MAĞARA SANATI ÖZET. Gülfem UYSAL. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Antropoloji Bölümü, Beytepe, Ankara 06800, Mağara Araştırma Derneği (MAD)

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MAĞARA SANATI ÖZET. Gülfem UYSAL. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Antropoloji Bölümü, Beytepe, Ankara 06800, Mağara Araştırma Derneği (MAD)"

Transkript

1 MAĞARA SANATI Gülfem UYSAL Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Antropoloji Bölümü, Beytepe, Ankara 06800, Mağara Araştırma Derneği (MAD) ÖZET Zamanımızdan 150 bin yıl önce tarih sahnesinde Neanderthaller yer almaya başlar. Neanderthaller yaklaşık 120 bin yıllık ömürlerinin yarısını, Würm buzul döneminde geçirmek durumunda kalırlar. Bu sürede soğuktan korunmak ve çeşitli ayinler gerçekleştirmek amacıyla yaşam alanları olarak mağaraları seçtiler, ölülerini gömdüler. Ne var ki 1500 cm3 beyin hacmine ulaşmalarına rağmen simgesel düşünce ve sanat anlamında çağdaşları Kromanyonları yakalayamadılar. Fazlasıyla buzul dönemine özelleşmiş, anatomik yönden farklı olan neanderhaller, kültürel ve teknolojik olarak daha donanımlı olan modern homo sapiensler (kromanyon) karşısında daha fazla dayanamayıp yok oldular. Bu aşamadan sonra mağaralar kromanyonların sanat galerileri ne dönüştü bin yıllık üst paleolitik dönem boyunca kromanyonlar giysilerini diktiler, boncuklardan ve hayvan dişlerinden yapılmış kolye-bilezik ve gerdanlıklar taktılar. Böylelikle üst paleolitik sanatı olarak bilinen devir açıldı. Batı Avrupa da özellikle de İspanya ve Fransa da 200 den fazla mağarada duvar resmi belirlenmiştir. Ayrıca bu mağaralarda 10 binin üzerinde taşınabilir sanat- diye adlandırılan süslemeli nesne ve heykeller ortaya çıkarılmıştır. Bu nesneler için tercih edilen hammaddeler genellikle, hayvan dişleri, kemik, geyik boynuzu, fildişi, deniz kabukları ve çeşitli taşlardan oluşturmaktadır. Ürettikleri boncukların çoğunu giysilerde kullandıkları belirlenmiş olup, ileri düzeyde uzmanlık gerektiren Venüs heykellerinin ise ayin ve geçiş törenlerinde rol aldıkları düşünülmektedir. Kadın heykelleri çoğu kez doğurganlık ve üretimi yansıtmaları açısından, abartılı karın ve kalçalarla sembolize edilmişlerdir Karanlık mağara duvarlarına yapılan resimlerde genellikle yaşanılan dönem hayvanlarının son derece doğru anatomik detaylar gözetilerek çizilmiş oldukları belirlenmiştir. Dikkat çeken nokta, betimlemelerin çoğunda eti yenmeyen hayvanlara yer verilmiş olmasıdır. At, bizon, geyik, dağkeçisi, mamut, öküz gibi hayvanlar resmedilmiştir. Araştırmacılar bu hayvanların duvar resimlerinde yer almasını genellikle avın zenginleşmesi için yapılan törenler ile, kimi araştırmacılar inisiasyon adı verilen geçiş törenlerindeki ritüeller ile, kimileri de o grubun toplumsal örgütleniş biçimiyle ilişkili olduğunu savunurlar. Anahtar kelimeler: üst paleolitik, mağara duvar sanatı, taşınabilir sanat, kromanyon 34

2 CAVE ART Gülfem UYSAL ABSTRACT Hacettepe University Department of Anthropology, Beytepe, Ankara 06800, Cave Research Association Neanderthals emerged on the state of history approximately years before our era. The Neanderthals were obliged to spend half of their year existence in the Würm Ice Age. During this period, they chose caves as living spaces in which to protect themselves from the cold, carry out various rituals and bury their dead. Despite their 1500 cubic centimeters of brain volume, however, they could not match their contemporaries, the Cro-Magnons, in terms of symbolic thought and art. Neanderthals had a different anatomy, excessively adapted to ice age conditions, so that they could not survive for long vis-à-vis modern homo sapiens (Cro-Magnon) who was better equipped in culture and technology. After this stage, the caves became the art galleries of the Cro-Magnons. During the upper Paleolithic period that lasted for years, Cro-Magnons stitched their clothes, and wore necklaces, bracelets and neckbands. This was how the period knows as the upper Paleolithic art began. There are mural paintings in more than 200 caves in Western Europe, especially in Spain and France. In addition, over decorative objects and statues called portable art have been discovered in these caves. The material out of which these objects were made generally included animal teeth, bones, deer antlers, ivory, seashells and various stones. It has been observed that the beads produced were used to decorate clothes; Venus statues that required advanced specialization, on the other hand, are thought to have been used in ceremonies and initiation rites Fertility and production were often symbolized through exaggerated bellies and hips in statues of women. Murals on dark cave walls portraying various animals of the epoch are found to be highly correct in terms of anatomical detail. What attracts attention is that most of the representations are of animals whose meat did not serve as food. The paintings contain horses, buffalo, mountain goat, mammoth, and oxen. Some researchers explain the presence of these animals in the paintings in terms of rituals to increase game; others in terms of rites of passage called initiations, and some claim that they represent the mode of social organization of the group. BİLDİRİLER Keywords: upper paleolithic, parietal cave art, portable art, cro-magnon 35

3 Würm buzul döneminde yaşamak ve bu sürede içerisinde soğuktan korunarak çeşitli ayinler gerçekleştiren Neanderthaller, yaşam alanları olarak mağaraları seçtiler, ne var ki 1500 cm3 beyin hacmine ulaşmalarına rağmen simgesel düşünce ve sanat anlamında çağdaşları Kromanyonları (erken arkaik homo sapiens) yakalayamadılar. Her ne kadar yaşam alanı olarak neanderthaller mağaraları seçmiş olsalar da sanat yaratma konusunda başarılı değillerdi. Belki de onlar için hayatta kalmayı başarabilmek ve soğuktan korunmak, sanat üretmekten daha önemliydi bin yıllık üst paleolitik dönem boyunca Homo sapienslerin türdeşleri ve ataları olarak kabul ettiğimiz kromanyonlar, mağara duvarlarına resimler yaptılar, giysilerini diktiler, boncuklardan ve hayvan dişlerinden kolye-bilezik ve gerdanlıklar yaptılar. Böylelikle, üst paleolitik sanatı olarak bilinen dönem başladı ve günümüzden yaklaşık 10 bin yıl öncesine kadar sürdü. Üst paleolitik dönem sırasıyla, Orinyasiyen, Gravetiyen, Solutreyen ve Magdalaniyen olmak üzere dört kültür evresine ayrılır. Orinyasiyen kültür evresinde, oyma kaya resimleri ve bireysel beden süslemelerinin ön plana çıktığını görmekteyiz. Ancak, son dönem olan Magdalaniyen evresinde mağara duvar resimleri ile karşı karşıya gelinir. Fransa, İspanya, İtalya, Çin, Hindistan ve Afrika nın çeşitli yerlerinde, kısaca dünyanın farklı bölgelerinde bulunan pek çok mağara resmi, geçmiş insanın kültürel yapısı hakkında çok önemli bilgiler sunmaktadır. Bu resimlerde kullanılan tarz ve boyama teknikleri, bilim insanlarını şaşkınlığa düşürecek kalite ve üstünlüktedir. Çalışmayı daha anlaşılabilir hale getirmek için, mağara sanatının yapım tekniklerine göre başlıklar altında incelemek gerekmektedir. Buna göre; 1. Kazıma Resim, 2. Boyalı Resim, 3. Alçak Kabartma heykel ve 4. Yontuk tip heykel olarak dört başlık belirlenmiştir. Sanat eserlerinin yapıldıkları yerler açısından ayıracak olursak, Taşınabilir sanat (art mobilier/portable art), duvar sanatı (art parietal) ve kaya sanatı (art rupestre/ rock art) olarak ayırmak gerekecektir. Ancak, sabit ve taşınabilir sanat eserlerine geçmeden önce dönemin taş endüstrisinden biraz bahsetmek yerinde olacaktır. Alt paleolitikten beri süregelen el baltası gibi aletler bir yandan devam ederken yeni aletler ve endüstriler ortaya çıkar. Çoğu, ağaçtan çubuklara takılmaya uygun uç niteliği taşırlar. Üst paleolitikte aletlerde ve aletlerin yapıldığı malzemelerde büyük bir çeşitlilik göze çarpar. Sadece taş değil, kemik, fildişi, boynuz ve tahta gibi, kalem ve ince aletler yapmaya uygun hammaddeler seçilir. Büyük taş çekirdeklerinden, yumrular ve dilgiler çıkarılarak yapılan aletlerde sayıca ve nitelik olarak artış gözlenir. Aletlerin boyutlarında küçülme ve çeşitlenme vardır, yeni ve küçük aletler, büyük ve çok maksatlı aletlerin yerini almıştır. Artık alet çantası zenginleşmiş, alet yapan aletler üretilmeye başlanmıştır. Bunun yanı sıra balıkçılık ve tekstil işlerinde kullanılan aletler yapılmıştır bin yıl öncesinde (byö) başlayan Şatelperoniyen endüstrisini, Orinyasiyen (34-30 bin yıl önce), Perigordiyen (32-22 bin yıl önce), Gravetiyan (30-22 byö), Solutriyen (22-18 byö) ve Magdalaniyen (18-11 byö) taş endüstrileri takip etmiştir (Resim 1). Özellikle Solutriyen tip endüstride iki yüzeyli yapraksı uçlar, iğneler gibi ince işçilik isteyen aletler göze çarpmaktadır. Magdalaniyen de ise, ok ve yay dışında zıpkın, harpon, olta ve kancalarda çeşitlilik gözlenmiştir (Resim 2). Mağara duvarlarına resim yapma, Orinyasiyen endüstrisiyle birlikte başlamıştır (Resim 3). KAZIMA RESIM Üst Paleolitik dönemin ilk aşaması olan Orinyasiyen kültürde, bedensel süslemeler ve kazıma/ oyma sanatında patlama gözlenmiş, mağara duvar resimlerine rastlanılmamıştır. Bu sanatın ortaya çıkarılış tekniğinde, kullanılan maddenin cinsinin, kayaların doğal çıkıntılarının, hammaddenin sertliğinin, sanatçının görüş, yetenek ve tarzlarının katkısı çok belirleyicidir. Sanatçı genellikle uygulayacağı tekniğe göre maddeyi seçer. Örneğin geometrik motifler taş gibi çok sert maddeler üzerine işlenemez. Bu yüzden geometrik çizimlerde kemik ve boynuz gibi maddeler tercih edilmiştir. Bazen de tam tersi sanatçı işleyeceği maddenin cinsine göre teknik arar. Duvar sanatında kayanın kalitesine göre farklı teknikler oluşmaktadır. Bazen duvarların yapısı bombelidir alçak kabartmaya uygundur. Bazen de bazı 36

