ÇADIR-UYKU TULUMU-GİYSİLİLER

Transkript

1 ÇADIR-UYKU TULUMU-GİYSİLİLER Çadır Rüzgardan az etkilenmesi için dom şeklinde olanlar makbuldur. Çadır teknolojisinde devrim yaratan dom çadırlar, neredeyse tamamen üçgen çadırların yerini almışlar ve hemen her konuda üçgen çadırlara sağladıkları üstünlüklerinden dolayı günümüz dağcılığı için vazgeçilmez bir malzeme olmuşlardır. Bu tip çadırların dış görünümleri yarım küre şeklindedir. Bu yapı en geniş iç hacmi sağlamakla kalmayıp, çadırın rüzgara karşı direncini ve kar tutma miktarını azaltır. Çadır Seçiminde Nelere Dikkat Edilmelidir: 1- Amaca Uygunluk: Almayı düşündüğünüz çadırı hangi şartlarda kullanacaksınız? Ancak bu soruya doğru cevabı verdikten sonra çadır almaya karar vermelisiniz. Birbirinden çok farklı amaçlar için üretilmiş yüzlerce çadır arasından kullanım ve sizin dağcılık tarzınıza en uygun olanını seçmelisiniz. 2- Fiyat: Almayı düşündüğünüz çadır gerçekten vereceğiniz paraya değecek mi? veya siz çadırın hakkını verebilecek misiniz? En pahalı modeller en iyidir kuramı her zaman geçerli değildir. Bazı markalar sadece isimlerinden dolayı fiyatlarını yüksek tutabilirler. Bunun için iyi bir fiyat araştırması yapmalısınız. 3- Sağlamlık: Almayı düşündüğünüz çadır, yapmayı düşündüğünüz iş ile doğru orantılı olarak sağlam olmalıdır. 4- Hafiflik: Sizin kullanım amacınıza uygun en hafif model uygun seçimdir. 5- Konfor: Çadır hayatında zaman zaman sıkıcı ve zor olabileceğini düşünerek yeterince konforlu bir çadıra sahip olmalısınız. 6- Yapı Malzemesi: Yukarıdaki özellikleri destekleyen en önemli faktör çadırın yapımında kullanılan malzemedir. Kullanılan malzeme hafif sağlam ve uzun süreli kullanıma uygun olmalıdır. Diğer Dağcıların Deneyimleri: Yaşanmış deneyimler ve bunlardan çıkartılabilecek doğru sonuçlar, doğru kararların alınmasını kolaylaştıracaktır. Çadır Kullanımında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar * Çadırınızı iyi tanıyın. Kampa gitmeden önce deneme için kurun. * Çadırınızı üretici firmanın talimat ve önerilerini iyice okuduktan sonra kullanın. * Tamir setinizi yanınızdan ayırmayın. Flaster, İğne, İplik, Birleştirme Borusu (kırılan direkleri birleştirir) ve iki metre kadar ince sağlam ip * Çadırınızı UV ışınlarından elden geldiğince uzak tutun. UV çadırınızın ömrünü büyük ölçüde kısaltır. * Taşlık alanlarda çadır kurduğunuzda çadır tabanını yırtmamak için iyi bir temizlik yapın. * Çadırınızı iyi gerin ama abartmayın * Küçükte olsa onarımları geciktirmeyin. Küçük bir yırtık rüzgarın etkisiyle kolayca büyüyebilir. * Kar altında kalan çadırınızı kürekle temizlerken dikkatli olup çadırı zedelemeyin. * Çadırda (zorunlu haller dışında) ocak yakmayın. * Çadırınızı mümkünse kar duvarı ile çevreleyin. * Çadırınızı keçi, inek gibi hayvanlardan uzak tutun. Eğer ayı varsa sizde uzak durun * Çadırı kısa bir süre için bile terk etseniz mutlaka iç ve dış kapıları kapayın.

