ANMED. ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS

Transkript

1 ANMED ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS Suna - İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Suna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations

2 Rhodiapolis Kazıları ve Çevresi Araştırmaları 2010 Excavations at Rhodiapolis and Surveys in Its Environs in 2010 İsa KIZGUT Rhodiapolis Kazıları 22 Haziran-22 Ekim 2010 tarihleri arasında devam etmiştir. Çalışmalar Kazı, Alan Genel Temizliği ve Projeler adı altında gerçekleşmiştir*. Excavations at Rhodiapolis lasted from June 22 nd to October 22 nd and covered various areas such as excavations, site cleaning and projects*. Kazı Çalışmaları ve Ulaşılan Sonuçlar Kazı çalışmaları Asklepieion, Hadrianeum (Hadrian Sebasteionu), Asklepieion ve Hadrianeum Stoası, Opramoas Ailesi Heroonu ile doğu cephesi ön alanı, Hıristiyanlık Dönemi savunma duvarı (tiyatro batı yamacı), kilise ve güney önü, batı kent kapısı, prytaneion-andron (?), agora stoası, G yapısı birimlerinde gerçekleştirilmiştir. Yazıt çalışmaları, restorasyon ve konservasyon çalışmaları ile geniş bir alanda ağaç ile çalıdan arındırma ve temizlik işleri yapılmıştır. Çevre yüzey araştırmaları kapsamında ise Rhodiapolis in yakın çevresi incelenmiş ve yerleşimin sınırları içinde kalan tüm kalıntıların belirlenip envanterlenmesine devam edilmiştir. Asklepieion (E. Akalın) (Res. 1): 2008 sezonunda başladığımız yaklaşık 1500 m 2 alanı bulunan, sağaltım odaları, avlu, tapınak ve kütüphane gibi birçok birimden oluşan Asklepieion un kazılarına bu yıl da devam edilmiş; avlunun batı dışında kalan diğer mekânları açılarak nicelikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Oda zeminlerinde bulunan demir ve bronz cerrahi alet parçaları, geçen yıl bulunmuş olan şurup kaşığı ve boğaz kontrolünde * Ziyaretleri ve yakın takipleri yanı sıra teşvikleri için Kültür ve Turizm Bakanımız Sayın Ertuğrul Günay a, kazı izni ve her konudaki destekleri için Genel Müdürlüğümüze, zora ve dara düştüğümüz her anda yanımızda olan Üniversitemiz Rektörlüğü ve çalışanlarına, destekleri için Kumluca Kaymakamı Sayın Salih Işık a, kazı çalışmalarını sahiplenen Kumluca Belediye Başkanı Sayın Hüsamettin Çetinkaya ve ekibine, uyumlu çalışmaları ve destekleri için Bakanlık Temsilcimiz Ü. Çınar a, çalışmalarımızda görev alan tüm öğrenci ve işçilerimize gönülden teşekkürlerimizle Excavations and Results Obtained Excavations were carried out in the Asklepieion, the Hadrianeum (Hadrian s Sebasteion), the Asklepieion and the Hadrianeum Stoa, the Opramoas Family Heroon and an area in front of its east façade. Additionally, excavations were carried out at the Christian period protective wall (west slope of the theater), and the church with its south side, the west city gate, the prytaneion-andron (?), the agora stoa, and rooms of building G. Clearing of vegetation across a wide area was carried out together with epigraphic work, restoration and conservation. Within the time frame of surveys of the environs, identification and inventorying of all remains within the territory continued. Asklepieion (E. Akalın) (Fig. 1): The Asklepieion covers an area of ca sq. m. and comprises many sections, such as treatment rooms, a courtyard, a temple and a library. Excavations started in 2008 and continued through the 2010 season. The rooms outside the west side of the courtyard were excavated and their function and identification were attempted. Due to fragments belonging to iron and bronze surgical tools, found on the floors of the rooms, and a medicine spoon and spatula * We would like to express our sincere gratitude to our Minister Mr. Ertuğrul Günay for his visit and close follow-up, General Directorate of Cultural Heritage and Museums for the excavation permission and all supports, Akdeniz University Rectorate for their unending support in all cases, Kumluca Kaymakamı Mr. Salih Işık, Kumluca Mayor Mr. Hüsamettin Çetinkaya and his team, the state representative Ü. Çınar and all the participant students and workers. 94

