TÜRKİYE PETROLLERİ. TPAO Silivri Doğal Gaz Depolama Tesisi Pazarlama Faaliyetlerinin Gelişimi ve Global Örnekleri TRAKYA

Transkript

1 TÜRKİYE PETROLLERİ TRAKYA TPAO Silivri Doğal Gaz Depolama Tesisi Pazarlama Faaliyetlerinin Gelişimi ve Global Örnekleri RAMAZAN EREN TPAO TRAKYA BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ TUGS 2014

2 Doğal Gaz Depolama Tesisleri Depolama Yükümlülüğü MACARİSTAN AVUSTURYA İTALYA TÜRKİYE Üçüncü Taraf Erişimi (Third Party Access) Kapasite Tahsis Yönetimi (Capacity Allocation Mechanism) Kısıt Yönetimi (Congestion Management) Tarife Yapısı

3 MACARİSTAN MACARİSTAN GAZ TÜKETİMİ (Milyar Sm3) YILLAR DOMESTİC ÜRETİM İTHALAT MİKTARI İHRACAT MİKTARI 2,47 2,41 2,35 2,32 2,37 1,86 12,24 9,64 9,61 8,01 8,19 10,17 0,87 0,08 0,22 0,56 0,84 3,42 DEPO DEĞİŞİM 0,71 0,92-0,17-1,33-0,69-0,67 GAZ TÜKETİMİ 13,13 11,04 11,91 11,09 10,41 9,29 İthalat bağımlılığı : % 80 Rusya ya olan ithalat bağımlılığı : % 70 Kaynak:

4 MACARİSTAN MACARİSTAN DOĞAL GAZ DEPOLAMA TESİSLERİ ve KAPASİTELERİ Saha Çalışma Gazı Kapasitesi (Milyar Sm3) Enjeksiyon Kapasitesi (Milyon Sm3/Gün) Geri Üretim Kapasitesi (Milyon Sm3/Gün) 1 Zsana 2,17 17,00 28,00 2 Hajdúszoboszló 1,64 10,30 19,80 3 Pusztaederics 0,34 2,90 3,10 4 Kardoskút 0,28 2,35 3,20 5 Szőreg-1 (Commercial) 0,70 2,70 5,00 5 Szőreg-1 (Strategic UGS) 1,20 10,00 20,00 TOPLAM 6,33 46,45 80,10 Maksimum tüketim (peak day) : 90 Milyon Sm3/day Deponun tüketimi karşılama oranı : % 89

5 MACARİSTAN Depolama Yükümlülüğü Act XL of 2008 on Natural Gas Supply Depolama yükümlülüğü vardır Universal service providers olarak adlandırılan lisans sahipleri için bir önceki yıl tüketilen gazın % 60 ı kadar gazı depolama zorunluluğu vardır

6 MACARİSTAN Üçüncü Taraf Erişimi Düzenlemeye tabi erişim (Regulated rtpa) Yeterli rekabet ortamının bulunmaması (tek firma-mvm Ltd) Depolama şirketi vermiş olduğu tüm servisleri düzenleme kurumuna (HEO) onaylatmak zorundadır. Tarife ile ilgili yönetmeliklerin hazırlanmasından HEO sorumludur.

7 MACARİSTAN Kapasite Tahsis-Kısıt Yönetimi (CAM&CM) Toplam başvuru miktarı < toplam kapasite Toplam başvuru miktarı > toplam kapasite??? Depolama Şirketinin kamusal alana ve evsel tüketicilere servis veren başvuru sahiplerine ve İletim Sistem Operatörüne (TSO) "security of supply " çerçevesinde öncelik vermek zorunluluğu vardır Bu öncelikli başvuru sahiplerinin taleplerinin karşılanmasından sonra diğer talepler değerlendirilmektedir Kısıt yönetiminde pro rata uygulanır (overbooking)

8 MACARİSTAN Servisler ve Ürünler Düzenlemeye tabi bir erişim olmasına rağmen ürün çeşitliliği bulunmaktadır; Temel Ürünler Non-interruptible & Bundled storage service (1 year or long-term) Opsiyonel Ürünler Non-interruptible & Interruptible enjeksiyon ve geri üretim kapasitelerinin ayrı ayrı unbundled olarak sunulduğu servis Storage+ (Commercial Virtual Storage)

