONU VE BİYOSENSÖR OLARAK GELİŞTİRİLMESİ Tezi Hazırlayan Hasret TÜRKMEN Tezi Yöneten Prof. Dr. Haşim

Detaylı

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen ix xiii xv xvii xix xxi 1. Çevre Kimyasına Giriş 3 1.1. Çevre Kimyasına Genel Bakış ve Önemi

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU. hasanyolcu.wordpress.com

Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU. hasanyolcu.wordpress.com Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU hasanyolcu.wordpress.com En az iki atomun belli bir düzenlemeyle kimyasal bağ oluşturmak suretiyle bir araya gelmesidir. Aynı atomda olabilir farklı atomlarda olabilir. H 2,

Detaylı

İKİNCİ BASIMA ÖN SÖZ. VLADIMIR SERGEEVICH BAGOTSKY Moskova ve Mountain View,CA Aralık 2004 XIII

İKİNCİ BASIMA ÖN SÖZ. VLADIMIR SERGEEVICH BAGOTSKY Moskova ve Mountain View,CA Aralık 2004 XIII İKİNCİ BASIMA ÖN SÖZ Bu ikinci baskıda, bu kitabın ilk baskısına önemli değişiklikler eklenmiştir (1993, Plenum Press, New York). Tüm temel bilginin bu kitabın ilk kısmında yer alacağı şekilde içerik tekrar

Detaylı

BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ

BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur). Bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere

Detaylı

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ 2-AMİNOBENZO[c]SİNNOLİN İÇEREN POLİMER VE KOPOLİMERLERİN ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU Sabriye ŞİMŞEK YÜKSEK LİSANS Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı Şubat-2014

Detaylı

ENERJİ DEPOLAMADA POLİMER MODİFİYE KARBON FİBER MİKRO ELEKTROT GELİŞTİRİLMESİ. YÜKSEK LİSANS TEZİ Kim. Sezer KÖYLÜ TOKGÖZ. Anabilim Dalı: KİMYA

ENERJİ DEPOLAMADA POLİMER MODİFİYE KARBON FİBER MİKRO ELEKTROT GELİŞTİRİLMESİ. YÜKSEK LİSANS TEZİ Kim. Sezer KÖYLÜ TOKGÖZ. Anabilim Dalı: KİMYA İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ENERJİ DEPOLAMADA POLİMER MODİFİYE KARBON FİBER MİKRO ELEKTROT GELİŞTİRİLMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Kim. Sezer KÖYLÜ TOKGÖZ Anabilim Dalı: KİMYA Programı:

Detaylı

Atomlar birleştiği zaman elektron dağılımındaki değişmelerin bir sonucu olarak kimyasal bağlar meydana gelir. Üç çeşit temel bağ vardır:

Atomlar birleştiği zaman elektron dağılımındaki değişmelerin bir sonucu olarak kimyasal bağlar meydana gelir. Üç çeşit temel bağ vardır: Atomlar birleştiği zaman elektron dağılımındaki değişmelerin bir sonucu olarak kimyasal bağlar meydana gelir. Üç çeşit temel bağ vardır: İyonik bağlar, elektronlar bir atomdan diğerine aktarıldığı zaman

Detaylı

POLİPİROLLE KOROZYONDAN KORUNMA CORROSION PROTECTION BY POLYPYRROLE

POLİPİROLLE KOROZYONDAN KORUNMA CORROSION PROTECTION BY POLYPYRROLE POLİPİROLLE KOROZYONDAN KORUNMA Abdurrahman ASAN *, Burhan ASLAN, Özgür KORKMAZ * Hitit Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü, ÇORUM ÖZET: Polipirol (PPy) film, korozyona karşı koruma

Detaylı

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu Laboratuar Yeri: E1 Blok Termodinamik Laboratuvarı Laboratuar

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI KİMYA ANABİLİM DALI DERS PLANI Güz Yarı yılı HAFTALIK DERSİN ADI

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI KİMYA ANABİLİM DALI DERS PLANI Güz Yarı yılı HAFTALIK DERSİN ADI 2016-2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI KİMYA ANABİLİM DALI DERS PLANI Güz Yarı yılı HAFTALIK DERSİN ADI DERS SAATİ KREDİSİ DERSİN T U L Topl. KODU FKM5101 Koordinasyon Kimyası I AKTS KREDİSİ FKM5102 İleri Anorganik

Detaylı

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş

FZM 220. Malzeme Bilimine Giriş FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Atomsal Yapı ve Atomlararası Bağ1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin

Detaylı

GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) I. BÖLÜM

GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) I. BÖLÜM GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) I. BÖLÜM Prof. Dr. Olcay KINCAY Y. Doç. Dr. Nur BEKİROĞLU Y. Doç. Dr. Zehra YUMURTACI İ ç e r i k Genel bilgi ve çalışma ilkesi Güneş pili tipleri Güneş pilinin elektriksel

Detaylı

Enerji Band Diyagramları

Enerji Band Diyagramları Yarıiletkenler Yarıiletkenler Germanyumun kimyasal yapısı Silisyum kimyasal yapısı Yarıiletken Yapım Teknikleri n Tipi Yarıiletkenin Meydana Gelişi p Tipi Yarıiletkenin Meydana Gelişi Yarıiletkenlerde

Detaylı

Nanomalzemelerin Karakterizasyonu. Yapısal Karakterizasyon Kimyasal Karakterizasyon

Nanomalzemelerin Karakterizasyonu. Yapısal Karakterizasyon Kimyasal Karakterizasyon Nanomalzemelerin Karakterizasyonu Yapısal Karakterizasyon Kimyasal Karakterizasyon 1 Nanomalzemlerin Yapısal Karakterizasyonu X ışını difraksiyonu (XRD) Çeşitli elektronik mikroskoplar(sem, TEM) Atomik

Detaylı

BÖLÜM 2. FOTOVOLTAİK GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ (PV)

BÖLÜM 2. FOTOVOLTAİK GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ (PV) BÖLÜM 2. FOTOOLTAİK GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ (P) Fotovoltaik Etki: Fotovoltaik etki birbirinden farklı iki malzemenin ortak temas bölgesinin (common junction) foton radyasyonu ile aydınlatılması durumunda

Detaylı

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry Chapter 4: Biomolecules, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry/Hikmet Geckil Chapter 4: Biomolecules 2 BİYOMOLEKÜLLER Bilim adamları hücreyi

Detaylı

FİZİK ANABİLİM DALI. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Anabilim Dalı ANS Kampüsü, Afyonkarahisar

FİZİK ANABİLİM DALI. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Anabilim Dalı ANS Kampüsü, Afyonkarahisar FİZİK ANABİLİM DALI Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Anabilim Dalı ANS Kampüsü, Afyonkarahisar Telefon (272) 228 14 23 Faks (272) 228 14 22 1992 yılında kurulmuş olan Fizik Anabilim

Detaylı

10. Sınıf Kimya Konuları KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE TEPKİME TÜRLERİ Kimyanın Temel Kanunları Kütlenin korunumu, sabit oranlar ve katlı oranlar

10. Sınıf Kimya Konuları KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE TEPKİME TÜRLERİ Kimyanın Temel Kanunları Kütlenin korunumu, sabit oranlar ve katlı oranlar 10. Sınıf Kimya Konuları KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE TEPKİME TÜRLERİ Kimyanın Temel Kanunları Kütlenin korunumu, sabit oranlar ve katlı oranlar kanunları Demir (II) sülfür bileşiğinin elde edilmesi Kimyasal

Detaylı

INSA 283 MALZEME BİLİMİ. Giriş

INSA 283 MALZEME BİLİMİ. Giriş INSA 283 MALZEME BİLİMİ Giriş Malzeme Gereksinimi Bütün mühendislik bilim dallari malzeme ile yakindan iliskilidir. Mühendisler kullanacaklari malzemeyi çok iyi tanıyarak ve genis malzeme tayfi içinde

Detaylı

KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ

KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ Belli bir ortam içinde bulunan metalik yapının korozyonunu önlemek veya korozyon hızını azaltmak üzere alınacak önlemleri üç ana grup altında toplanabilir. Korozyondan Korunma

Detaylı

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ

ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ UV-Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektroskopisi Yrd. Doç.Dr. Gökçe MEREY GENEL BİLGİ Çözelti içindeki madde miktarını çözeltiden geçen veya çözeltinin tuttuğu ışık miktarından

Detaylı

Atomlar, dış yörüngedeki elektron sayısını "tamamlamak" üzere, aşağıdaki iki yoldan biri ile bileşik oluştururlar:

Atomlar, dış yörüngedeki elektron sayısını tamamlamak üzere, aşağıdaki iki yoldan biri ile bileşik oluştururlar: ATOMUN YAPISI VE BAĞLAR Atomun en dış yörüngesinde dönen elektronlara valans elektronlara adi verilir (valance: bağ değer). Bir atomun en dış yörüngesinde 8'e yakın sayıda elektron varsa, örnek klor: diğer

