Astım ve Nitrik Oksit
|
|
- Belgin Kubilay
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Mukadder ÇALIKOĞLU*, İlker ÇALIKOĞLU**, Bahar ULUBAŞ* * Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, ** Silifke Devlet Hastanesi Biyokimya Kliniği, MERSİN ÖZET Bu derleme nitrik oksit (NO) ve astım ilişkisini irdelemeye yönelik hazırlanmıştır. Öncelikle NO nun bazı özellikleri belirtilmiş, bunu takiben astım ve NO ilişkisi irdelenmiştir. Son olarak da NO azaltıcı tedaviler tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Nitrik oksit, astım. SUMMARY Asthma and Nitric Oxide This brief discussion focuses on the relationship between nitric oxide (NO) and asthma. A short introduction of some of the characteristics of NO is addressed first. This is followed by a review of asthma and NO relationship. Finally NO reducing treatments are discussed. Key Words: Nitric oxide, asthma. Furchgott ve Zawadzki tarafından 1980 yılında, endotel bağımlı vazodilatatör cevapları modüle eden potent bir gevşetici faktör bulundu ve başlangıçta endotel hücreleri tarafından sentezlendiği ortaya koyulan bu maddeye endotel kaynaklı gevşetici faktör (EKGF) adı verildi (1) yılında Palmer ve arkadaşları, domuz aortasından kültüre edilen endotelyal kaynaklı nitrik oksit (NO) i buldular ve bunun EKGF ile aynı madde olduğunu gösterdiler (2). Bulunuşundan bu yana geçen 20 yıllık sürede bu molekülün; kan basıncının düzenlenmesi, platelet aktivasyonunun düzenlenmesi, ateroskleroz üzerine etkileri, periferik ve santral sinir sisteminde nörotransmisyon, hormonlarla etkileşim, nonspesifik bağışıklık reaksiyonlarının düzenlenmesi ve sepsisteki yeri, organ transplantasyonu, solunum sistemindeki görevleri gibi birbirinden farklı pekçok konuda son derece önemli rolleri olduğu ortaya çıkmıştır (3-6). NİTRİK OKSİTİN SENTEZ ve BİYOKİMYASI NO L-argininin terminal guanidino nitrojen atomundan nitrik oksit sentaz (NOS) enzimi aracılığı ile, damar endoteli, sinir hücreleri, makrofajlar, trombositler, mide, akciğer ve uterusun epitel hücreleri, adrenal bezler ve pankreasın islet 395 Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2002; 50(3):
2 hücreleri gibi birçok farklı hücre ve doku tarafından sentezlenir (3). NO, hücre membranlarını kolayca geçebilen, son derece aktif bir bileşiktir. İki atomlu serbest bir radikal olan NO, içerdiği ortaklanmamış elektron ile birçok reaksiyona girip zayıf bir oksidan veya redükte edici bir ajan olarak davranabilir (3). Yarı ömrünün 6-30 saniye gibi kısa oluşu uzak mesafelere ulaşmasını engeller (7). NO sentezinden sorumlu NOS un bilinen 2 izoformu bulunmaktadır. Bunlar; 1. Yapısal (constutitive) NOS (cnos), 2. İndüklenebilir (inducable) NOS (inos). Fizyolojik durumlarda bazal düzeyde NO sentezinden sorumlu olan cnos un endotelyal ve nöronal olmak üzere 2 formu vardır (3). Kısa sürelerde ve pikomolar seviyelerde NO üretimi sağlayan cnos guanilsiklazı inhibe ederek bronş ve düz kas gevşemesi, vasküler tonusun düzenlenmesi, platelet aktivasyonunun inhibisyonu, nörotransmisyon gibi işlevlerin regülasyonundan sorumludur (3,4,6). Bakteriyel lipopolisakkaridler veya bazı sitokinlerle indüklenen ve daha uzun sürelerde ve daha fazla miktarda NO (nanomolar seviyelerde) sentezinden sorumlu olan inos krebs siklusunda yer alan akonitaz, NADPH, oksidoredüktaz, süksinatoksidoredüktaz gibi demir içeren ve hücre yaşamı için gerekli olan mitokondri enzimlerini inhibe ederek hücre fonksiyonlarını bozmakta ve otoimmün hastalıklarda oluşan doku harabiyeti, tümör hücrelerinde sitotoksik etki, inflamasyon ve konakçı savunması gibi değişik fizyopatolojik etkilerini bu yönde gösterir (3,6). cnos belli bir bazal seviyede NO üretirken, inos genellikle patolojik bir olay sonrasındaki NO üretiminden sorumludur (3). İnflamasyonun olmadığı normal kişilerde hava yolu duvarında cnos un inos tan daha fazla ve predominant olduğu gösterilmiştir (8). NO nun farklı maddeler ile reaksiyonu, çeşitli bileşiklerin oluşumuna yol açar. Örneğin, NO süperoksitle reaksiyona girerek peroksinitrit oluşturur ki, bu daha sonra hidroksil radikali ve nitrite ayrışan güçlü bir oksidandır. HO radikalinin oldukça reaktif ve biyolojik olarak yıkıcı bir molekül olduğu bilinmektedir (9). NO sülfhidril grupları ile reaksiyona girerek S-nitrosothiolleri (RS-NO) oluşturur. Bunların hücresel metabolizmada aracı role sahip oldukları ve NO taşıyıcıları olarak görev yaptıkları düşünülmektedir (3). Fizyolojik şartlarda serum proteinlerinin sülfhidril grupları ile reaksiyona giren NOS-nirtosoalbumini (S-NO) oluşturur ve yavaşça salınan bir plazma NO deposu gibi görev yapar. NO transisyonel metallerle de kompleks yapabilir. Özellikle Hem molekülündeki demir ile yaptığı kompleksler sonucu biyolojik olarak aktif proteinlerin fonksiyonlarını etkiler (3). ASTIM ve NİTRİK OKSİT Respiratuar hastalıklarda NO nun klinik önemi ve birçok fizyopatolojik olayda rol alması, yoğun bir şekilde araştırılmasına neden olmuştur. Başta bronşiyal astım, kronik obstrüktif akciğer hastalıkları, bronşiektazi, kistik fibrozis, interstisyel akciğer hastalıkları olmak üzere, pekçok pulmoner patolojinin yönetiminde oksidatif stres ve inflamasyonun doğru değerlendirilmesinde oldukça önemlidir. Ayrıca, hastalığın progresyonunun monitörizasyonu ve antioksidan ve antiinflamatuvar tedavilerin etkinliğinin değerlendirilmesi konularında kullanılabilirliği tartışılmaktadır. Solunum sistemi hastalıklarında ekspiryum havasında NO ölçümünden faydalanılmaktadır. Ekshale NO ölçümünün avantajları arasında; tekrarlanabilir, standardize edilebilir, endojen NO üretimini etkilememesi, B-mimetiklerden etkilenmemesi, tükürük ve proteinlerle daha az kontamine olması, sensitif, hızlı ve noninvaziv oluşu sayılabilir (10). Son günlerde indüklenmiş balgam çalışmaları geliştirilmekte, ancak balgam indüksiyonunun günlük monitörizasyon için pratik olmaması, indüksiyon süresinden etkilenmesi ve nötrofiliyi provake etmesi, hava yollarında bir takım hücresel ve biyokimyasal değişikliklere neden olması bakımından pek kullanışlı değildir. Sonuçta, solunum sisteminin değerlendirilmesinde NO ölçümü için bronkoskopik örnekler veya indüklenmiş balgam yerine ekspiryum havasının değerlendirilmesi, geçerlilik kazanmaktadır (10). Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2002; 50(3):
