TÜRKİYE CUMHURİYETİ ZONGULDAK KARAELMAS ÜNİVERSİTESİ

Transkript

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ZONGULDAK KARAELMAS ÜNİVERSİTESİ Haziran 2008

2 SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEZ YAZIM KILAVUZU HAZIRLAYAN Dr. Çağatay BARUT Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Haziran 2008

3 ÖNSÖZ Bu kılavuzun amacı, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü'nde açılan Yüksek Lisans ve Doktora programlarında tez hazırlayacak adayların, tezlerini belli standartlara uygun olarak yazmalarını sağlamaktır. Gelişen bilgisayar teknolojileri sayesinde, artan çeşitliliğin belirli bir format çerçevesinde standartlaştırılması, Enstitü tezlerimize biçimsel uyumu getirecektir. Kılavuz kapsamında, bilimsel yazılı sunumun tezlerle ilgili genel ilkeleri olabildiğince kısa ve öz bir biçimde, örneklerle anlatılmıştır. Bu kılavuzun yayın tarihinden sonra, Enstitümüze bağlı anabilim dallarında yüksek lisans ve doktora tezi hazırlayacak olan adayların, kılavuzda belirtilen biçim ve öz ile ilgili kuralları uygulamaları gerekmektedir. Doç. Dr. Emine YILMAZ SİPAHİ Enstitü Müdürü Zonguldak, 2008 ii

4 İÇİNDEKİLER Sayfa 1. GENEL YAZIM ÖZELLİKLER Kullanılacak Kağıdın Özellikleri Yazım Ortamı ve Yazım Özellikleri Sayfa Düzeni Sayfa Numaraları Satır Aralıkları Anlatım Bölüm ve Alt Bölümler Metin içindeki Göndermeler Metin içinde Kaynak Gösterme Kaynak gösterirken uyulması gerekli diğer kurallar Alıntılar Dipnotlar Simgeler ve Kısaltmalar TEZ METNİNİN DÜZENLENMESİ Giriş Genel Bilgiler Gereç ve Yöntem Bulgular Tartışma Sonuçlar Kaynaklar Kaynaklar dizini hazırlama Kaynaklar dizini yazım örnekleri Özgeçmiş TEZİN KAPAĞI VE ÖZEL SAYFALAR Dış Kapak Sayfası İç Kapak Sayfası Tez Kabul ve Onay Sayfası Önsöz Sayfası iii

5 3.5. Özet ve İngilizce Özet (Abstract) DİZİNLER İçindekiler Dizini Simgeler ve Kısaltmalar Dizini Diğer Dizinler ŞEKİL, FORMÜL VE TABLOLAR Tanımlamalar Teknik Hazırlık Yerleştirme ve Açıklamalar Numaralandırma EKLER KAYNAKLAR iv

6 Yüksek lisans ve doktora tezi hazırlayacak olan adaylar bu kılavuzda belirtilen standartlara uymak zorundadır. 1. GENEL YAZIM ÖZELLİKLERİ 1.1. Kullanılacak Kağıdın Özellikleri Tez yazımında, A4 boyutlarında (210 mm x 297 mm) en az 70 gram en fazla 100 gram ağırlığında birinci hamur beyaz kağıt kullanılmalıdır. Tez metni, özel sayfalar ve ekleriyle birlikte uygun şekilde yapıştırılarak tek bir cilt haline getirilmelidir Yazım Ortamı ve Yazım Özellikleri Tezler, Windows veya Macintosh bilgisayar ortamlarında geliştirilmiş yazılım programlarında (Microsoft Word gibi) yazılır ve lazer ya da lazer kalitesinde çıktı veren bilgisayar yazıcılarında kağıdın yalnızca bir yüzüne basılır. Bu kılavuzda yer alan terimler ve tanımlamalar (satır aralığı, punto vb.) gelişmiş kelime işlem programlarında var olan fonksiyonlar dikkate alınarak seçilmiştir. Kullanılacak yazı tipi Times New Roman olmalıdır. Yazılarda ana metnin harf büyüklüğü 12 punto, dipnotlar 10 punto olmalıdır. Tüm yazılar siyah renkte olmalıdır. Tek sayfaya sığdırılan tablo ve şekillerde daha küçük karakterler kullanılabilir. Yazımda virgül, noktalı virgül, nokta gibi noktalama işaretlerinden sonra bir boşluk bırakılmalıdır. Noktalama işaretlerinden önce boşluk bırakılmamalıdır Sayfa Düzeni Her sayfanın sol kenarında 4 cm, alt ve üst kenarlarında 2.5 cm, sağ kenarında ise 2.5 cm boşluk bulunmalıdır. Yazılar belirlenen metin bloğu çerçevesi dışına taşmamalı; tüm satırlar çerçeve hizasında kalmak koşulu ile aynı hizada 1

7 bloklanmalıdır. (Şekil 1). Metin satırları aynı hizada olacak şekilde düzenlenmeli ve dipnotlar alt sınırı geçmemelidir. Satır sonlarında kelimeler bölünmemelidir. Bölüm ve alt bölüm başlıkları sayfanın sol kenarından, bunlardan sonra gelen ilk paragrafın ilk satırları ve sonra gelen yeni paragrafın ilk satırları 1,25 cm içeriden başlamalıdır Sayfa Numaraları Sayfa numaraları, sayfa altında kalarak metin bloğu ortasına konulmalı; iç kapak, tez kabul onay sayfası dışında tüm sayfalar numaralandırılmalıdır. Sayfa numaralarının yanlarında parantez vb. bulunmamalıdır. Önsöz, içindekiler, simgeler ve kısaltmalar gibi tez ön sayfaları "i, ii, iii, iv, v..." şeklinde küçük harf Romen rakamları ile; giriş bölümü ile başlayan diğer sayfalar ise "1, 2, 3, 4, 5,..." şeklinde numaralandırılmalıdır Satır Aralıkları Ana metinde ve paragraf arasında satırlar 1.5 aralıklı olmalıdır. Şekil altı yazıları ve tabloların açıklamaları ile alıntılar ve kaynaklar dizininin yazımında da aynı aralık kullanılmalıdır. Dipnot metinlerinde satır aralığı tek satır olmalıdır. Birinci dereceden bölüm başlıkları, önsöz, teşekkür, özet, İngilizce özet, tüm dizinler ve kaynaklar sayfa başında yer almalı, bunlara ait başlıklardan sonra 3 aralık bırakılmalıdır. İkinci ve üçüncü dereceden başlıklardan önce 3, sonra ise 2 aralık bırakılmalıdır. Şekil, tablo ve formüller ana metin içine yerleştirildiğinde önce ve sonrasında 1.5 satır aralığı boşluk bırakılmalıdır. Şekil ve şekil alt yazısı ile tablo ve tablo üst yazısı arasında da 6 punto aralık olmalıdır (Şekil 2, Şekil 3). 2

