Ülkemizde ÇED Uygulamaları, Sorunları, Çözüm Önerileri. Nihat Ataman

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ülkemizde ÇED Uygulamaları, Sorunları, Çözüm Önerileri. Nihat Ataman"

Ece Altan
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Ülkemizde ÇED Uygulamaları, Sorunları, Çözüm Önerileri Nihat Ataman 1

2 2 ĠÇERĠK 1. GĠRĠġ 2. ÇEVRESEL ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ 3. ÇED YÖNETMELĠĞĠ 4. HALKIN KATILIMI TOPLANTISI 5. ÇED RAPORU 6. ĠNCELEME DEĞERLENDĠRME KOMĠSYONU 7. ÇED KARARLARI 8. SORUNLAR VE ÖNERĠLER

3 3 GĠRĠġ SÜRDÜRÜLEBĠLĠR KALKINMA Gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karģılama olanaklarını ellerinden almadan; Ģimdiki neslin ihtiyaçlarının karģılanabildiği geliģme sürecidir (World Commission on Environment and Development, 1987). ÇEVRE Çevre; insanların ve diğer canlıların yaģamları boyunca iliģkilerini sürdürdükleri ve karģılıklı olarak etkileģim içinde bulundukları fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel ortamdır.

4 4 GĠRĠġ Tahmin - Önleme Kirlet-Temizle

5 5 ÇEVRESEL ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ (ÇED) Dünyada ABD, 1969, National Environmental Policy Act AB, 1985, European Union Directive (85/337/EEC) on Environmental Impact Assessments Hindistan, 1986 Japonya, 1997 Avustralya, 1999

6 ÇEVRESEL ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ (ÇED) TANIMI: Bir projenin planlaması yapılırken, planlanan faaliyetin gerçekleģmesi ve bunu takiben iģletimi aģamalarında çevreye yapacağı etkilerin ve bu etkilerin

6 6 ÇEVRESEL ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ (ÇED) TANIMI: Bir projenin planlaması yapılırken, planlanan faaliyetin gerçekleģmesi ve bunu takiben iģletimi aģamalarında çevreye yapacağı etkilerin ve bu etkilerin muhtemel sonuçlarının tahmini ve değerlendirilmesi iģlemidir. AMACI: Ekonomik ve sosyal geliģmeye engel olmaksızın, çevre değerlerini ekonomik politikalar karģısında korumak, planlanan bir faaliyetin yol açabileceği bütün olumsuz çevresel etkilerin önceden tespit edilip, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır. Planlama aracı Karar destek mekanizması

7 ÇED 7

8 8 ÇED YÖNETMELĠĞĠ Çevre Kanunu nun 10. maddesi (1983) çevre sorunlarına neden olabilecek bir faaliyetin gerçekleģtirilmesinden önce, kurum, kuruluģ ve iģletmelere, ÇED Raporu/Proje Tanıtım Dosyası hazırlama yükümlülüğü getirmektedir. ÇED Yönetmeliği 10 yıl sonra (1993) çıkarılmıģtır. Çevre ve ġehircilik Bakanlığı (Çevresel Etki Değerlendirmesi, Ġzin ve Denetim Genel Müdürlüğü) ÇED Yönetmeliği 7 Şubat Haziran Haziran Aralık Temmuz Ekim Kasım 2014 *10 adet ÇED Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

9 9 ÇED YÖNETMELĠĞĠ ÇED Raporu: a. EK-1 listesinde yer alan projeler b. Ek-2 listesinde bulunup Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir kararı verilen projeler Proje Tanıtım Dosyası: EK-2 listesinde yer alan projeler

baraj ve göletler Ek-1 Kurulu gücü 10 MW m ve üzeri olan nehir

10 10 ÇED YÖNETMELĠĞĠ Ek-1 Göl hacmi 10 milyon m 3 ve üzeri olan baraj veya göletler Ek-2 Göl hacmi 5 milyon m 3 ve üzeri olan baraj ve göletler Ek-1 Kurulu gücü 10 MW m ve üzeri olan nehir tipi santraller Ek-2 Kurulu gücü 1-10 MW m arasında olan nehir tipi santraller

11 11 ÇED YÖNETMELĠĞĠ Ek-1 Otoyollar ve devlet karayolları Ek-2 20 km ve üzeri çevre yolları, Ġl yolları Ek-1 Pist uzunluğu m ve üzeri olan havaalanları Ek-2 Havaalanları (Ek-1 listesinde yer almayanlar)

12 ÇED YÖNETMELĠĞĠ Ek-1 25 hektar ve üzeri çalıģma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık iģletmeler 400.

