Yabancı Dil Başarısının Farklı Ölçme Formatları ve Öğrenme Stilleri ile İlişkili Olarak Ölçülmesi

Transkript

1 1050 Yabancı Dil Başarısının Farklı Ölçme Formatları ve Öğrenme Stilleri ile İlişkili Olarak Ölçülmesi Assessing Foreign Language Achievement In Conjunction With Different Assessment Formats And Learning Style Adnan Gülözer Bolu Atatürk Anadolu Lisesi Mehtap Çakan Abant İzzet Baysal Universitesi Abstract The main objective of the research is to investigate whether foreign language achievement differs based on assessment formats being used and learning styles of students. The research was carried out in the academic year with 75 tenth grade high school students. English language achievement was assessed by multiple choices, open ended and structured grid tests. All three achievement tests were developed by the researchers considering objectives of the unit Indoor and Outdoor Activities. To determine the learning styles of the students, the Style Analysis Survey (SAS) developed by Oxford (1993) was applied. The data obtained from the research was analyzed by using descriptive statistics, correlations, and split plot variance analysis. Before the analysis, the scores from the three test formats were transformed to the standard T scale for comparison. It was found that, the achievement with the open ended test did not change according to the learning style. However, kinesthetic students were found to be more successful on multiple choice tests, and visual students were more successful on grid tests. Key Words: Test Formats, Foreign Language Achievement, Learning Style Özet Çalışmanın amacı, öğrencilerin öğrenme stilleri ile farklı test formatlarından elde ettikleri İngilizce başarıları arasında bir etkileşimin olup olmadığını araştırmaktır. Çalışma öğretim yılı Bolu Atatürk Anadolu Lisesi Fen Alanı 10. sınıflarında öğrenim görmekte olan toplam 75 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin İngilizce dersindeki başarılarını ölçmek için aynı kazanımları ölçmeyi amaçlayan çoktan seçmeli, açık uçlu, ve yapılandırılmış grid testleri kullanılmıştır. Öğrencilerin öğrenme stilleri ise 30 maddelik Stil Analiz Ölçeği kullanılmıştır. Veriler karışık ölçümler için iki faktörlü varyans analizi ile test edilmiştir. Üç ayrı testten elde edilen başarı puanları standart T puanına dönüştürülmüştür. Bulgular açık uçlu maddelerde farklı öğrenme stiline sahip öğrencilerin benzer başarı gösterdiği görülmektedir. Ancak, hareketli ve görsel stil gruplarının grid ve çoktan seçmeli yöntem ile yapılan sınavlarda diğer iki gruba göre daha başarılı oldukları görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Test Formatları, Öğrenme Stilleri

2 1051 GİRİŞ Yabancı dil öğrenmenin temel nedenleri, bireylere göre değişen özel amaçlar, farklı kültürlere duyulan ilgi, hedef toplumun bir ferdi olarak yaşamanın gerekliliği, mesleki yaşam içerisinde ilerleme isteği ve okul müfredatlarına bağlı olarak öğrenme zorunluluğu olarak sıralanmaktadır (Harmer, 1991). Uzun yıllar uygulanmış olan dilbilgisi merkezli yaklaşımın yerini günümüzde iletişimsel (Communicative) yaklaşım almaya başlamıştır (Larsen-Freeman, 2000). Bu yaklaşımda tarz olarak İngilizce kullanmayı öğrenmek değil, öğrenme için İngilizce kullanma benimsenmiştir. Bu metotlar yaygın bir biçimde kullanılmakla birlikte, öğrenenlerin hangi öğrenme stiline sahip oldukları çoğu zaman göz önünde bulundurulmamıştır. Öğrenme stiline göre öğretme yapma son zamanlarda dil öğretiminin önemli bir konusu olmuştur (Larsen-Freeman, 2000). Kişiler bilgiyi farklı yollardan alırlar, eğer öğrenci bilgiyi görsel özelliklerle almakta başarılı ancak öğretmeni sözlü anlatım yöntemini benimsemiş ise öğrencinin başarılı olması