2 * Kamptan uzun süreli ayrılmalarda çadırı son bir kez kontrol edin, gerdirmelerde kazma ve baton kullanmışsanız ve bu malzemeleri yanınıza almak zorundaysanız, onların yerine taş ve sopa kullanın. * Çadırda sigara içmeyin. Biliyorsunuz ki sigara sağlığa zararlıdır. * Kırık direkleri mutlaka değiştirin. * Faaliyet sonrası çadırınızı mutlaka kurutun ve havalandırın. * Çadırınızı yağmurda fazla germeyin çünkü kuruma esnasında, kumaştaki iplerdeki gerilim artarak iç veya dış tenteye zarar verebilir. * İç veya dış tenteye zarar verebilecek kesici maddeleri çadırdan uzak tutun. * Çadırınızı ılık suda ve sabun tozu ile çitilemeden yıkayın. Direk güneş almayan normal sıcaklıktaki ortamlarda kurutun. Çadırınızı ütülemeye kalkmayın. Uyku Tulumu Uyku tulumlarının dışı naylon iplikten örülmüş kumaştan, iç tabakası ise pamuk dokumadan yapılır. Tecrit için aralarına kaz tüyü veya poliester konur. Kaz tüyü daha sıcak tuttuğu, daha hafif ve bastırılınca daha küçük yer tuttuğu için sentetiğe tercih edilir. Ancak daha pahalıdır ve ıslanırsa geç kurur. Uyku tulumu seçiminde bu özelliklerin dışında tahammül ettikleri en düşük sıcaklığa bakılır. Uyku tulumunun başlığı olmalı ve fermuarı donmaya karşı naylondan ve iri dişli olmalı. Dağcılıkta Giyim, Kullanılan materyaller ve özellikleri Dağcılıkta giyimin temel amacı; soğuk, rüzgar ve yağmurdan korunmaktır. Ancak bu koruma gerçekleştirilirken giyim malzemelerinin bazı temel niteliklere sahip olması şartı aranmalıdır. Hafif olması ve az yer kaplaması Kolayca sıkıştırılabilmesi Sıcak Tutması Az nemlenmesi ve kolayca kuruyabilmesi Islandığı halde ısıtabilme özelliğini koruyabilmesi Ter buharını dışarı verebilmesi Rüzgar ve yağmura karşı koruyucu olması Rahat ve hareketleri kısıtlayıcı olmaması Giyilip çıkartılmasının kolay olması Havalandırmaya imkan tanınması Baş Yün Başlık, Balaklava, Kask, Gözlük Vücut Yün Fanila, Polartec Mont, Yün Çorap, Pantolon ( Kot değil), Eşofman, T-Shirt, Şort, Mayo, Şapka, Anorak, Spor Çorabı, Yağmurluk, Tozluk, Gore-Tex ceket ve pantolon. Eller Eldiven Ayak Bot, Sandalet Yukarıda maddeler halinde belirttiğimiz özellikler ideal dağ giyiminin temel özellikleridir. Dağcılık amaçlı giyim malzemeleri yapan üreticiler bu özelliklerden yola çıkarak ideal bir giyim tarzı oluşturmuş ürünlerini de bu sisteme göre dizayn etmişlerdir. Bu sisteme de Layering System adı verilmiştir. Layering sisteme göre dağcı isterse dışa doğru tabakalar halinde giyinmektedir. Böylece kullanıcı vücut ısısı arttıkça soyunarak kademe kademe aşırı sıcaktan veya tam tersini uygulayıp giyinerek soğuk ve diğer dış etkenlerden (yağmur, kar vb.) kendini koruyabilecektir. Sistem dünya dağcılığında büyük bir atılıma neden olmuş ve eski dağcıların