12 12 ÇED YÖNETMELĠĞĠ Ek-1 25 hektar ve üzeri çalıģma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık iģletmeler ton/yıl ve üzeri kırma, eleme, yıkama ve cevher hazırlama iģlemlerinden en az birini yapan tesisler Ek-2 Madenlerin çıkarılması (Ek-1 de yer almayanlar) Kırma-eleme-yıkama tesisleri (Ek- 1 de yer almayanlar)

13 13 ÇED YÖNETMELĠĞĠ Ek-1 Toplam ısıl gücü 300 MWt ve daha fazla olan termik güç santralleri ile diğer yakma sistemleri Ek-2 Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su elde edilmesi için kurulan endüstriyel tesisler, (Toplam ısıl gücü 20 MWt- 300 MWt arası olanlar)

14 ÇED YÖNETMELĠĞĠ 14

15 ÇED YÖNETMELĠĞĠ Madde 6: Bu Yönetmeliğe tabi projeler için Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararı alınmadıkça bu projelere hiçbir

Değildir kararı alınmaksızın baģlanan faaliyetler ise mahallin en büyük mülki amiri tarafından süre verilmeksizin durdurulur.

15 15 ÇED YÖNETMELĠĞĠ Madde 6: Bu Yönetmeliğe tabi projeler için Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararı alınmadıkça bu projelere hiçbir teģvik, onay, izin, ve yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma baģlanamaz ve ihale edilemez Madde 19: ÇED Olumlu kararı alınmaksızın baģlanan faaliyetler Bakanlıkça, ÇED Gerekli Değildir kararı alınmaksızın baģlanan faaliyetler ise mahallin en büyük mülki amiri tarafından süre verilmeksizin durdurulur. "ÇED Olumlu" ya da "ÇED Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça yatırıma iliģkin durdurma kararı kaldırılmaz. ÇED Olumlu" ya da "ÇED Gerekli Değildir" kararı alınmaz ise, yatırımcı faaliyet alanını eski haline getirmekle yükümlüdür sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümlerine göre iģlem tesis edilir.

16 ÇED YÖNETMELĠĞĠ MADDE 14 (4) "ÇED Olumlu" kararı verilen proje için yedi (7) yıl içinde mücbir sebep bulunmaksızın yatırıma baģlanmaması durumunda "ÇED Olumlu" kararı geçersiz sayılır. MADDE 16-(3) ÇED Gerekli Değildir kararı verilen proje için beģ (5) yıl içinde mücbir sebep bulunmaksızın yatırıma baģlanmaması durumunda ÇED Gerekli Değildir kararı geçersiz sayılır. GEÇĠCĠ MADDE 2 (1) 23/6/1997 tarihinden önce kamu yatırım programına alınmıģ olup, 29/5/2013 tarihi itibariyle üretim veya iģletmeye baģlamıģ olan projeler ile bunların gerçekleģtirilmesi için zorunlu olan yapı ve tesisler Çevresel Etki Değerlendirmesi kapsamı dıģındadır. GEÇĠCĠ MADDE 3 (1) Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin ilk yayım tarihi olan 7/2/1993 tarihinden önce üretime ve/veya iģletmeye baģladığı belgelenen projeler Çevresel Etki Değerlendirmesi kapsamı dıģındadır.

HALKIN KATILIMI TOPLANTISI Halkı yatırım hakkında bilgilendirmek, projeye iliģkin görüģ ve önerilerini almak üzere; Bakanlıkça yeterlik verilmiģ kurum/kuruluģlar ve proje sahibinin katılımı

17 HALKIN KATILIMI TOPLANTISI Halkı yatırım hakkında bilgilendirmek, projeye iliģkin görüģ ve önerilerini almak üzere; Bakanlıkça yeterlik verilmiģ kurum/kuruluģlar ve proje sahibinin katılımı ile Bakanlıkça belirlenen tarihte, projeden en çok etkilenmesi beklenen ilgili halkın kolaylıkla ulaģabileceği Valilikçe belirlenen merkezi bir yer ve saatte Halkın Katılımı Toplantısı düzenlenir.