3 Res. 1 Asklepieion Fig. 1 Asklepieion Res. 2 Hadrianeum kazı öncesi Fig. 2 Hadrianeum, before excavations kullanılan spatül gibi buluntular nedeniyle avlunun çevresinde olmayan iç mekânların cerrahi müdahale odaları ve bulaşıcı hastalıklardan yatan diğer hastalara ayrılmış mekânlar olduğu düşünülmektedir. Asklepieion odalarının batı duvarı kuzey-güney yönlü uzanan basamaklı bir sokakla sonlanır. Hadrian Sebasteionu (Hadrianeum) (Res. 2-3): Yapı, yasadışı kazılarla tahrip edilmiş, özellikle zemin altına dek inilerek heykel podyumlarının alt yapısına ulaşılmaya çalışılmıştır. Bu sırada zemin tamamen yok edilmiş, yapının arka ve güney duvarlarında tehlike yaratabilecek kırık ile çatlaklar meydana gelmiştir. Moloz dolgudan arındırılan yapının planı tamamen çıkarılmıştır. Hadrianeum yapısının güney (arka) duvarı 1.00 m. öne çıkan duvar dilleri ile bölümlenmiştir. Ortadaki nişli ve batıda kalan bölümün heykel altlıklarını oluşturmak için yerleştirilen bloklar nedeniyle doğuda kalan bölüme göre derinliği daha fazla tutulmuştur. Orta ve batı nişlerde heykel podyumu oluşturulmuşken doğu bölüm boştur. Mekân iç duvarları diğer yapılarda karşılaşıldığı gibi stüko kaplamalı olmalıdır. Zemin kazılarında boyalı küçük sıva parçaları bulunmuştur. Cephe düzenlemesi ise Sebasteion yapılarında olduğu gibi sütunlu ve açıktır. İon tarzında olduğu anlaşılan ve çok kırıklı parçalara ayrılmış olan altlıklardan bazılarının restitüsyonları yapılabilmiştir. Köşelerde ise yarım sütunlar bulunmaktadır. Yarım sütunlar dışında yerleştirilen dört sütun ile cephe tamamlanmaktadır. Opramoas Ailesi Anıtı (Res. 4): Anıt, Hadrianeum ile arka adadaki G Yapısına ulaşmak için basamaklı bir sokak açıklığı bırakıldıktan sonra, aynı yönde bir başka anıt yapısı olarak inşaa edilmiştir ve tek mekândan oluşmaktadır. Daha sonra bu yapıya birçok mekân eklendiği anlaşılmaktadır. Cephede bulunan yazıtlara göre used for checking the throat (both of which were found in the previous season) it is likely the inner rooms, not lining up directly along the courtyard, were used for surgeries and for patients with infections. On the west, the rooms of the Asklepieion terminate at a street with steps running in the north-south direction. Hadrian s Sebasteion (Hadrianeum) (Figs. 2-3): Illicit digs have caused considerable damage to this building; their attempts to reach beneath the statue bases have damaged the entire floor and dangerous-looking cracks have appeared in the back and south walls. The rubble filling was completely removed and the building was entirely exposed. The rear (south) wall of Hadrianeum is divided into sections with buttress-like walls projecting about 1.00 m. out. Statue bases were placed in the central part with niches. The western part was built deeper than the eastern part. Although there are podiums for statues in the central and western niches, the east part appears bare. The interior walls must have been plastered over with stucco, as in other buildings. In excavations of the floor, small fragments of painted plaster were found. Its façade has columns and is open, as in other sebasteion buildings. Some of the bases were broken into many pieces, but were identified as of Ionic style and could be restituted. In the corners are semi-columns and, in between those, are four full columns completing the façade arrangement. Opramoas Family Monument (Fig. 4): This single-room monument was built near Building G, which lies across the stepped street behind the Hadrianeum. Many other rooms were annexed to the monument later. As learned from the inscriptions on its façades, this was an honorary monument erected by Opramoas for his family, but above all, his parents. 95