4 mağara duvarlarının ve kayalarının satıhları o kadar düz ve serttir ki alçak kabartmaya uygun değildir. Böyle bir zeminde ancak, kazıma resim ya da boyalı resim uygulanabilir durumdadır. Kazıma mağara duvarına yapılabileceği gibi, boynuz, kemik diş gibi objelerin üzerinde de yapılmaktadır. Burada esas olan renk değil biçimdir. Kazıma desenler, resmin yapılacağı hammaddeden daha sert bir kalem veya uç ile kazıma oyma ya da gagalama yoluyla gerçekleştirilir (Yalçınkaya, 1979:71). Kazıma resimlerde zaman ve mekana göre yeni teknikler yaratmak olasıdır. İnce, derin, çift çizgi ya da konturların noktalar ya da gelişkin darbelerle oluşturmak farklı teknikleri yansıtır. Kazıma tekniği olarak kabul edilen gagalama tekniği özellikle Afrika Mısır Sahara sında yaygın olup Anadolu da da Kars, Camışlı köyü, Yazılıkaya da belirlenmiştir. Kazıma resimlerde çizgiler net ve belirgindir hiçbir düzeltme ya da yanlış darbe yoktur. Elbette kötü durumda olan ve beceriksiz sanatçıların elinden çıkmış resimler de bulunmaktadır. Ama genellikle kaba olan vücut derin çizgilerle vurgulanmış, tüy, göz gibi ayrıntılar, betimlenmiş ve figürlerin içleri ince aletlerle taranmış resimler de ortaya çıkarılmıştır. Izgara biçimlerin, dairelerin beneklerin ve daha geometrik (entopik) olan çizimlerin düşsel imgeleri çağrıştırması, bu motiflerin ile o dönemde yaşamış şamanlarla ilişkilendirilmesine neden olmuştur. Ancak bu motiflerin birçoğu çizgisel olsa da nadiren kayaya kazıma biçiminde olup, çoğunlukla tek renk boya (monokrom) kullanılarak yapılmışlardır (Lewin, 2000:195). Sanat eserleri arasından ister taşınabilir olsun, ister duvar, ister kaya sanatı olsun her yerde kazıma/oyma tekniğini gözlemlemek olasıdır. Cezayir de bulunan 6 bin yıllık kayaaltı sığınağında yer alan ağlayan inekler (Resim 4), Türkiye Antalya Yağca köyü yakınlarındaki Katran dağında bulunan Öküzini mağarasının giriş kısmında yer alan kazıma boğa resmi (Resim 5) ve Fransa Les Eyzies yakınlarında yer alan Abri de Lartet mağarasındaki üzerine çizim yapılmış kemik (Resim 6) bu stillere birer örnek teşkil eder. BİLDİRİLER BOYALI RESIM Boyalı resimlerden önce yaklaşık 30 bin yıl öncesine tarihlenen ilk resimler, mağaraların renkli kilden oluşan duvarları üzerine parmak bastırarak çizilmiş geometrik desenler ve hayvan siluetleri olarak karşımıza çıkar. Daha sonra ellerini mağara duvarlarına dayayıp, üzerine ortası boş bir kemikten boru gibi yararlanarak, ağzı ile is ya da renkli boya püskürtmek suretiyle duvar üzerinde ellerinin siluetini çıkarmayı öğrendiler. İspanya ve Fransa daki yaklaşık 22 mağaranın en derin ve karanlık köşelerine, duvarlara, kireçtaşı perdelerin üzerine 100 lerce metrekarelik alanlara el izi bırakmışlardır. Bu izlerin, çoğunu el izi oluşturacak şekilde boya püskürtmek yoluyla elde etmişlerdir (Resim 7). Daha az kullanılan diğer bir yöntem ise, elin boyanmasından sonra duvarda iz çıkaracak biçimde bastırılması biçimdeki baskı yöntemiyle gerçekleştirmişlerdir. Siyah ve kırmızı rengi neden tercih ettikleri bilinmemekle beraber, doğada daha kolay bulunabilir olmasından kaynaklandığı görüşü kuvvet kazanmıştır. El izlerinin bir kısmı beş parmaklı olmakla birlikte bazılarında parmakların noksan ya da hiç olmayışı hala gizemini korumaktadır (Clottes ve Courtin 1996). Dünyanın bilinen en eski resimleri Batı Avrupa da paleolitik çağın sonu ile tarihlenmiş mağara duvarlarına yapılmış at, boğa, bizon, geyik, dağkeçisi, mamut, öküz resimleridir. Orinyasiyen dönemde karşımıza çıkmayan duvar resimleri, magdalaniyen evresinde patlama noktasına ulaşır (Lewin, 2000 ve Özbek, 2007). 25 bin yıllık bu süreçte, Batı Avrupa da özellikle de İspanya ve Fransa da 200 den fazla mağarada duvar resmi belirlenmiştir. Avrupa da duvar resimleri ihtiva eden toplam 277 tarihöncesi mağara, Afrika da ise 1 milyonu aşkın resimli mağara belirlenmiştir. Tarihleri kesin olarak bilinmemekle beraber, Almanya nın güneydoğusunda Heidenheim bölgesinde bulunan Vogelhard mağarasındaki resimlerin en eskilerini 30 bin yıl, en yenilerinin ise yıllık oldukları belirlenmiştir. Mağara resimlerinin en ünlüleri Pirenelerin İspanya tarafında kalan Altamira ve Fransa nın güneybatısındaki Dordogne bölgesinin kireçtaşı kayaçlarında kalan Lascaux, Niaux ve Les Eyzies mağaralarındadır. Mağara duvarlarına yapılan resimlerde Üst paleolitik insanlarını karanlık mağara duvarlarına genellikle yaşadıkları dönemde hüküm süren hayvanları resmettiklerini görmekteyiz. Bolluk ve kıtlık 37

5 38 dönemlerine göre avladıkları hayvanların niteliği gibi duvar resimlerinde de zaman zaman bazı türler artarken bazılarının daha az resmedildiği dikkat çeker. Hayvanların bolca yer almasına karşılık insan figürlerin son derece az olduğu izlenmektedir. Var olan figürler de genellikle çöp adam biçiminde ve özensiz tasfir edilmiş erkeklerdir. İnsan figürleri genellikle savaşırken ya da güç durumda çizilmişlerdir. Yerde yatan, oklara hedef olmuş ya da elinde ok ve yayı ile resmedilmiş figürlere Avustralya yerlilerinin (Aborjin) ve Afrika nın güneyindeki Sanların (Buşman) kaya resimlerinde ve mağaralarında rastlamak mümkündür. Ayrıca, ispanya da bir mağarada, yabanıl arı kovanından bal toplayan ve etrafta kocaman yaban arılarının uçtuğu bir kadın resmi bulunmuştur. Kaya sanatında genellikle kadın betimlemelerine pek rastlanmamakla beraber, kuzeybatı Avustralya daki Kimberley bölgesinde resmedilmiş kadınların varlığı dikkat çekmektedir. Lascaux un alt galerilerinden birinde bir bizonun önünde yatmakta olan bir avcı bulunmaktadır. Avcının kuş maskesi de yerdedir, hayvana saplamış mızrak barsaklarının dökülmesine neden olmuş, boynuzlu bir suaygırı sahneyi terk ederken resmedilmiştir (Lewis-Williams 2004). Bu sahneden olasılıkla bir av sahnesi gerçekçi bir kompozisyonla tasfir edilmiştir. Ancak ilginç olan nokta neredeyse tüm resimlerde hayvanların başarıyla çizilmesine karşın manzara resmine hiç rastlanmamış olmasıdır. Hayvan ve insan figürlerinin birleştiği teriantrop çizimler üst paleolitik sanatının küçük ama önemli bir parçası olarak kabul edilir. En güzel örnek, Fransız Pirenelerindeki Les Toris Freres mağarasında bulunan figür olup, gövdesi, kimliği belirsiz iri yapılı bir hayvan gövdesine; arka bacaklarının dizlere kadar ki kesimi, insan bacağına; kuyruğu bir tilki ya da kurt kuyruğuna benzer, ön bacakları anormal yapıda olup, ön ayakları insan eli biçimindedir. Tepesinde bir çift geyik boynuzu bulunan tuhaf yüzü, kuş yüzüne benzemektedir biçiminde tarif edilmiştir (Resim 7). Bu tip resimler araştırmacılar tarafından düşsel imgeler ya da şamancıl sanat olarak yorumlanmaktadır (Lewin, 2000: ). Boyalı resimlerde uygulanan tekniklere bakacak olursak, bazılarının tek renkli (monokrom), bazılarının çok renkli (polikrom) olduklarını, ayrıca -figürü boyalı kontürle belirginleştirmek, -içini tamamen boya ile doldurmak, -boya ile doldurulan yüzeylere birden fazla renk uygulamak, -içi renklendirilmiş figürü siyah renkle çevrelemek, -figürün içini renkli noktalarla bezemek gibi tek ya da birkaç tekniğin bir arada uygulandığı örnekler bulunmaktadır. Ayrıca boyama ve kazıma tekniklerinin beraber uygulandığı resimler de mevcuttur. Böyle kazınmış kontürler içine boya sürülür ya da püskürtülür. Diğer bir örnek de, boya doğrudan kazınmış kontür üzerine uygulanır (Yalçınkaya, 1979:73). Mağara insanları duvar resimlerini yaparken, karbon/kömürün siyahını, demirli toprağın kırmızı ve sarısını, manganezin koyu kahverengini kullandılar. Bu maddeleri ezip toz haline getirdikten sonra hayvan yağı ya da suyla karıştırarak sürülebilir hale getirdiler. Boyaları sürmek için, hayvan kıllarını, yosun ya da deri parçalarını, püskürtmek için boynuz ve uzun kemikleri kullanmış oldukları sanılmaktadır. Fransa Lascaux mağarasındaki yaban öküzü (Resim 8), Pech Merle deki benek bezeli at resmi (Resim 9), ve kuzey İspanya daki Altamira mağarasındaki boğalar holü ve koşan hayvanların (Resim 10) resmedildiği duvar, eşsiz üst paleolitik duvar boyama sanatı örnekleridir. Üst paleolitik sanatçıları çoğu kez gerçekçi (realistik) çizgileri benimsemişler, resmettikleri nesnelerin karakteristik ögelerini ön çıkarmayı hedeflemişlerdir. Ancak görsel gerçekcilik dışında zihinsel gerçekcilik eserlerine de rastlanmıştır. Bu tarzda canlılar sanki şeffafmış gibi kabul edilirler. İspanya da Pindal mağarası duvar resimlerinde yer alan, kalbi ile birlikte çizilmiş mamut resmi (Resim 11), Avustralya Kakuda kaya resimlerinde iç organları ve iskelet sistemiyle birlikte çizilmiş balık resimleri en dikkat çekici olanlardan bazılarıdır. Resimlerin geçirdiği evrimsel aşama, başlangıçta oran ve büyüklüklerde hatalar içermekle birlikte ve basit çizgilerden oluşmaktaydı. Sonradan her türlü detay işlenmeye, derin çizgiler ya da renklerle vurgulanmaya başlanmıştır. İlerleyen evrelerde, renklerde çeşitlenme, doğal kabartılardan faydalanarak rölyefli figürlerle eserlere boyut katılmış hatta çizilen hayvanlara hareket kazandırılmıştır. Son evrelerde ise kazıma tekniği neredeyse ortadan kalkmış tamamen renk ön plana geçmiştir. Boyut ve hareket renklerin kombinasyonuyla gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Perspektif konusunda oldukça başarısız olan üst paleolitik sanatçıları, resimlerini çoğu kez profilden yapmayı