3 Çalıkoğlu M, Çalıkoğlu İ, Ulubaş B. Normal kişilerin ekshale havasında tespit edilebilen endojen NO, birçok pulmoner fonksiyonun düzenlenmesinde rol alabilir (11). Çalışmalar NO nun bronşiyal düz kasları gevşettiğini, inflamatuvar hücre sinyalleyici proteinleri inhibe ettiğini veya tam tersine hava yolu inflamasyonuna katkıda bulunduğunu ve toksik reaktif nitrojen ara ürünlerinin (RNI) oluşumu sayesinde hava yolu hasarına yol açtığını ileri sürmektedir (12). Genel olarak, NO nun rolü onun konsantrasyonu, üretim yeri, diğer moleküller ve proteinlerle ilişkisine bağlı olarak değişebilmektedir. Astımda NO artışına neden olan hücresel ve moleküler mekanizmaların tam olarak bilinmemesine rağmen, hastalarda inflamatuvar hücrelerden açığa çıkan sitokinler aracılığı ile inos transkripsiyonunun olduğu, ortamda artan NO konsantrasyonunun cnos un inhibisyonuna ve dolayısıyla bronkokonstrüksiyona neden olduğu düşünülmektedir (6). Yine astımlı hastalarda bronş biyopsilerinde epitelde inos enziminin varlığı ve ekspiryum havasında yüksek konsantrasyonda NO bulunduğu gösterilmiştir (Şekil 1) (13-16). NOS, hava yollarındaki birçok hücrede ekspresse olduğundan kaynağın saptanması oldukça zordur. Ekshale NO üzerindeki NOS inhibitörlerinin intravenöz dozuna karşı nebul formunun belirgin etkisi, ekshale havadaki NO nun kaynağının vasküler endotelden ziyade respiratuar epitel olduğunu doğrulamaktadır(10). Normal insan hava yolu epiteli in vivo şartlarda genin sürekli transkripsiyonel aktivasyonuna bağlı olarak yoğun bir NOS 2 ekspresyonuna sahipken, astımlılar NO nun normal konsantrasyonundan daha fazlasına ve daha fazla NOS 2 mrna ekspresyonuna sahiptirler (12). Astımlıların bronşiyal biyopsilerinin immünboyamalarında, hava yolu epitel hücrelerinde ve bronkoalveoler lavaj (BAL) alveoler makrofajlarında, kontrollere göre yüksek NOS 2 mrna ekspresyonu gösterilmiştir (12). Eks vivo çalışmalarda ise hava yolu epitel hücrelerinde NOS 2 ekspresyonunun kaybı, bu ekspresyonun in vivo sitokinler gibi hava yolunun çevresel ortamında bulunan bazı faktörlere bağlı olabileceğini düşündürmüştür (12). İn vitro çalışmalarda bu sitokinler Pulmoner damarlarda vazodilatasyon Hava yolu epiteli Submukozal bezlerde mukus sekresyonu Oksidanlar Sitokinler Allerjenler Virüsler inos NO TH 1 lenfosit inhibisyonu TH 2 Makrofaj NO 2 O 2 O.-2 ONOO Peroksinitrit HOCL Hipokloroz asit Nitrotirozin Epitelyal toksisite Hava yolu hipersensitivitesi Şekil 1. Astımda nitrik oksit ve metabolitlerinin inflamasyona katkısı. 397 Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2002; 50(3):
4 içinde IFN-δ nın hayati role sahip olduğu bildirilmiştir (12). Bu sitokin sayesinde tirozin fosforilasyonu yapılır. Bir tirozin kinaz inhibitörü olan Genistein ile tedavi insan hava yolu epitel hücrelerinde IFN-δ/IL-4 ün indüklediği NOS 2 ekspresyonunu önler (12). Ayrıca, arginin sentezinin hız kısıtlayıcı enzimi olan argininosüksinat sentaz endotoksinler ve IFN-δ tarafından indüklenirken, kortikosteroidlerce inhibe edilir ve in vitro düz kas hücre kültürlerinde NOS indüksiyonunu yansıtır (12). Guo nun çalışmasında astmatik hava yollarında argininin kontrollere göre 3 kat fazla olduğu ve bunun astımda artmış NO sentez hızı ile ilişkili olabileceği ileri sürülmüştür (12). Yüksek NO düzeyleri astım için patognomonik olmasa da, NO ölçümleri astım ve atopi taramasında veya allerjik hava yolu inflamasyonunun reaktivasyonunu monitörize etmede kullanılabilir (10). Ekshale NO düzeylerinin artışı allerjik rinitli hastalarda da gösterilmiştir, bu hava yolu inflamasyonunun varlığı ve astım gelişimi için artan riskin bir göstergesi olarak düşünülebilir (10). Her iki durumda da gözlenen bu artışlar, allerjenden kaçınma veya kortikosteroid tedavisi ile önlenebilir. Atopik astmatikler nonatopiklere göre daha yüksek ekshale NO düzeylerine sahiptirler. Yüksek ekshale NO düzeyleri ile deri test skorları, total IgE ve kan eozinofil düzeyleri arasında anlamlı korelasyon bulunmuştur (10). Astımdaki hava yolu inflamasyonu ile NO arasındaki pozitif korelasyona rağmen hava yolu inflamasyonunun tüm formları, yüksek ekshale NO düzeyleri ile birlikte değildir. Astım olmayan kronik öksürüklü hastaların ve gastroözefageal reflüye bağlı öksürüğü olan hastaların, astımlı ve sağlıklı gönüllülerle karşılaştırıldığında daha düşük ekshale NO düzeylerine sahip oldukları görülmüştür (17-19). Özellikle akut ataklı astımlılarda ekshale NO ile klinik bulgular ve astım semptomları arasındaki ilişkinin kanıtları konuşulmaktadır. Ekshale NO nun semptom varlığı, sıklığı, kurtarıcı beta-2 agonist kullanımı gerekliliği ve astım şiddeti ile korele olduğu bildirilirken, FEV 1 ile arasında güçlü bir ilişkinin olmadığı söylenmektedir (10). Ayrıca, ekshale NO hava yolu inflamasyonu ile ilişkili olarak, balgam eozinofilisi ve hava yolu hiperreaktivitesi ile de korele bulunmuştur (10,16). Ekshale NO, balgam eozinofil sayısında, PC 20 veya akciğer fonksiyonlarında önemli bir değişme olmadan önce artar, bu özelliği ile astımın kötüleşmesi sırasında ilk olarak artış gösteren markerdir (10). Benzer şekilde iyi tedavi edilmiş, kontrollü astımlılarda da eozinofil sayısı gibi inflamasyonun diğer markerleri hala yüksek iken, NO normal veya düşük bulunur (10). Akut atak boyunca ekshale NO, ECP veya sil-2 gibi markerlere göre astım, şiddeti belirlemede daha faydalı gibi görünmektedir (20). Astımlı hastalarda artmış NO düzeyleri ile birlikde reaktif nitrojen ürünlerinin öneminden de bahsedilmektedir (16). NO birçok kimyasal reaksiyon sonucu çeşitli reaktif nitrojen türlerine dönüşür ve oluşan bu ürünlerin okside edici ve nitratlayıcı özellikleri, protein fonksiyonları üzerinde önemli yıkıcı etkiler yaratabilir (16). Örneğin, sürfaktan proteinini peroksinitrit bağımlı inhibisyonunun sürfaktanın hem protein hem de lipid komponentindeki oksidatif hasarda mediatör olduğu düşünülmektedir (16). Sürfaktanın RNI ya maruziyeti, onun yüzey basıncını düşürme yeteneğini azaltır (16). Peroksinitrit oluşumunun önemli bir fonksiyonel sonucu olarak, quinea piglerinde, hava yolu aşırı cevabının oluştuğu ileri sürülmüştür (21). Peroksinitritin akciğerindeki oksidatif hasarının kanıtı ALI