Kardiyoloji kliniğinde yatan hastaların akılcı ilaç kullanımı konusundaki tutumları

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Kardiyoloji kliniğinde yatan hastaların akılcı ilaç kullanımı konusundaki tutumları"

Transkript

1 Araştırma / Research Article TAF Prev Med Bull 2015;14(2): Kardiyoloji kliniğinde yatan hastaların akılcı ilaç kullanımı konusundaki tutumları [Inpatients attitudes towards the rationale use of drugs at a cardiology ward] ÖZET AMAÇ: Tanımlayıcı nitelikteki bu çalışma ile GATA Kardiyoloji kliniğinde yatan hastaların akıllı ilaç kullanımına yönelik tutumlarının ölçülmesi amaçlanmıştır. YÖNTEM: T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından oluşturulan Akılcı İlaç Kullanımı anketi uygulanmıştır. Araştırma süresince yatan hastaların tamamına ulaşılmaya çalışmış ve 121 hastaya anket uygulanabilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 15.0 programı kullanılmış, tanımlayıcı istatistikler; ortalama, standart sapma ve frekans olarak verilmiştir. Gruplar arası karşılaştırmalarda kikare testi kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık için p<0.05 kabul edilmiştir. BULGULAR: Araştırma kapsamındaki hastaların yaş ortalaması 29,3±16,4 yıl olup, %68,6 sı erkektir. %49,6 sının bir tedavi sonrası artan ilaçları tekrar kullanmak üzere evde sakladığı, %87,6 sının ilacın yan etkileri görüldüğünde hekime başvurduğu görülmüştür. Kadınların %42,1 inin, evlilerin ise %36,2 sinin reçetesiz ağrı kesici kullandığı gözlemlenmiştir. Ayrıca reçetesiz ağrı kesici kullanım tutumu ile cinsiyet ve medeni durum arasında istatistiksel anlamlı ilişki bulunmuştur. SONUÇ: Araştırmamızdaki katılımcıların akılcı ilaç kullanımı konusundaki tutumları Türkiye de daha önce yapılan araştırmalara göre daha olumlu bulunmuştur. Bu farkın katılımcıların eğitim seviyesinin yüksek olmasından ve büyük çoğunluğunun kronik veya doğumsal kalp hastası olmaları sebebiyle uzun süreli ilaç kullanma zorunluluğundan kaynaklandığı değerlendirilmektedir. SUMMARY AIM: This descriptive survey purposed to evaluate inpatients attitudes towards the rationale use of drugs at a cardiology ward in GATA. METHODS: Rational Drug Use Questionnaire designed by T.C. Health Ministry was performed. The patients hospitalized during the research period were tried to be reached and 121 inpatients completed the questionnaire. SPSS 15.0 program was used for data evaluation. Descriptive statistics were indicated with mean, standard deviation, frequency. Pearson's Chi-Square Test was used for comparison of groups. Statistical significance at p<0.05 was adopted. RESULTS: Mean age of patient surveyed was 29.3±16.4 year and 68.6% of the patients were male. It was seen that 49.6% of the patients reserved residual drugs of a treatment at home to reuse, 87.6% of the patients applied to a physician when drug side effect was seen. 42.1% of female and 36.2% of married participants were seen to use painkiller without prescription. Additionally, significant relationship was observed between attitude of using painkiller without prescription and gender, marital status. CONCLUSION: Our research participants attitudes towards rational drug use found more positive than previous researches performed in Turkey. It is assessed this difference resulted from participant s high education level and participants obligation to use drugs for long time because most of them had chronic or congenital heart disease. Gönderme Tarihi/Date of Submission: , Kabul Tarihi/Date of Acceptance: Uğur Uğrak, Abdulkadir Teke, Necmettin Cihangiroğlu, Yasin Uzuntarla GATA Sağlık Hizmetleri Yönetimi BD.Bşk.lığı Anahtar Kelimeler: İlaç, Akılcı İlaç, Kardiyoloji Key Words: Drug, Rational Drug Use, Cardiology Sorumlu yazar/ Corresponding author: Yasin Uzuntarla, GATA Sağlık Hizmetleri Yönetimi BD.Bşk.lığı yuzuntarla@gata.edu.tr DOI: /pmb GİRİŞ İnsanlar sağlıklarına kavuşabilmek için bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde ilaç kullanımına başvurmaktadırlar. Günümüzde ilacın kolay temini, gelişen medya sayesinde doğru olup olmadığına bakmaksızın bilgiye hızlı ulaşma, değişen sağlık politikaları gibi unsurlar insanları daha fazla, daha bilinçsiz, hatta kendi kendine ilaç tüketir hale getirmiştir. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye de de kıt sağlık kaynaklarının önemli bir kısmını ilaç harcamaları oluşturmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) nün 2009 yılı verilerine göre kişi başı yapılan sağlık harcamalarının yüksek gelirli ülkelerde %16 sını, orta gelirli ülkelerde %24 ünü, düşük gelirli ülkelerde ise %29 unu ilaç harcamaları oluşturmaktadır (1). Verilerden anlaşılacağı üzere geri kalmış ülkeler ilaca daha fazla kaynak ayırmaktadırlar. Dünya Sağlık Örgütü nün tahminlerine göre dünya genelinde ilaçların %50 den fazlası uygunsuz şekilde reçete edilmekte, satılmakta ve dağıtılmaktadır. Bunu yanı sıra hastaların %50 si ilaçlarını düzgün olarak almamaktadır. Bir taraftan bu kadar gereksiz ve fazla ilaç kullanımı varken, diğer 137

2 taraftan dünya nüfusunun üçte birine yakını temel ilaçlara erişim sağlayamamaktadır (2). Ancak ilaç basit bir tüketim malzemesi olmayıp temel sağlık hakkının yerine getirilmesi için gerekli bir araç olarak ele alınmalı, ilaç kullanımı akılcı politikalara dayandırılmalıdır. Dünya Sağlık Örgütü, 1985 yılında Nairobi de düzenlenen bir toplantıda akılcı ilaç kullanımını (AİK) hastaların ilaçları klinik gereksinimlerine uygun biçimde, kişisel gereksinimlerini karşılayacak dozlarda, yeterli zaman diliminde, kendilerine ve topluma en düşük maliyette almaları için uyulması gereken kurallar bütünü olarak tanımlamıştır (3). Akılcı olmayan ilaç kullanımı, ülkemiz de dahil olmak üzere gelişmekte olan ülkelerde en temel sağlık sorunlarından biridir ve üstesinden gelinmesi güç bir alışkanlıktır. Gelişmekte olan ülkelerde sınırlı sayıda olan akılcı olmayan ilaç kullanımı örneklerinin belirlediği en temel sorunlar; gereğinden fazla ilaç reçete edilmesi, ilaçların yanlış biçimde kullanılması, gereksiz yere pahalı ilaç kullanımı ve gereksiz yere antibiyotik tüketimi olarak belirlenmiştir (4) yıllarında gerçekleştirilen Türkiye Ulusal Sağlık Hesapları Araştırması na göre, ülkemizin 2000 yılı için toplam ilaç ve dayanıksız tıbbi tüketim malzemesi harcaması 2 milyar 763 milyon TL (4,4 milyar ABD Doları) olarak hesaplanmıştır. Buna göre toplam ilaç ve tıbbi tüketim malzemesi harcamasının, toplam sağlık harcamasındaki payı %33,5 dir (5). Türkiye de 2009 yılı Sosyal Güvenlik Kurumunun toplam harcamalarının %45,7 sini ilaç harcamaları oluştururken, toplam kamu sağlık harcamalarının %24,7 sini oluşturmaktadır (6). Avrupa ülkelerinde sağlık harcamalarının %10-15 i ilaç harcamalarına ayrılırken, Türkiye de bu oran %40 civarındadır (7). Akılcı olmayan ilaç kullanımının neden olduğu, ilaca ulaşamama ve uygun dozlarda kullanmama gibi olumsuzluklar kronik hastalıklarda ve çocukluk hastalıklarında ciddi mortalite ve morbidite ile sonuçlanmaktadır. Ayrıca uygun olmayan ilaç kullanımı ve fazla kullanımı da kaynakların israfına yol açmakta ve antimikrobiyal direnci de artırmaktadır (2). Akılcı ilaç kullanımının hekim, hasta, eczacı, ilaç firması gibi birçok boyutu bulunmaktadır. Genellikle akılcı ilaç kullanımı ile ilgili çalışmalar hekim boyutu ile ilgili olmakla beraber Türkiye de hasta boyutu ile ilgili farklı çalışmalar (4,5,7) yapılmıştır. Önemli sağlık sorunlarına yol açan ve kıt kaynakların rasyonel olmayan şekilde kullanımına neden olan akılcı olmayan ilaç kullanımının kardiyoloji kliniğindeki yatan hastalarda çeşitli boyutları ve sosyodemografik özellikleriyle incelenmesi araştırmanın amacını oluşturmaktadır. GEREÇ YÖNTEM Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışma 1 Nisan - 30 Mayıs 2013 tarihleri arasında GATA Kardiyoloji Kliniğinde yatan hastalar üzerinde yapılmıştır. Bu hastaların büyük çoğu kronik veya doğumsal kalp hastalarından oluşmaktadır. Araştırma tanımlayıcı nitelikte olduğu için örneklem seçilmemiş olup, ilgili tarihler arasında GATA Kardiyoloji Kliniğinde yatarak tedavi gören ve araştırmaya katılmayı kabul eden 121 hasta üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmacı tarafından hastalara çalışmanın amacı açıklandıktan sonra çalışmaya katılmayı kabul edenlerin kimlik bilgileri sorgulanmadan onayları alınmış ve Sağlık Bakanlığı hastanelerinde uygulanan anket formunu doldurmaları istenmiş ve kontrol edilerek geri alınmıştır. Sağlık Bakanlığı hastanelerinde de kullanılan anket formunda; cinsiyet, yaş, öğrenim durumu, çalıştığı sektör gibi sosyodemografik özellikler ile akılcı ilaç kullanımı kapsamında tutum ve davranışlar ile ilgili 28 soru yer almakta olup, sürekli ilaç kullanma zorunluluğunda olan kardiyoloji yatan hastalarının akılcı ilaç tutumlarına yönelik daha uygun olduğu değerlendirilen 12 si kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 15.0 programı kullanılmış, tanımlayıcı istatistikler; ortalama, ± standart sapma ve frekans olarak verilmiş, gruplar arası karşılaştırmalarda ki-kare testi kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık için p<0.05 kabul edilmiştir. Araştırma öncesinde GATA Etik Kurulu ve Anket Kurulu izinleri alınmıştır. Araştırmada kullanılan anketin daha önce Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde uygulandığı, düşüncesi ile ön deneme yapılmamıştır. Araştırmanın bir askeri hastanede yapılması sebebiyle katılımcıların yarısından fazlasının cinsiyetinin erkek olması çalışmanın sınırlılığı olarak sayılmaktadır. BULGULAR Araştırma kapsamındaki toplam 121 yatan hastanın; yaş ortalamasının 29,3±16,4 yıl (yaş aralığı 20-80yıl), %68,6 sının (n=83) kadın, 138