pek beklenemez. Bu yüzden, öğretmenlerin önce öğrencilerin öğrenme stillerinin farkında olup bu stillere uygun öğretim vermeleri oldukça önemlidir. Yaygın olarak kullanılan ölçme değerlendirme yöntemleri dışında, tespit edilen öğrenme stillerine paralel olarak tamamlayıcı ölçme değerlendirme tekniklerinin kullanılmasının, öğrenme stilleri göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılmasının, dil öğrenme becerilerini artırmak için ne kadar önemli olduğu fark edilmiş ve son yıllarda bu tür çalışmalara hız verilmiştir. Literatürde test formatları ile matematik ve fen bilgisi başarısını araştıran çok miktarda araştırma bulunmuş, ancak test formatları ile yabancı dil başarısını inceleyen az sayıda çalışmaya rastlanmıştır. Çakan (2004) yaptığı araştırmada İlköğretim öğretmenleri en sık çoktan seçmeli maddeleri kullanırken ortaöğretim öğretmenleri yazılı yoklamaları tercih ettikleri sonucuna ulaşmıştır. Ölçme ve değerlendirme terimlerinin çoğu zaman birbirinin yerine kullanıldığı görülmektedir. Ölçme, değerlendirme için gerekli olan sayısal değerlerle ilgilidir ve değerlendirme kavramının gözlem ve veri toplama kısmını içine alır. Ölçmenin temel özelliği, sonuçların sayısal olarak ifade edilmesidir (Özgüven, 1998). Değerlendirme, ölçme sonuçlarını bir ölçütle kıyaslanarak ölçülen nitelik hakkında karara varılmasına denir (Turgut, 1997). Değerlendirmede önemli olan ulaşılan kararın doğruluğudur. Yapılan araştırmalarda öğretmenlerin büyük bir çoğunluğunun ölçme değerlendirmeye yönelik belli konu alanlarında kendilerini yetersiz buldukları ve gelişime ihtiyaç duydukları, daha çok kendilerini yeterli gördükleri ölçme tekniklerini kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır (Daniel ve King, 1998; Güven, 2001; Bıçak ve Çakan 2004; aktaran: Çakan, 2004). Halbuki farklı ölçme tekniklerini kullanmanın, öğrencilerin farklı pencerelerden bakmalarını sağlaması ve farklı öğrenme stiline sahip öğrencilerin başarılarını artırmaları bakımından faydalı olduğu düşünülmektedir. Günümüzde öğretmenler derse hazırlanırken ve ölçme tekniklerini kullanıp değerlendirme yaparken öğrencilerinin öğrenme stilleri, konusunda bilgi sahibi olmaları oldukça önemlidir. Peacock (2001) bu konudaki çalışmasında öğrenme stillerini tanımlamış ve ikinci dil öğreniminde etkisini araştırmıştır. Sonuçta öğretmenlerin öğrenme stillerini göz önüne alarak, öğrencilerini doğru şekilde analiz etmeleri gerektiği ve derslerini bu nokta üzerinde durarak hazırlamaları gerektiğini vurgulamıştır. Bireylerin mevcut öğrenme stillerinin öğrenim hayatına ve başarısına nasıl etki ettiği konusunda birçok araştırma yapılmıştır. Bunlardan biri Garcia ve Hughes (2000) ın araştırmasıdır. Araştırmacının, öğrenme ve düşünme stilleri ile bunların akademik başarıya etkisi isimli çalışmasına, 210 üniversite öğrencisi katılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre; öğrenme stillerinin akademik başarıyı etkilediği bulunmuştur. Diğer bir araştırmada, Drysdale ve arkadaşları (2001), 4546 üniversite birinci sınıf öğrencisi ile öğrenme stillerinin başarıya etkisini araştırmış, araştırılan 19 dersin 11 inde öğrenme stilleri ile akademik başarı arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bu dersler arasında yabancı dil dersi de bulunmaktadır. Ülkemizde de benzer çalışmalar yapılmıştır: Babadoğan (2009), öğretim yılında Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesinde öğretmenlik sertifikası programına katılan İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümünde öğrenim gören 86 öğrenci ile yaptığı çalışmada, öğrencilerin öğrenme tercihlerini incelemiştir. Öğrencilerin öğrenme sırasında ağırlıkla önce görsel sonra işitsel ve hareketli tercihleri olduğu görülmüştür. Bu araştırmada dil öğretiminde, öğrenme stillerine göre eğitim vermenin ve farklı test formatları kullanılarak değerlendirme yapmanın etkililiği vurgulanmaya çalışılmıştır, ayrıca yabancı