ve IPF de de gösterilmiştir (22,23). Son günlerde de astmatik hastaların hava yollarında peroksinitrit oluşumunun kanıtlarından söz edilmektedir (24). Potent okside edici bir ajan olan peroksinitrit sülfhidril gruplarının oksidasyonuna ve tirozin rezidülerinin nitrasyonuna neden olur (16,25). NO nun bir metaboliti olan nitrit de hipoclorious asit veya MPO ile reaksiyona girip clorotirozin oluşumunu kolaylaştırır (25). Astmatiklerdeki inflamatuvar hücrelerin ve hava yollarının nitrotirozin (NT) boyamasının gösterilmesi, hastalık boyunca RNI nın varlığını ve akciğer fonksiyonlarını etkileyebilme derecesinin önemli bir kanıtıdır (16). Son günlerde akciğerlerde NT immünreaktivitesinin difüz lokalizasyonu astımın hava yolları kadar akciğer parankimini de ilgilendiren bir hastalık olduğu görüşünü desteklemektedir (16). Akciğer parankiminin tutulumu gaz değişimini olumsuz yönde etkile- Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2002; 50(3):
5 Çalıkoğlu M, Çalıkoğlu İ, Ulubaş B. yerek, astım şiddetini daha da arttırması bakımından önemli olabilir (16). Kaminsky nin çalışmasında, nonrespiratuar sebeple ölen orta şiddetli astımlılarda bile NT nin parankimdeki boyanması inflamasyonun bir kanıtı olan RNI nın hastalığın erken dönemlerinde bile akciğer parankimine taşarak bu alanları etkilediğinin kanıtıdır (16). Sonuçta NO inflamasyonun; NT, NO ile ROS un reaksiyonlarının kollektif bir markeri olarak kabul edilip, astımda hastalığın ve antiinflamatuvar tedavinin monitörizasyonunda kullanılabilir (10,16). NO Azaltıcı Tedaviler Astımda inflamasyonu azaltmada en etkin ilaç olarak bilinen ve ilk seçenek şeklindeki kullanımları giderek artan kortikosteroid (KS) lerin selüler ve moleküler düzeydeki etkileri hala tam olarak bilinmemektedir (10). Ancak NOS 2 ekspresyonunu azaltarak NO yu azalttıkları bildirilmiştir (10). İn vitro deneylerde bu etkinin gen transkripsiyonunun inhibisyonu, mrna translasyonunun azaltılması, NOS 2 proteininin artmış degradasyonu gibi birçok düzeyde olduğu ileri sürülmektedir (10). Ayrıca, inos un majör indükleyicileri olan inflamasyon sitokinleri (TNF, IL-1ß) veya nükleer transkripsiyon faktörünün (NF-KB) inhibisyonu da steroidlerin etki mekanizmaları olarak bilinmektedir (27,28). Ekshale NO üzerine KS nin etkisi inos indüksiyonunun derecesine bağlı olmakla beraber KS nin lokal, düşük dozları bile ekshale NO düzeyinde önemli azalma meydana getirir; bu sayede ekshale NO ölçümü KS tedavisini değerlendirmede oldukça hassas bir yöntem olarak kullanılabilir (10). Son günlerde astım hastalarının ekspiryum havasında NT ve LT B-C-D-E düzeylerinin KS tedavi ile gösterdiği değişiklikler dikkat çekmektedir (29). Değişik çalışmalarda, LT antagonistlerinin ekshale NO yu azaltıcı etkilerinden söz edilmektedir (10). Şiddetli ve KS dirençli astımın tedavisinde nispeten spesifik bir inos inhibitörü olan aminoguanidin ve L-NAME ile tedavinin astımlılarda ekshale NO yu azalttığından ve güvenle uygulanabileceğinden söz edilmektedir (30,31). PGE 2 ve PGF 2 -α sağlıklılar ve astmatiklerde ekshale NO yu azalttığı gösterilmiştir ve bu etki, gen transkripsiyonundan çok siklooksijenaz ürünlerinin etkisine bağlıdır ve hızla oluşur (32,33). Ekshale NO üzerine kromonların ve teofilinin etkisi henüz raporlanmamıştır (10). KAYNAKLAR 1. Furchgott RF, Zawadzki J. The obligatory role endothelial cells in the relaxation of arterial smooth muscle by acethylcholine. Nature 1980; 228: Palmer RM, Ferrige AG, Moncada S. Nitric oxide release accounts for the biological activity of endothelium derived relaxing factor. Nature 1987; 327: Marin J, Rodrigues-Martinez MA. Role of vascular nitric oxide in physiological and pathological conditions. Pharmacol Ther 1997; 75: Moncada S. The L-arginine: Nitric oxide pathway. 1992; 145: Norman KO, Lai CS. Nitric oxide and renal patient. Dialysis & Transplantation 2000; 29: Nitrik oksit. Haluk Türktaş (editör). Astma Patogenezi. Ankara: Bozkır Matbaacılık, 1996: Lloyd-Jhones DM, Bloch KD. The vascular biology of nitric oxide and its role in atherogenesis. Annu Rev Med 1996; 47: Mc Dermot CD, Gavita SM, Shennib H, Giaid A. Immunohistochemical localization of nitric oxide synthase and the oxidant peroksynitrite in lung transplant recipients with obliterative bronchiolitis. Transplantation 1997; 64: Butler AR, Flitney FW, Williams DL. NO, nitrosonium ions, nitroxide ions, nitrosothiols and iron-nitrosyls in biology: A chemist s perspective. Trends Pharmacol Sci 1995; 16: Kharitonov SA, Bearnes PJ. Clinical aspects of exhaled nitric oxide. European Respiratory Journal 2000; 16: Simpson A, Custovic A, Pipis S, et al. Exhaled nitric oxide, sensitization, and exposure to allergens in patients with asthma who are not taking inhaled steroids. Am J Respir Crit Care Med 1999; 160: Guo FH, Comhair SA, Zheng S, et al. Molecular mechanisms of increased nitric oxide (NO) in asthma: Evidence for transcriptional and post translational regulation of NO synthesis. The Journal of Immunology 2000; 164: Hamid Q, Springfall DR, Moreno VR, et al. Induction of nitric oxide synthase in asthma. Lancet 1993; 342: Kharitonov SA, Yates D, Robbins RA, et al. Increased nitric oxide in exhaled air of asthmatic subjects. Lancet 1994; 343: Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2002; 50(3):
6 15. Alving K, Weitzberg E, Lundberg JM. Increased amount of nitric oxide in exhaled air of asthmatics. Eur Respir J 1993; 6: Kaminsky DA, Mitchell J, Carroll N, et al. Nitrotyrosine formation in the airways and lung parenchyma of patients with asthma. J Allergy Clin Immunol 1999; 104: Chatkin JM, Ansarin K, Silkof PE, et al. Exhaled nitric oxide as a noninvasive assessment of chronic cough. Am J Respir Crit Care Med 1999; 159: Dupont LJ, Rochette F, Demedts MG, Verleden GM. Exhaled nitric oxide correlates with airway hyperresponsivenes in steroid-naive patients with mild asthma. Am J Respir Crit Care Med 1998; 157: Parameswaran K, Kamada D, Borm A, et al. Sputum cell counts and exhaled nitric oxide in patients with nonasthmatic cough and gastro-esophageal reflux. Eur Respir J 1998; 12: Lanz MJ, Leung DY, Mc Cormick DR, et al. Comparison of exhaled nitric oxide, serum eosinophilic cationic protein, and soluble interleukin-2 