8 Şekil 1. Sayfa düzeni örneği. 3

9 Şekil 2. Metin içine Şekil yerleştirme örneği. 4

10 Şekil 3. Metin içine Tablo yerleştirme örneği. 5

11 1.6. Anlatım Tez Türkçe yazım kurallarına uygun, kolay anlaşılır, yalın ve bilimsel anlatıma uygun bir Türkçe ile yazılmalıdır. Kısa ve öz cümleler kullanılmalıdır. Anlatımda mülkiyet ifade eden etken kelimeler (yaptım, gördüm, araştırmamızda vs) yerine üçüncü şahıs ifade eden edilgen kelimeler (yapıldı, görüldü, araştırmada vs) tercih edilmelidir. Türkçe yazım, noktalama ve imla kuralları açısından Türk Dil Kurumu'nun İmlâ Kılavuzu'na ve Türkçe Sözlük'te yer alan kurallara uyulmalıdır. Söz konusu kılavuz veya sözlükte bulunmayan kelime ve deyimlerin kullanılması gerekirse anlamı ve kullanılma gerekçesi bir dipnotla açıklanmalıdır. İfadelerin anlatımında Türkçeleşmemiş yabancı kelimelerin kullanımından kaçınılmalıdır. Bilimsel ifade ve isimlerden; Türkçeleşmiş ve yaygın olarak bilinenler (kanser, anafilaksi, travma, iyot, alkol, kalsiyum, fosfor, enjeksiyon, enfeksiyon ve şok gibi bazı doku, organ, hücre, kimyasal madde ve ilaç isimleri ile tıbbi terimler) okunduğu gibi kullanılmalı, gerekirse orijinal yazılışları parantez içinde verilmeli, yaygın kullanım bulmamış bilimsel terimler ise orijinal yazılışlarıyla verilmelidir. Zorunlu olarak yabancı dilden yazılması gerekli kelimeler, ilgili anabilim dalının terminoloji kullanım biçimine uygun olarak yazılmalıdır. Mikroorganizma ve bitki adları orijinal Latince yazılışlarına uygun olarak, cins adının ilk harfi büyük, tür adının ilk harfi küçük ve italik olarak yazılmalıdır. Örnek: Adenozin trifosfat, etil alkol, tirozin, radial arter, vb.... Streptococcus pyogenes küre şeklinde, gram pozitif bir mikroorganizmadır. Cümleler sayı ile başlayacaksa, bu sayı rakamla değil yazıyla ifade edilmelidir. Örnek: Yirmi yedi adet sıçan... 6

12 Ondalık Ayraçlar Rakamların ondalık ayracı nokta işaretidir. Ondalık ayraç olarak virgül kullanmayınız. Büyük rakamların kolay okunabilmesini sağlamak amacıyla binlik ayracı olarak virgülün tercih edilmesi ise daha uygundur. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz. Örnekler: 1) kg (Burada bir bebek ağırlığı hassas bir tartı ile tartılmıştır) 2) P=0.002 (Burada istatistik analiz sonrasında yanılma olasılığının düzeyi yazılmıştır) 3) 5, YTL (Burada bir cihazın fiyatı verilmiş ve fiyat 5684 YTL 35 Kuruş olarak bildirilmiştir., ayracı sadece binlik rakamın kolay okunmasını sağlamak amacıyla kullanılmıştır) 4) %45 = 0.45 ( % ile ifade ettiğimiz rakamları da. Ayracı kullanarak ondalık şekilde yazabiliriz.) 5) = 7.88E+03 (Burada ondalık bir sayının üssel yazımı görünmektedir) 1.7. Bölüm ve Alt Bölümler Tez metni "Bölümlerden" ve "Alt Bölümler"den oluşur. Tez, GİRİŞ bölümü ile başlar ve GENEL BİLGİLER, GEREÇ ve YÖNTEM, BULGULAR ile devam eder. TARTIŞMA ve SONUÇLAR bölümü ile biter. SONUÇLAR bölümünden sonra KAYNAKLAR dizini ve gerekiyorsa EKLER yer alır. Tezin bölüm ve alt bölümlerinin belirlenmesinde gereksiz ayrıntıya inilmemeli, mantıksal bir bölümleme sistemi izlenmeli, bölüm ve alt bölümlerin içerik açısından birbirlerine göre öncelik sırasına dikkat edilmelidir. Bölüm başlıkları metin ile aynı büyüklükte olmalıdır. Bölüm ve alt bölüm başlıkları, Şekil 4de gösterildiği biçimde numaralandırılmalıdır. Zorunlu olmadıkça, 7

13 üçüncü dereceden daha ileri alt bölüm başlığı kullanılmamalıdır. Ancak, kullanılması gerekirse, bunların ikinci ve üçüncü derece başlık kurallarına uygun olarak, fakat içindekiler dizininde gösterilmeden yapılması gerekir. Tezin birinci, ikinci ve üçüncü derece bölüm ve alt bölüm başlıkları da kalın yazılmalıdır. Başlık sola hizalanır. Başlık yazımından sonra herhangi bir noktalama işareti kullanılmaz. Birinci derece bölüm başlıkları BÜYÜK HARF yazılmalı (örn. 1. GİRİŞ), ikinci derece alt bölüm başlıklarında ise; her sözcüğün ilk harf büyük, diğerleri küçük harflerle yazılmalıdır (örn Önceki Çalışmalar). Üçüncü derece başlıklarda ise yalnızca ilk sözcüğün ilk harf büyük yazılmalıdır (örn Ultrasonografik çalışmalar). "İle, ve" gibi bağlaçlar birinci derece başlıklarda büyük harflerle, ikinci veya üçüncü derecede başlıklarda ise baş harf de dahil olmak üzere küçük harfe yazılır. Dördüncü derece bölüm başlıkları üçüncü derece bölüm başlıkları gibi yazılır ancak kalın değildir, (örn Deneysel modeller). Tezin biçimsel düzeninin son şeklini alma aşamasında uygulanan satır aralıkları ve/veya boşluklardan dolayı bölüm başlıkları ile resimlemeler ve bunların başlıkları farklı sayfalarda yer alabilir. Bu durumda yazar söz konusu öğeler arasında görsel devamlılığı sağlamalıdır. Bu amaçla her sayfa gözden geçirilerek yeni düzenlemeler yapılmalıdır. 8

14 2. GENEL BİLGİLER 2.1. El Anatomisi ve Embriyolojisi El iskeletinin embriyolojisi İskelet sistemi mezoderm ve nöral krista hücrelerinden gelişir. Mezoderm dokusu yoğunlaşarak iki adet uzunlamasına kolon şeklini alır ve üçüncü hafta sonlarına doğru embriyonun arka yan yüzeyi boyunca boncuk benzeri çift kabartılar şeklinde dikkati çeker (3, 12) El kemikleri ve eklemleri El iskeleti toplam 27 kemikten oluşur ve üç grupta incelenir:. Şekil 4. Başlık ve alt başlıkların yazımı Metin İçindeki Göndermeler Şekil ve tablolara yapılacak göndermelerde, gönderilen şekil veya tablolar, aynı ya da daha sonraki en yakın sayfalarda yer almalıdır. Şekil ve tablolara yapılacak göndermeler aşağıdaki örneklerden birine uygun olarak yapılmalıdır: El uzunluğu ölçümü için, el ile bilek arasındaki sınırı oluşturan distal çizginin (plica carpalis dsitalis in) orta noktası ile orta parmağın uç noktası arasındaki mesafe kullanıldı (Şekil 3). Yıldız Milli Erkek Basketbol takımı oyuncularının boy ve ağırlık değerleri Tablo 2 de verilmiştir. Çalışmaya katılan futbolcu ve kontrol gruplarından elde edilen ölçüm değerleri Tablo 4 te verilmiştir. 9

