MORTGAGE-İPOTEKLİ KONUT FİNANSMAN-SİSTEMİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DE UYGULANABİLİRLİĞİ Murat BERBEROĞLU 1
|
|
- Su Buğra
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 MORTGAGE-İPOTEKLİ KONUT FİNANSMAN-SİSTEMİ VE BU SİSTEMİN TÜRKİYE DE UYGULANABİLİRLİĞİ Murat BERBEROĞLU 1 ÖZET Mortgage sistemi dünyada çok uzun yıllardan beri uygulanmakta olan bir konut finansman sistemidir. Bu sistemin temelinde bireylerin aylık bütçelerinin 3 te birini aşmayacak kredi taksitleri ile konut sahibi olabilmesi yatmaktadır. Finans kuruluşları için de sistem, elde edilen ipoteğin ikincil piyasada değerlendirilmesi vasıtası ile uzun vadeli fonlara daha kolay ulaşma imkânı tanımaktadır. Mortgage kredileri çok çeşitli şekillerde finans kuruluşları tarafından kredi alıcılarına sunulmaktadır. Fakat genel olarak bu krediler değişken faizli ve sabit faizli olmak üzere iki grupta toplanabilir. Bu çalışmada mortgage sisteminin ülkemizde uygulanabilirliği konusunu araştırmak amacıyla bu krediye olan talep ve talebi etkileyen faktörler belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan anova ve t-testi analizleri sonucunda sistemin mevcut piyasa koşullarında uygulanabilirliğinin düşük olduğu sonucuna varılmıştır. Krediye olan talebi etkileyen en önemli faktörler ise faiz oranı, yaş, medeni durum, çocuk sahibi olma, mevcut ev fiyatları düzeyi ve cinsiyet olarak belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Mortgage, Talep, Faiz oranı, Gelir JEL Sınıflandırması: G100, G140, G150, G280 MORTGAGE SYSTEM AND ITS APPLICABILITY IN TURKEY ABSTRACT The mortgage system is a part of the financial system which has been in use very long time in the world. The main aim of this system has a landlord to the people. According to the system aim, credit repayable shouldn t be more one third of the monthly income. The system supplies easier long time fund to the financial corporations via the secondary market. Mortgage credits are given in the different manners to the costumers by the financial corporations. However, generally these credits are called as two groups which is fixed or variable credit. In our analysis, we tried to find out the factors effected for the mortgage system to research whether the system is applicability or not, in our country. We used the anova and t-test analysis models. According to the analysis result, the mortgage system s applicability is low in this economic situation. The factors effected to the credit demand is interest rate, age, marital situation, have a child, home price level and sexuality. Keywords: Mortgage, Demand, interest rate, income Jel Classification: G100, G140, G150, G280 1 Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Trabzon, muratber@gmail.com.
2 120 International Journal of Economic and Administrative Studies 1. Giriş 20. yüzyılın en etkili konut finansman yöntemi olan mortgage-ipotekli konut finansmanı- sistemi kısa bir süre önce ülkemizde de uygulanmaya başlanmıştır. Bu süre içinde dünyada mortgage sisteminden kaynaklanan büyük bir kriz oluşmuştur. Bu krizin etkisi halen devam etmektedir. Mortgage, bankalar ve benzeri finansman kurumlarının, konut sahibi olmak için kredi talep eden bireylere bu verilen kredi neticesinde gayrimenkulün ipoteği ile güvence altına alınan bir kredi türüdür.(fabozzi ve Yuen, 1998: 11). Başka bir ifadeyle Mortgage; ev, arsa veya başka gerçek mülk satın alınması için, kişilere ya da işyerlerine verilen borçtur(sounders ve Cornett, 2001: 189). Bu çalışmada ülkemizde uygulanmaya başlanan mortgage sistemi hakkındaki toplumun beklentilerinin öğrenilmesi ve krediye olan talebin ölçülmesi sonucunda kredinin mevcut koşullarda uygulanabilirliği ölçülmeye çalışılmıştır. Çalışmada konu ile ilgili teorik bilgiler verildikten sonra, ilgili literatür incelenmiş ve elde edilen analiz bulguları incelenen literatür ışığında, yorumlanmaya çalışılmıştır. 2. Mortgage 2.1. Mortgage Piyasaları Mortgage sistemi hem birincil piyasalarda hem de ikincil piyasalarda faaliyetini sürdürmektedir. Birincil piyasalar, alıcı ve satıcının birbiriyle doğrudan ilişkiye girdikleri piyasalardır. Yani birincil piyasalara gayrimenkul satın almak isteyenler ile satın alınacak gayrimenkuller için kredi sağlayacak kurumlar katılırlar(enderoğlu, 2001: 75). İkincil piyasalar, sermaye piyasalarından, birincil konut piyasasına fon sağlayan piyasadır. Bu piyasanın etkinliği, iyi yapılandırılmış bir birincil piyasaya ve ipoteklere konu olan gayrimenkullerin doğrudan likiditesine bağlıdır(fabozzi ve Yuen, 1998: 28). Birincil ve ikincil piyasada yapılan işlemleri şekil aracılığı ile gösterirsek; Year:1 Volume:1 Number:2, Winter 2009 ISSN
3 Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 121 Şekil 1: Mortgage Birincil ve İkincil Piyasa İşlemleri Birincil Piyasa İpotek Teminatlı Alacaklar İkincil Piyasa İpotek Teminatlı Menkul Kıymet Sermaye Piyasası Başvuru Kredi Onay Aracı Bankacılık Nakit ve/veya İpotek Teminatlı menkul kıymet İkincil Piyasa Kuruluşları Bankaların İkincil Piyasa Enstrümanları Nakit Kurumsal Yatırımcılar Emeklilik Şirketleri Emeklilik Kuruluşları Değerleme Finansör Sigorta Şirketleri Konut Yapıcıları Risk Derecelendirme Gayrimenkul Değerleme Kaynak: Özsan, 2005: Mortgage İşleyişi Mortgage sisteminde teminat olarak iki öğe temel alınmıştır; alınacak konutun değeri ve tüketicinin ödeme gücü(kılıç, : 1). Mortgage işleyişi genel olarak özetlenirse; önce gayrimenkul alacak kişi kendi ödeme gücüne göre bir gayrimenkul belirlemelidir. Burada önemli olan husus belirlenen gayrimenkulün bedelinin en az %25 lik bir kısmının hazır olması gerektiğidir. Çünkü mortgage finans kuruluşları gayrimenkul bedelinin en fazla %75 ini kredilendirirler. Kalan kısmın alıcı tarafından ödenmesi gerekmektedir. Alıcı, gayrimenkulün bedelinin %75 lik kısmına kredi almak için bankaya başvurur. Bu başvuru sonucunda finans kuruluşu, kredi kullandırmadan önce kredi talep eden kişiye sözleşme öncesi bilgi formu nu vermektedir. Kredi talep eden bu Yıl:1 Cilt:1 Sayı:2, Kış 2009 ISSN
4 122 International Journal of Economic and Administrative Studies formu inceleyerek ve üzerinde düşünerek kredisini en erken ertesi gün kullanabilecek şeklinde kararını vermektedir. Burada tüketicilerin beklentilerine ve durumlarına göre nasıl ödeme yapabileceklerini iyi düşünerek karar vermeleri gerekmektedir(capital dergisi, 2007: 9). Finans kuruluşu herhangi bir sebepten dolayı taksitlerin ödenmeme riskine karşı alıcının hayat sigortası yaptırmasını ister. Bu işlem gerçekleştikten sonra evin belirlenen değerinin %75(en fazla)lik kısmı için banka alıcıyla uzun vadeli mortgage kredisi verir. Bu işlem gerçekleşirken herhangi bir sebepten dolayı gayrimenkulün değerinin azalması ihtimaline ya da farklı risklere karşı gayrimenkul sigortalanır ve verilen kredi karşılığında gayrimenkul ipoteğini finans kuruluşu alır. Bankaların aldıkları ipotekleri değerlendirmeleri için bu ipotekleri finans kuruluşuna devretmeleri gerekmektedir. Bunun için İpotek Finans Kuruluşunun(İFK) kurulması ve bu İFK'nın yüzde 49'u devlet (kamu bankaları ve TOKİ), yüzde 51'i özel sektöre (yerli ve yabancı bankalar ya da özel finans kuruluşları) ait olması gerekmektedir. İFK, stokunda yer alan ipotekleri menkul kıymete dönüştürmektir. İFK, ipotek fon katılma belgesi, varlığa dayalı menkul kıymet veya borç senedi ihraç etmektedir. Bu yolla yeni fon yaratarak yeni kredilere kaynak sağlayacak işlemleri gerçekleştirir(kılıç, :1; Capital dergisi, 2007: 7) Mortgage Kredisi Çeşitleri Dünyada çok çeşitli mortgage kredisi alternatifleri bulunmasına karşın genel olarak bu alternatifler, sabit ve değişken faizli mortgage kredisi çeşitlerinden türetilmiştir. Sabit mortgage kredisi borç dönemi boyunca sabit olan ve borcun kapatılması anlayışına göre oluşturulan bir faiz oranına sahiptir. Burada dikkat edilmesi gereken faizlerin borç dönemi boyunca sabit olmasıdır(fabozzi, 2006: 5; Tyson ve Brown, 2006: 77). Değişken oranlı mortgage bazı piyasa faiz oranlarına ya da faiz oranı göstergelerine bağlıdır. Bu nedenle, gerekli aylık ödemeler kredi vadesi boyunca değişebilmektedir. Değişken faiz oranları her altı ya da on iki ayda bir belirlense de bu uygulamadan farlı olarak aylık olarak da belirlenebilmektedir(sounders ve Cornett, 2001: 195) Dünya da Mortgage Uygulamaları Dünyada uygulanan mortgage sistemlerine bakıldığında biri Amerikan modeli, diğeri ise özellikle Almanya ve Danimarka da başarılı bir biçimde uygulanan Avrupa mortgage bankacılığı modelidir. Temel olarak bu iki modelden söz etmekle birlikte, hiçbir ülkenin mortgage sistemi modeli, bir diğer ülke ile örtüşmemektedir. Diğer bir deyişle, her ülkenin uygulamış olduğu model kendi ihtiyaçları doğrultusunda şekillenmektedir.(meen, 2000: 4) Year:1 Volume:1 Number:2, Winter 2009 ISSN