9 MACARİSTAN Tarifeler Kaynak:

10 AVUSTURYA AVUSTURYA GAZ TÜKETİMİ (Milyar Sm3) YILLAR DOMESTİC ÜRETİM İTHALAT MİKTARI İHRACAT MİKTARI 1,595 1,737 1,786 1,753 1,886 1,355 10,499 11,449 12,663 14,096 39,625 48,679 2,903 4,124 5,662 4,857 31,935 42,280 DEPO DEĞİŞİM 0,422 0,456-0,739 2,047 0,665-0,680 GAZ TÜKETİMİ 8,769 8,606 9,525 8,946 8,911 8,435 İthalat bağımlılığı : % 80 Rusya ya olan ithalat bağımlılığı : % 75 Kaynak:

11 AVUSTURYA Sayı Saha AVUSTURYA DOĞAL GAZ DEPOLAMA TESİSLERİ ve KAPASİTELERİ Çalışma Gazı Kapasitesi (Milyar Sm3) Enjeksiyon Kapasitesi (Milyon Sm3/Gün) Geri Üretim Kapasitesi (Milyon Sm3/Gün) 1 OMV - Schönkirchen 1,78 15,60 23,04 2 OMV - Tallesbrunn 0,40 3,00 3,84 3 OMV - Thann 0,25 2,76 3,12 4 RAG - Puchkirchen 1,13 12,48 12,48 5 RAG - Haidach 5 0,02 0,48 0,48 6 RAG Aigelsbrunn 0,10 1,20 1,20 7 RAG Nussdorf 0,12 1,45 1,45 8 Astoria - Haidach 0,87 8,00 8,80 9 Gazprom - Haidach 1,73 16,00 17,60 10 E.ON Gas Storage 7 fields 1,73 14,45 21,67 TOPLAM 8,16 76,06 94,38 Maksimum tüketim (peak day) : 55 Milyon Sm3/day Deponun tüketimi karşılama oranı : % 170

12 AVUSTURYA Depolama Yükümlülüğü Austria Natural Gas Act Yasal depolama yükümlülüğü yok

13 AVUSTURYA Üçüncü Taraf Erişimi Müzakereye tabi erişim!! (Negotieted TPA) (Yeterli rekabet) Fiyat, Ürün ve Servisler Depolama Şirketi ve Hizmet Alan arasında serbestçe belirlenir Bütün kullanıcılara eşit şartlarda hizmet vermek zorundadır Standart Ticari Şartları yayımlamak zorundadır Düzenleme Kurumu (E-control ) yıllık piyasa rekabet raporu Ekonomi Bakanlığı >> Düzenlemeye tabi erişim (Regulated TPA)

14 AVUSTURYA Kapasite Tahsis-Kısıt Yönetimi (CAM&CM) Kapasite tahsis methodu first come, first served Toplam başvuru miktarı < toplam kapasite Toplam başvuru miktarı > toplam kapasite??? Kapasite ihale yöntemi ile dağıtılmaktadır (auction) Depolama Şirketi uyguladığı tüm prosedürleri E-control e bildirilir

15 AVUSTURYA Servis/Ürünler OMV ve RAG Bundled Services Enjeksiyon/Geri Üretim/Kapasite Kesintisiz Kesintili Min. 1 Ay Maks. 5 yıl Unbundled Services Min. 1 gün Maks. 5 yıl GAZPROM Bundled Services Long Gazprompack (20 yıl) Booked >>2028 Mid Gazprompack (5 yıl) Short Gazprompack (1 yıl) Unbundled Services Gazprompackadd (1 yıl) EON GAS STORAGE Fixed Products Kesintili/Kesintisiz /15 yıl fixed price Indexed Products Depends market price Monthly Products Yıllık pazarlanamaması durumunda Supplementary products Biomethane storage Short-term trading of capacities

16 AVUSTURYA Tarifeler Negotiated TPA çerçevesinde; Tarifeler depolama şirketi ile hizmet alan arasında serbestçe belirlenir Depolama fiyatları Avrupa Birliği fiyat ortalamasını %20 oranında geçmesi durumunda E-control ün tarife yapılarının belirlenmesine müdahale etme hakkı bulunmaktadır