15 1.9. Metin İçinde Kaynak Gösterme Bilimsel gelenek ve ahlak kurallarına göre; tezde yer alan ve yazarın kendi ürünü olmayan her türlü ifade, bulgu, bağıntı, şekil, çizelge vb. gibi tüm alıntılarda kaynak gösterilmelidir. Tez içinde verilen her kaynak, kaynaklar dizininde mutlaka bulunmalıdır. Kaynaklar metinde geçiş sırasına göre numaralandırılır. Kaynak numaraları parantez içine şeklinde yerleştirilebilir. Koyu yazılmaz. Örnekler: 1889 da Carl Manhot deride kanlanmayı sağlayan anatomik bölgeleri tanımlamıştır (7) Üst ektremite rekonstrüksiyonlarında groin flep McGregor ve Jackson tarafından tanımlanmıştır (15). Barut ve Demirel Kaynak gösterirken uyulması gerekli diğer kurallar Bir cümlede birden çok kaynağa atıf varsa: "...(5, 14, 22-28)." şeklinde metinde ilk kez geçiş sırasına göre belirtilir. Burada "22-28", 22. kaynaktan 28. kaynağa kadar olan 7 yayını kapsamaktadır. Kaynak gösterme, bir yazara atıf biçiminde ise, ismin sonuna gelen takılar, yazar soyadına göre yapılmalıdır. Örnek: Urry ve Wearing in (134) elde ettiği veriler düşüncemizi desteklemektedir. Kaynak, bir başka yayın içinde değinme şeklinde bulunuyorsa; önce ilk yayına değinme yapılır; sonra parantez içinde bu değinmeyi yapan yazar belirtilir. "...Aydoğ (13) sol ayak uzunluğunu 37.4 cm olarak bulmuştur. [Tekdemir'den (4)]." 10

16 konulmalıdır. İki yazarlı eserler kaynak gösterildiğinde, yazar soyadları arasına 've' sözcüğü "Barut ve Özer'e göre (32)..." İkiden fazla yazarlı eser kaynak olarak gösterildiğinde, ilk yazarın soyadından sonra "ve diğerleri" anlamına gelen "ve diğ." ya da "ve arkadaşları" anlamına gelen "ve ark. kısaltması kullanılır. "Banoğlu ve diğ.'e (56) göre..." Sözlü görüşme ve kişisel yazışmalar kaynak olarak gösteriliyor ise, görüşme / yazışma yapılan kişi veya kişilerin isimlerinin baş harfleri ve soyadları büyük harflerle yazılarak görüşme ve / veya yazışma olduğu belirtilir. Söz konusu kişiye ait diğer ayrıntılar (adres, unvan, vb.) eğer gerekiyorsa dipnot olarak verilmelidir. Sözlü görüşmeler veya kişisel yazışmalar, ayrıca yayınlanmadıkları takdirde kaynaklar dizinine konulmaz. Örnekler: (M. BEYAZOVA, sözlü görüşme) veya (Y. GÜLMEN, yazılı görüşme) Alıntılar Tez içinde, bir başka kaynaktan alınmış bir bölüm aynen aktarılmak isteniyorsa; bu tür bir alıntı, ana metnin son satırından itibaren 2 satır aralığı boşluk bırakıldıktan sonra, satır başından başlayarak tırnak işaretleri ("...") içinde yazılmalıdır. Alıntıdan sonra, tekrar ana metne geçerken, yine 2 satır aralığı boşluk bırakılmalıdır. Bu tür alıntılarda alıntının yapıldığı sayfa numarası da belirtilmelidir (Şekil 5). 11

17 Örnek:... Moore (2001, s. 375) ayak kavislerini şu şekilde açıklamıştır: 2 satır aralığı "Ayak kavisleri aynı mimari ile tasarımlanmış olduğu taş kemerler gibi yapılanırlar satır aralığı Daha sonra yapılan çalışmalar... Şekil 5. Başka bir kaynaktan yapılan alıntının metin içine yerleştirilmesi. Telif hakkı alınmaması halinde bir başka yayından alınan şekil ve tablolarla ilgili olarak yasal sorun ortaya çıkabileceğinden, bu tür alıntılar yapılmamalıdır Dipnotlar Tez metninde, metnin içinde yazılması halinde konuyu dağıtabilecek nitelikteki açıklamalar, çok kısa ve öz olarak, birkaç satırı geçmemek koşulu ile, aynı sayfanın altına DİPNOT olarak verilebilir. Dipnotlar, sayfa içindeki ana metinden, 2 tam satır aralık bırakıldıktan sonra, soldan sağa sayfanın tamamı boyunca çizilen sürekli bir çizgi ile ayrılmalıdır. Dipnot, sayfanın metin yazım alanı içinde kalmalı, sayfanın alt kenarında bırakılması gereken 3 cm lik boşluğa taşmamalıdır. Dipnot çizgisinden sonra 1 satır aralığı bırakılmalı, dipnot işareti üst simge olarak yazılmalıdır. Dipnotun yazımında 1 satır aralığı kullanılmalı ve karakter büyüklüğü 10 punto olmalıdır. Aynı sayfada birden fazla dipnot kullanılırsa, her sayfa için, a'dan başlayarak belirtilir. Ardışık dipnotlar satır başından başlamalıdır. 12

18 Örnek:...Hayvan modeli olarak McFarlen flebi a kullanıldı.grup I de satır aralığı 1 satır aralığı a McFarlen flebi 1988 de tanımlanmış bir yöntemdir punto 2.5 cm Şekil 6. Metin içine dipnot yerleştirme Simgeler ve Kısaltmalar Tezde, standart kısaltmalar dışındaki kısaltmalar, eğer uzun bir sözcük grubu sık yinelenecekse yapılmalıdır. Bir kez kullanılan sözcük gruplarının kısaltılmasına gerek yoktur. Çok kullanılan, birden fazla sözcükten oluşan terimler için sözcüklerin baş harfleri kullanılarak kısaltma yapılabilir. Bu durumda yapılan kısaltma, metin içinde ilk geçtiği yerde parantez içerisinde ve yalnızca bir kez açıklanmalıdır. Bu açıklama Simgeler ve Kısaltmalar Dizini'nde de belirtilmelidir. Örnek: Obstrüktif uyku apnesi sendromu (OUAS) Kullanımı yaygın olan standart kısaltmaların (m, kg, dk gibi) Simgeler ve Kısaltmalar Dizini'nde yer almasına gerek yoktur. Kısaltmalara takı, açık okunuşuna değil, kısaltmaya uygun şekilde yapılır. Örnekler: ZKÜ'ye, UNICEF'in, ATP'nin. Ölçü birimleri metrik sistem ve uluslararası ünite sistemine uygun kısaltmalarla verilmelidir. Birimlere ilişkin kısaltmaların sonuna nokta konulmamalıdır. Birden fazla sözcüğün baş harfleri kullanılarak yapılan kısaltmalarda araya nokta konulmamalıdır (TÜBA, ZKÜ, OUAS gibi). Kısaltmalar, terimlerin 13