receptor in exacerbations of pediatric asthma. Pediatr Pulmonol 1997; 24: Sadeghi-Hashjin G, Folkerts G, Henricks P, et al. Peroxynitrite induces airway hyperresponsiveness in guine pigs in vitro and in vivo. Am J Respir Crit Care Med 1996; 153: Haddad I, Pataki G, Gallani C, et al. Quantation of nitrotyrosine levels in lung sections of patients and animals with acute lung injury. J Clin Invest 1994; 94: Kooy N, Royall J, Ye Y, et al. Evidence for in vivo peroxynitrate production in human lung injury. Am J Respir Crit Care Med 1995; 151: Saleh D, Ernst P, Lim S, et al. Increased formation of the potent oxidant peroxynitrite in the airways of asthmatic patients is associated with induction of nitric oxide synthase: Effect of inhaled glucocorticoid. FASEB J 1998; 12: Andrade JA, Crow JP, Viera L, et al. Protein nitration, metabolites of reactive nitrogen species, and inflammation in lung allografts. Am J Respir Crit Care Med 2000; 161: Laitinen LA, Laitinen A, Haahtela T. Airway mucosal inflammation even in patients with newly diagnosed asthma. Am Rev Respir Dis 1993; 147: Gribbe O, Lundeberg T, Samuelson UE, Wiklund NP. Dexamethasone increases survival and attenuates induction of inducible nitric oxide synthase in experimental skin flaps. Ann Plast Surg 1999; 42: del Pozo V, de Arruda-Chaves E, de Andres B, et al. Eosinophils transcribe and translate messenger RNA for inducible nitric oxide synthase. J Immunol 1997; 158: Hanazawa T, Kharitonov SA, Oldfield W, et al. Nitrotyrosine and cystenyl leukotrienes in breath condensates are increased after withdrawal of steroid treatment in patients with asthma. Am J Respir Crit Care Med 2000; 161: Yates DH, Kharitonov SA, Robbins RA, et al. Effect of a nitric oxide synthase inhibitor and a glucocorticosteroid on exhaled nitric oxide. Am J Respir Crit Care Med 1995; 152: Yates DH, Kharitonov SA, Thomas PS, Barnes PJ. Endogenous nitric oxide is decreased in asthmatic patients by an inhibitor of inducible nitric oxide synthase. Am J Respir Crit Care Med 1996; 154: Kharitonov SA, Sapienza MM, Barnes PJ, Chung KF. Prostoglandins E 2 and F 2 α reduce exhaled nitric oxide in normal and asthmatic subjects irrespective of airway calibre changes. Am J Respir Crit Care Med 1998; 158: Kharitonov SA, Sapienza MM, Chung KF, Barnes PJ. Prostoglandins mediate bradykinin-induced reduction of exhaled nitric oxide in asthma. Eur Respir J 1999; 14: Yazışma Adresi: Dr. Mukadder ÇALIKOĞLU Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı 33070, MERSİN mcalikoglu@hotmail.com Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2002; 50(3):
Nitrik Oksit ve Solunum Sistemi Doç. Dr. Bülent GÜMÜŞEL Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı
Nitrik Oksit ve Solunum Sistemi Doç. Dr. Bülent GÜMÜŞEL Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Türk Farmakoloji Derneği ne Teşekkür Ederim. 1 1980 Robert Furchgott EDRF=Nitrik
DetaylıTİP I HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONU. Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu
TİP I HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONU Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI TİP I TİP II TİPII TİPIII TİPIV TİPIV TİPIV İmmün yanıt IgE IgG IgG IgG Th1 Th2 CTL Antijen Solübl antijen Hücre/
DetaylıAĞIR ASTIMDA TEDAVİ YANITINI ÖNGÖRMEK MÜMKÜN MÜ? BİYO-BELİRTEÇLER
AĞIR ASTIMDA TEDAVİ YANITINI ÖNGÖRMEK MÜMKÜN MÜ? BİYO-BELİRTEÇLER Dr. Dilşad Mungan Ankara Üniversitesi Göğüs Hastalıkları ABD Allerji ve İmmünoloji BD 9 Haziran 2018 Koç Üniversitesi, İstanbul ık Plan
DetaylıBronşiyal Astımlı Hastalarda Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyi
Bronşiyal Astımlı Hastalarda Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyi Ahmet Selim YURDAKUL*, Sema CANBAKAN**, Nermin ÇAPAN**, Yılmaz BAŞER** * Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim
DetaylıSolunum sistemi farmakolojisi. Prof. Dr. Öner Süzer
Solunum sistemi farmakolojisi Prof. Dr. Öner Süzer www.onersuzer.com 2 1 3 Havayolu, damar ve salgı bezlerinin regülasyonu Hava yollarının aferent lifleri İrritan reseptörler ve C lifleri, eksojen kimyasallara,
DetaylıDENEYSEL AKUT İNFLAMASYON MODELİNDE EİKOSANOİDLERİN BİRBİRLERİNİN OLUŞUMU ÜZERİNE ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
DENEYSEL AKUT İNFLAMASYON MODELİNDE EİKOSANOİDLERİN BİRBİRLERİNİN OLUŞUMU ÜZERİNE ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Prof. Dr. Mehmet Melli Ankara Universitesi, Tıp Fakültesi Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji
DetaylıNitrik Oksit Sentaz ve Nitrik Oksit Ölçüm Yöntemleri
Nitrik Oksit Sentaz ve Nitrik Oksit Ölçüm Yöntemleri Nitrik Oksit Sentaz ve Nitrik Oksit Ölçüm Yöntemlerine Giriş Doç. Dr. Bahar Tunçtan ME.Ü. Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Ab.D. ME.Ü. Tıp Fakültesi
DetaylıAstım hastalarında serum nitrik oksit düzeyleri *
Astım hastalarında serum nitrik oksit düzeyleri * Nuh Korkmaz 1, Selim Uzunoğlu 2 1 Keskin Lisesi, Kırıkkale 2 Manisa Celal Bayar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Moleküler Biyoloji
DetaylıNİTRİK OKSİT, DONÖRLERİ VE İNHİBİTÖRLERİ. Dr. A. Gökhan AKKAN
NİTRİK OKSİT, DONÖRLERİ VE İNHİBİTÖRLERİ Dr. A. Gökhan AKKAN 1976 Moncada 1980 Furchgott ve Zawadzki (1998 Nobel Tıp Ödülü) EDRF = Endothelium- derived relaxing factor 1987 EDRF = NO Sentezi NOS L- Arginin
Detaylıİyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar
İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar Aysun Manisalıgil, Ayşegül Yurt Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Medikal Fizik Anabilim Dalı Hücre ve Moleküller
DetaylıSolunum Sistemi Mikrobiyotası. Dr. Haluk Türktaş Gazi Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Ankara
Solunum Sistemi Mikrobiyotası Dr. Haluk Türktaş Gazi Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Ankara NIH Human Microbiome Project (2007) Microbial communities in healthy controls and asthmatic airways
DetaylıKronik Hastalıklar Enfeksiyöz Nedenli mi? Solunum Yolu Hastalıkları /Alerji. Dr. Cengiz KIRMAZ
Kronik Hastalıklar Enfeksiyöz Nedenli mi? Solunum Yolu Hastalıkları /Alerji Dr. Cengiz KIRMAZ Alerji Bir veya birden fazla antijene (alerjene) verilen anormal immünolojik cevapla karakterize bir hastalıktır.