17 İTALYA İTALYA GAZ TÜKETİMİ (Milyar Sm3) YILLAR DOMESTİC ÜRETİM İTHALAT MİKTARI İHRACAT MİKTARI 9,05 8,08 8,25 8,32 8,56 7,69 76,46 68,88 74,95 69,99 67,36 61,62 0,18 0,12 0,14 0,12 0,14 0,22 DEPO DEĞİŞİM 1,02-0,88 0,52 0,77 1,26-0,59 GAZ TÜKETİMİ 84,31 77,71 82,54 77,42 74,52 69,68 İthalat bağımlılığı : % 90 Rusya ya olan ithalat bağımlılığı : % Kaynak:

18 İTALYA Sayı Saha İTALYA DOĞAL GAZ DEPOLAMA TESİSLERİ ve KAPASİTELERİ Çalışma Gazı Kapasitesi (Milyar Sm3) Enjeksiyon Kapasitesi (Milyon Sm3/Gün) Geri Üretim Kapasitesi (Milyon Sm3/Gün) 1 Collalto (Edison) 0,55 (Commercial) 2 Cellino (Edison) 0,18 (Strategic) 6, Brugherio (Stogit) 4 Settala (Stogit) 5 Sergnano (Stogit) 6 Ripalta (Stogit) 7 Cortemaggiore (Stogit) 8 Minerbio (Stogit) 9 Sabbioncello (Stogit) 11,40 (Commercial) 4,48 (Strategic) ,50 10 Fiume Treste (Stogit) TOPLAM 16,61 136,30 290,50 Maksimum tüketim (peak day) : 466 Milyon Sm3/day Deponun tüketimi karşılama oranı : % 62

19 İTALYA Depolama Yükümlülüğü Legislative Decree No. 164/2000 Yasal depolama yükümlülüğü vardır (Strategic Storage) Avrupa Birliği dışından gaz ithalatı yapan lisans sahipleri için zorunludur Stratejik depo kapasitesi Ekonomi Bakanlığınca (MSE) yıllık olarak belirlenir Stratejik depolamada gazın sahibi depolama şirketidir. İthalat şirketleri kiralama yöntemiyle gazı depolamaktadır

20 İTALYA Üçüncü Taraf Erişimi Regulated TPA (Yeterli rekabet ortamının bulunmaması (Stogit in % 96 pazar payı)) Depolama Operatörleri vermiş olduğu tüm servisleri düzenleme kurumuna (AEEG) onaylatmak zorundadır.

21 İTALYA Kapasite Tahsis-Kısıt Yönetimi (CAM&CM) Kapasite Tahsis Mekanizması >> Capacity Goes with the Customer olarak adlandırılan belirli kesimlere belirli bir depo kapasitesinin ayrılması yöntemidir Buna göre; Strategic Storage Service (ithalat): Avrupa Birliği dışından gaz ithalatı yapan lisans sahibi şirketler için ayrılmıştır Balancing Service (İletim Şirketi): İletim Şirketine sunulan bir servistir Hydrocarbon Storage Services (üretim şirketleri) İtalya sınırları içerisinde doğal gaz üretimim yapan şirketlere sunulan bir servistir Modulation service (diğer satış şirketleri): Evsel müşterilerin önceliği vardır Tüm depolama kapasiteleri Ekonomi Bakanlığı (MSE) yıllık olarak belirler

22 İTALYA Servisler/Ürünler STOGIT & EDISON 2014/2015 Termal Yılı

23 İTALYA Servisler/Ürünler STOGIT & EDISON Tüm servisler unbundled olarak verilir Ürün çeşitliliği bulunmamaktadır 1 yıllık sözleşmeler yapılmaktadır

24 İTALYA Tarifeler Depolama şirketi tarifeyi bilanço tablosuna göre düzenleme kurumu AEEG nin belirlediği kurallar çerçevesinde hazırlar Tarife içerisinde gelirler ikiye ayrılır ; Capacity Charges (sabit giderler + amortisman + yastık gazı) Commodity Charges (operasyon giderleri) AEEG tarifelerde tavan fiyatı (price cap) belirler, tarife uygulamasını depolama şirketine bırakır