19 Türkçelerine göre yapılmalıdır ancak yerleşik yabancı dilden kısaltmalar oldukları gibi alınabilirler (UNICEF, WHO, IMF gibi). 2. TEZ METNİNİN DÜZENLENMESİ 2.1. Giriş Tez metninin ilk ve önemli bölümlerinden birini oluşturan GİRİŞ bölümü okuru tezin sonraki bölümlerinde sunulacak olan bilgilere hazırlamayı amaçlamaktadır. Bu bölümde tez çalışmasının konusu, amacı, gerekçelendirilmesi, hipotezi, kapsamı, yakın ve uzak hedefi ve önceki çalışmalar gibi, okuyucuyu konuya hazırlayıcı nitelikteki bilgilerden gerekli görülenler özlü bir biçimde verilebilir. Sunulan tüm bilgiler doğrudan tez konusu ile ilgili olmalı, kaynaklar ile desteklenmeli, ancak yorum yapılmadan verilmelidir. Kaynak seçiminde araştırmalar temel alınmalı, mümkün olduğunca klasik kitap bilgisinden kaçınılmalıdır. Bu bölüm 1-2 sayfadan daha uzun olmamalı ve Genel Bilgilerle karışmamalıdır. Bununla birlikte; bu bilgilerin ayrıntılı biçimde açıklanması gerekiyorsa; "Amaç", "Kapsam", "Hedef" gibi alt bölüm başlıkları kullanılması yoluna da gidilebilir Genel Bilgiler Tez çalışmasının anlaşılırlığına fayda sağlayacak güncel literatür bilgileri GENEL BİLGİLER bölümü içinde verilebilir. Bu bölümde tez konusunun teorik ve pratik temelleri ile ilgili literatür çalışmaları belli bir düzen ve sistematik biçimde özetlenmelidir. Literatür bilgileri derlenerek olası hipotezler tartışılır ve bu tez kapsamında hangilerinin sınanacağı anlatılır. Tez çalışmasında ve yazımında olağan dışı ve/veya tartışmalı bir adlandırma, sınıflama, kavram kullanılmışsa, bunların tartışması ve/veya açıklaması da yine bu bölümde verilebilir. Ancak iyi bilinen kitap bilgilerinden oluşmuş çok uzun Genel Bilgiler bölümü tezin okunurluğunu azaltır ve gerekli değildir. Bu bölüm tezin en kalabalık bölümü olmamalıdır. 14

20 Tez konusunun niteliğine, yapılan araştırmanın ayrıntısına ve tezin hacmine göre; GENEL BİLGİLER bölümü, alt bölümlere ayrılabilir. Tez çalışmasının türüne, yazarın anlatım tarzına ve ilgili bilim dalının geleneklerine göre değişik alt başlıklar oluşturulabilir. Gereç ve Yönteme geçmeden verilen bilgiler ışığında amaç ile bir bağlantı kurulmalı, kapsam ve hipotezler doğrultusunda değerlendirilmelidir Gereç ve Yöntem GİRİŞ bölümünde araştırılacağı öne sürülen hipotezlerin test edilmesi amacıyla kullanılan gereç ve yöntemler ayrıntılı olarak anlatılır. Araştırmanın yeri, zamanı, evreni, örneklem biçimi, deney gruplarının seçimi sırasında kullanılan ölçütler ve araştırmanın tipi bir düzen içinde belirtilir. Kullanılan laboratuvar ve gözlem teknikleri, anketler ve diğer ölçüm şekilleri ayrıntılarıyla ve varsa özel isimleri, ticari isimleri, referansları ile birlikte verilir. Veri elde etme biçimleri, verilerin toplanması ile ilgili teknik ayrıntılar ve özellikler anlatılır. Verilerin istatistiksel değerlendirmesinin nasıl yapıldığı, hangi metotların kullanıldığı belirtilir. Bu bölümde "denek seçimi", "kullanılan yöntemler", tedavi protokolleri", "kullanılan kimyasal maddeler", "verilerin istatistiksel değerlendirmesi" gibi alt başlıklar kullanılması önerilir. Gereç ve yöntem bölümü konu ile ilgilenen diğer araştırıcıların aynı yöntemi kullanarak çalışmayı tekrarlayabilmesine olanak verecek nitelikte ayrıntılı olmalıdır. Eğer kullanılan gereç ve yöntemler daha önce başka araştırmacılar tarafından kullanılmış ve yayınlanmışsa, bu kaynaklara atıf yapılarak gereksiz tekrardan kaçınılmalı; bu durumda sadece değişiklik yapılan bölümler ayrıntılı olarak belirtilmelidir. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsünde yapılan tüm yüksek lisans/doktora tezlerinde Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi Etik Kurulu veya Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Deney Hayvanları Etik Kurulu'nun onayının alınması gereklidir. Araştırma planının anlatıldığı bu bölümde etik kurul onay tarihi ve numarası yazılır ve etik kurul kararı EKLER bölümüne eklenir. 15

21 2.4. Bulgular Tez çalışması sonucunda elde edilen sonuçlar BULGULAR bölümünde olabildiğince kısa, özlü ve kolay anlaşılır biçimde yazılmalıdır. Gerektiğinde, bulgular madde madde yazılabilir. Verilerin daha anlaşılır olması için tablo, grafikler gerekirse şekil, fotoğraf ve benzeri görüntüler kullanılabilir Tartışma Bu bölüm tezin yorum kısmıdır. Bulgular, GİRİŞ ile GENEL BİLGİLER bölümlerinde verilen çerçeve içinde yapılan diğer araştırmalarla karşılaştırılarak ve desteklenerek tartışılır. Bu bölümde çalışmanın özgün kısımları vurgulanmalı ve var olan bilgiye nasıl katkıda bulunduğu belirtilmelidir. Literatüre uyan ve uymayan sonuçlar olası nedenleri ile birlikte tartışılmalı; son olarak bulgunun ne anlama geldiği yorumlanmalıdır. Test edilen hipotezlerin tez çalışması ile elde edilen bulgularla ne ölçüde desteklendiği konusu üzerinde durulmalıdır. Araştırmacı GİRİŞ bölümünde belirttiği hedeflere ulaşıp ulaşamadığını ve bunun nedenlerini bu bölümde anlatır. Aynı alanda benzer bir çalışma planlayacak olanlar için kendi çalışmasının sonuçlarını kolaylaştırıcı unsurları ve varsa zorlukları ön plana çıkararak sunar. Kısacası bu bölümde, önceden belirtilmiş olan hipotezleri gerçeklemeye yönelik bir tartışma yapılır. Bu sırada çalışmanın zayıf noktalarını tartışmaktan da kaçınılmamalıdır. Tartışma bulguların sunum sırasına göre yapılmalıdır. Araştırmanın amacı olmayan bulgular tartışılmamalıdır (Örneğin araştırmada bulunan sosyo-demografik özellikler bulgular bölümünde verilmiş olsa da bu bölümde tartışılmamalıdır). Tartışmada a ile b arasında mutlak ilişki vardır, a arttıkça b azalmaktadır, a, b yi kötüleştirmektedir vb keskin ifadeler kullanılmamalı, ifadeler yumuşatılmalıdır (mevcut çalışma a ile b arasında ilişki olduğunu -anlamlılığın derecesini belirterekgöstermektedir vb). Tartışma bölümünde bulguların tekrarlanmaması için bazı verilerde, tablo ve şekillere atıf yapılabilir. Tartışma yapılırken tezin giriş ve amaç ile genel bilgiler 16