3 karşılaştıkları sorunların büyük bölümünü ortadan kaldırmıştır. Kötü malzemelerin sebep olduğu ölümler azalmış ve tırmanışların başarıları artmış, daha zorlu tırmanışların yolları açılmıştır. Ancak bu seferde gerekli eğitim almamış ve tecrübesiz kişilerin malzemenin tek başına dağcılık yapmaya yeterli olduğuna inanarak dağcılık yapmaya çalışmaları sonucunda meydana gelen kazalarda artış olmuştur. Dağda giyim teknikleri iki ayrı durum için planlanmalıdır. Bunlardan birincisi yürüyüş esnasında giyim, ikincisi ise durağan hallerde giyim. Giyimimiz her iki duruma da uyum sağlamaya elverişli olacak şekilde oluşturulmalıdır. Vücut yürüme sırasında kendiliğinden ısınır. Bu nedenle yürüyüş esnasında giyilecek malzemelerin kalın ve ısı yalıtıcı özelliklerinin fazla olmaması gereklidir. Aksi halde aşırı ısınma, bunun sonucunda da gereksiz yere terleme ve enerji kaybı meydana gelecektir. Bu şekilde yürüyüşe devam edilmesi halinde ise bir süre sonra bunalma ve aşırı yorgunluk ortaya çıkacaktır. Böyle bir durumla karşılaşmamanın en iyi yöntemi ise yürüyüş esnasında vücut ısınızın artacağını düşünerek fazla kalın giyinmemeniz ve üzerinizdeki giysilerin kademe kademe çıkarılmaya müsait olmasıdır. Fakat asla tüm giysiler çıkarılmamalıdır. Çünkü yükseklerde UV ışınları çok güçlüdür ve kısa zamanda güneş yanıkları oluşturabilir. Durağan hallerde yanı mola ve kamp yaşamında ise metabolizma yavaşlayacağı için vücudumuz daha az enerji üretecek bunun sonucunda da üşüme meydana gelecektir. Bunu engellemenin yolu ise üşümeyi durdurana kadar giyinmektir. Soğuk ve üşüme yaz dağcılığında bile mutlaka önlem alınıp kesinlikle ihmal edilmemesi gereken bir konudur. Dağcılıkta kullanılan giyim malzemelerinin materyalleri daha önce belirtmiş olduğumuz özelliklere uygun seçilmiş, hatta bu iş için özel olarak üretilmiş olmalıdır. Kullanılacak materyal vücut üzerindeki sıcak havayı koruyacak, ter buharını rahatça dışarı atabilecek, yağmur ve rüzgara karşı koruma sağlayacak özelliklere sahip olmalıdır. Dağcılık amaçlı giysiler için kullanılabilecek materyaller ve genel özelliklerini aşağıda karşılaştırmaya çalışacağız. Pamuk Ucuz, rahat ve alerjik reaksiyon göstermeyen bir malzemedir. Ama suyu çok çeker, zor kurur, ıslandıkça ısıtıcı özelliğini kaybeder, ağırdır ve çok yer kaplar. Yani size göre değil. Yün Çok kolay ıslanmaz, ıslansa bile yalıtım özelliğini korur. Ancak ıslandığında zor kurur. Ağır ve yer kaplama özelliklerinden dolayı dağcılık amaçlı kullanımları kısıtlıdır. Daha çok sentetik malzemelerle belli oranlarda karıştırılarak kullanılırlar. Tüy Mükemmel bir ısı tutucu dolgu maddesidir. Gelişen teknolojiye rağmen hiçbir sentetik malzeme tüy performansına erişememiştir.. Hafiftir ve basılınca az yer kaplar. Isı yalıtım özelliği tüyler içindeki çok küçük hava boşlukların dolayıdır.tek dezavantajı pahalı oluşudur.

