Muzaffer SENCER* HAK VE ÖZGÜRLÜK KAVRAMı TANIMSAL ÇERÇEVE. Hak ve özgürlük kavramları, öğretide çoğunluk dar hukuk bakışıyla

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Muzaffer SENCER* HAK VE ÖZGÜRLÜK KAVRAMı TANIMSAL ÇERÇEVE. Hak ve özgürlük kavramları, öğretide çoğunluk dar hukuk bakışıyla"

Transkript

1 Muzaffer SENCER* TANIMSAL ÇERÇEVE HAK VE ÖZGÜRLÜK KAVRAMı Bilindiği gibi, hak ve özgürlükler, çağımızda insanın ayrılmaz özellikleri sayılarak tanımlayıcı öğeleri arasında yer alır. Ancak bu kavramlar, öğretide ve belgelerde değişik anlam içerikleriyle kullanılan ve üzerinde henüz tanım birliği bulunmayan kavramlardır. Bunun başlıca nedeni, hak ve özgürlük kavramlarının tarihsel süreç içinde değişik anlamlar alması ve ancak çağımızda tam ve gerçek içeriğini kazanmasıdır. Hak ve özgürlük kavramları, öğretide çoğunluk dar hukuk bakışıyla tanımlanmış ve yine çoğu kez içiçe ve birbiri yerine kullanılmıştır. Sözgelimi en sık yinelenen bir tanıma göre, "hak, yasalarla tanınmış olan özgürlüktür." Ancak daha geniş bir yaklaşımla ele alındığında, hak kavramıyla özgürlük kavramının çok değişik içerimleri olduğu görülür. Adıgeçen kavramları bir felsefe kavramı olmaktan çıkararak ilk kez yaşama geçiren Fransız Devrimi ve liberal ideolojidir. Bu bağlamda, hak ve özgürlük kavramları geniş ölçüde eşanlamlı olarak kullanılmış ve "hak", kişi özgürlüklerinin temeli ve güvencesi olarak anlaşılmıştır. Ancak, 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra toplumsal ve ekonomik hakların kazanılmaya başlamasıyla günümüzde hak kavramının kapsamı, 19. yüzyıla oranla çok genişlemiştir. Günümüzdeki anlamıyla hak, özgürlüğü de içeren geniş kapsamlı bir kavramdır. Hak sözünün, başta özgürlük olmak üzere üç içerimi vardır. Hak; özgürlükleri, kimi yasakları ve yararlanma istemlerini içeren bir kavramdır. Özgürlük, insanın herhangi bir dış baskı, engel yada karışma olmaksızın belli bir davranış yada eylemde bulunabilmesidir. 1 * Dr., TODAİE E. Öğretim Üyesi. 1. Kuşkusuz hiçbir hak ve özgürlük sınırsız değildir. Bu sınır, hak ve özgürlük kavramının mantığında ve tanımında yer alır. Hak ve özgürlükler, tanımı gereği, hak ve özgürlüklerin kullanılmaktan alıkonması yada ortadan kaldırılması amacıyla yada bu sonuca varacak biçimde kullanılamaz.

2 .. 4 İNSAN HAKLARI YILLIGI İnsanın tarihsel süreç içinde ilk kazandığı haklar olan kişi hakları, hemen tümüyle özgürlük haklarıdır. Bunların başlıcaları, kişi özgürlüğü ve güvenliği, haberleşme, yerleşme ve yer değiştirme, düşünce, vicdan ve din, basın, toplanma ve dernek kurma özgürlükleridir. Yasak, insanın bir davranış yada eyleme uğramasına yada aykırı bir uygulamaya karşı korunmasıdır. Yine kişi haklarını oluşturan özgürlüklerden önemli bir bölümü yasaklara ilişkindir. Bunlardan başlıcaları, kişi ve konut dokunulmazlığı, özel yaşamın gizliliğinin çiğnenmesi yasağı, angarya ve zorla çalıştırılma yasağı, keyfi tutuklanma ve alıkonma yasağıyla işkence yada başka zalimce, insanlık dışı yada onur kırıcı davranış yasağıdır. Yararlanma istemi insanın bir olanak yada koşuldan yararlanmak yada bir fırsatı kullanmak isteyebilme yetkisidir. Toplumsal ve ekonomik hakların büyük çoğunluğunu kapsayan yararlanma haklarıysa, başta toplumsal güvenlik, çalışma ve işsizliğe karşı korunma, örgütlenme ve sendika kurma, eşit ve adil ücret, dinlenme ve ücretli tatil hakkı, sağlıklı ve gönençli yaşam düzeyi hakkı, öğrenim hakkı ve kültürel haklardır. Kişi haklarıyla toplumsal ve ekonomik haklar arasında bir bölümüyle kişi hakları, bir bölümüyle de toplumsal haklar içinde sayılabilecek olan siyasal hak ve özgürlükler yer alır. Görüldüğü gibi, hakların bir bölümü, başka bir deyişle özgürlük ve yasaklarla ilgili olanlar, insanı kimi engellemelere ve uygulamalara karşı koruyucu olan korunma haklarıdır. Toplumsal ve ekonomik haklardan oluşan öteki bölümüyse, insanın belli koşul ve fırsatları kullanmasına olanak tanıyan yararlanma haklarıdır. İçerdiği bu öğeyle birlikte tanımlandığında hak, insanın bir davranış yada eylemde bulunabilme, bir davranış yada eyleme uğramaktan korunma ve bir olanak yada koşuldan yararlanma yetkisidir. Bu yetki, yasalarla tanınabileceği gibi, dayanağını, uluslararası hukuktan, hukuk öğretisinden, daha da'önemlisi insanlığın evrimiyle birlikte gelişen çağdaş insan hakları anlayışından da alabilir. İnsan hakları alanında liberal öğretiden kaynaklanan ve izleri günümüzde de süregelen kimi kavram koşullanmaları ve niteleyici saptırmalar da vardır.

3 HAK VE ÖZGÜRLÜK KAVRAMı 5 Bu kavramsal koşullanmalardan (saptırmalardan) ilki, hak ve özgürlükler arasındaki hiyerarşik bir ayrım gözetilerek, kimi hakların -ötekilere üstünlüğünü dile getirmek üzere- "temel haklar" olarak nitelenmesidir. Gerçekten, Fransız Devrimi'nden beri yapılagelen bir ayrımla, kimi hak ve özgürlükler "temel" adını alarak, toplumsal ve ekonomik haklardan önce geldiği izlenimini verecek biçimde hak ve özgürlükler listesinin başına yerleştirilmiştir. Öncelik alan bu hak ve özgürlükler, çeşitli bağlamlarda "klasik", "medeni" yada "kamusal" adıyla da geçen kişi hak ve özgürlükleridir Anayasası'ndan başlayarak T.C. Anayasalarınca da benimsenen bu ayrım, başta F. Almanya Anayasası olmak üzere başka anayasalarla kimi uluslararası hak belgelerinde de gözlenmektedir. 2 " Ancak, sistematik amaçlar dışında hakları kendi içinde "temelolan" ve "olmayan" diye hiyerarşik kategorilere ayırmanın, hakların bütünselliğine aykırı düşünmekle kalmayarak, temel sayılmayan hakların sınırlanıp yadsınabilmesine gerekçe oluşturması bakımından çok sakıncalıdır. Hakların bütünselliğine aykırı olan ve bireyci liberal öğretinin özgürlükler hiyerarşisini yansıtan bu sıralama, günümüzde salt sosyalist anayasalarda değil, liberal yaklaşımlı anayasal belgelerde bile geçerliğini yitirmiştir. Sözgelimi Çin ve eski SSCB Anayasası hak ve özgürlükler arasında sistematik amaçla da olsa bir ayrım gözetmeyerek "Yurttaşların Temel Hak ve Özgürlükleri" başlığı altında tüm hak ve özgürlükleri sayarken, sözgelimi bir İtalyan ve bir Japon Anayasası da aynı yaklaşımla "yurttaşların hak ve ödevleri"ni bir bütünlük içinde ele almıştır. Yine sözgelimi özgün başlığıyla İnsan Haklarını ve Temel Özgürlükleri Koruma Sözleşmesi adını taşıyan İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi'ndeki ~~temel" sözü, uygulamada kimi aksaklıklara yol açtığı için, Avrupa Topluluğu yargı organlarınca bu nitelemenin geleneksel haklarla, ekonomik ve toplumsal hakları kapsayacak bir genişlik taşıdığı biçiminde yorumlanmıştır. 2. Sözgelimi Avrupa Konseyi bağlamında benimsenen ilk önemli belge olan 1950 tarihli Sözleşme, "İnsan Haklarını ve Temel Özgürlükleri Koruma Sözleşmesi" adını taşımaktadır.