22 bölümlerinde anlatılan bilgilerin tekrarından kaçınılmalı; sadece elde edilen verilerle ilişkili kaynaklardan söz edilmelidir Sonuçlar Bu bölüm, bir anlamda tez çalışmasının kazandırdığı bilgileri özetler. Tez çalışmasından elde edilen sonuçlar, olabildiğince genel fakat açık-seçik kısa ve öz, tercihen maddeler halinde derlenmelidir. Araştırmanın amacının ne ölçüde gerçekleştiği belirtilmelidir. Tez çalışması kapsamında ulaşılan sonuçlara bağlı olarak daha sonra yapılacak araştırmalara ya da ilgili kurum ve kuruluşlara yönelik önerilerde bulunulması gerekiyorsa; bölüm başlığı, "SONUÇLAR ve ÖNERİLER" şeklinde de seçilebilir. Yapılacak öneriler araştırmanın amacı ve sonuçlarıyla doğrudan bağlantılı olmalıdır. Yapılacak açıklamanın kapsamına bağlı olarak, gerekiyorsa "Sonuçlar" ve "Öneriler" gibi alt bölüm başlıkları da kullanılabilir Kaynaklar Bu bölümün hazırlanmasında yararlanılan belgelerin okur tarafından kolaylıkla temin edilebilmesi için gereken bilgilerin eksiksiz sağlanmasının temel ilke olduğu unutulmamalıdır. Metin içinde değinilmeyen bir belgeye bu dizinde yer verilmemelidir. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü yüksek lisans/doktora tezleri için uygun olan kaynaklar dizininin formatı aşağıda belirtilmiştir. Tez içinde yer alan kaynakların tümü tezin akışı içinde değinildikleri sıra numarasına göre dizilir. Sunulan kaynakların tümü aynı formatta ve 1,5 satır ara ile yazılmalıdır. 17

23 Kaynaklar dizini hazırlama Kaynakların yazılması sırasında genel noktalama ve kısaltmalara dikkat edilmelidir. Çok isimli yazarlarda, yazarların tümü yazılmalıdır. Literatürde kullanılan süreli dergilerin tam adlarının kısaltılarak belirtilmesine tez yazımında başvurulabilir (örn. For Sci Int). Bununla birlikte, yaygın kabul gören kısaltma şekli bilinmiyorsa dergi adı açık olarak yazılmalıdır (örn. Forensic Science International) Kaynaklar dizini yazım örnekleri Süreli yayınlar 1. Açıkgöz B, Ozcan E. The use of bone-chip grafts fixed with absorbable bone sealant (Absele). Paraplegia 29(7): , Ozdemir ST, Ercan I, Sevinc O, Guney I, Ocakoglu G, Aslan E, Barut C. Statistical shape analysis of differences in the shape of the corpus callosum between genders. Anat Rec 290(7): , Çetik O, Uslu M, Acar HI, Cömert A, Tekdemir İ, Çift H. Is there a safe area for the axillary nerve in the deltoid muscle? A cadaveric study. J Bone Joint Surg Am 88(11):2395-9, Sipahi EY, Özel Tekin I, Cömert M, Barut F, Üstün H, Sipahi TH. Oxidized low-density lipoproteins accumulate in rat after experimental lung edema induced by alpha-naphthylthiourea (ANTU). Pahrmacol Res 50(6): , Kongre bildirisi (Özet / Abstract) 3. Barut Ç, Kızıltan E, Gelir E. Parmak vuru performansının ileri analizi: Ön çalışma. IV. İş Sağlığı ve Güvenliği Kongresi Bildiriler Kitabı, s.365. Adana, Nisan Tuncer N, Özergin A, Aktan S. Evaluation of transthoracic and transesophageal echocardiographic findings in acute ischemic stroke. 3rd International 18

24 Conference on Stroke, s.119, Abs. No: 254, Prague, Czech Republic, October 18-21, Bildiri ulusal veya uluslararası bir dergide veya derginin kongre ek sayısında (Supplement) yayımlanmışsa: 1. Barut Ç, Demirel P, Kıran S. Evaluation of hand anthropometric measurements and grip strength in basketball, volleyball and handball players. 16th International Congress of the IFAA, Kyoto, Japan, August 22-27, 2004 (Anat Sci Int, 79, Suppl, 338: 2004). 2. Pierzchala K, Kapustecki J. Stimulating amino acids in epilepsy: Possibilities of treatment. 3rd International Conference on Stroke, Prague, Czech Republic, October 18-21, 1995 (Neurol Neurochir Pol. 2000;33 (Supplement 1:21-9.) Tezler 1. Şekeroğlu MÖ. Yıldız milli erkek basketbol takımı sporcularının antropometrik profillerinin belirlenmesi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Anatomi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak, Bezir A. Bazik fibroblast büyüme faktörünün plasenta ve umblikal kordaki lokalizasyonu. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Histoloji-Embriyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak, Kitaplar i) Yabancı dilde, editörlü kitaplar 1. Karam JH, Young CW. Hypoglycemic disorders. Ed: Greenspan FS, Baxter JD, Basic and Clinical Endocrinology. pp , Appleton & Lange, London, UK, Ayres SM. Rapid identification of coronary artery insufficiency. Ed: Grenvih A., Ayres SM, Holbrook PR, Shoemaker WC, Textbook of Critical Care. 4th Edition, pp , Saunders Company, New York, USA,

25 ii) Yabancı dilde editörsüz kitaplar 1. Moore KL. Clinically Oriented Anatomy. 3rd edition. pp , Williams and Wilkins, Baltimore, USA, , iii) Türkçe telif kitaplar 1. Kayaalp O. Rasyonel Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji. 2. Cilt, 8. Basım, s , Hacettepe Taş Kitabevi, Ankara, iv) Türkçeye çeviri kitaplar 1. Snell RS. Tıp Fakültesi Öğrencileri için Klinik Anatomi (Çev.Ed: Yıldırım M) s , Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul, CD-ROM 1. Youmans JR. Intracerebral Hemorrhage. Neurological Surgery. [CD-ROM]-D RDS Inc. New York, Resmi Gazetede yayınlanan yasa ve yönetmelikler Resmi Gazete de yayınlanan yasa ve yönetmelikler, T.C. Resmi Gazete, yasa/yönetmelik adı, yayınlandığı tarih (gün, ay ve yıl olarak), sayısı, basımevi, basıldığı şehir belirtilerek yazılır. 1. T.C. Resmi Gazete. Ölçüler ve Ayar Kanunu. 21 Ocak Sayı: 3516, Başbakanlık Basımevi, Ankara Özgün bilgisayar programları Tez içinde özgün bir bilgisayar programına atıfta bulunulmuş ise bu yazılım da kaynaklar dizininde gösterilmeli ve yapımcı kişilerin (veya kuruluşun) adı, yazılımın adı, versiyonu, yapım yeri ve sürüm tarihi belirtilmelidir. 1. SPSS Inc. (2007). SPSS for Windows. Version 11.00, Chicago İnternet Belgelerinin Kaynak Gösterimi Yazar veya Kurum Adı, (Eğer var ise metnin hazırlandığı veya güncellendiği Yıl), varsa yazarın adresi: Konu Başlığı. Erişim Adresi: Erişim Tarihi: 20