4 Polypropylen Çeşitli sıklıklarda dokunabilen esnek bir kumaş olarak üretilmiş sentetik bir üründür. Isı tutma kabiliyetini arttırmak için arka kısmı tüylendirilmiştir. Emici olmayan ince iplikleri nemi kolayca dışarı verir. Islandıklarında kolayca kururlar. Fleece sentetik bir malzemedir. Ağırlığına göre ikiye ayrılır. Ultrafleece ve polarlite. Yumuşak tüylü yüzeyleri vardır. Isı tutma yetenekleri fazla ve kuruma hızları tatmin edici derecede çabuktur. Genellikle orta kat giyim malzemelerinde kullanılırlar. Pertex Hafif bir kumaştır. İnce çok lifli, naylon iplikten dokunmuştur. Her bir naylon iplik, pertex ipliğini oluşturan 34 ayrı liften meydana gelmektedir. Yoğun bir dokuma olduğu için hava geçirgenliği düşüktür ve liflerin yüksek sıklığından dolayı nemi kolayca dışarı atabilmektedir. Kolay kurur. Naylon Bir yüzü kaplı soluma özelliği olmayan kumaşlardır. Kesinlikle su geçirmezler. Terleme ve yoğunlaşma yaparlar. Dağcılık amaçlı kullanımı çok kısıtlıdır. Gore-Tex Poly Tetra Fluto Etilen maddesinden üretilir. PTFE filmi, havanın bu filmin moleküler yapısından geçebileceği şekilde esnetilmiştir. Sonuçta her santimetre karesinde 1.4 milyar gözenek bulunan Gore-Tex kaplama elde edilmiştir. Bu gözeneklerden her biri su buharını oluşturan moleküllerden yedi yüz kere daha geniştir. Bu sayede Gore-Tex kaplanan su ve rüzgar geçirmeyecek ancak vücut nemini dışarıya atabilecektir. Kaplaması zor bir kumaştır, bu yüzden maliyeti yüksektir. Ayakkabılar Ayakkabı dağcının en önemli malzemesidir. Defalarca denenerek alınması gerekir. Ucuz olan malzemenin aslında ekonomik olmadığını ve tehlikeler doğuracağını unutmamak gerekir. Yürüyüş Ayakkabıları Karsız yerlerde, arazide ve dağda yürüyüş için giyilen bu tür ayakkabıların üç vasfı vardır. 1- Vibram ve benzeri alt taban. Altının kalın ve sert kauçuktan yapılması ayrıca iri dişlerinin bulunması gerekir. Bu şekil bir taban taşlık yerlerde, yamaçta, toprak ve ot üzerinde kaymayı önler ve dengeyi sağlar. 2- Su geçirmez ve nispeten sert bir ayak muhafazası. Ayakkabının yumuşak olması vibram yere yapıştığı halde, ayağı yana kaydırır ve dengeyi bozar. Bunun için nispeten sert olmalıdır. 3- Boyunlu olması. Ayakkabının ayak bileğini örtmesi gerekir. Bunun faydası dengeyi sağlamak ve bileğin kırılmasını önlemektir.

5 Kar buz Ayakkabıları Bunlar su geçirmez, krampon bağlanabilen, sert fakat boyun kısmı oynayan yani yürüyüşü engellemeyen ve altı kalın sert kauçuktan yapılmış, iri dişli ayakkabılardır. Bunların diğer bir özelliği de uzun boyunlu olmasıdır. Mestli veya mestsiz çeşitleri vardır. Bunlar ya deriden ya da sentetikten yapılır. Sentetikten yapılanların dış tabakası naylondur. Sentetiklerin özelliği hafif olmaları ve su geçirmemeleridir. Bunların dışında ince deri ya da kumaştan yapılmış botlar da vardır. Bu botların tabanların diğerlerine göre yumuşaktır. Bu tür ayakkabılar parkuru zor olmayan günübirlik yürüyüşler için idealdir. Sandaletler ise daha çok dere yürüyüşlerinde tercih edilmeli. Kayalık veya taşlık yerlerde giyilmesi halinde bileği kavrayamadığı ve yanları açık olduğu için yaralanma ve burkulmalara sebep