3 %57 sinin (n=69) evli, % 34,7 sinin ise (n=41) lise mezunu olduğu görülmüştür (Tablo1). Tablo 1. Katılımcıların sosyodemografik özelliklerine göre dağılımları. Sayı (n=121) Yüzde (%) Cinsiyet Erkek 83 68,6 Kadın 38 31,4 Medeni Hal Evli 69 57,0 Bekar 48 39,7 Dul 4 3,3 Öğrenim Durumu İlkokul 17 14,4 Ortaokul 17 14,4 Lise 41 34,7 Lisans 31 26,3 Lisansüstü 12 10,2 Katılımcıların ilaç bulundurma ve kullanmalarına yönelik sorulara verdikleri cevaplar Tablo 2 de görülmektedir. Buna göre; Aile bireylerinin bir tedavi sonrası artan kalan ilaçlarını ne yaparsınız?" sorusuna hastaların %49, 6 sının (n=60), gerektiği zaman kullanmak üzere saklarım cevabını verdiği, ancak %22,3 gibi (n=27) önemli bir bölümünün çöpe atarım cevabını verdiği, Evinizde hiç kullanılmamış veya yarım kalmış ortalama kaç kutu ilaç vardır? sorusuna hastaların %44,6 sının (n=54) 1-5 kutu, % 30,6 sının hiç yok, %13,2 sinin 6-10 kutu ve %11, 6 sının ise 10 kutudan fazla olduğu cevabını verdikleri, Evde bulundurmuş olduğunuz ilaçları tekrar kullanmak istediğinizde kimden bilgi alırsınız? sorusuna katılımcıların %43,3 ünün (n=52) hekimden bilgi aldığını belirttiği, Hekime muayene olmadan eczaneden ilaç alır mısınız? sorusuna katılımcıların %27,3 ünün (n=33) evet cevabını verdiği, Komşularınız ve/veya yakınlarınızın tavsiyesi ile ilaç kullanır mısınız veya doktorunuzdan reçete ister misiniz? sorusuna ise hastaların %31,42 ünün (n=38) evet cevabını verdikleri anlaşılmıştır. Tablo 2. Katılımcıların İlaç bulundurma ve kullanmalarına ilişkin sorulara verdikleri yanıtların dağılımı. Sorular ve Yanıtları Aile bireylerinin bir tedavi sonrası artan kalan ilaçlarını ne yaparsınız? Evinizde hiç kullanılmamış veya yarım kalmış ortalama kaç kutu ilaç vardır? Evde bulundurmuş olduğunuz ilaçları tekrar kullanmak istediğinizde kimden bilgi alırsınız? Hekime muayene olmadan eczaneden ilaç alır mısınız? Komşularınız ve/veya yakınlarınızın tavsiyesi ile ilaç kullanır mısınız veya doktorunuzdan reçete ister misiniz? Sayı (n=121) Yüzde (%) Gerektiği zaman kullanmak üzere saklarım 60 49,6 Sağlık kuruluşuna veririm 27 22,3 Çöpe atarim 27 22,3 Eczaneye veririm 2 1,7 Tuvalete atarım 1 0,8 Diğer 4 3,3 Hiç yok 37 30, , ,2 10 dan fazla 14 11,6 Hekim 52 43,3 Eczacı 14 11,7 Hemşire, sağlık görevlisi 2 1,7 Tanıdık 8 6,7 Kimseden bilgi almam 41 34,2 Diğer 3 2,5 Evet 33 27,3 Hayır 88 72,7 Evet 38 31,4 Hayır 83 68,

4 Tablo 3. Hastalık veya sağlık problemi olduğunda katılımcıların ilaç temini ve kullanımına yönelik tutum ve davranışları. Sayı ( n=121) Yüzde (%) Hastalık durumunda ne yaparsınız? Hekime danışırım ,3 Eczacıya danışırım 1 0,8 Sağlık personeline danışırım 5 4,1 Tanıdığa danışırım 2 1,7 Bitkisel yöntem kullanırım 2 1,7 Evdeki ilaçları kullanırım 2 1,7 Benzer hastalığı geçirmiş olanlarınkini kullanırım 1 0,8 Hekime giderken daha önce kullanmış olduğunuz ilaçlar ve varsa kronik hastalıklarınıza ait raporlarınız hakkında hekimi bilgilendirir misiniz? Evet ,4 Hayır 8 6,6 Hekimin vermiş olduğu ilaçları ne şekilde kullanırsınız? İlaç bitene kadar kullanırım 44 36,4 Şikâyetim gecene kadar kullanırım 20 16,5 Hekim veya eczacı önerdiği sürece kullanırım 57 47,1 Şikâyetleriniz üzerine muayene olmadan, kendi başınıza antibiyotik kullanır mısınız? Evet kullanırım 28 23,1 Evet, ama iyi hissettiğimde bırakırım 20 16,5 Hayır, muayene olmadan kullanmam 73 60,3 İlacın yan etkileri ile karşılaşırsanız nasıl davranırsınız? Hekime Başvururum ,6 Eczacıya Başvururum 5 4,1 Sağlık Personeline Başvururum 4 3,3 Kendim çözerim 4 3,3 Hiçbir şey yapmam 2 1,7 Basında reklamı yapılan ürünleri tedavi amacıyla kullanır mısınız? Hekime danışarak kullanırım 27 22,3 Eczacıya danışarak kullanırım 1 0,8 Kullanan tanıdığıma sorar kullanırım 9 7,4 Kullanmam 84 69,4 Ağrı kesici ihtiyacınız olduğunda ilacı nasıl temin edersiniz? Reçete ile eczaneden 72 59,5 Reçetesiz eczaneden 36 29,8 Komşudan, tanıdıktan 5 4,1 Marketten 8 6,6 Tablo 3 de, katılımcıların hastalık veya sağlık problemleri olduğunda ilaç kullanımına yönelik tutum ve davranışlarına ilişkin verdikleri yanıtların dağılımları görülmektedir. Buna göre; Herhangi bir hastalık durumunda, hastaların %89,3 ünün (n=108) hekime danıştıklarını ifade ettikleri, Hastaların %93,4 ünün (n=113), hekime giderken daha önce kullandıkları ilaçlar ve varsa kronik hastalıklarına ilişkin raporlar hakkında hekimi bilgilendirdiği, Hastaların %16.5 inin (n=20), verilen ilaçları, şikayetleri geçene kadar kullandığını, daha sonar bıraktığını belirttiği, 140 Muayene olmadan kendi başınıza ilaç kullanır mısınız? sorusuna, hastaların %23.1 nin (n=28) Evet cevabını verdiği, Kullanılan ilaçların herhangi bir yan etkisi görüldüğünde katılımcıların %87,6 sının (n=106) hekime başvuracağını ifade ettiği, Medyada reklamı yapılan ilaçları kullanma eğilimlerini belirlemeye yönelik soruya hastaların %22,3 ünün (n=27) Evet cevabını verdiği, Ağrı kesici ihtiyacı olan hastaların %29,8 inin (n=36), reçetesiz olarak doğrudan eczaneden temin etme eğilimi gösterdiği tespit edilmiştir.