3 1052 dilde, öğrencilerin öğrenme stilleri ve farklı ölçme formatları dikkate alındığında başarı düzeylerinin ne yönde ve ne kadar değiştiğini gözlemlemek amaçlanmıştır. Bu çerçevede aşağıdaki soruya yanıt aranmıştır; Araştırma sorusu Öğrencilerin öğrenme stilleri ile farklı test formatlarından elde ettikleri İngilizce başarıları arasında nasıl bir etkileşim vardır? YÖNTEM Bu çalışmada, öğrencilerin öğrenme stillerinin; farklı ölçme yöntemleri ile ölçülen İngilizce başarıları üzerindeki etkisi tespit edilmeye çalışıldığından, bu araştırma ilişkisel tarama modeli türünde bir araştırmadır. Tarama modelleri, mevcut durumu var olduğu şekliyle betimlemeye çalışan araştırma yaklaşımlarıdır. İlişkisel tarama modeli ise iki ya da daha çok sayıdaki değişken arasında birlikte değişim varlığını veya derecesini belirlemeyi amaçlayan araştırma modelidir (Karasar, 2005). Çalışma Grubu Araştırmanın katılımcıları öğretim yılı Bolu Atatürk Anadolu Lisesi Fen Alanı 10. sınıflarında öğrenim görmekte olan toplam 75 öğrencidir. Veri Toplama Araçları Çalışmada biri öğrenme stili ve 3 ü başarı testi olmak üzere 4 veri toplama aracı kullanılmıştır. Öğrencilerin öğrenme stillerini belirlemek üzere 30 maddelik Oxford tarafından geliştirilmiş, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış olan Stil Analiz Ölçeği Style Analysis Survey (SAS) uygulanmıştır. Cronbach-alpha güvenirlik katsayısı.88 olarak rapor edilmiştir. Bu çalışmada ise Cronbach-alpha güvenirlik katsayısı.86 bulunmuştur. Likert tipi bir ölçme aracı olan Stil Analiz Ölçeği, 30 tutum maddesinden oluşmaktadır. Anket, Her Zaman, Sıklıkla, Bazen, Nadiren, Hiçbir Zaman şeklinde beşli derecelendirilerek hazırlanmıştır. Ankette öğrencilerin öğrenme stillerini ortaya çıkartmaya yardımcı olabilecek türden görüşlerini yansıtacak ifadelere yer verilmiştir. Ölçeğin maddeleri görsel boyutu ölçtüğü için bu maddelere verilen cevaplardan elde edilen puan, öğrencinin görsel stil puanı olarak, maddeleri işitsel boyutu ölçtüğü için bu maddelere verilen cevaplardan elde edilen puan, öğrencinin işitsel stil puanı olarak, maddeleri hareketli boyutu ölçtüğü için bu maddelere verilen cevaplardan elde edilen puan, öğrencinin hareketli (kinestetik) stil puanı olarak hesaplanmıştır. En yüksek puan hangi gruptan elde edildiyse o grubun puanı öğrencinin stilini belirlemektedir. Grup puanları arasında 2 ve daha az puan farkı olan öğrenciler baskın olmayan stil grubu olarak sınıflandırılmışlardır. Öğrencilerin İngilizce dersi başarılarını ölçmek için; aynı davranışları ölçmeye yönelik çoktan seçmeli, yapılandırılmış grid ve açık uçlu test teknikleri ile üç ayrı başarı testi hazırlanmış, birer gün ara ile uygulanmıştır. Bu testlerde Anadolu Liseleri 10. sınıflarda okutulan New Bridge to Success Preintermediate kitabı 8. ünitesindeki (Indoor and Outdoor Activities) kazanımlar dikkate alınarak 17 maddelik açık uçlu, 27 maddelik çoktan seçmeli, altı farklı tablodan oluşmuş olan 20 maddelik yapılandırılmış grid sorusuna yer verilmiştir. Hazırlanan testlerde, test hazırlama ilkelerine uygunluğu bakımından ölçme ve değerlendirme uzmanlarının görüşleri alınmıştır. Anlatım ve yazım kurallarına uygunluğu bakımından dil uzmanlarının görüşleri alınmış, öneriler doğrultusunda gerekli düzeltmeler yapılmıştır. Açık uçlu testin bağımsız iki İngilizce öğretmenine puanlatılmıştır. Puanlayıcılar arası güvenirliği 0.98 bulunmuştur. Çoktan seçmeli testte yer alan 27 maddenin ayırt edicilik indeksleri aralığında çıkmıştır. Testin güvenirlik katsayısı 0.50 çıkmıştır.