5 Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi Avrupa Modeli Avrupa da uygulanan mortgage sisteminin temelini mortgage bankaları oluşturmaktadır. Buna göre(kılıç, : 2); Ayrıca Avrupa modeli de kendi içinde Alman ve Danimarka modelleri olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Alman modelinde; mortgage bankasının bir tek ipotek havuzu bulunmaktadır. Yeni kredi verildiği zaman yeni tahvil ihraç edilerek krediler fonlanmaktadır. İhraç edilen krediler mortgage bankasının bilançosunda kalmaya devam etmektedir. Diğer bir deyişle gayrimenkul kredisi riski mortgage bankasının üzerinde kalmaktadır. Danimarka modelinde ise; Bu modelin Almanya Pfanbrief modelinden en önemli farkı, mortgage bankalarının tahvil ihraççısı değil aracısı olmasıdır. İpotek bankaları tüketici kredilerini bir araya getirerek tüketiciler adına tahvil ihracına aracılık etmektedirler. Benzer kredilerden oluşan kredi havuzları oluşturup, bunlara uygun her bir havuz için farklı seri halinde tahviller ihraç etmektedirler. Bu sistemde mortgage bankları aracılık rolü üstlenmeleri nedeni ile risk taşımamaktadırlar. Riskler tahvil yatırımcılarına tüketiciler tarafından satılmaktadır. Alman modelinde ise risk mortgage bankları tarafından üstlenilmektedir Amerikan Modeli ABD'de uygulanan sistemde, konut kredisini veren kurumlar borcu üzerinde tutmayarak kredileri ikincil piyasalarda satıp nakde dönüştürmektedirler, bu nedenle de düşük faizli kredi sunma imkânları olmaktadır. İkincil pazardaki kurumlar, "Federal National Mortgage Association" (FNMA) ve "Government National Mortgage Association" (GNMA) gibi kamu kuruluşlarıyla birlikte bir havuz oluşturarak yatırımcılara hisse satmaktadırlar. İkincil pazardaki kurumlar sadece birinci derece ipotek satın almaktadırlar, krediyi alan kişi veya kuruluş ödeme zorluğu içerisine düşerse, kendilerine öncelik tanınmaktadır. Orta sınıf tüketiciyi hedef alan, yıla yayılan kira öder gibi düşük taksitler sunan bu sistemle, Amerikalıların yaklaşık %65'i ev sahibi olmuştur(alga, 2005, : 2 ) 2.5. Mortgage Kredisinin Taşıdığı Riskler Mortgage kredisindeki riskler; kredi riski, faiz oranı riski, erken ödeme riski ve satın alma gücü riski olarak 5 ana başlıkta incelenmektedir. Kredi riski (Default risk), konut kredisini almış olan kişinin ödeme güçlüğü içine düşmesi durumundaki zarar riskidir(alp, 2000: 71). Farklı bir anlatımla; Borçlunun herhangi bir nedenle borcunu ödememesi nedeniyle oluşabilecek riske kredi riski denilmektedir(teker, 2000: 21). Yıl:1 Cilt:1 Sayı:2, Kış 2009 ISSN
6 124 International Journal of Economic and Administrative Studies Faiz oranı riski, piyasa faiz oranlarının, düzenlenen mortgage kredilerinde kullanılan faiz oranlarından farklılaşması durumunda ortaya çıkmaktadır(yalçıner, 2006: 96). Erken Ödeme Riski, borçlunun erken ödeme yapmasıyla ortaya çıkacak nakit akımlarındaki belirsizlikten doğan risktir(enderoğlu, 2001: 42). Likidite riski, Gayrimenkul yatırımlarının istenildiği an nakde dönüştürülememesi, nakde dönüştürebilmek için belirli bir süre beklenilmesi veya piyasa değerinin altında bir bedelle nakde dönüştürülebilmesi olarak ifade edilmektedir(yalçıner, 2006: 105). Satınalma gücü riski ya da enflasyon riski, genel fiyat düzeyinde önceden kestirilemeyen değişimlerin, finansal varlık getirileri üzerindeki etkilerini ifade etmektedir. Örneğin, enflasyon oranının yükselmesi, enflasyona endeksli enstrümanlar hariç, bütün tahvil ve bonoların reel getirisini düşürür(şenel ve Yanık, 2002, s.80). 3. Türkiye de Konut Finansman Süreci ve Mortgage Türkiye de Cumhuriyet in kuruluşundan bu yana konut konusuna yakın bir ilgi gösterilmeye çalışılmış ve neredeyse her dönemde yasal düzenlemeler ve bunların sonuçları olan kurumsal yapıların ortaya çıkarılması ile dünyaya paralel bir yenileme çizgisi izlenmeye çalışılmıştır. Ancak bu yenileşme çizgisi kuramsal bir sistem olarak sonuçlandırılamamıştır(enderoğlu, 2001: 31). Türkiye inşaat sektörünün, diğer sektörlerle karşılaştırıldığında ve son on yıllık ( ) kümülatif büyüme oranlarına bakıldığında tüm diğer sektörlerin gerisinde kaldığı görülmektedir. İnşaat sektörü bu dönemde yüzde 14.7 oranında gerilemesine karşın, 2005 yılında yüzde seviyelerinde büyüme oranıyla ekonomideki büyümeyi tetiklemiş ve tüm sektörler arasında ilk sırada yer almıştır(bayraktar, 2005: 5). Bu kapsamda, sektörde büyümeyi sağlayan en önemli belirleyici unsurun konut sektöründeki canlanma olduğu söylenebilir. Ancak bu olumlu büyüme rakamının, ülkemizde bu sektörün dönemindeki yaklaşık %22 oranında küçülmesini telafi etmediği görülmektedir. Zira, bu sektör, yapısı itibariyle ekonomiye paralel olumlu gelişmeleri gecikmeli olarak izlemekte ve yıllardır oluşan kayıplarını hızlı bir şekilde telafi edememektedir(bayraktar, 2005: 5) yıllına gelindiğinde konut sektöründeki oluşan gelişmeyi göstermek ve dünya konut sektörü ile karşılaştırmak için Grafik 1 e bakılırsa; Year:1 Volume:1 Number:2, Winter 2009 ISSN
7 Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 125 Grafik 1: Konut Kredisi Karşılaştırma Grafiği Kaynak: Berkant, 2005: 7. Bu veriler bize konut finansmanında 2005 yılına gelinceye kadar oluşan süreci ve 2005 yılında oluşan gelişmeyi açıkça göstermektedir. Fakat diğer ülkelerle kıyaslandığında bu oranın hala çok düşük olduğu fark edilmektedir. İşte bu nedenden dolayı konut finansmanına hareket getirip, sistemin gelişmesine hız kazandıracak yeni bir uygulama getirilmeye karar verilmiştir. Bu dönemde izlenen makro ekonomik gelişmeler, özellikle Avrupa ve Amerika da uzun yıllardır etkin bir şekilde uygulanmakta olan ipoteğe dayalı konut finansman sistemi ni (mortgage) gündeme getirmiştir(bayraktar, 2005: 6). Yapılan araştırma ve incelemeler sonucunca, 6 Mart 2007 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan Konut Finansmanı Sistemine İlişkin Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile mortgage sistemi yürürlüğe girmiştir Türkiye deki Mevcut Yapı Mortgage konut finansman sistemi Mart 2007 tarihinde 5582 sayılı kanunla kabul edilmiştir(resmi Gazete, 2007, 26454). Kabul edilen bu kanunla ülkemizde mortgage finansman sisteminin temelleri atılmıştır. Daha önce dünyada genel olarak uygulanan iki çeşit mortgage finansman sistemi olduğunu belirtmiştik. Kabul edilen kanun tasarısı ile hem Amerika daki Yıl:1 Cilt:1 Sayı:2, Kış 2009 ISSN
8 126 International Journal of Economic and Administrative Studies sistemin hem de Özellikle Almanya ve Danimarka da uygulanan Avrupa sistem inin uygulanabilmesine izin verilmiştir. Getirilen yeni sisteme göre finans kuruluşları ipoteklerini, ikincil piyasada ipotekli sermaye piyasası aracı vasıtası ile değerlendirebilmektedirler. İpotekli Sermaye Piyasası Aracı: İpotek teminatlı menkul kıymetler, ipoteğe dayalı menkul kıymetler, ipotek finansmanı kuruluşları tarafından ihraç edilen hisse senedi dışındaki sermaye piyasası araçları ve konut finansmanından kaynaklanan alacaklara dayalı olarak veya bu alacakların teminatı altında ihraç edilen diğer sermaye piyasası araçlarıdır(resmi Gazete, 2007: 1, Madde,7). Mevcut piyasada yukarıdaki düzenlemelerle oluşturulan finans sistemi Şekil 1 de görüldüğü gibi olmaktadır. Şekil 2: Mortgage Finans Sistemi Kaynak: Berkant, 2005: Mortgage Sisteminin Getirdiği Yenilikler Mortgage-İpotekli konut finansmanı sistemi kanununun kabul edilmesiyle birlikte, sisteme çeşitli yenilikler getirmiştir. Belirtilmesi gereken ilk unsur bu sistem daha çok finans kuruluşları için var olan belirsizliklerin veya eksikliklerin giderilmesi amacıyla getirilmiştir. Fakat yapılan değişiklikler ve düzenlemeler dolaylı olarak kredi kullanıcılarını da etkilemektedir. Bu etki bazı alanlarda olumsuz olmaktadır. Year:1 Volume:1 Number:2, Winter 2009 ISSN
9 Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 127 Uzun vadeli konut finansman sisteminde en önemli unsur ucuz fon kaynağı temin etmektir. Yapılan düzenlemelerle verilen kredi karşılığında alınan ipoteklerin ikincil piyasalarda değerlendirilerek fon sağlanması ve sağlanan fonların tekrar kullandırılmasıyla bir çeşit döngü oluşturulması amaçlanmıştır. Oluşturulmak istenen bu finans döngüsü ile kredi kuruluşlarının daha kolay fon elde edebilmesi sağlanmaya çalışılmaktadır. Kolay fon temin edilmesiyle daha çok konut kredisinin verilmesi bununla birlikte konut kredisi faiz oranların da azalması beklenmektedir. Yapılan yeni düzenlemeler sonucunda, finans kuruluşlarının konut karşılığında almış olduğu ipotekleri ikincil piyasalarda iki şekilde değerlendirebilmesi imkânını sağlanmıştır. Bunlardan birincisi elde edilen ipotekler karşılığında ikincil piyasada tahvil, bono gibi değerli kâğıtlar çıkartarak bu kâğıtların yatırımcılara satılmasıyla fon elde edilmesidir. İkici yöntem ise bu eldeki ipoteklerin fon kuruluşuna satılması ile fon temin edilmesi şeklidir. Daha önceki sistemde tamamlanmamış konutlara bu tarz bir kredi verilememekteydi. Bu sistemde ise belli bir oranda tamamlanmış konutlar için de mortgage kredisi verilebilmektedir. Vergi konusunda, kredinin teşvik edici olması açısından bu kredilerden alınan vergilerin alınmaması kararlaştırılmıştır. Ayrıca sistemde bazı zorunlu sigortaların var olması sigorta sisteminin daha etkin bir şekilde faaliyet göstermesi açısından önemli olmaktadır. Kredilerin ödenmemesi durumunda önceden işleyen yasal prosedürle haciz işlemleri ve kredi kuruluşunun vermiş olduğu krediyi geri alabilmesi, kredi veren kuruluş açısından daha uzun ve sıkıntılı bir zaman almaktaydı. Fakat yeni gelen sistemle kredi kullanıcılarının üst üste üç ay kredi taksitlerini ödememesi durumunda derhal evin satılıp kredinin geri alınabilmesinin yasal yolu açılmış olmaktadır. Bu durum daha önceden bahsedilen kredi kullanıcılar için sistemin getirdiği olumsuz durumlardan biri olmaktadır. Bir diğeri de, alınan kredinin erken ödenmek istenmesi durumunda da sabit faizli mortgage kredisi alanlar, kalan anapara üzerinden %2 erken kapama ücreti vermek zorunda kalacaklardır. Kanundan önce finans kuruluşlarının değişken faizli konut kredisi kullandırmaları yasaklanmıştı. Yeni çıkan kanunla artık finans kuruluşları değişken faizli konut kredisi de kullandırabilmektedirler. Yapılan bütün bu değişiklikler için sistemin tam olarak işlerlik kazanabilmesi için uzmanlar tarafından 3 yıl geçiş aşaması süreci konulmuştur. Yıl:1 Cilt:1 Sayı:2, Kış 2009 ISSN