4 6 İNSAN HAKLARI YILllGI Bu nedenle "temel" diye nitelenen kişi hak ve özgürlüklerinin ancak tarihte daha önce gerçekleşmiş olması ve sistematik bir bölümleme amacıyla liste başında yer alması dışında, öteki hak ve özgürlüklere göre hiçbir önceliği yoktur. Kısacası, hak ve özgürlüklerin bütünselliğini zedeleyerek aralarında hiyerarşik ayrımlar gözetmenin yapayolduğu kadar sakıncalı olduğu bir gerçektir. Öte yandan yine hak ve özgürlükler bağlamında temelolan ve olmayan nitelemesine yol açan bir başka ayrımdan da söz etmek gerekir. Bu ayrım, hakların kazanılmasıyla ilgili bir ayrımdır. Kaynağını 18. yüzyılın doğal haklar kuramından alan bir ayrıma göre, temel diye nitelenen kişi hakları insanın doğuştan getirdiği ve kişiliğine bağlı haklardır. Yine liberal öğretide geniş ölçüde benimsenen bu nitelemeyle hak ve özgürlükler arasında insanın doğuştan sahip olduğu yada kişiliğine bağlı olanlarla olmayanlar arasında yapay ve sakıncalı bir ayrım gözetilmiştir. Sözgelimi, Fransız buıjuva devriminin temel belgesi olan 1789 İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi'nden esinlenen İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin 1. Maddesine göre, "Bütün insanlar özgür; onur ve haklar bakımından eşit doğarlar." Aynı yaklaşımı benimseyen T.C. Anayasası, "insanın, insan olarak doğuştan bazı temel hak ve hürriyetlere sahip olduğu" gerekçesiyle kişi hak ve özgürlüklerini "temel" sayarak bunlar arasında hiyerarşik bir düzen kurarken, 12. Maddesiyle temel hak ve özgürlükleri "herkesin kişiliğine bağlı dokunulmaz, devredilmez ve vazgeçilmez" hak ve özgürlükler olarak tanımlamıştır. Hak ve özgürlükler arasında böyle bir ayrım gözetmenin, kimi hak ve özgürlüklerin doğuştan gelmediği yada insan kişiliğine bağlı olmadığı gerekçesiyle tanınmaması yada sınırlanmasına olanak veren bir anlayış olduğu açıktır. "Doğuştan" yada "doğal" hak ve kavramının haklar arasında ayrımcılığa yol açmakla kalmayarak, tarihte ayrıcalıklı kesimler (aristokrasi) tarafından savunulan katılımsal (soyaçekimsel) hakları çağrıştırdığı da anımsanmalıdır.

5 HAK VE OZGÜRLÜK KAVRAMı 7 Bu nedenle, hak ve özgürlüklere "doğuştan olan" yada "olmayan" gibi ayrımlar uygulamanın, hak ve özgürlüklerin mantığına ve bütünselliğine aykırı düştüğü söylenebilir. Bu bağlamda, yine salt sistematik amaçlarla hak ve özgürlükleri, insanın insan sıfatıyla kendiliğinden sahip olduğu yada niteliğinden gelen haklarla, bir toplum üyesi yada bireyolarak kazandığı haklarolarak sınıflamak olanaklıdır. Bu ayrıma göre, kişi hakları insanın "insan" sıfatıyla kendiliğinden sahip olduğu, ekonomik ve toplumsal haklarsa bireyolarak kazandığı haklardır. Ancak çağdaş anlayışla insan her durumda aynı zamanda bir bireyolduğuna göre adıgeçen haklar olgusal ve mantıksalolarak aynı anda kazanılır. Yakın bir geçmişte toplumsal ve ekonomik haklarla kapsamı genişleyen hak kavramı, günümüzde tek tek insanlara (bireylere) özgü olmaktan çıkarak belli grupları, toplum kesimlerini ve giderek tüm dünya halklarını kapsayıcı bir genişlik kazanmıştır. Sözgelimi, azınlıklar, çocuklar, gençler, kadınlar, özürlüler gibi özel korunmaya gereksinme gösteren toplum kesimlerine özgü kimi haklar tanınırken, işsizler, tutuklu ve hükümlüler gibi gözetilmesi gereken özel grupların hakları benimsenmiştir. Bu hakların yanısıra, uluslararası belgelerle tüm dünya halklarına tanınan haklar da vardır. Bunların başlıcaları, ulusların kendi yazgılarını belirleme hakkı, doğal kaynaklarından özgürce yararlanma hakkı, kalkınma hakkı ve halkların kültürlerini özgürce geliştirme hakkıdır. Bu haklara günümüzde "ikinci kuşak haklar" denilen ve tüm insanlık toplumuna tanınan barış hakkı, çevre hakkı vb. gibi yeni haklar da eklenmiştir. Hak ve özgürlüklere bu içerik zenginliğini ve kapsam genişliğini kazandıran tarihsel sürece gelince, bu süreç en genel tanımıyla insanın bireyleşme sürecidir. İnsanın bireyleşmesi, önce toplumsal bir varlık niteliği kazanması, sonra da toplumun, kamu gücünün ve toplumsal ayrımların baskı ve engellerinden arınmasıdır. Başka bir deyişle, bireyolarak insan, bir toplum üyesi olan ve belli hak ve ödevieriyle toplum içinde ve devlet karşısında ayrı ve özerk varlık alanı bulunan insandır. İnsana bu kimliği kazandıran süreç, tüm insanlık tarihi boyunca yaşamışsa da, somut ürünlerini ancak belli tarih aşamalarında verebilmiştir. LİBERAL DEVRİM İnsanın temel hak ve özgürlüklerini kazanma sürecinin ilk adımı, burjuva devrimleridir. Tarihte, ilk oluşumuna Batı toplumunda tanık 01

6 8 İNSAN HAKLARI YILLIGI duğumuz burjuvazi, kapitalist ilişkilerin egemenlik kazanmasıyla ekonomik bakımdan üstünlüğü ele geçirirken feodal monarşiye dayanan toplumun ekonomik ve toplumsal engelleriyle karşılaşmıştır. Bu nedenle, ekonomik yapıdan siyasal yapıya kadar her alanda feodal toplum düzenine karşı çıkan burjuvazi, gerçekleştirdiği devrimlerle Ortaçağ toplumunu yıkarken geliştirdiği ideolojiyle yeni bir insan anlayışı yaratmıştır. İnsanı feodal toplumun kul yada uyruk konumundan kurtararak salt insan sıfatıyla kimi hakları bulunan bir varlık düzeyine yükselten bu ideoloji, liberalizmdir. Liberalizm, ekonomik alanda olduğu kadar siyasal alanda da bireyci yada bireye öncelik tanıyan bir ideolojidir. Feodal toplumun katı sınıf hiyerarşisine ve monarşi ve kilise gibi egemen otoritelerine karşı geliştirilen bu ideoloji, 18. yüzyıla kadar anılan toplumun temel kuruluşuna ve ideolojisine karşı olumsuz bir hareket olarak gelişmiştir. Bu yüzyılda, tipik örneklerini veren doğal haklar kuramına dayanarak, giderek yeni bir siyasal ve toplumsal düzenin ilkelerini koyan olumlu bir düşünce ve eylem biçimine dönüşmüştür. Bireysel özgürlüklerin, ancak, liberal ilkelerin yasalarla tanınıp güvence altına alınmasıyla kullanabileceği anlayışı giderek yaygınlık kazandıkça liberal hareket ürünlerini vermeye başlamıştır. Bu ürünler, hak bildirilerinin ilanı, anayasaların benimsenmesi, parlamenter ve temsilci hükümetlerin kurulması, oy hakkının yaygınlaştırılması vb. dir. Liberal hareketin siyasal sonucu, Batı toplumlarını niteleyen klasik demokrasi olmuştur. Batı toplumlarının uzun bir evrim süreci içinde geliştirdiği siyasal sistemin zaman içinde önemli değişmelere tanık olan temel ilkeleri çağdaş biçimiyle şöyle özetlenebilir: Klasik demokrasinin ilk ve en temel ilkesi, insan hak ve özgürlüklerine bağlılıktır. Bu ilkenin kaynaklandığı anlayış, insanın salt insan olarak kimi ayrılmaz, dokunulmaz, vazgeçilmez ve aktarılmaz haklara sahip olduğudur. Bu haklara duyulan saygı, devlet otoritesini bile sınırlayıcı bir önem taşımaktadır. Klasik demokrasi, liberal öğretide kaynağını bulan kişi hak ve özgürlüklerinip tanınıp gerçekleşmesinde büyük roloynamıştır. Ancak

7 HAK VE ÖZGÜRLÜK KAVRAMı 9 yine Batı demokrasisi, aynı anlayışla başta girişim özgürlüğü olmak üzere mülkiyet ve miras haklarına büyük bir önem tanırken, amaçladığı-klasikhak ve özgürlükleri toplumsal ve ekonomik içeriğinden soyutlamıştır. Bu soyutlama, liberal öğretinin dayandığı insan kavramı ve insan hakları anlayışından kaynaklanmıştır. Liberal öğretide "insan", toplumsal bir varlık olan "birey"den çok değişik bir içerik kazanmış, insan hakları kavramıysa soyut ve içeriksiz olduğu kadar, bireyle toplumu karşı karşıya koyan bir anlayışla ele alınmıştır. Klasik demokrasi, toplumsal bağlamından soyutlanmış insan anlayışıyla hak ve özgürlüklerin kullanılması ve toplumsal kaynakların dağılımında derin bir eşitsizliğe yol açmış ve bu gelişim içinde girişim özgürlüğü ve mülkiyet hakkı, toplumun büyük bir çoğunluğu için gerçekte ortadan kalkmıştır. Bu durumda, klasik demokrasi varlığını sürdürebilmek üzere, ana ilkelerini yeniden yorumlayarak kişi hak ve özgürlüklerine toplum adına ve yararına kimi sınırlamalar koyma yoluna gitmiştir. Böylelikle devlet bir aracı etken olarak işe karışıp doğrudan girişimci rolü üstlenerek kamu hizmetlerine ilişkin kimi alanlarda bireysel girişimciliğe son verirken, başta girişim özgürlüğü ve mülkiyet hakkı olmak üzere kimi hak ve özgürlüklere toplumsal bir içerik kazandırmaya çalışmıştır. Böylelikle, mülkiyetin kamu yararına aykırı olarak kullanılmayacağı anlayışıyla, bu alandaki haklara sınırlamalar konulabileceği ilkesi anayasalarda yer almıştır. Klasik demokrasinin ikinci temel özelliği, ilkine bağlı olarak formüle edilmiş olan eşitlik ilkesidir. Bu anlamda, eşitlik, toplumda hiçbir kişi, aile yada gruba ayrıcalık tanınamayacağı anlayışını içermektedir. Böylelikle toplumda her insan yarışmacı bir ortamda dış karışmalardan arınmış ve bağımsız olarak kendi toplumsal konumunu hazırlayacaktır. Her insan için tanınmış olan hak ve özgürlüklerin doğal gereği, yasa karşısında eşitliktir. Toplumsal ve ekonomik bir içerikten yoksun olan bu ilke de, gerçekte eşitliğin değil, toplumsal adaletsizlik ve eşitsizliğin aracı olarak işlemiştir. Eşitlik ilkesi, klasik demokrasi uygulamasında -her bireyin eşitliği görüşü altında- ekonomik ve toplumsal bakımdan güçsüz olanların aleyhinde işleyen bir düzen yaratmıştır. Devleti, bu kesimleri koruyarak toplumsal dengeyi sağlamaktan alıkoyan eşitlik ilkesi, toplumsal ayrıcalık ve adaletsizliğin hukuksal dayanağı olmuştur.