DetaylıASTIMDA YENİ BİYOLOJİK AJANLAR. Doç. Dr. İnsu Yılmaz Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD İmmünoloji ve Allerji Hastalıkları BD
ASTIMDA YENİ BİYOLOJİK AJANLAR Doç. Dr. İnsu Yılmaz Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD İmmünoloji ve Allerji Hastalıkları BD Astım-Yeni biyolojik tedaviler Omalizumab (Anti-IgE) Mepolizumab
DetaylıAMAÇ. Kurs sonunda astımla ilgilenen doktorlara nitrik oksit ve ekshale hava teknikleri ile ilgili bilgi kazandırmak
Astımda Tanı Yöntemleri NO ve ekshale hava teknikleri Dr.İ. Kıvılcım Oğuzülgen AMAÇ Kurs sonunda astımla ilgilenen doktorlara nitrik oksit ve ekshale hava teknikleri ile ilgili bilgi kazandırmak Öğrenim
DetaylıSerum 25 (OH)D düzeyi için öneriler
Serum 25 (OH)D düzeyi için öneriler İntoksikasyon riski Vit D Yeterli Vit D Yetersizliği Vit D Eksikliği >150 ng/ml 30 ng/ml( 75 nmol/l) 21-29 ng/ml 20 ng/ml ( 50 nmol/l) < 11 ng/ml(aap ve IOM,1997) Holick
DetaylıOtakoidler ve ergot alkaloidleri
Otakoidler ve ergot alkaloidleri Prof. Dr. Öner Süzer www.onersuzer.com 1 Antihistaminikler 2 2 1 Serotonin agonistleri, antagonistleri, ergot alkaloidleri 3 3 Otakaidler Latince "autos" kendi, "akos"
DetaylıASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK
ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM Dünya genelinde 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmekte Gelişmiş ülkelerde artan prevalansa sahip Hasta veya toplum açısından yüksek maliyetli bir hastalık
DetaylıMaskeli Hipertansiyonda Anormal Tiyol Disülfid Dengesi
Maskeli Hipertansiyonda Anormal Tiyol Disülfid Dengesi İhsan Ateş 1, Mustafa Altay 1, Nihal Özkayar 2, F. Meriç Yılmaz 3, Canan Topçuoğlu 3, Murat Alışık 4, Özcan Erel 4, Fatih Dede 2 1 Ankara Numune Eğitim
DetaylıEkspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyinin Sigara İçimi ile İlişkisi #
Ekspire Edilen Havadaki Nitrik Oksit Düzeyinin Sigara İçimi ile İlişkisi # Ahmet Selim YURDAKUL, Sema CANBAKAN, Fatih NADİRLER, Yılmaz BAŞER Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Merkezi, ANKARA
DetaylıALLERJİ AŞILARI. Prof. Dr. Ömer KALAYCI Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Allerji ve astım Ünitesi
ALLERJİ AŞILARI Prof. Dr. Ömer KALAYCI Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Allerji ve astım Ünitesi Allerji aşıları Allerjen immunoterapi Allerjik bir hastaya giderek artan miktarlarda allerjen
DetaylıProf.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD
Prof.Dr.Kemal NAS Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, Romatoloji BD Kronik enflamatuar hastalıklar, konak doku ve immun hücreleri arasındaki karmaşık etkileşimlerinden
DetaylıÇocuktan Erişkine Astımın Doğal Seyri
Çocuktan Erişkine Astımın Doğal Seyri Prof. Dr. İpek Türktaş Gazi Tıp Fakültesi, Ankara 6 Yaşı şına gelene kadar ~ %50 sinde en az 1 vizing atağı olacaktır Tekrarlıyan Bronşiolitler (Hışıltılı Bebekler)
DetaylıRomatoid Artrit Tedavisinde MAP Kinaz İnhibitörleri MAP Kinase Inhibitors in Rheumatoid Arthritis Prof Dr Salih Pay 12 Mart 2011
Romatoid Artrit Tedavisinde MAP Kinaz İnhibitörleri MAP Kinase Inhibitors in Rheumatoid Arthritis Prof Dr Salih Pay 12 Mart 2011 Cell growth differentiation Inflamation Cytokine production Extracellular-regulated
DetaylıKardiyopulmoner bypass uygulanacak olgularda insülin infüzyonunun inflamatuvar mediatörler üzerine etkisi
Kardiyopulmoner bypass uygulanacak olgularda insülin infüzyonunun inflamatuvar mediatörler üzerine etkisi Zeliha Özer*, Davud Yapıcı*, Gülçin Eskandari**, Arzu Kanık***, Kerem Karaca****, Aslı Sagün* Mersin
DetaylıÜLKEMİZDE DENEYSEL ÇALIŞMALAR YAPAN LABORATUARLARDAN BİR ÖRNEK GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI ABD HÜCRE KÜLTÜRÜ LABORATUARI
ÜLKEMİZDE DENEYSEL ÇALIŞMALAR YAPAN LABORATUARLARDAN BİR ÖRNEK GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI ABD HÜCRE KÜLTÜRÜ LABORATUARI GENEL BİLGİ Hücre Kültürü laboratuarı 2007 de Prof.
DetaylıTÜTÜN VE ASTIM. Kısa Ders 2 Modül: Tütünün Solunum Sistemine Etkileri
TÜTÜN VE ASTIM Kısa Ders 2 Modül: Tütünün Solunum Sistemine Etkileri Kısa Dersimizin Hedefleri KISA DERSİMİZİN AMACI: Öğrencileri tütünün astım üzerindeki zararlı etkileri ile astım hastalarına ve ebeveynlerine
DetaylıResüsitasyonda HİPEROKSEMİ
Resüsitasyonda HİPEROKSEMİ Prof.Dr.Oktay Demirkıran İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Yoğun Bakım Bilim Dalı Acil Yoğun Bakım Ünitesi Avrupa da yaklaşık 700,000/yıl
DetaylıHışıltılı Çocuk. Ne zaman astım diyelim?
Pediatrik Astım Hışıltılı Çocuk Ne zaman astım diyelim? Prof. Dr. Hasan YÜKSEL 2. Puader Kongresi 2013, Antalya Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Allerji Bilim Dalı ve Solunum Birimi hyukselefe@hotmail.com
DetaylıPERİTON DİYALİZ HASTALARINDA İNFLAMASYON. Dr.Mahmut İlker Yılmaz. 25 Eylül 2010, Antalya
PERİTON DİYALİZ HASTALARINDA İNFLAMASYON Dr.Mahmut İlker Yılmaz 25 Eylül 2010, Antalya İNFLAMASYON İnflamasyon Kronik inflamasyon İnflamasyon İyi Kötü Çirkin "Her kelimeyi bir şekille anlatan Çincede
DetaylıFarklı deneysel septik şok modellerinde bulgularımız. Prof. Dr. Alper B. İskit Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı
Farklı deneysel septik şok modellerinde bulgularımız Prof. Dr. Alper B. İskit Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı e-posta: alperi@hacettepe.edu.tr Neden bu konu? Septik şok çalışma
DetaylıASTIM EPİDEMİYOLOJİ PATOFİZYOLOJİ 31.01.2012 HAVA YOLU OBSTRUKSİYONUN FİZYOLOJİK SONUÇLARI HAVA YOLU OBSTRUKSİYONUN FİZYOLOJİK SONUÇLARI
ASTIM Dr. Bengü MUTLU Bir çok uyarıya karşı artan havayolu cevabı ile karakterize kronik inflamatuar bir hastalıktır İnflamatuar süreçte mast hücreleri, eozinofiller, T lenfositler, makrofajlar, nötrofiller,
DetaylıÇOCUKLUK ÇAĞI ASTIMINDA TEDAVİ. Dr. Arif KUT
ÇOCUKLUK ÇAĞI ASTIMINDA TEDAVİ Dr. Arif KUT ASTIM Kronik enflamatuvar bir hastalıktır Çok sayıda hücre ve mediatör rol alır Solunum yollarında aşırı duyarlılık vardır Tekrarlayıcı öksürük ve hırıltı ile
DetaylıHemodiyaliz hastalarında resistin ile oksidatif stres arasındaki ilişkinin araştırılması
Hemodiyaliz hastalarında resistin ile oksidatif stres arasındaki ilişkinin araştırılması Osman Yüksekyayla, Hasan Bilinç, Nurten Aksoy, Mehmet Nuri Turan Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nefroloji Bilim
DetaylıRENAL TRANSPLANT ALICILARINDA C5aR 450 C/T GEN POLİMORFİZMİ: GREFT ÖMRÜ İLE T ALLELİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
RENAL TRANSPLANT ALICILARINDA C5aR 450 C/T GEN POLİMORFİZMİ: GREFT ÖMRÜ İLE T ALLELİ ARASINDAKİ İLİŞKİ Ramazan GÜNEŞAÇAR 1, Gerhard OPELZ 2, Eren ERKEN 3, Steffen PELZL 2, Bernd DOHLER 2, Andrea RUHENSTROTH
DetaylıSOLİD ORGAN TRANSPLANTASYONLARINDA İMMÜN MONİTORİZASYON
SOLİD ORGAN TRANSPLANTASYONLARINDA İMMÜN MONİTORİZASYON Ali ŞENGÜL MEDICALPARK ANTALYA HASTANE KOMPLEKSİ İMMÜNOLOJİ BÖLÜMÜ Organ nakli umudu Beklenen Başarılı Operasyonlar Hayaller ve Komplikasyonlar?
DetaylıPeroksinitritin akciğerlerdeki etkileri ve akciğer hastalıklarındaki rolü
Peroksinitritin akciğerlerdeki etkileri ve akciğer hastalıklarındaki rolü Şeniz Demiryürek 1, Nilüfer N.Turan 2, A.Tuncay Demiryürek 3 1 Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı, Beşevler,
DetaylıVaxoral. Tekrarlayan bakteriyel solunum yolu enfeksiyonlarının önlenmesinde 5. Şimdi. Zamanı. KOAH Kronik bronşit Sigara kullanımı
Tekrarlayan bakteriyel solunum yolu enfeksiyonlarının önlenmesinde 5 Şimdi KOAH Kronik bronşit Sigara kullanımı Yaşlılık Düşük bağışıklık Hırıltılı öksürük Kirli ortam Pasif içicilik Zamanı Tekrarlayan
DetaylıProf. Dr. İpek Türktaş. Gazi Üniversitesi, Pediatrik Allerji ve Astım BD
ASTIM TEDAVİSİNDE YENİLİKLER Prof. Dr. İpek Türktaş Gazi Üniversitesi, Pediatrik Allerji ve Astım BD Basamak tedavisi : Amaç kontrolü sağlamak 2 2. Start at initial Level of severity; gradually step up.