5 Tablo 4. Cinsiyetlerine göre katılımcıların, hekim tarafından verilen ilaçları kullanma alışkanlıkları Cinsiyet Erkek (n=83) Kadın (n=38) İlaç bitene kadar kullanırım n (%) Şikâyetim geçene kadar kullanırım n (%) Hekim veya eczacının önerdiği sürece kullanırım n (%) 37 (44,6) 12 (14,5) 34 (40,1) 7 (18,4) 8 (21,1) 23 (60,5) p=0.021 Tablo 4 de, cinsiyetlerine göre katılımcıların, hekim tarafından verilen ilaçları kullanma alışkanlıklarına yönelik bulgular görülmektedir. Buna göre; Erkek hastaların %40,1 inin (n=34), hekim veya eczacının önerdiği sürece kullandığını belirttiği, bu oranın kadın hastalarda %60,5 e (n=23) yükseldiği, Erkek hastaların %44,6 sının (n=37), ilaç bitene kadar kullandığını, bu oranın kadın hastalarda %18,4 e (n=7) düştüğü tespit edilmiştir. Tablo 5 de, katılımcıların cinsiyet ve medeni durumlarına göre muayene olmadan antibiyotik kullanma davranışlarına ait veriler görülmektedir. Buna göre; Erkek hastaların %27,7 sinin (n=23), muayene olmadan antibiyotik kullanmasına rağmen kadın hastaların %13,2 sinin (n=5) muayene olmadan antibiyotik kullandığı, Dolayısıyla, muayene olmadan antibiyotik kullanma bakımından, erkek ve kadın hastalar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığın (p=0,001) olduğu, Benzer bir farklılığın da, bekar hastalar ile evli hastalar arasında tespit edildiği, bekar hastaların, evli olanlara nazaran, muayene olmadan antibiyotik kullanma eğilimi gösterdikleri anlaşılmıştır. Ağrı kesici ihtiyacınız olduğunda ilacı nasıl temin edersiniz? sorusuna katılımcıların vermiş oldukları cevaplardan hareketle yapılan istatistiksel analizler Tablo 6 da görülmektedir. Buna göre; Erkek katılımcıların %24,1 i (n=20), kadın katılımcıların ise %42,1 nin, reçetesiz olarak eczaneden temin ettikleri, Evli olan katılımcıların %36,2 si (n=25), bekâr katılımcıların ise %20,8 inin (n=10) reçetesiz olarak eczaneden temin ettikleri görülmüştür. Dolayısıyla; hem cinsiyetlerine ve hem de medeni durumlarına göre hastaların ağrı kesici temin davranışları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığın olduğu tespit edilmiştir. Tablo 5. Katılımcıların cinsiyet ve medeni durumlarına göre muayene olmadan antibiyotik kullanım durumları. Evet kullanırım Evet, ama iyi hissettiğimde bırakırım Hayır, muayene olmadan kullanmam Cinsiyet Erkek (n=83) n (%) 23 (27,7) 19 (22,9) 41 (49,4) Kadın (n=38) n (%) 5 (13,2) 1 (2,6) 32 (84,2) Medeni durum Evli (n=69) n (%) 11 (15,9) 17 (24,6) 41 (59,4) Bekar (n=48) n (%) 17 (33,3) 3 (6,3) 54 (60,4) p değeri

6 Tablo 6. Katılımcıların cinsiyet ve medeni durumlarına göre ağrı kesici temin durumları. Cinsiyet Erkek (n=83) Kadın (n=38) Medeni durum Evli (n=69) Bekar (n=48) Dul (n=4) Reçete ile eczaneden Reçetesiz eczaneden Komsudan tanıdıktan Marketten n (%) 50 (60,2) 20 (24,1) 5 (6,0) 8 (9,6) n (%) 22 (57,9) 16 (42,1) 0 (0,0) 0 (0,0) n (%) 43 (62,3) 25 (36,2) 1 (1,4) 0 (0,0) n (%) 26 (54,2) 10 (20,8) 4 (8,3) 8 (16,7) n (%) 3 (75,0) 1 (25,0) 0 (0,0) 0 (0,0) p değeri TARTIŞMA Akılcı ilaç kullanımı sürecine dâhil olan basamaklar ele alındığına, ilaç uygulama hataları; hekim, hasta birey, hemşire, üretici firma ve eczane kaynaklı olarak sınıflandırılabilir (5,8). Çalışmamızda hastalardan kaynaklanabilecek akılcı olmayan ilaç kullanım hataları üzerinde durulmuştur. Geçmişte insanlar sağlıkları bozulduğu veya bozulduğunu düşündükleri zaman hekime müracaat etmenin yanı sıra alternatif yöntemleri denerler veya sorunun geçmesini beklerlerdi. Günümüzde gelişen teknoloji ve sağlık hizmetlerine ulaşımın kolaylaşması gibi gelişmelerin sonucu olarak hastalık esnasında kişilerin bir sağlık kuruluşuna veya hekime müracaat etmeleri beklenmektedir. Ancak insanların her zaman rasyonel davranmadıkları da bir gerçektir. Konu ile ilgili olarak Özçelikay tarafından yapılan bir araştırmada (9); katılımcıların %56,6 sının, hastalandıklarında ilk olarak hekime müracaat ettikleri ortaya konulmuştur. Bu oran Çalıkoğlu nun (7) çalışmasında %25, Yapıcı ve arkadaşlarının (5) çalışmasında %75,7, araştırmamızda ise %89,3 olarak bulunmuştur. Günümüzde sağlık hizmetlerine erişimin kolaylaşmasının yanında ilaç fiyatlarının düşmesi ve ilaç politikalarındaki eksikler sonucunda ilaçlar kolay ulaşılabilir durumdadır. Ayrıca bireyler mevcut rahatsızlıkları ile ilgili bilgilere doğruluğuna bakmaksızın internetten kolaylıkla ulaşabilmektedirler. Bu gelişmelerin yanında hastanelerden alınan katkı payları bireyleri internet bilgilerine veya geçmiş tecrübelerine dayanarak ya ilacı eczaneden satın alma yoluna itmekte ya da elde kalan ilaçlardan kendi kendini tedavi yolunu tercih etmeye yönlendirebilmektedir. Çalıkoğlu tarafından yapılan bir çalışmada (7), katılımcıların sadece %26,6 sının evinde yarım kalmış ya da kullanılmamış ilaç olmadığı, Göçgeldi nin çalışmasında (10) bu oranın %38,7 olduğu tespit edilmiş olup, çalışmamızda ise bu oran %30,7 bulunmuştur. Evdeki ilaçları kullanma oranı, Çalıkoğlu nun çalışmasında (7) %63,5, Yapıcı nın çalışmasında (5) %15, bu araştırmada ise %1,7 olarak bulunmuştur. Eczaneden reçetesiz olarak ilaç temin etme hususunda; Özçelikay ın araştırmasında (9) katılımcıların %75,5 inin, Çalıkoğlu nun çalışmasında (7) %38,6 sının, Yapıcı nın araştırmasında (5) %31,3 ünün, araştırmamızda ise 27,3 ünün eczaneden reçetesiz ilaç temin ederek kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Özçelikay ın araştırmasında (9) reçetesiz ilaç temin oranının yüksek olması, 2001 yılından once sağlık güvencesi kapsamında olmayan nüfusun fazla oluşu ile izah edilebilir. Diğer bir ifadeyle; 2001 yılından itibaren Genel Sağlık Sigortasının oluşturulması ile birlikte sağlık güvencesinin kapsamı genişletilmesi sonucu sağlık hizmetlerine erişimin kolaylaşmasının, bu sonuçta etkili olmuş olabilir. Yaygın olarak ilaç kullanımı ile ilgili yapılan hatalardan biri de ilaç tedavisinin semptomların geçmesi sebebi ile yarıda kesilmesi olup bu davranış enfeksiyon veya rahatsızlığın tekrar etmesi ile sonuçlanabilmektedir. Konu ile ilgili olarak Özçelikay ın çalışmasında (9) katılımcıların %23,9 u, Yılmaz ve arkadaşlarının çalışmasında (11) %28,8 u, Yapıcı ve arkadaşlarının çalışmasında (5) %29 u araştırmamızda ise %16,5 i şikâyetleri geçince ilaç kullanımını bırakmaktadır. İlaçların yan etkisi görüldüğünde ise Özçelikay ın çalışmasında katılımcıların (9) %77,4 ü, 142

7 Yılmaz ve arkadaşlarının çalışmasında (11) %54,2 si, araştırmamızda ise %87,2 si doktora başvurmaktadır. Araştırma kapsamındaki hastaların, ilaç kullanımındaki tutumlarının Türkiye de önceki yapılan araştırmalara göre daha olumlu olmasında; katılımcıların %34,7 sinin lise, % 26,3 sının lisans, %10,2 sinin lisansüstü mezunu olmak üzere önceki araştırma gruplarına göre eğitim seviyesinin yüksek olmasının ve büyük çoğunluğunun kronik veya doğumsal kalp hastası olmalarından kaynaklı uzun süre ilaç kullanma zorunluluğunun etkili olduğu düşünülmektedir. Araştırmamızda katılımcı grubun çoğunluğunun kronik hastalıklarının olması ve uzun süreli olarak ilaç tedavisi görmeleri sebebiyle ilaç kullanımında daha akılcı davranmaları beklenmektedir. Bu doğrultuda katılımcıların %93,4 hekime gittiğinde önceden kullandığı ilaç ve kronik hastalı hakkında bilgi vermektedir. Ayrıca %69,4 tedavi amacı ile reklâmı yapılan ürünleri kullanmazken, %22,3 hekime danışarak kullanmaktadır. Reçetesiz ve endikasyonsuz antibiyotik kullanımı dünyada ve Türkiye de sıkça karşılaşılan sorunlardan biridir. Bu sorun kıt kaynakların gereksiz kullanımının yanı sıra patojenleri antibiyotiklere karşı direnç kazanmalarının sebeplerindendir. Özkan ın (12) antibiyotik kullanımı ile ilgili yaptığı bir çalışmada; katılımcıların %34,2 sinin son bir ay içinde antibiyotik kullandığı görülmüştür. Son bir ay içerisinde antibiyotik kullanan 408 katılımcının %14,2 sinin doktora danışmadan kendi başına kullandığı, %72,8 inin doktor reçetesi ile kullandığı, %13 ünün ise doktorun reçete etmesini kendisinin istediği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmamızda katılımcıların %23,7 sinin reçetesiz olarak antibiyotik kullandıkları tespit edilmiştir. Ayrıca Özkan nın araştırmasında (12) evli olan katılımcıların %11,9 unun, bekarların ise %20,2 sinin reçetesiz antibiyotik kullandığı belirtilmektedir (p<0.05). Araştırmamızda ise; katılımcılardan evli olanların %11 inin, bekârların ise %33 ünün reçetesiz antibiyotik kullandığı görülmüştür (p=0.035). Özkan ın araştırmasında (12) yaş artıkça kendi başına antibiyotik alma sıklığının azaldığı görülmektedir (p<0,05). Araştırmamızda katılımcıların reçetesiz antibiyotik kullanım oranının yüksek oluşu, katılımcıların yaş ortalamasının (29,3±16,3) Özkan ın araştırmasındaki katılımcıların yaş ortalamasına göre (39,9±14,5) daha düşük olmasına bağlı olduğu değerlendirilmektedir. Özkan ın araştırmasında cinsiyet ile antibiyotik kullanımı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamasına rağmen, araştırmamızda kadın olan katılımcıların %13,2 sinin, erkek katılımcıların ise %27,7 sinin reçetesiz olarak antibiyotik kullandıkları tespit edilmiştir (p=0.001). Ayrıca araştırmamızda erkek katılımcıların %41 i, kadın katılımcıların ise %60,5 i reçete ile alınan ilacı doktorun önerdiği süre boyunca kullanmaktadır (p=0.021). Katılımcıların %68,6 sının erkek, %31,4 ünün kadınlardan oluşması ve erkek katılımcıların %67,9 nun lise ve üstü eğitim seviyesinde iken, kadın katılımcılarda bu oranın %78,3 olmasının, cinsiyete göre reçetesiz antibiyotik alma ve ilaç kullanma durumları arasındaki farklılıktan kaynaklanmış olabileceği değerlendirilmektedir. Araştırmamızda, öğrenim durumu ve çalıştığı sektöre göre antibiyotik kullanım durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır (p>0.05). Türkiye de yapılan araştırmalarda, reçetesiz en fazla temin edilen ilacın, ağrı kesiciler olduğu bilinmektedir. Araştırmamızda kadın katılımcıların %42,1 i, erkek katılımcıların ise %24,1 i ağrı kesicileri reçetesiz olarak eczaneden temin etmektedirler (p=0.032). Ayrıca evli katılımcıların %36,2 si, bekârların ise %20,8 i reçetesiz olarak ağrı kesici temin etmektedirler (p=0.035). Cinsiyet ve medeni durumlarına göre araştırmamızdaki akılcı ilaç kullanımının diğer bileşenleri arasında; çalıştığı sektör ve eğitim durumu ile hiçbir bileşen arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır (p>0.05). Bu durumun, katılımcı grubun öğrenim seviyesinin yüksek ve birbirine yakın olmasından kaynaklanmış olabileceği değerlendirilmektedir. SONUÇ Araştırmamızdaki katılımcıların kardiyoloji kliniğinde yatan hasta olmaları sebebi ile ilaç kullanımı yönünden tutum ve davranışları önceki araştırmalara göre daha iyi olmasına rağmen tam bir akılcı ilaç kullanımından söz edilememektedir. Son zamanlarda sağlıkta dönüşüm projesi ile birlikte Tıbbi Cihaz ve İlaç Kurumunun ve Sosyal Güvenlik Kurumunun konu ile ilgili kamu spotları ve bilgilendirme filmleri, broşürleri gibi çalışmaları bulunmaktadır fakat yeterli olmadığı değerlendirilmektedir. Sağlık personeli başta olmak üzere tüm bireyler akılcı ilaç kullanımı hususunda bilinçlendirilmelidir. Bu kapsamda küçük yaşta bu bilinci kazandırmak için konunun sağlık eğitimi ile birlikte okul müfredatlarına eklenmesi, sağlık okuryazarlığının kazandırılmasının yararlı bir yaklaşım olacağı düşünülmektedir

8 Evlerde bulunan ve miadı henüz dolmayan ilaçların çöpe atılması yerine başka kişiler tarafından doktor kontrolünde kullanılmasını sağlayacak şekilde sağlık merkezlerinde akılcı ilaç kullanımına uygun olarak değerlendirilmesi sağlanmalıdır ve bu yöndeki uygulamalar etkinleştirilmelidir. Ayrıca ilacın nasıl temin edileceği hususunda daha akılcı sağlık politikaları geliştirilerek reçetesiz ilaç temininin önüne geçilmelidir. KAYNAKLAR 1. World Health Organization, The Pursuit of The Responsible Use of Medicine, Sharing Country Experience, Mart World Health Organization, Promoting Rational Use Of Medicines: Core Components, Geneva, September Yalçın M, Bardak M. T.C. Sağlık Bakanlığı İstatistikleri. AÇSAP Genel Müdürlüğü Basımevi, Ankara, Akıcı A, Uğurlu Ü, Gönüllü N, Oktay Ş, Kalaça S. Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2002; 11(7): Yapıcı G, Balıkçı S, Uğur Ö. Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları. Dicle Tıp Dergisi 2011;38(4): Çelik Y. Türkiye sağlık harcamalarının analizi ve sağlık harcama düzeyinin uygunluğunun değerlendirilmesi. Sosyal Güvenlik Dergisi 2011;1: Çalıkoğlu O. Erzurum İl Merkezinde Çalışan Pratisyen Hekimler İle 20 Yaş Ve Üzeri Kişilerin Akılcı İlaç Kullanım Boyutları Ve Etkileyen Faktörler. T.C. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, Erzurum, Uzun Ş, Arslan F. İlaç uygulama hataları. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008; 28: Özçelikay G. Akılcı ilaç kullanımı üzerinde bir pilot çalışma. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi 2001; 30(2): Göçgeldi E, Uçar M, Açıkel CH, Türker T, Hasde M, Ataç A. Evlerde artık ilaç bulunma sıklığı ve ilişkili faktörlerin araştırılması. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2009;8(2): Yılmaz E, Yılmaz E, Karaca F, Uçar S, Yüce T. Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin ilaç kullanma durumlarının incelenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2008; 3(8): Özkan S, Ankara da bazı aile sağlığı merkezlerine başvuranlarda antibiyotik kullanımı ve ilişkili etmenler. 15.Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı 2012:

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi

Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Mehdi Zoghi http://www.cardiovascularacademy.org/ Orijinal İlaç Geliştirme Süreci Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2023 Raporu Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? Kişilerin hastalığına

Detaylı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı

Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı Prof. Dr. Hayri T. ÖZBEK Çukurova Ünviversitesi, Algoloji Bilim Dalı ĠLAÇ NEDĠR? Dünya Sağlık Örgütü ne (DSÖ) göre; Fizyolojik sistemleri, patolojik durumları alanın yararına değiştirmek, incelemek amacıyla

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Kürşat Tigen

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Kürşat Tigen AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Kürşat Tigen İLAÇLAR Hastalıklardan korunma, teşhis, tedavi veya vücudun herhangi bir faaliyetini değiştirmek amacıyla kullanılan kimyasal, bitkisel, biyolojik kaynaklı ürünler

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. PINAR DAL KONAK 20.05.2017 ESKİŞEHİR ONKOLOJİ GÜNLERİ Akılcı ilaç kullanımı (AİK), ilk defa 1985 te Kenya da gerçekleştirilen Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) toplantısında, kişilerin

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI Sunum Planı Akılcı İlaç Kullanımı (AİK) Kavramı AİK te Paydaşlar AİK Süreç Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı ve Problemin Boyutu Türkiye deki AİK Uygulamalarına Genel Bakış AKILCI İLAÇ

Detaylı

Doç.Dr. Nilay ÇÖPLÜ. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü

Doç.Dr. Nilay ÇÖPLÜ. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü Doç.Dr. Nilay ÇÖPLÜ Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü Ülkemizdeki antibiyotik kullanımı ile ilgili gerçeklerin araştırılması Toplumda Antibiyotik Kullanımı

Detaylı

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. H. Zafer Güney Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Araştırma Serisi 9-2011 1 AİK- DSÖ TANIMI Hastaların ilaçları klinik ihtiyaçlarına uygun şekilde,

Detaylı

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results:

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results: ÖZET Amaç: Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışlarını belirlemek amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel türde planlanan araştırmanın evrenini;; bir kız ve

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Akılcı İlaç Kullanımı ( ) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kullanımı (29.05.2016) Uzm. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sunu Planı 1. Akılcı İlaç Kullanımı Tanım 2. Akılcı İlaç Kullanımı Sorumluluk Sahibi

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD.

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD. AKILCI İLAÇ KULLANIMI Uzm. Dr. F. İlknur VAROL İnönü Ünv. T.Ö.T.M. Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme BD. AKILCI İLAÇ KULLANIMI GeliĢmekte olan toplumların en büyük sorunlarından biri haline

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD

AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM. Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI OTURUMLARI İÇİN ÖRNEK SUNUM Dr. Sibel Aşçıoğlu Hayran Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları AD AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr.Şenol Çomoğlu AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr.Şenol Çomoğlu 2 AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Perinatoloji BD Prenatal-Tanı Tedavi Ünitesi Dr. Tuğba Saraç Sivrikoz Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı

Detaylı

SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ JOURNAL OF HEALTH SCIENCES Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayın Organıdır

SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ JOURNAL OF HEALTH SCIENCES Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayın Organıdır Özen B, Kaya Erten Z, Bülbül T SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ JOURNAL OF HEALTH SCIENCES Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayın Organıdır Araştırma Yazısı 2018; 27: 199-204 1Erciyes Üniversitesi

Detaylı

Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları

Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları 458 Dicle Tıp Dergisi / G. Yapıcı ve ark. Birinci basamakta ilaç kullanımı 2011; 38 (4): 458-465 Dicle Medical Journal doi: 10.5798/diclemedj.0921.2011.04.0066 ÖZGÜN ARAŞTIRMA / ORIGINAL ARTICLE Birinci

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ

AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ AKILCI İLAÇ KULLANIMI DR. NURİYE TAŞDELEN FIŞGIN İNFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ Akılcı İlaç Kullanımı Nedir? Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Kenya da Dünya Sağlık Örgütü

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur 3 Akılcı İlaç Kullanımı

Detaylı

Akılcılık Zihnin dogustan itibaren bazı temel ilkeler ya da fikirlerle donatılmıs oldugu anlayısı

Akılcılık Zihnin dogustan itibaren bazı temel ilkeler ya da fikirlerle donatılmıs oldugu anlayısı Felsefi olarak akılcılık akımı Platon la baslamıstır Akılcılık Zihnin dogustan itibaren bazı temel ilkeler ya da fikirlerle donatılmıs oldugu anlayısı İlaç kullanımında akılcılık Deney ve gözleme dayalı

Detaylı

ABSTRACT $WWLWXGHV 7RZDUGV )DPLO\ 3ODQQLQJ RI :RPHQ $QG $IIHFWLQJ )DFWRUV

ABSTRACT $WWLWXGHV 7RZDUGV )DPLO\ 3ODQQLQJ RI :RPHQ $QG $IIHFWLQJ )DFWRUV ÖZET Amaç: Araştırma, Aile Planlaması (AP) polikliniğine başvuran kadınların AP ye ilişkin tutumlarını ve bunu etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırma

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIM REHBERİ

AKILCI İLAÇ KULLANIM REHBERİ AKILCI İLAÇ KULLANIM REHBERİ Neden Akılcı İlaç Kullanımı Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), bir insanlık hakkı olarak sağlık ve sağlığa erişmekte eşitlik ilkesinden hareketle, ilaca erişebilirliğin uzun vadeli

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015

Akılcı İlaç Kullanımı. Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015 Akılcı İlaç Kullanımı Uzm.Dr.M.Bünyamin GÜCÜYENER 2015 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. M. Bülent Sönmez 9. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi 10-12 Aralık 2015, Edirne AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık

Detaylı

AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir

AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir AĞRIDA AKILCI İLAÇ KULLANIMI Prof. Dr. Arzu Yağız On Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD, İzmir AKILCI İLAÇ KULLANIMI -Tanım- Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine

Detaylı

Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin antibiyotik kullanma durumlarının incelenmesi

Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin antibiyotik kullanma durumlarının incelenmesi Cilt:7 Sayı:1 Yıl:2010 Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin antibiyotik kullanma durumlarının incelenmesi Sevim Çelik* Mine Alacadağ** Yeliz Erduran*** Filiz Erduran**** Nilüfer Berberkayar***** Özet Amaç:

Detaylı

HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR

HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR GİRİŞ Hasta eğitimi, sağlığı koruyan ve bireylerde davranış değişikliği geliştirmeye yardım eden öğrenim deneyimlerinin

Detaylı

Bilim Uzmanı İbrahim BARIN

Bilim Uzmanı İbrahim BARIN ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANELERİNDE YATAN HASTALARIN HASTANE HİZMET KALİTESİNİ DEĞERLENDİRMELERİ Bilim Uzmanı İbrahim BARIN Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri AMAÇ Hasta memnuniyeti verilen

Detaylı

Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science

Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science ISSN: 2149-0821 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science Yıl: 5, Sayı: 27, Eylül 2018, s. 370-385 Arş. Gör. Nurperihan TOSUN Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH

Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Osman Raif Karabacak Dışkapı Yıldırım Beyazıt EAH 1 Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı ilaç kullanımı tanımı ilk kez 1985 yılında DSÖ tarafından yapılmıştır Kişilerin ilaçları; Klinik

Detaylı

Toplum Sağlığı Açısından Akılcı İlaç Kullanımı

Toplum Sağlığı Açısından Akılcı İlaç Kullanımı Toplum Sağlığı Açısından Akılcı İlaç Kullanımı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Ekin Koç tarafından Prof.