8 10 İNSAN HAKLARI YILLIGI SOSYAL DEVRİMLER Soyut eşitlik ilkesi uyarınca toplumsal ayrımlaşmayı alabildiğine derinleştiren Batı demokrasisi, giderek çalışan ve yoksul toplum kesimlerinin yoğun ve eylemli direnişleriyle karşılaşarak ağır bunalımlara uğramıştır. Bu devrimci muhalefet karşısında devletin karışmacı bir rol üstlenmesi ve korunması gereken kesimler lehine önlemler alarak toplumsal güvenlik sistemleri geliştirilmesiyle liberal öğreti eşitlik ilkesini değişik bir yaklaşımla yorumlamak zorunda kalmıştır. Toplumsal ve ekonomik eşitsizlikleri önlemek ve beliren derin dengesizliği gidermek amacıyla, anayasalarda klasik hakların yanısıra, toplumsal ve ekonomik haklara da yer verilmiştir. Böylelikle, eşitlik kavramı, eski soyut niteliğini azçok yitirerek toplumsal eşitlik yada fırsat eşitliği anlamı kazanmaya başlamıştır. Burjuva devrimine dayalı olan klasik demokrasi, klasik haklar olarak adlandırılan kişi hak ve özgürlükleriyle siyasal hak ve özgürlükleri gerçekleştirirken, toplumsal ve ekonomik haklar geniş ölçüde sosyal devlet yönündeki gelişmelerin yanısıra sosyalist devrimler eliyle yaşama geçirilmiştir. Klasik kapitalizmin yarattığı sınıf çelişkilerinin ürünü olan marksist sistemde, demokrasi anlayışı çok değişik bir anlam ve içerik kazanmıştır. Bu anlayışa göre, sınıf ayrımlarını içeren ve üretim araçları mülkiyetine sahip sınıfların egemenliğine dayanan klasik (kapitalist) demokrasi, sözde ve biçimsel bir demokrasidir. Bunun nedeni, demokrasinin sağladığı hak ve özgürlüklerden salt egemen (varlıklı) sınıfların yararlanması ve geniş halk yığınları için b~ hak ve özgürlüklerin sözde kalmış olmasıdır. Bu değerlendirmeye göre, demokratik hak ve özgürlüklerin gerçekleşebileceği toplum, ancak sömürü ilişkilerinin son bulduğu sınıfsız bir toplumdur. Marksist demokrasinin ilk amacı, klasik demokraside olduğu gibi, kişi hak ve özgürlüklerini gerçekleştirmektir. Ancak, marksist sistemde, sözkonusu kavramlara tümüyle değişik bir anlam kazandırılmıştır. Burada, insana, soyut olarak ve salt insan olduğu için kimi dokunulmaz, vazgeçilmez ve aktarılmaz hakların tanınması sözkonusu değildir. İnsan, bir toplumsal varlık yada tarihsel nesne olarak anlaşıldığı için ona, toplumsal konumu ve işlevi gereği tanınmış haklar vardır. Bu haklar kamu yararıyla kesin olarak uzlaşmak zorundadır. Başka bir deyişle, kişisel haklar, sos

9 HAK VE ÖZGÜRLÜK KAVRAMı 11 yalist devlet yararına ve toplumsal amaçlar doğrultusunda kullanıldığında bir hak özelliği kazanır. Gerçekten, sosyalist devletlerin anayasalarında anlatımını bulduğu gibi, marksist demokrasilerde de kişi hak ve özgürlüklerine gereğince yer verilmiştir. Örneğin düşünce, anlatım, basın, toplantı ve gösteri yürüyüşü hak ve özgürlükleriyle örgütlenme hakkı ve vicdan ve din özgürlüğü sosyalist anayasalarda açıkça tanınmıştır. Ancak, bu hak ve özgürlükler de, salt işçi sınıfı ideolojisi yönünde ve sosyalist rejimi güçlendirmek amacıyla kullanılabilir. Başka bir deyişle, söz konusu hak ve özgürlüklerin, devletin resmi öğretisi olan sosyalist ideoloji ve rejimin ilkelerine aykırı olarak kullanılması sözkonusu değildir. Sosyalist demokrasinin bu öğreti uyarınca geliştirdiği rejimin işleyiş ilkelerinin de klasik demokrasiden köklü ayrımlar göstereceğine kuşku yoktur. Bu özelliğiyle marksist öğretiye dayanan halk demokrasileri, kişi hak ve özgürlüklerinin sınırlı bir ölçüde yada güdümlü olarak kullanılabildiği, otoriter, oligarşik ve katılımı sınırlı bir sistem yaratmıştır. Gerçekten bireyin salt bir insan olarak yadsınması yada devletin üstün varlığı karşısında ikincil ve bağımlı bir konuma indirgenmesi, klasik olarak nitelenen hak ve özgürlüklerin ikinci plana itilmesine yol açmıştır. Böyle bir rejim, insanın toplum karşısındaki özgün kişiliğinin ve özerk varlığının güvencesi olan kişi hak ve özgürlüklerini sınırlı bir ölçüde kullanabilmesine olanak tanımıştır. Oysa, somut içeriğiyle insan yada toplumsal bir varlık olarak birey, toplumsal bağlamın bir nesnesi olduğu kadar tarihsel ve toplumsal sürecin bir öznesidir. Toplumdan bağımsız bir insan ne kadar soyutlamaysa, bireyden soyutlanmış üstün bir toplum kavramı da o kadar içeriksizdir. Toplum, aynı zamanda bağımsız bir kişiliği olan bireylerin yada birey gruplarının özgün çeşitliliğinin devingen bir birliğidir. İnsanın salt toplumsal kimliğini tanıyarak toplumun (devletin) üstün varlığı içinde eritmeye çalışmanın sonuç olarak bireyi toplumsal amaçların amacı durumuna indirgeyeceği ve birey ve toplumu gelişme güdülerinden yoksun bırakacağı açıktır.

10 12 İNSAN HAKLARI YILllGI Kısacası, sosyalist sistem, uygulamada toplumsal ve ekonomik hak ve özgürlüklerin ön alarak kişi hak ve özgürlüklerinin ancak belli amaçlar doğrultusunda kullanılabildiği güdümlü bir rejim olarak belirtmiştir. HAKLARıN BÜTÜNSELLİCİ Görüldüğü gibi, tarihsel evrim süreci içinde kişi hak ve özgürlükleri burjuya devrimleri eliyle gerçekleşirken, toplumsal ve ekonomik hak ve özgürlükler, bir yandan, klasik demokrasinin sosyal devlet yönündeki evrimiyle, bir yandan da, toplumsal devrimler sonucu tanınmıştır. Ancak, iki ayrı tarihsel sürecin ürünü olmakla birlikte kişi haklarıyla toplumsal ve ekonomik haklar, birbirine aykırı düşmek şöyle dursun insan olmanın "onsuz olunmaz" önkoşullarıdır. Başka bir deyişle, kişi haklarıyla toplumsal ve ekonomik haklar bir madalyonun iki yüzü gibidir. Toplumsal ve ekonomik hakların sağlanmadığı bir koşulda kişi hakları sözde kalırken, kişi haklarının tanınmadığı bir durumda toplumsal ve ekonomik haklar her türlü güvenceden yoksundur. Sözgelimi yokluk içindeki bir insan için mülkiyet hakkı nasıl sözde kalırsa, anlatım özgürlüğü bulunmayan bir insanın adil ücret hakkının hiçbir güvencesi yoktur. Bu nedenle, hak ve özgürlükler arasında ayrımlar yapmak, öncelikler gözetmek, hak ve özgürlüklerin mantığına aykırıdır. Başka bir deyişle, hak ve özgürlükler arasında, sistematik amaçlar dışında burjuva hakları yada sosyal haklar gibi ideolojik ayrımlara gitmek, bu hakları öz güvenceden yoksun bırakmak demektir. Kısacası hak özgürlükler, bir anlamda ideolojiler üstü değerler ve insanlığın ortak idealleridir. Bu nedenle, bu değer ve idealler, belli ulusal belgelere özgü kalmayarak uluslararası kuruluşlar eliyle gerçekleştirilen evrensel belgelerde dile getirilmiş ve tüm insanlığa tanınarak yaşama geçirilmek istenmiştir. 21. yüzyıl dünyasının, insanın hak ve özgürlüklerden daha geniş ölçüde yararlanacağı aşamalara tanık olacağına kuşku yoktur.

İNSAN HAKLARI SORULARI

İNSAN HAKLARI SORULARI 1. 1776 Amerikan ve 1789 Fransız belgelerine yansıyan doğal haklar öğretisinin başlıca temsilcisi kimdir? a) J. J. Rousseau b) Voltaire c) Montesquieu d) John Locke 4. Aşağıdakilerden hangisi İngiliz hak

Detaylı

İ Ç İ N D E K İ L E R

İ Ç İ N D E K İ L E R İ Ç İ N D E K İ L E R ÖN SÖZ.V İÇİNDEKİLER....IX I. YURTTAŞLIK A. YURTTAŞLIĞI YENİDEN GÜNDEME GETİREN GELİŞMELER 3 B. ANTİK YUNAN-KENT DEVLETİ YURTTAŞLIK İDEALİ..12 C. MODERN YURTTAŞLIK İDEALİ..15 1. Yurttaşlık

Detaylı

1: İNSAN VE TOPLUM...