10 128 International Journal of Economic and Administrative Studies 4. Mortgage Sisteminin Konut Finansmanında Uygulanabilirliğini, Mortgage Kredisine Olan Talebin Belirlenmesi ve Bu Krediye Karşı Halkın Yaklaşımını Ölçmeye Yönelik Alan Araştırması 4.1 Literatür Taraması ve Teorik Yapı Mortgage sistemini konu alan pek çok araştırma mevcuttur. II. Dünya Savaşı sonrasındaki mortgage finansal sektörünün ve mortgage firmalarının gelişimini ele alan (Klaman, 1957)' a göre; Savaştan sonra mortgage bankaları mevcut piyasadaki fon sıkışıklığından dolayı, fon ihtiyaçlarını karşılamak için sermaye ve para piyasalarına yeni bir teknik getirmişlerdir. Buna göre; Mortgage bankaları, uzun dönemli sermaye ihtiyaçlarını karşılamak için kısa süreli fon kaynaklarını daha yoğun bir şekilde kullanmışlardır. Bu şekildeki kredilerin risk oranı daha yüksek olduğu için de, bu dönemde sigorta firmaları önemli ölçüde değer kazanmıştır. Aynı zamanda mortgage firmaları fon bulmak için hayat sigortası firmalarına mortgage ipoteklerini satma yoluna gitmişlerdir. Mortgage kredilerine olan talebe bakılırsa; Mortgage kredileri talebi, eve olan taleple ilgili olmasına ek olarak, kredi maliyetine ve alternatif fon maliyetlerine bağlı olmuştur(smıth, 1969: 804). Mortgage kredilerine olan talebin mortgage faiz oranlarına göre daha az esnek olduğu belirlenmiştir. Buna göre ekonomide mortgage faiz oranları artarken mortgage kredilerine olan istek de azalmaktadır(nellis ve Thom, 1983: 527; Aim ve Follain, 1984: 122; Leece, 1995: 47, Follain ve Dunsky, 1997: 156). Yüksek enflasyon oranı mortgage kredisine olan talebi olumsuz yönde etkilerken, bu oranın düşük olması da olumlu yönde etkilemektedir. Yüksek enflasyon mortgage piyasalarında likitide sıkışıklığına neden olurken düşük enflasyon maliyetlerin azalmasını sağlar. Buna ek olarak da alternatif mortgage seçenekleri mortgage kredilerine olan talebi olumlu yönde etkilemektedir(aim ve Follain, 1984: 122; Leece, 1995: 47). Ev almak isteyen ailenin toplam mal varlığı ile mortgage kredileri arasında ters ilişki vardır. Kişilerin mal varlığı arttıkça mortgage kredilerine olan talepleri azalma göstermektedir(jones, 1994: 92). Yine Jones e göre; insanların mortgage kredilerine olan taleplerinin ve kullanılan kredi miktarının artması yeni mortgage kredilerinin kullanılmasını tetikleyici etki yapmaktadır. Ayrıca mortgage kredilerindeki vergisel durum da mortgage kredilerine olan talebi etkileyen bir etken olarak belirlenmiştir(jones, 1994: 105; Follain ve Dunsky, 1997: 156). Mortgage kredilerinde gelir, eğitim durumu, talebi ölçülen şehrin iş hacmi, konut fiyatları gibi etkenler de önemlidir(holmes ve Horvıtz, 1994: 92, Leece, 1995: 59). Bunlara ek Year:1 Volume:1 Number:2, Winter 2009 ISSN
11 Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 129 olarak kişinin gelecekte elde etmeyi planladığı gelir de mortgage kredisine olan talebi belirlemede etkili olmaktadır(leece, 1995: 5). Amerika da (Follain ve Dunsky, 1997: 188) tarafından yapılan uygulamalı bir çalışmaya göre; Mortgage kredisine olan talep ile vergiden sonraki gelirinde ilişkili olduğu belirtilmiş ve bu ilişkinin de doğrusal bir ilişki olmadığı belirlenmiştir. Esneklik genellikle düşük seviyedeki gelirler için olumlu, yüksek seviyedeki gelirler için ise olumsuzdur. Ayrıca yaş ile Mortgage kredisinin de aralarında doğrusal bir ilişki olmadığı belirlenmiş ve zirve noktasının 30 lu yaşların ortaları olduğu belirtilmiştir. Ayrıca bütün bunlara ek olarak yine mortgage kredisi faiz oranının, mortgage kredilerine olan talebi belirlemede ana unsur olduğu belirlenmiştir. Mortgage kredisine olan talep ile gelir, ev harici mal varlığı, piyasa beklentileri, başka bir şehre göç ve diğer küçük değişkenlerinin arasındaki ilişkiyi araştıran Ling ve Mcgill(1998) in Amerika da yaptığı uygulamalı araştırmaya göre; gelirin talebe olumlu yönde bir etkisi bulunurken, ev harici mal varlığının kimi zaman kredi kullanmaya olumsuz etkiye yol açtığı saptanmıştır. Ayrıca demografik özelliklerin de mortgage kredisine olan talep üzerinde etkili olduğu saptanmıştır. Çalışmada mortgage kredileri talebini etkileyen en önemli faktörün başka bir şehre göç etme durumu olduğu belirlenmiştir. Ayrıca evde iki kişinin çalışması da krediye olan talebi etkileyen anlamlı bir etken olarak belirlenmemiştir. İngiltere de mortgage kredisi talebi ve kredi alternatif seçenekleri üzerine (Leece, 2000) in yaptığı uygulamalı araştırma sonuçları, krediye olan talebi etkileyen faktörlerin faiz oranı, aile reisinin geliri ve yaş olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca bu çalışmanın sonuçlarına göre nominal faiz oranı mortgage kredisine olan talep üzerinde, reel faiz oranından daha önemli etkiye sahiptir. Rusya da ve Budapeşte de halkın ev sahibi olması için yapılan yardımlar ile mortgage kredilerine olan talep arasındaki ilişkiyi inceleyen araştırmada; Sistemin daha etkili nasıl işleyeceğini analiz etmek adına üç farklı uygulama yapılmıştır. Buna göre devlet mortgage kredilerine olan talebi arttırmak adına destek için üç farklı uygulamada bulunmuş ve bunların etkileri gözlemlenmiştir. Ev talebini en çok arttıran 3. seçenek olmasına rağmen mortgage kredilerin olan talebi en fazla arttıran 2. Seçenek olmuştur. Bu da bize mortgage kredilerine olan talebe devlet in uyguladığı politikalarında etkisi olduğunu göstermektedir(hegedus vd., 2004). Geniş ve istikrarlı uygun mortgage kredilerinin nasıl olacağını belirlemek ve bu kredilerin miktarını arttırmak amacıyla, bir model oluşturmayı amaçlayan bir çalışmada; mortgage kredisi oranlarının, mortgage kredisi için kullanılan fon maliyetlerini yansıttığı belirlenmiştir. Ayrıca, mortgage kredilerindeki talebin düşük olması durumunda, teminatların bu sıkışıklığı gidermeye yardımcı olabileceği ve böylece mortgage piyasalarının daha likit ve daha uygun ölçekli olacağı belirtilmiştir(passmore vd., 2005: 460). Yıl:1 Cilt:1 Sayı:2, Kış 2009 ISSN
12 130 International Journal of Economic and Administrative Studies Mortgage kredilerinde uygulanan vergilerin krediye olan talebi etkileyip etkilemediği konusunda İtalya da yapılan bir araştırmaya göre, vergi reformlarından sonra krediye olan talepte önemli bir değişme olmadığı belirtilmiştir(jappelli ve Pistaferri, 2006: 270). Ülkemizde mortgage konusu çok yeni olduğu için bugüne kadar bu konuyla ilgili olarak yapılmış ancak bir tane uygulamalı araştırmaya rastlanabilmiştir. Kırıkkale ilinde yapılan bu analizde mortgage sisteminin düşük ve orta gelir guruplarına etkisi saptanmaya çalışılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; düşük ve orta gelir gurubunun sistemden çok yüksek düzeyde faydalanamayacağı ve konut edinimini sağlayamayacağı belirtilmiştir. Bunun yanında, bu durumdan sistemin yararlı olmayacağı düşüncesini çıkarmak da yanlış olacağı sonucuna varılmıştır. Ayrıca; yeni uygulamanın konut sorununu tek başına ortadan kaldırması beklentisinin çok mantıklı olmayacağı sonucu da çalışmada elde edilen sonuçlar arasındadır. Sistemin başarılı olması durumu düşük faiz oranları, ekonomik istikrar ve zamana bağlanmıştır(güler, 2007: 204). 4.2 Araştırmanın Amacı ve Önemi Bu araştırma 2007 yılının Mart ayında ekonomik sisteme yeni giren mortgage sisteminin, halk tarafından ne kadar bilindiği, anlaşıldığı ve yeni sistemin uygulanabilirliğini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Mortgage İpotekli konut kredisi- sistemi dünyada gelişmiş ülkelerde yaklaşık 100 yıldan beri etkin ve başarılı bir şekilde yürütülen bir uygulamadır. Bu sistem Temmuz 2007 deki gibi zaman zaman sıkıntı yaratsa da genel itibariyle dünyada başarılı bir şekilde uygulanmaktadır. İnşaat sektörünün ülke ekonomisinde kilit rolde olmasından dolayı Sistemin başarılı bir şekilde işlemesi gayrimenkul finansmanı konusunda inanılmaz bir kolaylık getirecek, bu da inşaat sektörünün daha çok gelişmesine ve dolayısıyla ekonomik gelişmeye çok önemli bir katkı sağlayacaktır. Bunun yanında sistemin başarılı bir şekilde yürümesi halinde işlemlerin daha çok kayıt altına alınması sağlanarak vergi kaçırmaların önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca başımız sokacak bir yere sahip olma kavramı toplum yapımızda çok önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle toplumumuzda konut sahibi olma konusu ayrı bir öneme sahiptir. Orta düzeydeki bir çalışanın yüklü miktarda para biriktirebilmesi zor olduğundan bir eve sahip olabilmesi zorlaşmaktadır. Bu nedenle sistemin başarılı bir şekilde işlemesi ayrı bir öneme sahiptir. Bu sistem, basında kira öder gibi ev satın alma şeklinde tanıtılmıştır. Mart 2007 de yasanın geçmesiyle işlemeye başlayan sistem ile ilgili olarak, insanların şu anki düşüncesi ve bu sistemin mevcut şartlarda söylendiği gibi uygulanabilirliğinin araştırılması amacı ile bu çalışma yapılmıştır. 4.3 Metodoloji Araştırmanın Yöntemi Year:1 Volume:1 Number:2, Winter 2009 ISSN
