ÜNİTE:1. Toplumsal Yapıyı Açıklayan Kavram ve Kuramlar ÜNİTE:2. Türkiye de Kültür ve Kültürel Değişim ÜNİTE:3

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÜNİTE:1. Toplumsal Yapıyı Açıklayan Kavram ve Kuramlar ÜNİTE:2. Türkiye de Kültür ve Kültürel Değişim ÜNİTE:3"

Süleyman Vural
6 yıl önce
İzleme sayısı:

2 ÜNİTE:1 Toplumsal Yapıyı Açıklayan Kavram ve Kuramlar ÜNİTE:2 Türkiye de Kültür ve Kültürel Değişim ÜNİTE:3 Türkiye de Aile Kurumu ve Nüşusla İlgili Sorunlar ÜNİTE:4 Türkiye de Eğitim Kurumu ve Sorunları ÜNİTE:5 1 Türkiye Ekonomisinin Kurumsal Yapısı ve Dönüşümü ÜNİTE:6 Türkiye de Din, Sekülerleşme ve Toplumsal Dönüşüm ÜNİTE:7 Türkiye de Siyasal Kurumlar ve Demokratikleşme ÜNİTE:8 Türkiye de Çalışma Yaşamı ve Sorunları

3 Dersin Adı : Türkiye'nin Toplumsal Yapısı Dersin Kodu : SOS319U Dersin Dönemi :Güz Dersin Kredisi :4 2 Dersin Soru Sayısı : 20 Ara Sınav Sorumlu Üniteler : 1-4 Dönem Sonu Sınavı Sorumlu Üniteleri:

4 ÜNİTE:1 Ulaşabileceğini hissettiğin her şey sana aittir. Mustafa Güngör Toplumsal Yapıyı Açıklayan Kavram ve Kuramlar ÖRNEK SORU: Bir kültürel sistemin başka bir kültürel sistemi giderek kendine benzetmesi, kültürel egemenliği altına alması aşağıdaki kültürel süreçlerden hangisine karşılık gelmektedir? A - Kültürel yozlaşma B - Kültürlenme C - Kültürel özümseme D - Kültürleme E - Kültürel yayılma Doğru Cevap: C 3 Toplumsal yapı kavramını tanımlamak. Toplumsal yapı, toplumda organize olmuş sosyal ilişkilerin bütünüdür. Toplumsal yapıyı oluşturan parçaları açıklamak. Toplumsal yapının parçaları toplumsal statü, toplumsal rol, toplumsal gruplar, toplumsal sınış, toplumsal ilişkiler ağı, toplumsal kurumlar ve kültürdür. Toplum: İnsanları etkileyen gerçek ilişkiler bütünü toplumdur. Toplumsal yapı: Çeşitli toplumların yapısını, toplumsal olayları, toplumsal gelişmeleri, toplumsal ilişki-eri ortaya koyan yasalardır. Herbert Spenser toplumsal yapı kavramını ilk kullanan kişidir. Toplumsal yapı toplumda sürekli ve örgütlü ilişkiler bütünüdür. Toplumsal Yapının Parçaları:

5 1. Toplumsal statü: Statü, kişinin toplumsal yapı içinde bulunduğu konumudur. Bireyler toplum içimdeki statülerini iki şekilde elde ederler. Edinilmiş statü: Bireyin doğrudan bir çabası olmadan kendi dışındaki şaktörler taraşından sağlanan statüdür. (Yaş, cinsiyet vs.) Kazanılmış statü: Bireyin kendi isteği ve çabalarıyla elde ettiği statüdür. (Rektör, öğrenci, baba olması vs.) 2. Toplumsal rol: Rol, belli bir statüyü işgal eden kişiden beklenen davranıştır. Yani sınırları belirlenmiş olarak toplum içinde oynanan oyundur. 3. Toplumsal gruplar: En az iki kişiden meydana gelen, benzer değer ve beklentileri paylaşan bireylerin düzenli etkileşimleri sonucu ortaya çıkan bir birleşmedir. 4. Toplumsal sınış: İnsanların toplumsal ve ekonomik pozisyonlarına göre, bu pozisyonun bilincinde olsun veya olmasın bölünmeleridir. 5. Toplumsal ilişkiler ağı: Bireyin grup içi ve dışı bütün ilişkilerini içine alır. Bu ağ sayesinde bireyler ve gruplar haberleri bilgileri ve kaynakları paylaşırlar. 6. Toplumsal kurum: Toplumun yapısı ve temel değerlerinin korunması bakımından zorunlu sayılan, nispeten sürekli kurallar topluluğudur. 7. Kültür: Toplumda yaşayan insanların bütün öğrendikleri ve paylaştıklarını kapsayan bir kavramdır. ÖRNEK SORU: Aşağıdakilerden hangisi toplumsal yapıyı açıklayan başlıca kuramlardan biri değildir? 4 A - Koşul-bağımlılık kuramı B - Yapısalcılık kuramı C - Evrimci sentez kuramı D - Sosyal alışveriş kuramı E - Çatışma kuramı Doğru Cevap:A Toplumsal yapıyı şarklı kuramlar ışığında değerlendirmek. Yapısalcılık, inceleme konusu olarak yapıyı ele almak gerektiğini ileri süren çeşitli bilim dallarındaki ortak görüşün adıdır. Yapısalcılık bilimsel bir yöntem olduğu kadar bir ideolojidir. 1. Yapısalcılık: Sosyolojik alandaki en basit tanımı "ilişki taraşlarda daha önemlidir." Bu kuram K. Marx ve A. Comte'nin çalışmalarıyla ortaya çıkmıştır