18 HALKIN KATILIMI TOPLANTISI

19 HALKIN KATILIMI TOPLANTISI

20 ÇED RAPORU ÇED raporunun içeriği her projeye özgü Bakanlıkça verilen format çerçevesinde belirlenir. Genel olarak Ģu bölümlerden oluģur: BÖLÜM 1: PROJENĠN TANIMI VE ÖZELLĠKLERĠ BÖLÜM 2: PROJE YERĠ VE ETKĠ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLĠKLERĠ BÖLÜM 3: PROJENĠN EKONOMĠK VE SOSYAL BOYUTLARI BÖLÜM 4: PROJE KAPSAMINDA PLANLANAN ÜNĠTELER VE PROJENĠN TEKNĠK ÖZELLĠKLERĠ BÖLÜM 5: PROJENĠN ĠNġAAT VE ĠġLETME AġAMASINDA ÇEVRESEL ETKĠLERĠ VE ALINACAK ÖNLEMLER KAPSAMINDAKĠ FAALĠYETLERĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ BÖLÜM 6: PROJENĠN ALTERNATĠFLERĠ BÖLÜM 7: ĠZLEME PROGRAMI BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI BÖLÜM 9: SONUÇLAR

ĠNCELEME VE DEĞERLENDĠRME KOMĠSYONU Projenin özelliği ve yerine bağlı olarak Bakanlıkça belirlenir Çevre ve ġehircilik Bakanlığı birimleri Diğer bakanlıkların ilgili birimleri Ġlgili Valilik

21 ĠNCELEME VE DEĞERLENDĠRME KOMĠSYONU Projenin özelliği ve yerine bağlı olarak Bakanlıkça belirlenir Çevre ve ġehircilik Bakanlığı birimleri Diğer bakanlıkların ilgili birimleri Ġlgili Valilik birimleri Belediye BaĢkanlıkları Proje Sahibi DanıĢman Firma Salt çoğunluk ile toplanır. Komisyon üyeleri, temsil ettikleri merkezi ve yerel kurum/kuruluģları ilgilendiren konulardaki yetki, görev ve sorumlulukları çerçevesinde görevlendirilirler; kurum/kuruluģları adına görüģ bildirirler.

22 ĠDK Entegre Termik Santral ÇED Ġzin ve Denetim Genel Müdürlüğü (BaĢkan) Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Atık Yönetimi Dairesi BaĢkanlığı Deniz ve Kıyı Yönetimi BaĢkanlığı Hava Yönetimi Dairesi BaĢkanlığı Su ve Toprak Yönetimi Dairesi BaĢkanlığı Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğü DSĠ Genel Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü Meteoroloji Genel Müdürlüğü Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Tersane ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğü BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığı Valilik Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü Yatırım Ġzleme ve Koordinasyon BaĢkanlığı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü Ġl Halk Sağlığı Müdürlüğü Ġl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü Raporu Hazırlayan Firma Proje Sahibi Maden ÇED Ġzin Denetim Genel Müdürlüğü (BaĢkan) Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Atık Yönetimi Dairesi BaĢkanlığı Hava Yönetimi Dairesi BaĢkanlığı Su ve Toprak Yönetimi Dairesi BaĢkanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğü MTA Genel Müdürlüğü DSĠ Genel Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü Meteoroloji Genel Müdürlüğü Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığı Valilik Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü Yatırım Ġzleme ve Koordinasyon BaĢkanlığı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl Müdürlüğü Ġl Halk Sağlığı Müdürlüğü Ġl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü Raporu Hazırlayan Firma Proje Sahibi

23 ÇED KARARLARI 23

24 ÇED KARARLARI 24

25 25 ÇED Firmaları Belge alan firmalar «gerekli tüm tedbirler alınacaktır» «mer i mevzuata uyulacaktır» ÇED yapan firmalar Etüt, araģtırma, tahmin, modelleme Baskı-etki analizi, senaryo, önlem

26 26 ÖNERĠLER Mevzuat odaklı değil bilimsel/teknik odaklı yürütülmesi DanıĢma/BilirkiĢi kurulunun oluģturulması Etkin halkın katılımı Sosyal etki değerlendirmesinin güçlendirilmesi Kümülatif etki değerlendirmesinin güçlendirilmesi Karar merciinin bağımsız olması Ġdari kapasitenin artırılması Etkin izleme

27 27

Benzer belgeler

AÇIKLAMA AYNI AYNI AYNI. c) Çevresel Etki Değerlendirmesi kapsamına giren projelerin inģaat, iģletme ve iģletme sonrası izlenmesi ve denetlenmesini,

AÇIKLAMA AYNI AYNI AYNI. c) Çevresel Etki Değerlendirmesi kapsamına giren projelerin inģaat, iģletme ve iģletme sonrası izlenmesi ve denetlenmesini, BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinde uyulacak idari ve teknik usul ve esasları düzenlemektir. Kapsam