DetaylıCisplatine Bağlı Akut Böbrek Yetersizliğinde İnterleukin-33 ün Rolü. Uzm. Dr. Kültigin Türkmen S.Ü.M.T.F Nefroloji B.D
Cisplatine Bağlı Akut Böbrek Yetersizliğinde İnterleukin-33 ün Rolü Uzm. Dr. Kültigin Türkmen S.Ü.M.T.F Nefroloji B.D Konuşmanın Akışı Genel bilgiler Cisplatine bağlı ABY IL-33 Cisplatine bağlı ABY de
DetaylıHava Kirliliği ve Kanser
Hava Kirliliği ve Kanser Dr. Hasan Bayram Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı E-posta: bayram@gantep.edu.tr Ulusal Kanser Haftası Sempozyumu, Ankara, 2-4 Nisan 2014 İçerik
DetaylıYeni Tanı Hipertansiyon Hastalarında Tiyol Disülfid Dengesi
Yeni Tanı Hipertansiyon Hastalarında Tiyol Disülfid Dengesi İhsan Ateş 1, Nihal Özkayar 2,Bayram İnan 1, F. Meriç Yılmaz 3, Canan Topçuoğlu 3, Özcan Erel 4, Fatih Dede 2, Nisbet Yılmaz 1 1 Ankara Numune
DetaylıProbiyotik suşları. Prof Dr Tarkan Karakan Gazi Üniversitesi Gastroenteroloji Bilim Dalı
Probiyotik suşları Prof Dr Tarkan Karakan Gazi Üniversitesi Gastroenteroloji Bilim Dalı İnsan ve bakteri ilişkisi İnsan vücudundaki bakterilerin yüzey alanı = 400 m 2 (Tenis kortu kadar) İnsandaki gen
DetaylıBİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI
BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI SAĞLIK BİLİMLERİ ENSİTÜSÜ İ Yüksek Lisans Programı SZR 101 Bilimsel Araştırma Ders (T+ U) 2+2 3 6 AD SZR 103 Akılcı İlaç Kullanımı 2+0 2 5 Enstitünün Belirlediği
DetaylıBeslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması
Beslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması Halil Yazıcı 1, Abdullah Özkök 1, Yaşar Çalışkan 1, Ayşegül Telci 2, Alaattin Yıldız 1 ¹İstanbul
DetaylıDR.ENVER YALNIZ İZMİR DR. SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ
DR.ENVER YALNIZ İZMİR DR. SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ OLGU-1 44 yaşında, erkek olgu futbol antrenörü 10 gündür ateş, eforla olan nefes darlığı, kuru öksürük
DetaylıÖZGEÇMİŞ. ...(Pejman Golabi)...Göğüs Hastalıkları Uzmanı. : Acıbadem Maslak hastanesi, Büyükdere Caddesi No:40 Maslak Sarıyer İstanbul
ÖZGEÇMİŞ...(Pejman Golabi)......Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doğum Tarihi : 05.05.1974 Doğum Yeri İş Adresi : Tahran-İran : Acıbadem Maslak hastanesi, Büyükdere Caddesi No:40 Maslak Sarıyer İstanbul Telefon:
DetaylıPRİMER SİLİYER DİSKİNEZİ HASTALARININ KLİNİK DEĞERLENDİRMESİ
PRİMER SİLİYER DİSKİNEZİ HASTALARININ KLİNİK DEĞERLENDİRMESİ N Emiralioğlu, U Özçelik, G Tuğcu, E Yalçın, D Doğru, N Kiper Hacettepe Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı Genel Bilgiler Primer
DetaylıWAO/EAACI Allerji Tanımlamaları
WAO/EAACI Allerji Tanımlamaları Allerji ile ilgili kavramların isimlendirilmesi çeşitlilik göstermektedir. Bu önemli konuya açıklık getirmek ve sağlıkla ilgilenenler arasında en iyi iletişimi sağlamak
DetaylıASTIM TEDAVİSİNDE YENİLİKLER. Prof.Dr.Reha Cengizlier Antalya- Ekim 2014
ASTIM TEDAVİSİNDE YENİLİKLER Prof.Dr.Reha Cengizlier Antalya- Ekim 2014 Astım tedavisinde amaç 1-Normal aktivite Okul devamsızlığı Beden eğitimi ve fizik aktivitelere katılım 2-Uyku bozukluğu 3-Astım semptomları
DetaylıD Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi. Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bruselloz Brucella cinsi bakteriler tarafından primer olarak otçul
DetaylıİŞTAH HORMONU GHRELİNİN BÖBREK TRANSPLANTASYONU SONRASI VÜCUT KİTLE İNDEKSİ VE OKSİDATİF STRES ÜZERİNE ETKİLERİ
İŞTAH HORMONU GHRELİNİN BÖBREK TRANSPLANTASYONU SONRASI VÜCUT KİTLE İNDEKSİ VE OKSİDATİF STRES ÜZERİNE ETKİLERİ Yaşar Çalışkan 1, Abdullah Özkök 1, Gonca Karahan 2, Çiğdem Kekik 2, Halil Yazıcı 1, Aydın
DetaylıDÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ
DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın
DetaylıBiyolojik Ajanlar Dünden Bugüne: Türkiye Verileri. Prof. Dr. Mahmut İlker Yılmaz GATA Nefroloji Bilim Dalı
Biyolojik Ajanlar Dünden Bugüne: Türkiye Verileri Prof. Dr. Mahmut İlker Yılmaz GATA Nefroloji Bilim Dalı SİTOKİNLER Sitokinler, hücreler arası iletişimi sağlayan ve hemen hemen tüm biyolojik proseslerde
DetaylıXXV. Avrupa Allergoloji ve Klinik İmmünoloji Akademisi (EAACI)* Kongresi 2006 Viyana da Türkiye den En İyi Araştırma Ödülü Alan Çalışmalar
XXV. Avrupa Allergoloji ve Klinik İmmünoloji Akademisi (EAACI)* Kongresi 6 Viyana da Türkiye den En İyi Araştırma Ödülü Alan Çalışmalar Üç-Altı Yaş Astımlı Çocuklarda Adenozin -Monofosfat (AMP) a Bronşiyal
DetaylıNAZOFARENKS KARSİNOMUNDA CLAUDIN 1, 4 VE 7 EKSPRESYON PATERNİ VE PROGNOSTİK ÖNEMİ
NAZOFARENKS KARSİNOMUNDA CLAUDIN 1, 4 VE 7 EKSPRESYON PATERNİ VE PROGNOSTİK ÖNEMİ Dinç Süren 1, Mustafa Yıldırım 2, Vildan Kaya 3, Ruksan Elal 1, Ömer Tarık Selçuk 4, Üstün Osma 4, Mustafa Yıldız 5, Cem
DetaylıFibrinolytics
ANTİPLATELET İLAÇLAR Fibrinolytics Adezyon Aktivasyon (agonist bağlanma) Agregasyon Aktivasyon (şekil değişikliği) Antiplatelet İlaçlar Antiplatelet ilaçlar Asetilsalisilik asit (aspirin) P2Y12 antagonistleri
Detaylı15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ
15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden
DetaylıECZACILIK FAKÜLTESİ BİYOKİMYA
PROGRAM KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Güldal MEHMETÇİK, gmehmetcik@neu.edu.tr YÜKSEK LİSANS DERSLERİ EBM 600 Uzmanlık Alanı Dersi Z 4 0 4 EBM 601 Biyokimya I S 3 0 3 EBM 602 Biyokimya I Laboratuvar S 0 3 1 EBM
DetaylıSadık Yurttutan, Ramazan Özdemir, Fuat Emre Canpolat, Mehmet Yekta Öncel, Hatice Germen Ünverdi, Bülent Uysal,Ömer Erdeve, Uğur Dilmen Zekai Tahir
Sadık Yurttutan, Ramazan Özdemir, Fuat Emre Canpolat, Mehmet Yekta Öncel, Hatice Germen Ünverdi, Bülent Uysal,Ömer Erdeve, Uğur Dilmen Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nekrotizan
DetaylıBÖBREK FONKSİYON TESTLERİ I. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006
BÖBREK FONKSİYON TESTLERİ I Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006 1 Böbreklerin işlevleri (fonksiyonları) Düzenleyici işlevler Endokrin işlevler Metabolik işlevler Ekskretuvar işlevler 2 Böbreklerin
DetaylıSolunum Fizyolojisi ve PAP Uygulaması. Dr. Ahmet U. Demir
Solunum Fizyolojisi ve PAP Uygulaması Dr. Ahmet U. Demir Solunum fizyolojisi Bronş Ağacı Bronş sistemi İleti havayolları: trakea (1) bronşlar (2-7) non respiratuar bronşioller (8-19) Gaz değişimi: respiratuar
DetaylıPropiverin HCL Etki Mekanizması. Bedreddin Seçkin
Propiverin HCL Etki Mekanizması Bedreddin Seçkin 24.10.2015 Propiverin Çift Yönlü Etki Mekanizmasına Sahiptir Propiverin nervus pelvicus un eferent nörotransmisyonunu baskılayarak antikolinerjik etki gösterir.