13 Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 131 Mortgage konusunun araştırılması konusunda, bu güne kadar dünyada genel olarak iki yöntem izlenmiştir. Bunlardan ilki; kullanılan mortgage kredileri ile ilgili verilerin, ilgili kaynaklardan alınmasıyla zaman serisi analizi gibi yıllık değişimlerin analizi şeklinde yapılan araştırmalardır. İkincisi ise; yüz yüze anket yöntemi kullanılarak yapılan uygulamalı araştırmalardır. Türkiye de mortgage uygulamasının çok yeni olması nedeniyle geçmiş yıllarla ilgili mortgage verisi bulunmamaktadır. Bu nedenle araştırmada zorunlu olarak yüz yüze anket yöntemi kullanılmıştır. Anketteki sorular, dünyada bu konu hakkında yapılmış araştırmalardaki anketlerden toplanarak oluşturulmuştur. Ankette toplam 53 soru bulunmakta olup ve soruların bazıları likert ölçeği kullanılarak hazırlanmıştır Araştırmanın Örneklemi Araştırmanın amacı doğrultusunda, ana kitle, Trabzon ilinde ikamet etmekte olan aileler olarak belirlenmiştir. Çeşitli kaynaklardan yapılan araştırmalar sonucunda Trabzon il merkezi nüfusunun 2008 yılı itibariyle yaklaşık 300 bin olduğu tahmin edilmektedir. Çekirdek bir ailenin ortalama olarak 4 kişiden oluştuğu varsayımı ile ana kitle büyüklüğü / 4 = olarak belirlenmiştir. Örneklem seçiminde basit tesadüfî örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Örnek kitlede her aileden bir kişinin olmasına dikkat edilmiştir. Buna ek olarak örneklemdeki bireylerin 20 yaşından büyük olmasında da dikkat edilmiştir. Örnek sayısının belirlenmesi konusunda çok çeşitli görüşler vardır. Farklı analizler için farklı örnek büyüklükleri gerekmektedir. Örneğin, regresyon analizinde gerekli olan örnek büyüklüğü minimum 50, mümkünse 100 den fazla olması gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca örnek büyüklüğünün, kullanılan anketteki soru sayısının 5 katından az olmaması gerektiği de belirtilmiştir(albayrak, 2006: 112). Ayrıca Baş ın farklı evren büyüklükleri ve hata düzeyleri için ihtiyaç duyulan örneklem büyüklükleri tablosuna göre evren büyüklüğünün 100 bin olması durumunda %5 hata payına göre 245 anket sayısının yeterli olacağı kabul edilebilir(baş, 2006: 47). Regresyon analizi için gerekli minimum 100 ve örnek sayısının anketteki soru sayısının en az 5 katı olması gerektiği düşüncesine göre, çalışmada (53*5) 265 anket sayısının yeterli olacağı söylenebilir. Bu öngörüler çerçevesinde, elde edilen örneklemin (n=300) çalışmada kullanılan analizleri yapabilecek yeterlilikte olduğu söylenebilir. 4.4 Verilerin Analizi Verilerin elde edilmesi sırasında toplam 500 anket dağıtılmış ve bunlardan 353 tanesi geri alınabilmiştir. Alınan bu 353 anketin 300 tanesi geçerli kabul edilmiş ve analiz sonuçları 300 anketin sonuçlarına göre belirlenmiştir. Araştırmamızdaki toplumun demografik özelliklerine bakarsak, örnek kitlemizin %70 i bay, %30 u bayandır. Bu fark, erkeklerin bayanlardan daha çok Yıl:1 Cilt:1 Sayı:2, Kış 2009 ISSN
14 132 International Journal of Economic and Administrative Studies ekonomik hayatta var olması, buna karşın bayanların ev hanımı olarak evde durması ve evin geçiminin erkek tarafından sağlanmasından kaynaklanmaktadır. Bu da konut alma konusunda erkeklerin bayanlardan daha çok aktif olduklarının bir göstergesi olabilir. Yaş grupları olarak örnek kitle incelenirse yaş grubu toplumun %60,7 sini oluşturmakta, yaş grubu arası %27 yi ve 48 yaşından fazla olanlar ise toplumda %12,3 gibi düşük bir orana sahip olmaktadırlar. Medeni durum açısından, örnek toplumun %63,3 ü evli, %35 i bekâr, %1,6 sı ise dul dur. Araştırmamızda medeni durumun kredi ile ev sahibi olma isteği konusuna etkisi olup olmadığı aşağıda incelenecektir. Ayrıca yine toplumun iş durumu ve eğitim yapısı da aşağıdaki tabloda belirtilmiş olup, bu değişkenlerin de kredi ile ev alma isteğiyle bir etki oluşturup oluşturmayacağı da incelenecektir. Tablo1: Demografik Özellikler Tablosu Değişken Frekans Oran (%) Değişken Frekans Oran (%) Cinsiyet Medeni Hal Bayan Evli ,3 Bay Bekâr Dul 5 1,6 Yaş Eğitim yaş grubu 83 27,7 İlkokul 10 3, yaş grubu 99 33,0 Ortaokul 13 4, yaş grubu 48 16,0 Lise yaş grubu 33 11,0 Yüksek okul 23 7, yaş grubu 26 8,7 Üniversite ,3 55 yaş ve üstü 11 3,7 Master ve üstü 34 11,3 Yaşama Durumu Çocuk Sayısı Yalnız yaşıyor 27 9 Yok Ailesiyle yaşıyor Bir Arkadaşlarıyla 10 3,3 İki 64 21,3 Diğer 8 2,7 Üç 32 10,7 Dört ve üstü Mortgage Sistemiyle İlgili Genel Düşünce Yeni çıkan mortgage uygulamasının ekonomik sisteme etkisi ile ilgili halkın genel düşüncesine bakıldığında örnek kitlemizin %32 sinin mortgage uygulamasıyla ilgili herhangi bir bilgisi olmadığı ve %15,3 ünün ise bu sistemin uygulanabilirliği konusunda kararsız kaldıkları görülmektedir. Bunun yanında örnek kitlenin %20 si bu sistemin avantajlı olacağını düşünürken %32,7 si ise avantajlı olmayacağını düşünmektedir. Tablo 2: Mortgage Düşüncesi Year:1 Volume:1 Number:2, Winter 2009 ISSN
15 Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 133 Değişken Frekans Oran (%) Mortgage Düşüncesi Bilgisi olmayan Kararsız 46 15,3 Sistem avantajlı Sistem avantajlı değil 98 32, Kredi Kullanma Durumu Araştırma kitlemizde konut kredisi kullanma durumunda genel olarak; kredi kullanım oranının çok düşük olduğu görülmektedir. Buna göre konut kredisi kullanmayanların oranı %88,3 iken kredi kullananların oranı ise %11,7 gibi düşük bir orandadır. Ayrıca konut kredisi kullanan kişilerin arasından, mortgage kredisi kullananlar da %26 gibi çok düşük bir seviyede kalmaktadır. Bu durum, mortgage kredi sistemi çıktıktan sonra bu uygulamanın kullanım oranının çok düşük olduğunu gösterebilir. Kredi kullanan kişilerin %60 i arasında kredi kullanmayı tercih ederken, %40 ı ise 40 bin ile 100 bin arasında kredi kullanmaktadırlar. Bu veriler ayrıntılı bir şekilde aşağıdaki tabloda verilmiştir. Örnek kitlemizde YTL den fazla kredi kullanımı yoktur. Tablo 3: Kredi Kullanım Tablosu Değişken Frekans Oran (%) Konut Kredisi Kullanım Kullanan 35 11,7 Kullanmayan ,3 Mortgage Kredisi Kullanım Kullanan 9 26 Kullanmayan Kullanılan Miktar Mortgage Sisteminden Yararlanma İhtimali Yapılan çalışmada, araştırma kitlemize yeni çıkan mortgage sisteminden yararlanarak bir ev satın alma ihtimali sorulmuştur. Buna göre örnek kitlenin, %42 si mortgage uygulamasından yararlanarak konut alma düşüncesine soğuk bakmaktadırlar. Örnek kitlenin % 47,3 gibi büyük bir kesimi ise bu uygulamadan Yıl:1 Cilt:1 Sayı:2, Kış 2009 ISSN
16 134 International Journal of Economic and Administrative Studies yaralanarak bir konut alma konusunda kararsız olup bu soruya belki cevabını vermişlerdir. Bu uygulamadan yararlanarak konut satın almaya olumlu bakanların oranı ise sadece %10,7 olarak kalmaktadır. Bu durum daha sonra daha ayrıntılı bir şekilde incelenecektir. Tablo 4: Mortgage Sistemiyle Ev Alma İhtimali Değişken Frekans Oran (%) Kredi Kullanma İhtimali Kesinlikle Hayır 62 20,7 Büyük İhtimalle Hayır 64 21,3 Belki ,3 Büyük İhtimalle Evet 18 6,0 Kesinlikle Evet 14 4, Konut Fiyatları ile İlgili Genel Düşünce Mevcut konut fiyatlarının değerlendirmesi yapıldığında, Araştırma kitlesinin %2,3 ü konut fiyatlarını düşük olarak belirtirken, Normal olarak belirtenlerin oranı %16,7 dir. Bunun yanında konut fiyatlarını yüksek olarak belirtenlerin oranı % 52,7 iken, çok yüksek olarak belirtenlerin oranı ise %23,3 olarak görülmektedir. Ek olarak, örnek kitlenin konut fiyatlarının yakın gelecekteki seyri konusuyla ilgili genel düşüncesine bakıldığında, %23,7 si konut fiyatlarının düşeceğini belirtirken, %14,7 si ise fiyatların artacağını belirtmiştir. Fakat %61,6 gibi büyük bir kesim ise konut fiyatlarında herhangi bir değişme olmayacağı düşüncesine sahiptirler. Tablo 5: Konut Fiyatları ile İlgili Genel Düşünce Değişken Frekans Oran (%) Mevcut Konut Fiyatları Düşük 7 2,3 Normal 50 16,7 Yüksek ,7 Çok Yüksek 85 28,3 Konut Fiyatı Düşüncesi Düşecek 71 23,7 Değişmeyecek ,7 Artacak 44 14,7 Year:1 Volume:1 Number:2, Winter 2009 ISSN