6 tercih etmişlerdir. Mısır, Bizans ve Gotik sanatlarında, hatta El Greco gibi ressamlarda da aynı özelliğe rastlamak mümkündür (Yalçınkaya 1979:77). ALÇAK KABARTMA HEYKEL Bu teknik, eserin kontürlarındaki derinlik bakımından değerlendirilmelidir. Kimi zaman kaya üzerindeki bir kabarıklıktan faydalanılırken kimi zaman da dış çerçeve oyularak, esas nesnenin kabarık olması sağlanacak biçimde etrafı kazınır. Yüksek kabartmalar bu gruba girerler. Bazı durumlarda kayaların üzerindeki kil yığınları şekillendirilerek alçak kabartma heykeller de yapılmıştır. Fransa Fourneau-du Diable deki boğalar, Amerika Arkansas eyaletinde yer alan Blanchard mağarasındaki dağ keçisi, Lascaux mağarasında bulunan Laussel venüsü ile kabartmalı boğa figürü ve Fransa Roc-aux Sorcier deki eserler bu tarz heykellerin en güzel örnekleri (Resim 12) arasındadır. BİLDİRİLER YONTUK TIP HEYKEL Özellikle Avrupa daki mağaralarda 10 binin üzerinde taşınabilir sanat- diye adlandırılan süslemeli nesne ve heykeller ortaya çıkarılmıştır. Taşınabilir sanat eserleri daha yaygın olarak büyük topluluklarda tercih edilmekteydi. Bu eserler için kullanılan hammaddeler genellikle, hayvan dişleri, kemik, geyik boynuzu, fildişi, deniz kabukları ve çeşitli taşlardan oluşturmaktadır. Taşınabilir sanat eserlerini, -süslenmede kullanılan boncuk, kolye ucu ve gerdanlık gibi kişisel eşyalar, -müzik aletleri, - Venüs ve hayvan heykelleri olarak 3 gruba ayırmak gereklidir. Orinyasiyen dönemde çok sayıda tipte boncuk karşımıza çıkmaktadır. Bu boncukların hammaddeleri topluluğun yaşadığı çevreden toplandığı gibi, 100 lerce kilometre uzaktan gelmiş, büyük olasılıkla değiş-tokuşla yoluyla elde edilen bu egzotik malzemelerin çoğu takı yapımında ve giysilerde kullanılmaktaydı. Bunun dışında özellikle tilki olmak üzere etçil hayvanların dişleri ve geyik gibi otçulların dişleri tercih edilmiştir. Randal White, güneybatı Fransa da önemli orinyasiyen yerleşim yerlerinden çıkarılan boncuklar üzerinde çalışmış ve birbirinden farklı malzeme ve en az beş değişik yöntemle üretilmiş dokuz çeşit gerdanlık saptamıştır (Lewin, 2000:182). Üst paleolitik dönemde boncukların kullanım alanlarına ilişki bazı analojiler yapılsa da, çok sayıda boncuğun motifler şeklinde giysilere işlenmiş olduğu kesinlik kazanmıştır. Moskova yakınlarında yer alan Sungir yerleşim yerinde bir erkek iskeletinin göğüs seviyesinde hayvan dişlerinden yapılmış çok sayıda boncuğun bulunması buna en güzel örnektir (Özbek, 2007). Hayvan motiflerinin işlendiği kolye uçları ve muskalar, araştırmacılara göre, resmedilen hayvanın tılsımından yararlanmak ve kötü ruhlardan korunmak için kullanılmaktaydı. Sibirya Mal-ta bölgesinde mamut dişinden yapılmış çok sayıda kolye ucu ve boncuklar günışığına çıkarılmıştır (Resim 13). Atalarımız ayinlerde ve düşünceleri aktarma da sadece resim sanatını değil müziği de keşfetmişlerdi. Orta Avrupa da ve Ukrayna Mezine de orinyasiyanden magdaliyene kadar, kuş, rengeyiği, ayı kemiği kullanılarak üretilmiş üzerinde delikler olan flütler gün ışığına çıkarılmıştır (Resim 14). Sadece flüt değil, vurmalı ve yaylı müzik aletlerinin kanıtları yine aynı yerleşim yerinden çıkarılmıştır (Picq, 1999 dan aktaran Özbek, 2007:221). Müzik, üst paleolitik insanları dışında Avustralya Aborjin leri ve Afrika Sun ları için de imge yaratımı ve kullanımının önemli bir parçası durumundadır (Lewin, 2000). Müzik özellikle trans durumuna geçmiş şamanın ruhlar dünyası ile iletişime geçmesi, iç ve dış sesleri yönetmesi bakımından son derece önemli bir olgu olarak kabul edilmekteydi. Ne var ki ele geçen, iki düzine kadar flüt olduğu kabul edilen parçanın üzerindeki deliklerin gerçekte ses çıkarmak amacıyla mı yapıldığı, yoksa başka hayvanların diş izleri mi olduğu her zaman kesin olarak anlaşılamamaktadır (Lewis-Williams, 2007:224). Yontuk tip heykeller arasında birinci sırayı kadın figürinlerinden oluşan Venüs heykelleri almaktadır. Kadın heykelleri, hayvan figürlerine göre daha gerçekçi tarzda yapılmış olmalarına rağmen çoğunda kolların bulunmadığı dikkat çekmektedir. Ortalama cm arasında değişen boyutlarda ve 39

7 genellikle pişmiş topraktan, fildişinden ve kireçtaşından yontularak hazırlanmışlardır. Kadın heykelleri çoğu kez doğurganlık ve bereketi yansıtmaları açısından, abartılı karın, kalça ve göğüslerle sembolize edilmişlerdir. Zira, Özbek (2007) e göre, avcılık ve toplayıcılıkla uğraşan, hareketli bir yaşam süren paleolitik kadınlarının böylesi şişman olması düşünülemezdi. Venüs heykellerinin ayin ve geçiş törenlerinde kullandıkları düşünülmektedir. Çek Cumhuriyeti Dolce Vestonice venüsü, İtalya daki kolsuz ve kırmızı aşı boyalı venüs, Avusturya da bulunan meşhur Willendorf venüsü (Resim 15) ve kardeşler Venüsleri, Fransa daki Lespugue venüsü, Les Eziyes Sireuil venüsü, Brassempouy venüsü ve figürin kafası, Ukrayna da Gagarino venüsü, Rusya Kostienski venüsü orta ve doğu Avrupa da karşımıza çıkan taşınabilir sanat eserleri arasındadır. Az sayıda da olsa erkek heykellerine de rastlamak olasıdır. Örneğin, Çek Cumhuriyetinin Dolni Vestonice sit alanında fildişinden yapılmış bir erkek heykeli üst paleolitik döneme ait son derece nadir eserlerdendir (Resim 16). Venüs heykelleri dışında son derece detaylı işlenmiş hayvan heykelleri bulunmuştur. Almanya nın Hohlenstein-stadel mağarasından günışığına çıkarılan fildişinden yapılmış, aslan başlı insan figürü 32 bin yıl ile en eski sanat eserleri arasında yer alır. Yine Almanya da Vogelherd mağarasında aynı yıllara tarihlenen at ve mamut figürleri fildişinden oyulmuştur. Çoğu kırık ve parçalı olmasına rağmen Çek Cumhuriyeti Dolni Vestonice yerleşim alanında bulunan gergedan figürüde bin yıl öncesine tarihlenmektedir. Blanchard mağarasında bulunan fildişi mamut, Mas d Azil mağarasından at başı, Lartet mağarasından birlikte yüzen ren geyikleri, güneybatı Almanya da yer alan Hohle Fels mağarasının sadece 2 cm boyutlarındaki uçan kaz/kuş heykeli, (Resim 17) sayısız örneklerden bazılarıdır. Heykelin bir diğer kullanım alanı da objelerle birleştirilmiş durumda olanlardır. Genellikle asa ya da savurgaçların tutma kısımları işlenmiştir. Fransa da La Madeleine mağarasında bulunan böğrünü yalayan biz bizon figürü ve kucaklaşan geyikler yine birer mızrak-atacağına yerleştirilmişlerdir. Magdalaniyen döneme tarihlenen Fransa Mas d Azil mağarasından gün ışığına çıkarılan geyik boynuzundan oyulmuş dışkılayan dağ keçisi heykeli son derece üniktir (Resim 18). Yine aynı mağarada bulunmuş olan rengeyiği boynuzundan yapılmış asa üzerinde üç at başı oyulmuş durumdadır. Bu atlardan biri, cinsiyeti belirlenemeyen bir tay, ikincisi yetişkin bir at, diğeri de derisi yüzülmüş bir at kafasıdır. Bu asanın da şamanistik faaliyetlerde kullanıldığı sanılmaktadır. SONUÇ VE ÖNERILER Cevaplanması gereken en önemli soru, üst paleolitik insanları olan kromanyonların bu resim ve heykelleri neden yaptıklarıdır. Günümüz birçok sanat tarihçisine göre bu eserler sanat sanat içindir ilkesine göre yapılmamışlardı. Özellikle duvar resimlerinin yapıldıkları yerlere ulaşmada çekilen güçlüklere bakacak olursak -dar pasajlar, karanlık, rutubet gibi olumsuz şartlar-, sanat üretmelerinin başka bir nedeni olmalıydı. Resim yapmak için neden bu kadar derini seçmişlerdi? Küçük heykelleri, fildişleri üzerine kazınmış işaretleri neden yapmışlardı? Ürettikleri sanat eserlerinin mutlaka toplumsal bir çerçeve içinde ve bir amaca yönelik olması gerekiyordu. Sessiz sanat eserlerinin sakladığı cevaplar hala gizemini korumakla beraber bazı teoriler ortaya sürülmektedir. En fazla kabul gören fikir, avın zenginleşmesi ve erişkinliğe geçiş törenleri (inisiasyon) için yapılan seramoni ve büyüler sırasında bu resimlerin yapıldığı yolundadır. Av aletleri ve sembolik işaretler ise, yakalanması çok arzu edilen bir avı ele geçirme isteğinin sembolik bir tasviri ve bir av büyüsü olarak kabul edildi. Fransız araştırmacı Salomon Reinach, üst paleolitik insanlarının, avladıkları hayvanlar üzerinde üstünlük sağlamak için resim yaptıklarını savunurken, resimlerin neden mağaralarda yapıldığını da, böyle bir faaliyetin esrara bürünmesi ve insanların yaşadıkları yerden uzakta yapılmasının daha mantıklı olduğunu açıklamaktadır. Abbe Henri Breuil ise, insanların bu resimleri, yırtıcı hayvanın gücünü kendisine almak için yaptıklarını belirtmiştir. Ne var ki yapılan resimlerin hepsi yırtıcı hayvanlardan ibaret değildir. Breuil in öğrencisi Andre Leroi-Gourhan yapısalcılık ilkesinin ikili zıtlıklarına dayanarak, üst paleolitik boyunca mağaraların erkek:dişi zıtlık ilkesine göre düzenlenmiş organize sığı- 40