Detaylı

Malzeme Bilimi ve Malzemelerin Sınıflandırılması

Malzeme Bilimi ve Malzemelerin Sınıflandırılması Malzeme Bilimi ve Malzemelerin Sınıflandırılması Malzeme Nedir? Genel anlamda ihtiyaçlarımızı karşılamak ve belli bir amacı gerçekleştirmek için kullanılan her türlü maddeye malzeme denir. Teknik anlamda

Detaylı

SENTEZLENEN DONÖR-AKSEPTÖR-DONÖR TİPİ İLETKEN POLİMERLERİN ELEKTROKİMYASAL VE OPTİK ÖZELLİKLERİ. Elif Nazlı ESMER

SENTEZLENEN DONÖR-AKSEPTÖR-DONÖR TİPİ İLETKEN POLİMERLERİN ELEKTROKİMYASAL VE OPTİK ÖZELLİKLERİ. Elif Nazlı ESMER SENTEZLENEN DONÖR-AKSEPTÖR-DONÖR TİPİ İLETKEN POLİMERLERİN ELEKTROKİMYASAL VE OPTİK ÖZELLİKLERİ Elif Nazlı ESMER YÜKSEK LİSANS TEZİ İLERİ TEKNOLOJİLER GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ OCAK 2012

Detaylı

Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ FOTOELEKTROLİZ YOLUYLA HİDROJEN ÜRETİMİ

Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ FOTOELEKTROLİZ YOLUYLA HİDROJEN ÜRETİMİ Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ FOTOELEKTROLİZ YOLUYLA HİDROJEN ÜRETİMİ İ. Engin TÜRE Birleşmiş Milletler Sinai Kalkınma Örgütü -Uluslararası Hidrojen Enerjisi Teknolojileri

Detaylı

İÇİNDEKİLER TEMEL KAVRAMLAR - 2. 1. Atomlar, Moleküller, İyonlar...36. 1.2. Atomlar...36. 1.2. Moleküller...37. 1.3. İyonlar...37

İÇİNDEKİLER TEMEL KAVRAMLAR - 2. 1. Atomlar, Moleküller, İyonlar...36. 1.2. Atomlar...36. 1.2. Moleküller...37. 1.3. İyonlar...37 vi TEMEL KAVRAMLAR - 2 1. Atomlar, Moleküller, İyonlar...36 1.2. Atomlar...36 1.2. Moleküller...37 1.3. İyonlar...37 2. Kimyasal Türlerin Adlandırılması...38 2.1. İyonların Adlandırılması...38 2.2. İyonik

Detaylı

MİKRODALGA YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU

MİKRODALGA YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU MİKRODALGA YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU Zeynep KARCIOĞLU KARAKAŞ a,*, Recep BONCUKÇUOĞLU a, Mehmet ERTUĞRUL b a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre

Detaylı

Fotovoltaik Teknoloji

Fotovoltaik Teknoloji Fotovoltaik Teknoloji Bölüm 4: Fotovoltaik Teknolojinin Temelleri Fotovoltaik Hücre Fotovoltaik Etki Yarıiletken Fiziğin Temelleri Atomik Yapı Enerji Bandı Diyagramı Kristal Yapı Elektron-Boşluk Çiftleri

Detaylı

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri :

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri : Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani

Detaylı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı metallerin yeniden kazanımı 2016-2017 güz yy. Prof. Dr. Gökhan Orhan MF212 katot - + Cu + H 2+ SO 2-4 OH- Anot Reaksiyonu Cu - 2e - Cu 2+ E 0 = + 0,334 Anot Reaksiyonu 2H 2 O O 2 + 4H + + 4e - E 0 = 1,229-0,0591pH

Detaylı

HAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN. Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği DENEY NO: 5 DENEYİN ADI: SUYUN ELEKTRİK ENERJİSİ İLE AYRIŞMASI

HAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN. Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği DENEY NO: 5 DENEYİN ADI: SUYUN ELEKTRİK ENERJİSİ İLE AYRIŞMASI HAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği DENEY NO: 5 DENEYİN ADI: SUYUN ELEKTRİK ENERJİSİ İLE AYRIŞMASI DENEYİN AMACI: ELEKTRİK ENERJİSİNİ KULLANARAK SUYU KENDİSİNİ OLUŞTURAN SAF MADDELERİNE

Detaylı

Valans elektronları kimyasal reaksiyona ve malzemenin yapısına katkı sağlar.