17 Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi Konut Sahibi Olma ve Kira Düzeyi Araştırma kitlesi konut sahibi olma veya ödediği kira seviyesi durumları bakımından incelendiğinde, %62 lik bir kesimin kendi evinde oturmakta olduğu belirlenmiştir. Kirada oturan kesimin ödediği ortalama kira miktarı ise 150YTL ile 750YTL arasında olduğu belirlenmiştir. Bu durumla ilgili ayrıntılı tablo aşağıda verilmiştir. Tablo 6: Konut Sahibi Olma ve Kira Düzeyi Değişken (YTL) Frekans Oran (%) Konut sahibi ve kira miktarı Kendi evimiz den az 4 1, , , , , Kullanılabilecek Kredi Miktarı, Vadesi ve Taksiti Örnek kitleye kredi kullanmaları durumunda kaç YTL lik ve ne kadar vadeli bir kredi tercih edecekleri sorulduğunda; kredi miktarı açısından, YTL ile YTL arası bir miktarın en çok tercih edilen miktar olduğu belirlenmiştir. Bu orandan sonra sırasıyla YTL ile YTL lik miktarların en çok tercih edilen miktarlar olduğu belirlenmiştir. Kredi vadesi olarak incelendiğinde; örnek kitlede en çok tercih edilen vade 6 ile 10 yıl arası olduğu belirlenmiştir. İkinci olarak en çok tercih edilen vadenin 11-15yıl ve üçüncü olarak da 0-5yıl olduğu belirlenmiştir. Ayrıca araştırma kitlesinin kredi geri ödemelerinde en çok tercih ettiği taksit miktarı %30,3 lük bir oranla YTL arası, ikinci olarak %27,3 lük bir oranla YTL arasıdır. Bu verilerle ilgili tablo ayrıntılı bir şekilde aşağıda verilmiştir. Tablo 7: Kredi Miktarı, Vadesi ve Taksiti Değişken Frekans Oran (%) Değişken Frekans Oran (%) Kredi Miktarı(YTL) Vade (Yıl) , , , , , , , ,7 Yıl:1 Cilt:1 Sayı:2, Kış 2009 ISSN
18 136 International Journal of Economic and Administrative Studies , , 'den fazla 6 2, , Gelir Düzeyi ve Birikimler Araştırma kitlesinin aylık gelir miktarı incelendiğinde gelir düzeyi YTL arasında olanlar örnek kitlenin %52,3 ünü oluştururken, YTL arası gelire sahip olanlar ise %31,9 unu oluşturmaktadırlar. Tablo 8: Aylık Gelir Miktarı Değişken Frekans Oran (%) Aylık Gelir(YTL) , , , , , ,0 3000'den çok 20 6,7 Bankadaki mevduat ve diğer birikimler olarak toplum incelendiğinde; Mevduatı olmayanlar örnek toplumun %57,7 sini oluşturmaktadır. Mevduat miktarı 1000YTL den az olanlar ise %9,7 sini, YTL arasında olanlar da %9,7 sini oluşturmaktadırlar YTL mevduat olanlar araştırma kitlesinin %8,7 sini oluştururken, den fazla bankada birikimi olanlar ise %14,3 gibi bir orandadır. Banka mevduatı ve ev arsa gibi taşınmazlar hariç, diğer birikimler incelendiğinde de örnek kitlenin %47,3 ünün birikiminin olmadığı belirlenmiştir. Birikim miktarı YTL arasında olanların oranı %19,7 olarak belirlenirken, YTL arası birikimi olanların oranı da %17,7olarak belirlenmiştir. Birikim miktarı den fazla olanlar ise %15,4 olarak belirlenmiştir. Tablo 9: Banka Mevduatı ve Banka Mevduatı Harici Birikim Değişken Frekans Oran (%) Değişken Frekans Oran (%) Mevduat(YTL) Miktar(YTL) Yok ,7 Yok , den az 29 9, den az 26 8, , , , ,7 Year:1 Volume:1 Number:2, Winter 2009 ISSN
19 Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi den fazla 10 3, den fazla 29 9, Değişkenlerin Mortgage Kredisine Olan Talep Açısından Analizi Mortgage talebini etkileyen faktörlerin incelemek için anova analizi kullanılmıştır. Bu analizde değişkenlerin grupları arasında mortgage kredisine talep bakımından anlamlı derecede fark olup olmadığı incelenmeye çalışılmıştır. Yapılan analizde mortgage talebi bakımından gruplar arasında anlamlı farklılık bulunan faktörler yaş(p: 0,036), medeni durum(p: 0,039), ev almada çocukların kararlarının etkisi (P: 0,000) ve mevcut ev fiyatları düzeyi(p: 0,027) olarak belirlenmiştir. Analizde incelenen faktörlerden gruplar arasında anlamlı farklılık bulunmayanlar; iş durumu, meslek, çalışma süresi, eğitim seviyesi, kira düzeyi, konut fiyatları seyri, gelir, toplam borç miktarı, aile yapısı, geçim düzeyi ve aylık kredi kartı ödemesi şeklinde belirlenmiştir. Analizler ile ilgili tablo aşağıda verilmiştir. Tablo 10: Mortgage Talebi Grupların Farklılık Tablosu Mortgage Kredisini Talebini Etkileyen Faktörler F Anlamlılık ( P ) Yaş Grupları 2,420 0,036 Medeni Durum 3,286 0,039 İş Durumu 2,102 0,100 Meslek 0,466 0,706 Çalışma Süresi 1,208 0,302 Eğitim Seviyesi 0,343 0,886 Ev almada Çocuk Etkisi 11,955 0,000 Kira Düzeyi 1,605 0,146 Mevcut Ev Satış Fiyatları 2,369 0,027 Konut Fiyatları Seyri 0,473 0,623 Gelir 0,746 0,613 Toplam Borç Miktarı 0,770 0,644 Geçim Düzeyi 1,539 0,191 Aile Yapısı 1,943 0,145 Aylık Kredi Kartı Ödemesi 0,288 0,958 Anova analizinde gruplar arasındaki anlamlı derecede farklılıkların hangi faktörlerden kaynaklandığını ortaya koymak için ise Post-Hoc değerleri yorumlanmıştır. İlk üç tabloda Dunnett T3 değeri yorumlanmış olup, son tabloda Ryan-Einot-Gabriel-Welsch Range değeri yorumlanmıştır. Yıl:1 Cilt:1 Sayı:2, Kış 2009 ISSN
20 138 International Journal of Economic and Administrative Studies İlk olarak, yaş grupları arasında yapılan anova analizinde Tablo 27 de görüldüğü gibi yaş grubu ile yaş grupları arasında anlamlı derecede farklılık bulunmaktadır. Buna göre yaş grubundaki bireylerin mortgage kredisine olan talebi yaş grubundaki bireylere oranla daha fazladır. Tablo 11: Yaş Grupları Farklılık Tablosu Yaş Grubu Grup Ortalamaları SS ANOVA F P Yaş Arası 2,61* 1, Yaş Arası 2,68 a 0, Yaş Arası 2,44* 1, Yaş Arası 2,06 b 0,899 2,420 0, Yaş Arası 2,31* 1,050 55'den fazla 2,82* 1,537 (a: birinci grup; b:ikinci grup) İkinci olarak Tablo 12 de görüldüğü gibi medeni durum bakımından bekâr olanların evli olanlara oranla mortgage kredisine olan taleplerinin daha fazla olduğu belirlenmiştir. Tablo 12: Medeni Durum Farklılık Tablosu Medeni Durum ANOVA Grup Ortalamaları SS Grubu F P Evli 2,42 a 1,079 Bekâr 2,73 b 0,923 3,286 0,039 Dul 2,40* 0,894 (a: birinci grup; b:ikinci grup) Ayrıca ev alırken verilen kararlarda çocukların etkili olup olmadığı faktöründe Tablo 13 ün verilerine göre, Çocuğunun etkisi olmayacağını belirten bireylerin, diğer bireylere göre mortgage kredisine olan talebi daha az olarak belirlenmiştir. Tablo 13: Karar Almada Çocuk Etkisi Farklılık Tablosu Çocuk Etkisi Grubu Grup Ortalamaları SS Çocuğum Yok 2,77* 0,915 Evet, Etkili Olur 2,53 a 1,099 Hayır, Etkili Olmaz 2,06 b 1,013 (a: birinci grup; b:ikinci grup) ANOVA F P 3,286 0,039 Year:1 Volume:1 Number:2, Winter 2009 ISSN
MENKUL KIYMETLEŞTİRME
MENKUL KIYMETLEŞTİRME Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi DÜNYADA KONUT FİNANSMANI DÜNYADA KONUT FİNANSMANI
DetaylıMENKUL KIYMETLEŞTİRME
MENKUL KIYMETLEŞTİRME Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi İPOTEK ve İPOTEK TÜRLERİ HUKUKİ ÇERÇEVEDE İPOTEK
Detaylıhttp://acikogretimx.com
2009 S 4421- SERMYE PiYSSı VE FiNNSL KURUMLR 1. Birikim açığı olan ekonomik birimlerle birikim fazlalığı olan ekonomik birimlerin karşılaştığı ve finansal varlıkların alınıp satıldığı piyasalara ne ad
DetaylıFİNANSAL PİYASALAR VE KURUMLAR. N. CEREN TÜRKMEN
FİNANSAL PİYASALAR VE FİNANSAL KURUMLAR N. CEREN TÜRKMEN cturkmen@sakarya.edu.tr 1 FİNANSAL SİSTEM Bir ekonomide fonları talep edenler, fonları arz edenler bunlar arasındaki fon akımlarını düzenleyen kurumlar
DetaylıGAYRİMENKUL SEKTÖRÜ İÇİN YENİ NESİL FİNANS ARAÇLARI. 28 Mayıs 2013
GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ İÇİN YENİ NESİL FİNANS ARAÇLARI 28 Mayıs 2013 Bankaların Sermaye Yeterliliği ve Konut/İnşaat Kredilerinin Gelişimi Sermaye Yeterliliği Rasyosunun Gelişimi Bankaların sermaye yeterliliği
DetaylıSERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN KAMU ALTYAPI YATIRIMLARININ SERMAYE PİYASALARI ARACILIĞIYLA FİNANSMANI KONULU
SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN KAMU ALTYAPI YATIRIMLARININ SERMAYE PİYASALARI ARACILIĞIYLA FİNANSMANI KONULU SPK 7. ARAMA KONFERANSI NDA YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 ARALIK
DetaylıMENKUL KIYMETLEŞTİRME
MENKUL KIYMETLEŞTİRME Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi MENKUL KIYMETLEŞTİRME YÖNTEMLERİ 2 Menkul kıymetleştirme
Detaylı1. HAFTA (FİNANSAL PAZARLAR) Prof. Dr. Yıldırım B. ÖNAL
1. HAFTA (FİNANSAL PAZARLAR) Prof. Dr. Yıldırım B. ÖNAL PİYASA KAVRAMI İktisadi açıdan piyasa, alıcı ve satıcıların birbirleri ile karşılıklı iletişim içinde oldukları ve mübadelenin meydana geldiği yer
DetaylıYatırım Ve Yönetime İlişkin Bilgiler
A. TANITICI BİLGİLER Portföy Bilgileri Halka Arz Tarihi 13.06.2012 2 Temmuz 2012 tarihi itibariyle (*) Yatırım Ve Yönetime İlişkin Bilgiler Portföy Yöneticileri Murat Zaman, Kerem Yerebasmaz, Serkan Şevik,
DetaylıII. MALİ SEKTÖRÜN GENEL YAPISI
II. MALİ SEKTÖRÜN GENEL YAPISI Türk mali sektörü 27 yılının ilk altı ayında büyümesini sürdürmüştür. Bu dönemde bankacılık sektörüne yabancı yatırımcı ilgisi de devam etmiştir. Grafik II.1. Mali Sektörün
DetaylıProf. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
FİNANSMANI İŞLETME Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi PİYASA FAİZ ORANLARI 2 Faiz Faiz, başkasının parasını
DetaylıTahvil Yatırımında Risk Anapara ve Faizin Ödenmeme Riski
Tahvil Değerleme Tahvil Yatırımında Risk Anapara ve Faizin Ödenmeme Riski Tahvili çıkaran kuruluş, vadesinde anapara ve faizi ödeyeceğini taahhüt etmesine rağmen finansal durumunda ortaya çıkabilecek bir
DetaylıBankacılık sektörü. 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri
Bankacılık sektörü 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri Şubat 2012 İçerik Bankacılık sektörünü etkileyen gelişmeler ve yansımalar 2012 yılına ilişkin beklentiler Gündemdeki başlıca konular 2
Detaylı1-Mortgage sisteminin tüketiciye yararı ne olacak?