26 Formatında verilmelidir. Eğer sayfaya sığmadığı zaman alt satıra geçirmek için erişim adresini bölmek gerekiyor ise / işaretinden bölünmelidir. Örnek: Bayramlı B (2002). iletisim@bilgidata.com. Veri Madenciliği. Erişim Adresi: Erişim Tarihi: Özgeçmiş Tezi hazırlayan yüksek lisans veya doktora öğrencisinin kısa bir özgeçmişi, ÖZGEÇMİŞ başlığı altında tezin son sayfası olarak verilmelidir. Bu sayfadan sonra bir boş sayfa ve tezin arka karton kapağı yer alacaktır. 3. TEZİN KAPAĞI VE ÖZEL SAYFALAR 3.1. Dış Kapak Sayfası Tezin dış kapağının düzeni Şekil 7'de gösterildiği gibidir. Dış kapak ile iç kapak sayfası arasında ve dış kapağın arka sayfası ile tezin son sayfası arasında birer boş sayfa bırakılmalıdır. Kapak, iyi kalite beyaz bristol kartondan yapılmalı, tez metni, özel sayfalar ve ekleriyle birlikte uygun şekilde yapıştırılarak tek bir cilt haline getirilmelidir. Standart büyüklük dışında kalan basılı ve diğer (video-kaset gibi) ekler varsa, ayrıca uygun zarf/kutu(lar) içinde teslim edilmelidir. Kapaktaki yazıların konumları Şekil 7 de gösterildiği biçimde ayarlanmalıdır. Kapakta tezin yüksek lisans/doktora tezi olduğu belirtilmelidir. YÜKSEK LİSANS/DOKTORA TEZİ yazısından sonra 2 satır ara verilerek "Danışman:...," unvanı ile birlikte adı soyadı, belirtilir. Eğer birden fazla danışman ya da ortak danışman varsa onların da adları aynı düzen içinde, alt alta belirtilir. İç ya da dış kapak sayfalarının hiçbir bölümünde kısaltma kullanılmamalı ve bu sayfalar numaralandırılmamalıdır. 21

27 3.2. İç Kapak Sayfası İç kapağın düzeni şekil 8'deki gibidir. İç kapak sayfasının içeriği ve sayfa düzeni, tümüyle dış kapağın aynı olmalıdır. İç kapak sayfası metnin yazıldığı aynı cins kağıda yazılmalıdır. İç kapağın sayfa numarası, "ii" olarak düşülmeli; ancak numara iç kapak üzerine basılmamalıdır Tez Kabul ve Onay Sayfası İç kapak sayfasını izleyecek; tez jürisinin kabulü ve Sağlık Bilimleri Enstitü müdürünün onayı için kullanılacak bu sayfa Şekil 9 daki örneğe bağlı kalınarak, tezin yazım diline uygun olarak Türkçe olarak hazırlanmalıdır. Bu kısım küçük Romen rakamı ile iii olarak numaralanır, ancak numara bu sayfada basılmamalıdır Önsöz Sayfası Bu sayfada tez çalışmasında ve tezin hazırlanmasında doğrudan katkısı bulunan kişiler ile, görevi dışında yardımcı olan kişi ve kuruluşlara teşekkür edilebilir. Tez çalışması, bir proje kapsamında veya bir kuruluşun desteği ile gerçekleştirilmiş ise; projenin ve ilgili kuruluşun adı da bu bölümde belirtilmelidir. Tezin giriş sayfası niteliğindeki bu kısım küçük Romen rakamı ile iv olarak numaralanır. Romen rakamları ile numaralandırma özet sayfaları ve dizinlerde de devam eder. Önsöz metninin altında sağa dayalı olarak ad-soyad, ay, yıl biçiminde tarih yazılır. Önsöz bölümü, olabildiğince kısa ve az olarak yazılmalı ve bir sayfayı aşmamalıdır (Şekil 10) Özet ve İngilizce Özet (Abstract) Tezin bir sayfayı ya da 200 kelimeyi geçmeyen özeti ve bunun İngilizce çevirisi teşekkür sayfasından hemen sonra yer almalı ve bu sayfa küçük Romen rakamı ile v ve vi olarak numaralandırılmalıdır. ÖZET başlığı, tümüyle büyük harflerle; sayfanın üst kenarından 2,5 cm aşağıya ortalanarak yazılmalıdır. Başlıktan sonra bir satır boşluk bırakılmalıdır, ilk satır, paragraf başı yapılmaksızın, sol kenar boşluğu hizasından başlamalıdır. Bu sayfada, önce, tez sahibinin adı, tezin başlığı, hangi programda ne tezi olarak 22

28 yapıldığı ve Zonguldak, yılı ibareleri kalın (bold) harflerle yazılmalı, ardından paragraf başı yapmadan, özet metni başlamalıdır (Şekil 11). Şekil 7. Tezin dış kapak sayfası örneği. 23

29 Şekil 8. Tezin iç kapak sayfası. 24

30 Şekil 9. Tez Kabul ve Onay sayfası örneği. 25

31 Şekil 10. Önsöz sayfası örneği. 26

32 Özet okurun kısa bir okuma sonrası yapılan çalışma hakkında hızla fikir sahibi olması amacıyla yazılmalıdır; dolayısıyla tezin ana hatları hakkında bilgi verilmelidir. Tezde ele alınan problem kısaca tanıtılarak, kullanılan yöntemler ve ulaşılan sonuçlar belirtilmelidir. Yazar, bu durumu dikkate almalı ve çalışmasının diğer bireylerce daha iyi tanınması ve anlaşılması için bu bölümün hazırlanmasında gereken özeni göstermelidir. Özette, tez çalışmasının amacı, kapsamı, kullanılan yöntem(ler) ve varılan sonuç(lar), açık ve öz olarak belirtilmelidir. "Amaç, "Yöntem", "Sonuç" gibi alt başlıkların kullanılması gerekli değildir. Özet içinde şekil / tablo kullanılmamalıdır. İngilizce özet (ABSTRACT) sayfasının içeriği ve sayfa düzeni tümüyle Türkçe özet sayfasının aynı olmalıdır (Şekil 12). Özet ve İngilizce özet metinlerinden sonra 1 satır boşluk bırakılmalı ve kalın olarak 12 punto ANAHTAR SÖZCÜKLER (KEYWORDS) ifadesinden sonra virgül ile ayrılarak tez metni ile ilgili en az 5 anahtar kelime (keywords) verilmelidir. Anahtar kelimeler "Medical Subject Headings (MeSH)"e de uygun olmalıdır. MeSH e adresinden ulaşılabilir (Erişim tarihi: 01 Haziran 2008). 4. DİZİNLER Tezde ÖZET ve ABSTRACT sayfalarını DİZİNLER izler. Bu bölümde tez metninde kullanılan birinci, ikinci, üçüncü derece başlık adlarını içeren "İçindekiler" dizini ile tezde kullanılan kısaltma ve simgelere ilişkin "Kısaltma ve Simgeler", dizini belirtilen sırada yer alır. Bu dizinlerden sonra gerekiyorsa "Şekil Dizini" ve/veya Tablo Dizini yer alır. Dizin sayfaları da küçük Romen rakamlarıyla (v, vi, vii,.) numaralandırılmaya devam edilir. 27