Valans elektronları kimyasal reaksiyona ve malzemenin yapısına katkı sağlar. Valans Elektronları Atomun en dış kabuğundaki elektronlara valans elektron adı verilir. Valans elektronları kimyasal reaksiyona ve malzemenin yapısına katkı sağlar. Bir atomun en dış kabuğundaki elektronlar,

Detaylı

Dielektrik malzeme DİELEKTRİK ÖZELLİKLER. Elektriksel Kutuplaşma. Dielektrik malzemeler. Kutuplaşma Türleri 15.4.2015. Elektronik kutuplaşma

Dielektrik malzeme DİELEKTRİK ÖZELLİKLER. Elektriksel Kutuplaşma. Dielektrik malzemeler. Kutuplaşma Türleri 15.4.2015. Elektronik kutuplaşma Dielektrik malzeme DİELEKTRİK ÖZELLİKLER Dielektrik malzemeler; serbest elektron yoktur, yalıtkan malzemelerdir, uygulanan elektriksel alandan etkilenebilirler. 1 2 Dielektrik malzemeler Elektriksel alan

Detaylı

BAKIR ÜZERİNDE POLİ(N-ETİLANİLİN)İN ELEKTROKİMYASAL SENTEZİ VE KOROZYON PERFORMANSI B. DURAN a, C. M. TURHAN b, G. BEREKET a, A. S. SARAÇ b a Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Kimya

Detaylı

Öğretim Yılı Analitik Kimya Yüksek Lisans Bahar Dönemi Ders Programı

Öğretim Yılı Analitik Kimya Yüksek Lisans Bahar Dönemi Ders Programı Saat Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma 1 08.30-09.20 2 09.25-10.15 3 10.20-11.10 4 11.15-12.05 5 12.10-13.00 6 13.05-13.55 7 14.00-14.50 Seminer Yrd.Doç.Dr. Saliha Esin Çelik 2017 2018 Öğretim Yılı

Detaylı

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM ATOMUN YAPISI Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sa-hiptir. Atomda bulunan yükler; negatif

Detaylı

Atomdan e koparmak için az ya da çok enerji uygulamak gereklidir. Bu enerji ısıtma, sürtme, gerilim uygulama ve benzeri şekilde verilebilir.

Atomdan e koparmak için az ya da çok enerji uygulamak gereklidir. Bu enerji ısıtma, sürtme, gerilim uygulama ve benzeri şekilde verilebilir. TEMEL ELEKTRONİK Elektronik: Maddelerde bulunan atomların son yörüngelerinde dolaşan eksi yüklü elektronların hareketleriyle çeşitli işlemleri yapma bilimine elektronik adı verilir. KISA ATOM BİLGİSİ Maddenin

Detaylı

İÇİNDEKİLER Sayfa İÇİNDEKİLER... i ÖZET.. ix ABSTRACT... x TEŞEKKÜR... xi ŞEKİLLER DİZİNİ. xii ÇİZELGELER DİZİNİ... xx SİMGELER VE KISALTMALAR

İÇİNDEKİLER Sayfa İÇİNDEKİLER... i ÖZET.. ix ABSTRACT... x TEŞEKKÜR... xi ŞEKİLLER DİZİNİ. xii ÇİZELGELER DİZİNİ... xx SİMGELER VE KISALTMALAR İÇİNDEKİLER Sayfa İÇİNDEKİLER...... i ÖZET.. ix ABSTRACT.... x TEŞEKKÜR........ xi ŞEKİLLER DİZİNİ. xii ÇİZELGELER DİZİNİ... xx SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ... xxii 1. GİRİŞ... 1 2. KAYNAK ÖZETLERİ.......

Detaylı

POLİMER KİMYASI -2. Prof. Dr. Saadet K. Pabuccuoğlu

POLİMER KİMYASI -2. Prof. Dr. Saadet K. Pabuccuoğlu POLİMER KİMYASI -2 Prof. Dr. Saadet K. Pabuccuoğlu Polimerize Olabilirlik Nedir? Bir monomerin polimerize olabilirliği termodinamik ve kinetik düşüncelere bağlıdır. Termodinamikçe uygun olan her monomer,

Detaylı

Fourier Transform Infrared Spectroscopy (FTIR) Spektroskopi Nedir?

Fourier Transform Infrared Spectroscopy (FTIR) Spektroskopi Nedir? Fourier Transform Infrared Spectroscopy (FTIR) Spektroskopi Nedir? Spektroskopi, atom ya da molekül tarafından absorplanan, yayınan ya da saçılan Elektromagnetik Radyasyonun (EMR) ölçülmesi ve yorumlanmasıdır.

