TOPLUMSAL CİNSİYET, KÜLTÜR

Transkript

1 TOPLUMSAL CİNSİYET, KÜLTÜR

2 İsmimiz, işimiz, sesimiz, saçımız, giyisilerimiz, tutum ve davranışlarımız cinsiyetimizi gösteren simgelerdir. (Güvenç, 1994)

3 TOPLUMSAL CİNSİYET AYRIMI NEREYE Anaerkil Düzen Ataerkil düzen Dinin etkisi Rönesans-Reform Endüstri Devrimi Küreselleşme DAYANMAKTADIR?

4 KÜLTÜR VE KADIN SAĞLIĞI Kadınların sağlığı için kültürü anlamak niçin önemlidir?

5 Sizin kültürünüzden getirdiğiniz özellikleriniz var mı? Bu özellikler toplumsal cinsiyet rollerinizi etkiliyor mu?

6 Kültür bir inançlar, değerler ve kurallar matriksidir. Doğal olarak kadınların sağlığı kadınlar ve kadınsılık konusundaki kültürel inançlar, değerler ve kurallar yoluyla etkilenir

7 Kadın ve erkeğe yönelik toplumsal cinsiyet yaklaşımı daha çocukluktan itibaren başlar.

8 Geleneksel kültürlerde kız ve erkek çocukları. KÖYDE KÜLTÛRLEME: Çocuğuna Taşıyan Ana ve Bebeğini Ta şıyan Kız. (A.R. Balaman ın Verimli Köyü 1972)

9 Kadının kendi fiziksel ve psikososyal sağlığını önemseme gücü onun ailesi ve kültürünün kadının kendi dünyası hakkında ona ne öğrettikleriyle büyük oranda ilişkilidir.

10 Türk Kültüründe Toplumsal Cinsiyet İslamiyetten önce ve göçebelik devrinde kadın, Yerleşik medeniyete ve islâmî kültür çevresine dâhil olduktan sonra kadın Batı medeniyeti tesiri altında kadındır

11 ATASÖZLERİ ve TOPLUMSAL CİNSİYET

12 - Ana kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar. Anasına bak,kızını al, kenarına bak, bezini al. Dişi kuş yapar yuvayı, içini, dışını sıvayı sıvayı, Kadının düzdüğü evi Tanrı yıkmaz, kadının bozduğu evi Tanrı yapmaz, Kadın var ev yapar, kadın var ev yıkar, Erkeksiz avrat, yularsız at,

13 At beslenirken kız istenirken. (Atasözü) Kız beşikte (kundakta), çeyiz sandıkta. (Atasözü) Kızı gönlüne bırakırsan ya davulcuya kaçar (varır) ya zurnacıya. (Atasözü) On beşinde kız, ya erde gerek ya yerde. (Atasözü)

14 Kızını dövmeyen, dizini döver. Bir evde iki kız, biri çuvaldız biri biz. Oğlan atadan (babadan) öğrenir sofra açmayı,kızanadan öğrenir biçki biçmeyi Oğlan doğuran övünsün,kız doğuran dövünsün. Dişi yalanmazsa erkek dolanmaz. Kadının sırtından sopayı, karnından sıpayı eksik etme.

15 Ağaç yeşert meyve getirsin, oğlan büyüt ekmek getirsin. Buğdayım var deme ambara girmeyince, oğlum var deme yoksulluğa ermeyince (düşmeyince). Erkek getirmeyi,kadın yetirmeyi bilmeli. Kadının şamdanı altın olsa mumunu dikecek erkektir.

16 Toplumsal Cinsiyet Neden Önemlidir?

17 Gender analizinin temel amacı;bir cinsiyete mensup olmanın neden olduğu, sonuçta sağlığı etkileyen eşitsizliklerin belirlenerek analiz edilmesi ve üstesinden gelinmesi için müdahale yapılmasıdır.çünkü bu eşitsizlikler sağlığı etkileyebilecek kaynakların kontrolünü yada kullanımını etkileyebilir ve bu eşitsizliklerden daha fazla etkilenen cinsiyet kadınlardır. Fakat toplumsal erkek rolünün de erkekler için dezavantaj olduğu durumlar vardır

18 Erkek rolünün erkekler için dezavantaj olduğu durumlar sizce nelerdir?

19 Kadınlar, toplumun genelinin yaşadığı, sağlık başta olmak üzere her alandaki sorunları yaşamalarının yanısıra, kadın olmalarından dolayı cinsiyete bağlı olarak da sosyal olumsuzluklarla ve sağlık yükleri ile baş başa kalmaktadırlar

20 Kadınların ulusal ve yerel kuruluşlara katılmaları çok düşüktür, Düşük gelirli ülkelerde okula giden kız çocukları erkek çocuklardan daha azdır. Aynı yaşta ve sayıda okula başlayan kız ve erkek çocukları arasında ilerleyen dönemlerde çeşitli nedenlerle kız çocuklarının okula devamında hızlı düşüşler olmaktadır. Bu nedenlerden bazıları; gebelik ve üreme sağlığı hizmetlerinin yetersiz oluşudur. Bazı iş alanlarında kadınlar erkeklerden daha düşük ücret almaktadırlar.

21 Gelişmekte olan ülkelerde yaşayan insanlar yaşamlarını yoksulluk içinde geçirmektedirler. Gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler arasında kişi başına düşen ulusal gelir yönünden bir uçurum vardır. Bunun yanında ulusal gelirin ülke içinde dağılımı da eşitsizlikler içermektedir

22 Dünya üzerinde bu eşitsizliğe en çok maruz kalan ve en yoksul olan çoğunluk ise kadınlar ve kız çocuklarıdır

23 Kadınların, toprak, su ve enerji kaynaklarına erişebilirliği daha kısıtlıdır, Kadınların eğitim ve diğer toplumsal hizmetlere erişebilirliği daha kısıtlıdır, ve Çoğu durumda kadınlar karar verme süreçlerinin dışında kalmaktadır. Bu durum yalnızca ulusal ya da yerel düzeyde değil, ev ve aile ortamında bile geçerlidir

24 Ekonomik büyüme ve yoksulluk toplumsal cinsiyet eşitsizliğini arttırmıştır Kadınlar ülkelerinde üretime fazlasıyla katkıda bulunmalarına rağmen dünya geneline bakıldığında erkeklerle kadınlara eşit ücret ödenmediği gözlenmektedir

25 Milenyum Kalkınma Amaçlarından biri de aşırı yoksulluk ve açlığı eredike etmektir: Kadın ve kızların eğitim, sağlık ve verimliliği yükseltilmesi için yatırımlar yapılmalıdır. Kaynakların kullanımı arttırılmalıdır. Bir çok kadın finansal kaynaklar, formal sektörde çalışma gibi kaynaklardan sınırlı miktarda yararlanabilir. Doğudaki ve güney Avrupa daki orta gelirli ülkelerde kadınlar erkeklerden daha uzun süre çalışırlar. Bilgi ve iletişim teknolojilerini fakir kadın ve erkeğin kullanımı olanaklı kılmalıdır.

26 Bu gün gelişmekte olan ülkelerde pek çok kadın ve çocuk kapalı ortam kirliliğinden ölmektedir. Bu konu cinsiyet temelli ayrımcılıkla yakından ilişkilidir. Çünkü kadın gün boyu çocuğuyla evdedir. Evde ısınmayı sağlar, yemek ve diğer ev içi aktiviteleri yapar.