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi

Akılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Akılcı İlaç Kullanımında İlaç Uygulama Hataları Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İLAÇ YÖNETİMİ Tüm ilaçlar tehlikelidir ama bazıları yararlıdır AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI

AKILCI İLAÇ KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI AKILCI İLAÇ KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI Uzm. Dr. Burçak Deniz DEDEOĞLU Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürü AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilacı,

Detaylı

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe]. ofsport Sciences 2004 1 15 (3J 125-136 TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN ış TATMiN SEViYELERi Ünal KARlı, Settar KOÇAK Ortadoğu Teknik

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI ÜZERİNDE BİR PİLOT ÇALIŞMA A PILOT STUDY ON RATIONAL DRUG USE

AKILCI İLAÇ KULLANIMI ÜZERİNDE BİR PİLOT ÇALIŞMA A PILOT STUDY ON RATIONAL DRUG USE Ankara Ecz. Fak. Der 30(2) 9-18,2001 J. Fac. Pharm, Ankara 30(2) 9-18,2001 AKILCI İLAÇ KULLANIMI ÜZERİNDE BİR PİLOT ÇALIŞMA A PILOT STUDY ON RATIONAL DRUG USE Gülbin ÖZÇELİKAY Ankara Üniversitesi Eczacılık

Detaylı

Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara da üç ilçe örneği

Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara da üç ilçe örneği Orijinal Çalışma Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara da üç ilçe örneği Mustafa Necmi İlhan a, Önder Aydemir b, Mustafa Çakır c, Sefer Aycan d Özet Amaç: Akılcı olmayan ilaç kullanımının olumsuz

Detaylı

Nüfus artıyor Nüfus yaşlanıyor Kronik hastalıkların maliyeti artıyor Pahalı teknolojiler ve ilaçlar piyasaya sürülüyor Nüfusun sağlık hizmetinde

Nüfus artıyor Nüfus yaşlanıyor Kronik hastalıkların maliyeti artıyor Pahalı teknolojiler ve ilaçlar piyasaya sürülüyor Nüfusun sağlık hizmetinde UZM. ECZ. HARUN KIZILAY GENEL SEKRETER TÜRK ECZACILARI BİRLİĞİ 3. Uluslararası İlaç Kullanımını Geliştirme Konferansı,i 14-18 18 Kasım 2011, Antalya Nüfus artıyor Nüfus yaşlanıyor Kronik hastalıkların

Detaylı

T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı

T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı ANKARA 2018 2 İçindekiler Sayfa 1. Giriş ve Amaç... 4 2. Gereç ve Yöntem... 4 2.1. Araştırmanının Türü ve Örneklem...

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR

HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR HEMODİYALİZ HASTALARININ HİPERTANSİYON YÖNETİMİNE İLİŞKİN EVDE YAPTIKLARI UYGULAMALAR Feray Gökdoğan 1, Duygu Kes 2, Döndü Tuna 3, Gülay Turgay 4 1 British University of Nicosia, Hemşirelik Bölümü 2 Karabük

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı Botulinum Toksin Komplikasyonları ve Kontrendikasyonları IV. DOD Dermatoloji Gündemi 3-6 Eylül 2015-Eskişehir Prof. Dr. Kamer GÜNDÜZ Celal Bayar Üniversitesi Deri ve Zührevi Hastalıklar

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi

Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları. Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Akılcı İlaç Kullanımı ve İlaç Uygulama Hataları Prof. Dr. Sinan ÇAVUN Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İLAÇ YÖNETİMİ Tüm ilaçlar tehlikelidir ama bazıları yararlıdır AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik

Detaylı

DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER. PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til

DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER. PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til DENİZLİ İLİ ÇALIŞAN NÜFUSUN İÇME SUYU TERCİHLERİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER PAÜ Tıp Fak. Halk Sağlığı A.D Araş. Gör. Dr. Ayşen Til Su; GİRİŞ ekosisteminin sağlıklı işlemesi, insanların sağlığı ve yaşamının

Detaylı

Manisa ilindeki bazı aile sağlığı merkezlerinde akılcı ilaç kullanımı

Manisa ilindeki bazı aile sağlığı merkezlerinde akılcı ilaç kullanımı Araştırma / Research Article TAF Preventive Medicine Bulletin www.korhek.org DOI: 10.5455/pmb.1-1441352977 Manisa ilindeki bazı aile sağlığı merkezlerinde akılcı ilaç kullanımı Rational use of medicine

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı. Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan

Akılcı İlaç Kullanımı. Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Rümeysa Demirdamar Lefke Avrupa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Kurucu Dekan 23.09.2016 Akılcı İlaç Kullanımı Kişilerin uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata

Detaylı

Hemşirelerin Akılcı İlaç Kullanımı

Hemşirelerin Akılcı İlaç Kullanımı Araştırma / Research Article TAF Prev Med Bull 2013; 12(1):57-64 Hemşirelerin Akılcı İlaç Kullanımı [Rational Drug Use of Nurses] ÖZET AMAÇ: Bu çalışmada; Sivas il merkezindeki kamu ve özel sağlık kurumlarında

Detaylı

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ

Detaylı

İLACIM NE EKSİK, NE FAZLA! M.Ümit Uğurlu MÜTF Genel Cerrahi Ad.

İLACIM NE EKSİK, NE FAZLA! M.Ümit Uğurlu MÜTF Genel Cerrahi Ad. İLACIM NE EKSİK, NE FAZLA! M.Ümit Uğurlu MÜTF Genel Cerrahi Ad. 1948'de kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin 25.maddesi; "1. Herkesin kendisinin ve ailesinin sağlık ve refahı için beslenme,

Detaylı

T.C. Sağlık Bakanlığı Ardahan İl Sağlık Müdürlüğü. Ardahan Lise Öğrencileri EĞİTİM SEMİNERİ

T.C. Sağlık Bakanlığı Ardahan İl Sağlık Müdürlüğü. Ardahan Lise Öğrencileri EĞİTİM SEMİNERİ T.C. Sağlık Bakanlığı Ardahan İl Sağlık Müdürlüğü Ardahan Lise Öğrencileri EĞİTİM SEMİNERİ AKıLCı İLAÇ KULLANıMı TANıMı İLK DEFA 1985 YıLıNDA DÜNYA SAĞLıK ÖRGÜTÜ TARAFıNDAN YAPıLMıŞTıR. KİŞİLERİN KLİNİK

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI. Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI Adana Devlet Hastanesi 2016 Ecz. Gonca DURAK Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin

Detaylı

Pratisyen Hekimlerin Akýlcý Ýlaç Kullanýmý Konusunda Bilgi ve Tutumlarýnýn Deðerlendirilmesi

Pratisyen Hekimlerin Akýlcý Ýlaç Kullanýmý Konusunda Bilgi ve Tutumlarýnýn Deðerlendirilmesi Pratisyen Hekimlerin Akýlcý Ýlaç Kullanýmý Konusunda Bilgi ve Tutumlarýnýn Deðerlendirilmesi Dr. Ahmet Akýcý*, Dr. M. Ümit Uðurlu*, Dr. Narin Gönüllü*, Dr. Þule Oktay*, Sibel Kalaça** Akýlcý olmayan ilaç

Detaylı

Bu çalışmanın kısmen Türk Farmakoloji Derneği 22. Ulusal Farmakoloji Kongresi'nde (1-7 Kasım 2013, Antalya) sunulmuştur.

Bu çalışmanın kısmen Türk Farmakoloji Derneği 22. Ulusal Farmakoloji Kongresi'nde (1-7 Kasım 2013, Antalya) sunulmuştur. Araştırma Makalesi Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Şahinbey Araştırma Ve Uygulama Hastanesi'nde Yatan Hastaların Akılcı İlaç Kullanımı İle İlgili Davranışlarının Değerlendirilmesi Evaluation of the

Detaylı

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir. ÖZET Üniversite Öğrencilerinin Yabancı Dil Seviyelerinin ve Yabancı Dil Eğitim Programına Karşı Tutumlarının İncelenmesi (Aksaray Üniversitesi Örneği) Çağan YILDIRAN Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler

Detaylı

Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi

Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2014; 1(2):141-145 ISSN: 2148-7472 ARAŞTIRMA / RESEARCH ARTICLE Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi Assessıng Nurses Level of Knowledge

Detaylı

Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin hasta hakları konusunda bilgi düzeylerinin belirlenmesi

Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin hasta hakları konusunda bilgi düzeylerinin belirlenmesi Cilt: 6 Sayı: 1 Yıl: 2009 Birinci basamakta çalışan sağlık personelinin hasta hakları konusunda bilgi düzeylerinin belirlenmesi Handan Zincir* Zeliha Kaya Erten* Özet Bu araştırmada, birinci basamak sağlık

Detaylı

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ Doç. Dr. Deniz Beste Çevik Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı beste@balikesir.edu.tr

Detaylı

Katılımcının Yaşı n % 21-30 114 21.6 31-40 152 28.8 41-50 208 39.5 51+ 53 10.1 TOPLAM 527 100.0

Katılımcının Yaşı n % 21-30 114 21.6 31-40 152 28.8 41-50 208 39.5 51+ 53 10.1 TOPLAM 527 100.0 12 Eczacı Profili-1998-2007 II. 1998 ARAŞTIRMASI BULGULARI ll.l.toplumsal VE EKONOMİK ÖZELLİKLER Katılımcının Yaşı n % 21-30 114 21.6 31-40 152 28.8 41-50 208 39.5 51+ 53 10.1 TOPLAM 527 100.0 Tabloda

Detaylı

EĞİTİMİNDE TFD nin ROLÜ

EĞİTİMİNDE TFD nin ROLÜ İLAÇLA AKILCI TEDAVİ EĞİTİMİNDE TFD nin ROLÜ Prof. Dr. Ersin Yarış Karadeniz adeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Ab.D. Türk Farmakoloji Derneği Akılcı İlaç Eğitimi Kurulu Başkanı ICIUM