DetaylıTÜTÜNÜN ÇOCUKLARDA SOLUNUM YOLLARI SAĞLIĞINA ETKİLERİ. Ders 1 Modül: Tütün ve Çocuk Sağlığı
TÜTÜNÜN ÇOCUKLARDA SOLUNUM YOLLARI SAĞLIĞINA ETKİLERİ Ders 1 Modül: Tütün ve Çocuk Sağlığı Mini Dersin Hedefleri MİNİ DERSİN AMACI: Aktif veya pasif yollarla sigara dumanına maruz kalmanın, çocuklarda
DetaylıHücre Zedelenmesi. Dr. Yasemin Sezgin. yasemin sezgin
Hücre Zedelenmesi Dr. Yasemin Sezgin yasemin sezgin Hastalık bilimi anlamına gelen patoloji hastalıkların altında yatan hücre, doku ve organlarda meydana gelen yapısal ve fonksiyonel değişiklikleri inceler
DetaylıBen deneysel hepatoloji ile uğraşmak istiyorum!
Ben deneysel hepatoloji ile uğraşmak istiyorum! Dr Yücel Üstündağ Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ABD Gastroenteroloji Bilim Dalı Gerekenler Zaman Ekonomik güç-iyi bir laboratuvar
DetaylıHemodiyaliz Hastalarında Serum Visfatin Düzeyi İle Kardiyovasküler Hastalık Ve Serum Biyokimyasal Parametreleri Arasındaki İlişki
Hemodiyaliz Hastalarında Serum Visfatin Düzeyi İle Kardiyovasküler Hastalık Ve Serum Biyokimyasal Parametreleri Arasındaki İlişki Nimet Aktaş*, Mustafa Güllülü, Abdülmecit Yıldız, Ayşegül Oruç, Cuma Bülent
DetaylıMeslek Astımı nın Tanısı. Arif Çımrın
Meslek Astımı nın Tanısı Arif Çımrın 1 Meslek astımı neden önemli? 1/1 Endüstrileşme ile önemi artıyor -İş ile ilişkili solunumsal sorunların %52 sinden sorumlu (British Columbia) -Genel populasyonda astımlıların
DetaylıPnömoni tedavisinde biyomarkırların kullanımı. Dr. Münire Çakır Süleyman Demirel Üniversitesi Göğüs Hastalıkları A. D.
Pnömoni tedavisinde biyomarkırların kullanımı Dr. Münire Çakır Süleyman Demirel Üniversitesi Göğüs Hastalıkları A. D. Biyomarkır Özel bir patolojik ya da fizyolojik durumla ilişkili herhangi bir biyomolekül
DetaylıSerbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları
Serbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları Serbest radikallerin yapısında, çoğunlukla oksijen yer almaktadır. (reaktif oksijen türleri=ros) ROS oksijen içeren, küçük ve oldukça reaktif moleküllerdir.
DetaylıHışıltılı Bebeğin Tedavisi. Dr Suna Asilsoy
Hışıltılı Bebeğin Tedavisi Dr Suna Asilsoy Astıma bağlı vizingi olanlar Diğer nedenlere bağlı vizing geliştirenler Hışıltı fenotiplerinin ortaya çıkış zamanları Thorax 1997; 52: 946 952. Persistan vizing
DetaylıÇocukta Analjezik Antipiretik Kullanımı
Çocukta Analjezik Antipiretik Kullanımı Doç. Dr. Betül ULUKOL AKBULUT Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Sosyal Pediatri Bilim Dalı Ateş Hipotalamik set-point in yükselmesi Çevre ısısının çok artması Ektodermal
DetaylıYatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi
Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Dr. Ali Ayberk Beşen Başkent Üniversitesi Tıbbi Onkoloji BD Giriş Sitotoksik tedaviler herhangi
DetaylıHISTOLOJIDE BOYAMA YÖNTEMLERI. Dr. Yasemin Sezgin. yasemin sezgin
HISTOLOJIDE BOYAMA YÖNTEMLERI Dr. Yasemin Sezgin yasemin sezgin HÜRESEL BOYAMANIN TEMEL PRENSİPLERİ Hem fiziksel hem kimyasal faktörler hücresel boyamayı etkilemektedir BOYAMA MEKANIZMASı Temelde boyanın
DetaylıDeneysel ve klinik araştırmalar. rmalara giriş. Ekspirasyon
Deneysel ve klinik araştırmalar rmalara giriş Ekspirasyon syon havasında NO ölçümü Dr. İ.. KıvılcK lcım Oğuzülgen AMAÇ Kurs sonunda deneysel çalışmalarla ilgilenen doktorlara nitrik oksit, ölçüm m teknikleri
DetaylıBugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi
Hipertansiyon Tedavisi: Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi Hipertansiyon Sıklık Yolaçtığı sorunlar Nedenler Kan basıncı hedefleri Tedavi Dünyada Mortalite
DetaylıMEME KANSERİ KÖK HÜCRELERİNİN GEN EKSPRESYON PROFİLİ
MEME KANSERİ KÖK HÜCRELERİNİN GEN EKSPRESYON PROFİLİ Sait Murat Doğan, A. Pınar Erçetin, Zekiye Altun, Duygu Dursun, Safiye Aktaş Dokuz Eylül Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü, İzmir Slayt 1 / 14 Meme Kanseri
DetaylıStabil Bronşiyal Astımlı Hastalarda Serum ve Bronkoalveoler Lavaj Eozinofil Katyonik Protein Düzeyinin Solunum Fonksiyon Testleri ile İlişkisi #
Stabil Bronşiyal Astımlı Hastalarda Serum ve Bronkoalveoler Lavaj Eozinofil Katyonik Protein Düzeyinin Solunum Fonksiyon Testleri ile İlişkisi # Akif ÖZGÜL, Figen KADAKAL, Pınar YILDIZ, Murat ACAT, Tuncay
DetaylıİMMUNADSORBSİYON GEÇ BAŞLANGIÇLI ANTİKOR ARACILI REJEKSİYONDA ETKİNDİR
İMMUNADSORBSİYON GEÇ BAŞLANGIÇLI ANTİKOR ARACILI REJEKSİYONDA ETKİNDİR Yaşar Çalışkan¹, Ozan Yeğit², Yasemin Özlük³, Erol Demir¹, Ayşe Serra Artan¹, Aydın Türkmen¹, Alaattin Yıldız¹, Mehmet Şükrü Sever¹
DetaylıTAURİNİN İSKEMİ REPERFÜZYON HASARINDA MMP-2, MMP-9 VE İLİŞKİLİ SİNYAL İLETİ YOLAĞI ÜZERİNE ETKİLERİ
TAURİNİN İSKEMİ REPERFÜZYON HASARINDA MMP-2, MMP-9 VE İLİŞKİLİ SİNYAL İLETİ YOLAĞI ÜZERİNE ETKİLERİ CEMRE URAL 1, ZAHİDE ÇAVDAR 1, ASLI ÇELİK 2, ŞEVKİ ARSLAN 3, GÜLSÜM TERZİOĞLU 3, SEDA ÖZBAL 5, BEKİR
DetaylıOytun Erbaş, Hüseyin Sedar Akseki, Dilek Taşkıran
Yağlı Karaciğer (Metabolik Sendrom) Modeli Geliştirilen Sıçanlarda Psikoz Yatkınlığındaki Artışın Gösterilmesi ve Bu Bulgunun İnflamatuar Sitokinlerle Bağlantısının Açıklanması Oytun Erbaş, Hüseyin Sedar
DetaylıORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI
ORGANİZMALARDA BAĞIŞIKLIK MEKANİZMALARI Organizmalarda daha öncede belirtildiği gibi hücresel ve humoral bağışıklık bağışıklık reaksiyonları vardır. Bunlara ilave olarak immünoljik tolerans adı verilen