4 Res. 3 Hadrianeum, kazı sonrası Fig. 3 Hadrianeum, after excavations Res. 4 Opramoas Ailesi Anıtı Fig. 4 Opramoas Family Monument Opramoas tarafından başta ebeveynleri olmak üzere ailesi için yaptırılan bir onur anıtıdır. Yapının cephesi ve içi molozdan arındırılarak mimari döşemin anlaşılırlığı sağlanmıştır. Yapının kaçak kazıcılar tarafından en az iki kez 1.50 m. derinliğe dek kazılan zemini tamamen tahrip olmuştur. Kuzeybatı iç köşede korunmuş zeminin bir kısmı mozaik ya da PT alt yapısına işaret etmektedir. Duvarlar, köşe ve kapı kenarlarında blok taş, diğer yerlerde ise eşit büyüklükte olmayan yerel taşlarla örülüdür. Cephe ise geniş bir kapı ile dışa açılmaktadır. Profilli blokların izlerine göre lento üç faskialıdır. Çok sayıdaki yazıtlı bloğun cepheye monte edildiği anlaşılmaktadır. Cepheye ait olduğu anlaşılan yazıtlardan bazılarının yayınlandığı tespit edilmiş, diğerlerinin ise yeni bulunduğu anlaşılmış ve ekibin yazıt bilimcisi tarafından deşifre edilmiştir. Yeni bulunan fakat bir bölümü eksik olan yazıtın içeriğine göre yapı Opramoas tarafından anne, baba ve erkek kardeşine onur anıtı olarak yaptırılmış ve yapının içerisine konulan heykellerle bu bireyler onurlandırılmıştır. Yapı kuzey cephelidir ve eşik ölçülerine göre 1.70 m. genişliğinde kapı bulunmaktadır. Kapısının her iki sövesi de yerinde değildir. Parçalara ayrılmış olarak ele geçen söveler taş tarlasına çekilmiştir. Batı ve doğu duvarlarda üstü düz bitimli iki niş bulunmaktadır, doğu niş kaçak kazıcılar tarafından kısmen yıkılmış, içerinin kazılan toprağı buradan dışarı atılmıştır. Kuzey duvar tamamen korunmuş ve buraya iri, düzgün ve profilli bloklarla tüm duvarın genişliğinde bir altlık oluşturulmuştur. Duvar boyunca devam eden altlığın doğu başlangıcında Opramoas ın annesi, batı bitiminde ise babası anılmıştır. Bu detaylardan başka altlığın üst bloklarında dörtgen formlu traşlanmış üç iz bulunmaktadır. Asklepieion-Hadrianeum Stoası: Asklepieion önünden başlayıp Hadrianeum önünden geçen ve Opramoas The façade and interior of the monument were completely cleared of rubble and architecture was exposed. Dug down at least twice to the m. level by treasure hunters, its floor was entirely damaged. A small fragment of flooring, preserved in the northwest corner, shows lining for mosaic or terracotta plaque paving. The walls are built with local stones of various sizes, while corners are finished with fine dressed blocks. A wide doorway on the façade gives way to the interior. According to traces of profiled blocks, the lintel had three fasciae. Numerous blocks with inscriptions were fitted on the façade. Some of the inscriptions have been already published, but the newly exposed ones were deciphered by the team epigrapher. According to the newly found inscriptions (partly missing) Opramoas erected the monument in honor of his mother, father and brother and their statues were erected inside. The façade faces north and has a doorway width of 1.70 m., as measured at the threshold. Both jambs are missing but their fragments were found and were placed in the stone field. On the east and west walls is a niche with a flat top; the east niche was partly damaged by treasure hunters and rubble from the interior was discarded through here. The north wall has survived intact and a base had been built along the wall, using large, finely dressed blocks with profile. At the east end of this base, Opramoas mother, and at its west end his father, were honored. Also, there are three rectangular marks on the upper pieces of the base that had been chiseled off. Asklepieion-Hadrianeum Stoa: The stoa, starting from the front of the Asklepieion, passing by the Hadrianeum and terminating at the Opramoas family heroon, was entirely in ruins. Its excavation was completed last year. A preserved pier, a column and an Ionic capital were re-erected. Excavations at Hadrianeum and the 96