1: İNSAN VE TOPLUM... İÇİNDEKİLER Bölüm 1: İNSAN VE TOPLUM... 1 1.1. BİREYİN TOPLUMSAL HAYATI... 1 1.2. KÜLTÜR... 3 1.2.1. Gerçek Kültür ve İdeal Kültür... 5 1.2.2. Yüksek Kültür ve Yaygın Kültür... 5 1.2.3. Alt Kültür ve Karşıt

Detaylı

9.Sınıf Sağlık Hizmetlerinde İletişim. 3.Ünte Toplumsal İletişim HUKUK KURALLARI / İNSAN HAKLARI 21.Hafta ( / 02 / 2014 )

9.Sınıf Sağlık Hizmetlerinde İletişim. 3.Ünte Toplumsal İletişim HUKUK KURALLARI / İNSAN HAKLARI 21.Hafta ( / 02 / 2014 ) 9.Sınıf Sağlık Hizmetlerinde İletişim 3.Ünte Toplumsal İletişim HUKUK KURALLARI / İNSAN HAKLARI 21.Hafta ( 17-21 / 02 / 2014 ) HUKUK KURALLARI 2 HUKUK : Bir toplum içinde yaşayan insanların;.) Birbirleriyle

Detaylı

Hazırlayan: TACETTİN ÇALIK. Tacettin Hoca İle KPSS Vatandaşlık

Hazırlayan: TACETTİN ÇALIK. Tacettin Hoca İle KPSS Vatandaşlık Kamu Hakları Negatif Statü Hakları (Kişi Hakları Koruyucu Haklar) Pozitif Statü Hakları (Sosyal ve Ekonomik Haklar/İsteme Hakları) Hazırlayan: TACETTİN ÇALIK - Bireyleri devlete karşı koruyan - Devlete,

Detaylı

SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457)

SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457) T.C. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457) 2. Hafta Ders Notları - 25/09/2017 Araş. Gör. Dr. Görkem

Detaylı

İnsanlık ailesinin tüm üyelerinde bulunan onuru ve onların eşit ve ayrılmaz haklarını tanımanın dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli olduğunu,

İnsanlık ailesinin tüm üyelerinde bulunan onuru ve onların eşit ve ayrılmaz haklarını tanımanın dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli olduğunu, İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ* İnsanlık ailesinin tüm üyelerinde bulunan onuru ve onların eşit ve ayrılmaz haklarını tanımanın dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli olduğunu, İnsan haklarının

Detaylı

1. İnsan Hakları Kuramının Temel Kavramları. 2. İnsan Haklarının Düşünsel Kökenleri. 3. İnsan Haklarının Uygulamaya Geçişi: İlk Hukuksal Belgeler

1. İnsan Hakları Kuramının Temel Kavramları. 2. İnsan Haklarının Düşünsel Kökenleri. 3. İnsan Haklarının Uygulamaya Geçişi: İlk Hukuksal Belgeler 1. İnsan Hakları Kuramının Temel Kavramları 2. İnsan Haklarının Düşünsel Kökenleri 3. İnsan Haklarının Uygulamaya Geçişi: İlk Hukuksal Belgeler 4. Birinci Kuşak Haklar: Kişi Özgürlükleri ve Siyasal Haklar

Detaylı

İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ

İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ 203 İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 10 Aralık 1948 tarih ve 217 A(III) sayılı Kararıyla ilan edilmiştir. 6 Nisan 1949 tarih ve

Detaylı

ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA (ÇEK306U)

ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA (ÇEK306U) DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA (ÇEK306U)

Detaylı

Prof. Dr. OKTAY UYGUN Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi DEMOKRASİ. Tarihsel, Siyasal ve Felsefi Boyutlar

Prof. Dr. OKTAY UYGUN Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi DEMOKRASİ. Tarihsel, Siyasal ve Felsefi Boyutlar Prof. Dr. OKTAY UYGUN Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi DEMOKRASİ Tarihsel, Siyasal ve Felsefi Boyutlar İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER...v GİRİŞ... 1 Birinci Bölüm Antik Demokrasi I. ANTİK DEMOKRASİNİN

Detaylı

ÜNİTE:1. Anayasa Kavramı, Anayasacılık Akımı ve Anayasa Çeşitleri ÜNİTE:2. Türkiye de Anayasa Gelişmelerine Genel Bakış ÜNİTE:3

ÜNİTE:1. Anayasa Kavramı, Anayasacılık Akımı ve Anayasa Çeşitleri ÜNİTE:2. Türkiye de Anayasa Gelişmelerine Genel Bakış ÜNİTE:3 ÜNİTE:1 Anayasa Kavramı, Anayasacılık Akımı ve Anayasa Çeşitleri ÜNİTE:2 Türkiye de Anayasa Gelişmelerine Genel Bakış ÜNİTE:3 Millî Güvenlik Konseyi Rejimi, 1982 Anayasası nın Yapılışı ve Başlıca Özellikleri

Detaylı

İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ* 10 Aralık 1948

İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ* 10 Aralık 1948 İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ* 10 Aralık 1948 Başlangıç İnsanlık ailesinin bütün üyelerinin doğal yapısındaki onuru ile eşit ve devredilemez haklarını tanımanın dünyada özgürlük, adalet ve barışın

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX BIRINCI BÖLÜM ANAYASA HUKUKUNUN KISA KONULARI 1. 1961 Anayasası ile 1982 Anayasası nın Hazırlanış ve Kabul Ediliş Süreçlerindeki Farklılıklar...1 2. Üniter, Federal ve Bölgeli

Detaylı

ANAYASAL ÖZELLİKLER. Federal Devlet

ANAYASAL ÖZELLİKLER. Federal Devlet ANAYASAL ÖZELLİKLER Ulus devlet, belirli bir toprak parçası üzerinde belirli bir nüfus ve egemenliğe sahip bir örgütlenmedir. Ulus-devlet üç unsura sahiptir: 1) Ülke (toprak), 2) Nüfus, 3) Egemenlik (Siyasal-Yönetsel

Detaylı

İKİNCİ BÖLÜM ENDÜSTRİ DEVRİMİ, SOSYAL SORUN VE SOSYAL POLİTİKA İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM SOSYAL POLİTİKA BİLİMİNİN KONUSU, KAPSAMI VE TEMEL YAKLAŞIMI

İKİNCİ BÖLÜM ENDÜSTRİ DEVRİMİ, SOSYAL SORUN VE SOSYAL POLİTİKA İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM SOSYAL POLİTİKA BİLİMİNİN KONUSU, KAPSAMI VE TEMEL YAKLAŞIMI İKİNCİ BÖLÜM İÇİNDEKİLER Sayfa No ÖNSÖZ GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM SOSYAL POLİTİKA BİLİMİNİN KONUSU, KAPSAMI VE TEMEL YAKLAŞIMI I. EKONOMİ, TOPLUM BİLİMİ VE SOSYAL POLİTİKA...7 A. EKONOMİ BİLİMİ...7 B. TOPLUM

Detaylı

İNSAN HAKLARI. Sosyal ve Ekonomik Haklar Kültürel haklar (10. Hafta)

İNSAN HAKLARI. Sosyal ve Ekonomik Haklar Kültürel haklar (10. Hafta) İNSAN HAKLARI Sosyal ve Ekonomik Haklar Kültürel haklar (10. Hafta) Sosyal ve ekonomik haklar Sosyal ve ekonomik haklar Nitelikleri gereği devletin az-çok pozitif edimde bulunmasını gerektiren haklardır

Detaylı

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi İnsan&İnsan, Sayı 3, Kış 2015, s. 61-65 ISSN: 2148-7537, www.insanveinsan.org İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi İNSAN HAKLARI KİTAPLIĞI Başlangıç İnsanlık ailesinin bütün üyelerinin doğal yapısındaki

Detaylı

İnsanların, sadece insan olması nedeniyle sahip oldukları devredilemez ve vazgeçilemez haklardır.

İnsanların, sadece insan olması nedeniyle sahip oldukları devredilemez ve vazgeçilemez haklardır. İNSAN HAKLARI İNSAN HAKLARI İnsanların, sadece insan olması nedeniyle sahip oldukları devredilemez ve vazgeçilemez haklardır. Bu haklara herhangi bir şart veya statüye bağlı olmadan doğuştan sahip oluruz

Detaylı

SOSYAL TABAKALAŞMA SOSYAL TABAKALAŞMA Taylan DÖRTYOL Akdeniz Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Pazarlama Bölümü

SOSYAL TABAKALAŞMA SOSYAL TABAKALAŞMA Taylan DÖRTYOL Akdeniz Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Pazarlama Bölümü SOSYOLOJİ 9. HAFTA TOPLUMSAL EŞİTSİZLİK SOSYOL TABAKALAŞMA Taylan DÖRTYOL Akdeniz Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Pazarlama Bölümü 10 Nisan 1912.. Titanic Faciası na sosyal bakış.. Dönemin cinsiyet

Detaylı

Şafak EVRAN TOPUZKANAMIŞ. Türk Hukukunda Anayasal Gelişmeler Işığında Vatandaşlık

Şafak EVRAN TOPUZKANAMIŞ. Türk Hukukunda Anayasal Gelişmeler Işığında Vatandaşlık Şafak EVRAN TOPUZKANAMIŞ Türk Hukukunda Anayasal Gelişmeler Işığında Vatandaşlık İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... IX İÇİNDEKİLER...XV KISALTMALAR...XXIII TABLOLAR LİSTESİ... XXV GİRİŞ...1 Birinci Bölüm Vatandaşlığın

Detaylı

İNSAN HAKLARI HUKUKU

İNSAN HAKLARI HUKUKU İNSAN HAKLARI HUKUKU I-KAVRAMLAR A-İnsan Hakları İnsanın sırf insan olmasından kaynaklanan yetkileri, hakları, daha doğrusu özgürlüğü ifade eder. İnsan hakları geniş bir kavramdır, pozitif hukuku da kapsar

Detaylı

ULUSAL VEYA ETNİK, DİNSEL VEYA DİLSEL AZINLIKLARA MENSUP OLAN KİŞİLERİN HAKLARINA DAİR BİLDİRİ

ULUSAL VEYA ETNİK, DİNSEL VEYA DİLSEL AZINLIKLARA MENSUP OLAN KİŞİLERİN HAKLARINA DAİR BİLDİRİ 209 ULUSAL VEYA ETNİK, DİNSEL VEYA DİLSEL AZINLIKLARA MENSUP OLAN KİŞİLERİN HAKLARINA DAİR BİLDİRİ Birleşmiş Milletler Genel Kurulu nun 20 Aralık 1993 tarihli ve 47/135 sayılı Kararıyla ilan edilmiştir.