Detaylı

Hitit Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 19030,ÇORUM sstilmisbasan@hitit.edu.tr

Hitit Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 19030,ÇORUM sstilmisbasan@hitit.edu.tr ÜÇLÜ POLİ(VİNİL KLORÜR) KARIŞIMLARININ TERMOMEKANİK ÖZELLİKLERİNE MALEİK ANHİDRİT İÇEREN TERPOLİMERLERİN ETKİSİ SATILMIŞ BASAN, ÖZLEM AYDIN, FATMA ŞAHİN Hitit Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya

Detaylı

KARBON AEROJEL ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU

KARBON AEROJEL ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU KARBON AEROJEL ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU Derya BALKABAK a, Burak ÖZTÜRK a,*, Aylin AYTAÇ b, H. Canan CABBAR a a Gazi Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü, Ankara, 06570 b Gazi Üniversitesi Kimya Bölümü,

Detaylı

GÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU

GÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU GÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU Güneş ışınımı değişik dalga boylarında yayılır. Yayılan bu dalga boylarının sıralı görünümü de güneş spektrumu olarak isimlendirilir. Tam olarak ifade edilecek olursa;

Detaylı

KARBON ve CANLILARDAKİ MOLEKÜL ÇEŞİTLİLİĞİ

KARBON ve CANLILARDAKİ MOLEKÜL ÇEŞİTLİLİĞİ KARBON ve CANLILARDAKİ MOLEKÜL ÇEŞİTLİLİĞİ Karbonun önemi Hücrenin % 70-95ʼ i sudan ibaret olup, geri kalan kısmın çoğu karbon içeren bileşiklerdir. Canlılığı oluşturan organik bileşiklerde karbon atomuna

Detaylı

6-Maddelerin daha az çözünür tuz ve esterleri kullanılabilir. 7-Isı, ışık ve metaller gibi katalizörlerin etkisi önlenebilir.

6-Maddelerin daha az çözünür tuz ve esterleri kullanılabilir. 7-Isı, ışık ve metaller gibi katalizörlerin etkisi önlenebilir. Hidrolize engel olmak veya hidroliz hızını yavaşlatmak için alınabilecek önlemler nelerdir? 1-pH ayarlanabilir. 2-Çözücü tipi değiştirilebilir. 3-Kompleks oluşturulabilir. 4-Yüzey aktif maddeler ilave

Detaylı

KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI

KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI Yüzey Mühendisliği Malzemelerin yüzey özelliklerini değiştirerek; yeni mühendislik özellikleri kazandırmak ya da dekoratif açıdan çekici kılmak, insanoğlunun eski çağlardan

Detaylı

HAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN. Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği. DENEY NO: 6 DENEYİN ADI: DOYMUŞ NaCl ÇÖZELTİSİNİN ELEKTROLİZİ

HAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN. Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği. DENEY NO: 6 DENEYİN ADI: DOYMUŞ NaCl ÇÖZELTİSİNİN ELEKTROLİZİ HAZIRLAYAN Mutlu ŞAHİN Hacettepe Fen Bilgisi Öğretmenliği DENEY NO: 6 DENEYİN ADI: DOYMUŞ NaCl ÇÖZELTİSİNİN ELEKTROLİZİ DENEYİN AMACI: Doymuş NaCl çözeltisinin elektroliz sonucu elementlerine ayrışmasının

Detaylı

İLERİ SOL JEL PROSESLERİ

İLERİ SOL JEL PROSESLERİ İLERİ SOL JEL PROSESLERİ Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Kaplama ve İnce Filmler Sol-jel kaplamalar birçok fonksiyona sahiptir. Bunlardan en belli başlı olanı, görünür ışık dalga boyunda transparan oksitlerin

Detaylı

Optoelektronik Malzemeler ve Cihazlar (CEAC 555) Ders Detayları

Optoelektronik Malzemeler ve Cihazlar (CEAC 555) Ders Detayları Optoelektronik Malzemeler ve Cihazlar (CEAC 555) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Optoelektronik Malzemeler ve Cihazlar CEAC 555 Güz 3 0 0

Detaylı

İYON TEPKİMELERİ. Prof. Dr. Mustafa DEMİR. (Kimyasal tepkimelerin eşitlenmesi) 03-İYON TEPKİMELERİ-KİMYASAL TEPKİMELERİN EŞİTLENMESİ 1 M.

İYON TEPKİMELERİ. Prof. Dr. Mustafa DEMİR. (Kimyasal tepkimelerin eşitlenmesi) 03-İYON TEPKİMELERİ-KİMYASAL TEPKİMELERİN EŞİTLENMESİ 1 M. İYN TEPKİMELERİ (Kimyasal tepkimelerin eşitlenmesi) Prof. Dr. Mustafa DEMİR 0İYN TEPKİMELERİKİMYASAL TEPKİMELERİN EŞİTLENMESİ 1 Bir kimyasal madde ısı, elektrik veya çözücü gibi çeşitli fiziksel veya kimyasal

Detaylı