8 naklar olduğunu iddia etmiştir. Gourhan a göre bazı hayvanlar ve semboller dişileri bazıları da erkekleri ifade etmekteydi. Örneğin, at, dağ keçisi, ren geyiği gibi küçük otçullar ve benekler, ok işareti gibi semboller erkeği, yaban öküzü, bizon gibi büyük otçullar ve kare, ok ucu gibi semboller dişileri temsil etmekteydi (Lewis-Williams 2004:61). Duvar resimlerinin tamamen şamanistik eylemlerden ibaret olduğunu savunan araştırmacılar, yer altı ve yerüstü ruhlar dünyası ile iletişim kuran şamanların, mağaraları yer altı dünyasının kapıları olarak gördüklerini ve şamanlara yardım eden hayvan ruhlarını aradıklarını ifade ederler. Kayalardan çıkarmış gibi görünen hayvan resimlerinin ruhlar dünyasında gerçek dünyaya geçişi yansıttığı varsayılmaktadır. Margaret Conkey 20 bin yıl öncesinin sanatı, bugünkü insanın kökeni ile ilintili değilse de, bugünkü insanın ne anlama geldiği ile ilintilidir demektedir. Bu durumun toplumlararası ilişkilere yönelik görüşmelerle ilgili olduğunu belirtmiş günümüz etnografisinde sanatın ve simgesel betimlemelerin böyle yorumladığını ifade etmiştir (Lewin, 2000:179). Sonuç olarak yapabileceğimiz en büyük hata, üst paleolitik sanatını bugünkü batılı sanat anlayışımızla, sanata ve sanatçıya yüklenen roller ile yorumlamaya çalışmak olacaktır. İkinci önemli nokta, Afrika dan çıktığını bildiğimiz atalarımızın Avrupa ya, Asya ya, Ortadoğu ya giderken, Anadolu yu baştan sona geçtiklerini daima akılda tutmamız gerekmektedir. Özellikle Avrupa üst paleolitik sanatının merkezi olmuşken, bizler neden böylesi sanat eserlerine mağaralarımızda rastlayamıyoruz? Günışığına çıkaracağımız her eser atalarımızın geçiş yollarının belirlenmesinde bilim dünyasına önemli katkılar sağlayacaktır. BİLDİRİLER KAYNAKÇA Clottes, J. ve Courtin, J. (1996). The cave beneath the sea; paleolitic images at Cosquer. Harry N. Abrams, Inc. Publishers, New York. Lewin, R. (2000). Modern insanın Kökeni. Tübitak Popüler Bilim Kitapları, Ankara. Lewis-Williams, D. (2004). The mind in the cave. Thames&Hudson, Londra. Thomas, H. (1994). The first humans, the search for our origins. New Horizons. Özbek, M. (2007). Dünden bugüne insan. İkinci Baskı. İmge Kitabevi. Yalçınkaya, I. (1979). Taş devri sanatında teknik ve stil. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 29(1), 4: Mağara resimlerinin sırrı ( ). 41

9 RESIMLER Resim 1: Orinyasiyen taş endüstrisi Resim 2: Solutriyen taş endüstrisi Resim 3: Üst Paleolitik harpon ve taş aletleri 42

10 Resim 4: Cezayir Kayaaltı Sığınağı, ağlayan inekler BİLDİRİLER Resim 5: Türkiye Antalya Öküzini, boğa kazımalı giriş Resim 6: Fransa Les Eyzies Lartet, mamut işlenmiş kemik 43

11 Resim 7: Fransa Les Toris Freres, şamancıl resim Resim 8: Fransa Pech Merle, benekler ve el izi Resim 9: Fransa Lascaux, yaban öküzü 44

12 Resim 10: İspanya Altamira boğalar BİLDİRİLER Resim 11: İspanya Pindal mağarası, kalbi ile çizilmiş mamut Resim 12: Fransa Roc-aux Sorcier, kabartma boğa figürleri 45

13 Resim 13: Sibirya Mal-ta, mamut dişi kolye ucu Resim 14: Ukrayna Mezine, kemik flütler Resim 15: Avusturya Willendorf, willendorf venüsü 46

14 Resim 16: Çek Cumhuriyeti Dolni Vestonice, erkek figürü BİLDİRİLER Resim 17: Almanya Hohle Fels, uçan kaz Resim 18: Fransa Mas d Azil, dışkılayan dağ keçisi 47

Resim 9. Homo sapiens kafatası karşılaştırması.

Resim 9. Homo sapiens kafatası karşılaştırması. Konu 4: Üst Paleolitik ve Epipaleolitik Dönem Günümüzden yaklaşık 40 bin ilâ 12 bin yıl önceki dönemdir. Bu dönemde Homo sapiensler yaşamıştır. Üst Paleolitik dönemde Aurignacian, Gravettian, Solutrean

Detaylı

X. BÖLÜM KEMİĞİN FARKLI KULLANIMLARI. Mızraklarda ve oklarda yaygın olduğunu bildiğimiz sap kullanımı bununla sınırlı

X. BÖLÜM KEMİĞİN FARKLI KULLANIMLARI. Mızraklarda ve oklarda yaygın olduğunu bildiğimiz sap kullanımı bununla sınırlı X. BÖLÜM KEMİĞİN FARKLI KULLANIMLARI ALET SAPI : Mızraklarda ve oklarda yaygın olduğunu bildiğimiz sap kullanımı bununla sınırlı değildir. Bıçak, kazıyıcı vb. keskin kenarlara sahip aletlerin elde kullanımının

Detaylı

Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları

Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları Monruz Kostenki Moravany Petřkovice Roc-aux-Sorciers Gagarino Willendorf Savignano Brassempouy PREHİSTORİK MÜZİK MÜZİK? Sesleri uyumlu bir şekilde vokal ve/veya enstrümental olarak uyumlu ve devamlı şekilde

Detaylı

EVRİM VE FOSİL KANITLAR 12

EVRİM VE FOSİL KANITLAR 12 EVRİM VE FOSİL KANITLAR 12 http://readingevolution.com/images/hominid_brain_cavity_size.jpg Prof.Dr. Atike NAZİK Hominoidler Hominoidler superfamilya Hominoidea 3 Familyayı içerir: Büyük maymunlar/ great

Detaylı

ANTİK ÇAĞDA ANADOLU DERS 11 HELLEN SERAMİK SANATI

ANTİK ÇAĞDA ANADOLU DERS 11 HELLEN SERAMİK SANATI ANTİK ÇAĞDA ANADOLU DERS 11 HELLEN SERAMİK SANATI ANTİK ÇAĞDA SERAMİK BEZEME TEKNİKLERİ Antik çağda seramiklerin bezenmesinde/süslenmesinde seyreltilmiş/sulandırılmış kil içeren ve firnis olarak anılan

Detaylı

VI. BÖLÜM DELİKLİ BASTONLAR. En dayanıklı kısmında yuvarlak bir delik açılmış, çatallı bir rengeyiği parçasıdır.

VI. BÖLÜM DELİKLİ BASTONLAR. En dayanıklı kısmında yuvarlak bir delik açılmış, çatallı bir rengeyiği parçasıdır. VI. BÖLÜM DELİKLİ BASTONLAR Morfoloji: A.Leroi Gourhan ın (1965) delikli baston tanımı: En dayanıklı kısmında yuvarlak bir delik açılmış, çatallı bir rengeyiği parçasıdır. Genel olarak oldukça süslenmiş

Detaylı

Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL. Paleoantropoloji'ye Giriş. Yansıları

Prof. Dr. Ayla SEVİM EROL. Paleoantropoloji'ye Giriş. Yansıları ANT139 PALEOANTROPOLOJİ YE GİRİŞ Homo sapiens ve Dünya ya yayılışı Bipedalizm in evrimi ve günümüz Ders Taş alet kültürlerine Yansıları bakış 8. Ders Homo sapiens Abri Pataud Grimaldi Jebel Irhoud Kostenki

Detaylı

KONU 3: PALEOLİTİK ÇAĞ (Eski Taş Çağı)

KONU 3: PALEOLİTİK ÇAĞ (Eski Taş Çağı) KONU 3: PALEOLİTİK ÇAĞ (Eski Taş Çağı) Dünya gezegeni 4.5 milyar yılı aşkın bir süredir varlığını sürdürüyor ve yaşam da bu sürenin büyük bir bölümünde onun yüzeyinde değişik biçimlerde gelişiyor. Fosil

Detaylı

IX. BÖLÜM YONTMA KALEMİ, KAMA. Yontma kaleminin dip kısmı hafif bir bombeye sahip olmakla birlikte enine kesilmiş haldedir

IX. BÖLÜM YONTMA KALEMİ, KAMA. Yontma kaleminin dip kısmı hafif bir bombeye sahip olmakla birlikte enine kesilmiş haldedir IX. BÖLÜM YONTMA KALEMİ, KAMA H. Camps Fabrer yontma kalemini, Uç kısmında ikili kesici ağzı olan nesne şeklinde tanımlamaktadır. Bu kesici ağzın çentikli olduğu da aynı araştırmacı tarafından belirtilmiştir.

Detaylı

VII. BÖLÜM HARPONLAR. tespitine yarayan çeşitli sistemler vardır. Harpon başının özelliği, av hayvanlarına saplandığı

VII. BÖLÜM HARPONLAR. tespitine yarayan çeşitli sistemler vardır. Harpon başının özelliği, av hayvanlarına saplandığı VII. BÖLÜM HARPONLAR Fırlatma aletidir. Kemikten ya da geyik boynuzundan yapılmış uzun bir uç olup iki ya da bir kenarında dişler bulunur. Dip kısımlarına doğru, omuz ya da delik gibi bir sapın tespitine

Detaylı

Th. Bossert, B. Alkım ve H. Çambel tarafından yapılan yüzey araştırmaları sırasında tespit edilmiştir.

Th. Bossert, B. Alkım ve H. Çambel tarafından yapılan yüzey araştırmaları sırasında tespit edilmiştir. KARATEPE Çambel, H., 1948, Karatepe. An Archaeological Introduction, Oriens I. pp.147-162 Çambel, H., 1949, Karatepe., Belleten XIII/49. s.21-34. Bossert, Th., Alkım, U.B., Çambel, H., 1950, Karatepe Kazıları

Detaylı

KONU 2: HAMMADDE KAVRAMI, HAMMADDE ÇEŞİTLERİ, HAMMADDE TEMİNİ VE STRATEJİLERİ

KONU 2: HAMMADDE KAVRAMI, HAMMADDE ÇEŞİTLERİ, HAMMADDE TEMİNİ VE STRATEJİLERİ KONU 2: HAMMADDE KAVRAMI, HAMMADDE ÇEŞİTLERİ, HAMMADDE TEMİNİ VE STRATEJİLERİ İnsan, dünya üzerinde göründüğü andan itibaren, çeşitli gereksinmelerini karşılamakta yardımcı olacak olan alet ve silahlarını

Detaylı

GOBUSTAN KAYALIKLARI VE İLK SANATÇILAR

GOBUSTAN KAYALIKLARI VE İLK SANATÇILAR GOBUSTAN KAYALIKLARI VE İLK SANATÇILAR En azından sanatla ilgisi olanlar, dünya tarihinin en eski çizimlerin, İspanya daki Altamira Mağarası ile Fransa daki Lasque Mağarası duvarına yapılmış hayvan resimleri

Detaylı

IV. BÖLÜM MIZRAK UÇLARI. gerçekçi dekorlar) dekore edilmiş olabilir. Bazı durumlarda uzunlamasına bir ya da iki

IV. BÖLÜM MIZRAK UÇLARI. gerçekçi dekorlar) dekore edilmiş olabilir. Bazı durumlarda uzunlamasına bir ya da iki IV. BÖLÜM MIZRAK UÇLARI Mızrak uçları, çoğu kez ren geyiği boynuzundan (kemik ve fildişi örnekleri de mevcut) bir ucu sivri, diğer ucu (taban ya da alt) odundan bir sapa tutturmayı sağlamak için çeşitli

Detaylı

V. BÖLÜM DELİKLİ İĞNELER. Çıplak gözle bu hammaddeler arasında ayrım yapmak mümkün değildir. Pek çok

V. BÖLÜM DELİKLİ İĞNELER. Çıplak gözle bu hammaddeler arasında ayrım yapmak mümkün değildir. Pek çok V. BÖLÜM DELİKLİ İĞNELER Üst Paleolitik Dönem e ait olan bu iğneler, görünüm olarak günümüzde kullanılan metal dikiş iğnelerine benzemektedir. Kullanılan hammadde kemik, boynuz ve fildişidir. Çıplak gözle

Detaylı

XI. BÖLÜM KEMİK ALET YAPIMINDA KULLANILAN ALETLER. buluntu durumlarından anlaşılabilmektedir. Bu aletlerin neler olduğu ve genel kullanım

XI. BÖLÜM KEMİK ALET YAPIMINDA KULLANILAN ALETLER. buluntu durumlarından anlaşılabilmektedir. Bu aletlerin neler olduğu ve genel kullanım XI. BÖLÜM KEMİK ALET YAPIMINDA KULLANILAN ALETLER Kemik aletlerin üretimleri sırasında birtakım taş aletlerin kullanıldığı bilinmektedir. Bunlar gerek yapılan deneysel çalışmalarla gerekse arkeolojik kontekstlerden

Detaylı

Kitap Tanıtımı, Eleştiri ve Çeviri Dergisi Journal of Book Notices, Reviews and Translations. Yaşar İsmet DEMİRÖZ

Kitap Tanıtımı, Eleştiri ve Çeviri Dergisi Journal of Book Notices, Reviews and Translations. Yaşar İsmet DEMİRÖZ www.libridergi.org Kitap Tanıtımı, Eleştiri ve Çeviri Dergisi Journal of Book Notices, Reviews and Translations SAYI IV (2018) G. CURTIS, Mağara Ressamları: Dünyanın İlk Sanatçılarının Gizemli Dünyası.

Detaylı

Th. Bossert, B. Alkım ve H. Çambel tarafından yapılan yüzey araştırmaları sırasında tespit edilmiştir.

Th. Bossert, B. Alkım ve H. Çambel tarafından yapılan yüzey araştırmaları sırasında tespit edilmiştir. KARATEPE Çambel, H., 1948, Karatepe. An Archaeological Introduction, Oriens I. pp.147-162 Çambel, H., 1949, Karatepe., Belleten XIII/49. s.21-34. Bossert, Th., Alkım, U.B., Çambel, H., 1950, Karatepe Kazıları

Detaylı

SANATSAL DÜZENLEME ÖĞE VE İLKELERİ

SANATSAL DÜZENLEME ÖĞE VE İLKELERİ SANATSAL DÜZENLEME ÖĞE VE İLKELERİ 1.Sanatsal düzenleme öğeleri Çizgi: Çizgi, noktaların aynı veya değişik yönlerde sınırlı veya sınırsız olarak ardı arda dizilmesinden elde edilen şekildir. Kalemimizle

Detaylı

PRT 303 KIBRIS ARKEOLOJİSİ. Prof. Dr. Vasıf Şahoğlu

PRT 303 KIBRIS ARKEOLOJİSİ. Prof. Dr. Vasıf Şahoğlu 00052812/25 PRT 303 KIBRIS ARKEOLOJİSİ Ders 10: Geç Kalkolitik Dönem Kissonerga Mosphilia & Lamba Lakkous Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı

Detaylı

Fotoğrafta kompozisyon fotoğraf çerçevesinin içine yerleştireceğimiz nesneleri düzenleme anlamına gelir.

Fotoğrafta kompozisyon fotoğraf çerçevesinin içine yerleştireceğimiz nesneleri düzenleme anlamına gelir. KOMPOZİSYON Kelime anlamı: Ayrı ayrı parçaları bir araya getirerek bir bütün oluşturma biçimi ve işi. Öğrencilere duygu ve düşüncelerini etkili ve düzgün bir biçimde anlatmaları için yaptırılan yazılı

Detaylı

BATI MÜZİĞİ TARİHİ 1. ÜNİTE İLK ÇAĞ DÖNEMİ MÜZİĞİ

BATI MÜZİĞİ TARİHİ 1. ÜNİTE İLK ÇAĞ DÖNEMİ MÜZİĞİ BATI MÜZİĞİ TARİHİ 1. ÜNİTE İLK ÇAĞ DÖNEMİ MÜZİĞİ İÇERİK Müzikoloji nedir? Müzik tarihinin Müzikoloji içindeki yeri Müzik tarihinin temel kavramları Etimoloji (Müzik kelimesinin kökeni) Kültürel evrim

Detaylı

-DERS PLANI- Görsel Sanatlar Dersi. 2 Ders Saati (40+40dk)

-DERS PLANI- Görsel Sanatlar Dersi. 2 Ders Saati (40+40dk) DERS SINIF KONU SÜRE AMAÇLAR HEDEF VE DAVRANIŞLAR DERS İÇERİĞİ VE SÜREÇ Görsel Sanatlar Dersi 9. Sınıf Doku 2 Ders Saati (40+40dk) -DERS PLANI- 1. Işığın etkisiyle objelerin dokusal özelliklerini tanır.

Detaylı

Rönesans Heykel Sanatı

Rönesans Heykel Sanatı Rönesans Heykel Sanatı Ortaçağda heykel mimariye bağımlıdır. Fakat Rönesans döneminde, heykel mimariden bağımsız eserler olarak karşımıza çıkar. Heykeller meydanlarda, saraylarda ve köşklerde sergilenmeye

Detaylı

Simental sığır ırkının anavatanı İsviçre dir. Simental hem süt ve hemde etçi olmalarından dolayı kombine bir sığır ırkıdır. Dünyada bir çok ülkede

Simental sığır ırkının anavatanı İsviçre dir. Simental hem süt ve hemde etçi olmalarından dolayı kombine bir sığır ırkıdır. Dünyada bir çok ülkede BESİLİK BÜYÜKBAŞ SIMMENTAL (SİMENTAL) Simental sığır ırkının anavatanı İsviçre dir. Simental hem süt ve hemde etçi olmalarından dolayı kombine bir sığır ırkıdır. Dünyada bir çok ülkede yetiştirilmektedir.

Detaylı

İÇİNDEKİLER 1.BÖLÜM: TASARIM ELEMANLARI

İÇİNDEKİLER 1.BÖLÜM: TASARIM ELEMANLARI İÇİNDEKİLER 1.BÖLÜM: TASARIM ELEMANLARI 1. ÇİZGİ ve NOKTA... 3 a-çizgilerle Yapılan Tasarım Çalışmaları... 3 b- Nokta ile Yapılan Tasarım Çalışmaları... 5 c-çizgi ve Noktalarla Oluşturulan Özgün Tasarımlar...

Detaylı

İnsanların var oluşundan yazının icadına kadar olan döneme denir. Tarih öncesi devirlerin birbirinden

İnsanların var oluşundan yazının icadına kadar olan döneme denir. Tarih öncesi devirlerin birbirinden Tarih Öncesi Devirlerde Anadolu Video Ders Anlatımı TARİH ÖNCESI DEVİRLERDE ANADOLU Türkiye tarih öncesi devirlerde üzerinde birçok medeniyet kurulan çok önemli bir yerleşim merkeziydi. Ülkemizin tarihi

Detaylı

Görsel İletişim Tasarımı Öğr.Gör. Elif Dastarlı

Görsel İletişim Tasarımı Öğr.Gör. Elif Dastarlı SANAT TARİHİ I Görsel İletişim Tasarımı Öğr.Gör. Elif Dastarlı Mısır Uygarlığı: Prehistorik Dönem Tinit Dönemi (M.Ö. y. 3200 2780 / 1. 2. Sülaleler) Eski Krallık/Memphis Krallığı (M.Ö. 2700 2280 / 3.

Detaylı

Hayatımızda Minimalizm. Müzik Tasarımında Minimalizm Tıpta Minimalizm Mimari Tasarımda Minimalizm Web Tasarımında Minimalizm

Hayatımızda Minimalizm. Müzik Tasarımında Minimalizm Tıpta Minimalizm Mimari Tasarımda Minimalizm Web Tasarımında Minimalizm Minimalizm Nedir? 1960 ların başında modern sanat ve müzikle başlamış, sadeliği ve nesnelliği ön plana çıkaran bir akımdır. Tasarımda, eklemeyi düşündüğünüz şeyi eklemediğinzde işin işlevselliğinde azalma

Detaylı

MAĞARA RESİMLERİ 40 BİN YIL ÖNCESİNDEN BİZE ULAŞTI

MAĞARA RESİMLERİ 40 BİN YIL ÖNCESİNDEN BİZE ULAŞTI MAĞARA RESİMLERİ 40 BİN YIL ÖNCESİNDEN BİZE ULAŞTI İlk insanlar Taş Devri boyunca, çoğu Avrupa da olan mağara resimleri yaptı. Dinsel amaçlı olduğu sanılan resimlerde, hayvan ve insan figürleri vardır.

Detaylı

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Doç. Dr. Mehmet Çevik Celal Bayar Üniversitesi. İzdüşümler

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Doç. Dr. Mehmet Çevik Celal Bayar Üniversitesi. İzdüşümler TEKNİK RESİM 5 2014 Ders Notları: Doç. Dr. Mehmet Çevik Celal Bayar Üniversitesi İzdüşümler 2/40 İzdüşümler İzdüşüm Nedir? İzdüşüm Çeşitleri Merkezi (Konik) İzdüşüm Paralel İzdüşüm Eğik İzdüşüm Dik İzdüşüm

Detaylı

HASSUNA YERLEŞİMİNİN KONUMU

HASSUNA YERLEŞİMİNİN KONUMU VI. BÖLÜM HASSUNA YERLEŞİMİNİN KONUMU HASSUNA KENTİNİN STRATİGRAFİSİ Hassuna, Halaf ve Ubeyd Kültürüne geçiş için de önemli Bir merkezdir VI. Seviyeden İtibaren Halaf ve Ubeyd Seramikleri de mevcut. (VI-XV)

Detaylı

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. İzdüşümler

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. İzdüşümler TEKNİK RESİM 2010 Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi 2/40 İzdüşüm Nedir? İzdüşüm Çeşitleri Merkezi (Konik) İzdüşüm Paralel İzdüşüm Eğik İzdüşüm Dik İzdüşüm Temel İzdüşüm Düzlemleri Noktanın

Detaylı

Bununla birlikte, ismini veren buluntu iyi bir zamana rast geldi. Sadece üç

Bununla birlikte, ismini veren buluntu iyi bir zamana rast geldi. Sadece üç Türkçe 1 Vadi 1.1 Neander Vadisi bir zamanlar sakin ve dar bir kaya çukuru idi. Ancak 19. Yüz Düssel nehrine, zengin bitki örtüsüne ve Vadi Vadinin ilk bölümleri ancak 1.2 Günümüzde, N Ancak bu fosiller

Detaylı

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. İzdüşümler

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. İzdüşümler TEKNİK RESİM 2010 Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi 2/37 İzdüşüm Nedir? İzdüşüm Çeşitleri Merkezi (Konik) İzdüşüm Paralel İzdüşüm Eğik İzdüşüm Dik İzdüşüm Temel İzdüşüm Düzlemleri Noktanın

Detaylı

DOĞAL MATERYALLER TAŞ

DOĞAL MATERYALLER TAŞ DOĞAL MATERYALLER TAŞ TS 1910/2513 Dış mekan bordür ve döşemelerinde ; homojen, sert, damarsız, çatlaksız, yoğun yapılı, hava etkilerine karşı ve dona dayanıklı. Ocak nemini kaybetmiş darbe etkisi ile

Detaylı

hayvan portresi 30 0 hayvan portreleri 50 0,01 hayvanlar 90500 0,16 hayvan lar 210 0,16 sevimli fotoğraflar 260 0 portre fotoğrafları 320 0,09

hayvan portresi 30 0 hayvan portreleri 50 0,01 hayvanlar 90500 0,16 hayvan lar 210 0,16 sevimli fotoğraflar 260 0 portre fotoğrafları 320 0,09 Keyword Avg. Monthly Competition Searches (exact match only) hayvan portresi 30 0 hayvan portreleri 50 0,01 hayvanlar 90500 0,16 hayvan lar 210 0,16 sevimli fotoğraflar 260 0 portre fotoğrafları 320 0,09

Detaylı

İktisat Tarihi II. 1. Hafta

İktisat Tarihi II. 1. Hafta İktisat Tarihi II 1. Hafta İktisat tarihinin görevi ekonomilerin performanslarında ve yapılarında zaman içinde meydana gelen değişiklikleri açıklamaktır. Tarih Öncesi Çağların Bölümlenmesi Taş Çağı Bakır

Detaylı

COĞRAFİ YAPISI VE İKLİMİ:

COĞRAFİ YAPISI VE İKLİMİ: TARİHİ : Batı Toroslar ın zirvesinde 1288 yılında kurulan Akseki İlçesi nin tarihi, Roma İmparatorluğu dönemlerine kadar uzanmaktadır. O devirlerde Marla ( Marulya) gibi isimlerle adlandırılan İlçe, 1872

Detaylı

TEMEL GRAFİK TASARIM AÇIK-KOYU, IŞIK-GÖLGE

TEMEL GRAFİK TASARIM AÇIK-KOYU, IŞIK-GÖLGE TEMEL GRAFİK TASARIM AÇIK-KOYU, IŞIK-GÖLGE Öğr. Gör. Ruhsar KAVASOĞLU 23.10.2014 1 Işık-Gölge Işığın nesneler, objeler ve cisimler üzerinde yayılırken oluşturduğu açık orta-koyu ton (degrade) değerlerine

Detaylı

ÖNSÖZ... İÇİNDEKİLER... RESİMLER LİSTESİ... ÇİZİMLER HİSTESİ... Birinci Bölüm TANIMLAR VE TÜRK ÇİNİ SANATININ TARİHİ GELİŞİMİ

ÖNSÖZ... İÇİNDEKİLER... RESİMLER LİSTESİ... ÇİZİMLER HİSTESİ... Birinci Bölüm TANIMLAR VE TÜRK ÇİNİ SANATININ TARİHİ GELİŞİMİ İçindekiler 1 İçindekiler ÖNSÖZ... İÇİNDEKİLER... RESİMLER LİSTESİ... ÇİZİMLER HİSTESİ... Birinci Bölüm TANIMLAR VE TÜRK ÇİNİ SANATININ TARİHİ GELİŞİMİ 1.1. Seramiğin Tanımı... 1.2. Çininin Tanımı... 1.3.

Detaylı

MEMELİ BİYOLOJİSİ M.YAVUZ MEMELİLERİN YAŞAMINA BİR BAKIŞ

MEMELİ BİYOLOJİSİ M.YAVUZ MEMELİLERİN YAŞAMINA BİR BAKIŞ MEMELİ BİYOLOJİSİ M.YAVUZ MEMELİLERİN YAŞAMINA BİR BAKIŞ MEMELİLERİN MORFOLOJİLERİ Memeliler yaşadıkları çok çeşitli habitatlar ve fizyolojilerine uygun olarak çeşitli morfolojik adaptasyonlara sahiptirler.

Detaylı

AÇIK - KOYU. Amaç: Açık-koyu karakalem tekniği ile objeleri hacimlendirmek

AÇIK - KOYU. Amaç: Açık-koyu karakalem tekniği ile objeleri hacimlendirmek III. HAFTA 1.AÇIK-KOYU Amaç: Açık-koyu karakalem tekniği ile objeleri hacimlendirmek 1.1 Açık-Koyu Tanımı Işık, doğada var olan objelerin her tarafını aynı ölçüde aydınlatmadığı için açık-koyu farkları

Detaylı

ANTİK ÇAĞDA ANADOLU ANATOLIA AT ANTIQUITY KONU 3 FRİGLER 1

ANTİK ÇAĞDA ANADOLU ANATOLIA AT ANTIQUITY KONU 3 FRİGLER 1 ANTİK ÇAĞDA ANADOLU ANATOLIA AT ANTIQUITY KONU 3 FRİGLER 1 Frigler Frigler Troya VII-a nın tahribinden (M.Ö. 1190) hemen sonra Anadolu ya Balkanlar üzerinden gelen Hint Avupa kökenli kavimlerden biridir.

Detaylı

İNS1101 MÜHENDİSLİK ÇİZİMİ. Bingöl Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2018

İNS1101 MÜHENDİSLİK ÇİZİMİ. Bingöl Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2018 İNS1101 MÜHENDİSLİK ÇİZİMİ Bingöl Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2018 TEKNİK RESİM Teknik resim, teknik elemanların üretim yapabilmeleri için anlatmak istedikleri teknik özelliklerin biçim ve

Detaylı

MESLEKLER 2017 HAZİRAN / 1. HAFTA CUMA KONU PERŞEMBE

MESLEKLER 2017 HAZİRAN / 1. HAFTA CUMA KONU PERŞEMBE MESLEKLER 2017 HAZİRAN / 1. HAFTA KONU 01.06.2017 SABAH KAHVALTISI MODERN DANS (HANDAN ÖĞRT.) BALE (HANDAN ÖĞRT.). OYUN HAREKET Saklambaç oyunu. Öğrendiğim parmak oyunlarını tekrar ediyorum. Okunan hikâyeyi

Detaylı

Harita Nedir? Haritaların Sınıflandırılması. Haritayı Oluşturan Unsurlar

Harita Nedir? Haritaların Sınıflandırılması. Haritayı Oluşturan Unsurlar Harita Nedir? Yeryüzünün tamamının veya bir kısmının kuşbakışı görünüşünün belli bir ölçek dahilinde düzleme aktarılmasıyla oluşan çizimlere denir. Haritacılık bilimine kartografya denir. Bir çizimin harita

Detaylı

KALIP (ŞABLON) BASKI TEKNİĞİ

KALIP (ŞABLON) BASKI TEKNİĞİ KALIP (ŞABLON) BASKI TEKNİĞİ Yüksek Baskı Teknikleri Tanımlar Yüksek baskı Kalıbın tümsekte olan yüzeyinden baskı yüzeyine aktarıldığı baskı sistemidir. Baskıda boyanın değmemesi gereken kısımlar, kalıpta

Detaylı

ALTIN, KIYMETLİ MADEN VE MÜCEVHERAT SEKTÖRÜ

ALTIN, KIYMETLİ MADEN VE MÜCEVHERAT SEKTÖRÜ ALTIN, KIYMETLİ MADEN VE MÜCEVHERAT SEKTÖRÜ T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RİSK YÖNETİMİ VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EKONOMİK ANALİZ VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ 31.12.2013 ANKARA 1 GİRİŞ TANIM Bu bölümde

Detaylı

Sanatın Tanımını yaparmı sınız Nurdan Gül Kökten

Sanatın Tanımını yaparmı sınız Nurdan Gül Kökten Bir duygunun, bir tasarının ya da güzelliğin anlatımında kullanılan yöntemlerin tümü ve bu anlatım sonucu ortaya çıkan üstün yaratıcılıktır. insan yaratıcılığının, yeteneklerinin ve düş gücünün; mimari,

Detaylı

TARİH 1.

TARİH 1. TARİH 1 16.02.2017 ARİF ÖZBEYLİ ERBAA ANADOLU ÖĞRETMEN LİSESİ TARİHİ ÇAĞLARA GİRİŞ... VE,TARİH YAZIYLA BAŞLAR TARİHİ ÖNCESİ DEVİRLER Taş Devri (MÖ.600.000-5500) Kalkolitik Dönem (MÖ.5500-2500) Maden Devri

Detaylı

MOZAİK SANATI ANTAKYA VE ZEUGMA MOZAİKLERİNİN RESİM ANALİZLERİ MEHMET ŞAHİN. YÜKSEK LİSANS TEZİ Resim Ana Sanat Dalı Danışman: Doç.

MOZAİK SANATI ANTAKYA VE ZEUGMA MOZAİKLERİNİN RESİM ANALİZLERİ MEHMET ŞAHİN. YÜKSEK LİSANS TEZİ Resim Ana Sanat Dalı Danışman: Doç. MOZAİK SANATI ANTAKYA VE ZEUGMA MOZAİKLERİNİN RESİM ANALİZLERİ MEHMET ŞAHİN Yüksek Lisans Tezi Eskişehir 2010 MOZAİK SANATI ANTAKYA VE ZEUGMA MOZAİKLERİNİN RESİM ANALİZLERİ MEHMET ŞAHİN YÜKSEK LİSANS TEZİ

Detaylı

NOKTA VE ÇİZGİNİN RESİMSEL ANLATIMDA KULLANIMI Semih KAPLAN SANATTA YETERLİK TEZİ Resim Ana Sanat Dalı Danışman: Doç. Leyla VARLIK ŞENTÜRK Eylül 2009

NOKTA VE ÇİZGİNİN RESİMSEL ANLATIMDA KULLANIMI Semih KAPLAN SANATTA YETERLİK TEZİ Resim Ana Sanat Dalı Danışman: Doç. Leyla VARLIK ŞENTÜRK Eylül 2009 NOKTA VE ÇİZGİNİN RESİMSEL ANLATIMDA KULLANIMI SANATTA YETERLİK TEZİ Resim Ana Sanat Dalı Danışman: Doç. Leyla VARLIK ŞENTÜRK Eylül 2009 Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Eskişehir RESİMSEL

Detaylı

Türk Halı Sanatında Bir Teknik Özellik

Türk Halı Sanatında Bir Teknik Özellik Türk Halı Sanatında Bir Teknik Özellik Prof. Dr. Şerare Yetkin 18. yüzyıl sonu -19. yüzyıl başına tarihlenen bir Yörük halisidir... Düğümler her sırada bir atlamalı olarak değişen argaçlara bağlanmıştır.