Detaylı

ODTÜ G.V. ÖZEL LĠSESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ZÜMRESĠ. 2011-2012 Eğitim-Öğretim Yılı. Ders Adı : Siyaset ÇalıĢma Yaprağı 13 SĠYASET

ODTÜ G.V. ÖZEL LĠSESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ZÜMRESĠ. 2011-2012 Eğitim-Öğretim Yılı. Ders Adı : Siyaset ÇalıĢma Yaprağı 13 SĠYASET ODTÜ G.V. ÖZEL LĠSESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ZÜMRESĠ 2011-2012 Eğitim-Öğretim Yılı Ders Adı : Siyaset ÇalıĢma Yaprağı 13 Adı Soyadı : No: Sınıf: 11/ SĠYASET Siyaset; ülke yönetimini ilgilendiren olayların bütünüdür.

Detaylı

DEMOKRASİ VE SAYDAMLIK ENSTİTÜSÜ www.dse.org.tr

DEMOKRASİ VE SAYDAMLIK ENSTİTÜSÜ www.dse.org.tr DEMOKRASİ VE SAYDAMLIK ENSTİTÜSÜ www.dse.org.tr YENİ ANAYASA DEĞİŞİKLİK ÖNERİLERİMİZ (TCBMM Başkanlığı na iletilmek üzere hazırlanmıştır) 31.12.2011 İletişim: I. Anafartalar Mah. Vakıf İş Hanı Kat:3 No:

Detaylı

MÜLKİYET HAKKI VE TOPLUMSAL ETKİSİ. Prof. Dr. Şebnem AKİPEK ÖCAL Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi

MÜLKİYET HAKKI VE TOPLUMSAL ETKİSİ. Prof. Dr. Şebnem AKİPEK ÖCAL Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi MÜLKİYET HAKKI VE TOPLUMSAL ETKİSİ Prof. Dr. Şebnem AKİPEK ÖCAL Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi MÜLKİYET KAVRAMI Mülkiyet en geniş anlamı ile kişilerin yaşamak için ihtiyaç duyduğu nesnelerin

Detaylı

Çocuk Hukuku. Çocuk Hukukunun Özellikleri. Çocuk Hukukunun Özellikleri 16.05.2014. Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN. 16 Mayıs 2014 2.

Çocuk Hukuku. Çocuk Hukukunun Özellikleri. Çocuk Hukukunun Özellikleri 16.05.2014. Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN. 16 Mayıs 2014 2. Ulusal Düzeyde Çocuk Hukuku Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN Çocuk Hukuku Hukukun çocuklara özgü, çocuk haklarını düzenleyen dalıdır. Çocuk hukuku, özel hukuk, kamu hukuku, sosyal hukuk ve uluslararası hukukta

Detaylı

C E D A W KADINLARA KARŞI HER TÜRLÜ AYRIMCILIĞIN ÖNLENMESİ SÖZLEŞMESİ. Prof. Dr. Feride ACAR

C E D A W KADINLARA KARŞI HER TÜRLÜ AYRIMCILIĞIN ÖNLENMESİ SÖZLEŞMESİ. Prof. Dr. Feride ACAR C E D A W KADINLARA KARŞI HER TÜRLÜ AYRIMCILIĞIN ÖNLENMESİ SÖZLEŞMESİ CEDAW Nedir? CEDAW sekiz temel Birleşmiş Milletler insan hakları sözleşmesinden biridir. BM İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMELERİ Medeni ve Siyasi

Detaylı

TOPLU İŞ HUKUKU (HUK302U)

TOPLU İŞ HUKUKU (HUK302U) TOPLU İŞ HUKUKU (HUK302U) KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ.

Detaylı

bireysel özgürlük dayanışma eşit haklar öz saygı katılım

bireysel özgürlük dayanışma eşit haklar öz saygı katılım bireysel özgürlük dayanışma eşit haklar öz saygı katılım Temel haklar Santé Belçika herkese vatandaşlık ve İnsan Haklarına saygıyı temin eden Demokratik Devlet hakka saygıyı temin eder. Devlet, sadece

Detaylı

EĞİTİMİN HUKUKSALTEMELLERİ. 7. Bölüm Eğitim Bilimine Giriş GÜLENAZ SELÇUK- CİHAN ÇAKMAK-GÜRSEL AKYEL

EĞİTİMİN HUKUKSALTEMELLERİ. 7. Bölüm Eğitim Bilimine Giriş GÜLENAZ SELÇUK- CİHAN ÇAKMAK-GÜRSEL AKYEL EĞİTİMİN HUKUKSALTEMELLERİ 7. Bölüm Eğitim Bilimine Giriş GÜLENAZ SELÇUK- CİHAN ÇAKMAK-GÜRSEL AKYEL EĞİTİM VE HUKUK HUKUKUN AMAÇLARI HUKUKUN DALLARI EĞİTİM HUKUKU HUKUKUN KAYNAKLARI ULUSLARARASI BELGELERDE

Detaylı

12. SINIF MANTIK DERSİ SÖKE ANADOLU LİSESİ 1. ORTAK SINAVI KAZANIM TABLOSU (Sınav Tarihi: 4 Nisan 2017)

12. SINIF MANTIK DERSİ SÖKE ANADOLU LİSESİ 1. ORTAK SINAVI KAZANIM TABLOSU (Sınav Tarihi: 4 Nisan 2017) 12. SINIF MANTIK DERSİ SÖKE ANADOLU LİSESİ 1. ORTAK SINAVI KAZANIM TABLOSU (Sınav Tarihi: 4 Nisan 2017) ÜNİTE: 2-KLASİK MANTIK Kıyas Çeşitleri ÜNİTE:3-MANTIK VE DİL A.MANTIK VE DİL Dilin Farklı Görevleri

Detaylı

Tıp etiği açısından insan hakları, tıp ve sağlıkla ilgili uluslararası bildirgeler

Tıp etiği açısından insan hakları, tıp ve sağlıkla ilgili uluslararası bildirgeler Tıp etiği açısından insan hakları, tıp ve sağlıkla ilgili uluslararası bildirgeler İnsan Hakları nedir? İnsan Hakları ile ilgili çok farklı tanımlar yapılabilir. Ancak genel kabul gören tanımı Bütün insanların,

Detaylı

KAMU DÜZENİ K AVR AMI

KAMU DÜZENİ K AVR AMI Dr. Özge OKAY TEKİNSOY Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Görevlisi İDARE HUKUKUNDA KAMU DÜZENİ K AVR AMI İÇİNDEKİLER SUNUŞ... vii ÖNSÖZ...xi İÇİNDEKİLER... xiii KISALTMALAR...xxi GİRİŞ...1

Detaylı

MEVLÜT GÖL KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ANAYASA BAŞLANGIÇLARININ SEMBOLİK VE HUKUKİ DEĞERİ

MEVLÜT GÖL KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ANAYASA BAŞLANGIÇLARININ SEMBOLİK VE HUKUKİ DEĞERİ MEVLÜT GÖL KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ANAYASA BAŞLANGIÇLARININ SEMBOLİK VE HUKUKİ DEĞERİ İÇİNDEKİLER TAKDİM...VII ÖNSÖZ... IX İÇİNDEKİLER... XI KISALTMALAR... XVII GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM Başlangıç Kavramı

Detaylı

T.C. YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI Basın Bürosu Sayı: 19

T.C. YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI Basın Bürosu Sayı: 19 09/04/2010 BASIN BİLDİRİSİ Anayasa değişikliğinin Cumhuriyetin ve demokrasinin geleceği yönüyle neler getireceği neler götüreceği dikkatlice ve hassas bir şekilde toplumsal uzlaşmayla değerlendirilmelidir.

