Dinlenme Durumunun Değerlendirilmesi. Dinlenme durumunun değerlendirilmesi. Nabız ve Kan Basıncı. Nabız. Nabız

Transkript

1 Dinlenme Durumunun Değerlendirilmesi Dinlenme durumunun değerlendirilmesi ve Kan Basıncı Kalp solunum sistemi fonksiyonunun dinlenme durumundaki değerlendirilmesi işlevi sırtüstü yatarken, otururken ve ayakta dururken alınan nabız ve kan basıncı ölçümlerini içerir. Egzersiz programına başlamadan önce hekimin ve egzersiz teknisyeninin bu ölçüleri alması ve programı bu değerlere göre düzenlemesi gerekir Dinlenme nabzı alınmadan önce 5-10 dakika süreyle yatar durumda ya da oturur durumda dinlenme verilmelidir. Egzersiz programı hazırlarken, submaksimal test için hedef nabız sayısına gerek vardır. dinleyerek, el ile ve elektrokardiyografi ile ölçülebilir. Dinleme Nabzı steteskopla ölçmek için aracın çan kısmı sternumun sol tarafında 3. Interkostal bölgesine uygulanır. Kalp sesi 10, 15, 30, veya 60 saniye süreyle sayılır. bir dakikadan kısa süreyle sayıldığında ; 6 saniye 10 ile, 10 saniye 6 ile, 15 saniye 4 ile 30 saniye 2 ile çarpılarak dakika nabız sayısına çevrilmelidir. 1

2 El ile : Kolda biseps braşinin arkasında aksillanın alt tarafından, Karotid arterden (larinksin yanlarından), Radial arterden (elbileğinin başparmak tabanının anterio lateral bölgesinden), Temporal arterden (temporalde saç çizgisi üzerinden) El ile nabız alınırken aşağıdaki kurallara uyulmalıdır. Orta ve işaret parmağınızı kullanınız. Baş parmağınızı kullanmayınız. Çünkü, baş parmağın da nabzı olduğundan yanlış saymaya neden olabilir. Karotid arterden nabız alınacaksa, bu alana çok baskı yapılmamalıdır. Karotid arterdeki baroresöptörler bu basıncı algılayarak refleks olarak nabzı yavaşlatırlar. Kronometreyi nabız atımı ile birlikte çalıştırın. İlk atımı 0 olarak sayın. Sayıma belirlenmiş sürelerde (6, 10, 15, 30,60) veya atım sayısında devam edin. nasıl etkilenir Kan basıncı(kb) nabız; ısı, kaygı, stres, yemek, sigara içmek, kahve ve diğer kafeinli içecekleri içmekle etkilenebilir, günün belirli zamanlarına göre bedenin değişik durumlarına göre (yatma, oturma, ayakta durma) değişiklik gösterebilir. Ortalama nabız, dinlenme durumunda arasındadır. Dinlenme durumunda bayanların ortalama nabzı erkeklerden 7-10 atım kadar yüksektir. yüksek düzeyde kondisyonlu dayanıklılık sporcularında olarak bildirilmiştir. zayıf antrenmansız sedanter bireylerin nabızları 100 ve üzerinde olabilir. <60 nabız = brakardi (yavaş) nabız = normal >100 nabız = taşikardi (hızlı) Hücrelere oksijen taşımak için sürekli kan akımı gereklidir. Arterler kan basıncını ortalama 90 mm civarında sürdürür. Böylece kanın arterlerden kapilerlere itilmesine yardım eder. Kapiler kandaki Oksijen hücrelere transfer olur. 2

3 Sistol ve Diastol Sistol ve Diastol Sistol ve diastol arasındaki arter dalgalanmasıdır. Sistolde, kalpten pompalanan kan arteriyel sistemdeki basıncı arttırır. Basınç arttıkça arterlerdeki elastik duvarlar genişler. Bu durum arterde nabız olarak hissedilir. Diastol, elastik arterlerin kanı kapillere güçlü biçimde itmesi sonrası arterlerin basınç sonrası durumuna dönmesi Minimum diastolik basınç mm Maksimum sistolik basınç mm Arteriel Sistol ve diastol Arteeriyel kan basıncı değişimleri grafiği mm nin altına çok fazla düşmemek üzere arterlerde her zaman bir basınç vardır 3

4 Kan Basıncı Formülü Kan basıncı kardiak verim (KV) ve sistemik vasküler dirence (SVD) bağlıdır. KB = KV x SVD* Kardiak verim kalp atım hızı ve atım volümü çarpımına eşittir KV = KAH x AV* *SVD = total arterlerdeki kan akımının direnci *AV = kalpten her bir atım devresinde pompalanan kan miktarı Kan basıncının kontrolü Vasoconstriction İnsan bedeni arterlerdeki basınç düştüğünde süratle tepki verir. Bu çabuk tepki kardiak verimin ve sistemik vasküler direncin artması biçiminde gerçekleşir. Sempatik aktivite damarların büzülmesine (vasoconstriction) neden olur. Böylece kalp atım volümü artar. 4

5 Kan basıncının kontrolü Diğer açıdan Sempatik aktivite kalp atım hızı ve atım volümünde artışa neden olur. Böylece kardiak çıktı (verim) artış görülür. KV = HR x SV Sistemik vasküler direnç (SVD) ve KV artarken kan basıncı da artmış olur. KB = KV x SVR Balonunuz basınç kaybediyorsa yapabileceğiniz 2 aktivite var 1. balona daha çok hava üflemek (artış KV) 2. Daha az hava çıkması için balonun bir tarafını sıkıştırmak (artış SVD) Baroreseptörler Kan basıncının düştüğü nasıl algılanır? Aort ve karotid arteriel baroreceptorleri Kan Basıcının (KB)düşüşünü saptar. Beyinde Stem medulladaki merkeze sinyal gönderirler Medulla sempatik sinirler yoluyla arteriollere ve kalbe sinyal gönderererek SVD ve KV nin artmasını sağlarlar. Manşon ölçüleri Kol çevresi (cm) Manşon tipi Manşon ölçüsü (cm) Uzunluk Genişlik Üst kol Uyluk Çocuk Yetişkin Large Yetişkin Uyluk veya

6 İstirahat kan basıncı (mm) Erkek Kadın Kategori (yüzdelik) SKB DKB SKB DKB SKB DKB SKB DKB Ortalamadan çok düşük (> 90) Ortalamadan düşük(70 90) < 110 < 70 < 108 < 70 < 99 < 63 < 100 < Ortalama(30 70) Ortalamadan yüksek(10 30) Ortalamadan çok yüksek(< 10) > 140 > 90 > 140 > 92 > 130 > 82 > 130 > 90 Kaynak: Based on data from Pollock, Wilmore, & Fox (1978). Kan basıncı ölçütleri ve öneriler Ölçüt Kategori Sistolik Diastolik Öneri Normal < 120 mm < 80 mm 2 yılda bir kontrol Prehypertension Yüksek tansiyon - düzey1 Yüksek tansiyon - düzey mm mm 160 mm mm mm > 100 (mm ) Her yıl kontrol(eğer SB ve DB kategorileri farklı ise daha kısa sürelerde kontrol) 2 ayda bir kontrol 1 ay içinde nedenleri araştırmalı. Bu derece yüksek tansiyonlular için (> 180/110 mm )1 hafta içinde değerlendirilmeli klinik durumlara ve komplikasyonlara göre ve derhal tedavisiyle ilgili girişimlerde Kaynak: Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, bulunulmalıdır. and Treatment of High Blood Pressure (2003). Egzersizde kan basıncı ve nabız Egzersizde birim zamanda iş yükü arttıkça Kalp atım hızı? Sistolik Kan basıncı? Diastolik Kan basıncı? 6