25 TÜRKİYE TÜRKİYE GAZ TÜKETİMİ (Milyar Sm3) YILLAR DOMESTİC ÜRETİM İTHALAT MİKTARI İHRACAT MİKTARI 1,01 0,71 0,67 0,76 0,63 0,54 36,95 34,43 38,04 43,90 45,92 45,27 0,44 0,71 0,65 0,71 0,62 0,65 DEPO DEĞİŞİM 0,12 0,26-0,06-0,76 0,68-0,49 GAZ TÜKETİMİ 37,41 34,17 38,12 44,71 45,25 45,64 İthalat bağımlılığı : % 98 Rusya ya olan ithalat bağımlılığı : % Kaynak:

26 TÜRKİYE TÜRKİYE DOĞAL GAZ DEPOLAMA TESİSLERİ ve KAPASİTELERİ Sayı Saha Çalışma Gazı Kapasitesi (Milyar Sm3) Enjeksiyon Kapasitesi (Milyon Sm3/Gün) Geri Üretim Kapasitesi (Milyon Sm3/Gün) 1 Kuzey Marmara (TPAO) 2,25 2 Değirmenköy (TPAO) 0, TOPLAM 2, Maksimum tüketim (peak day) : 200 Milyon Sm3/day Deponun tüketimi karşılama oranı : % 10

27 TÜRKİYE Depolama Yükümlülüğü 4646 Doğal Gaz Piyasası Kanunu Yasal depolama yükümlülüğü vardır İthalat firmaları (% 10)

28 TÜRKİYE Üçüncü Taraf Erişimi Regulated TPA ( (Yeterli rekabet ortamının bulunmaması (TPAO)) Depolama şirketi vermiş olduğu tüm servisleri EPDK ya onaylatmak zorundadır

29 TÜRKİYE Kapasite Tahsis-Kısıt Yönetimi (CAM&CM) Toplam başvuru miktarı < toplam kapasite Toplam başvuru miktarı > toplam kapasite??? Kapasite başvuru miktarına göre pro rata ile dağıtılır

30 TÜRKİYE Servis ve Ürünler TPAO Tüm servisler unbundled olarak verilir Ürün çeşitliliği bulunmamaktadır 1 yıllık sözleşmeler yapılmaktadır

31 TÜRKİYE Tarifeler 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu: " Depolama tarifeleri depolamacı şirketler ile depolama hizmeti alan tüzel kişiler arasında serbestçe belirlenir" Doğal Gaz Piyasası Tarifeler Yönetmeliğinin Geçici 2 nci maddesi: "BOTAŞ ın toplam yıllık ithalat miktarı yıllık ulusal tüketimin yüzde yirmisine düşünceye kadar, mevcut doğal gaz alım ve satış sözleşmelerini kısmi veya bütün olarak devralan tüzel kişiler hariç olmak üzere, doğal gaz piyasası içerisinde rekabetin hiç veya yeterince oluşmadığı durumlarda toptan satış fiyatları Kurul tarafından belirlenebilir. Ülkedeki depolama kapasitesi yeterli seviyeye ulaşıncaya kadar depolamaya ilişkin fiyat ve tarifeler de Kurul tarafından belirlenebilir."

32 TÜRKİYE Tarifeler TPAO Silivri Doğal Gaz Depolama Tesisi Depolama Tarifeleri EPDK tarafından belirlenmektedir. Tarifeler 5 ayrı kalemden oluşmaktadır Kapasite Bedeli Sabit İşletme Giderleri Amortisman Yastık Gazı Finansman Maliyeti Enjeksiyon Bedeli : Enjeksiyon maliyeti Geri Üretim Bedeli : Geri üretim maliyeti Enjeksiyon Gaz Takas Bedeli : Enjeksiyon bedelinin 1/20 sidir Geri Üretim Gaz Takas Bedeli : Geri Üretim Gaz Takas Bedelinin 1/20 sidir

33 KARŞILAŞTIRMA TPA CAM CM ÜRÜNLER MACARİSTAN REGULATED Kamu/Evsel müşteriler öncelikli PRO RATA AVUSTURYA NEGOTIATED "First Come, First Served" AUCTION Bundled/Unbundled Kesintili/Kesintisiz Long/Short Term Bundled/Unbundled Kesintili/Kesintisiz Long/Short Term Fixed/Indexed İTALYA REGULATED "Capacity Goes with the Customer" PRO RATA / AUCTION Unbundled TÜRKİYE REGULATED Öncelik yok PRO RATA Unbundled

34