Detaylı

Atilla NALBANT ÜNİTER DEVLET. Bölgeselleşmeden Küreselleşmeye

Atilla NALBANT ÜNİTER DEVLET. Bölgeselleşmeden Küreselleşmeye Atilla NALBANT ÜNİTER DEVLET Bölgeselleşmeden Küreselleşmeye İçindekiler Sunuş (İkinci Baskı)...V Sunuş (İlk Baskı)...VII İçindekiler... IX Kısaltmalar...XVII Giriş...1 Birinci Kısım MERKEZ-ÇEVRE İLİŞKİSİ

Detaylı

Dr. A. Tarık GÜMÜŞ Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Anabilim Dalı. Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü

Dr. A. Tarık GÜMÜŞ Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Anabilim Dalı. Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü Dr. A. Tarık GÜMÜŞ Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Anabilim Dalı Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...xi KISALTMALAR... xvii GİRİŞ...1 Birinci

Detaylı

M. Gözde ATASAYAN. Kamu Hizmetlerinin Süreklilik ve Düzenlilik İlkesi

M. Gözde ATASAYAN. Kamu Hizmetlerinin Süreklilik ve Düzenlilik İlkesi M. Gözde ATASAYAN Kamu Hizmetlerinin Süreklilik ve Düzenlilik İlkesi İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... XI KISALTMALAR...XXI GİRİŞ...1 A. «KAMU HİZMETİ» KAVRAMI...1 1. Kamu Hizmetinin Klasik Tanımı...1

Detaylı

İNSAN HAKLARI CEVAP ANAHTARI GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI Ocak 2019 saat 11.00

İNSAN HAKLARI CEVAP ANAHTARI GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI Ocak 2019 saat 11.00 HİTİT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ SİYASET BİLİMİ VE KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMÜ İNSAN HAKLARI CEVAP ANAHTARI 2018-2019 GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI --- 17 Ocak 2019 saat 11.00 1. 1982 Anayasasında

Detaylı

ZANAATLA TEKNOLOJİ ARASINDA TIP MESLEĞİ: TEKNO-FETİŞİZM VE İNSANSIZLAŞMIŞ SAĞALTIM

ZANAATLA TEKNOLOJİ ARASINDA TIP MESLEĞİ: TEKNO-FETİŞİZM VE İNSANSIZLAŞMIŞ SAĞALTIM ZANAATLA TEKNOLOJİ ARASINDA TIP MESLEĞİ: TEKNO-FETİŞİZM VE İNSANSIZLAŞMIŞ SAĞALTIM Prof. Dr. Ali ERGUR Galatasaray Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Türk Toraks Derneği XVII. Kış Okulu Antalya 14.02.2018 ZANAATLA

Detaylı

İNSAN HAKLARI ADAY MEMUR EĞİTİMİ TEMEL EĞİTİM PROGRAMI. Hazıralayan: Cihan YALVA İl Sağlık Müdürlüğü İnsan Kaynakları Şube Müdürlüğü 05.10.

İNSAN HAKLARI ADAY MEMUR EĞİTİMİ TEMEL EĞİTİM PROGRAMI. Hazıralayan: Cihan YALVA İl Sağlık Müdürlüğü İnsan Kaynakları Şube Müdürlüğü 05.10. İNSAN HAKLARI ADAY MEMUR EĞİTİMİ TEMEL EĞİTİM PROGRAMI Hazıralayan: Cihan YALVA İl Sağlık Müdürlüğü İnsan Kaynakları Şube Müdürlüğü 05.10.2012 İNSAN HAKLARINA GİRİŞ Bir tarihsel süreç olarak incelendiğinde

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Tevfik Sönmez KÜÇÜK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi PARTİ İÇİ DEMOKRASİ

Yrd. Doç. Dr. Tevfik Sönmez KÜÇÜK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi PARTİ İÇİ DEMOKRASİ Yrd. Doç. Dr. Tevfik Sönmez KÜÇÜK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi PARTİ İÇİ DEMOKRASİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... IX İÇİNDEKİLER...XIII KISALTMALAR...XXI TABLOLAR

Detaylı

SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457)

SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457) T.C. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457) 3. Hafta Ders Notları - 02/10/2017 Araş. Gör. Dr. Görkem

Detaylı

İçindekiler. xiü Kısaltmalar xvü Üçüncü Basıya Önsöz xix İkinci Basıya Önsöz xxi Önsöz. 3 BİRİNCİ KESİM Giriş 5 I. Genel Bilgiler

İçindekiler. xiü Kısaltmalar xvü Üçüncü Basıya Önsöz xix İkinci Basıya Önsöz xxi Önsöz. 3 BİRİNCİ KESİM Giriş 5 I. Genel Bilgiler İçindekiler xiü Kısaltmalar xvü Üçüncü Basıya Önsöz xix İkinci Basıya Önsöz xxi Önsöz ı BİRİNCİ BÖLÜM GENEL BİLGİLER 3 BİRİNCİ KESİM Giriş 5 I. Genel Bilgiler 5 1. Yabancılar Hukukunun Varlık Nedeni 8

Detaylı

BİRİNCİ KİTAP DENETİM MEKANİZMASI (KURUMSAL HÜKÜMLER) BirinciBölüm GİRİŞ

BİRİNCİ KİTAP DENETİM MEKANİZMASI (KURUMSAL HÜKÜMLER) BirinciBölüm GİRİŞ BİRİNCİ KİTAP DENETİM MEKANİZMASI (KURUMSAL HÜKÜMLER) BirinciBölüm GİRİŞ I. İNSAN HAKLARI KAVRAMI 3 II. İNSAN HAKLARININ ULUSLARARASI DÜZEYDE KORUNMASI 4 1. Birleşmiş Milletler Örgütü 4 2. İkinci Dünya

Detaylı

gelişmesini sağlaması için gerekli birçok maddeye yer verilmiştir. Sözleşmede yer alan

gelişmesini sağlaması için gerekli birçok maddeye yer verilmiştir. Sözleşmede yer alan ÇOCUK HAKLARININ SINIFLANDIRILMASI Çocuk Hakları Sözleşmesi nde, çocukların sağlıklı yaşaması ve çok yönlü olarak gelişmesini sağlaması için gerekli birçok maddeye yer verilmiştir. Sözleşmede yer alan

Detaylı

Yeni CHP'nin yeni anayasa vizyonu

Yeni CHP'nin yeni anayasa vizyonu Yeni CHP'nin yeni anayasa vizyonu Dr. Burak Çelik Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi 21. Yüzyılın Anayasası / Çağdaş bir anayasaya doğru 2010 yılının ilk günlerinde İçişleri Bakanı Beşir Atalay,

Detaylı

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MÜFREDAT FORMU Ders İzlencesi

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MÜFREDAT FORMU Ders İzlencesi T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ MÜFREDAT FORMU Ders İzlencesi Sayı : Tarih : 1.1.216 Diploma Program Adı : SOSYOLOJİ, LİSANS PROGRAMI, (AÇIKÖĞRETİM) Akademik Yıl : 21-216 Yarıyıl

Detaylı

MEHMET AKİF ETGÜ Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi KAMU HUKUKUNDA MÜLKİYET HAKKI VE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ NİN MÜLKİYET HAKKINA BAKIŞI

MEHMET AKİF ETGÜ Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi KAMU HUKUKUNDA MÜLKİYET HAKKI VE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ NİN MÜLKİYET HAKKINA BAKIŞI Ayrıntılı Bilgi ve On-line Satış için www.hukukmarket.com MEHMET AKİF ETGÜ Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi KAMU HUKUKUNDA MÜLKİYET HAKKI VE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ NİN MÜLKİYET HAKKINA BAKIŞI

Detaylı

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS. Anayasa Hukuku HUK

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS. Anayasa Hukuku HUK DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS Anayasa Hukuku HUK120 2 2+0 2 2 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Yüz Yüze / Zorunlu Dersin Koordinatörü

Detaylı

ULUSAL ÇALIŞTAY SONUÇLARI

ULUSAL ÇALIŞTAY SONUÇLARI ULUSAL ÇALIŞTAY SONUÇLARI 1 Nasıl bir anayasa yapım süreci? Maddeleri değil ilkeleri temel alan Ayırıcı değil birleştirici Uzlaşmaya zorlamayan Uzlaşmazlık alanlarını ihmal etmeyen Mutabakatı değil ortak

Detaylı

1. BÖLÜM KAVRAM, TARİHÇE VE KAVRAMLAR ARASI İLİŞKİLER BAĞLAMINDA KENDİ KADERİNİ TAYİN

1. BÖLÜM KAVRAM, TARİHÇE VE KAVRAMLAR ARASI İLİŞKİLER BAĞLAMINDA KENDİ KADERİNİ TAYİN İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR...XV GİRİŞ...1 1. BÖLÜM KAVRAM, TARİHÇE VE KAVRAMLAR ARASI İLİŞKİLER BAĞLAMINDA KENDİ KADERİNİ TAYİN I. KENDİ KADERİNİ TAYİNİN ANLAMI...5 A. Terim Sorunu...8

Detaylı

YÖNETİŞİM NEDİR? Yönetişim en basit ve en kısa tanımıyla; resmî ve özel kuruluşlarda idari, ekonomik, politik otoritenin ortak kullanımıdır.

YÖNETİŞİM NEDİR? Yönetişim en basit ve en kısa tanımıyla; resmî ve özel kuruluşlarda idari, ekonomik, politik otoritenin ortak kullanımıdır. YÖNETİŞİM NEDİR? Yönetişim en basit ve en kısa tanımıyla; resmî ve özel kuruluşlarda idari, ekonomik, politik otoritenin ortak kullanımıdır. Ortak yönetim- birlikte yönetmek anlamına gelir ve içinde yönetimden

Detaylı

İlker Gökhan ŞEN. Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar

İlker Gökhan ŞEN. Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar İlker Gökhan ŞEN Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR...XV GİRİŞ...1 Birinci Bölüm Temel Kavramlar ve Teorik Çerçeve

Detaylı

Dr. Ömer ERGÜN Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi MEDENİ HUKUK TÜZEL KİŞİLERİNİN EHLİYET DURUMU

Dr. Ömer ERGÜN Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi MEDENİ HUKUK TÜZEL KİŞİLERİNİN EHLİYET DURUMU Dr. Ömer ERGÜN Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi MEDENİ HUKUK TÜZEL KİŞİLERİNİN EHLİYET DURUMU İÇİNDEKİLER SUNUŞ... v ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...xi GİRİŞ...1 Birinci Bölüm TÜZEL KİŞİLİK KURAMINA GENEL

Detaylı

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AY EKİM KASIM HAFTA DERS SAATİ 06-07 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI 8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ KONU ADI KAZANIMLAR TEST NO TEST ADI Milli Uyanış İşgaline Milli Uyanış İşgaline Milli Uyanış İşgaline Milli Uyanış