33 Şekil 11. Özet sayfası örneği. 28

34 Şekil 12. İngilizce özet (Abstract) sayfası örneği. 29

35 4.1. İçindekiler Dizini Önsöz sayfasından başlayarak tüm özel sayfalar, tez metninin içerdiği tüm bölüm ve alt bölüm başlıkları, ek açıklamalar, Kaynaklar ve Ekler İçindekiler Dizini nde eksiksiz olarak gösterilmelidir. "İÇİNDEKİLER" başlığı büyük harflerle kalın olarak, sayfa üst kenarından 3 cm aşağıya ve sayfada ortalanarak yazılır. Bir satır aralığı boşluk bırakılarak ikinci satırda altı çizili olarak "Sayfa" sözcüğü sağa dayalı olarak yazılır. Dizin yazımında, 12 punto karakter büyüklüğü ve 1 satır aralığı kullanılır. Başlıkların yazımında koyu karakter kullanılmaz. Önsöz sayfasından başlayarak tüm özel sayfalar (içindekiler, simgeler ve kısaltmalar dizini, varsa diğer dizinler, özetler) küçük Romen rakamı (i, ii, iii, iv,...) ile, "1. GİRİŞ" bölümünden başlayarak tez metninin bölüm ve alt bölüm başlıklarının bulunduğu sayfalar Arap rakamları (1, 2, 3,..) ile gösterilir. Tez içinde en çok 4 alt başlık, dizinde en fazla 3 alt başlık kullanılmasına özen gösterilmelidir. Kaynaklar ve Ekler bölümleri de içindekiler dizininde eksiksiz olarak gösterilmelidir. Tezden ayrı sunulmuş olmasına karşın EKLER de, içindekiler dizininin sonunda yer almalıdır. Her bir satırın başlık ve sayfa numarası arasındaki bölümü noktalama (.) ile doldurulur (Şekil 13). Tüm dizinlerde sayfa numaralarının doğru olarak yer alması için gereken özen gösterilmelidir. Bu amaçla, yazımda kullanılan kişisel bilgisayar yazılımının (varsa) "İçindekiler Hazırlama (Table of Contents)" işlevinden yararlanılabilir. İçindekiler dizini; aşağıdaki örneğe uygun olarak hazırlanır. 30

36 İÇİNDEKİLER Sayfa Tez Kabul ve Onay... iii Önsöz... iv Özet... v İngilizce Özet (Abstract)... vi Simgeler ve Kısaltmalar Dizini... vii 1. Giriş Genel Bilgiler İkinci dereceden alt başlık İkinci dereceden alt başlık Üçüncü dereceden alt başlık Gereç ve Yöntem İkinci dereceden alt başlık İkinci dereceden alt başlık Üçüncü dereceden alt başlık Bulgular Tartışma Sonuçlar Kaynaklar Ekler Özgeçmiş... Şekil 13. Tezin içindekiler dizini örneği Simgeler ve Kısaltmalar Dizini SİMGELER ve KISALTMALAR başlığı büyük harflerle, kalın olarak sayfa üst kenarından 3 cm aşağıya ve sayfada ortalanarak yazılır. Dizinin yazımında kullanılan 12 punto karakter büyüklüğü ve 1 satır aralığı uygulanır. Dizinde 31

37 kullanılan simge ve kısaltmalar sol kenara dayalı yazılır. Bu bölümde simge ya da kısaltmadan sonra yer alan açıklama cümlelerinin hepsi aynı düşey hizadan başlamalıdır. Dizinde simge ve kısaltmalar alfabetik sırada verilmelidir (Şekil 14). Şekil 14. Simgeler ve kısaltmalar dizini örneği. 32

38 4.3. Diğer Dizinler Yazarın kullanılmasını gerekli gördüğü, Şekil Dizini, Tablo Dizini gibi diğer dizinler Simgeler ve Kısaltmalar dizininden sonra yer alır ve diğer dizinlerin yazımında yukarıda belirtilen format uygulanır (Şekil 15 16). Şekil 15. Şekil dizini örneği. 33

39 Şekil 16. Tablo dizini örneği. 34

40 5. ŞEKİL, FORMÜL ve TABLOLAR 5.1. Tanımlamalar Tablo dışındaki tüm resimlemeler (fotoğraf, grafik, çizim,vb.) şekil olarak tanımlanır. Formüller ve kimyasal reaksiyonlar da şekil olarak adlandırılır Teknik Hazırlık Tezde kullanılan şekiller yazılarak anlatılması güç ya da karmaşık olan konuları daha anlaşılabilir ve daha etkili olarak aktarabilmek amacıyla seçilir. Bu nedenle sade, net, adlandırılmış nitelikte şekiller seçilmeli, gereksiz şekillerden kaçınılmalıdır. Şekiller üzerinde yer alacak tüm çizgi, işaret, sembol, rakam ve yazılar, bilgisayar ortamında yazılmalıdır. Bu tür çizgi, işaret, sembol, rakam ve yazılar çıplak gözle kolayca seçilebilir ve okunabilir büyüklükte olmalıdır. Tez sayfası üzerine yapıştırılacak fotoğraflar, tez sayfaları arasında olabilecek kabarıklığı önlemek amacı ile ince fotoğraf kağıdı üzerine basılmalı veya yüksek kaliteli bilgisayar çıktısı ya da renkli fotokopi tercih edilmelidir. Bireylerin kimliğini belli edecek tarzda fotoğraf konulmamalıdır. Hasta ya da deneklerin fotoğraflarında gözler kimliği belli etmeyecek şekilde bantlanmalıdır. Özel durumlarda, teze konulacak ve bireyin kimliğinin gizlenemediği fotoğrafların yayımlanması için fotoğrafı çekilen kişiden izin alındığına ilişkin bir bilgi bulunmalıdır. Tezde kullanılacak her türlü fotoğraf için, fotoğrafı çekilen kişiden izin alındığına ilişkin ibare bulunmalıdır. Tablolarda hücreler, dikey (vertikal) çizgilerle ayrılmamalı, sadece yatay (horizontal) ayırıcı çizgilere yer verilmelidir. Yatay çizgilere de tablonun başlangıcında, sonunda ve tablo başlıklarının tablo gövdesinden ayrılmasında yer verilmelidir. Tablodaki her satırın çizgiyle ayrılmasına gerek yoktur ve böyle bir uygulama tabloyu gereksiz yere kalabalıklaştırmaktadır. Bu konudaki uygulama, 35