20 Soruda Mortgage 1-Mortgage sisteminin tüketiciye yararı ne olacak? Faizlerin serbest bırakılması gündeme gelecek. Sistemden yararlanacak müşteriler sabit veya değişken faiz oranları arasında tercih
DetaylıKURUMLAR KISA ÖZET KOLAYAOF
DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. FİNANSAL KURUMLAR KISA ÖZET KOLAYAOF
DetaylıDünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Orta Vadeli Program. 22 Kasım 2013
Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Orta Vadeli Program 22 Kasım 201 Büyüme Tahminleri (%) 4, 4,1 Küresel Büyüme Tahminleri (%) 4,1,2,0 ABD Büyüme Tahminleri (%) 2,,,,,,1,6,6 2,8 2,6 2,4 2,2
DetaylıMortgage Nedir? Yeni Konut Finansman Sistemi Nasıl İşleyecek?
Mortgage Nedir? Yeni Konut Finansman Sistemi Nasıl İşleyecek? Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif ŞENER den, yeni tüketici konut finansman modeli Mortgage ve genel haliyle ipotekli satış sisteminin
DetaylıVahap Tolga KOTAN Murat İNCE Doruk ERGUN Fon Toplam Değeri 877.247,49 Fonun Yatırım Amacı, Stratejisi ve Riskleri
A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖY BİLGİLERİ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka Arz Tarihi 07/11/2008 Portföy Yöneticileri 31.03.2010 tarihi itibariyle Vahap Tolga KOTAN Murat İNCE Doruk ERGUN Fon Toplam
DetaylıHALK HAYAT VE EMEKLİLİK A.Ş. GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU. Yatırım Ve Yönetime İlişkin Bilgiler
A. TANITICI BİLGİLER Portföy Bilgileri Halka Arz Tarihi 13.06.2012 (*) 02 Ocak 2013 tarihi itibariyle Yatırım Ve Yönetime İlişkin Bilgiler Portföy Yöneticileri Murat Zaman, Kerem Yerebasmaz, Serkan Şevik,
Detaylı5. Aşağıdakilerden hangisi varantların avantajlarından biri değildir? 1. Paya dönüştürülebilir tahvilin vadesi kaç günden az olamaz?
1. Paya dönüştürülebilir tahvilin vadesi kaç günden az olamaz? a. 30 b. 60 c. 90 d. 120 e. 365 2. Paya dönüştürülebilir tahvil sahiplerine sahip oldukları tahviller karşılığında verilecek paylar için esas
DetaylıTahvil Türleri. O Hamiline ve Nama Yazılı Tahviller. O Sabit Faizli ve Değişken Faizli Tahviller
Tahvil Şirketlerin fon ihtiyaçlarını karşılamak için çıkardıkları borçlanma senetlerine tahvil denir. Anonim şirketler genel kurul kararı ile tahvil çıkarabilir. Çıkarılan her tahvilin değeri aynı olmalıdır.
DetaylıMENKUL KIYMETLEŞTİRME
MENKUL KIYMETLEŞTİRME Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi KONUT FİNANSMAN YÖNTEMLERİ KONUT FİNANSMAN YÖNTEMLERİ
Detaylı3. BİR FİNANSMAN YÖNTEMİ OLARAK KONUT FİNANSMANI KAVRAMI
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 SUNUŞ 7 İÇİNDEKİLER 9 KİSALTMALAR 14 GİRİŞ KONUNUN TAKDİMİ, TERMİNOLOJİ, KONUT FİNANSMANI VE İPOTEKLİ KONUT FİNANSMANI KAVRAMLARI, İPOTEKLİ KONUT FİNANSMAN SİSTEMİNİN TARİHİ GELİŞİMİ
DetaylıFinansal Yönetim Yabancı Kaynak Maliyeti. Arş. Gör. Yasin Erdem ÇEVİK Gazi Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü. Finanslama Politikası
Finansal Yönetim Yabancı Kaynak Maliyeti Arş. Gör. Yasin Erdem ÇEVİK Gazi Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Yatırım Politikası Temel Politikalar-Bilanço Dönen İşletme Varlık Sermayesi Duran Varlık Sabit
DetaylıTemel Finans Matematiği ve Değerleme Yöntemleri Dönem Deneme Sınavı
1. Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Para-ağırlıklı getiri yöntemi oldukça kolay hesaplanabilen ve maliyetsiz bir yöntemdir. B) Portföy getirisini hesaplarken en doğru yöntem para-ağırlıklı getiri
DetaylıKATILIMCILARA DUYURU
KATILIMCILARA DUYURU Sermaye Piyasası Kurulu ndan alınan 18.09.2017 tarih ve 10596 sayılı izin ile Kurucusu olduğumuz Gelir Amaçlı Kamu Yatırım Fonu nun na, Gruplara Yönelik Gelir Amaçlı Kamu nun Grup
DetaylıKurumsal Şeffaflık, Firma Değeri Ve Firma Performansları İlişkisi Bist İncelemesi
T.C İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Finans Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Özeti Kurumsal Şeffaflık, Firma Değeri Ve Firma Performansları İlişkisi Bist İncelemesi Prof.
DetaylıHALK HAYAT VE EMEKLİLİK A.Ş. ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU HESAP DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU VE YATIRIM PERFORMANSI
ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU 02.04. 30.09.2012 HESAP DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU VE YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN RAPOR NUN YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA
DetaylıRapor N o : SYMM 116 /1552-117
Rapor N o : SYMM 116 /1552-117 BÜYÜME AMAÇLI ULUSLAR ARASI KARMA EMEKLİLİK YATIRIM FONU NUN YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN 30.06.2009 TARİHİ İTİBARİYLE BİTEN HESAP DÖNEMİME
DetaylıKentsel Dönüşümde Finans Aktörleri ve Beklentileri Doç. Dr. Erk HACIHASANOĞLU Araştırma, İş ve Ürün Geliştirme Grup Md.
Kentsel Dönüşümde Finans Aktörleri ve Beklentileri Doç. Dr. Erk HACIHASANOĞLU Araştırma, İş ve Ürün Geliştirme Grup Md. 8 Ekim 2013 Ajanda 1- Finansal Aktörler: Güncel Durum A- Güncel Durum: Birincil Konut
DetaylıA) %1 B) %2 C) %3 D) %4 E) %5
1) Bugün bankaya yatırılan 25.000 TL nin yıllık %15 faiz oranı üzerinden 15 yıl sonraki değeri aşağıdakilerden A) 125.400 B) 203.426 C) 360.800 D) 100.600 E) 240.745 5) Yıllık %12 faiz oranı üzerinden
DetaylıÜNİTE 4: FAİZ ORANLARININ YAPISI
ÜNİTE 4: FAİZ ORANLARININ YAPISI Faiz oranlarının yapısı; Menkul kıymetlerin sahip olduğu risk, Likidite özelliği, Vergilendirme durumu ve Vade farklarının faiz oranlarını nasıl etkilediğidir. FAİZ ORANLARININ
DetaylıHALK HAYAT VE EMEKLİLİK A.Ş. KATILIM ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU HESAP DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU VE YATIRIM
14.06.2013 31.12.2013 HESAP DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU VE YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN RAPOR NUN YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN
DetaylıFinansal Hesaplar 2013
Finansal Hesaplar 2013 İstatistik Genel Müdürlüğü Parasal ve Finansal Veriler Müdürlüğü İçindekiler I. Genel Değerlendirme...3 II. Mali Olmayan Kuruluşlar...5 III. Mali Kuruluşlar...6 IV. Genel Yönetim...8
DetaylıBakan ŞENER den temel hatlarıyla Mortgage
Bakan ŞENER den temel hatlarıyla Mortgage 2006 yılının ilk yarısında başlayacak olan mortgage sisteminde taksitlerini aksatanlara üç ay süre verilecek. İşte herkesin merakla beklediği Mortgage nin ayrıntıları
DetaylıTAŞINMAZ YATIRIMLARININ FİNANSMANI
Taşınmaz Yatırımlarının Finansmanı Taşınmaz Değerleme ve Geliştirme Tezsiz Yüksek Lisans Programı TAŞINMAZ YATIRIMLARININ FİNANSMANI 1 Taşınmaz Yatırımlarının Finansmanı İçindekiler 1.1. DERSİN AMACI...