5 Ailesi Heroonu ile son bulan stoa tamamen yıkılmış durumda idi. Asklepieion stoasının kazısı geçen sezon bitirilmiş, korunabilmiş bir dikme ile bir sütun, İon başlığı ile birlikte ayağa kaldırılmıştı. Hadrianeum ile Opramoas Ailesi Stoası kazısı bu sezon tamamlanmış, üst örtü ve cepheye ait bezemeli ve yalın bloklar kiralanan kepçe-vinç yardımı ile kaldırılarak taş tarlasına çekilmiştir m. genişliğindeki stoanın orijinal planı tamamlanıp restitüsyonu yapılacaktır. Bezemeli blokların ön incelemelerine göre iki farklı yapım evresi tespit edilmiştir. Kent Batı Kapısı ve Caddesi (Res. 5): Kentin şimdilik tek ana giriş kapısı olarak görülen batı kapısı neredeyse tamamen yıkılmış durumda idi. Bazıları yazıtlı, bazıları profilli ve mimari bezekli olan blokların uygun olanları restorasyonda kullanılmak üzere envanterlenmiştir. Giriş kapısının ilk evresinin Roma, sonraki evrenin ise Hıristiyanlık Dönemi olmak üzere iki evresi tespit edilmiştir. Hıristiyanlık Dönemi Korunma Duvarı: Bu alanda görülen mimari bezemeli parçalar, 2007 yılında gün yüzüne çıkarılmış olan profilli bloklar tapınak malzemesi olarak değerlendirilmekteydi. Hem tiyatronun kuzeybatı köşesindeki dolguyu temizlemek hem de bu denli zengin mimari parçaların niceliğini anlamak amacıyla başlatılan kazılar yeni bir bulguyla karşılaşmamızı sağladı. İçerisinde bol miktarda ikinci kullanım mimari malzemenin hatta tiyatro koltuklarının olduğu duvarın Hıristyanlık Dönemi korunma duvarı olduğu anlaşılmıştır. İçerisinde çok uzaktan getirilemeyecek denli büyük ve ağır monolit bir bloktan oluşan ante ucu kullanılmıştır. Ayrıca duvar yıkıntısı içerisinden gelen yazıtlı bir konsol parçasında Athena Polias Tapınağı nın rahibinden söz edilmesi tapınağın yakınlarda bir yerde varlığına işaret etmekteydi. Bu alanın 30 m. yukarısında bulunan kilise içerisinde ele geçen ve İ.Ö. 2. yy. ın başına tarihlenen bir başka yazıtta da Athena Polias Tapınağı na bir tür katkıda bulunan, Seleukoslara bağlı askeri bir kişiliğin adı geçmektedir. Tapınağın en az 400 yıl Rhodiapolis halkına hizmet verdiği anlaşılmaktadır. Kilise: Yapıdaki çalışmalar hem kazı hem de konservasyon şeklinde sürmektedir. Geçen sezon gün yüzüne çıkarılan kuzey nefin mozaikli zemininin restorasyonuna devam edilmiş, diğer taraftan da kuzey duvarın sağlamlaştırma çalışmalarına başlanmıştır. Kuzey nefte restore edilen mozaiklerin genellikle geometrik desenlerle oluşturduğu görülmektedir. Nef parapetlerinin bazılarında görülen bezemeler yer döşemesindeki mozaiklerin desenleri ile benzeşmektedir. Rhodiapolis Bazilikası nda yapılan kazı çalışmaları, kilisenin güney nefinde gerçekleştirilmiş, mozaikli zeminiyle birlikte güney nef Res. 5 Kent batı kapısı Fig. 5 West gate of the city Opramoas family stoa were completed in this campaign. Decorated and plain blocks, belonging to the superstructure and the façade, were removed to the stone field using rented crane-scoop machinery. The stoa measures 4.85 m. wide and when its plan is completed, its restitution will be prepared. Preliminary study of decorated blocks revealed two phases of construction. West Gate and Street of the City (Fig. 5): The only city gate known to date is almost entirely in ruins. Blocks with inscriptions, decorations or profiles were inventoried for re-use in future restoration. The city gate was seen to have been constructed in two phases, the first being in the Roman period with the second in the Christian period. Protective Wall of the Christian Period: Decorated architectural pieces seen in this area, along with profiled blocks uncovered in 2007, were thought to belong to a temple. Excavations, initiated to remove the filling at the northwest corner of the theater and to clarify the meaning of these building materials, led to a new discovery. The wall, containing numerous spolia including even theater seats, was understood to have been a protective wall from the Christian period. A very heavy and large anta terminal block, impossible to carry a far distance from where was found, was also incorporated into it. An inscribed console fragment from this wall mentions the priest of Athena Polias, suggesting this temple was somewhere nearby. Another inscription, uncovered inside the church, 30 m. above and dated to the 2 nd century A.D., mentions the name of a Seleucid military personage.this epigraphy would indicate the Athena Polias temple served the Rhodiapolitans for 400 years. Church: The work here continues with excavation and conservation. Restoration of the mosaic pavement in the 97

