ASKERİ BİR TERSANEYE BAĞLI ATÖLYELERİN KARŞILAŞTIRMALI VERİMLİLİK DEĞERLENDİRMESİ: BİR VERİ ZARFLAMA YÖNTEMİ UYGULAMASI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ASKERİ BİR TERSANEYE BAĞLI ATÖLYELERİN KARŞILAŞTIRMALI VERİMLİLİK DEĞERLENDİRMESİ: BİR VERİ ZARFLAMA YÖNTEMİ UYGULAMASI"

Transkript

1 HAVACILIK VE UZAY TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ TEMMUZ 2005 CİLT 2 SAYI 2 (77-87) ASKERİ BİR TERSANEYE BAĞLI ATÖLYELERİN KARŞILAŞTIRMALI VERİMLİLİK DEĞERLENDİRMESİ: BİR VERİ ZARFLAMA YÖNTEMİ UYGULAMASI Bülent SEZEN Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, İşletme Fakültesi, Çayırova Fab. Yolu, No: 101, Gebze, Kocaeli bsezen@gyte.edu.tr Erhan DOĞAN Yüksek Lisans Öğrencisi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, İşletme Fakültesi, Gebze, Kocaeli erhandogan@hotmail.com ÖZET Mevcut çalışmada Türk Deniz Kuvvetleri tersanelerinden birine bağlı atölyelerin göreli verimliliklerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Söz konusu askeri tersanede, verimlilik ölçümünün birbirini izleyen yıllar itibariyle 6 aylık dönemler halinde atölyeler bazında yapılarak değerlendirilmesi ile, (1) her bir organizasyonel birimin (atölyelerin) diğerleri ile karşılaştırıldığında ne düzeyde verimli olduğu, (2) düşük verimli olan birimlerin daha verimli olabilmek için hangi girdi/çıktı değerlerini iyileştirmesi gerektiği ve (3) verimlilik değerlerini etkileyen önemli faktörlerin neler olduğu ortaya konmuştur. Çalışmanın sonucunda elde edilen bulgulardan yola çıkılarak, atölyelerin verimini etkileyen en önemli faktörlerin kayıp işçilik ve boş üretici miktarlarının olduğu görülmüş ve bu sonuç korelasyon ve regresyon analizleri ile de gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Türk Deniz Kuvvetleri, Tersane, Verimlilik Ölçümü, Veri Zarflama Analizi ABSTRACT The aim of this study is to measure and evaluate the efficiencies of ship building and maintenance shops performing under one of the Turkish Navy Shipyards. As a result of 6-months-period comparative shop performance evaluations, the study puts forward (1) the comparative efficiency ratings of each job shop, (2) the level of required modifications to the particular input and output values for making inefficient shops more efficient, and (3) the factors that could affect the efficiency scores. Based on the results obtained from the correlation and regression analyses, it is observed that the most important factors influencing the efficiency of job shops are the quantities of lost workforce and unidentified jobs. Keywords: Turkish Navy, Shipyard, Efficiency Measurement, Data Envelopment Analysis 1. GİRİŞ Eldeki kısıtlı kaynakların en verimli şekilde kullanılarak mümkün olan en yüksek seviyede çıktı üretebilmek, her organizasyon için temel kabul edilen amaçlardan biri olagelmiştir. Kar amacı gütsün yada gütmesin tüm organizasyonlar için sahip olunan kaynakların en etkin şekilde ürün/hizmete dönüştürülmesi esastır. Örneğin, bir ülkenin sayılı firmaları arasında yer alan güçlü, yüksek sermayeli ve binlerce insanı bünyesinde çalıştıran büyük bir firmayı düşünecek olursak, böylesine büyük bir organizasyonda girdilerin çıktılara dönüştürülme sürecinde çok ufak da olsa bir verim artışı sağlandığında, aslında çok büyük kazançlar (tasarruflar) söz konusu olabilecektir. Benzer şekilde, kar amacı gütmeyen ama çok büyük sayıda çalışanı bünyesinde barındıran organizasyonlar için de aynı durum söz konusudur. Bu tür organizasyonlarda her ne kadar parasal kazanç temel amaç olmasa da, verim artışı ile 77 sağlanacak olan fayda sadece paradan ibaret olmayıp, zaman tasarrufu, işlerin daha hızlı yapılması, daha az girdi ile daha fazla çıktı üreterek kaynakların daha uzun süreli kullanılabilmesi, vb. faydaları da kapsayacaktır. Ülkemizdeki askeri organizasyonlar bu tür kar amacı gütmeyen büyük çaplı organizasyonlara iyi bir örnektir. Nitekim, askeri organizasyonların temel amacı kar sağlamak değil, ülke çıkarlarını korumak ve ülkeye her türlü fayda sağlamaktır. Diğer yandan, çalışan (yada görevli) sayısı olarak bakıldığında da, bu organizasyonlar genellikle yüksek sayıda çalışanı barındırmaktadır. Dolayısıyla, ufak verimlilik artışlarıyla bile, sağlanan faydaların daha da artırılması, böylece askeri organizasyonların hedeflerine daha çabuk ve daha iyi bir şekilde ulaşmaları mümkün olacaktır. Bütün bunların olabilmesi için, doğal olarak, askeri

2 organizasyonlarda verimlilik ölçümünün yapılması ve elde edilen ölçüm sonuçlarına göre de değerlendirmeler yapılarak önlemler alınması gereklidir. Bu nedenle, verimlilik ölçme ve değerlendirmede örnek alınabilecek bir çalışma olması açısından, mevcut çalışmamızda Türk Deniz Kuvvetleri ne bağlı bir tersanedeki atölyelerin göreli verimliliklerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Söz konusu askeri organizasyonda, verimlilik ölçümünün birbirini izleyen yıllar itibariyle atölyeler bazında yapılarak değerlendirilmesi ile, (1) her bir organizasyonel birimin (atölye) diğerleri ile karşılaştırıldığında ne düzeyde verimli olduğunun, (2) düşük verimli olan birimlerin daha verimli olabilmek için hangi girdi/çıktı değerlerini iyileştirmesi gerektiğinin ve (3) verimlilik değerlerini etkileyen önemli faktörlerin neler olduğunun ortaya konması amaçlanmıştır. Verimlilik ölçümü aslında bir performans ölçümüdür. Temel olarak performans iki şekilde değerlendirilebilir. Birincisi, eldeki kaynakların çıktıları üretmede ne kadar etkin kullanıldığının değerlendirilmesidir ki, bu ölçü genellikle çıktıların girdilere oranı şeklinde ele alınır ve verimlilik olarak isimlendirilir. İkincisi ise, önceden belirlenen hedeflere ulaşabilme derecesinin değerlendirilmesidir. Bu çalışmada temel alınan performans değerlendirme yöntemi verimlilik ölçümüdür. O nedenle, tüm metin boyunca kullanılan performans kelimelerinden hedeflere ulaşma derecesi değil girdilerin etkin kullanımı anlaşılmalıdır. Performans ölçümü bir organizasyonun geneli için yapılabileceği gibi, o organizasyonu oluşturan alt birimlerin ayrı ayrı performanslarının ölçümü şeklinde de olabilir. Özellikle bu çalışmada hedeflenen, tersanedeki atölyelerin ayrı ayrı verimlilik performanslarının ölçülmesi ve değerlendirilmesi olduğundan, burada ikinci yaklaşım benimsenmiş olup, organizasyonel birimlerin (atölyeler) ayrı ayrı göreli performansları tespit edilmiştir. Nitekim, modern yönetimlerde organizasyonu oluşturan birimlerin performanslarının sürekli olarak gözlenmesi ve bu birimlerin organizasyonun performansına etkilerinin incelenmesi esas alınmaktadır. Organizasyonlarda stratejilerin belirlenmesi, belirlenen stratejilere uygun olarak kaynak dağılımının planlanması ve uygulanması için organizasyonel birimler bazında performans ölçümüne ihtiyaç duyulmaktadır. Performans ölçümü sonucunda elde edilen bilgiler, organizasyonun mevcut ve potansiyel sorunlarını erken belirleme ve gelişme gerektiren alanları saptama olanağı sağlamaktadır. Sonuç olarak, birimler bazında performans ölçümüne dayalı bir yönetim anlayışı, organizasyonun gelecekte de etkin şekilde varlığını sürdürebilmesine önemli katkı sağlayacaktır. Bu çalışmada, askeri tersaneye bağlı atölyelerin göreli verimliliklerinin ölçülmesinde yöntem olarak Veri Zarflama Analizi nden (VZA) yararlanılmıştır. VZA benzer işler yapan (homojen yapıda) ve birden fazla girdi ve çıktı tanımına sahip organizasyonel birimlerin göreli etkinliklerini ölçmede kullanılan doğrusal programlama tabanlı bir tekniktir. Bir organizasyonel birim tek bir girdi kullanarak, tek bir çıktı üretiyor olsa, bu alanda faaliyet gösteren birimlerin göreli verimlilikleri çıktı/girdi oranları ile ölçülebilir ve bu birimler verimlilik oranları doğrultusunda kolaylıkla sıralanabilirler. Ancak, bu durum sadece teoride olabilecek bir durum olup, organizasyonel birimler gerçek iş dünyası koşullarında, birbirinden farklı birimlerde ölçülebilecek pek çok girdi kullanarak, çok sayıda farklı çıktı üretmektedirler (Ulucan, 2002). Bu da, normal şartlarda tek bir çıktının tek bir girdiye oranına bakılarak performans değerlendirilmesini ya çok basit yada anlamsız kılmaktadır. Birden fazla girdi veya çıktının mevcut olduğu, ve bu girdi/ çıktıların performansı belirlemedeki önem ağırlıklarının belirlenmesinin zor olduğu durumlarda, VZA etkin bir yaklaşım olarak kabul görmüştür (Ulucan, A., 2002, Karacaer,1998). Performans değerlendirmesi yapacak olan karar vericinin bu girdi ve çıktılar için sübjektif kriterlerle belirlediği ağırlıkları kullanarak girdi ve çıktıları birleştirmesi sonucunda üretebileceği hatalı sonuçlar göz önünde bulundurulacak olursa, VZA tekniği, organizasyonel birimlerin göreli verimliliklerinin belirlenmesinde yöneticilere daha kullanışlı bir alternatif sağlamaktadır. Atölyelerin verimlilik tanımları da birden fazla girdi ve çıktı parametresi içerdiğinden, burada amaçlanan verimlilik değerlendirme çalışması VZA tekniğinin uygulanmasına uygun bir zemin teşkil etmiştir. 2. VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİ Veri Zarflama Yöntemi, ilk olarak Charnes, Cooper ve Rhodes (1978) tarafından ürettikleri mal ya da hizmet açısından birbirlerine benzer ekonomik karar birimlerinin göreli verimliliklerinin ölçülmesi amacıyla geliştirilmiş olan ve doğrusal programlamaya dayalı parametresiz bir analiz aracıdır. İlk başta, kar amacı gütmeyen işletmelerin karşılaştırmalı etkinliğinin ölçülmesini hedefleyen bu yöntem, daha sonraları kar amaçlı üretim ve hizmet sektörlerinde de işletmeler arası göreli verimliliğin ölçümünde yaygınca kullanılmaya başlanmıştır. Yöntemin getirdiği önemli bir yenilik, birçok girdi kullanarak birçok çıktının elde edildiği üretim ortamlarında parametreli yöntemlerde olduğu gibi önceden belirlenmiş herhangi bir analitik üretim fonksiyonunun varlığının öngörülmesine gereksinim duymadan ölçüm yapabilmesidir. Veri Zarflama Analizi, Farrell (1957) in göreli teknik etkinlik kavramını geliştirmiş ve tek çıktılı üretim ortamı yerine birçok 78

3 çıktının söz konusu olduğu üretim ortamlarında da verimlilik ölçümünün gerçekleştirilebilmesine olanak sağlamıştır (Yolalan, 1993, 27). Veri Zarflama Analizinin temelinde benzer türden karar birimlerinin etkinliklerinin değerlendirilmesi yer alır. Analize konu olacak karar birimlerinin aynı hedefe yönelik benzer işlevler görmesi, aynı şartlarda çalışması ve analiz yapılan işletmedeki bütün birimlerin verimliliklerini nitelendiren etmenlerin, yoğunluk ve büyüklüklerindeki farklılıklar hariç, aynı olması gereklidir. (Karsak ve İşcan, 2000) Hızlı teorik gelişiminin yanı sıra, birçok çıktı ve birçok girdili üretim ve hizmet sektörlerinde sorun yaratmadan verim ölçümünü gerçekleştirebilmesi nedeniyle Veri Zarflama Yöntemi son yıllarda çeşitli alanlara başarıyla uygulanmaktadır. Örnek olarak şimdiye dek; okul ve eğitim programları (Charnes, Cooper ve Rhodes, 1981; Bessent, Bessent, 1980; Bessent, Bessent, Kennington ve Reagan, 1982; Bessent, Bessent, Elam ve Long, 1984; Sengupta, 1987a), hastaneler (Nunamaker, 1983; Sherman, 1986), askeriye (Bowlin, 1987; Roll, Golany ve Seroussy, 1989), mahkemeler (Lewin, Morey ve Cook, 1982), eczaneler (Capettini, Ditman ve Morey, 1985; Banker ve Morey, 1986a), fast food restoranlar (Banker ve Morey, 1986b), tarım (Fare, Grabowski ve Grosskopf, 1985; Byrnes ve Fare, 1987; Byrnes, Fare, Grosskopf ve Lovell, 1988), pazarlama faaliyetleri (Eechambadi, 1985; Golany, 1988), yer seçimi problemi (Thompson, Singleton, Thrall ve Smith, 1986), hisse senedi değerlendirmesi (Divine, 1986) ve bankacılık (Sherman ve Gold, 1985; Parkan, 1987; Sun, 1988; Rangan, Grabowski, Aly ve Pasurka, 1988; Oral ve Yolalan, 1990; Elyasiani ve Mehdian, 1990; Vassiloglou ve Giokas, 1990) gibi çok çeşitli faaliyet alanlarında verimlilik ölçümü Veri Zarflama Yöntemi Kullanılarak başarıyla gerçekleştirilmiştir (Yolalan,1993). Ülkemizdeki VZA uygulamaları ise genellikle sağlık ve bankacılık alanlarında yoğunlaşmıştır. Başlangıçta özellikle kamu sektöründe uygulanan bu yöntemin özel sektörde de yaygın uygulanmasının ardından, veri zarflama analizi çok sayıda girdi ve çıktının karşılaştırma yapmayı zorlaştırdığı durumlarda tüm organizasyonel birimlerin göreli performansını ölçmekte kullanılan doğrusal program esaslı bir yöntem olarak kabul görmüştür (Boussofianee,1991). 3. ASKERİ ALANDA GEÇMİŞTE YAPILMIŞ VZA ÇALIŞMALARI Yapılan literatür araştırmalarında Veri Zarflama Analizinin askeri alanlardaki kullanımının diğer alanlara oranla (örneğin bankacılık gibi) daha az sayıda olduğu gözlenmiştir. Askeri alanda, Tayvan ordusuna (Sun, 2004), İsrail hava kuvvetlerine (Roll ve diğerleri, 1989) ve A.B.D. hava kuvvetlerine (Clarke, 1992) bağlı bazı bakım/onarım birimlerinde Veri Zarflama Analizinin etkinlik ölçümünde kullanıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca Türk Silahlı Kuvvetleri (Yaşar, 2000), Türk Kara Kuvvetleri (Kartopu, 2000; Atikbay, 2001) ve Türk Hava Kuvvetleri nde de (Berk, E., Baysal, M. E., Çerçioğlu, H., Toklu, B., 2004.) Veri Zarflama Analizi ile performans değerlendirmesi çalışmalarının yapıldığı tespit edilmiştir. İzleyen paragraflarda bu çalışmalarla ilgili kısa detaylar verilmektedir. Sun (2004), Veri Zarflama Analizi yöntemini kullanarak Tayvan ordusuna bağlı bakım merkezlerinin 2000 yılında 6 şar aylık 2 dönem halinde performans değerlendirmesini yapmıştır. Bu çalışmada VZA zaman içinde tekrarlı olarak uygulanarak bir sürekli iyileştirme aracı olarak kullanılmıştır. Tayvan hükümetinin savunma bütçesini azaltması neticesinde kaynakların daha etkin kullanılması gündeme gelmiş, ve bu kapsamda Tayvan ordusu 1999 yılında lojistik reform programını uygulamaya koymuştur. Bu program, askeri cihaz bakımlarının kolordu seviyesinde bakım merkezlerinde birleştirilmesini öngörmüştür. Bu çalışmadaki herhangi bir bakım merkezi, silahları, araçları, kimyasal cihazları, muhabere cihazlarını, mühendislik cihazlarını ve zırhlı araçları kapsayan askeri cihazların komple bakımından sorumludur. Tayvan uygulamasında 5 bakım merkezi incelenmiş, Taktik Lojistik Komutanlığı ile Bakım Merkezi yöneticileri tarafından 6 girdi ve 5 çıktı belirlenmiştir. Girdi olarak bir bakım merkezinde bakıma gelen araç, silah, zırhlı araç, ve diğer araçların (kimyasal cihazlar, muhabere cihazları, mühendislik cihazları) toplam sayısı ile yedek parça maliyetleri ve toplam işgücü kapasitesi ele alınmıştır. Çıktı olarak ise, onarımı tamamlanan araç, silah, zırhlı araç, ve diğer araçlar (kimyasal cihazlar, muhabere cihazları, mühendislik cihazları) ile eğitilen personelin toplam sayısı ele alınmıştır. Bu uygulama sonucunda, bakım merkezlerinin performansını değerlendirmede Taktik Lojistik Komutanlığı na yardımcı olacak alternatif bir veri zarflama analizi modeli geliştirilmiş ve bu modelin uygulanabilirliği de test edilmiştir. Bu model kontrol edilemeyen girdi ve çıktılar ile kısıtları dikkate almaktadır. Araştırma sonuçları veri zarflama analizi kullanımının devamlı gelişme için bir temel olarak görülebileceğini göstermektedir. Çalışma sonucunda, üç bakım merkezi veri zarflama analizinin iyileştirici tavsiyeleri ile teknik verimliliğini artırmıştır. Clarke (1992), Amerika Birleşik Devletleri hava kuvvetleri bakım/onarım birimlerinde verimliliğin değerlendirilmesi kapsamında veri zarflama analizi yöntemini kullanarak bir çalışma yapmıştır. Amerika Birleşik Devletleri hava kuvvetleri den fazla araca sahip olup, bu araçların 79

4 bakım/onarımı için Amerika Birleşik Devletleri nde ve diğer ülkelerde 70 den fazla birimde ana bakım faaliyetleri yürütülmektedir. Hava kuvvetleri araçların bakım işlemlerinde oldukça fazla insan gücü, kaynak, cihaz ve altyapıdan yararlanmaktadır. Bakım/onarım çalışmalarından elde edilen sonuçlar hava kuvvetlerinin faaliyetlerinin yürütülmesi için oldukça önemlidir. Bakım/onarım çalışmaları sonuçlarında olumlu bir yarar sağlamak, ancak verimliliğin artırılması yoluyla mümkün olabilecektir. Araç bakım/onarım faaliyetlerindeki verimliliğin sürekli gözlenmesi ve ölçülmesi için Amerika Birleşik Devletleri hava kuvvetleri tarafından objektif bir yönteme ihtiyaç duyulmuş ve Hava Kuvvetleri Taktik Hava Komutanlığı dört yıllık bir süredeki ( ) araç/bakım onarım faaliyetlerinin verimliliğinin değerlendirilmesi maksadıyla veri zarflama analizi yöntemini kullanmıştır. Bu kapsamda, Hava Kuvvetleri Taktik Hava Komutanlığı 17 üssün bakım/onarım biriminde dört yıllık saha çalışması ile performans değerlendirmesini yapmıştır. Bu çalışmanın temel amacı, 17 bakım/onarım biriminin nispi verimliliğinde veri zarflama analizi uygulamalarının etkilerini belirlemek, ikinci amacı ise, saha yöneticilerinin tepkilerini değerlendirmek olmuştur. Bu çalışmada, performans değerlendirilmesi maksadıyla dört girdi ve iki çıktı belirlenmiştir. Girdi olarak, işgücü kapasitesi, malzeme maliyeti, kursiyer sayısı ve düzeltilmiş araç/gün sayısı, çıktı olarak ise bir yılda eğitilen teknisyen sayısı ile çalışma günü kullanılmıştır. Dört yıllık periyodun sonunda ulaşılan verimlilik puanları araştırmanın başlangıcında veri zarflama analizi yöntemi ile elde edilen verimlilik puanları ile karşılaştırıldığında, bakım/onarım birimlerinin verimliliğinde genel olarak artış olduğu tespit edilmiştir. Böylece Taktik Hava Komutanlığı araç bakım/onarım birimlerinin nispi verimliliğinde gelişme gözlenmiştir. Roll ve diğerleri (1989), İsrail hava kuvvetleri bakım/onarım birimlerinin verimliliğinin ölçmek için veri zarflama analizi yöntemini kullanmışlardır. Bakım/onarım birimlerinin görevi İsrail hava kuvvetleri ne teknik ve lojistik destek sağlamaktır. Bu birimlerin performanslarının kontrolü kritik öneme sahip olup, verimliliklerinin gözlenmesi performans kontrol sisteminin önemli bir parçasıdır. İsrail Hava Kuvvetleri nin bakım/onarım sistemi, birkaç hiyerarşik birimden oluşan, oldukça karmaşık bir organizasyon yapısına sahiptir. Bu araştırmada performans kontrolü maksadıyla, filo seviyesinde bakım/onarım birimleri seçilmiştir. Katı bütçe kısıtlamaları bakım/onarım birimlerine kıt kaynakların tahsisindeki açmazı şiddetlendirdiğinden, bakım/onarım birimlerinin verimliliğini ölçmek daha fazla önem kazanmıştır. Çalışmada, performans değerlendirilmesi maksadıyla üç girdi ve altı çıktı belirlenmiştir. Girdi olarak, işgücü kapasitesi, iş yükü ve yedek parça maliyeti, çıktı olarak ise I. ve II. tip uçakların uçuş sayısı, uçuş saatleri, iptal edilen uçuş sayısı, maksimum günlük uçuş sayısının ortalama uçuş sayısına oranı ile günlük uçuş sayısının standart sapması kullanılmıştır. İsrail hava kuvvetlerinin bakım/onarım sistemi gibi karmaşık organizasyonların verimliliğinin ölçülmesi genellikle sübjektif kararlarla yapılır. Bu nedenle analizde kullanılacak uygun faktörlerin seçimi, bu faktörlerin sayısal değerlere çevirecek sistemin belirlenmesi kadar önemlidir. Bu çalışmada verimli ve verimsiz birimler arasındaki farkı ortaya koymak amacıyla, girdi ve çıktılar arasından seçim yapmak için birkaç yaklaşım ortaya konmuştur. İsrail uygulaması sonucunda önerilen Hiyerarşik Verimlilik Gözlemleme Sistemi, göreli verimlilik oranları sağlayan veri zarflama analizi yönteminin avantajını ortaya koymaktadır. Kartopu (2000), veri zarflama analizi yöntemini kullanarak, Türk Kara Kuvvetleri kara havacılık birlik bakım seviyesinde mevcut performansın ortaya çıkarılması ve bakım performans ölçüm sisteminde geliştirilebilecek alanların tespiti maksadıyla yaptığı çalışmada kara havacılık bakım sistemi için parasal değerlerle ölçüm yapmayan bir ölçüm sistemi oluşturmuştur. Uygulama için bir bakım ünitesinin performansının ne olması gerektiğini tespit etmek için bakım subayları ve teknisyenlerle yapılan görüşmeler neticesinde girdi ve çıktılar tanımlanmıştır. Daha sonra belirlenen değişkenler için değerler toplanmıştır. Elde edilen değerler CCR modelinde kullanılarak fonksiyonlar elde edilmiştir. En etkin olan karar birimlerinin tespiti ile etkin olmayan birimler için etkin olmasını sağlayacak hedef değerler veri zarflama analizi yöntemiyle belirlenmiştir. Yaşar (2000), Organizasyonel Performans Ölçümü ve Türk Silahlı Kuvvetleri nde Veri Zarflama Analizi ile Performans Değerlendirmesi başlıklı çalışmasında Piyade Okulu Asteğmen Adayı Temel Kurs Bölükleri ni ele almıştır. Asteğmen adayı kurs bölükleri, yoğunlukları farklı olarak aynı girdi ve çıktıları içerdiklerinden, uygulamada karar birimleri olarak seçilmiştir. Girdi olarak adayların devam durumları, subay sayıları ve eğitici tecrübeleri, çıktı olarak disiplin notu, nazari dersler ve uygulamalı dersler ele alınmıştır. Bu çalışmada veri zarflama analizi sonuçları girdilerde atıl kullanım olduğunu göstermiştir. Sekiz bölüğün altısında girdilerde azaltmaya gidilerek mevcut çıktıların elde edilebileceği tespit edilmiştir. Bu azaltma veya dağıtımın daha dengeli bir şekilde yapılması subay sayısında ve eğitici tecrübesinde uygulanabilir bir faktör olmasına karşın, devam durumunda böyle bir yaklaşımın söz konusu olamayacağı görülmüştür. Ayrıca etkin olmayan bölükler için referans 80

5 olabilecek etkin bölük(ler) belirlenmiş ve etkin bölük cinsinden faktör değerleri tespit edilmiştir. Atikbay (2001), Türk Kara Kuvvetleri nde Veri Zarflama Analizi ile Performans Değerlendirmesi çalışmasında bir Zırhlı Tugayı ele almış ve bu tugayın 22 bölüğünün performans değerlendirmesini yapmıştır. Kurulan modelde; subay ve astsubay kalitesi, erbaş ve erlerin kalitesi, ihtisas ve uzmanlık durumu, teçhizat ve malzeme durumu, disiplin durumu, motivasyon durumu ve kritik faaliyetlere katılım durumu şeklinde 7 faktör girdi, eğitim, atış, spor, bakım, idari faaliyetlerin başarıları ve taktik hazırlık durumu şeklinde 6 faktör de çıktı olarak tespit edilmiştir. Veri zarflama analizinin uygulanmasıyla, karar birimi olarak seçilen bölüklerin belirlenen girdi ve çıktı faktörleri doğrultusunda göreli performansları analiz edilmiştir. Etkin ve etkin olmayan bölükler tespit edilmiş ve bir etkinlik sıralaması oluşturulmuştur. Etkin olmayan her bölük için etkin olamama nedenleri ortaya konmuş ve mevcut problemlere işaret edilmiştir. Böylelikle, yönetim kademesine de gerekli önlemleri alabilme, kaynaklarını planlayabilme, stratejiler belirleyebilme ve değişen etkinlikleri izleyebilme olanağı oluşturulmuştur. Aynı zamanda, bu modelin, Kara Kuvvetlerindeki farklı birimlere (özellikle tugay veya taburlar gibi) uyarlanabilirliği de çalışmada belirtilmiştir. Berk ve diğerleri (2004), Türkiye deki F-16 savaş uçağı filolarının veri zarflama analizi ile performans ölçümü konusunda bir çalışma yapmışlardır. Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı na bağlı üslerde bulunan F-16 savaş uçağı filolarının performansının en yüksek seviyede tutulması temel hedeftir. Yapılan çalışmada kapsamında filoların performans derecesini belirleyen etkenlerin, filolara olan olumlu ve olumsuz etkileri incelenmiştir. Çalışma neticesinde etkin olmayan filo için referans alınabilecek etkin filo(lar) tespit edilmiş ve etkin filo olabilmeleri için gerekli girdi ve çıktı değerleri saptanmıştır. Buna göre tüm etkin olmayan filolar için referans alınacak filo bulunmuştur. Bu organizasyonların, stratejilerini belirlemede, zamanla değişen etkinliğin izlenmesinde ve operasyonel faaliyetlerin tanımlanmasında kullanacakları performans ölçüm sistemini yaratmaları gerektiği sonucu ortaya konulmuştur. Görüldüğü üzere, gerek Türkiye de gerekse de yurt dışında VZA askeri organizasyonlarda verimlilik değerlendirmesi amacıyla kullanılmakta olup, özellikle son 20 yılda diğer yöntemlere tercih edilmektedir. Fakat bu çalışmada amaçlanan askeri tersaneye bağlı atölyelerin verimlilik değerlendirmesi iki açıdan geçmiş çalışmalardan farklıdır: (1) Türkiye de tersane ve gemi inşası alanında yapılan ve VZA tekniğini kullanan ilk verimlilik değerlendirme çalışması bu çalışma olmuştur. (2) Geliştirilen modelde kullanılan girdi ve çıktı faktörleri önceki modellerde kullanılmayan faktörlerdir. Çünkü tersane işletmeciliğine ve atölyelerin yapılarına ilişkin kendine özgü girdi ve çıktı tanımlamaları yapılmıştır. 4. ASKERİ TERSANE ATÖLYELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ TEKNİĞİYLE PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ Bu çalışmada, bir askeri tersaneye bağlı 27 atölyenin, yılları arasındaki nispi verimlilikleri, 6 şar aylık dönemler halinde Veri Zarflama Analizi yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. VZA yönteminin uygulama aşamaları, (1) Girdi ve çıktı faktörlerinin belirlenmesi, (2) Veri setinin oluşturulması, (3) Doğrusal programlama (VZA) modelinin uygulanarak çözümlerin (verimlilik değerlerinin) bulunması ve (4) Elde edilen bulguların değerlendirilmesi şeklinde sıralanabilir. a) Girdi ve Çıktı Faktörlerinin Belirlenmesi Üçüncü bölümde kısaca bahsettiğimiz askeri alanda uygulanmış geçmiş veri zarflama çalışmalarına bakıldığında, girdi ve çıktı faktörlerinin uygulanan alanın spesifik özelliklerine göre değişiklik gösterebildiği görülmüştür. Örneğin bazı örneklerde çıktı olarak bakımı tamamlanan araç/makine sayısı alınırken, diğer bazı çalışmalarda eğitilen personel sayısı ya da yapılan uçuş sayısı gibi uygulamaya özel çıktı değerleri kullanılmaktadır. Girdi olarak seçilen faktörlerde de değişkenlik görülmekle beraber, genellikle toplam işgücü kapasitesi, personel sayısı ve malzeme maliyetleri gibi girdi kalemleri çoğu çalışmada yer almaktadır. Araştırmamıza konu olan askeri tersanedeki atölyelere uyguladığımız VZA nde kullanılacak olan girdi ve çıktı değişkenlerini tespit etmek için, söz konusu askeri tersanenin yöneticileri ile görüşmeler yapılmıştır. Yönetici personel ile yapılan görüşmeler neticesinde personel sayısı ve fiili işgücü kapasitesi (gerçekleşen çalışma günü katsayısı) isimleri altında 2 girdi ve fazla mesai, gecikme sıklığı ve boş üretici miktarı şeklinde tanımlanan 3 çıktı belirlenmiştir. Mevcut kayıtlardaki fiili çalışma kapasitesini (Adam x Gün cinsinden) personel sayısından arındırmak amacıyla bu değer her atölyede bulunan personel sayısına bölünerek gerçekleşen çalışma günü katsayısı bulunmuş ve analizlerde ikinci girdi olarak bu değer kullanılmıştır. Çıktı olarak kullanılan fazla mesai değeri, atölyelerin gerçekleşen fazla mesailerinin toplam işgücü sarflarına bölünmesi sonucu elde edilmiştir. Atölye yöneticileri ile yapılan görüşmelerde, getirdiği ek maliyetlerden dolayı uygulamada fazla mesaiye olumsuz yaklaşılması nedeniyle fazla mesai endeksinin olumsuz bir çıktı olarak 81

6 kullanılması öngörülmüştür. Dolayısıyla, fazla mesai çıktısının (olumsuzluktan olumluya) tersi alınarak ve yüzdesel bir endeks değeri haline dönüştürülerek fazla mesaisizlik endeksi şeklinde analize dahil edilmiştir. Benzer şekilde, teslimat gecikme sayılarının da olumsuzluğu nedeniyle, tersi alınarak ve endeks haline getirilerek gecikmesizlik endeksi adı altında kullanılması öngörülmüştür. Son olarak, üretici kullanım endeksi atölyelerin personele iş verememesi nedeniyle oluşan boş üretici miktarının personel sayısına bölünmesi ve ardından endeks haline dönüştürülmesi sonucu elde edilmiştir. Atölyelerde boş üretici bulunması verimi negatif etkilediğinden üretici kullanım endeksi de benzer şekilde değerlerin tersi alınarak olumsuzdan olumluya dönüştürülmüştür. VZA uygulanma başarısı ve güvenilirliği açısından aşağıda belirtilen sayısal kısıt (Boussofianee, 1991) oldukça önemli olup, çalışmamızda belirlenen 2 girdi, 3 çıktı ve 27 karar biriminin söz konusu güvenilirlik şartını sağladığı görülmektedir. m= girdi sayısı n = çıktı sayısı 2(m+n) karar birimi sayısı. b) Veri Setinin Oluşturulması Analizde ihtiyaç duyulan veriler tersane yıllık istatistik bültenlerinden elde edilmiştir. Elde edilen ham veriler MS Excel programında işlenerek katsayı ve endeks olarak kullanılan girdi ve çıktılara çevrilmiştir. Yukarıda belirtildiği gibi, her bir atölye için 6 şar aylık dönemlere ait tüm girdi ve çıktı değerleri elektronik tablolar halinde hazırlanmış ve analize tabi tutulmuştur. c) VZA Modelinin Uygulanması Verimlilik değeri en temel haliyle Çıktı / Girdi formülüyle hesaplanmaktadır. Çalışmamızda toplam verimlilik ölçüleceği için birden çok çıktı ve birden çok girdi kullanılmıştır. Çalışmada girdi olarak ; (1) Atölyede çalışan personel sayısı, (2) Fiili çalışma günü katsayısı, çıktı olarak ise; (1) Fazla mesaisizlik endeksi, (2) Gecikmesizlik endeksi ve (3) Üretici kullanım endeksi kullanılmıştır. Karar birimlerini oluşturan atölyeyi j 0 ile temsil edersek: i: girdilerin indisi (i=1,2) r: çıktıların indisi (r=1,2,3) v i : i. girdinin ağırlığı u r : r. çıktının ağırlığı V j 0 = u y V j 0 : j 0 ın verimliliği r rj0 r= 1,2,3 u1 y1 j0 + u2 y2 j0 + u3 y3 j0 [1] v x i i= 1,2 ij0 = v x 1 1 j0 + v x 2 2 j0 Verimlilik değeri 0 ila 1 arasında bir değerdir. Çalışmamızda karar verimlilik değerinin % sel olarak ifade edilmiştir. Analiz sonucunda verimliliği % 100 olan karar birimi verimli (etkin) iken, %100 den düşük olanlar etkin olmayan karar birimleri olarak belirlenmiştir. Böylece karar birimleri etkinlik derecesine göre %100 den aşağı doğru sıralanabilmektedir. Modelin amaç fonksiyonunun doğrusal olabilmesi ve pay kısmının maksimize edilmesi için, yukarıdaki verimlilik formülünde oranın payda kısmı sabit bir değer olan 100 e eşitlenmiştir. Böylece VZA modelinin amaç fonksiyonu aşağıdaki şekilde oluşmuştur. Max Vj 0 = r r= 1,2,3 v x i i= 1,2 u ij0 y rj0 = 100 [2] Basit matematiksel modelin kısıtı ise tüm karar birimleri için bulunacak olan verimlilik değerlerinin 1 e eşit ya da 1 den (ya da %100 den) küçük olması gerekliliğidir. Burada kullanılan u ve v ağırlıkları girdi ve çıktıların önemlerini göstermektedir. Hiçbir girdi ve çıktı değerinin göz ardı edilmemesi için u ve v değerlerinin epsilon (ε) gibi çok küçük pozitif bir değerden (örneğin gibi) büyük yada eşit olması gereklidir. Yani: Tüm r ve i ler için: u r, v i ε Basit VZA modelinin tümünü yazacak olursak: Max Vj 0 = u r = 1,2, 3 i= 1,2 r r= 1,2,3 u i i= 1,2 r y rj 0 v i x ij y v x ij rj 0 = Tüm j ler için u r, v i ε Tüm r ve j ler için [3] Ancak atölye yöneticileri ve çalışanları ile yapılan görüşmelerde, üretici kullanım endeksinin diğer çıktılara göre ağırlığının daha fazla olması gerektiğinin yaygın bir görüş olarak kabul gördüğünün tespiti ile aşağıdaki kısıtın modele dahil edilmesi kararlaştırılmıştır: U 3 0,5 [4] Bu model tüm karar birimleri (j ler) için (27 adet) ayrı ayrı çözülerek her birinin verimlilik derecesi ölçülmüştür. 82

7 d) Bulgular Belirlenen girdi ve çıktıların oluşturulan model ile analiz edilmesi sonucu elde edilen verimlilik oranları Tablo-1 verilmiştir. Analiz edilen 6 dönemin genelinde en etkin 3 atölyenin sırasıyla 25, 9 ve 19 nolu atölyeler olduğu, etkinliği en düşük olan atölyelerin ise 10, 5 ve 18 nolu atölyeler olduğu görülmektedir. Atölyelerin dönemsel olarak verimliliklerindeki değişim incelendiğinde, 9 atölyenin 2003 yılı I. döneminde verimliliklerinde düşme olduğu görülmektedir. Bu döneme ait ham veriler incelendiğinde söz konusu atölyelerin boş üretici miktarlarının yüksek olduğu, dolayısıyla üretici kullanım endeksinin düşük olmasının verimi olumsuz etkilediği saptanmıştır. VERİMLİLİK SIRALAMASI ATÖLYE KODU Tablo 1. Atölyelerin Verimlilik Sıralaması I II I II I II REF. OLMA SIKLIĞI ,85 100,00 100,00 100,00 100,00 100, ,56 100,00 100,00 100,00 100,00 100, ,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100, ,00 97,19 100,00 98,88 100,00 96, ,19 100,00 97,98 100,00 94,76 98, ,08 100,00 97,38 93,96 95,73 97, ,48 100,00 99,46 100,00 97,12 95, ,87 97,05 98,03 91,95 93,67 96, ,09 97,92 97,51 99,35 99,44 97, ,60 97,60 96,46 99,07 97,09 99, ,03 99,11 99,28 99,75 89,16 97, ,15 94,02 95,27 99,10 94,88 99, ,52 100,00 92,82 99,04 97,81 97, ,57 96,17 94,11 98,85 94,04 97, ,82 98,96 96,36 94,54 94,52 94, ,51 98,63 97,71 98,06 89,11 95, ,51 99,15 98,29 97,57 83,33 95, ,20 97,15 91,06 95,21 93,72 98, ,61 97,64 80,16 98,15 96,26 98, ,73 94,60 94,80 96,30 89,21 91, ,69 99,03 83,65 93,18 87,88 99, ,39 97,57 96,33 98,49 81,63 90, ,58 94,97 89,59 96,91 86,81 96, ,41 96,15 77,68 99,22 88,78 97, ,02 94,34 72,59 97,60 95,21 98, ,71 84,90 92,94 93,89 79,79 91, ,45 46,18 50,72 41,68 48,95 52,71 0 Bu tabloda, atölyeler arasında verimlilik sıralaması referans olma sıklığına ve atölyelerin 6 aylık verimlilik değerlerine göre yapılmış, referans olma sıklığı eşit olan atölyeler kendi aralarında verim değerlerine göre sıralanmışlardır. Her ne kadar % verim değeri verimliliğin doğrudan bir göstergesi olsa da, atölyelerin referans olma sıklıkları bir atölyenin verimliliğinin daha güçlü bir göstergesi olmakta ve bu nedenle de, göreceli verimlilik değerlendirmesinde daha önemli bir kriter olarak kullanılmaktadır (Thanassoulis, 2001). e)etkin Olmayan Atölyelerin Etkin Olabilmeleri için Gerekli Girdi-Çıktı Değerleri Tüm dönemlerde en verimsiz atölye olduğu tespit edilen 18 nolu atölyenin ham verileri incelendiğinde, atölyenin iş yüküne göre personel sayısının fazla olduğu, bu nedenle boş üretici miktarının yüksek olduğu görülmektedir. Nitekim analizin son dönemini oluşturan 2003 yılı II. döneminde 750 AxG olan boş üretici miktarının 10 AxG olduğu varsayılarak yeniden verimlilik hesaplaması yapıldığında verimliliğin %99,55 gibi oldukça yüksek bir orana 83

8 ulaştığı görülmektedir. Atölyede boş üretici miktarını azaltmak personel sayısının azaltılması ya da iş yükünün artırılması ile sağlanabilir. 18 nolu atölyenin yapısı itibariyle, üretim yapılmasa dahi atölyede 24 saat personel bulundurulması gerekli olduğundan söz konusu atölyede vardiyalı çalışma yapılması gereklidir. Bu nedenle personel sayısında bir azaltma yapılması mümkün görülmemektedir. Atölyenin boş üretici miktarının azaltılarak veriminin artırılması için, atölyedeki iş yükünün artırılmasının uygun bir yöntem olabileceği değerlendirilmektedir. 6 dönemlik verimlik değerlerine göre etkin olmadığı tespit edilen 5 nolu atölyenin verimsizliğinin de tüm dönemlerdeki boş üretici miktarlarının yüksekliğinden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Bu durum iş yüküne göre personel sayısının fazla olmasının bir göstergesidir. Bu nedenle 5 nolu atölyenin verimsizliğini azaltmak için bir grup personelin meslek koluna uygun ve verimi yüksek atölyelerde görevlendirilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. Yine etkin olmadığı tespit edilen 10 nolu atölyenin bazı dönemlerde boş üretici sayısının verimi olumsuz etkilediği görülmekle birlikte, genel olarak tüm dönemlerde oluşan gecikmelerin bu atölyenin etkin olmamasına neden olduğu tespit edilmiştir. Örneğin, analizin son dönemini oluşturan 2003 yılı II. döneminde 26 olan gecikme miktarının 5 olduğu varsayılarak yeniden verimlilik hesaplaması yapıldığında verimliliğin % 98,17 gibi oldukça yüksek bir orana ulaştığı görülmektedir. Atölye veriminin artırılabilmesi için gecikme nedenlerinin incelenerek, gecikmeleri en aza indirecek önlemlerin alınmasının uygun bir yöntem olabileceği değerlendirilmektedir. Atölyelerin verimliliklerindeki dönemsel dalgalanmalar incelendiğinde, örneğin 23 nolu atölyenin 2001 yılı I. döneminde boş üretici miktarının yüksek olması nedeniyle bu dönemde verimliliğinin düşük olduğu, ancak müteakip yıllarda verimliliğinin yükseldiği, altı dönemin ikisinde %100 verimli görev yaptığı ve referans olma sıklığına göre verimlilik sıralamasında atölyeler arasında 5 inci sırada yer aldığı görülmektedir. Bu durum atölyenin iş yükünün artması ile verimliliğinin de arttığının bir göstergesidir. Ayrıca diğer yıllardaki verimliliği %97 civarında olan 23 nolu atölyede verimliliğin %100 den düşük olmasının gecikme sayılarından kaynaklandığı görülmektedir. Atölye veriminin müteakip dönemlerde %100 civarında gerçekleşmesinin, gecikme nedenlerinin incelenerek, gecikmelerin en aza indirilmesi ile sağlanabileceği görülmektedir. 5. ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ Tersaneye bağlı atölyeler üzerinde yapılan verimlilik ölçümü sonucunda elde edilen verimlilik değerlerinin hangi kritik faktörlerden daha çok etkilendiğinin tespit edilebilmesi amacıyla korelasyon ve regresyon yöntemleri uygulanmıştır. Bu analizler öncesinde bölüm yöneticileri ile yapılan görüşmelerde, verimi doğrudan etkileyeceği düşünülen faktörler olarak bu çalışmada temel alınan girdi ve çıktı parametrelerinin tamamı (personel sayısı, gecikme sayısı, kayıp işçilik, fazla mesai miktarı ve boş üretici sayıları) seçilmiştir. Örneğin, 2003 yılının 2. dönemine ait korelasyon katsayılarına (Tablo 2) bakılacak olursa, verimlilik değerlerini etkileyen en önemli unsurlar kayıp işçilik oranı ve boş üretici sayıları olmaktadır. Özellikle atölyelerin her dönem rapor ettikleri boş üretici sayıları verimliliği (olumsuz yönde) en fazla etkileyen (beta= -0,982) bir faktör olarak göze çarpmaktadır. Buna ilaveten, personel sayısı ile fazla mesai arasında da oldukça büyük bir korelasyon tespit edilmiştir. Bu yüksek korelasyonun regresyon uygulamasında sebep olabileceği çoklu doğrusal bağımlılık (multicollinearity) problemi nedeniyle, bir sonraki aşamada uygulanan regresyon analizinde fazla mesai sayısı bağımsız değişkenler arasından çıkarılmıştır. Nitekim, bu faktör aslında personel sayısına bağlı olarak değiştiğinden, fazla mesainin verime etkisinin, personel sayısının verim üzerindeki etkisine paralel olacağı düşünülebilir. Tablo 2. Değişkenler arası Spearman Korelasyon Katsayıları ( Dönem) PERSAY GECIK KAYIP BOSURET FAZMES PERSAY -- GECIK, KAYIP -,084 -, BOSURET -,211 -,133,401* -- FAZMES,910**,137 -,007 -, VERIM,128 -,108 -,500** -,982**,099 * Korelasyon 0,05 seviyesinde anlamlı, ** Korelasyon 0,01 seviyesinde anlamlı PERSAY : Personel Sayısı, GECIK : Gecikme Sayısı, KAYIP : İşçilik Kayıpları, BOSURET : Boş Üretici Miktarı, FAZMES : Fazla Mesai Miktarı, VERIM : Verim 84

9 Regresyon yönteminde bağımlı değişken olarak yine son dönemimiz olan 2003 yılı 2. döneme ait verim değerleri baz alınmış, bağımsız değişkenler olarak ise aynı dönemin personel sayısı, gecikme sayıları, kayıp işçilik miktarı ve boş üretici miktarlarının değerleri alınmıştır. Tablo 3 de görüldüğü gibi, modelin R-kare değeri oldukça yüksek çıkmaktadır (Rkare= 0,983). Dolayısıyla, bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkenlerdeki değişimi açıklama yüzdesinin de yüksek olduğu söylenebilir. Regresyon sonuçlarına göre de, iş kazaları, hastalık, devamsızlık gibi nedenlerle oluşan kayıp işçilik ve atölyelerin personele iş verememesi nedeniyle (yapılacak iş olmadığı durumlarda) oluşan boş üretici miktarlarının verimlilik üzerindeki etkileri diğer değişkenlere oranla daha yüksek ve anlamlı bulunmuştur. Buna ilaveten, personel sayısının da verimlilik üzerinde negatif bir etkisi olduğu saptanmıştır (p < 0.05). Tablo 3. Regresyon Sonuçları Bağımlı Değişken : Verimlilik Bağımsız Değişkenler Beta T Anlamlılık (p) PERSAY -,073* - 2,661,014 GECIK -,029-1,046,307 KAYIP -,133** - 4,640,000 BOSURET -,948** - 33,433,000 * 0,05 seviyesinde anlamlı, ** 0,01 seviyesinde anlamlı R-kare = 0,983, F = 379,693, p < 0, SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER Bir organizasyonu oluşturan birimlerin verimliliklerinin sürekli olarak gözlenmesi ve bu birimlerin verimliliklerinin organizasyonun genel verimliliğine etkilerinin incelenmesi günümüz yönetimlerinde üzerinde önemle durulan bir konudur. Çünkü organizasyonlarda stratejilerin belirlenmesi, belirlenen stratejilere uygun olarak kaynak dağılımının planlanması ve uygulanması için verimlilik ölçümüne ihtiyaç duyulmaktadır. Verimlilik ölçümü sonucunda elde edilen bilgiler, organizasyonun mevcut ve potansiyel sorunlarını erken belirleme ve önlem alınması gereken alanları saptama olanağı sağlayacaktır. Böylece verimlilik ölçümüne dayalı bir yönetim anlayışı organizasyonun gelecekte varolmasına önemli ölçüde katkı sağlayacaktır. Geçmiş yıllarda sadece kar amacı güden işletmeler verimlilik analizlerine önem verirken günümüzde artık kar amacı gütmeyen kamu kurumlarında da verimlilik analizlerine önem verilmeye başlanmıştır. Türkiye de son onbeş yıl içinde yaşanan ekonomik krizler ve artan dış borçlar nedeniyle hükümetlerin uyguladıkları ekonomik programlar sonucu kamu sektöründe büyük çaplı tasarruf tedbirleri uygulanmasına başlanılmıştır. Kamu sektöründeki organizasyonların yapacakları küçük verimlilik artışları ile kaynaklarda büyük tasarruf sağlanacaktır. Bütçe kısıtlamaları nedeniyle tasarruf tedbirlerinin uygulanmasına en çok önem veren kamu kurumlarından biri Türk Silahlı Kuvvetleri dir. Çalışmaya konu olan askeri tersane de kamuya ait bir organizasyondur. Uygulanan tasarruf tedbirleri nedeniyle, Türk Silahlı Kuvvetleri nin bakım/onarım birimlerine kaynak dağılımında gösterdiği hassasiyet, yoğun gemi inşa ve onarım faaliyetlerinin yürütüldüğü bu askeri tersanede verimlilik ölçme çalışmalarına daha fazla önem kazandırmaktadır. Veri zarflama analizi yönteminin uygulanması aşamalarının en önemlisi girdi ve çıktıların doğru seçilmesidir. Girdi ve çıktıların tespiti aşamasında, tersane çalışanlarının ve atölye yöneticilerinin görüşleri de alınarak atölyelerin göreli verimliliğini en doğru belirleyecek kriterler tespit edilmiş ve veri zarflama analizi yöntemine en uygun girdi ve çıktıların seçilmesine hassasiyet gösterilmiştir. Bu çalışma ile atölyelerin verimini etkileyen en önemli faktörlerin kayıp işçilik ve boş üretici miktarlarının olduğu görülmüş ve bu sonuç regresyon analizi ile gösterilmiştir. VZA ile geçmişte yapılan benzer çalışmalara bakıldığında, kayıp işçilik ve boş üretici kavramlarının daha önce bu tür askeri ortamlarda dikkate alınmamış olduğu göz önünde bulundurulacak olursa, bu çalışma ile her iki kayıp değerinin verimlilik araştırmalarında ölçülmesi gerekli olduğu ortaya konmuştur. Atölyelerin verimliliğini olumsuz etkileyen ve bu çalışma sonucunda belirtilen faktörlerin giderilmesi için gerekli tedbirlerin alınması ile atölyelerin gelecekteki verimliliklerinde büyük oranda artışlar olabilecektir. Ayrıca atölyelerin göreli verimlilik analizlerinin müteakip dönemlerde uygulanması, kendine tahsis edilen kaynakları en verimli şekilde kullanmak hedefinin gerçekleşmesine katkı sağlayacaktır. 7. KAYNAKLAR [1] Anderson, D.R.; Sweeney, D.J. ve Williams, T.A. (1991) An Introduction to Management Secience, West Publishing Co. 85

10 [2] Atikbay, T. (2001) Türk Kara Kuvvetleri nde Veri Zarflama Analizi ile Performans Değerlendirmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. [3] Banker, R.D. ve Morey, R.C.,(1986a), Efficiency Analysis for Exogeneously Fixed Inputs and Outputs,OperationsResearch,Vol.34,No:4, [4] Banker, R.D. ve Morey, R.C., (1986b), The Use of Categorical Data in data Envelopment Analysis, Management Science, Vol. 32, No:12, [5] Berk, E.; Baysal, M. E.; Çerçioğlu, H. Ve Toklu, B. (2004) F-16 Savaş Uçağı Filolarının Veri Zarflama Analizi İle Performans Ölçümü. [6] Bessent, A.M. ve Bessent, E.W. (1980) Determining the Comparative Efficiency of Schools Through Data Envelopment Analysis, Educational Administration Quarterly, Vol: 16, No:2, [7] Bessent, A.M.; Bessent, E.W.; Elam, J. ve Long, D. (1984) Educational Productivity Council Employs Management Science Methods to Improve Educational Quality, Interfaces, Vol.14, No:4, 1-8. [8] Bessent, A.M.; Bessent, E.W.; Kennington, J. ve Reagan, B. (1982) An Aplication of Mathematical Programming to Assess Productivity in the Houston Independent School District, Management Science, Vol.32, No: 12, [9] Boussofiane, A.; Dyson, R.G. ve Thanassoulis, E. (1991) Applied Data Envelopment Analysis, European Journal of Operational Research, Vol. 52., [10] Bowlin, W.F. (1987) Evaluating the Efficiency of US Air Force Real Property Maintenance Activities, Journal of the Operational Research Society, Vol. 38, No:2, [15] Byrnes, P.; Fare, R.; Grosskopf S. ve Lovell, C.A.K. (1988) The Effect of Unions on Productivity, U.S. Surface Mining of Coal, Management Science, Vol:34, No:9, [16] Capettini, A,; Ditmann, D.A. ve Morey, R.C. (1985) Reimburstment Rate Setting for Medicaid Prescription Drus Based on Telative Efficiencies, Journal of Accounting and Public Policy, Vol;4 No:2, [17] Charnes, A.; Cooper, W.W. ve Rhodes, E. (1978) Evaluating Program and Mangerial Efficiency: An Application of data Envelopment Analysis to Program Follow Through, Management Science, Vol.27, No:6, [18] Clarke, R. L. (1992) Evaluating USAF Vehilce Maintenance Productivity Over Time: An Application of Data Envelopment Analysis, Decision Sciences, Vol.23, [19] Eechambadi, N.V. (1985) Efficiency Analysis of Market Response and the Mix: Extending Data Envelopment Analysis to a Competitive Environment, Yayınlanmamış Doktora Tezi, University of Texas at Austin. [20] Elyasiani, E ve Mehdian S.M. (1990) A Nonparametic Approach to Measurement of Efficiency and Technological Change: The case of Large U.S. Commercial Banks, Journal of Financial Sevices Research, No:4, [21] Fare, E.: Grabowski, R. ve Grosskopf S. (1985) Technical Efficiency of Philippine Agriculture Applied Economics, Vol.17, [22] Golany,B. (1988) A note on Including Ordinal Relations Among Multipliers in DEA,Management Science, Vol.34, No:8, [23] Karacaer, Ş. (1998) Antalya Yöresindeki 4 ve 5 Yıldızlı Otellerde Toplam Etkinlik Ölçümü, Bir Veri Zarflama Analizi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Esttitiüsü. [11] Bülten (2001), İstanbul Tersanesi Komutanlığı İşletme Müdürlüğü Yıllık İstatistik Bülteni, İstanbul [12] Bülten (2002), İstanbul Tersanesi Komutanlığı İşletme Müdürlüğü Yıllık İstatistik Bülteni, İstanbul [13] Bülten (2003), İstanbul Tersanesi Komutanlığı İşletme Müdürlüğü Yıllık İstatistik Bülteni, İstanbul [14] Byrnes, P. ve Fare, R. (1987) Surface Mining of Coal: Efficiency of U.S. Interior Mines, Applied Economics, Vol:19, [24] Karsak, E.E. ve İşcan, F. (2000) Çimento Sektöründe Göreli Faaliyet Performanslarının Ağırlıklı Kısıtlamaları Ve Çapraz Etkinlik Kullanılarak Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi, Endüstri Mühendisliği Dergisi, Cilt:11, Sayı:3,2-10 [25] Kartopu, M.(2000) Organizational Performance Measurement Aircraft Maintenance System For Army Aviation, YüksekLisansTezi, Yeditepe Üniv. [26] Lewin, A.Y.; Morey, R.C. ve Cook, T.J. (1982) Evaluating the Administrative Efficiency of Courts, OMEGA, Vol.10, No:4,