DetaylıGenel Muhasebe - II. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe ve Finansman Anabilim Dalı
Genel Muhasebe - II Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe ve Finansman Anabilim Dalı KAYNAK HESAPLARI KAYNAK HESAPLARI - Yabancı Kaynaklar - Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
DetaylıBanka Bilançosunun Özellikleri Pazar, 26 Aralık 2010 18:24
Ticari bir işletme olarak bankaların belirli bir dönem içerisinde nasıl çalıştıklarını ve amaçlarına dönük olarak nasıl bir performans sergilediklerini değerlendirebilmenin yolu bankalara ait finansal
DetaylıZaman tercihinden dolayı paranın zaman değeri her zaman söz konusudur. Parayı şimdi yada gelecekte almanın tercihi hangisi daha avantajlı ise ona
Zaman tercihinden dolayı paranın zaman değeri her zaman söz konusudur. Parayı şimdi yada gelecekte almanın tercihi hangisi daha avantajlı ise ona göre yapılır. Bugün paranızı harcamayıp gelecekte harcamak
DetaylıT.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. Banka Bonosu İhracı Tanıtım Sunumu. Hazine Yönetimi Genel Müdür Yardımcılığı Finansal Piyasalar Bölüm Başkanlığı
T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. Banka Bonosu İhracı Tanıtım Sunumu Hazine Yönetimi Genel Müdür Yardımcılığı Finansal Piyasalar Bölüm Başkanlığı İhraç Miktarı Vade İhraç Şekli Bono Bilgileri 500.000.000 TL nominal
DetaylıKonut Kredisi Piyasasına Bakış
Konut Kredisi Piyasasına Bakış Türkiye Konut Kredisi İstatistikleri (Kasım 2010 - Ekim 2011) Kasım 2011 Uyarı: Bu raporda sunulan istatistiklerin bir kısmı Konutkredisi.com.tr web sitesinin ziyaretçilerinin
DetaylıProf. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
FİNANSMANI İŞLETME PİYASALAR FİNANSAL Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi İŞLETME FİNANSMANI Piyasa Piyasa,
DetaylıT.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. 173 Gün Vadeli Banka Bonosu Ve 383 Gün Vadeli Tahvil İhracı Tanıtım Sunumu
T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. 173 Gün Vadeli Banka Bonosu Ve 383 Gün Vadeli Tahvil İhracı Tanıtım Sunumu Hazine ve Strateji Yönetimi Genel Müdür Yardımcılığı Finansal Piyasalar Bölüm Başkanlığı İhraç Miktarı
DetaylıBireysel Emeklilik Sisteminin Geliştirilmesi: Sonuçlar, Fırsatlar ve Beklentiler
Bireysel Emeklilik Sisteminin Geliştirilmesi: Sonuçlar, Fırsatlar ve Beklentiler Ali Haydar ELVEREN Daire Başkanı Özel Emeklilik Dairesi Hazine Müsteşarlığı Bireysel Emeklilik Sisteminin Geliştirilmesi
DetaylıKamu Finansmanı ve Borç Göstergeleri
Kamu Finansmanı ve Borç Göstergeleri HAZIRLAYAN.1.14 RAPOR Doç.Dr.Binhan Elif YILMAZ Arş.Gör.Sinan ATAER 1. KAMU FİNANSMANI 13 yılının on aylık döneminde merkezi yönetim bütçe dengesi 7.664 milyon TL lik
Detaylı19 Ağustos 2015 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı: YÖNETMELİK
19 Ağustos 2015 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı: 29450 YÖNETMELİK Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan: BANKALARCA KAMUYA AÇIKLANACAK FİNANSAL TABLOLAR İLE BUNLARA İLİŞKİN AÇIKLAMA VE DİPNOTLAR HAKKINDA
DetaylıAKTİF YATIRIM BANKASI A.Ş. B TİPİ TAHVİL BONO FONU PERFORMANS SUNUM RAPORU
AKTİF YATIRIM BANKASI A.Ş. B TİPİ TAHVİL BONO FONU PERFORMANS SUNUM RAPORU A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka arz tarihi: 25 Şubat 2013 30 Haziran 2015 tarihi
DetaylıBANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ
BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ BİLGİ YÖNETİMİ DAİRESİ NİSAN 2011 23 Görüş ve Önerileriniz İçin: E-posta: beklentianketi@bddk.org.tr Tel: (312)
DetaylıBANKA KREDİLERİ EĞİLİM ANKETİ
BANKA KREDİLERİ EĞİLİM ANKETİ OCAK - MART 216 8 NİSAN 216 İstatistik Genel Müdürlüğü Reel Sektör Verileri Müdürlüğü İÇİNDEKİLER Sayfa ANKET SONUÇLARININ GENEL DEĞERLENDİRMESİ i TABLOLAR Tablo 1 İşletmelere
DetaylıVİRTUS Serbest Yatırım Fonu. Finans Yatırım Bosphorus Capital B Tipi Değişken Fon
VİRTUS Serbest Yatırım Fonu Finans Yatırım Bosphorus Capital B Tipi Değişken Fon Bosphorus Capital Bosphorus Capital Portföy Yönetimi A.Ş. Türk finans piyasalarında aktif varlık yönetimine odaklı Türkiye
DetaylıFon Bülteni Kasım Önce Sen
Fon Bülteni Kasım 216 Önce Sen Fon Bülteni Kasım 216 NN Hayat ve Emeklilik Fonları Sektör Karşılaştırmaları Yüksek Getiri! Son 1 Yıl - 31/1/21-31/1/216 2 2 1 1-9,96 9,38 9,7 1,1 7,96 7,96 7,96 7,33 7,8
DetaylıFinansal Kesim Dışındaki Firmaların Yurtdışından Sağladıkları Döviz Krediler (Milyon ABD Doları)
Bankalardan sağlanan dövizli kredilerde vergisel maliyetler Melike Kılınç I. Giriş Şirketlerin yurtdışı ithalat ihracat işlemleri, döviz cinsinden pozisyon tutmak istemeleri, nihai ürünlerini ya da hizmetlerini
DetaylıBölüm 1 Firma, Finans Yöneticisi, Finansal Piyasalar ve Kurumlar
Bölüm 1 Firma, Finans Yöneticisi, Finansal Piyasalar ve Kurumlar Yatırım (Sermaye Bütçelemesi) ve Finanslama Kararları Şirket Nedir? Finansal Yönetici Kimdir? Şirketin Amaçları Finansal piyasalar ve kurumların
DetaylıMENKUL KIYMETLEŞTİRME
MENKUL KIYMETLEŞTİRME Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi MENKUL KIYMETLEŞTİRME Menkul Kıymetleştirme nin
DetaylıÜNİTE:6 Teknik Analiz ÜNİTE:7 Yatırım Politikaları ÜNİTE:8 Yatırım Şirketleri
ÜNİTE:1 Finansal Piyasaların Organizasyonu/Yapısı ÜNİTE:2 Menkul Kıymetlerin Fiyatlanması ÜNİTE:3 Menkul Kıymet Yatırımları ÜNİTE:4 Yatırım İçin Bilgi Kaynakları ÜNİTE:5 Temel Analiz 1 ÜNİTE:6 Teknik Analiz
DetaylıPARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU NUN 31 ARALIK 2014 TARİHİ İTİBARİYLE BİTEN HESAP DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU
A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖY BİLGİLERİ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka Arz Tarihi 07/11/2008 Portföy Yöneticileri 2 OCAK 2015 (*) tarihi itibariyle Murat İNCE Fon Toplam Değeri 50,888,120.73
DetaylıMORTGAGE-ĠPOTEKLĠ KONUT FĠNANSMAN-SĠSTEMĠ VE BU SĠSTEMĠN TÜRKĠYE DE UYGULANABĠLĠRLĠĞĠ Murat BERBEROĞLU 1
MORTGAGE-ĠPOTEKLĠ KONUT FĠNANSMAN-SĠSTEMĠ VE BU SĠSTEMĠN TÜRKĠYE DE UYGULANABĠLĠRLĠĞĠ Murat BERBEROĞLU 1 ÖZET Mortgage sistemi dünyada çok uzun yıllardan beri uygulanmakta olan bir konut finansman sistemidir.
DetaylıSERMAYE PİYASALARI VE FİNANSAL KURUMLAR
DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. SERMAYE PİYASALARI VE FİNANSAL KURUMLAR
DetaylıSERMAYE PİYASASI ARAÇLARI
İŞLETME FİNANSMANI Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI 2 Sermaye Piyasası Araçları
DetaylıCİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU
CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU Bu rapor Cigna Finans Emeklilik ve Hayat A.Ş. Para Piyasası Likit Kamu
DetaylıBANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ
BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ BİLGİ YÖNETİMİ DAİRESİ TEMMUZ 2007-8 Görüş ve Önerileriniz İçin E-posta : beklentianketi@bddk.org.tr Tel: (312)
DetaylıBölüm 1. Para, Banka ve Finansal Piyasaları Neden Öğrenmeliyiz?