Detaylı

ANAYASA DEĞĠġĠKLĠKLERĠ HAKKINDA GÖRÜġ VE ÖNERĠLERĠMĠZ

ANAYASA DEĞĠġĠKLĠKLERĠ HAKKINDA GÖRÜġ VE ÖNERĠLERĠMĠZ 5 Aralık 2011 ANAYASA DEĞĠġĠKLĠKLERĠ HAKKINDA GÖRÜġ VE ÖNERĠLERĠMĠZ I.YENĠ BĠR ANAYASA MI? GENĠġ KAPSAMLI BĠR ANAYASA DEĞĠġĠKLĠĞĠ MĠ? Anayasa hazırlığıyla ilgili olarak kamuoyunda önemli bir tartışma yaşanıyor:

Detaylı

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ DEMOKRASİ KAVRAMI AÇISINDAN DEVLET VE DİN İLİŞKİLERİ

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ DEMOKRASİ KAVRAMI AÇISINDAN DEVLET VE DİN İLİŞKİLERİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ DEMOKRASİ KAVRAMI AÇISINDAN DEVLET VE DİN İLİŞKİLERİ Enes SANAL Ankara, 2014 Giriş Siyasal iktidar ile din arasındaki ilişkiler, tüm çağlar boyunca toplumsal

Detaylı

Sosyal Düzen Kuralları. Toplumsal Düzen Kuralları. Hukuk Kuralları Din Kuralları Ahlak Kuralları Görgü Kuralları Örf ve Adet Kuralları

Sosyal Düzen Kuralları. Toplumsal Düzen Kuralları. Hukuk Kuralları Din Kuralları Ahlak Kuralları Görgü Kuralları Örf ve Adet Kuralları TEMEL HUKUK Sosyal Düzen Kuralları Toplum halinde yaşayan insanların yerine getirmek zorunda oldukları ödevleri ve kullanacakları yetkileri belirten kurallara, sosyal düzen kuralları veya sadece sosyal

Detaylı

ÜNİTE:1. Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri ÜNİTE:2. Anayasaların Yapılması ve 1982 Anayasası ÜNİTE:3. Anayasaların Değiştirilmesi ve 1982 Anayasası

ÜNİTE:1. Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri ÜNİTE:2. Anayasaların Yapılması ve 1982 Anayasası ÜNİTE:3. Anayasaların Değiştirilmesi ve 1982 Anayasası ÜNİTE:1 Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri ÜNİTE:2 Anayasaların Yapılması ve 1982 Anayasası ÜNİTE:3 Anayasaların Değiştirilmesi ve 1982 Anayasası ÜNİTE:4 1982 Anayasası na Göre Devletin Temel Nitelikleri

Detaylı

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ 2014 2015 ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. DERS SAATİ 15.09.2014 TANIŞMA DERSİ TANIŞMA DERSİ 17.09.2014 22.09.2014

Detaylı

Hak ve Özgürlük Arasındaki Ne Fark Vardır? İnsan Haklarının Sınırı ve Sorumluluk

Hak ve Özgürlük Arasındaki Ne Fark Vardır? İnsan Haklarının Sınırı ve Sorumluluk İnsan Hakları Nedir? Hak ve Özgürlük Arasındaki Ne Fark Vardır? İnsan Haklarının Sınırı ve Sorumluluk Dünyada İnsan Hakları Nasıl Gelişmiştir? Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Avrupa Birliği ve İnsan Hakları

Detaylı

ANAYASA DERSĐ (41302150) (2010-2011 GÜZ DÖNEMĐ YILSONU SINAVI) CEVAP ANAHTARI

ANAYASA DERSĐ (41302150) (2010-2011 GÜZ DÖNEMĐ YILSONU SINAVI) CEVAP ANAHTARI ANAYASA DERSĐ (41302150) (2010-2011 GÜZ DÖNEMĐ YILSONU SINAVI) CEVAP ANAHTARI ANLATIM SORULARI 1- Bir siyasal düzende anayasanın işlevleri neler olabilir? Kısaca yazınız. (10 p) -------------------------------------------

Detaylı

SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457)

SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457) T.C. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü SİYASAL İDEOLOJİLER (SBK457) 14. Hafta Ders Notları - 18/12/2017 Araş. Gör. Dr. Görkem

Detaylı

TÜRK ANAYASA DÜZENİ Bahar dönemi Ara sınavı

TÜRK ANAYASA DÜZENİ Bahar dönemi Ara sınavı TÜRK ANAYASA DÜZENİ 2016 Bahar dönemi Ara sınavı 1. Divan-ı Hümayun hangi Osmanlı padişahı döneminde kurulmuştur? A) I. Osman B) Orhan C) II. Murat D) III. Selim E) II. Mahmut 2. Divan-ı Hümayunun kaldırılmasıyla

Detaylı

Prof. Dr. Abdurrahman Eren. ANAYASA HUKUKU DERS NOTLARI (Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku)

Prof. Dr. Abdurrahman Eren. ANAYASA HUKUKU DERS NOTLARI (Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku) Prof. Dr. Abdurrahman Eren ANAYASA HUKUKU DERS NOTLARI (Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku) İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX Birinci Bölüm ANAYASA KAVRAMI, YAPIMI VE TARİHÇESİ I. ANAYASA KAVRAMI

Detaylı

TÜRKİYE NİN ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNDE DEMOKRASİYE AYKIRI BİR DURUM VAR MI?

TÜRKİYE NİN ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNDE DEMOKRASİYE AYKIRI BİR DURUM VAR MI? TÜRKİYE NİN ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNDE DEMOKRASİYE AYKIRI BİR DURUM VAR MI? DR. Nayef Bin NAHAR Katar Üniversitesi Yüksek Öğretim ve Bilimsel Araştırmalar Faktültesi Dekanı www.wa3efoundation.net Bu makale;

Detaylı

ANAYASA MAHKEMESİ KARAR GEREKÇELERİNİN BAĞLAYICILIĞI SORUNU

ANAYASA MAHKEMESİ KARAR GEREKÇELERİNİN BAĞLAYICILIĞI SORUNU Semih Batur KAYA Karadeniz Teknik Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi ANAYASA MAHKEMESİ KARAR GEREKÇELERİNİN BAĞLAYICILIĞI SORUNU İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...

Detaylı

Karl Heinrich MARX Doç. Dr. Yasemin Esen

Karl Heinrich MARX Doç. Dr. Yasemin Esen Karl Heinrich MARX 1818-1883 Eserleri Kutsal Aile (1845) Felsefenin Sefaleti (1847) Komünist Manifesto (1848) Fransa'da Sınıf Kavgaları (1850) Ekonominin Eleştirisi (1859) Kapital (Das Kapital-1867-1894).

Detaylı

Ümit GÜVEYİ. Demokratik Devlet İlkesi Çerçevesinde. Seçimlerin Yönetimi ve Denetimi

Ümit GÜVEYİ. Demokratik Devlet İlkesi Çerçevesinde. Seçimlerin Yönetimi ve Denetimi Ümit GÜVEYİ Demokratik Devlet İlkesi Çerçevesinde Seçimlerin Yönetimi ve Denetimi İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR... XI GİRİŞ...1 Birinci Bölüm Teorik Boyutuyla Genel Kavramsal Çerçeve

Detaylı

Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Çift Numaralı Öğrenciler Bütünleme Sınavı CEVAP ANAHTARI

Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Çift Numaralı Öğrenciler Bütünleme Sınavı CEVAP ANAHTARI Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Çift Numaralı Öğrenciler Bütünleme Sınavı CEVAP ANAHTARI Tarih: 01/09/2016 Saat: 10:00 Sınavda ilan edilmiş olan, öğretim üyesinin öğrencinin derse devamı ve sınav kağıdında

Detaylı

IFLA İnternet Bildirgesi

IFLA İnternet Bildirgesi IFLA İnternet Bildirgesi Bilgiye engelsiz erişim özgürlük, eşitlik, küresel anlayış ve barış için temeldir. Bu nedenle, Kütüphane Dernekleri Uluslararası Federasyonu (IFLA) belirtir ki: Düşünce özgürlüğü,

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ..i. İÇİNDEKİLER.iii. KISALTMALAR..ix GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM DEMOKRASİ - VESAYET: TEORİK VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ..i. İÇİNDEKİLER.iii. KISALTMALAR..ix GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM DEMOKRASİ - VESAYET: TEORİK VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE iii İÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ..i İÇİNDEKİLER.iii KISALTMALAR..ix GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM DEMOKRASİ - VESAYET: TEORİK VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE 1.1. DEMOKRASİ TEORİSİNİN KAVRAMSAL ÇÖZÜMLENMESİ VE TARİHSEL GELİŞİMİ...9

Detaylı

Farklı Sistemlerde Kentleşme

Farklı Sistemlerde Kentleşme Farklı Sistemlerde Kentleşme Farklı Sistemlerde Kentleşme Kentleşme ve kent planları farklı ekonomik sistemlere göre değişebilir. Kapitalist ve sosyalist ülkelerin kentleşme biçimleri, (keskin olmamakla

Detaylı

TEMEL HUKUK DERS NOTLARI SON HAFTA. Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR

TEMEL HUKUK DERS NOTLARI SON HAFTA. Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR TEMEL HUKUK DERS NOTLARI SON HAFTA Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR ANAYASANıN TEMEL ILKELERI 2 1. madde Türkiye devleti bir cumhuriyettir. 2. Madde Cumhuriyetin nitelikleri Cumhuriyetçilik Başlangıç ilkeleri Atatürk

Detaylı

Tüm Kamu Personeli İçin GYS. Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık El Kitabı. Konu Anlatımı + Soru Bankası

Tüm Kamu Personeli İçin GYS. Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık El Kitabı. Konu Anlatımı + Soru Bankası Tüm Kamu Personeli İçin GYS Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık El Kitabı Konu Anlatımı + Soru Bankası Memurluk, Şeflik, Uzmanlık, Şube Müdürlüğü ve Diğer Unvanlar Adalet Bakanlığı Aile ve Sosyal Politikalar