Detaylı

D DOĞAL ÜRÜNLERİN ECZANEDEKİ YERİ DR.ECZ.CANAN ERİŞ

D DOĞAL ÜRÜNLERİN ECZANEDEKİ YERİ DR.ECZ.CANAN ERİŞ D DOĞAL ÜRÜNLERİN ECZANEDEKİ YERİ DR.ECZ.CANAN ERİŞ eczacıların doğal sağlık ürünü rolleri ve sorumlulukları konusunda bir araştırma Kanada da eczane ve paydaş liderlerin (eczacılar,alternatif tedavi

Detaylı

Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması

Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması 20 24 Mayıs 2009 tarihleri arasında Antalya da düzenlenen 45. Ulusal Diyabet Kongresinde

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIM PROSEDÜRÜ

AKILCI İLAÇ KULLANIM PROSEDÜRÜ 1. AMAÇ : Hastanedeki akılcı ilaç kullanımına yönelik uygulamaların belirlenmesi. 2. KAPSAM : Hastalara verilecek ilaç tedavilerinin uygunluğunu, bunun kontrolü için kurulan Akılcı ilaç kullanımı sorumlu

Detaylı

HEMODİALİZ HASTALARINA VERİLEN DİYET VE SIVI EĞİTİMİNİN BAZI PARAMETRELERE ETKİSİ

HEMODİALİZ HASTALARINA VERİLEN DİYET VE SIVI EĞİTİMİNİN BAZI PARAMETRELERE ETKİSİ HEMODİALİZ HASTALARINA VERİLEN DİYET VE SIVI EĞİTİMİNİN BAZI PARAMETRELERE ETKİSİ SELDA ARSLAN 1,FİGEN BEKAR TUNÇALP 2 1 Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü; 2 Selçuk Üniversitesi

Detaylı

Başkan Acar 4. Ulusal Sağlık Kurultayına Katıldı

Başkan Acar 4. Ulusal Sağlık Kurultayına Katıldı Başkan Acar 4. Ulusal Sağlık Kurultayına Katıldı SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANI FATİH ACAR: -BÜTÇEDEN SAĞLIK HARCAMALARINA 2012 YILINDA 47,8 MİLYAR LİRA AYRILDI -TÜRKİYE DE 3 MİLYON 447 BİN 166 KİŞİ DİYABET

Detaylı

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri YATAN HASTALARDA, HASTANE HİZMET KALİTESİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ ERCİYES TIP ÖRNEĞİ Uzm. İbrahim BARIN Prof. Dr. Murat BORLU Başmüdür Özcan ÖZYURT Müdür Aydemir KAYABAŞI İstatistikçi

Detaylı

ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI

ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI ONKOLOJİ ECZACILIĞINA DOKTOR BAKIŞI Dr. Evren Özdemir Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Ankara 05.04.2014 Akılcı İlaç Kullanımı İçin Sorumluluk Sahibi Taraflar Hekim Eczacı Hemşire Diğer sağlık personeli

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI PROJE YARIŞMASI BAŞVURU FORMU

AKILCI İLAÇ KULLANIMI PROJE YARIŞMASI BAŞVURU FORMU TC. Saîjlık BaKanlığ» ImîııV^SA, ve 1ıbl>!CtWh^tiTV- Türkiye îlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu AKILCI İLAÇ KULLANIMI PROJE YARIŞMASI BAŞVURU FORMU ADI SOYADI MESLEĞİ YAŞI MEDENİ DURUMU EĞİTİM DURUMU MEZUN OLDUĞU

Detaylı

Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri

Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri Bir Üniversite Hastanesinin Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Yaşam Kalitesi, İş Kazaları ve Vardiyalı Çalışmanın Etkileri Didem Yüzügüllü, Necdet Aytaç, Muhsin Akbaba Çukurova Üniversitesi Halk Sağlığı

Detaylı

Mevsimlik Tarım İşçilerinin İş Kazası Geçirme Durumları

Mevsimlik Tarım İşçilerinin İş Kazası Geçirme Durumları Mevsimlik Tarım İşçilerinin İş Kazası Geçirme Durumları Tülin Gönültaş, Necdet Aytaç, Muhsin Akbaba Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Adana Amaç Bu araştırmanın amacı, Adana

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI İLAÇ KULLANIMI AKILCI FARMAKOTERAPİ EĞİTİMİNDE GRONİNGEN MODELİ (AKILCI FARMAKOTERAPİ İLKELERİ) Yrd. Doç. Dr. İlker KELLE DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı AKILCI

Detaylı

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindekipayı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5 Akılcı İlaç Kullanımı;

Detaylı

HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ

HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ Zelha Türk*, Serpil Türker **, Pelin Gökoğlu***,Eda Ulutaş**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi

Detaylı

HALKLA İLİŞKİLER FAALİYETLERİNİN SAĞLIK HİZMETİ ALANLAR VE ÇALIŞANLAR TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANELERİ ÖRNEĞİ

HALKLA İLİŞKİLER FAALİYETLERİNİN SAĞLIK HİZMETİ ALANLAR VE ÇALIŞANLAR TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANELERİ ÖRNEĞİ HALKLA İLİŞKİLER FAALİYETLERİNİN SAĞLIK HİZMETİ ALANLAR VE ÇALIŞANLAR TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANELERİ ÖRNEĞİ Uzm. İbrahim BARIN Prof. Dr. Murat BORLU Başmüdür Özcan ÖZYURT

Detaylı

Erzurum İl Merkezi ndeki Erişkinlerin İlaç Kullanım Davranışları ve İlişkili Faktörler

Erzurum İl Merkezi ndeki Erişkinlerin İlaç Kullanım Davranışları ve İlişkili Faktörler A r a ş t ı r m a m a k a l e s i Erzurum İl Merkezi ndeki Erişkinlerin İlaç Kullanım Davranışları ve İlişkili Faktörler Serhat VANÇELİK Okşan ÇALIKOĞLU Asuman GÜRAKSIN Ercüment BEYHUN 1 ÖZET Amaç: Bu

Detaylı

Evaluation of nonprescription drug usage on faculty of medicine students

Evaluation of nonprescription drug usage on faculty of medicine students S.D.Ü Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi Cilt 4 / Sayı 2 / 2013 SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ARAŞTIRMA Tıp Fakültesi öğrencilerinde reçetesiz ilaç kullanımının değerlendirilmesi Evaluation of nonprescription

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Ayşe S. Şahin

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Dr. Ayşe S. Şahin AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Ayşe S. Şahin AKILCI İLAÇ KULLANIMI (AİK) Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı uygun süre ve dozda kendilerine ve topluma en düşük maliyetle

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANE ÇALIŞANLARININ HASTA GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜNÜN ARAŞTIRILMASI

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANE ÇALIŞANLARININ HASTA GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜNÜN ARAŞTIRILMASI ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANE ÇALIŞANLARININ HASTA GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜNÜN ARAŞTIRILMASI AMAÇ Bu çalışma, hastane de çalışan tüm personelin hasta güvenliği kültürünü ölçerek bilgi sahibi olmak ve çalışanların

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Yrd. Doç Dr. Işıl Göğcegöz Gül Üsküdar Üniversitesi

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Yrd. Doç Dr. Işıl Göğcegöz Gül Üsküdar Üniversitesi AKILCI İLAÇ KULLANIMI Yrd. Doç Dr. Işıl Göğcegöz Gül Üsküdar Üniversitesi İlaç endüstrisindeki gelişmeler ile birlikte tüm dünyada yanlış, gereksiz, etkisiz ve yüksek maliyetli ilaç kullanımını artırmış

Detaylı

Bireylerin Akılcı İlaç Kullanımıyla İlgili Bilgi ve Uygulamaları

Bireylerin Akılcı İlaç Kullanımıyla İlgili Bilgi ve Uygulamaları Bireylerin Akılcı İlaç Kullanımıyla İlgili Bilgi ve Uygulamaları Individuals Knowledge and Practices About Rational Drug Use (Araştırma) Şükrü EKENLER 1, Deniz KOÇOĞLU 2 1 Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri

Detaylı

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindeki payı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5 DSÖ tahminlerine

Detaylı

KAPATOKS 2017 Akılcı İlaç Kullanımı

KAPATOKS 2017 Akılcı İlaç Kullanımı KAPATOKS 2017 Akılcı İlaç Kullanımı Doc. Dr. Emine Emektar AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve dozda, kendilerine ve topluma en

Detaylı

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARILARI ÜZERİNE ETKİ EDEN BAZI FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI (MUĞLA ÜNİVERSİTESİ İ.İ.B.F ÖRNEĞİ) ÖZET ABSTRACT

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARILARI ÜZERİNE ETKİ EDEN BAZI FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI (MUĞLA ÜNİVERSİTESİ İ.İ.B.F ÖRNEĞİ) ÖZET ABSTRACT Muğla Üniversitesi SBE Dergisi Güz 2001 Sayı 5 ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARILARI ÜZERİNE ETKİ EDEN BAZI FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI (MUĞLA ÜNİVERSİTESİ İ.İ.B.F ÖRNEĞİ) ÖZET Erdoğan GAVCAR * Meltem ÜLKÜ

Detaylı

Adana İl Merkezi Acil Servis Hekimlerinin Sağlık Profillerinin Belirlenmesi

Adana İl Merkezi Acil Servis Hekimlerinin Sağlık Profillerinin Belirlenmesi Adana İl Merkezi Acil Servis Hekimlerinin Sağlık Profillerinin Belirlenmesi Dr. Erhan KAYA, Prof. Dr. Ferdi TANIR Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Sözlü Bildiri 05.04.2018.