Bölüm 1 Para, Banka ve Finansal Piyasaları Neden Öğrenmeliyiz? DR. HÜLYA ÜNLÜ 1-2 Sunumlar bilgi amaçlıdır. Tek başına yeterli değildir. Sunumlarda kullanılan Birincil Kaynak Mishkin in Kitabıdır. Finansal
DetaylıFinansal Piyasalar ve Bankalar
Finansal Piyasalar ve Bankalar Genel Olarak Finansal Piyasalar Piyasa neresidir? Finansal Piyasaların Ekonomi İçindeki Yeri Finansal Sistemi Oluşturan Piyasalar Finansal Piyasalar Para Piyasaları Sermaye
DetaylıYatırım Ve Yönetime İlişkin Bilgiler
A. TANITICI BİLGİLER Portföy Bilgileri Halka Arz Tarihi 13.06.2012 2 Temmuz 2012 tarihi itibariyle (*) Yatırım Ve Yönetime İlişkin Bilgiler Portföy Yöneticileri Murat Zaman, Kerem Yerebasmaz, Serkan Şevik,
DetaylıFİNANSAL SİSTEM VE FİNANSAL PİYASALAR
FİNANSAL SİSTEM VE FİNANSAL PİYASALAR FİNANSAL SİSTEM Fon talep edenler, fon arz edenler, fon akımını sağlayan araçlar, kuruluşlar ve piyasanın işleyişini düzenleyen hukuki ve idari kurallardan oluşan
Detaylıİçindekiler. Yatırım Fonları. Şirket Profili IV. II. Kimler Varlık Yönetimi Servisi Alır? Şirket Bonosu III. Varlık Yönetimi Strateji
Varlık Yönetimi İçindekiler I. Şirket Profili IV. Yatırım Fonları II. Kimler Varlık Yönetimi Servisi Alır? V Şirket Bonosu III. Varlık Gruplarımız VI. Varlık Yönetimi Strateji VII. Özel Varlık Danışmanlığı
DetaylıBANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ
BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ BİLGİ YÖNETİMİ DAİRESİ OCAK 2011 22 Görüş ve Önerileriniz İçin: E-posta: beklentianketi@bddk.org.tr Tel: (312)
DetaylıHalka Arz Tarihi 07/11/2008 Portföy Yöneticileri. Fon Toplam Değeri 527, Fonun Yatırım Amacı, Stratejisi ve Riskleri
A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖY BİLGİLERİ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka Arz Tarihi 07/11/2008 Portföy Yöneticileri 31.12.2008 tarihi itibariyle Murat İNCE Vahap Tolga KOTAN Doruk ERGUN Fon Toplam
DetaylıFinansal Yatırım ve Portföy Yönetimi. Ders 2
Finansal Yatırım ve Portföy Yönetimi Ders 2 PORTFÖY YÖNETİM SÜRECİ 1. Portföy Planlaması Yatırımcının risk, getiri ve vade beklentileri doğrultusunda yatırım ölçütleri belirlenir. Mevcut finansal durum
DetaylıING EMEKLİLİK A.Ş. GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU ALTI AYLIK RAPOR
ING EMEKLİLİK A.Ş. GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU ALTI AYLIK RAPOR Bu rapor ING Emeklilik A.Ş. Gelir Amaçlı Esnek Emeklilik Yatırım Fonu nun 01 Ocak 2013 30 Haziran 2013 dönemine ilişkin gelişmelerin,
DetaylıGENEL MUHASEBE. KVYK-Mali Borçlar. Yrd. Doç. Dr. Serap DURUKAN KÖSE Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
GENEL MUHASEBE KVYK-Mali Borçlar Yrd. Doç. Dr. Serap DURUKAN KÖSE Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi KAYNAK KAVRAMI Kaynaklar, işletme varlıklarının hangi yollarla sağlandığını göstermektedir. Varlıklar,
DetaylıFİNANSAL RİSKLER & KORUNMA YÖNTEMLERİ
FİNANSAL RİSKLER & KORUNMA YÖNTEMLERİ Finans Önemli, Öğrenmek Heyecan Verici, Bilmek Değerlidir! DOÇ. DR. KORAY KAYALIDERE SUNUŞ İÇERİĞİ Finansal piyasalardaki riskler, Faiz - döviz kuru etkileşimi ve
DetaylıCDS Primlerinin Borsa Endeksi Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama
YOZGAT BOZOK ÜNİVERSİTESİ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi CDS Primlerinin Borsa Endeksi Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama Yasin REYHAN Yozgat Bozok Üniversitesi yasin.reyhan@bozok.edu.tr
DetaylıTEB PORTFÖY BİRİNCİ DEĞİŞKEN FON
VE YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN RAPOR A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ Halka Arz Tarihi : 08/04/1996 YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER 30/06/2016 tarihi itibarıyla
DetaylıBANK MELLAT Merkezi Tahran Türkiye Şubeleri 2013 I. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU
BANK MELLAT Merkezi Tahran Türkiye Şubeleri 2013 I. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU İ Ç İ N D E K İ L E R I. GENEL BİLGİLER 1. Şubenin Gelişimi Hakkında Özet Bilgi 2. Şubenin Sermaye ve Ortaklık Yapısı 3. Müdürler
DetaylıTEB PORTFÖY İKİNCİ DEĞİŞKEN FON
VE YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN RAPOR A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ Halka Arz Tarihi : 04/09/1997 YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER 30/06/2016 tarihi itibarıyla
Detaylıwww.tunagokdemir.com
www.tunagokdemir.com MEVZUATTA YAPILAN SON DEĞİŞİKLİKLER ÇERÇEVESİNDE TÜRK HUKUKUNDA SUKUK Klasik piyasalarda yatırımcıların, ihtiyaç sahiplerine fon aktarımı, genellikle bu aktarımdan bir maddi menfaat
DetaylıPARA POLİTİKASI AMAÇLARI VE ARAÇLARI TÜRKİYE UYGULAMASI
1 PARA POLİTİKASI AMAÇLARI VE ARAÇLARI TÜRKİYE UYGULAMASI Para Politikasının Amaçları 2 1. Fiyat İstikrarı: Enflasyonu yıllık yüzde 1-2 seviyelerinde devam ettirmek. TCMB nin şu an izlediği politika enflasyon
DetaylıHALK HAYAT VE EMEKLİLİK A.Ş. BÜYÜME AMAÇLI HİSSE SENEDİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU A. TANITICI BİLGİLER
A. TANITICI BİLGİLER Portföy Bilgileri Halka Arz Tarihi 13.06.2012 2 Temmuz 2012 tarihi itibariyle (*) Fon Toplam Değeri 2.155.647 Yatırım Ve Yönetime İlişkin Bilgiler Portföy Yöneticileri Murat Zaman,
DetaylıGARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. ALTIN EMEKLİLİK YATIRIM FONU 2013 YILI 6 AYLIK FAALİYET RAPORU 1-Ekonominin Genel durumu Dünya ekonomisi 2013 ü genel olarak bir toparlanma dönemi olarak geride bıraktı.
DetaylıOSMANLI YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. E-ŞUBE DE BONO İŞLEMLERİ
OSMANLI YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. E-ŞUBE DE BONO İŞLEMLERİ Bono ve Tahvil Nedir? Bonolar (vadesi 1 yıldan kısa süreli), tahviller (vadesi 1 yıldan uzun süreli); hazine veya özel şirketlerin ödünç para
DetaylıBANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ
BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU BANKACILIK SEKTÖRÜ YÖNETİCİ KESİMİ BEKLENTİ ANKETİ BİLGİ YÖNETİMİ DAİRESİ TEMMUZ 2010 20 Görüş ve Önerileriniz İçin: E-posta: beklentianketi@bddk.org.tr Tel: (312)
DetaylıFon Tanıtım Kılavuzu ERGO Emeklilik ve Hayat A.Ş.
Fon Tanıtım Kılavuzu ERGO Emeklilik ve Hayat A.Ş. 1) ERGO EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU Enflasyonun aşındırıcı etkisinden korunarak birikimlere İMKB repo piyasası
DetaylıYapı Kredi Sigorta A.Ş. 1 Ocak - 31 Aralık 2011 ara hesap dönemine ait konsolide olmayan finansal tablolar
Yapı Kredi Sigorta A.Ş. 1 Ocak - 31 Aralık 2011 ara hesap dönemine ait konsolide olmayan finansal tablolar 31 ARALIK 2011 TARİHİ İTİBARİYLE AYRINTILI KONSOLİDE OLMAYAN BİLANÇO VARLIKLAR Dipnot 31 Aralık
DetaylıHALK HAYAT VE EMEKLİLİK A.Ş. GELİR AMAÇLI KARMA BORÇLANMA ARAÇLARI DÖVİZ EMEKLİLİK YATIRIM FONU HESAP DÖNEMİNE AİT PERFORMANS
GELİR AMAÇLI KARMA BORÇLANMA ARAÇLARI DÖVİZ EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2013 31.12.2013 HESAP DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU VE YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN RAPOR
DetaylıONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM TAHVİL, HAZİNE BONOSU VE PAY DEĞERLEMESİ 21
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM TAHVİL, HAZİNE BONOSU VE PAY DEĞERLEMESİ 21 Yrd.Doç.Dr.Ayben Koy Yrd. Doç. Dr. Ayben KOY, 1980 yılında doğdu. İlk ve ortaöğretimi Çanakkale de bitirdi. 2004 yılında İstanbul Üniversitesi
DetaylıMerkez Bankası 1998 Yılı İlk Üç Aylık Para Programı Gerçekleşmesi ve İkinci Üç Aylık Para Programı Uygulaması
Merkez Bankası 1998 Yılı İlk Üç Aylık Para Programı Gerçekleşmesi ve İkinci Üç Aylık Para Programı Uygulaması Gazi Erçel Başkan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 1 Nisan 1998 Ankara I. Giriş Ocak ayı başında
DetaylıFİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4
FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL 6. HAFTA 4. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERE ULUSLAR ARASI FON HAREKETLERİ Gelişmekte olan ülkeler, son 25 yılda ekonomik olarak oldukça
DetaylıYAPI ve KREDİ BANKASI A.Ş. B TİPİ ŞEMSİYE FONUNA BAĞLI LİKİT ALT FONU (12. ALT FON) (YFBL1)
YAPI ve KREDİ BANKASI A.Ş. B TİPİ ŞEMSİYE FONUNA BAĞLI LİKİT ALT FONU (12. ALT FON) (YFBL1) FONUN TANIMI Yapı Kredi Portföy Yönetimi A.Ş.Şubat 2015 Fon, portföyünün tamamının vade yapısı en çok 180 gün
DetaylıEURO MENKUL KIYMET YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU
EURO MENKUL KIYMET YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş 01.01.2017-31.12.2017 DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU 1 EURO MENKUL KIYMET YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş NE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU A-TANITICI BİLGİLER: Euro Menkul
Detaylı84 SERİ NO'LU GİDER VERGİLERİ GENEL TEBLİĞ TASLAĞI
84 SERİ NO'LU GİDER VERGİLERİ GENEL TEBLİĞ TASLAĞI 21/02/2007 tarihli ve 5582 sayılı Konut Finansmanı Sistemine İlişkin Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun(1) ile 13/7/1956 tarihli ve
DetaylıEkteki dipnotlar bu finansal tabloların tamamlayıcısıdır. 1
Ekteki dipnotlar bu finansal tabloların tamamlayıcısıdır. 1 FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. AYRINTILI BİLANÇO VARLIKLAR I- CARİ VARLIKLAR Dipnot (31/12/2009) (31/12/2008) A- Nakit Ve Nakit Benzeri Varlıklar
DetaylıFonun Yatırım Stratejisi
İŞ PORTFÖY İKİNCİ PARA PİYASASI FONU PERFORMANS SUNUM RAPORU A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ YATIRIM YÖNETİMİNE İLİŞKİN BİLGİLER Halka arz tarihi: 16/03/1998 30.06.2015 tarihi itibariyle Fonun Yatırım
DetaylıFACTORING. M. Vefa TOROSLU
FACTORING M. Vefa TOROSLU Factoring in Tanımı Factoring, vadeli satış yapan firmaların her türlü mal ve hizmet satışından doğan alacak haklarını factor adı verilen finansal kuruluşlara satmak suretiyle
DetaylıBölüm 1 (Devam) Finansal Piyasalar & Kurumlar
Bölüm 1 (Devam) Finansal Piyasalar & Kurumlar İşlenecek Konular Finansal piyasalar ve kurumların önemi Tasarrufların şirketlere akışı Finansal piyasaların ve aracıların fonksiyonları Değer maksimizasyonu
DetaylıFİNANSAL YÖNETİME İLİŞKİN GENEL İLKELER. Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ
FİNANSAL YÖNETİME İLİŞKİN GENEL İLKELER Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ 1 İçerik Finansal Yönetim, Amaç ve İşlevleri Piyasalar, Yatırımlar ve Finansal Yönetim Arasındaki İlişkiler İşletmelerde Vekalet Sorunu (Asil
DetaylıFonun Yatırım Stratejisi
İŞ PORTFÖY BORÇLANMA ARAÇLARI FONU PERFORMANS SUNUM RAPORU A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ YATIRIM YÖNETİMİNE İLİŞKİN BİLGİLER Halka arz tarihi: 31/10/1999 30.06.2015 tarihi itibariyle Fonun Yatırım
DetaylıCİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. GRUPLARA YÖNELİK ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU
CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. GRUPLARA YÖNELİK ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU Bu rapor Cigna Finans Emeklilik ve Hayat A.Ş. Gruplara Yönelik Esnek Emeklilik
DetaylıSİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2016/165 Ref: 4/165
SİRKÜLER İstanbul, 01.09.2016 Sayı: 2016/165 Ref: 4/165 Konu: 6741 SAYILI TÜRKİYE VARLIK FONU YÖNETİMİ ANONİM ŞİRKETİ NİN KURULMASI İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN YAYINLANMIŞTIR
DetaylıTEB PORTFÖY İKİNCİ ORTA VADELİ KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI FONU
TEB PORTFÖY İKİNCİ ORTA VADELİ KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI FONU VE YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN RAPOR A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ Halka Arz Tarihi : 08/11/2004
Detaylı