6 tamamıyla ortaya çıkarılmıştır. Diakonikon olarak adlandırılan güneydoğudaki mekânın hemen batısındaki alan 2008 yılı içerisinde ortaya çıkarılmıştı. Bu yıl da bu alandan batıya doğru yaklaşık 16x6 m. boyutlarındaki uzunlamasına alanda, dört açmada kazı çalışması gerçekleştirilmiştir. Res. 6 Konservasyon çalışmaları, tiyatro Fig. 6 Conservation work, theater Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları (Res. 6) - Riskli Duvarların Konservasyonu ve Keeping (Duvar üstünün koruma harcı ile kaplanması) Uygulamaları: Kazı Başkanlığı olarak hazırladığımız proje ile yıkılma riski taşıyan duvarların en çok tehlike arzeden bazı bölümleri onarılarak sağlamlaştırılmıştır. Kazı çalışmaları tamamlanan Asklepieion, Sebasteion ve Opramoas Ailesi Heroonu olarak adlandırılan yapıların yapımında kullanılan moloz taş ve kireç harçla örülen duvarların bazı bölümlerinde yıkılma ve malzeme kaybı görülmekte idi. Bu yapıların onarımları yapılarak güvenceye alınmıştır. - Sikke ve Bronz Eser Konservasyonu: Ele geçen sikkeler ile bronz eserler, Rhodiapolis Kazıları restorasyon ekibi tarafından temizlenerek konservasyonu yapılmış ve listelenerek envanterlenmiştir. - Seramik Konservasyonu: Kazı çalışmaları sırasında günyüzüne çıkan seramik parçalarının birleşebilir olanları Y. Hacışevki tarafından birleştirilerek kapların niceliği anlaşılır duruma getirilmiştir. - Blok Konservasyonu: Deprem, yangın ve kaçak kazılarla tahrip olan bloklar restorasyon ekibince hazırlanan altyapı ile yapıştırılmakta ve ilgili yapının yakınına götürülmektedir. Olanak bulundukça bu blokların tamamının konservasyonu yapılacak ve restorasyonda kullanılacak duruma getirilecektir. Epigrafik Çalışmalar Kazı çalışmaları sırasında gün yüzüne çıkarılan yazıtlar Prof. Dr. B. İplikçioğlu ve ekibince değerlendirilmiştir. Ön çalışmalar sonucunda Rhodiapolis ve Likya Bölgesi tarihi için önemli bilgilere ulaşılmıştır. Kente Ulaşımı Sağlayacak Turizm Yolu Projesi Çalışmaları Rhodiapolis e ulaşım Kumluca merkezinden 4.5 km. uzunluğunda ve 2009 yılında İl Özel İdare tarafından mucurla kaplanan orman yolu ile ulaşılmaktadır. Yolun dar olması nedeniyle Kumluca Belediye Başkanlığı, Orman İşletme Müdürlüğü ve Kazı Başkanlığı nca north aisle of the church, uncovered last year, continued and reinforcing work for the north wall began. The mosaics of the north aisle mainly have geometric motifs. Decoration seen on the parapets separating the nave, are similar to those of the mosaics. Excavations uncovered the south aisle, together with its mosaic floor. The area just to the west of the diakonikon in the southeast was previously uncovered in This year, work was carried out in four trenches to the west of this area, measuring a total 16x6 m. Restoration and Conservation Work (Fig. 6) - Conserving walls that posed a threat and the keeping application: With the project prepared by the excavation director, some dangerous parts of walls that were doomed to fall were repaired and reinforced. Some walls of the Asklepieion, Sebasteion and Opramoas Family Heroon, were built with rubble and mortar, and were in very poor condition. These were repaired, improving the safety and security of area. - Conservation of coins and bronze finds: Coins and bronze finds from the excavations were cleaned, conserved and inventoried by the restoration team. - Pottery conservation: Fragments that matched were put together by Y. Hacışevki and thus their forms could be understood. - Conservation of blocks: Blocks damaged by treasure hunters, fire and earthquakes were glued together by the restoration team and were moved closer to their original building. As conditions allow, these blocks will be conserved and prepared for use in future restoration work. 98