Detaylı

Prof. Dr. Gülsen GÜNEŞ Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi VERGİNİN YASALLIĞI İLKESİ

Prof. Dr. Gülsen GÜNEŞ Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi VERGİNİN YASALLIĞI İLKESİ Prof. Dr. Gülsen GÜNEŞ Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi VERGİNİN YASALLIĞI İLKESİ İÇİNDEKİLER ÜÇÜNCÜ BASIYA ÖNSÖZ... vii İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ...ix BİRİNCİ BASIYA ÖNSÖZ...xi İÇİNDEKİLER...xv

Detaylı

ÇALIŞMA HAYATINDA DEZAVANTAJLI GRUPLAR. Şeref KAZANCI Çalışma Genel Müdür Yardımcısı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı MART,2017

ÇALIŞMA HAYATINDA DEZAVANTAJLI GRUPLAR. Şeref KAZANCI Çalışma Genel Müdür Yardımcısı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı MART,2017 ÇALIŞMA HAYATINDA DEZAVANTAJLI GRUPLAR Şeref KAZANCI Çalışma Genel Müdür Yardımcısı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı MART,2017 Dezavantajlı gruplar; işe giriş veya çalışma hayatına devam etmede zorluklarla

Detaylı

Kitap. Prof. Dr. Mesut Gülmez İÇİMDEKİ UKDE. İş Hukuku ve Sosyal Politika Öğretilerinin Sosyal İnsan Haklarıyla İ m t i h a n ı ( )

Kitap. Prof. Dr. Mesut Gülmez İÇİMDEKİ UKDE. İş Hukuku ve Sosyal Politika Öğretilerinin Sosyal İnsan Haklarıyla İ m t i h a n ı ( ) Prof. Dr. Mesut Gülmez İÇİMDEKİ UKDE İş Hukuku ve Sosyal Politika Öğretilerinin Sosyal İnsan Haklarıyla İ m t i h a n ı (1938-2015) (Ankara: Siyasal Kitabevi Yayını, Ekim 2015, 382 s.) Uzun Sunuş una,

Detaylı

TÜRK YEREL YÖNETİM SİSTEMİ

TÜRK YEREL YÖNETİM SİSTEMİ Dünyada Yerel Yönetimler Ünite 1 Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi / Yerel Yönetimler TÜRK YEREL YÖNETİM SİSTEMİ Dr. Aslı YÖNTEN BALABAN 1 Ünite 1 DÜNYADA YEREL YÖNETİMLER Dr. Aslı YÖNTEN BALABAN İçindekiler

Detaylı

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;

Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : İNSAN HAKLARI VE DEMOKRASİ Ders No : 0310420098 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 3 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim

Detaylı

KARŞILAŞTIRMALI SİYASAL SİSTEMLER

KARŞILAŞTIRMALI SİYASAL SİSTEMLER SORULAR 1- Demokrasiyi halkın halk için halk tarafından yönetimi olarak tanımlayan kimdir? A) Lincoln B) Montesquieu C) Makyavel D) Schumpeter E) Dahl 2- Demokrasi kavramı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden

Detaylı

DİN VEYA İNANCA DAYANAN HER TÜRLÜ HOŞGÖRÜSÜZLÜĞÜN VE AYRIMCILIĞIN TASFİYE EDİLMESİNE DAİR BİLDİRİ

DİN VEYA İNANCA DAYANAN HER TÜRLÜ HOŞGÖRÜSÜZLÜĞÜN VE AYRIMCILIĞIN TASFİYE EDİLMESİNE DAİR BİLDİRİ 215 DİN VEYA İNANCA DAYANAN HER TÜRLÜ HOŞGÖRÜSÜZLÜĞÜN VE AYRIMCILIĞIN TASFİYE EDİLMESİNE DAİR BİLDİRİ Birleşmiş Milletler Genel Kurulu nun 25 Kasım 1981 tarihli ve 36/55 sayılı Kararıyla ilan edilmiştir.

Detaylı

1.Medya Hukukunun Kavram ve Kaynakları. 2.Basın ve Yayın Faaliyetleri ve Yasal Düzenlemeler. 3.Radyo ve Televizyon Yayıncılığı

1.Medya Hukukunun Kavram ve Kaynakları. 2.Basın ve Yayın Faaliyetleri ve Yasal Düzenlemeler. 3.Radyo ve Televizyon Yayıncılığı 1.Medya Hukukunun Kavram ve Kaynakları 2.Basın ve Yayın Faaliyetleri ve Yasal Düzenlemeler 3.Radyo ve Televizyon Yayıncılığı 4.İnternet Yayıncılığı ve Yasal Düzenlemeler 5.Medyada Cezai Sorumluluk 6.Medyada

Detaylı

ULUSLARARASI ÖRGÜTLER

ULUSLARARASI ÖRGÜTLER DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. ULUSLARARASI ÖRGÜTLER KISA ÖZET KOLAYAOF

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V ÖZET...VII ABSTRACT...VIII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR LİSTESİ...XV GİRİŞ...1

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V ÖZET...VII ABSTRACT...VIII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR LİSTESİ...XV GİRİŞ...1 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V ÖZET...VII ABSTRACT...VIII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR LİSTESİ...XV GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM ÖZGÜRLÜK VE GÜVENLİK HAKKINA İLİŞKİN KAVRAMSAL ÇERÇEVE I. HAK...5 İNSAN HAKLARI...7 I

Detaylı

ANAYASA CEVAP ANAHTARI GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI Ocak 2019 saat 13.00

ANAYASA CEVAP ANAHTARI GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI Ocak 2019 saat 13.00 HİTİT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ SİYASET BİLİMİ VE KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMÜ ANAYASA CEVAP ANAHTARI 2018-2019 GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI --- 9 Ocak 2019 saat 13.00 1. a) Demokrasi sandıktan

Detaylı

YILDIZ TEKNİKTE YENİ ANAYASA PANELİ

YILDIZ TEKNİKTE YENİ ANAYASA PANELİ YILDIZ TEKNİKTE YENİ ANAYASA PANELİ Yıldız Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü, 24 Kasım 2011 Perşembe günü Üniversitemiz Merkez Kampüsü Hünkar Salonu nda, hem Üniversitemizin

Detaylı

SAĞLIK KURUMLARI MEVZUATI

SAĞLIK KURUMLARI MEVZUATI SAĞLIK KURUMLARI MEVZUATI KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE- MEVZUAT

Detaylı

Sosyal Düzen Kuralları

Sosyal Düzen Kuralları TEMEL HUKUK Sosyal Düzen Kuralları Toplum halinde yaşayan insanların yerine getirmek zorunda oldukları ödevleri ve kullanacakları yetkileri belirten kurallara, sosyal düzen kuralları veya sadece sosyal

Detaylı

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO. HBYS Programı. Hukuk Başlangıcı Dersleri

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO. HBYS Programı. Hukuk Başlangıcı Dersleri Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO HBYS Programı Hukuk Başlangıcı Dersleri HUKUK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR HAK KAVRAMI, TÜRLERİ ve YÖNETİMİ Hak Kavramı Hukuk, Arapça da hak kavramının çoğulu

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 8. SINIF TÜRKİYE CUMHURİYETİ İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 8. SINIF TÜRKİYE CUMHURİYETİ İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ KASIM EKİM 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 8. SINIF TÜRKİYE CUMHURİYETİ İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ Ay Hafta Ders Saati Bir Kahraman Doğuyor

Detaylı

Kamu hukuku paradigmasında birey ÜÇÜNCÜ KUŞAK HAKLAR

Kamu hukuku paradigmasında birey ÜÇÜNCÜ KUŞAK HAKLAR Kamu hukuku paradigmasında birey ÜÇÜNCÜ KUŞAK HAKLAR Üçüncü Kuşak Haklar İkinci Dünya Savaşı sonrasında üçüncü dünya ülkelerinin taleplerine de duyarlılık gösteren haklar, çoğu zaman BM Genel Kurulu kararları

Detaylı

SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ (TAR222U)

SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ (TAR222U) DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. SİYASİ DÜŞÜNCELER TARİHİ (TAR222U) KISA

Detaylı

ÇOCUK HAKLARINA DAİR SÖZLEŞME

ÇOCUK HAKLARINA DAİR SÖZLEŞME ÇOCUK HAKLARINA DAİR SÖZLEŞME Dr. Günay SAKA HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI 1 Dersin amacı Bu bir saatlik dersin sonunda Dönem III öğrencileri, Çocuk Hakları Sözleşmesi ile ilgili bilgi sahibi olacaklardır.

Detaylı

Bu yüzden de Akdeniz coğrafyasına günümüz dünya medeniyetinin doğduğu yer de denebilir.

Bu yüzden de Akdeniz coğrafyasına günümüz dünya medeniyetinin doğduğu yer de denebilir. Sevgili Meslektaşlarım, Kıymetli Katılımcılar, Bayanlar ve Baylar, Akdeniz bölgesi coğrafyası tarih boyunca insanlığın sosyal, ekonomik ve kültürel gelişimine en çok katkı sağlayan coğrafyalardan biri

Detaylı

Siyasi Parti. Siyasi iktidarı ele geçirmek ya da en azından ona ortak olmak amacıyla örgütlenmiş insan topluluklarına siyasi parti denir.

Siyasi Parti. Siyasi iktidarı ele geçirmek ya da en azından ona ortak olmak amacıyla örgütlenmiş insan topluluklarına siyasi parti denir. SİYASAL PARTİLER Siyasi Parti Siyasi iktidarı ele geçirmek ya da en azından ona ortak olmak amacıyla örgütlenmiş insan topluluklarına siyasi parti denir. Siyasi partileri öteki toplumsal örgütlerden ayıran

Detaylı