4 1053 Test sonuçları standart T puanına dönüştürülerek ortalama puanları genel başarı puanı kabul edilmiştir. Verilerin Analizi Öğrencilerin var olan öğrenme stilleri ile farklı ölçme değerlendirme formatları arasındaki etkileşimi belirleyebilmek amacıyla karışık ölçümler için iki faktörlü ANOVA (split plot) kullanılmıştır. BULGULAR VE YORUM Bu bölümde araştırmadan elde edilen bulgulara ve yorumlara yer verilmiştir. Araştırma sorusuna geçilmeden önce betimsel istatistiklere yer verilmiştir. Öğrencilerin çoktan seçmeli, grid ve açık uçlu test tekniği ile elde ettikleri puanlara ait betimsel istatistikler Tablo 1 de verilmiştir. 27 soruluk çoktan seçmeli testten elde edilen ortalama puan:16.62 (s=3.57); 20 soruluk grid testinden elde edilen ortalama puan: (s=9.72); 17 soruluk açık uçlu testten elde edilen ortalama puan: (s=19.39) olarak hesaplanmıştır. Tablo 1. Öğrencilerin Çoktan Seçmeli, Grid ve Açık Uçlu Testlerden Aldıkları Puanlara ait Betimsel İstatistikler Test Türü Soru Sayısı n X s Mak. Min Çarpıklık Basıklık Çoktan Seçmeli , Grid Açık Uçlu İki klasik ve bir tamamlayıcı test tekniği ile elde edilen ham puanlar, kıyaslamanın doğru bir biçimde yapılabilmesi için standart puanlara dönüştürülmüştür. Her üç sınavın sonucu standart T puanına dönüştürüldüğünde çoktan seçmeli, grid ve açık uçlu test tekniği ile elde ettikleri puanlara ait betimsel istatistikler Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2. Çoktan Seçmeli, Grid ve Açık Uçlu Test Tekniğinden Alınan Standart T Puanlarına ait Betimsel İstatistikler Test Türü n X s Mak. Min. Çarpıklık Basıklık Çoktan Seçmeli Grid Açık Uçlu Araştırma Sorusu Öğrencilerin öğrenme stilleri ile farklı test formatlarından elde ettikleri İngilizce başarıları arasında nasıl bir etkileşim vardır? Öğrencilerin öğrenme stilleri ile farklı ölçme değerlendirme formatları arasında etkileşim olup olmadığını belirleyebilmek amacı ile karışık öçlümler için iki faktörlü ANOVA (Split Plot) kullanılmıştır. Stil Gruplarına Göre Farklı Test Formatları İle Elde Edilen Puanlara Ait Ortalama ve Standart Sapma Değerleri Tablo 3 de görülmektedir.