Detaylı

Özgün Problem Çözme Becerileri

Özgün Problem Çözme Becerileri Özgün Problem Çözme Becerileri Research Agenda for General Practice / Family Medicine and Primary Health Care in Europe; Specific Problem Solving Skills ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ

Detaylı

Akılcı ilaç kullanımı. Dr. Hikmet YILMAZ

Akılcı ilaç kullanımı. Dr. Hikmet YILMAZ Akılcı ilaç kullanımı Dr. Hikmet YILMAZ Akılcı İlaç Kullanımı* Hastaların klinik gereksinimlerine en uygun olanilaçları, bireysel ihtiyaçlarını karşılayan dozlarda, uygun bir süre için, en düşük maliyette

Detaylı

Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013 Dönemi

Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013 Dönemi Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013 Dönemi Mehmet ATASEVER Mayıs, 2015 Türkiye Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarının Analizi 2002-2013

Detaylı

The Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department

The Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department 71 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl 9, Sayı 17, Haziran 2009, 71-76 Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Öğrencilerinin Başarılarına Etki Eden Değişkenler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı

Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı Dr. Hikmet YILMAZ XVII. Uyku Tıbbı Hekimliği Sertifikasyon Kursu Uyku Tıbbı Teknisyenliği Sertifikasyon Kursu 26 Şubat-2 Mart 2014 Spice Otel, Belek, Antalya Akılcı İlaç Kullanımı*

Detaylı

SERVİKAL YETMEZİĞİNDE MCDONALDS VE MODDIFIYE ŞIRODKAR SERKLAJ YÖNTEMLERININ KARŞILAŞTIRILMASI

SERVİKAL YETMEZİĞİNDE MCDONALDS VE MODDIFIYE ŞIRODKAR SERKLAJ YÖNTEMLERININ KARŞILAŞTIRILMASI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ANABİLİM DALI EĞİTİM SORUMLUSU:PROF.DR.SEFA KELEKÇİ SERVİKAL YETMEZİĞİNDE MCDONALDS VE MODDIFIYE ŞIRODKAR

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK İSTATİSTİKLERİ YILLIĞI 2015 YAYINLANDI Müge ÜNAL

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK İSTATİSTİKLERİ YILLIĞI 2015 YAYINLANDI Müge ÜNAL T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından 2016 Aralık ayında 2015 yılına ait Sağlık İstatistikleri Yıllığı yayınlanmıştır. Söz konusu çalışma; T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK İSTATİSTİKLERİ YILLIĞI 2015 YAYINLANDI

Detaylı

GEBELERİN BİTKİSEL ÜRÜN TÜKETİM VE SIKLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ

GEBELERİN BİTKİSEL ÜRÜN TÜKETİM VE SIKLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ GEBELERİN BİTKİSEL ÜRÜN TÜKETİM VE SIKLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ Arş. Gör. Muteber Gizem KESER Sağlık Bilimleri Yüksekokulu Beslenme ve Diyetetik Bölümü Sunum Akışı TÜİK Doğum Verileri Çalışmanın Tanım

Detaylı

HASTALARIN SİGORTALI OLMA DURUMLARI VE HASTA MEMNUNİYETİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ: ÖZEL HASTANE ÖRNEĞİ

HASTALARIN SİGORTALI OLMA DURUMLARI VE HASTA MEMNUNİYETİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ: ÖZEL HASTANE ÖRNEĞİ HASTALARIN SİGORTALI OLMA DURUMLARI VE HASTA MEMNUNİYETİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ: ÖZEL HASTANE ÖRNEĞİ Abdullah SOYSAL * Pınar ÖKE ** Fedayi YAĞAR *** Burhan KILIÇ *** Özet: Bu çalışmanın amacı hastaların

Detaylı

Hekim-İlaç Firması İlişkilerinin Rasyonel Farmakoterapiye Etkisi (Yrd.Doç.Dr. Hasan AKKOÇ)

Hekim-İlaç Firması İlişkilerinin Rasyonel Farmakoterapiye Etkisi (Yrd.Doç.Dr. Hasan AKKOÇ) Hekim-İlaç Firması İlişkilerinin Rasyonel Farmakoterapiye Etkisi (Yrd.Doç.Dr. Hasan AKKOÇ) İlaç Sanayi İngiltere de sağlık sisteminin olağan uygulamaları içerisine kendini vazgeçilemez şekilde yerleştirmiştir.

Detaylı

Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri

Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri Akılcı İlaç Kullanımı Temel İlkeleri Doç. Dr. Kamil VURAL Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Akılcı İlaç Kullanımı Hastaya doğru tanı sonrası, Sorunun dikkatlice tanımlandığı,

Detaylı

Gençlerin Kozmetik Kullanma Davranışları

Gençlerin Kozmetik Kullanma Davranışları Gençlerin Kozmetik Kullanma Davranışları Prof. Dr. Gülsen DEMİR Adnan Menderes Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Selahattin YAMAN Adnan Menderes Üniversitesi Fen Edebiyat

Detaylı

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof.Dr. Merih BAYRAM

AKILCI İLAÇ KULLANIMI. Prof.Dr. Merih BAYRAM AKILCI İLAÇ KULLANIMI Prof.Dr. Merih BAYRAM AKILCI İLAÇ KULLANIMI Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleri

Detaylı

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ

BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ TAF Preventive Medicine Bulletin, 2006: 5 (6) ARAŞTIRMA RESEARCH ARTICLE BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİ NDE YAPTIRILAN DOĞUMLARIN İNCELENMESİ Atilla Senih MAYDA*, Türker ACEHAN**, Suat ALTIN**, Mehmet ARICAN**,

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Araştırma Görevlisi Dr. ABDULKADİR KAYA. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği ABD

ÖZGEÇMİŞ. Araştırma Görevlisi Dr. ABDULKADİR KAYA. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği ABD ÖZGEÇMİŞ Araştırma Görevlisi Dr. ABDULKADİR KAYA Adı soyadı: Abdulkadir Kaya Doğum tarihi ve yeri: 06.08.1986/Iğdır Yabancı dil bilgisi: İngilizce Görev yeri: Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği

Detaylı

YURTTA KALAN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN İÇME SUYU TERCİHİ: AMBALAJLI SU

YURTTA KALAN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN İÇME SUYU TERCİHİ: AMBALAJLI SU GOÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı YURTTA KALAN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN İÇME SUYU TERCİHİ: AMBALAJLI SU Yalçın ÖNDER, Rıza ÇITIL, Gizem EMEKDAR Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk

Detaylı

HASTALARIN HASTA GÜVENLİĞİ KONUSUNDAKİ

HASTALARIN HASTA GÜVENLİĞİ KONUSUNDAKİ HASTALARIN HASTA GÜVENLİĞİ KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ Yük.Hemş.Vildan TANIL Yük.Hemş.Fatma COŞAR BAYKAL Uzm.Hemş.Münevver SARSILMAZ Öğr. Gör. Müjgan SOLAK KABATAŞ Prof. Dr. Meryem YAVUZ 1 HASTA

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Görev Kurum/Kuruluş Yıl Araştırma Görevlisi. Erzincan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu

ÖZGEÇMİŞ. Görev Kurum/Kuruluş Yıl Araştırma Görevlisi. Erzincan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Rabia SAĞLAM 2. Doğum Tarihi : 17. 10. 1984 3. Unvanı : Dr. Öğr. Üyesi 4. Öğrenim Durumu : Doktora Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hemşirelik Atatürk Üniversitesi 2003-2007 Toplum

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK ( )

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK ( ) HEMODİYALİZ HASTALARINDA HUZURSUZ BACAK SENDROMU, UYKU KALİTESİ VE YORGUNLUK (2.0.20) Gülay Turgay, Emre Tutal 2, Siren Sezer Başkent Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Diyaliz Programı

Detaylı

Akılcı ilaç Kullanımı. Prof.Dr. Coşkun USTA

Akılcı ilaç Kullanımı. Prof.Dr. Coşkun USTA Akılcı ilaç Kullanımı Prof.Dr. Coşkun USTA Dünya Sağlık Örgütü, 1985 yılında Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleri

Detaylı