Detaylı

ANADOLU UYGARLIKLARI (RÖLYEF) KABARTMA ESERLERİ. Burcu Aslı ÖZKAN

ANADOLU UYGARLIKLARI (RÖLYEF) KABARTMA ESERLERİ. Burcu Aslı ÖZKAN ANADOLU UYGARLIKLARI (RÖLYEF) KABARTMA ESERLERİ Burcu Aslı ÖZKAN İlk Çağda Anadolu da kurulan bazı uygarlıklar Hitit, Frig,Urartu, Lidya. HİTİTLER MÖ(1700) Başkenti Hattuşa (Boğazköy) Malatya Orta Anadolu

Detaylı

Prof.Dr. Atike NAZİK

Prof.Dr. Atike NAZİK http://www.t-rat.com/pages/fossils%20in%20arizona.html Prof.Dr. Atike NAZİK Grand Canyon National Park/ Büyük Kanyon Ulusal Parkı/ABD Büyük Kanyon, Colorado Nehri tarafından oyulmuş dünyanın en muhteşem

Detaylı

TEKNİK RESİM 6. Kesit Görünüşler

TEKNİK RESİM 6. Kesit Görünüşler TEKNİK RESİM 6. Kesit Görünüşler M Nalbant 2008 1 Kesit Görünüş nedir? Kesit görünüş, nesnenin bir kısmını kesip uzaklaştırarak nesnenin görünmeyen parçası veya alanını göstermek için çizim üzerinde kullanılan

Detaylı

Doğal ve doğal olmayan yapı ve tesisler, özel işaretler, çizgiler, renkler ve şekillerle gösterilmektedir.

Doğal ve doğal olmayan yapı ve tesisler, özel işaretler, çizgiler, renkler ve şekillerle gösterilmektedir. HARİTA NEDİR? Yeryüzünün tamamının veya bir parçasının kuşbakışı görünümünün, istenilen ölçeğe göre özel işaretler yardımı ile küçültülerek çizilmiş örneğidir. H A R İ T A Yeryüzü şekillerinin, yerleşim

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ DOKTOR Gizem KARTAL ARKEOLOJİ TARİH ÖNCESİ ARKEOLOJİSİ.

ÖZGEÇMİŞ. ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ DOKTOR Gizem KARTAL ARKEOLOJİ TARİH ÖNCESİ ARKEOLOJİSİ. ÖZGEÇMİŞ AKADEMİK UNVAN AD/SOYAD BÖLÜM ANABİLİM DALI İLETİŞİM BİLGİLERİ ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ DOKTOR Gizem KARTAL ARKEOLOJİ TARİH ÖNCESİ ARKEOLOJİSİ Cep Tel. 0 535 818 47 08 İş Tel. 0312 310 32 80/1700 Fax

Detaylı

Göbekli. Uygarlık Tarihinin Karakutusu: Bugün Şanlıurfa kent merkezine yaklaşık 15 km uzaklıkta

Göbekli. Uygarlık Tarihinin Karakutusu: Bugün Şanlıurfa kent merkezine yaklaşık 15 km uzaklıkta Uygarlık Tarihinin Karakutusu: Göbekli Yazan: Yrd. Doç. Dr. TULGA ALBUSTANLIOĞLU Bugün Şanlıurfa kent merkezine yaklaşık 15 km uzaklıkta uygarlık tarihi bilgilerimizi altüst edecek önemli bir merkezde

Detaylı

DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI. Genel Değerlendirme

DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI. Genel Değerlendirme DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI Genel Değerlendirme Haziran 2014 2012 yılı dünya seramik sağlık gereçleri ihracat rakamlarına bakıldığında, 2011 yılı rakamlarına nazaran daha az dalgalanma gösterdiği

Detaylı

Urla / Klazomenai Kazıları

Urla / Klazomenai Kazıları Urla / Klazomenai Kazıları Oniki İon kenti arasında anılan Klazomenai, Urla-Çeşme yarımadasının kuzey kıyısında, İzmir Körfezi'nin ortalarında yer almaktadır. Klazomenai arazisinin (khora) doğuda Smyrna

Detaylı

RESİM SANAT EĞİTİMİ KURS PROGRAMI

RESİM SANAT EĞİTİMİ KURS PROGRAMI T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü SANAT VE TASARIM ALANI RESİM SANAT EĞİTİMİ KURS PROGRAMI Ankara, 2017 İÇİNDEKİLER PROGRAMIN ADI... 3 PROGRAMIN DAYANAĞI... 3 PROGRAMIN GİRİŞ

Detaylı

STREET ART/SOKAK SANATI

STREET ART/SOKAK SANATI STREET ART/SOKAK SANATI Sokak sanatı, halka açık yerlerde yapılan her türlü sanatsal aktiviteye deniyor. Yalnız klasik sokak sanatı tanımına, devlet destekli, sponsorlu çalışmalar girmiyor. Mesela Şehir

Detaylı

TurkTorrent.biz Ailesi Tarafından Hazırlanmıştır AtomCmyLMz 1

TurkTorrent.biz Ailesi Tarafından Hazırlanmıştır AtomCmyLMz 1 Anime Tarzı Elbise, Takı ve Süs Eşyaları Basit Kıvrımlar Kumaş veya kıyafet çizimlerinde en çok dikkat edilmesi gereken nokta kumaşın hangi yöne doğru olduğudur. Kıvrımlar kumaşın gevşeyip gerildiği yerlerde

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ. Prehistorik Dönem Yapı Kültürü

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ. Prehistorik Dönem Yapı Kültürü ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ Prehistorik Dönem Yapı Kültürü PREHİSTORİK DÖNEM NEDİR? Yazının bulunmasından önceki çağlara prehistorik (tarih öncesi çağlar) dönem denir.

Detaylı

JEOLOJİK MİRAS LİSTELERİ ASYA PASİFİK

JEOLOJİK MİRAS LİSTELERİ ASYA PASİFİK JEOLOJİK MİRAS LİSTELERİ ASYA PASİFİK http://asiapacificgeoparks.org/ Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü ASYA PASİFİK JEOPARK NETWORK (APGN) Avustralya Çin İran Japonya Kore Malesya

Detaylı

Bugünkü Teknolojiyle Bile İnşa Edilmesi Mümkün Olmayan 19 Akıl A lmaz Antik Yapı

Bugünkü Teknolojiyle Bile İnşa Edilmesi Mümkün Olmayan 19 Akıl A lmaz Antik Yapı Bugünkü Teknolojiyle Bile İnşa Edilmesi Mümkün Olmayan 19 Akıl A lmaz Antik Yapı Bugünkü Teknolojiyle Bile İnşa Edilmesi Mümkün Olmayan 19 Akıl Almaz Antik Yapı 19. Büyük Hipostil Salonu Mısır Karnak Tapınağı

Detaylı

Adı: REMBRANDT HARMENSZOON VAN RİNJN Doğum: 15 Temmuz 1606 Leiden Hollanda Milliyeti: Hollandalı Sanat Akımı: Lüministik sanat Alanı: Resim Baskı

Adı: REMBRANDT HARMENSZOON VAN RİNJN Doğum: 15 Temmuz 1606 Leiden Hollanda Milliyeti: Hollandalı Sanat Akımı: Lüministik sanat Alanı: Resim Baskı REMBRANDT Adı: REMBRANDT HARMENSZOON VAN RİNJN Doğum: 15 Temmuz 1606 Leiden Hollanda Milliyeti: Hollandalı Sanat Akımı: Lüministik sanat Alanı: Resim Baskı Ölümü: 4 Ekim 1669 Ünlü Yapıtları: Dr.Nicolaes

Detaylı

Mitoloji ve Animizm, Fetişizm. Dr. Süheyla SARITAŞ 1

Mitoloji ve Animizm, Fetişizm. Dr. Süheyla SARITAŞ 1 Mitoloji ve Animizm, Fetişizm Dr. Süheyla SARITAŞ 1 Animizm Canlıcılık olarak da bilinin animizmin mitolojinin gelişmesinde önemli rolü vardır. İlkel devirde, eski insanlar her bir doğa olayının, eşyanın,

Detaylı

MERAKLI KİTAPLAR Kavramlar

MERAKLI KİTAPLAR Kavramlar MERAKLI KİTAPLAR Kavramlar Bu kitabın sahibi:... Tüm zamanların insanları, bütün dünyada, her zaman içinde yaşadıkları ve barındıkları bir yaşam alanına, bir eve ihtiyaç duymuşlardır. Öncelikle, mimari,

Detaylı

ESKİÇAĞ TOPLUMLARINDA BOĞA ALGISI VE İNANCI BULL SENSE AND BELIEF IN ANCIENT SOCIETIES Fitnat ŞİMŞEK *

ESKİÇAĞ TOPLUMLARINDA BOĞA ALGISI VE İNANCI BULL SENSE AND BELIEF IN ANCIENT SOCIETIES Fitnat ŞİMŞEK * Cilt: 10 Sayı: 52 Volume: 10 Issue: 52 Ekim 2017 October 2017 www.sosyalarastirmalar.com Issn: 1307-9581 Doi Number: http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2017.1918 Öz ESKİÇAĞ TOPLUMLARINDA BOĞA ALGISI VE İNANCI

Detaylı

Hasan Kıran, Arayış II, 86x62 cm, 2009, Ağaç Baskı

Hasan Kıran, Arayış II, 86x62 cm, 2009, Ağaç Baskı Hasan Kıran, Arayış II, 86x62 cm, 2009, Ağaç Baskı Yüksek Baskı Teknikleri 1.1. Tanımlar Kalıbın tümsekte olan yüzeyinden baskı yüzeyine aktarıldığı baskı sistemidir. Baskıda boyanın değmemesi gereken

Detaylı

Türkiye de bir ilk: Mersin ilinde omurgalı fosili Metaxytherium (Deniz İneği) bulgusu

Türkiye de bir ilk: Mersin ilinde omurgalı fosili Metaxytherium (Deniz İneği) bulgusu Türkiye de bir ilk: Mersin ilinde omurgalı fosili Metaxytherium (Deniz İneği) bulgusu Emekli memur Mehmet Demirci kara avcılığı yaparken, bir ı kaya bloğu içinde omurga parçaları görmüş ve fotoğrafını

Detaylı

Görünüş çıkarmak için, cisimlerin özelliğine göre belirli kurallar uygulanır.