olabilir. Ayakkabı seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar * Dağcılık ve onun alt kolları olan sporları yapıyorsanız, ayak sağlığınız için Mountaineering Boots olarak adlandırılan ayakkabıları tercih edin. * Vibram taban her zaman tercih sebebidir. Ancak tabanın sadece vibram olması tek başına yeterli değildir. Tabanın kalın olması sağlamlık ve uzun süreli kullanım açısından büyük önem taşır. * İç taban mutlaka ortopedik olmalıdır, ayrıca nemi çeken ve ayak kokusunu engelleyen anti bakteriyel tabanlar tercih edilmelidir. * Ayakkabının bilek kısmı yeterince uzun olmalı ve bileği desteklemelidir. * Çarşak bandı adı verilen ve ayakkabının tabandan 2-3 cm üst kısmını koruyan lastik kaplamalı modeller tercih edilmelidir. Bu modellerde dikişler kapalı olacağı için yıpranma ve su geçirgenliği azalacaktır. * Ayakkabınızı mutlaka giyerek alın, ısmarlama ayakkabı tatsız ve çözümsüz sorunlar yaratabilir. Ayrıca uzun yürüyüşlerde ayaklarınız şişeceğinden ve soğuk havalarda kalın çorap giymek zorunda kalacağınızdan ayakkabınızı 1 numara büyük almanızda fayda var. Böylece kan dolaşımını da önlememiş olursunuz. * Büyük ayakkabı parmakların hareketine izin vereceği ve ayakkabı ile ayak arasında belli miktarda hava bırakacağı için üşümeyi engelleyecektir. * Ayakkabı alırken her iki çiftini de giyerek deneyin. * Ayakkabınızı yeni aldıysanız dağa gitmeden önce günübirlik kısa yürüyüşlerde ayakkabınızı deneyin ve ona alışın. * Her faaliyet öncesi hatta uzun faaliyetlerde faaliyet sırasında tırnaklarınızı kesin ve gerekli bakımı yapın. * Eğer ayakkabınız vuruyor ise hemen vurmanın olduğu yere plaster yapıştırın. * Eğer ayaklarınız su topladıysa mümkün olduğunca su torbalarını patlatmayın. Kendi kendilerine veya sizin tarafınızdan patlatılmak zorunda kalınır ise yara temiz tutulmaya çalışılır. * Yaz aylarında pamuklu sentetik karışımı, kış aylarında ise yün sentetik karışımı çorapları tercih edin. * Ayakkabınızı kimseye ödünç vermeyin; herkesin ayak şekli farklıdır ve ayakkabılarınızı geri aldığınızda bu şeklinin kaybolması nedeniyle rahatsız olursunuz. * Yokuş çıkışlarda ayak bilekleri çok fazla sıkıştırılmamalıdır. Yokuş inişlerde ise bileği daha sıkı bağlamalı ve istemsiz bir ters harekete karşı hazırlıklı olmalıyız.

6 * Hemen her ayakkabı üreticisinin kendine göre kalıpları vardır ve çoğunlukla numaraları birbirini tutmaz. Bu yüzden bu numaraları fazla ciddiye almayın ayağınıza rahat olan numara sizin için en uygun olanıdır. * Ayakkabınızın bakımını her dağ dönüşü hatta çok uzun faaliyetlerde faaliyet sırasında yapın. Ayakkabı bakımında dikkat edilmesi gereken hususlar * Ayakkabınızın bakımını faaliyet dönüşü mutlaka yapın. * Nubuk ve deri kaplamalı ayakkabılar için birbirinden farklı özel bakım malzemeleri kullanılmaktadır. * Ayakkabınızı direk ısıya maruz bırakmadan oda sıcaklığında kurutun. * Ayakkabınızı uzun süre kullanmayacaksanız içine gazete parçaları ile doldurarak saklayın. * Ayakkabınızı suya karşı korumak ve ıslanmasını önlemek için wax kullanın. Vazelin, silikon, sprey gibi çözümleri zorunlu kalmadıkça kullanmayın. Wax ayakkabınızın ömrünü uzatacaktır.