DetaylıAstımlı olgularda yoğunlaştırılmış soluk havasında nitrik oksit seviyeleri ile. astım kontrol ölçekleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Astımlı olgularda yoğunlaştırılmış soluk havasında nitrik oksit seviyeleri ile astım kontrol ölçekleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi Hüsamettin SAZLIDERE 1, Serhat ÇELİKEL 2, Handan İNÖNÜ 1, Sibel
DetaylıHIŞILTILI ÇOCUKLARA YAKLAŞIM
HIŞILTILI ÇOCUKLARA YAKLAŞIM 1. PUADER KONGRESİ ANTALYA 2012 Dr. İpek Türktaş Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara ipektur@gmail.com STRİDOR? VİZİNG? BRONŞİOLİT %80 ÜSYE %20 BRONŞİOLİT BRONŞİOLİT
DetaylıAdaptif İmmünoterapi. Prof.Dr.Ender Terzioğlu Akdeniz Üniversitesi Antalya
Adaptif İmmünoterapi Prof.Dr.Ender Terzioğlu Akdeniz Üniversitesi Antalya Adaptif immünoterapi İmmün Sistemin kanser oluşumunda koruyucu rolü daha iyi anlaşılmıştır. Monoklonal antikor teknolojisi, Tümör
DetaylıMİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ
MİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ Cem Sezer 1, Mustafa Yıldırım 2, Mustafa Yıldız 2, Arsenal Sezgin Alikanoğlu 1,Utku Dönem Dilli 1, Sevil Göktaş 1, Nurullah Bülbüller
DetaylıBirincil IgA Nefropatisinde C4d Varlığının ve Yoğunluğunun Böbrek Hasarlanma Derecesi ve Sağkalımı ile Birlikteliği
Birincil IgA Nefropatisinde C4d Varlığının ve Yoğunluğunun Böbrek Hasarlanma Derecesi ve Sağkalımı ile Birlikteliği 32. Ulusal Nefroloji, Hipertansiyon, Diyaliz ve Transplantasyon Kongresi Dr. Cihan Heybeli
DetaylıAKUT SOLUNUM SIKINTISI SENDROMU YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015
AKUT SOLUNUM SIKINTISI SENDROMU YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015 Nonkardiyojenik Akciğer Ödemi Şok Akciğeri Travmatik Yaş Akciğer Beyaz Akciğer Sendromu
DetaylıHücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.
METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara
DetaylıDerleme. Selvinaz DALAKLIOĞLU 2013 DEÜ TIP FAKÜLTESİ DERGİSİ CİLT 27, SAYI 2, (AĞUSTOS) 2013, 95-110
Derleme Astım Tedavisinde Yeni Bir Tedavi Seçeneği Olarak Monoklonal Antikorlar Ve Klinik Sonuçları MONOCLONAL ANTIBODIES AS A NEW TREATMENT OPTION IN ASTHMA THERAPY AND ITS CLINICAL OUTCOMES Selvinaz
DetaylıİNFLAMASYON DR. YASEMIN SEZGIN. yasemin sezgin
İNFLAMASYON DR. YASEMIN SEZGIN yasemin sezgin Inflamasyon Hasara karşı vaskülarize dokunun dinamik yanıtıdır Koruyucu bir yanıttır Hasar bölgesine koruma ve iyileştirme mekanizmalarını getirir İnflamasyonun
DetaylıRomatoid Artrit Patogenezinde SitokinAğı
Romatoid Artrit Patogenezinde SitokinAğı Prof. Dr. Ahmet Gül İ. Ü. İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Romatoloji Bilim Dalı Romatoid Artrit Kronik simetrik poliartrit q Eklemde İnflammasyon
Detaylı%5 Her iki ebeveyn atopik
ALLERJİ TESTLERİ Dr.ALEV ÖKTEM Düzen Laboratuvarlar Grubu Allerji Allerji vücudumuzun bağışıklık sisteminin çevremizde bulunan ve zararlı olmayan bazı maddelere karşı, ki bunlara allerjen denir, aşırı
Detaylıİntestinal Mikrobiyota Nedir? Ne yapar? Dr. Taylan Kav Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji BD
İntestinal Mikrobiyota Nedir? Ne yapar? Dr. Taylan Kav Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji BD En iyi mikrop ölü mikrop (mu)? Vücudumuzdaki Mikroplar Bakteriler Mantarlar Virüsler Bakterilerle
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKTA PRİMER İMMÜN YETMEZLİK
1 LERDE LABORATUVAR İPUÇLARI GENEL TARAMA TESTLERİ Tam kan sayımı Periferik yayma İmmünglobulin düzeyleri (IgG, A, M, E) İzohemaglutinin titresi (Anti A, Anti B titresi) Aşıya karşı antikor yanıtı (Hepatit
DetaylıADRENAL KORTEKS HORMONLARI GLİKOKORTİKOİDLER. Doç. Dr. Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı
ADRENAL KORTEKS HORMONLARI GLİKOKORTİKOİDLER Doç. Dr. Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı Bu derste amaçlanan öğrencilerle; Glikokortikoid hormonların (GKH) sentez ve salgılanmasını, organizmadaki hücre,
DetaylıDr. Gaye Erten. 21. Ulusal İmmünoloji Kongresi, 9 Nisan 2011, Marmaris
Dr. Gaye Erten 21. Ulusal İmmünoloji Kongresi, 9 Nisan 2011, Marmaris Fig 2 Source: Journal of Allergy and Clinical Immunology 2011; 127:701-721.e70 (DOI:10.1016/j.jaci.2010.11.050 ) Copyright 2011 American
DetaylıKARDİYOVASKÜLER HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ VE TÜTÜN KULLANIMI: MEKANİZMA. Mini Ders 2 Modül: Tütünün Kalp ve Damar Hastalıkları Üzerindeki Etkisi
KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ VE TÜTÜN KULLANIMI: MEKANİZMA Mini Ders 2 Modül: Tütünün Kalp ve Damar Hastalıkları Üzerindeki Etkisi TEMEL SLAYTLAR Kardiyovasküler Hastalıkların Epidemiyolojisi
DetaylıÇocuklarda Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu (ARDS) ve Tedavisi. Tolga F. Köroğlu Dokuz Eylül Üniversitesi
Çocuklarda Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu (ARDS) ve Tedavisi Tolga F. Köroğlu Dokuz Eylül Üniversitesi 1967: 18.07.2013 2 Tarihçe 1967 Acute Respiratory Distress in Adults 1971 Adult Respiratory Distress
DetaylıVİROLOJİ -I Antiviral İmmunite
VİROLOJİ -I Antiviral İmmunite Prof.Dr. Yılmaz Akça Prof.Dr. Feray Alkan Prof.Dr. Aykut Özkul Prof. Dr. Seval Bilge-Dağalp Prof.Dr. M. Taner Karaoğlu Prof.Dr. Tuba Çiğdem Oğuzoğlu DOĞAL SAVUNMA HATLARI-DOĞAL
Detaylıği Derne Üroonkoloji
İNTRAVEZİKAL BCG UYGULAMALARI ÖNCESİ PPD. TESTİ ÖLÇUM DEĞERİ ILE IDRAR IL-2 VE IL-lO DÜZEYLERİ ARASINDAKİ KORELASYON AMAÇ Transizyonel hücreli mesane karsinomlarında transüretral tumör rezeksiyonu sonrası
Detaylı