5 1054 Tablo 3. Stil Gruplarına Göre Farklı Test Formatları İle Elde Edilen Puanlara Ait Ortalama ve Standart Sapma Değerleri Değerlendirme formatı Stil grubu n X S Görsel Çoktan seçmeli İşitsel Hareketli Baskın olmayan Görsel Grid İşitsel Hareketli Baskın olmayan Görsel Açık uçlu İşitsel Hareketli Baskın olmayan Tablo 4 incelendiğinde farklı stil grupları için üç değişik ölçme ve değerlendirme formatı ile elde edilen puanlar üzerinde yapılan iki yönlü ANOVA (split plot) analizi sonuçlarına göre, test formatı ile bilişsel stil arasında anlamlı bir etkileşim etkisi vardır [F (6,142) =10.006, p<.001]. Etkileşim etkisinin de anlamlı çıktığı dikkate alındığında öğrencilerin farklı test formatlarında aldıkları puanların, öğrencilerin öğrenme stillerine göre farklılık gösterdiği görülmektedir. Bulgular açık uçlu test yöntemiyle yapılan sınavda elde edilen başarının sahip olunan öğrenme stillerine bağlı olarak değişmediğini, ancak çoktan seçmeli ve grid yöntemi ile yapılan sınavdan elde edilen başarının öğrenme stillerine bağlı olarak değiştiğini ortaya koymaktadır. Hareketli stildeki öğrencilerin çoktan seçmeli testte, diğer gruplara göre daha başarılı olduğu ( X =62.20), görsel stildeki öğrencilerin ise grid testinde daha başarılı oldukları ( X =57.56) görülmektedir. Tablo 4. Farklı Test Formatları İle Elde Edilen Puanlara Ait ANOVA Sonuçları Varyansın Kaynağı Kareler Toplamı (KT) Serbestlik Derecesi (sd) Kareler Ortalaması (KO) F p Denekler arası Stil Grubu Hata Denekleriçi Ölçüm Grup*Ölçüm Hata Toplam

6 1055 SONUÇ Farklı test formatlarının öğrencilerin öğrenme stilleri ile anlamlı bir etkileşim gösterdiği görülmüştür. Başka bir deyişle, öğrencilerin farklı test formatlarında elde ettikleri başarı, sahip oldukları öğrenme stillerine bağlı olarak, çoktan seçmeli ve grid testlerinin lehine anlamlı bir şekilde değişmektedir. Grup ortalamalarına bakıldığında görsel grubun en başarılı olduğu test türü grid, işitsel grubun en başarılı olduğu test türü çoktan seçmeli, hareketli grubun en başarılı olduğu test türü yine çoktan seçmeli, baskın olmayan grubun en başarılı olduğu test türü açık uçlu testtir. Hareketli ve görsel stil gruplarının grid ve çoktan seçmeli yöntem ile yapılan sınavlarda diğer iki gruba göre daha başarılı oldukları görülmektedir. Sonuç olarak, öğrencilerin öğrenme stillerini önceden bilerek derse hazırlık yapma ve sınav hazırlamanın hem dersi daha zevkli ve anlaşılır hale getireceği hem de başarıyı artıracağı söylenebilir. Özellikle klasik yöntemlerle birlikte tamamlayıcı test tekniklerinin de sınavlarda kullanımı, farklı öğrenme stiline sahip olan öğrencilerin başarılarını ortaya koymada rol oynayacak önemli bir unsur olabilmektedir. KAYNAKÇA Babadoğan, C. (2009). İngilizce öğretmenlik sertifika programı öğrencilerinin öğrenme tercihleri. İlköğretim Online, 8(2), Büyüköztürk, Ş. (2006). Veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık. Çakan, M. (2004). Öğretmenlerin ölçme-değerlendirme uygulamaları ve yeterlik düzeyleri: ilk ve ortaöğretim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), Drysdale, M.T., Ross, P. ve Schulz, R.A. (2001). Cognitive learning styles and academic performance in 19 first-year university courses: Successful students versus students at risk. Journal of Education For Students At Risk, 6(3), Garcia, F. C. ve Hughes E. H. (2000). Learning and thinking styles: An analysis of their interrelationship and influence on academic achievement. Education Psychology, 20(4), Harmer, J. (1991). The practice of English language teaching. England: Longman. Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları. Larsen Freeman, D. (2000). Techniques and principles in language teaching. (2nd Edition). Oxford: Oxford University Pres Oxford, R. L. (1993). Instructional implications of gender differences in language learning styles and strategies. Applied Language Learning, 4, Özgüven, İ. E. (1998). Psikolojik testler. Ankara: PDREM yayınları. Peacock, M. (2001). Match or mismatch? Learning styles and teaching styles in EFL. International Journal of Applied Linguistics, 11, Turgut, F. (1997). Eğitimde ölçme ve değerlendirme metotları (10. Baskı). Ankara: Gül Yayınevi.