7 yapılan keşif ve ön çalışma ile yeni bir güzergah belirlenmiştir. Rhodiapolis in çehresini değiştiren bu çalışmalarımızı destekleyen diğer projeler aşağıdadır: 1. Firesense Yangına Duyarlı Alarm Sistemi: Bilkent Üniversitesi tarafından Avrupa Birliği nin 7. Çerçeve, Çevre programı (İklim Değişikliği) (FP7-ENV FIRESENSE, FIRESENSE (Fire Detection and Management through a Multi-Sensor Network for the Protection of Cultural Heritage Areas from the Risk of Fire and Extreme Weather Conditions, eu) tarafından desteklenen FIRESENSE projesi kapsamında, kültürel miras alanlarının yangın riski ve olumsuz hava şartlarına karşı korunması alanında uygulama pilot bölgesi olarak Türkiye de Rhodiapolis seçilmiş bulunmaktadır. Bölge Koruma Kurulu ndan alınan izinle kente elektirik çekilmiş ve gereken iki kamera Asklepieion apsisli duvarı ile Opramoas Stoası güney köşesine yerleştirilmiştir. 2. Yapıların Nano Teknolojik Ürünler İle Korunması Projesi: Akdeniz Üniversitesi bünyesinde geliştirilen nano teknoloji esaslı ürünlerin tarihi eserler üzerinde uygulanması ile doğal koşullardan etkilenmemesi ve gelecek nesillere aktarılması düşünülmektedir. Türkiye genelinde ilk uygulamanın Rhodiapolis kentinde yapılması için gerekli görüşmeler ve mutabakat sağlanmıştır. Bölüm sorumlusu Akdeniz Üniversitesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. E. Arpaç ile Kazı Başkanlığı birlikteliğinde, oluşturulacak ekip ve ekipman ile Rhodiapolis bünyesindeki yapılarda deneme amaçlı uygulamaya restoratörlerle birlikte başlanmasına karar verilmiştir. 3. Tiyatro Restitüsyon ve Restorasyon Projesi: Genel Müdürlüğümüz izni ve Antalya Rölöve Müdürlüğü nün kontrolü ile yapılmakta olan Rhodiapolis Tiyatrosu Restitüsyon ve Restorasyon Projesi başlamış bulunmaktadır. Altyapı için gereken lazer taramalı rölöve çalışmaları tamamlanarak büro çalışmalarına geçilmiştir. Epigraphic Work Inscriptions, uncovered in the course of excavations, were studied by Prof. Dr. B. İplikçioğlu and his team. Preliminary studies have led to important information about the history of Lycia and Rhodiapolis. New Road to the Site Access to Rhodiapolis from Kumluca town center was via a 4.5 km. long countryside road covered with grits by the provincial administration of Antalya in As this road was very narrow, a new route was identified by Kumluca Municipality, Forestry Department and Excavations Direction. Other projects supporting our efforts to promote Rhodiapolis are as follows: 1. Firesense Alarm System for Fires: Rhodiapolis was picked as a pilot site in Turkey for the implementation of FIRESENSE (FP7-ENV FIRESENSE, Fire Detection and Management through a Multi-Sensor Network for the Protection of Cultural Heritage Areas from the Risk of Fire and Extreme Weather Conditions ( The project by Bilkent University is supported by the EU s 7 th Framework Programme Environment (including Climate Change). The project targets cultural heritage sites and aims to protecting them from fire and extreme weather conditions. This program will be implemented at only four sites in the world. With permission from the Regional Board, electricity was supplied to the site and two cameras needed were installed on the apsidal wall of the Asklepieion and the south corner of the Opramoas stoa. 2. Protection of the Buildings with Nano-Technological Products: Nano-technological products developed at Akdeniz Unviersity will be applied on ancient monuments to protect them from weathering and assuring they will pass on to future generations. After negotiations, it was decided to implement the product first at Rhodiapolis. Prof. Dr. E. Arpaç of Akdeniz University Dept. of Chemistry and Excavations Directorate have agreed to start implementation, together with a team restorers which will be formed and will acquire necessary equipment. 3. Restitution and Restoration of the Theater: With the permission from the General Directorate of Cultural Heritage and Museums and under the supervision of Antalya Relevé Directorate, the Rhodiapolis Theater Restitution and Restoration Project has been initiated. Laser scanning relevé work required for the infrastructure has been completed and now documentation began. 99