Görünüş çıkarmak için, cisimlerin özelliğine göre belirli kurallar uygulanır. Görünüş Çıkarma Görünüş çıkarma? Parçanın bitmiş halini gösteren eşlenik dik iz düşüm kurallarına göre belirli yerlerde, konumlarda ve yeterli sayıda çizilmiş iz düşümlere GÖRÜNÜŞ denir. Görünüş çıkarmak

Detaylı

ÖZEL EFDAL ERENKÖY ANAOKULU PENGUENLER GRUBU NİSAN AYI BÜLTENİ ÇİÇEKLER TEMASI

ÖZEL EFDAL ERENKÖY ANAOKULU PENGUENLER GRUBU NİSAN AYI BÜLTENİ ÇİÇEKLER TEMASI ÖZEL EFDAL ERENKÖY ANAOKULU PENGUENLER GRUBU NİSAN AYI BÜLTENİ ÇİÇEKLER TEMASI 23NİSAN ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMI Bitkileri tanıdık. Bitkileri gözlemledik. Bitki türlerini isimlendirdik. Bitkilerin

Detaylı

ISSN: Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: Araştırma Makalesi Research Article

ISSN: Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: Araştırma Makalesi Research Article VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 04-07 Ekim 2016 1 Incir ISSN: 2148-0036 Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: 15-23 Araştırma Makalesi Research Article Araştırma

Detaylı

KLA 109 ARKAİK ÖNCESİ EGE ARKEOLOJİSİ. 3. Hafta. Saraylar Öncesi Çağ

KLA 109 ARKAİK ÖNCESİ EGE ARKEOLOJİSİ. 3. Hafta. Saraylar Öncesi Çağ KLA 109 ARKAİK ÖNCESİ EGE ARKEOLOJİSİ 3. Hafta Saraylar Öncesi Çağ Kaynakça: MİNOS UYGARLIĞI S. Alexiou, Minos Uygarlığı, 1991. R. Treuil, P. Darcque, J.C. Poursat, G.Touchais, Les Civilisations Égéennes

Detaylı

Tavuk yetiştiriciliği

Tavuk yetiştiriciliği Tavuk yetiştiriciliği Günümüzde tavukçuluk tüm dünyada yüksek verimli hibrit tavuklarla yapılmaktadır. Bir çok ülkede insanların tükettiği hayvansal proteinin yaklaşık 1/3-1/4 ü tavuk ve tavuk ürünlerinden

Detaylı

3. Sınıf Varlıkların Özelliklerini Belirten Sözcükler ( Ön Ad Sıfat )

3. Sınıf Varlıkların Özelliklerini Belirten Sözcükler ( Ön Ad Sıfat ) 3. Sınıf Varlıkların Özelliklerini Belirten Sözcükler ( Ön Ad Sıfat ) Denizatı Denizatı, yeryüzünde yaşayan milyarlarca canlıdan sadece bir tanesidir. Diğer balık türlerinden çok farklı özelliklere sahip

Detaylı

Konu: Kadim Diller ve Yazılar. İran da Ön-Türkler

Konu: Kadim Diller ve Yazılar. İran da Ön-Türkler Konu: Kadim Diller ve Yazılar Yazı: 74 İran da Ön-Türkler Doç. Dr. Haluk BERKMEN Milattan binlerce yıl önce Ön-Türk toplumlarının dağ keçisini kutsal kabul ettiklerini ve binlerce dağ keçisi figürünü Altay

Detaylı

TÜRKİYE'NİN DIŞ TİCARETİ

TÜRKİYE'NİN DIŞ TİCARETİ 0 MEYVE SULARI Tablo 1. Meyve Suyunun Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonları Ürün Adı GTİP No Portakal Suyu (Dondurulmuş) 200911 Diğer Portakal Suları 200912, 200919 Greyfurt Suyu 200921, 200929 Diğer Turunçgil

Detaylı

DEMİR VE DEMİR DIŞI METALLER SEKTÖRÜ İHRACAT NOTLARI EKİM 2018 ( )

DEMİR VE DEMİR DIŞI METALLER SEKTÖRÜ İHRACAT NOTLARI EKİM 2018 ( ) DEMİR VE DEMİR DIŞI METALLER SEKTÖRÜ İHRACAT NOTLARI EKİM 2018 (02.11.2018) TÜRKİYE DIŞ TİCARET VERİLERİ (EKİM 2018): 2018 Ekim ayı İhracatı: 15,7 Milyar USD (Bir önceki yıla göre % 13,1 artış) Demir ve

Detaylı

tahmin edilmektedir. Ancak organik malzemeler kolayca yok olabildiği için günümüze ulaşan örnek sayısı yok denecek kadar azdır.

tahmin edilmektedir. Ancak organik malzemeler kolayca yok olabildiği için günümüze ulaşan örnek sayısı yok denecek kadar azdır. FİGÜRİNLER ÇAĞI Myken Uygarlığı na son veren Dorlar ın erken dönemlerine ait en yoğun biçimde günümüze ulaşan eserleri, geometrik motiflerle süslü olan vazolarıdır. Bununla birlikte heykel sanatında büyük

Detaylı

1. ÜNİTE VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM

1. ÜNİTE VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM 1. ÜNİTE VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM Yandaki resimde hastalandığında hastaneye giden Efe nin vücudunun röntgen filmi verilmiştir. Röntgen filminde görülen açık renkli kısımlar Efe nin vücudunda bulunan

Detaylı

ANADOLU YABAN KOYUNU

ANADOLU YABAN KOYUNU ANADOLUʼNUN ÖZGÜN HAYVANLARI Cevat Sipahi* ANADOLU YABAN KOYUNU (Ovis gmelinii anatolica) Anadolu Yaban Koyunu, dünyadaki 5 yaban koyunu türünden biri olan Asya Muflonu nun (Ovis gmelinii) 15 alt türünden

Detaylı

Dünya ve 20 Gelişmiş Ülke Ekonomisinde Hayvancılığın Yeri

Dünya ve 20 Gelişmiş Ülke Ekonomisinde Hayvancılığın Yeri 1 2 3 Dünya ve 20 Gelişmiş Ülke Ekonomisinde Hayvancılığın Yeri Özet Dünyada kişi başına düşen günlük hayvansal protein miktarı 1961 ve 2011 yıllarında sırasıyla 19,7 ve 31,8 gramdır. Bu miktarlar 1961

Detaylı

DEMİR VE DEMİR DIŞI METALLER SEKTÖRÜ İHRACAT NOTLARI KASIM 2018 ( )

DEMİR VE DEMİR DIŞI METALLER SEKTÖRÜ İHRACAT NOTLARI KASIM 2018 ( ) DEMİR VE DEMİR DIŞI METALLER SEKTÖRÜ İHRACAT NOTLARI KASIM 2018 (03.12.2018) TÜRKİYE DIŞ TİCARET VERİLERİ (KASIM 2018): 2018 Kasım ayı İhracatı: 15,5 Milyar USD (Bir önceki yıla göre % 9,5 artış) Demir

Detaylı

Dik İzdüşüm Teorisi. Prof. Dr. Muammer Nalbant. Muammer Nalbant

Dik İzdüşüm Teorisi. Prof. Dr. Muammer Nalbant. Muammer Nalbant Dik İzdüşüm Teorisi Prof. Dr. Muammer Nalbant Muammer Nalbant 2017 1 Dik İzdüşüm Terminolojisi Bakış Noktası- 3 boyutlu uzayda bakılan nesneden sonsuz uzaktaki herhangi bir yer. Bakış Hattı- gözlemcinin

Detaylı

Bu türleri yakından tanımak için haritaya tıklayın.

Bu türleri yakından tanımak için haritaya tıklayın. Anadolu'da Te hlike Altındaki Tüm Türler Hazar kaplanı, Gökçe balığı ve Anadolu parsı... National Geographic Türkiye, Temmuz sayısında ülkemizde tehlike altındaki türlere dikkat çekti. Bu türleri yakından

Detaylı

Kategori Alt kategori Ders içerikleri Kazanımlar Dersler arası ilişki

Kategori Alt kategori Ders içerikleri Kazanımlar Dersler arası ilişki Kategori Alt kategori Ders içerikleri Kazanımlar Dersler arası ilişki Bölge Bölge bölgeler kavramı - Kıtaların meydana gelmeleri, bölgelere ayrılmaları, oluşmaları ve gelişmeleri (1+1) - Bölgeler kavramı,

Detaylı

VÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket

VÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket VÜCUDUMUZDA SISTEMLER Destek ve Hareket DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ Vücudun hareket etmesini sağlamak Vücutta bulunan organlara destek sağlamak Destek ve Hareket Sistemi İskelet Sistemi Kaslar Kemikler Eklemler

Detaylı

Fotoğrafçılıkta mimari fotoğraf çekim teknikleri 1. Mimari fotoğrafçılık

Fotoğrafçılıkta mimari fotoğraf çekim teknikleri 1. Mimari fotoğrafçılık Fotoğrafçılıkta mimari fotoğraf çekim teknikleri 1 Mimari fotoğrafçılık Mimarlık, gökdelenlerden kulübelere kadar her şeyi kapsayan geniş bir konudur. Gittiğiniz neredeyse her yerde, günlük hayatta bir

Detaylı

RÖNESANS DÖNEMİ BAHÇE

RÖNESANS DÖNEMİ BAHÇE RÖNESANS DÖNEMİ BAHÇE Rönesans bahçe sanatı Floransa'da başlamış Roma'da zirve noktasına erişmiştir. Floransa'da villalar şehirden uzak manzaraya hakim tepelere kurulmuştur. Bahçeler oldukça sade, merkezi

Detaylı

MHN 113 Mühendislik Çizimi 2

MHN 113 Mühendislik Çizimi 2 2. BÖLÜM ÇİZGİLER MHN 113 Mühendislik Çizimi 2 2. ÇİZGİLER 2.1. Çizgi Tipleri ve Uygulamaları Doğru ve eğri şeklinde, kesik veya sürekli herhangi bir şekildeki bir başlangıç noktasını bir bitiş (son) noktası

Detaylı

SANAT ATÖLYEMİZ ATÖLYEDE NELER OLUYOR? Renk çalışmaları, Üç Boyutlu Çalışmalar ve Otoportre Çalışmaları

SANAT ATÖLYEMİZ ATÖLYEDE NELER OLUYOR? Renk çalışmaları, Üç Boyutlu Çalışmalar ve Otoportre Çalışmaları SANAT ATÖLYEMİZ ATÖLYEDE NELER OLUYOR? Renk çalışmaları, Üç Boyutlu Çalışmalar ve Otoportre Çalışmaları Yapıldı. Renk çalışmalarında; çocukların renk algısını geliştirmek amacıyla üç ana renk vererek ara

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Süleymen Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakultesi, Resim Böl.

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Süleymen Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakultesi, Resim Böl. ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Özlem TEKDEMİR DÖKEROĞLU 2. Doğum Tarihi :08.08.1980 3. Unvanı : Dr. 4. Öğrenim Durumu : Doktora Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Resim Süleymen Demirel Üniversitesi 2001 Yüksek

Detaylı

Etkinlik No 15 Dersin Adı Görsel Sanatlar Sınıf

Etkinlik No 15 Dersin Adı Görsel Sanatlar Sınıf Etkinlik No 15 Dersin Adı Görsel Sanatlar Sınıf 4.Sınıf Tarih / /2013 Etkinlik Adı Duygusal Renklerim Önerilen Süre 40'+40 1. Renklerin ışığa göre değiştiğini fark eder. Öğrenci Kazanımları 2. Renklerin

Detaylı

GROVE ART ONLINE GAZİ ÜNİVERSİTESİ MERKEZ KÜTÜPHANESİ

GROVE ART ONLINE GAZİ ÜNİVERSİTESİ MERKEZ KÜTÜPHANESİ GROVE ART ONLINE 1 KAPSAM Bu veri tabanı ile aşağıdaki kaynaklara erişilebilmektedir: Grove Art Online The Oxford Companion to Western Art Encyclopedia of Aesthetics The Concise Oxford Dictionary of Art

Detaylı

Eğitim Durumu Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Bölümü

Eğitim Durumu Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Bölümü ECE AFACAN Kendi hayal gücümde oluşturduğum yüzleri sergiliyorum. Üç boyutlu maskeler ve resimler Yüz yüze karşımıza çıkıyorlar. Ece Afacan Ece Afacan, 1985 yılında Ankara da doğdu. 13 yaşındayken Atatürk

Detaylı