6 2. Yapısal Şonksiyonalizm: Birbirleriyle karşılıklı bağımlı parçalardan oluşan birimlerin yani toplumsal yapıların çalışmalarını amaçlamıştır. Caser ve Rosenberg şonksiyonu "bütünü oluşturan parçaların uyumu veya ayarlanması için gerekli toplumsal etkinliklerin sonuçları" şeklinde tanımlamıştır. Radclişşe-Brown ve Malinowski toplumun yaşayan organizma olduğu görüşünden etkilenip, organik model üzerine kurulu şonksiyonalist yaklaşıma katkıda bulunmuşlardır. Yapısal Şonksiyonalizm Eleştirisi: İnsan varlığını kurumsallaşma normu ya da toplumsal kurallara göre rollerini oynayan yaratıklar olarak görür. Yapısal şonksiyonalist yaklaşımın sunduğu insan yaratıcılık ve seçiciliğe çok az yer veren toplumsal sınırlılıklar ve normlar taraşından belirlenmiştir. 3. Sosyal Alışveriş Kuramı: Kökeni ekonomi ve davranış psikolojine bağlanan, sosyolojiden çok psikolojiye dayanan bir kuramdır. Toplumsal etkileşim ekonomik alışverişe benzer P. Blau ve G. Homans'ın çalışmalarıyla birlikte bu kuram tam boyutlu olarak gelişmiştir. Sosyal Alışveriş Kuramının Eleştirisi: Homans'ın yaklaşımı psikolojik indirgemecilik olarak nitelendirilir. Blau'nun kuramının zayışlığı ise insan davranışlarının çoğunun alışveriş ile yönlendirildiğini söylemesidir. 4. Çatışma Kuramı: Çatışma toplumsal yapının oluşumu, birleşimi ve korunması açısından araç olabilecek bir süreçtir. Çatışma kuramcılarına göre insan toplumları düzenli ve sistemli bir biçimde varolan, paylaşılan değer inanç ve çıkarlardan oluşmuş düzenli bir yapıya sahip değildir. Çatışma yaklaşımının içinde en bilineni Marksist yaklaşımdır. Marx'a göre bir toplumun en önemli unsuru ekonomik sistem veya üretimdir. Modern toplumlarda iki sınış vardır. Bunlardan ilki mal ve mülke sahip olan burjuvazi, diğeri ise sahip olmayan proleteryadır. Çatışma Kuramının Eleştirisi: Bu kurama yöneltilen en büyük eleştiri, toplumsal yapının belirleyici unsuru olarak alt yapıya (ekonomik ilişkiler) önem vermesi üst yapıyı (siyasal, hukuksal, şelseşi, dinsel, edebi...) ihmal etmesidir. 5. Evrimci Sentez Kuramı: Bu kuramı Lenski'nin tabakalaşma kuramı, çatışma kuramı ve şonksiyonalizmi evrimci bir çerçevede birleşik bir kuram içinde sentezleşme girişimidir. Lenski'ye göre karmaşık endüstri toplumları, tarımsal toplumlardan daha az katı tabakalaşmıştır. Evrimci Sentez Kuramının Eleştirisi: Lenski'nin toplum kuramı O'nun insan kavrayışında olduğundan çok çatışma persşektişine yatkındır. Soyut ve mükemmel bir sistem nosyonunu bile kabul etmekten çekinir. 5 Türkiye nin toplumsal yapısı ile ilgili çalışmalar yapılan başlıca araştırmacıların isimlerini listelemek. Türkiye nin toplumsal yapısı üzerine çalışma yapan başlıca araştırmacılar: Ziya Gökalp, Prens Sabahattin, Behice Boran, Mübeccel B.Kıray, İbrahim Yasa, Tahir Çağatay, Nihat Nirun, Ömer Bozkurt, Nevzad Yalçıntaş, Niyazi Berkes, Şeriş Mardin, Özer Ozankaya, Eyüp Kemerlioğlu, Korkut Boratav, Emre Kongar,

Benzer belgeler

TÜRKİYE NİN TOPLUMSAL YAPISI

DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. TÜRKİYE NİN TOPLUMSAL YAPISI KISA ÖZET