11 [27] Nunamaker, T.R. (1983) Measuring Routine Service Effiency : A comprasion of Cost per Patient Day and Data Envelopment Analysis Models, Health Services Research, Vol. 18, No:2, [28] Oral, M. Ve Yolalan, R. (1990) An Emprical Study on Measuring Operating Efficiency and Profitabilty of Bank Branches, European Journal of Operational Research, Vol.46, No:3, [29] Parkan Ç.(1987) Measuring Efficiencies of Service Operations: An Application to Bank Branches Engineering Costs&Production Economics [30] Rangan, N.; Grabowski, R.; Aly, H.Y. ve Pasurka, C. (1988) The Technical Effiency of US Banks, Economic Letters, Vol.28, [31] Roll, Y.; Golan, B. ve Seroussy, D. (1989) Measuring The Efficiency of Maintenance Units in The Israeli air Force, European Journal of Operational Research, Vol.43, [32] Sengupta, J.K. (1987a) Production Frontier Estimation to Measure Efficiency: A Critical Evaluation in Light of Data Envelopment Analysis, Managerial and Decision Economics, Vol.8, No:2, [33] Sherman, H.D. ve Gold, F. (1985) Bank Branch Operating Efficiency: Evaluation with Data Envelopment Analysis, Journal of Banking and Finance, Vol.9, No:2, [34] Sun, D.B. (1988) Evaluation of Managerial Performance in Large Commercial Banks by Data Envelopment Analysis, Yayınlanmamış Doktora Tezi, The University of Texas at Austin. [35] Sun, S. (2004) Assessing Joint Maintenance Shops in The Taiwanese Army Using Data Envelopment Analysis, Journal of Operations Management, Vol.22, [36] Thanassoulis, E. (2001) Introduction to the Theory and Application of Data Envelopment Analysis, Kluwer Academic Publishers, Norwell, Massachusetts, USA. [37] Thompson, R.G.; Singleton, F.D., Thrall, R.M. ve Smith, B.A., (1986) Comparative Site Evaluations for Locating a High Energy Physics Lab in Texas, Interfaces, Vol.16, No:8, [38] Ulucan, A. (2002) Şirket performanslarının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı; Genel ve Sektörel Bazda Değerlendirmeler, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:18, [39] Ulucan, A. (2002) İSO 500 Şirketlerinin Etkinliklerinin Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı, Farklı Girdi Çıktı Bileşenleri ve Ölçeğe Göre Getiri Yaklaşımları İle Değerlendirmeler, Ankara Üniversitesi Siyasal bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt:5-72, [40] Vasiloglou, M. Ve Giokas D. (1990) A Study of Relative Effiency of Bank Branches: An Application of Data Envelopment Anlysis, Journal of Operational Research Society, Vol.41, No:7, [41] Yaşar, O. (2000) Organizasyonel Performans Ölçümü ve Türk Silahlı Kuvvetleri nde Veri Zarflama Analizi ile Performans Değerlendirmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. [42] Yolalan, R. (1993) İşletmelerarası Göreli Etkinlik Ölçümü, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, Yayın No: 483, Ankara. ÖZGEÇMİŞLER Doç. Dr. Bülent SEZEN 1972 İstanbul doğumludur yılında İ.T.Ü. Endüstri Mühendisliği nden Lisans derecesini, 1997 yılında Virginia Polytechnic Institute&State University, Endüstri Mühendisliği Bölümü nden Yüksek Lisans derecesini almıştır yılında Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, İşletme Bölümü nde Doktora unvanı almıştır. Halen Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü nde Öğretim üyesi olarak görev almaktadır. Dz.Yzb. Erhan DOĞAN 1970 Çanakkale doğumludur yılında Deniz Astsubayı olarak donanmaya katılmış, 1994 yılında Anadolu Üniversitesi İktisat Bölümünü bitirmiştir yılında Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü İşletme dalında Yüksek Lisans derecesi almıştır. Hali hazırda yüzbaşı rütbesiyle bir tersanede silah atölye müdürü olarak görev yapmaktadır.

İMKB YE KAYITLI HALKA AÇIK TEKNOLOJİ ŞİRKETLERİNDE FİNANSAL ETKİNLİĞİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ (VZA) İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

İMKB YE KAYITLI HALKA AÇIK TEKNOLOJİ ŞİRKETLERİNDE FİNANSAL ETKİNLİĞİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ (VZA) İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Cilt 2, Sayı 2, 21 ISSN: 139-839 (Online) İMKB YE KAYITLI HALKA AÇIK TEKNOLOJİ ŞİRKETLERİNDE FİNANSAL ETKİNLİĞİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ (VZA) İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Fatma TEKTÜFEKÇİ Dokuz Eylül Üniversitesi

Detaylı

EKONOMETRİ BÖLÜMLERİNİN GÖRECELİ PERFORMANSLARININ VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİYLE ÖLÇÜLMESİ: KPSS 2007 VERİLERİNE DAYALI BİR UYGULAMA

EKONOMETRİ BÖLÜMLERİNİN GÖRECELİ PERFORMANSLARININ VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİYLE ÖLÇÜLMESİ: KPSS 2007 VERİLERİNE DAYALI BİR UYGULAMA Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Journal of the Institute of Social Sciences Sayı Number 2, Sonbahar Autumn 2008, 221-232 EKONOMETRİ BÖLÜMLERİNİN GÖRECELİ PERFORMANSLARININ VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİYLE

Detaylı

VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE TCDD LİMANLARINDA BİR ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ ÇALIŞMASI

VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE TCDD LİMANLARINDA BİR ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ ÇALIŞMASI Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. J. Fac. Eng. Arch. Gazi Univ. Cilt 9, No 4, 437-442, 2004 Vol 9, No 4, 437-442, 2004 VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE TCDD LİMANLARINDA BİR ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ ÇALIŞMASI M. Emin BAYSAL,

Detaylı

Ankara daki Anadolu Liselerin Toplam Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ( VZA ) İle Saptanması

Ankara daki Anadolu Liselerin Toplam Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ( VZA ) İle Saptanması 1 XI. Eğitim Bilimleri Kongresi, 23-26 Ekim 2002 Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşe, KKTC Ankara daki Anadolu Liselerin Toplam Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ( VZA ) İle Saptanması Araş.Gör.Murat ATAN

Detaylı

TÜRKİYE DEKİ İKTİSAT BÖLÜMLERİNİN GÖRECELİ PERFORMANSLARININ VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİYLE ÖLÇÜLMESİ: KPSS 2007 VERİLERİNE DAYALI BİR UYGULAMA

TÜRKİYE DEKİ İKTİSAT BÖLÜMLERİNİN GÖRECELİ PERFORMANSLARININ VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİYLE ÖLÇÜLMESİ: KPSS 2007 VERİLERİNE DAYALI BİR UYGULAMA Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 4, 2009 135 TÜRKİYE DEKİ İKTİSAT BÖLÜMLERİNİN GÖRECELİ PERFORMANSLARININ VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİYLE ÖLÇÜLMESİ: KPSS 2007 VERİLERİNE

Detaylı

Halk Eğitim Merkezlerinde Veri Zarflama Analiz Yöntemiyle Pazarlama Odaklı Hizmet Performans Ölçümü ve Doğu Anadolu Bölgesinde Bir Uygulama

Halk Eğitim Merkezlerinde Veri Zarflama Analiz Yöntemiyle Pazarlama Odaklı Hizmet Performans Ölçümü ve Doğu Anadolu Bölgesinde Bir Uygulama Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2009 13 (2): 321-329 Halk Eğitim Merkezlerinde Veri Zarflama Analiz Yöntemiyle Pazarlama Odaklı Hizmet Performans Ölçümü ve Doğu Anadolu Bölgesinde

Detaylı

Sağlık Kuruluşlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel

Sağlık Kuruluşlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel Sağlık Kuruluşlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel Uygulamalar YRD. DOÇ. DR. EMRE ATILGAN TRAKYA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÖNETİMİ BÖLÜMÜ Sağlık Kurumlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel Uygulamalar Sunum Planı:

Detaylı

TÜRK SİGORTA ŞİRKETLERİNİN ETKİNLİĞİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ARAŞTIRILMASI. M.Ü. Bankacılık ve Sigortacılık YO M.Ü. Bankacılık ve Sigortacılık YO

TÜRK SİGORTA ŞİRKETLERİNİN ETKİNLİĞİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ARAŞTIRILMASI. M.Ü. Bankacılık ve Sigortacılık YO M.Ü. Bankacılık ve Sigortacılık YO TÜRK SİGORTA ŞİRKETLERİNİN ETKİNLİĞİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ARAŞTIRILMASI Serpil BÜLBÜL İlyas AKHİSAR M.Ü. Bankacılık ve Sigortacılık YO M.Ü. Bankacılık ve Sigortacılık YO serpilbulbul@marmara.edu.tr

Detaylı

SAĞLIK İŞLETMELERİNDE FİNANSAL ORANLAR ARACILIĞIYLA PERFORMANS ÖLÇÜMÜ: HASTANELERDE BİR UYGULAMA*

SAĞLIK İŞLETMELERİNDE FİNANSAL ORANLAR ARACILIĞIYLA PERFORMANS ÖLÇÜMÜ: HASTANELERDE BİR UYGULAMA* SAĞLIK İŞLETMELERİNDE FİNANSAL ORANLAR ARACILIĞIYLA PERFORMANS ÖLÇÜMÜ: HASTANELERDE BİR UYGULAMA* Makale Sunum Tarihi : 05.02.2015 Yayına Kabul Tarihi : 06.03.2015 Muammer ERDOĞAN Prof. Dr., Bingöl Üniversitesi,

Detaylı

Korelasyon, Korelasyon Türleri ve Regresyon

Korelasyon, Korelasyon Türleri ve Regresyon Korelasyon, Korelasyon Türleri ve Regresyon İçerik Korelasyon Korelasyon Türleri Korelasyon Katsayısı Regresyon KORELASYON Korelasyon iki ya da daha fazla değişken arasındaki doğrusal ilişkiyi gösterir.

Detaylı

BİR AKÜ FİRMASINDA İŞGÜCÜ VERİMLİLİK ANALİZİ

BİR AKÜ FİRMASINDA İŞGÜCÜ VERİMLİLİK ANALİZİ BİR AKÜ FİRMASINDA İŞGÜCÜ VERİMLİLİK ANALİZİ EMİNE UÇMUŞ - SİNEM KAÇAR BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Mimarlık Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü İÇERİK GİRİŞ MODELİN YAPISI İŞLETMEDEKİ KAYITLAR

Detaylı

DSK nın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi

DSK nın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi Balanced Scorecard DSK nın Ortaya Çıkışı ve Gelişimi Bu yöntemin ortaya çıkışı 1990 yılında Nolan Norton Enstitüsü sponsorluğunda gerçekleştirilen, bir yıl süren ve birçok şirketi kapsayan Measuring performance

Detaylı

Rekabetçilik İçin Kaliteli Eğitim Şart

Rekabetçilik İçin Kaliteli Eğitim Şart Rekabetçilik İçin Kaliteli Eğitim Şart Bengisu Özenç Araştırmacı Selin Arslanhan Araştırmacı TEPAV Politika Notu Aralık 2010 Rekabetçilik İçin Kaliteli Eğitim Şart Aralık 2010 tarihinde yayınlanmış olan

Detaylı

SPORDA STRATEJİK YÖNETİM

SPORDA STRATEJİK YÖNETİM SPORDA STRATEJİK YÖNETİM 8.Ders Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER 1 STRATEJİK YÖNETİM 2 STRATEJİ DEĞERLENDİRME VE KONTROL Stratejik yönetim sürecinin son evresi seçilen stratejinin değerlendirilmesi, değerlendirme

Detaylı

Dalı. * Yrd. Doç. Dr. Kafkas Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Sayısal Yöntemler Anabilim

Dalı. * Yrd. Doç. Dr. Kafkas Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Sayısal Yöntemler Anabilim Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümleri ile Kamu Yönetimi Bölümlerinin Göreceli Performanslarının Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Ölçülmesi: KPSS 2008 Verilerine Dayalı Bir Uygulama Cavit YEŞİLYURT

Detaylı

Endüstri Mühendisliği - 1. yarıyıl. Academic and Social Orientation. 441000000001101 Fizik I Physics I 3 0 1 4 4 6 TR

Endüstri Mühendisliği - 1. yarıyıl. Academic and Social Orientation. 441000000001101 Fizik I Physics I 3 0 1 4 4 6 TR - - - - - Bölüm Seçin - - - - - Gönder Endüstri Mühendisliği - 1. yarıyıl 141000000001101 Akademik ve Sosyal Oryantasyon Academic and Social Orientation 1 0 0 1 0 1 TR 441000000001101 Fizik I Physics I

Detaylı

TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN BANKALARIN ETKİNLİKLERİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİ İLE ÖLÇÜLMESİ: 2004-2011 YILLARI UYGULAMASI *

TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN BANKALARIN ETKİNLİKLERİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİ İLE ÖLÇÜLMESİ: 2004-2011 YILLARI UYGULAMASI * Ekonometri ve İstatistik Sayı:18 2013 56-80 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN BANKALARIN ETKİNLİKLERİNİN VERİ ZARFLAMA

Detaylı

İç Kontrol Yönetim Sistemi (İKYÖS) Hayati riskler her zaman olabilir, önemli olan onları görebilecek sistemlere sahip olabilmek!

İç Kontrol Yönetim Sistemi (İKYÖS) Hayati riskler her zaman olabilir, önemli olan onları görebilecek sistemlere sahip olabilmek! İç Kontrol Yönetim Sistemi (İKYÖS) Hayati riskler her zaman olabilir, önemli olan onları görebilecek sistemlere sahip olabilmek! Yönetim, Eğitim, Taahhüt Hizmetleri www.sibernetiks.com 0850 840 23 90 Uyum

Detaylı

Araştırma Makalesi (Research Article)

Araştırma Makalesi (Research Article) Araştırma Makalesi (Research Article) Altuğ ÖZDEN Eda ÖNCÜ Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, 09100 Aydın / Türkiye sorumlu yazar: aozden@adu.edu.tr Alınış (Received):

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ. Duygu ÖZÇALIK

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ. Duygu ÖZÇALIK ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ Duygu ÖZÇALIK GAYRİMENKUL GELİŞTİRME VE YÖNETİMİ ANABİLİM DALI ANKARA 2018 Her hakkı saklıdır

Detaylı

A. BIÇIME İLIŞKIN ANALIZ VE DEĞERLENDIRME

A. BIÇIME İLIŞKIN ANALIZ VE DEĞERLENDIRME Y. Mimar Işılay TEKÇE nin Doktora Tez Çalışmasına İlişkin Rapor 18 Ocak 2010 A. BIÇIME İLIŞKIN ANALIZ VE DEĞERLENDIRME 1. Çalışmanın Bölümleri Aday tarafından hazırlanarak değerlendirmeye sunulan doktora

Detaylı

KAMU BANKALARININ FİNANSAL ETKİNLİĞİ 1. Financial Efficiency of Public Banks

KAMU BANKALARININ FİNANSAL ETKİNLİĞİ 1. Financial Efficiency of Public Banks KAMU BANKALARININ FİNANSAL ETKİNLİĞİ 1 Financial Efficiency of Public Banks Ersan ÖZGÜR 2 ÖZET Globalleşme sürecinde liberal ekonominin giderek ağırlık kazanması ile birlikte özelleştirme çalışmaları üzerinde

Detaylı

Yönetim için Sayısal Yöntemler (AVM306) Ders Detayları

Yönetim için Sayısal Yöntemler (AVM306) Ders Detayları Yönetim için Sayısal Yöntemler (AVM306) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Yönetim için Sayısal Yöntemler AVM306 Bahar 3 0 0 3 6 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

BİZİM PORTFÖY KATILIM 30 ENDEKSİ HİSSE SENEDİ FONU (HİSSE SENEDİ YOĞUN FON) NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU

BİZİM PORTFÖY KATILIM 30 ENDEKSİ HİSSE SENEDİ FONU (HİSSE SENEDİ YOĞUN FON) NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU A. TANITICI BİLGİLER BİZİM PORTFÖY KATILIM 30 ENDEKSİ HİSSE SENEDİ FONU (HİSSE SENEDİ YOĞUN FON) NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU PORTFÖYE BAKIŞ Halka Arz Tarihi: 16.05.2012 YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER

Detaylı

DATA ENVELOPMENT ANALYSIS AND AN APPLICATION IN BANKING SECTOR

DATA ENVELOPMENT ANALYSIS AND AN APPLICATION IN BANKING SECTOR C.4, S.3 Veri Zarflama Analizi ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2009, C.4, S.3 s.30 326. Suleyman Demirel University The

Detaylı

The International New Issues In SOcial Sciences

The International New Issues In SOcial Sciences Number: 4 pp: 89-95 Winter 2017 SINIRSIZ İYİLEŞMENİN ÖRGÜT PERFORMANSINA ETKİSİ: BİR UYGULAMA Okan AY 1 Giyesiddin NUROV 2 ÖZET Sınırsız iyileşme örgütsel süreçlerin hiç durmaksızın örgüt içi ve örgüt

Detaylı

Dr. Yücel ÖZKARA, BSTB Verimlilik Genel Müdürlüğü Doç. Dr. Mehmet ATAK, Gazi Ün. Endüstri Müh. Bölümü

Dr. Yücel ÖZKARA, BSTB Verimlilik Genel Müdürlüğü Doç. Dr. Mehmet ATAK, Gazi Ün. Endüstri Müh. Bölümü Dr. Yücel ÖZKARA, BSTB Verimlilik Genel Müdürlüğü Doç. Dr. Mehmet ATAK, Gazi Ün. Endüstri Müh. Bölümü 6 Ekim 2015 İmalat Sanayinin Önemi Literatür Çalışmanın Amacı ve Kapsamı Metodoloji Temel Bulgular

Detaylı

İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İŞLETME BÖLÜMÜ BÖLÜM KODU: 0207

İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İŞLETME BÖLÜMÜ BÖLÜM KODU: 0207 İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İŞLETME BÖLÜMÜ BÖLÜM KODU: 0207 01.Yarıyıl Dersleri Ders Kodu Ders Adı İngilizce Ders Adı TE PR KR AKTS IKT105 İktisada Giriş Introduction to Economics 3 0 3 4 ISL101

Detaylı

İç Kontrol Uzmanı Pozisyonu İçin Doğru Kriterlere Sahip Olduğunuzdan Emin misiniz?

İç Kontrol Uzmanı Pozisyonu İçin Doğru Kriterlere Sahip Olduğunuzdan Emin misiniz? Türkiye nin en popüler iş arama ve işe alma platformları olan yenibiriş.com da 1500, kariyer.net te ise 2000 e yakın İç Kontrol başlıklı ilan bulunmaktadır. İç Kontrol Uzmanı Pozisyonu İçin Doğru Kriterlere

Detaylı

International Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN: Vol: 3, Issue: 13, pp

International Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN: Vol: 3, Issue: 13, pp International Journal of Academic Value Studies (Javstudies) ISSN:2149-8598 Vol: 3, Issue: 13, pp. 227-233 www.javstudies.com Javstudies@gmail.com Disciplines: Business Administration, Economy, Econometrics,

Detaylı

Elazığ İlinde Kayısı Yetiştiren İşletmelerin Ekonomik Performanslarının Ölçülmesi

Elazığ İlinde Kayısı Yetiştiren İşletmelerin Ekonomik Performanslarının Ölçülmesi Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpasa University http://ziraatdergi.gop.edu.tr/ Araştırma Makalesi/Research Article JAFAG ISSN: 1300-2910

Detaylı

EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ

EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 2 Sayı: 6 2013 Manas Journal of Social Studies Vol.: 2 No: 6 2013 EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ Yrd. Doç. Dr. Vedat

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ İŞ GELİŞTİRME MERKEZLERİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YAKLAŞIMI İLE ETKİNLİKLERİNİN ANALİZİ

AVRUPA BİRLİĞİ İŞ GELİŞTİRME MERKEZLERİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YAKLAŞIMI İLE ETKİNLİKLERİNİN ANALİZİ AVRUPA BİRLİĞİ İŞ GELİŞTİRME MERKEZLERİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YAKLAŞIMI İLE ETKİNLİKLERİNİN ANALİZİ Hüseyin DAŞTAN 1 E. Demet EKİNCİ 2 Tuba ŞAHİNOĞLU 3 Gürkan ÇALMAŞUR 4 Özet Bu çalışmanın amacı, Türkiye

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Adı Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Sağlık Kurumlarında Yönetim ve Organizasyon HST

DERS BİLGİLERİ. Ders Adı Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Sağlık Kurumlarında Yönetim ve Organizasyon HST DERS BİLGİLERİ Sağlık Kurumlarında Yönetim ve Organizasyon HST901 3+0 6.0 6.0 Öğrencilerin yönetim ve organizasyon kavramlarını anlamaları, sağlık hizmetleri ve sağlık kurumlarının değerlendirmeleri, sağlık

Detaylı

Stratejik Performans Yönetimi ve Dengeli Sonuç Kartı (Balanced Scorecard-BSC)

Stratejik Performans Yönetimi ve Dengeli Sonuç Kartı (Balanced Scorecard-BSC) Stratejik Performans Yönetimi ve Dengeli Sonuç Kartı (Balanced Scorecard-BSC) Kontrol Fonksiyonu Gerçekleştirilmek istenen amaçlara ne ölçüde ulaşıldığını belirlemek, planlanan amaçlar (standartlar), ile

Detaylı

Yoksulluk Sınırı Nasıl Hesaplanır?

Yoksulluk Sınırı Nasıl Hesaplanır? B i r l i k t e Ö ğ r e n e l i m Yoksulluk Sınırı Nasıl Hesaplanır? Mahmut S. YARDIM 1 Yoksulluğun çok boyutlu bir olgu olması, tanımlanmasında ve ölçülmesinde farklı yaklaşımların kullanılmasına yol

Detaylı

PROJE YÖNETİMİ KISA ÖZET KOLAYAOF

PROJE YÖNETİMİ KISA ÖZET KOLAYAOF PROJE YÖNETİMİ KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE-Proje ve Proje

Detaylı

Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute Yıl/Year: 2009 Cilt/Volume: 6 Sayı/Issue: 12, s. 176-189. ALANYA BÖLGESİ OTELLERİNİN

Detaylı

Bilimsel Araştırma Yöntemleri I

Bilimsel Araştırma Yöntemleri I İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı Tezli Yüksek Lisans Programları Bilimsel Araştırma Yöntemleri I Dr. M. Volkan TÜRKER 7 Bilimsel Araştırma Süreci* 1. Gözlem Araştırma alanının belirlenmesi 2. Ön Bilgi

Detaylı

DENETİM KOÇLUĞU EĞİTİM SERİSİ

DENETİM KOÇLUĞU EĞİTİM SERİSİ DENETİM KOÇLUĞU EĞİTİM SERİSİ Sayın İlgili: İç denetim teknik bir uzmanlık alanı olmanın ötesinde çok temel bir yönetim aracıdır. Yönetim sürecinin temel bir unsuru olan kontrol ve izleme rolü iç denetim

Detaylı

Türk Bankacılık Sektörü İçin Karşılaştırmalı Performans Analizi. Mehmet Fatih ACAR a, Taptuk Emre ERKOÇ b Bülent YILMAZ c

Türk Bankacılık Sektörü İçin Karşılaştırmalı Performans Analizi. Mehmet Fatih ACAR a, Taptuk Emre ERKOÇ b Bülent YILMAZ c Türk Bankacılık Sektörü İçin Karşılaştırmalı Performans Analizi Mehmet Fatih ACAR a, Taptuk Emre ERKOÇ b Bülent YILMAZ c Özet Ulusal ve uluslararası ekonomilerde finansal aracılık faaliyetlerinin vazgeçilmez

Detaylı

Bölüm 4. İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir.

Bölüm 4. İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir. Bölüm 4 İşletme Analizi İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir. İşletmenin ne durumda olduğu ve nelere sahip olduğu bu analizde

Detaylı

BKİ farkı Standart Sapması (kg/m 2 ) A B BKİ farkı Ortalaması (kg/m 2 )

BKİ farkı Standart Sapması (kg/m 2 ) A B BKİ farkı Ortalaması (kg/m 2 ) 4. SUNUM 1 Gözlem ya da deneme sonucu elde edilmiş sonuçların, rastlantıya bağlı olup olmadığının incelenmesinde kullanılan istatistiksel yöntemlere HİPOTEZ TESTLERİ denir. Sonuçların rastlantıya bağlı

Detaylı

İşgücü Talebinin Tahmininde Sayısal ve. ve Ayrıntılı Yöntemler. İnsan Kaynakları Planlamasında Sayısal

İşgücü Talebinin Tahmininde Sayısal ve. ve Ayrıntılı Yöntemler. İnsan Kaynakları Planlamasında Sayısal İşgücü Talebinin Tahmininde Sayısal ve Sayısal Yrd. Doç. Dr. Rıza DEMİR İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İnsan Kaynakları Planlaması ve Seçimi Dersi 2017 Talep Tahmin i İnsan kaynakları talebi veya

Detaylı

Kurumsal Şeffaflık, Firma Değeri Ve Firma Performansları İlişkisi Bist İncelemesi

Kurumsal Şeffaflık, Firma Değeri Ve Firma Performansları İlişkisi Bist İncelemesi T.C İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Finans Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Özeti Kurumsal Şeffaflık, Firma Değeri Ve Firma Performansları İlişkisi Bist İncelemesi Prof.

Detaylı

TOP 500 DEKİ TÜRK ÜNİVERSİTELERİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ

TOP 500 DEKİ TÜRK ÜNİVERSİTELERİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ ISSN: 2149-9225 Yıl: 2, Sayı: 6, Aralık 2016, s. 198-209 Arş.Gör. Nazlı ARIK Gümüşhane Üniversitesi, İ.İ.B.F. İşletme Bölümü, nazliarik@gumushane.edu.tr Arş.Gör. Burak SEYHAN Gümüşhane Üniversitesi, İ.İ.B.F.

Detaylı

1 OCAK - 31 ARALIK 2015 HESAP DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU (Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe Türk Lirası ( TL ) cinsinden ifade edilmiştir.

1 OCAK - 31 ARALIK 2015 HESAP DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU (Tüm tutarlar, aksi belirtilmedikçe Türk Lirası ( TL ) cinsinden ifade edilmiştir. A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka arz tarihi: 16 Temmuz 2014 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle Fonun Yatırım Amacı Portföy Yöneticileri Fon Toplam Değeri Birim

Detaylı

ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ NDE KİMYA EĞİTİMİNİN GEREKLİLİĞİNİN İKİ DEĞİŞKENLİ KORELASYON YÖNTEMİ İLE İSTATİSTİKSEL OLARAK İNCELENMESİ

ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ NDE KİMYA EĞİTİMİNİN GEREKLİLİĞİNİN İKİ DEĞİŞKENLİ KORELASYON YÖNTEMİ İLE İSTATİSTİKSEL OLARAK İNCELENMESİ ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ NDE KİMYA EĞİTİMİNİN GEREKLİLİĞİNİN İKİ DEĞİŞKENLİ KORELASYON YÖNTEMİ İLE İSTATİSTİKSEL OLARAK İNCELENMESİ Güven SAĞDIÇ Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik

Detaylı

SAMSUN'DAKİ HASTANELERİN ETKİNLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ KULLANILMASI. Talat ŞENEL 1, Serpil GÜMÜŞTEKİN 1 ÖZET

SAMSUN'DAKİ HASTANELERİN ETKİNLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ KULLANILMASI. Talat ŞENEL 1, Serpil GÜMÜŞTEKİN 1 ÖZET IAAOJ, Scientific Science, 2015, 3(2), 53-60 SAMSUN'DAKİ HASTANELERİN ETKİNLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ KULLANILMASI Talat ŞENEL 1, Serpil GÜMÜŞTEKİN 1 1 Ondokuz Mayıs Üniversitesi,

Detaylı

Verimlilik Kavramı Verimlilik Yönetimi Verimlilik Ölçme ve Verimlilik Oranları Verimlilik Arttırma Teknikleri

Verimlilik Kavramı Verimlilik Yönetimi Verimlilik Ölçme ve Verimlilik Oranları Verimlilik Arttırma Teknikleri Endüstri Mühendisliğine ine Giriș Verimlilik Analizi ve Verimlilik Arttırma Teknikleri Yrd. Doç. Dr. Selçuk ÇEBİ scebi@ktu.edu.tr http://scebi.ktu.edu.tr Karadeniz Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği

Detaylı

Bölüm 6 - İşletme Performansı

Bölüm 6 - İşletme Performansı Bölüm 6 - İşletme Performansı Performans Kavramı Performans, genel anlamda amaçlı ve planlanmış bir etkinlik sonucunda elde edileni, nicel ya da nitel olarak belirleyen bir kavramdır. Performans Kavramı

Detaylı

Bulanık Mantık Tabanlı Uçak Modeli Tespiti

Bulanık Mantık Tabanlı Uçak Modeli Tespiti Bulanık Mantık Tabanlı Uçak Modeli Tespiti Hüseyin Fidan, Vildan Çınarlı, Muhammed Uysal, Kadriye Filiz Balbal, Ali Özdemir 1, Ayşegül Alaybeyoğlu 2 1 Celal Bayar Üniversitesi, Matematik Bölümü, Manisa

Detaylı

2012-2013 EĞİTİM ÖĞRETİM YILINDAN İTİBAREN GEÇERLİ OLACAK NEVŞEHİR ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT-İ.Ö

2012-2013 EĞİTİM ÖĞRETİM YILINDAN İTİBAREN GEÇERLİ OLACAK NEVŞEHİR ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT-İ.Ö I. YIL YY KODU Z/S DERSİN ADI DERSİN İNGİLİZCE ADI HAFTALIK DERS SAATI ECTS KREDİSİ İKTİÖ-101 Z Davranış Bilimleri Introduction to Behavioral Sciences 3+0-3 3 İKTİÖ-103 Z Genel Muhasebe-I Financial Accounting

Detaylı

TOS 408 EKONOMİ İnşaat Mühendisliği Bölümü

TOS 408 EKONOMİ İnşaat Mühendisliği Bölümü TOS 408 EKONOMİ İnşaat Mühendisliği Bölümü Ekonomi Bölüm 1 Gider Mühendisliği ve Değer Mühendisliği 3 Giriş İşletmeler kar, getiri sağlamak veya bir amacı elde etmek için kurulurlar. Yaşam döngüsü içerisinde

Detaylı

QUANTILE REGRESYON * Quantile Regression

QUANTILE REGRESYON * Quantile Regression QUANTILE REGRESYON * Quantile Regression Fikriye KURTOĞLU İstatistik Anabilim Dalı Olcay ARSLAN İstatistik Anabilim Dalı ÖZET Bu çalışmada, Lineer Regresyon analizinde kullanılan en küçük kareler yöntemine

Detaylı

Verimlilik (prodüktivite)

Verimlilik (prodüktivite) Verimlilik (prodüktivite) İşletme stratejisi ve onu destekleyen üretim stratejisi işletmeyi pazarda daha rekabetçi kılar. Ancak bir firma bu rekabetçiliğini nasıl ölçecektir. Bunun en yaygın yollarından

Detaylı

UÇAK MÜHENDİSİ TANIM A- GÖREVLER

UÇAK MÜHENDİSİ TANIM A- GÖREVLER TANIM Uçak mühendisi, uçakların tasarlanması ve yapım projelerinin hazırlanması, üretilmesi, geliştirilmesi, bakım-onarımı ve işletilmesi konularında çalışan kişidir. A- GÖREVLER KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ

Detaylı

Eskişehir İlindeki Anadolu Liselerinin Göreli Etkinliklerinin Ölçümü 1

Eskişehir İlindeki Anadolu Liselerinin Göreli Etkinliklerinin Ölçümü 1 Eskişehir İlindeki Anadolu Liselerinin Göreli Etkinliklerinin Ölçümü 1 Emel ŞIKLAR Prof. Dr., Anadolu Üniversitesi esiklar@anadolu.edu.tr Hamza DOĞAN Arş. Gör., Anadolu Üniversitesi h_dogan@anadolu.edu.tr

Detaylı

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKAT Burada ilk 4 sayfa gösterilmektedir. Özetin tamamı için sipariş veriniz www.kolayaof.com 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE- TEDARİK

Detaylı

MÜHENDİSLİK EĞİTİMLERİNDE ÖLÇÜMBİLİM VE KALİBRASYON KONULARINDAKİ MEVCUT DURUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ

MÜHENDİSLİK EĞİTİMLERİNDE ÖLÇÜMBİLİM VE KALİBRASYON KONULARINDAKİ MEVCUT DURUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ 253 MÜHENDİSLİK EĞİTİMLERİNDE ÖLÇÜMBİLİM VE KALİBRASYON KONULARINDAKİ MEVCUT DURUMUN DEĞERLENDİRİLMESİ Özge ALTUN ÖZET Ülkemizde gelişen teknoloji ve ileri seviye mühendislik uygulamalarının artmasıyla

Detaylı

İnönü Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (1999) Ekonometri Bölümü

İnönü Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (1999) Ekonometri Bölümü Mahmut ZORTUK E-posta : mahmut.zortuk@dpu.edu.tr Telefon : 0274 265 2031-2020 Öğrenim Bilgisi Doktora İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler (2007) Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı Yüksek -Tezli Dumlupınar

Detaylı

DÖKÜM SEKTÖRÜDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE KONYA İLİNDE BİR UYGULAMA

DÖKÜM SEKTÖRÜDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE KONYA İLİNDE BİR UYGULAMA DÖKÜM SEKTÖRÜDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE KONYA İLİNDE BİR UYGULAMA Ali SEVİNÇ KOSGEB Kırıkkale Hizmet Merkezi Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı teren@kku.edu.tr Tamer

Detaylı

Revolution I TDL101 Z Türk Dili I Turkish Language I TOPLAM Tarihi II

Revolution I TDL101 Z Türk Dili I Turkish Language I TOPLAM Tarihi II (NORMAL ÖĞRETİM) I. YIL I BF101 Z Genel İşletme Introduction to Business I 3+0-3 4 BF103 Z Mikro İktisada Giriş Introduction to Microeconomics 3+0-3 3 BF105 Z Genel Muhasebe-I Financial Accounting I 3+0-3

Detaylı

Örneklemden elde edilen parametreler üzerinden kitle parametreleri tahmin edilmek istenmektedir.

Örneklemden elde edilen parametreler üzerinden kitle parametreleri tahmin edilmek istenmektedir. ÇIKARSAMALI İSTATİSTİKLER Çıkarsamalı istatistikler, örneklemden elde edilen değerler üzerinde kitleyi tanımlamak için uygulanan istatistiksel yöntemlerdir. Çıkarsamalı istatistikler; Tahmin Hipotez Testleri

Detaylı

İşletme (Türkçe) - 1. yarıyıl. Academic and Social Orientation Hukukun Temelleri Fundamentals of Law TR

İşletme (Türkçe) - 1. yarıyıl. Academic and Social Orientation Hukukun Temelleri Fundamentals of Law TR - - - - - Bölüm Seçin - - - - - Gönder İşletme (Türkçe) - 1. yarıyıl 141000000001101 Akademik ve Sosyal Oryantasyon Academic and Social Orientation 1 0 0 1 0 1 TR 380000000001101 Hukukun leri Fundamentals

Detaylı

Revolution I TDLİÖ101 Z Türk Dili I Turkish Language I TOPLAM Tarihi II

Revolution I TDLİÖ101 Z Türk Dili I Turkish Language I TOPLAM Tarihi II (İKİNCİ ÖĞRETİM) I. YIL I BFİÖ101 Z Genel İşletme Introduction to Business I 3+0-3 4 BFİÖ103 Z Mikro İktisada Giriş Introduction to Microeconomics 3+0-3 3 BFİÖ105 Z Genel Muhasebe-I Financial Accounting

Detaylı

KALİTE SİSTEM YÖNETİCİSİ EĞİTİMİ

KALİTE SİSTEM YÖNETİCİSİ EĞİTİMİ FMEA-HATA TÜRLERİ VE ETKİ ANALİZİ Tanımlama Mevcut veya olası hataları ortaya koyan, bu hataların yaratabileceği etkileri göz önünde bulunduran ve etkilerine göre hataları önceliklendirerek oluşmalarının

Detaylı

YÜZEYSULARI ÇALIŞMA GRUBU

YÜZEYSULARI ÇALIŞMA GRUBU 1/23 HEDEFLER Mühendislerimiz ve akademisyenlerimiz ile birlikte gelişmiş yöntem ve teknikleri kullanarak; su kaynaklarımızın planlama, inşaat ve işletme aşamalarındaki problemlere çözüm bulmak ve bu alanda

Detaylı

Yöneylem Araştırması I (IE 222) Ders Detayları

Yöneylem Araştırması I (IE 222) Ders Detayları Yöneylem Araştırması I (IE 222) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Yöneylem Araştırması I IE 222 Güz 3 2 0 4 5 Ön Koşul Ders(ler)i Math 275 Doğrusal

Detaylı

BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖN ETÜDÜ

BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖN ETÜDÜ BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖN ETÜDÜ Murat BAYRAM Binalarda Enerji Verimliliği Şubesi Şube Müd.V. bayram.bay@gmail.com Enerji Nedir? İş yapabilme kabiliyetidir. Enerji Yönetimi Nedir? Yaşam için gerekli

Detaylı

Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarılarını Etkileyen Faktörler Bahman Alp RENÇBER 1

Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarılarını Etkileyen Faktörler Bahman Alp RENÇBER 1 Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3(1): 191-198 Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarılarını Etkileyen Faktörler Bahman Alp RENÇBER 1 Özet Bu çalışmanın amacı, üniversite

Detaylı

İŞLETME ve İŞLETME İkinci Öğretim BÖLÜMLERİ 1. SINIF (Güz Dönemi) 2. SINIF (Güz Dönemi) AKTS Dersin. Kodu. veya İŞL.219

İŞLETME ve İŞLETME İkinci Öğretim BÖLÜMLERİ 1. SINIF (Güz Dönemi) 2. SINIF (Güz Dönemi) AKTS Dersin. Kodu. veya İŞL.219 İŞLETME ve İŞLETME İkinci Öğretim BÖLÜMLERİ in in İŞL.101 Davranış Bilimleri I İŞL.201 Genel İşletme İŞL.203 Introduction to Business İŞL.103 Genel Muhasebe I İŞL.207 İŞL.209 İKT.101 İktisada Giriş I İŞL.211

Detaylı

Konya il merkezindeki sağlık ocaklarının verimliliğinin değerlendirilmesi

Konya il merkezindeki sağlık ocaklarının verimliliğinin değerlendirilmesi Araştırma / Research Article TAF Prev Med Bull 2015:14(1)1-6 Konya il merkezindeki sağlık ocaklarının verimliliğinin değerlendirilmesi [Evaluation of efficiency of primary health cares in Konya city centre]

Detaylı

Ekonometrinin Konusu ve Yöntembilimi. Ekonometri Nedir? Ekonometrinin Konusu ve Yöntembilimi. Ekonometri 1 Konu 4 Sürüm 2,0 (Ekim 2011)

Ekonometrinin Konusu ve Yöntembilimi. Ekonometri Nedir? Ekonometrinin Konusu ve Yöntembilimi. Ekonometri 1 Konu 4 Sürüm 2,0 (Ekim 2011) Ekonometri Nedir? ve Yöntembilimi Ekonometri 1 Konu 4 Sürüm 2,0 (Ekim 2011) Ders Planı ve Yöntembilimi 1 ve Yöntembilimi Sözcük Anlamı ile Ekonometri Ekonometri Sözcük anlamı ile ekonometri, ekonomik ölçüm

Detaylı

Courses Offered in the PhD Program

Courses Offered in the PhD Program Courses Offered in the PhD Program Compulsory Courses Course Code Course Title Dersin Adı PUBF 601 Advanced Topics in Public Finance Kamu Maliyesinde İleri Düzey Konular Elective Courses Course Code Course

Detaylı

KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ (KRY) EĞİTİMİ KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ: KAVRAMSAL VE TEORİK ÇERÇEVE

KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ (KRY) EĞİTİMİ KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ: KAVRAMSAL VE TEORİK ÇERÇEVE KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ (KRY) EĞİTİMİ KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ: KAVRAMSAL VE TEORİK ÇERÇEVE SUNUM PLANI 1. RİSK VE RİSK YÖNETİMİ: TANIMLAR 2. KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ 3. KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ DÖNÜŞÜM SÜRECİ

Detaylı

İşletme Analizi. Ülgen&Mirze 2004

İşletme Analizi. Ülgen&Mirze 2004 İşletme Analizi Baraz, 2010 İşletme Analizi, İşletmenin içinde bulunduğu mevcut durumu, sahip olduğu varlıkları ve yetenekleri belirleme sürecidir. İşletmenin ne durumda olduğu ve nelere sahip olduğu bu

Detaylı

VAKIF ÜNİVERSİTELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK BELİRLENMESİ

VAKIF ÜNİVERSİTELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK BELİRLENMESİ Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 2 Sayı: 1 2013 Manas Journal of Social Studies Vol.: 2 No: 1 2013 VAKIF ÜNİVERSİTELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK BELİRLENMESİ Yrd. Doç. Dr. Vedat BAL

Detaylı

VAKIF ÜNİVERSİTELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK BELİRLENMESİ

VAKIF ÜNİVERSİTELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK BELİRLENMESİ Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 2 Sayı: 5 2013 Manas Journal of Social Studies Vol.: 2 No: 5 2013 VAKIF ÜNİVERSİTELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK BELİRLENMESİ Yrd. Doç. Dr. Vedat BAL

Detaylı

Web Tabanlı CMMI Süreç Yönetimi Uygulamalarının Süreç ve Yazılım Geliştirme Performansına Pozitif Etkileri

Web Tabanlı CMMI Süreç Yönetimi Uygulamalarının Süreç ve Yazılım Geliştirme Performansına Pozitif Etkileri Web Tabanlı CMMI Süreç Yönetimi Uygulamalarının Süreç ve Yazılım Geliştirme Performansına Pozitif Etkileri Y. Müh. Cemalettin Öcal FİDANBOY TÜBİTAK UEKAE ocalfidanboy@tubitak.gov.tr Meral YÜCEL TÜBİTAK

Detaylı

EFFICIENCY MEASUREMENT AT AIRLINE CITY-PAIR MARKETS WITH DATA ENVELOPMENT ANALYSIS AND MALMQUIST PRODUCTIVITY INDEX

EFFICIENCY MEASUREMENT AT AIRLINE CITY-PAIR MARKETS WITH DATA ENVELOPMENT ANALYSIS AND MALMQUIST PRODUCTIVITY INDEX EFFICIENCY MEASUREMENT AT AIRLINE CITY-PAIR MARKETS WITH DATA ENVELOPMENT ANALYSIS AND MALMQUIST PRODUCTIVITY INDEX DOI: 10.17261/Pressacademia.2018.886 PAP- V.7-2018(39)-p.228-232 Mehmet Yasar¹, Veysi

Detaylı

ÇALIŞMA RAPORU KONU: TURİZM YÖNETİMİ PROGRAM: TURİZM YÖNETİMİ VE PLANLAMA TÜRÜ/SÜRESİ: LİSANSÜSTÜ DİPLOMA, 04/10/2010 01/10/2011

ÇALIŞMA RAPORU KONU: TURİZM YÖNETİMİ PROGRAM: TURİZM YÖNETİMİ VE PLANLAMA TÜRÜ/SÜRESİ: LİSANSÜSTÜ DİPLOMA, 04/10/2010 01/10/2011 ÇALIŞMA RAPORU KONU: TURİZM YÖNETİMİ PROGRAM: TURİZM YÖNETİMİ VE PLANLAMA TÜRÜ/SÜRESİ: LİSANSÜSTÜ DİPLOMA, 04/10/2010 01/10/2011 HAZIRLAYAN: MURAT KOÇAK Müfettiş KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI Teftiş Kurulu

Detaylı

T M M E Türkiye Müşteri Memnuniyeti Endeksi

T M M E Türkiye Müşteri Memnuniyeti Endeksi Müşteriyi memnun ettiler, zirveye çıktılar 81 ilde, 6 bin 130 tüketici ile bilgisayar destekli telefon anketi (CATI) yapılarak hazırlanan Türkiye Müşteri Memnuniyeti Endeksi 2011 yılı 1. çeyrek sonuçlarına

Detaylı

Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 1, 2010 129

Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 1, 2010 129 Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 1, 2010 129 METAL EŞYA, MAKİNE VE GEREÇ YAPIM SEKTÖRDEKİ İŞLETMELERİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ Abdülkadir KAYA

Detaylı

EĞİTİM KURUMLARINDA PERFORMANS YÖNETİMİ VE ÖLÇÜMÜ Kemal Pehlivanoğlu Genel Müdür - İNKA Eğitim ve Danışmanlık A.Ş kpehlivanoglu@inkadanismanlik.com.

EĞİTİM KURUMLARINDA PERFORMANS YÖNETİMİ VE ÖLÇÜMÜ Kemal Pehlivanoğlu Genel Müdür - İNKA Eğitim ve Danışmanlık A.Ş kpehlivanoglu@inkadanismanlik.com. EĞİTİM KURUMLARINDA PERFORMANS YÖNETİMİ VE ÖLÇÜMÜ Kemal Pehlivanoğlu Genel Müdür - İNKA Eğitim ve Danışmanlık A.Ş kpehlivanoglu@inkadanismanlik.com.tr Performans yönetim sistemi, gerçekleştirilmesi beklenen

Detaylı

Türkiye Sosyoekonomik Statü Endeksi Geliştirme Projesi. Proje Yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sunar İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü

Türkiye Sosyoekonomik Statü Endeksi Geliştirme Projesi. Proje Yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sunar İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Türkiye Sosyoekonomik Statü Endeksi Geliştirme Projesi Proje Yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sunar İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Projenin Konusu, Amacı ve Anahtar Kelimeler Projemizin Konusu: Türkiye

Detaylı

PERFORMANS ÖLÇÜMÜNDE KIYASLAMA YÖNTEMİ OLARAK VERİ ZARFLAMA ANALİZİNİN KULLANIMI: TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI ÖRNEĞİ

PERFORMANS ÖLÇÜMÜNDE KIYASLAMA YÖNTEMİ OLARAK VERİ ZARFLAMA ANALİZİNİN KULLANIMI: TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI ÖRNEĞİ PERFORMANS ÖLÇÜMÜNDE KIYASLAMA YÖNTEMİ OLARAK VERİ ZARFLAMA ANALİZİNİN KULLANIMI: TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI ÖRNEĞİ Şebnem ASLAN (*) Özet: Bu çalışma, Türkiye deki kamu sektöründe faaliyet gösteren şeker

Detaylı

YÖK TEZLERİ PROJE KELİME TARAMASI

YÖK TEZLERİ PROJE KELİME TARAMASI YÖK TEZLERİ PROJE KELİME TARAMASI YÖK Tezleri Proje Kelimesi Taraması Sonuçları Toplam Çalışma Sayısı 1833 İncelenen 1673 İlgisiz 372 Toplam İncelenen 1301 X Projesi 720 Proje Yönetimi 123 Yatırım Projeleri

Detaylı

Türk Savunma ve Havacılık Sanayii 2012 Yılı Performans Özeti

Türk Savunma ve Havacılık Sanayii 2012 Yılı Performans Özeti 1 Türk Savunma ve Havacılık Sanayii 2012 Yılı Performans Özeti Genel Her yıl olduğu gibi Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçılar Derneği (SASAD) Üye firma ve kurum ve kuruluşlardan topladığı veriler ile

Detaylı

İnovasyon Odaklı Faaliyetlerin Firma Performansına Etkisinin Veri Zarflama Analizi İle Belirlenmesi; İMKB Üzerine Bir Araştırma

İnovasyon Odaklı Faaliyetlerin Firma Performansına Etkisinin Veri Zarflama Analizi İle Belirlenmesi; İMKB Üzerine Bir Araştırma İnovasyon Odaklı Faaliyetlerin Firma Performansına Etkisinin Veri Zarflama Analizi İle Belirlenmesi; İMKB Üzerine Bir Araştırma Determination of Innovation Based Activities on Firm Performance Via Data

Detaylı

Reyting Metodolojisi. Fonmetre Metodoloji Dokümanı Temmuz, 2012. 2012 Milenyum Teknoloji Bilişim Ar-Ge San. Tic. Ltd. Şti.

Reyting Metodolojisi. Fonmetre Metodoloji Dokümanı Temmuz, 2012. 2012 Milenyum Teknoloji Bilişim Ar-Ge San. Tic. Ltd. Şti. Reyting Metodolojisi Fonmetre Metodoloji Dokümanı Temmuz, 2012 İçerik Giriş Tarihçe Kategori Bazında Gruplama Yatırımcı İçin Anlamı Nasıl Çalışır? Teori Beklenen Fayda Teorisi Portföy Performans Ölçümü

Detaylı

YBÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Çift Anadal Başvuru ve Kabul Koşulları*

YBÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Çift Anadal Başvuru ve Kabul Koşulları* YBÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Çift Anadal Başvuru ve Kabul Koşulları* Fakültemiz bölümlerinde Çift Anadal Lisans Programlarına Üniversitemizin tüm Fakülte ve bu Fakültelere bağlı tüm Bölümlerdeki öğrencilerden

Detaylı

BAĞIL DEĞERLENDİRME SİSTEMİ

BAĞIL DEĞERLENDİRME SİSTEMİ 1.1. Bağıl Değerlendirme Sistemi (BDS) BAĞIL DEĞERLENDİRME SİSTEMİ Her bir öğrencinin, aynı dersi takip eden öğrencilerin oluşturduğu ana kütle içerisinde yer alan diğer öğrencilerin başarı düzeylerine

Detaylı

BÖLÜM 10 PUAN DÖNÜŞÜMLERİ

BÖLÜM 10 PUAN DÖNÜŞÜMLERİ 1 BÖLÜM 10 PUAN DÖNÜŞÜMLERİ Bir gözlem sonucunda elde edilen ve üzerinde herhangi bir düzenleme yapılmamış ölçme sonuçları 'ham veri' ya da 'ham puan' olarak isimlendirilir. Genellikle ham verilerin anlaşılması

Detaylı

Türk İnşaat Firmalarının Yurtdışı Projelerde İşçi Sağlığı, İş Güvenliği ve Çevre Uygulamalarına Bakışı - Rusya Federasyonu Örneği

Türk İnşaat Firmalarının Yurtdışı Projelerde İşçi Sağlığı, İş Güvenliği ve Çevre Uygulamalarına Bakışı - Rusya Federasyonu Örneği 3. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu 21-23 Ekim 2011, Çanakkale Türk İnşaat Firmalarının Yurtdışı Projelerde İşçi Sağlığı, İş Güvenliği ve Çevre Uygulamalarına Bakışı - Rusya Federasyonu Örneği Aslı

Detaylı

VAKIF PORTFÖY BIST30 ENDEKSİ HİSSE SENEDİ FONU (HİSSE SENEDİ YOĞUN FON)

VAKIF PORTFÖY BIST30 ENDEKSİ HİSSE SENEDİ FONU (HİSSE SENEDİ YOĞUN FON) VE YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN RAPOR A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ Halka arz tarihi : 16/03/1999 30 Haziran 2018 tarihi itibarıyla YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN

Detaylı

ÖRNEK BULGULAR. Tablo 1: Tanımlayıcı özelliklerin dağılımı

ÖRNEK BULGULAR. Tablo 1: Tanımlayıcı özelliklerin dağılımı BULGULAR Çalışma tarihleri arasında Hastanesi Kliniği nde toplam 512 olgu ile gerçekleştirilmiştir. Olguların yaşları 18 ile 28 arasında değişmekte olup ortalama 21,10±1,61 yıldır. Olguların %66,4 ü (n=340)

Detaylı

TÜRKİYE DE İLLERİN SAĞLIK ETKİNLİKLERİNİN ANALİZİ

TÜRKİYE DE İLLERİN SAĞLIK ETKİNLİKLERİNİN ANALİZİ TÜRKİYE DE İLLERİN SAĞLIK ETKİNLİKLERİNİN ANALİZİ Yrd.Doç.Dr.Ece Demiray Erol,Celal Bayar Üniversitesi,İİBF Araş.Gör.İsmet Güneş, Celal Bayar Üniversitesi,İİBF ecehan.erol@hotmail.com; ismetgunes@windowslive.com

Detaylı

OTOMOTĐV SEKTÖRÜ PERFORMANSININ DEĞERLENDĐRMESĐ Ayşe YILDIZ * ÖZET. The Performance Evaluation of the Automotive Sector ABSTRACT

OTOMOTĐV SEKTÖRÜ PERFORMANSININ DEĞERLENDĐRMESĐ Ayşe YILDIZ * ÖZET. The Performance Evaluation of the Automotive Sector ABSTRACT Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Đlke) Bahar 2006 Sayı 6 OTOMOTĐV SEKTÖRÜ PERFORMANSININ DEĞERLENDĐRMESĐ Ayşe YILDIZ * ÖZET Bu çalışmada, Türk sanayisinin lokomotif sektörlerinden

Detaylı