41 kabul gören bilimsel dergilerin kullandığı usulün takibidir. Tabloda açıklanması gerekli kısımlar, yıldız veya sembollerle işaretlenip tablonun son çizgisinin altında dipnot olarak belirtilebilir. Ancak, bu uygulama kesinlikle gerekli olmadıkça kullanılmamalıdır. Tablolarda esas olan, tablonun her hangi bir açıklama olmaksızın kendi başına anlaşılır olmasıdır. Tez metni içerisinde katlanmış şekil veya tablo olmamalıdır Yerleştirme ve Açıklamalar Tablolar ve şekiller, tez metni içerisinde, tezin tamamı için geçerli olan sayfa düzeni kurallarına uymak koşulu ile metinde ilk söz edildikleri yere olabildiğince yakın, mümkün ise aynı sayfada yer almalıdır. Tablo veya şekil ile (açıklamaları dahil) alt ve üst metin arasında l,5 satır boşluk bırakılmalıdır. Tüm açıklamaların yazımında 1,5 tam satır aralığı kullanılmalıdır. Şekil açıklamaları, şeklin altına yazılmalı ve şekil altı açıklaması ile şeklin alt kenarı arasında 6 punto boşluk bırakılmalıdır (Şekil 2). Tablo açıklamaları ise tablonun üstüne yazılmalı ve Tablo açıklamasının son satırı ile tablonun üst kenarı arasında 6 punto boşluk bırakılmalıdır (Şekil 3). Dikey kullanımda sayfaya sığmayan ve küçültülmeleri ya da parçalara ayrılmaları durumunda okunabilirliğinin veya sürekliliğinin bozulacağı düşünülen tablo ve şekiller yatay sayfa düzeni içinde de verilebilirler. Bu durumda sayfa tamamen tablo ya da, şekle ayrılmalı, sayfanın devamında tez metni yer almamalıdır. Tezin okunması sırasında, okurun güçlük yaşamaması ve dikkatinin kaybolmaması için yatay sayfa kullanımından olabildiğince kaçınılması önerilmektedir. Yatay sayfalar dikey sayfalarda olduğu gibi numaralandırılır. Bir sayfadan daha büyük olan tablolar, tez metni içinde bulunmak zorunda ise bir sayfa boyutlarında (uygun bir yerden) bölünmelidir. Tablonun devamı bir sonraki sayfada aynı tablo numarası ile ve aynı başlıkla verilmeli ancak tablo numarasından sonra "Devam" yazılmalıdır. Birbirleri ile ilgili birden fazla tablo veya şekil aynı sayfaya yerleştirilebilir. Ancak iki sayfadan daha fazla sürekli tablo veya şekil verilmemesine özen gösterilmelidir. Çok sayıdaki tablo veya şekil ard arda sıralanacak ise ekler kullanılmalıdır. 36

42 Bir şekil, birbiri ile ilişkili birden fazla şekil içeriyor olabilir. Bu durumda, her bir öge sırayla A, B, C, D,... şeklinde simgelenerek tümüne tek bir şekil numarası verilir. Açıklamalarda her bir öge ayrı ayrı tanımlanmalıdır. Şekil ve tablolar ile açıklamaları, sayfa düzeni ile ilgili bölümde belirtilen sayfa kenarında bırakılması gereken boşluklara taşmayacak şekilde yerleştirilmelidir. Metinde geçen formüller ayrı paragraf halinde yazılmalı, önce ve sonra gelen paragrafla arasında 2 satır boşluk bırakılmalıdır. Formüllerin yer aldığı kimyasal reaksiyonlar ise şekil olarak numaralandırılmalıdır. Şekil açıklamaları şekil altına yazılır (Şekil 2), ayrıca şeklin üzerinde de bazı açıklamalar yer alır. Tablo açıklamaları ise tablo başlığı ve tablo dipnotu şeklinde yapılır (Şekil 3). Tablo ve şekil açıklamaları olabildiğince kısa ve öz yazılmalıdır. Tablo ve şekil açıklamalarının yazımında da "blok" sistemi korunmalı; açıklamaların bir satırdan daha uzun olması halinde, ikinci ve diğer satırlar, Şekil ve Tablo sözcüğü ile aynı hizadan başlamalıdır. Tablo başlığı ve şekil altı açıklamalarının sonuna nokta konulmalıdır Numaralandırma Tablo ve şekillere, metinde geçiş sırasına göre ''Tablo 1, Tablo 2", "Şekil 1, Şekil 2", biçiminde numara verilir. Tüm tablo ve şekillerin numaralandırılmasında sadece rakamlar kullanılmalıdır. Tablo ve şekiller tezin başından sonuna dek birbiri ile ardışık olarak numaralandırılmalıdır. 6. Ekler Metin içinde okumada sürekliliği engelleyeceği düşünülen çok sayıda ardışık sayfalar halindeki çizelgeler, şekiller, testler, anketler vb. EKLER bölümünde verilmelidir. Ayrıca, tek parça olarak verilmesi gereken fakat küçültüldüğü takdirde okunaklılığı kaybolan, boyutları A4 sayfa ölçüsünden büyük çizelgeler, şekiller, niteliği ve/veya kapsamı nedeniyle tez içinde sunulamayan materyal de bu bölümde verilir. Ekler bölümünün olabildiğince kısa olması önerilir. Her bir "Ek" için uygun bir başlık seçilmeli ve bunlar sunuş sırasına göre Ek 1, Ek 2, Ek 3 şeklinde 37

43 numaralandırılmalıdır (Örn. Ek 1. Etik kurul onayı). EKLER bölümünün çok sayıda sayfadan oluşması durumunda ayrıca sayfa numaraları önceki bölümü takip edecek şekilde verilmelidir. KAYNAKLAR 1. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Tez Yazım Kılavuzu. Ankara Üniversitesi, Ankara, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi. Tez Yazım Kılavuzu, Ankara Üniversitesi, Ankara, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi. Tez Yazım Yönetmeliği. Başkent Üniversitesi, Ankara, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi. Tez Yazım İlkeleri, Çukurova Üniversitesi, Adana, Gülhane Askeri Tıp Akademisi Komutanlığı. Gülhane Askeri Tıp Akademisi Tez Yazım Yönergesi, Gülhane Askeri Tıp Akademisi Komutanlığı Basımevi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Tez Yazılması ve Değerlendirilmesi Hakkında Yönerge. Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi. Tez Yazım Kılavuzu. Hacettepe Üniversitesi, Ankara, php. Erişim Tarihi: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Tez Yazım Kılavuzu, Marmara Üniversitesi, İstanbul, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi. Tıpta Uzmanlık Öğrencileri için Tez Yazım Kılavuzu, 2. Baskı, Marmara Üniversitesi, İstanbul, Day R.A. Bilimsel Bir Makale Nasıl Yazılır ve Yayımlanır (Çev: Aşkar Altay G), 4. Basım, TÜBİTAK, Ankara, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Lisansüstü Tezleri Yazım Kılavuzu. 3. Baskı. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi. Tıpta Uzmanlık Öğrencileri İçin Tez Yazım Kılavuzu. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak,