ÖZET...3 DÜNYA EKONOMISINE GENEL BIR BAKIŞ...9 TÜRKIYE NIN HALI İHRACATI...26 TOPLAM HALI İHRACATIMIZIN ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI...

Transkript

1 HALI SEKTÖRÜNÜN 2010 OCAK-HAZİRAN İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ ARGE ve MEVZUAT ŞUBESİ TEMMUZ 2010

2 ÖZET...3 DÜNYA EKONOMISINE GENEL BIR BAKIŞ...9 TÜRKIYE NIN HALI İHRACATI...26 TOPLAM HALI İHRACATIMIZIN ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI...30 HALI İHRACATIMIZDA MAKINA HALISI VE EL HALISININ PAYI...32 MAKINA HALISI İHRACATIMIZIN ÜLKE GRUPLARI İTIBARIYLE DEĞERLENDIRMESI...33 MAKINA HALISI İHRACATIMIZIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI...35 Ortadoğu Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Avrupa Birliği Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Eski S.S.C.B. Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Diğer O.E.C.D. Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Afrika Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Diğer Avrupa Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Diğer Asya Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Serbest Bölgelere Makina Halısı İhracatımız EL HALISI İHRACATIMIZIN ÜLKE GRUPLARI İTIBARIYLE DEĞERLENDIRILMESI...45 EL HALISI İHRACATIMIZIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI...47 Avrupa Birliği Ülkelerine El Halısı İhracatımız Diğer OECD Ülkelerine El Halısı İhracatımız Ortadoğu Ülkelerine El Halısı İhracatımız Eski S.S.C.B. Ülkelerine El Halısı İhracatımız Afrika Ülkelerine El Halısı İhracatımız un ilk yarısında Cezayir, 306 bin dolarlık ihracat değeri ve % 0,4 lük payıyla ikinci büyük pazarımızdır. Bir önceki yılın ilk altı ayında Cezayir e yapılan el halısı ihracatı altı bin dolar ile sınırlıydı Diğer Asya Ülkelerine El Halısı İhracatımız Serbest Bölgelere El Halısı İhracatımız EKLER : İHRACAT KAYIT RAKAMLARI

3 ÖZET Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler Küresel kriz sonrası iyileşme sürecine girilen yeni dönemde, özellikle gelişmiş ülkelerde kamu borçlarıyla beraber bütçe açıkları kısa ve orta vadede hükümetlerin gündemlerinde yer alacak en önemli sorun olarak gözükmektedir. Kamu borçluluk oranının yüksek olması nedeni ile, başta Avrupa olmak üzere ABD de alınan kamusal tasarruf önlemleri bu bölgelerin büyümelerinden, ihracatlarındaki artışa, paralarının değerinden, yatırım harcamalarına uzanan geniş bir makroekonomik perspektive etkide bulunmaktadır. IMF nin 2010 yılı Nisan ayında yayınladığı Dünyanın Ekonomik Görünümü raporuna göre küresel toparlanma süreci beklenenden daha iyi bir biçimde gelişmektedir. Buna göre, IMF 2010 yılında dünya ekonomisinde %4,2 büyüme öngörmektedir. Söz konusu oran kuruluşun Ocak ayında yaptığı tahminden %0,3 oranında fazladır. Öte yandan 2011 için büyüme tahmini %4,3 olmakla beraber Ocak ayındaki tahminle aynıdır. Dünya Ticaret Örgütü, 2010 yılı ilk çeyreğinde dünya ticaretinin geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %25 oranında büyüme gösterdiğini açıklamıştır. İlk çeyrekte küresel ihracat %27, ithalat ise %24 artış göstermiştir yılının son çeyreğiyle kıyaslandığında ise küresel ihracatta %3, ithalatta ise %2 düşüş kaydedilmiştir yılı dördüncü çeyreğinde resesyondan çıkan Türkiye ekonomisinde 2010 yılının birinci çeyreğinde Gayri Safi Yurtiçi Hasıla bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla %11.7 lik artış göstererek Milyon TL olmuştur. Söz konusu büyüme oranıyla Türkiye, 31 üyeli OECD'nin en hızlı büyüyen ülkesi olurken, dünyada önde gelen sanayileşmiş ve gelişmekte olan ülkelerin oluşturduğu G-20'de ise ikinci sırada yer almıştır. Bununla beraber, ekonomistler, 2010 yılı ilk çeyrek büyüme oranının 2009 un ilk çeyreğinde kaydedilen -%14.5 büyüme oranı baz alınarak hesaplandığı için yüksek çıktığını belirtmektedir. Türkiye İhracatçılar Meclisi kayıt rakamlarına göre, Türkiye nin 2010 yılı Haziran ayı ihracatı, geçen yılın aynı dönemine oranla %13,2 artışla 9,2 milyar dolara yükselmiştir yılı Ocak-Haziran döneminde ise Türkiye nin ihracatı %21,6 artışla 53,3 milyar dolara yükselmiştir. 3

4 2010 yılı Ocak- Haziran döneminde, halı ihracatı ise bir önceki yıla göre % 19,7 artış göstererek 553,5 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Ocak Haziran 2010 döneminde ise el halısı ihracatında kaydedilen artış oranı % 40,3 olurken ihracat değeri 29,2 milyon dolar olmuştur. Öte yandan Ocak Haziran 2010 döneminde makina halısı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 24,7 oranında artmış ve 231,9 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Belli Başlı Pazarlarda Halı İhracatındaki Gelişmeler 2010 yılına iyi başlayan ülkemiz halı ihracatı, yılın ilk yarısının sonunda bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 19,7 oranında artarak 553,5 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Haziran ayına ait aylık halı ihracat değeri 97,1 milyon dolar olarak kaydedilerek 2009 yılı Haziran ayına kıyasla % 11,4 oranında artmıştır Ocak Haziran döneminde el halısı ihracatında % 35,6 artış meydana gelmiş olup ihracat değeri ise 71,7 milyon dolar olmuştur yılı Haziran ayında el halısı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre % 22,2 oranında artarak 12,6 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Öte yandan Ocak Haziran 2010 döneminde makina halısı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 17,7 oranında artmış ve 481,8 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Bu yılın Haziran ayında 84,4 milyon dolarlık makina halısı ihraç edilmişken, kaydedilen ihracat artış oranı % 9,9 olmuştur. Türkiye nin halı ihracatında % 13,3 lük payıyla en büyük ihracat pazarı konumunda olan S.Arabistan a 2010 yılının Ocak Haziran döneminde gerçekleştirilen ihracat bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 4,6 oranında artarak 73,5 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Anılan dönemde, ikinci büyük pazarımız konumundaki ABD ye halı ihracatımız % 78,9 oranında artarak 59,2 milyon dolara ulaşmıştır. Kaydedilen bu ihracat değeri ile ABD nin toplam halı ihracatı içerisindeki payı % 10,7 olmuştur yılının Ocak Haziran döneminde en büyük üçüncü ihracat pazarımız konumundaki Almanya ya yönelik halı ihracatımız 2010 un ilk yarısının sonunda bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 19,5 oranında artmış ve 37,4 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Bu ihracat değeri ile Almanya nın toplam halı ihracatımız içerisindeki payı % 6,8 olarak hesaplanmaktadır. 4

5 2009 yılı boyunca ihracatımızın sürekli bir biçimde arttığı Irak a yönelik ihracatımız, 2010 yılının ilk yarısı boyunca düşmüştür. Ülkemizden Irak a halı ihracatı, 2010 Ocak Haziran döneminde 2009 yılının aynı dönemine kıyasla % 34,5 oranında azalarak 21,6 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Irak ın 2010 un ilk yarısı itibariyle ülkemiz toplam halı ihracatı içerisindeki payı % 3,9 olarak hesaplanmakta olup, Irak, bu dönemde ihracat pazarlarımız arasında dördüncü sırada yer almıştır. Irak, aynı zamanda ilk on ülke arasında Ocak Haziran 2010 döneminde halı ihracatımızın en çok azaldığı ülke olmuştur. Halı ihracatımızda 2010 Ocak Haziran dönemine ait veriler incelendiğinde ilk on pazar içerisinde yer alan ülkelerden Irak ve Polonya dışındaki sekiz ülkeye yönelik ihracatımızın % 4,6 ile % 506,1 arasında değişen oranlarda arttığı anlaşılmaktadır. EN ÇOK HALI İHRACATI YAPILAN ÜLKELER Birim: $ ÜLKELER PAY DEĞİŞİM OCAK - HAZİRAN OCAK - HAZİRAN % % S.ARABİSTAN ,3 4,6 ABD ,7 78,9 ALMANYA ,8 19,5 IRAK ,9-34,5 KAZAKİSTAN ,0 126,3 POLONYA ,8-1,0 İNGİLTERE ,8 23,0 MISIR ,6 41,3 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ ,5 21,1 AVUSTURYA ,4 506,1 İLK 10 ÜLKENİN TOPLAM İHRACATI ,6 23,6 TÜRKİYE TOPLAM HALI İHRACATI ,0 19,7 Yukarıdaki tabloda, ülkemizin halı ihracatında ilk on pazara ilişkin gelişmeler yer almaktadır. Ocak Haziran 2010 döneminde halı ihracatındaki ilk 10 pazarımız arasında ihracatımızın en yüksek oranda arttığı ülke, ihracatımızın bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 506,1 oranında artarak yaklaşık 2,2 milyon dolardan 13,2 milyon dolara yükseldiği Avusturya olmuştur. Halı ihracatımızın önemli oranda arttığı diğer ülkeler olarak ise, % 126,3 oranında ihracat artışının kaydedildiği Kazakistan ve % 78,9 luk ihracat artışının gerçekleştiği ABD öne çıkmaktadır. 5

6 El Halısı Pazarlarımızdaki Gelişmeler Ocak Haziran 2010 döneminde el halısı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 35,6 oranında artarak yaklaşık 71,7 milyon dolar olmuştur. Bu dönemde el halısı ihracatımızda en önemli ülkeler Avusturya, ABD, Japonya, Fransa ve Çek Cumhuriyeti olarak sıralanmaktadır. Ocak Haziran 2010 dönemi itibariyle en önemli el halısı ihracat pazarımız olan Avusturya ya ihracat % 2788,1 oranında artarak 403 bin dolardan 11,6 milyon dolara çıkmıştır. Bu ihracat değeri ile Avusturya nın el halısı ihracatımızdaki payı % 16,2 olarak hesaplanmaktadır Ocak Haziran döneminde el halısı ihracatımızda ilk 10 pazar arasında yer alan ülkelerin tamamına yönelik ihracatımız % 23,5 ile %32.964,3 arasında değişen oranlarda artmıştır. Ülkemiz için ihracat pazar büyüklüğü sıralamasında Avusturya nın ardından ABD gelmektedir. El halısı ihracat pazarlarımız arasında geleneksel olarak önemli bir konumu olan ABD ye yönelik ihracatımız 2010 Ocak Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 23,5 oranında artmış ve 10,5 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. ABD nin toplam el halısı ihracatımız içerisindeki payı % 14,6 olarak hesaplanmaktadır. Japonya ya yönelik ihracat 2010 un ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 57 oranında artarak 7,9 milyon dolar olarak kaydedilmiş olup Japonya nın el halısı ihracatımız içerisindeki payı % 11 olmuştur. Söz konusu değerlerle Japonya, en önemli el halısı ihracat pazarlarımız arasında üçüncü sırada yer almıştır. El halısı ihracatımızda dördüncü büyük pazar olarak sıralanan Fransa ya el halısı ihracatı bir önceki senenin aynı dönemine kıyasla % 1384,5 oranında artarak 528 bin dolardan 7,8 milyon dolara yükselmiştir. Fransa nın Türkiye nin toplam el halısı ihracatı içerisindeki payı ise % 10,9 olarak hesaplanmıştır yılının ilk altı ayında sadece 19 bin dolarlık el halısı ihracatı yapılan Çek Cumhuriyeti ne bu yılın aynı döneminde ihracatımız % 29252,6 gibi çok yüksek bir oranda artarak 5,6 milyon dolara fırlamıştır. Çek Cumhuriyeti nin el halısı ihracat 6

7 pazarlarımız arasındaki payı % 7,8 olarak hesaplanmakta olup, beşinci büyük el halısı ihracat pazarımız olarak konumlanmaktadır. EN ÇOK EL HALISI İHRACATI YAPILAN ÜLKELER Birim: $ ÜLKELER PAY % DEĞİŞİM OCAK - HAZİRAN OCAK - HAZİRAN % AVUSTURYA ,2 2788,1 ABD ,6 23,5 JAPONYA ,0 57,0 FRANSA ,9 1384,5 ÇEK CUMHURİYETİ , ,6 BELÇİKA ,5 247,5 LİTVANYA , ,3 İTALYA ,8 139,3 ALMANYA ,2 87,1 İSVİÇRE ,0 119,9 İLK 10 ÜLKENİN TOPLAM İHRACATI ,7 217,6 TÜRKİYE TOPLAM HALI İHRACATI ,0 35,6 Ocak Haziran 2010 döneminde Litvanya, % ,3 oranındaki ihracat artış oranı ile bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla ülkemizin el halısı ihracatının en çok arttığı ülke olmuştur. Makina Halısı Pazarlarımızdaki Gelişmeler 2010 yılının ilk yarısı sonunda makina halısı ihracatımız 2009 yılının aynı dönemine kıyasla % 17,7 oranında artarak 481,8 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Anılan dönemde, makina halısı ihracatımızda en büyük paya sahip olan ülke olarak 73,4 milyon dolarlık ihracat ve % 15,2 lik payıyla S.Arabistan öne çıkmaktadır. Suudi Arabistan a yapılan ihracat Ocak Haziran 2010 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 4,6 oranında artmıştır. S.Arabistan ın ardından 48,7 milyon dolarlık ihracat ve % 10,1 lik pay ile ABD sıralanmaktadır. Anılan dönemde ABD ye yönelik makina halısı ihracatı % 98 oranında artmıştır yılı Haziran ayı sonu itibariyle makina halısı ihracat pazarlarımız arasında en büyük üçüncü ülke ise 35,8 milyon dolarlık ihracat ve % 7,4 lük payıyla Almanya olmuştur. Bu dönemde Almanya ya yönelik makina halısı ihracatımız bir önceki yıla kıyasla % 17,6 oranında artmıştır. 7

8 Ocak Haziran 2010 döneminde en fazla makina halısı ihraç edilen ilk 10 pazarın içerisinde Irak a ve Polonya ya yönelik ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla sırasıyla % 36 ve % 1 oranlarında azalmış, kalan sekiz ülkeye yönelik ihracat ise % 4,6 ile % 127,9 arasında değişen oranlarda artmıştır. Birim: $ EN ÇOK MAKİNA HALISI İHRACATI YAPILAN ÜLKELER ÜLKELER 2009 OCAK - HAZİRAN 2010 OCAK - HAZİRAN PAY % DEĞİŞİM % S.ARABİSTAN ,2 4,6 ABD ,1 98,0 ALMANYA ,4 17,6 IRAK ,3-36,0 KAZAKİSTAN ,4 127,9 POLONYA ,2-1,0 İNGİLTERE ,1 22,8 MISIR ,0 41,5 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ ,8 20,2 İRAN ,7 108,4 İLK 10 ÜLKENİN TOPLAM İHRACATI ,3 20,9 TÜRKİYE TOPLAM MAKİNE HALISI İHRACATI ,0 17,7 Haziran ayı sonu itibariyle makine halısı ihracatımızda en yüksek artışın kaydedildiği ülke, bir önceki seneye kıyasla ihracatımızın % 127,9 oranında artarak 16,4 milyon dolara ulaştığı Kazakistan olmuştur. 8

9 HALI SEKTÖRÜNÜN 2010 OCAK HAZİRAN İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ Dünya Ekonomisine Genel Bir Bakış Dünya Ekonomisi Toparlanmayı Sürdürüyor Küresel kriz sonrası iyileşme sürecine girilen yeni dönemde, özellikle gelişmiş ülkelerde kamu borçlarıyla beraber bütçe açıkları kısa ve orta vadede hükümetlerin gündemlerinde yer alacak en önemli sorun olarak gözükmektedir. Kamu borçluluk oranının yüksek olması nedeni ile, başta Avrupa olmak üzere ABD de alınan kamusal tasarruf önlemleri bu bölgelerin büyümelerinden, ihracatlarındaki artışa, paralarının değerinden, yatırım harcamalarına uzanan geniş bir makroekonomik perspektife etkide bulunmaktadır. Ayrıca, alınan bu tasarruf önlemleri, söz konusu ülke pazarlarını daraltıcı bir etki yaratmakla birlikte, bu pazarlardaki talebin daha ucuz fiyatlı ürünlere kayabileceği, dolayısıyla Çin, Brezilya, Hindistan ve Güney Afrika gibi gelişmekte olan ve büyük ölçekli ekonomilere sahip ülkelerin büyümelerinde de avantaj sağlayacağı öne sürülmektedir. IMF nin 2010 yılı Nisan ayında yayınladığı Dünyanın Ekonomik Görünümü raporuna göre küresel toparlanma süreci beklenenden daha iyi bir biçimde gelişmektedir. Buna göre, IMF 2010 yılında dünya ekonomisinde %4,2 büyüme öngörmektedir. Söz konusu oran kuruluşun Ocak ayında yaptığı tahminden %0,3 oranında fazladır. Öte yandan 2011 için büyüme tahmini %4,3 olmakla beraber Ocak ayındaki tahminle aynıdır. IMF ye göre küresel ekonomideki toparlanmaya karşın dünyanın zengin ülkelerinde kamu borçlarının artışı sürmektedir. IMF kamu maliyesine ilişkin yayınladığı bir raporda söz konusu ülkelerin borç sorununu aşmaları için gümrük ve katma değer vergilerini artırmalarını önermektedir. Rapora göre, 2009 yılında küresel mali açık %6,7 düşüş gösterirken bu oran 2010 yılı için daha düşük bir düzeyde, %6 oranında gerileyecektir. IMF mali istikrarın sağlanmadığı ülkelerde yüksek oranda kamu borçluluğunun ekonomik büyüme üzerinde baskı yaratacağını belirtmektedir. 9

10 OECD nin Mayıs ayında yayınlanan Dünyanın Ekonomik Görünümü başlıklı raporuna göre OECD ülke ekonomileri beklenenden daha iyi bir performans göstermekle beraber, borçlanma ve yükselmekte olan ülke ekonomilerinde gözlenen aşırı ısınma iktisadi canlanmaya karşı risk doğurmaktadır. OECD tarafından ABD de GSYH nın 2010 yılında %3,2, 2011 de %3,2 artışı öngörülürken aynı yıllar için Euro bölgesinde sırasıyla %1,2 ve %1,8, Japonya da ise %3 ve %2 oranlarında büyüme tahmin edilmiştir. OECD nin aynı raporuna göre Euro bölgesinde işsizlik oranı hem 2010 hem de 2011 de %10,1, Japonya da ise aynı yıllar için sırasıyla %4,9 ve %4,7 olarak öngörülmüştür. Öte yandan ABD de 2010 yılında %9,7 yi bulması öngörülen işsizlik oranı, 2011 de ekonominin toparlanmasıyla beraber önemli bir oranda düşüş göstererek %8,9 a gerileyeceği tahmin edilmiştir. Dünya Ticaret Örgütü, 2010 yılı ilk çeyreğinde dünya ticaretinin geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %25 oranında büyüme gösterdiğini açıklamıştır. İlk çeyrekte küresel ihracat %27, ithalat ise %24 artış göstermiştir yılının son çeyreğiyle kıyaslandığında ise küresel ihracatta %3, ithalatta ise %2 düşüş kaydedilmiştir. Dünya Bankası tarafından hazırlanan ve Mayıs ayında açıklanan bir rapora göre ise 2010 yılında, hem yeni ticaret önlemi soruşturmalarının hem de sonuçlanan soruşturmalar sonucu ülkelerin aldıkları önlemlerin sayısı önemli ölçüde gerilemiştir. Dünya Bankası nın bu rapora göre 2010 yılının ilk çeyreğinde, soruşturma sonucu alınan ithalatı kısıtlayıcı önlemlerin sayısında %51,1 oranında gerileme kaydedilmiştir. Gelişmekte olan ülkelerin uygulamaya başladığı ticareti kısıtlayıcı önlemlerin oranı %75 olarak gerçekleşirken, en fazla önlem menşe bazında %81,8 ile Çin e karşı ve sektör bazında ise %50 ile demir ve çelik sektöründe alınmıştır un ilk aylarında emtia fiyatlarında sıçrama yaşanmış, petrolün varili 80 dolara dek yükselmiştir. Son bir kaç ayda ise emtia fiyatları düşme eğilimine girmiştir. Avrupa da yaşanmakta olan borç sorununun küresel ekonomik büyüme üzerindeki etkisi üzerine doğan kaygılar ve Çin in ev fiyatlarını düşürme yönündeki baskısı emtia fiyatlarının düşmesine yol açmıştır. Nisan ayında varili 85 doların üzerine çıkan ham petrolün fiyatı söz konusu gelişmelere paralel olarak Haziran ayında 71 dolara kadar gerilemiştir. 10

11 Söz konusu dönemde, emtia fiyatlarındaki artışa paralel olarak sektörümüzün en önemli hammaddesi pamukta da önemli oranda fiyat artışları olmuştur. ABD Ekonomisinde Sürdürülebilir Büyüme Sürecine Girdi ABD ekonomisi 2009 un üçüncü ve dördüncü çeyreklerinde kaydedilen pozitif büyümeden sonra 2010 un ilk çeyreğinde %3 oranında büyüme göstermiştir. Böylelikle ABD ekonomisinin sürdürülebilir bir büyüme sürecine girdiği söylenebilir. Nitekim Amerikan Merkez Bankası (FED) ABD nin 2010 yılı GSYH tahmininde artışa giderek %3,45 oranında büyüme öngörmüştür. FED in Ocak ayında yaptığı büyüme tahmini %3,15 olmakla beraber söz konusu artış ABD de iktisadi toparlanmanın güç kazandığına ilişkin önemli bir gösterge olarak yorumlanmaktadır. OECD nin 2010 yılında ABD için %3,2 oranında büyüme öngörüsü de bu göstergeyi doğrular niteliktedir. ABD Merkez Bankası ülkede yıl sonunda işsizliğin %9,3 oranında gerçekleşeceğini, çekirdek enflasyonun ise %1,05 artış göstereceğini öngörmüştür. Öte yandan, FED uzunca bir süre boyunca faiz oranlarını son derece düşük bir düzeyde tutacağını açıklamıştır. Amerikan Merkez Bankası başkanı Ben Bernanke basına verdiği bir demeçte Amerikan ekonomisinin önündeki birkaç çeyrekte iş dünyasının ve tüketicilerin daha fazla harcama yapmasıyla ılımlı toparlanma sürecini sürdüreceğini öngörmüştür. Bernanke ye göre ABD ekonomisinde sürekli hale gelen yüksek işsizlik, gayrimenkul pazarındaki talep düşüklüğü ve açık veren devlet bütçesi-yerel bütçeler toparlanmaya karşı baskı oluşturmaktadır. Amerikan Ticaret Bakanlığı verilerine göre ABD nin Nisan ayında ihracatı 148,8 milyar dolar, ithalatı ise 189,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Böylece ABD Nisan ayında 40,3 milyar dolarlık dış ticaret açığı vermiştir. Mart ayındaki açık ise 40 milyar dolardır. Ülkenin Nisan ayı ihracatı Mart ayına göre 1 milyar dolar, ithalatı ise bir önceki aya göre 0,8 milyar dolar değerinde düşüktür. ABD de 2010 yılı ilk çeyreğinde %9,7 olan işsizlik oranı Mayıs ayında aynı düzeyi koruyarak değişmemiştir. Mayıs ayı itibariyle ABD de işsiz sayısı 15 milyondur. ABD genelinde perakende satışlar 2010 yılı Mayıs ayında Nisan ayına göre %1,2 düşerken, geçen yılın aynı dönemine göre ise %6,9 yükselmiştir Mart ayından Mayıs ayına kadar olan 3 aylık dönemde perakende satışlarda bir önceki 11

12 yılın aynı dönemine göre %8,1 artış kaydedilmiştir. Öte yandan, ülke genelinde Ocak-Mayıs döneminde hazırgiyim ve aksesuar perakende satışları ise geçen yılın aynı dönemine göre %4,7 artmış bulunmaktadır. Çalışma Bakanlığı verilerine göre, Mayıs ayında tüketici fiyatları %0,2 düşmüştür. Ülkede tüketici fiyatları Nisan ayının ardından Mayıs ayında da gerilemiştir. Nisan ayında % 0,1 gerileyen tüketici fiyatları Mayıs ta %0,2 düşüş kaydetmiştir. ABD nin önde gelen mağaza zincirlerinin yılın ilk çeyreğine ilişkin olarak açıkladıkları verilere göre, Amerikalı tüketicilerin moda, el çantası ve erkek giyimine daha fazla harcama yaptıkları, fakat harcamalar konusunda daha dikkatli davrandıkları anlaşılmaktadır. ABD Hazine Bakanlığı nın aylık bütçe raporunda, Mayıs ayı federal bütçe açığının geçen yılın aynı aya göre %28,3 azalmıştır. Ekim ayında başlayan bütçe yılının ilk sekiz ayı ele alındığında ise federal bütçe açığı geçen yılın aynı dönemine göre %5,7 azalsa da, yıl genelinde açığın rekor kırması beklenmektedir. Ekonomistler, 2010 yılı için bütçe açığının 1,3 trilyon doları bulacağını tahmin etmektedir yılında ABD'de federal bütçe açığı 1,4 trilyon dolardı. Bütçe açığının artmasında, finansal sistemi istikrara kavuşturmak için yapılan dev bütçe harcamalarının etkisi bulunmaktadır. Avrupa Birliği nden 750 Milyar Euroluk Koruma Paketi 2010 yılının ilk yarısının ekonomi gündeminin başında başta Yunanistan olmak üzere bazı AB ülkelerinin borçluluk sorunları yer almıştır. Borcun büyük bir bölümü 1,5 trilyon Euro ile (2009 sonu itibariyle) ve ülke GSYH sına oranı %142 yle İspanya ya aittir. Yunanistan ın 338 milyar euroluk, GSYH sının yine %142 sine denk gelen borcu bulunmaktadır. Portekiz in 333 milyar euroluk toplam borcu olmakla beraber GSYH sının iki katına (%200) eşittir. Bu yüksek borç tutarları toplamda Euro bölgesinin GSYH sının %22 sine denk gelmektedir. Söz konusu borçların ödenmemesi veya geç ödenmesi durumunda küresel ekonomi ve finansal sistem büyük darbe alacaktır. Sorunlara çözüm amacıyla, Avrupa Birliği ülkeleri Maliye Bakanları, Mayıs ayında Euro Bölgesi'nde zorda kalan ekonomilere destek sağlamayı amaçlayan koruma paketinin 750 milyar Euroya çıkarılması konusunda anlaşmıştır. Acil yardım 12

13 paketine Avrupa Komisyonu'nun 60 milyar euro, Euro Bölgesi ülkelerinin 440 milyar euro ve IMF'nin 250 milyar euro katkıda bulunması öngörülmüştür. Mali sorunlarıyla Avrupa da ekonominin gündemine oturan Yunanistan, IMF, AB Komisyonu ve Avrupa Merkez Bankası yla varılan anlaşmaya göre ekonomisinin istikrara kavuşturulması amacıyla 110 milyar euroluk mali yardımdan yararlanacaktır. Ayrıca, AB ülkeleri ekonomilerinde ortaya çıkan sorunlar sonucunda birçok ülke tarafından çeşitli tasarruf önlemleri uygulamaya konulmuştur. Bazı ekonomistlere göre Avrupa da uygulanmakta olan tasarruf önlemleri ve istikrar paketlerinin borç sorununun ötelenmesinden başka bir işlevi yoktur. Borç sorunu çözülmeden Euro bölgesi ve Euro nun geleceği hakkında iyimser yargılarda bulunmak ise olanaklı değildir. AB ekonomilerinde ortaya çıkan sorunlar dönemsel ekonomik göstergelere de yansımaya başlamış yılın ilk aylarında daha olumlu bir görünüm söz konusuyken son aylarda ekonomik görünümde bozulma eğiliminin işaretleri görülmeye başlamıştır yılı ilk çeyreğinde hem Euro bölgesinde hem de AB-27 ülkelerinde GSYH önceki çeyreğe göre %0,2 artış göstermiştir yılının ilk çeyreğine göre artış oranları ise sırasıyla %0,6 ve %0,5 olarak gerçekleşmiştir. Avrupa da büyüme oranının düşük kalmasında en önemli neden olarak bölgede karşılaşılan son 12 yılın en yüksek işsizlik oranının iç talepte yarattığı daralma gösterilmektedir. Öte yandan, yıl başından itibaren Euro unun Dolar karşısında değer kaybetmesiyle Avrupa ülkelerinin ihracatlarında görülen artış, AB Komisyonu nun Euro bölgesi büyüme öngörüsünü 2010 yılı için %0,9 a ve 2011 için %1,5 e yükseltmesine yol açmıştır. OECD ise Mayıs ayında yayınladığı raporda Euro bölgesinin 2010 da %1, de ise %1,8 büyüyeceğini öngörmüştür. Eurostat verilerine göre 2010 yılı Nisan ayında Euro bölgesinde sanayi üretimi Mart ayına göre %0,8, AB-27 ülkelerinde ise %0,5 artış göstermiştir yılı Nisan ayında 2009 un aynı ayına kıyasla sanayi üretimi Euro bölgesinde %9,5, AB-27 ülkelerinde ise %7,8 gibi yüksek oranlarda artmıştır. 13

14 AB-27 ülkelerinde Nisan ayında sanayi üretimi bir önceki aya göre 12 ülkede artarken, 9 ülkede düşmüş, 6 ülkede ise herhangi bir değişme yaşanmamıştır. Nisan ayında en yüksek sanayi üretimi artışları Litvanya (+6.0%), Estonya (+2.4%) ve Danimarka da (+2.2%) gerçekleşmiş, en yüksek düşüşler ise İrlanda (-10.9%), Portekiz (-4.4%) ve Yunanistan da (-3.4%) kaydedilmiştir. Eurostat verilerine göre Euro bölgesinde 2010 yılı Nisan ayında işsizlik oranı %10,1 dir. Söz konusu oran 2009 yılında %9,2 ydi. AB-27 ülkelerinde ise aynı oran 2010 yılı Nisan ayında %9,7, 2009 un Nisan ında ise %8,7 dir. Eurostat tahminine göre AB-27 ülkelerinde toplam 23,3 milyon insan işsizken bu sayının 15,9 milyonu Euro bölgesi işsizlerinden oluşmaktadır. Geçtiğimiz yılın Nisan ayına göre işsiz sayısı AB-27 ülkelerinde 2,4 milyon, Euro bölgesinde ise 1,3 milyon artış göstermiştir. Eurostat a göre 2010 yılı Mayıs ayında perakende ticaret Nisan ayına göre Euro bölgesinde %0,2, AB-27 ülkelerinde ise %0,4 artış göstermiştir. Söz konusu oran Nisan ayında ise Euro bölgesinde %0,9 AB-27 ülkelerinde ise %1 düşüş göstermiştir. Mayıs ayında bir önceki aya göre toplam perakende ticaret AB ye ülkeler içerisinde 6 ülkede düşerken, 13 ülkede artış yaşanmıştır. En yüksek düşüşler Malta (-%3,8) ve Portekiz de (-%0,8), en yüksek artışlar ise Danimarka (%3,8), Polonya (%3,5) ve Estonya da (%1,7) kaydedilmiştir. Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre toplam perakende ticaret AB ye ülkeler içerisinde 11 ülkede düşerken, 7 ülkede artış yaşanmış, 1 ülkede ise sabit kalmıştır. En yüksek düşüşler Litvanya (-%10,7), Bulgaristan (-%8,7) ve Letonya da (-%8,4), ve en yüksek artışlar Fransa %4,4), İsveç ve İngiltere de ( her ikisi için de %2,3) gözlenmiştir. Almanya Tasarruf Paketini Açıkladı Avrupa Birliği nin en büyük ekonomisi Almanya nın GSYH si, 2010 yılı ilk çeyreğinde bir önceki çeyrek döneme göre %0,2 büyüme oranı kaydetmiştir. Geçen yılın aynı dönemine göre ekonomide büyüme oranı %1,5 tir. OECD ye göre ülkenin GSYH sı 2010 yılında %1,9, 2011 de ise %2,1 büyüyecektir. IMF verilerine göre ise Almanya ekonomisinin 2010 yılı genelinde %1,5 büyümesi öngörülmektedir. 14

15 Almanya da sanayi üretimi geçen yılın aynı dönemine göre 2010 yılı Mart ayında % 9,6, Nisan ayında ise % 13,9 artış gerçekleşmiştir. Sanayi üretimi Nisan ayında bir önceki aya göre ise % 0,8 artmış bulunmaktadır. Almanya İstatistik Ofisi nin verilerine göre, Almanya da işsizlik oranı, 2010 yılı Mayıs ayında %7,7 ye düşmüştür. OECD nin tahminine göre ülkede işsizlik oranı 2010 yılında %7,6 yı, 2011 yılında ise % 8 i bulacaktır. Eurostat verilerine göre Almanya da istihdam 2010 yılı ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre değişmezken, 2009 un aynı dönemine göre ise %0,3 düşüş göstermiştir. Eurostat verilerine göre ülkede 2010 un ilk üç ayında 219 milyar euroluk ihracat yapılmış olup bir önceki yılın aynı dönemine göre ihracatta %10 artış gerçekleşmiştir. Yine yılın ilk çeyreğinde 181,6 milyar euroluk ithalat yapılmış olup 2009 un ilk çeyreğine göre ithalattaki artış %6 dır. Böylece Almanya yılın ilk çeyreğinde 37,4 milyar euroluk dış ticaret fazlası vermiştir. Aynı dönemde en çok dış ticaret fazlası veren ülke olan Hollanda nın 12 milyar Euroluk fazlası göz önünde bulundurulduğunda Almanya nın ihracat gücü ve ihracatın ekonomisindeki önemi daha iyi anlaşılmaktadır. Almanya da perakende satışlar 2010 yılı Mayıs ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %2,4 düşerken, Nisan ayına göre %0,4 artış göstermiştir. OECD verilerine göre Almanya da özel tüketim harcamaları 2009 yılı son çeyrek döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %0,4 oranında azalırken, 2010 yılında %1,4 azalması beklenmektedir. Öte yandan AB ülkelerinde yüksek borç tutarları ve kamu açıklarından kaynaklanan sorunlar çerçevesinde, Almanya tarafından da bir tasarruf önlemleri paketi açıklanmıştır. Almanya Başbakanı Angela Merkel, kabinenin Haziran ayında onayladığı tasarruf paketi ile ilgili olarak Mali geleceğin sağlam bir şekilde ayakta kalabilmesi için 2014 yılına kadar yaklaşık 80 milyar Euro tasarruf edeceğiz. demiştir. Tasarruf tedbirleri ve uygulanacak yeni vergilerle Almanya nın bütçe açığının Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya oranının %3 ün altına çekilmesi hedeflenmektedir. Alman hükümeti 2020 yılından sonra eyaletlerinin bütçe açığı vermesini tamamıyla engellemeyi tasarlamaktadır. 15

16 Alman hükümetinin 2011 den itibaren uygulamaya koymayı tasarladığı bütçe açığını azaltmaya yönelik önlemler arasında 2104 e kadar kamuda çalışan sayısının 15 bin, ordu personelinin ise 40 bin azaltılması yer almaktadır. Ayrıca nükleer santral işleten şirketlerden alınacak yeni vergilerle yılda 2,3 milyar Euroluk kaynak yaratılması hedeflenmektedir. İngiltere Yüksek Bütçe Açığını Kapatmaya Çalışıyor İngiltere de Gayri Safi Yurt İçi Hasıla 2010 un ilk çeyreğinde önceki çeyreğe göre %0,3 büyüme göstermiştir. Yılın ilk çeyreği 2009 un aynı dönemiyle kıyaslandığında ise büyümede %0,2 düşüş kaydedilmiştir. Hatırlanacağı üzere, İngiltere ekonomisi 2009 yılının son çeyreğinde %0,4 büyüme göstererek son 50 yıl içinde yaşadığı en derin resesyondan çıkmıştı. IMF ye göre İngiltere ekonomisinin 2010 yılı genelinde % 1,3 büyümesi beklenmektedir. İngiltere de 2009 yılı sonunda % 7,7 ye ulaşan işsizlik oranı, 2010 yılı Nisan ayında % 7,9 a yükselmiştir. OECD nin tahminine göre ülkede işsizlik oranı 2010 yılında %9,3 ü, 2011 yılında ise %9,5 i bulacaktır. Eurostat verilerine göre İngiltere de istihdam 2010 yılı ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre %0,3, 2009 un aynı dönemine göre ise %1,2 düşüş göstermiştir. Eurostat verilerine göre ülkede 2010 un ilk üç ayında 68,3 milyar euroluk ihracat yapılmış, bir önceki yılın aynı dönemine göre ihracatta %15 artış gerçekleşmiştir. Yine yılın ilk çeyreğinde 93,2 milyar euroluk ithalat yapılmış olup 2009 un ilk çeyreğine göre ithalattaki artış %12 dir. Böylece İngiltere yılın ilk çeyreğinde 24,9 milyar Euroluk dış ticaret açığı vermiştir. İngiltere de perakende satışlar 2010 yılı Mart-Mayıs döneminde 2009 un aynı dönemine göre %3,4 artış gösterirken, yalnız Mayıs ayında ise %3 artarak bir önceki aya göre toparlanmış bulunmaktadır. İngiltere'nin bütçe açığının 156 milyar sterline çıkması ve bu açığın gayri safi yurt içi hasılaya oranının %12 yi bulması üzerine İngiltere Maliye Bakanlığı kamu harcamalarında 6,2 milyar sterlin (yaklaşık 9 milyar dolar) kesinti yapılmasını öngörmüştür. Ek olarak, ülkede kamu hizmetlerinde ödemeler iki yıl boyunca dondurulacak olup, %17,5 olan katma değer vergisi Ocak 2011'den itibaren yüzde 20'ye çıkarılacaktır. Bu gelişmeler üzerine İngiltere'nin ekonomi alanındaki önde gelen düşünce kuruluşu Mali Çalışmalar Enstitüsü, ülkenin İkinci Dünya Savaşından 16

17 bu yana kamu hizmetlerindeki en büyük kesintilerle karşı karşıya olduğunu belirtmiştir. Fransa Ekonomisinde Toparlanma Sinyalleri Fransa da Gayri Safi Yurt İçi Hasıla 2010 un ilk çeyreğinde önceki çeyreğe göre %0,1 büyüme göstermiştir. Yılın ilk çeyreği 2009 un aynı dönemiyle kıyaslandığında ise %1,2 büyüme kaydedilmiştir. Ülkenin GSYH sında 2009 yılı bütününde %2,2 ile İkinci Dünya Savaşından beri görülen en yüksek düşüş ve 2009 un son üç çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla %3,2, %2,6 ve %0,4 oranlarında düşüşler göz önünde bulundurulduğunda Fransa nın 2010 yılına iyimser bir başlangıç yaptığı söylenebilir. Fransa Ulusal İstatistik Ajansı Insee'den yapılan açıklamada, ülke ekonomisinin zayıf Euronun katkısıyla yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0,5 oranında, 2010 un tamamında ise %1,4 büyüyeceği öngörülmüştür. Fransız gazetesi Le Monde'da yayınlanan bir habere göre ise Kasım 2009'dan bu yana Euro'da yaşanan değer kaybının bu yıl Fransa'nın ihracatına 1,6 puan ve GSYH büyümesine ise 0,5 puan katkı yapmasının beklendiği ifade edilmiştir. Euro'nun daha fazla değer kaybetmesinin Euro Bölgesi'nin ikinci büyük ekonomisi olan Fransa'nın daha fazla güçlenmesine yol açacağı vurgulanan haberde, ilk çeyrekte yalnızca %0,1 büyüyen GSYH'nin, daha yüksek oranlı bir büyümeyi ikinci çeyrekte göstereceği kaydedilmiştir. Bu olumlu beklenti ve gelişmeler paralelinde, ülkede yaklaşık iki yıl boyunca artış gösteren işsizlik oranı 2010 un ilk çeyreğinde yükselişe bir son vererek %9,9 oranında kalmıştır. Yine de bu oran, 1999 yılından beri ülkede görülen en yüksek işsizlik oranıdır. İşsizliğin son yedi çeyrek boyunca artış göstermesi bu oranın sürekli yükselmesine yol açmıştır. Fransa 2010 un ilk üç ayında 93,4 milyar euroluk ihracat yapmış olup bir önceki yılın aynı dönemine göre ihracatında %8 artış gerçekleşmiştir. Yine yılın ilk çeyreğinde 107,8 milyar euroluk ithalat yapılmış, 2009 un ilk çeyreğine göre ithalatta %7 artış gerçekleşmiştir. Böylece Fransa yılın ilk çeyreğinde 14,4 milyar euroluk dış ticaret açığı vermiştir. 17

18 Fransa da bütçe açığının GSYH ya oranı 2010 yılında %8,2 olarak öngörülmektedir. Buna karşın, ülkenin kamu maliyesinde görülen bozulma ABD, İngiltere ve İspanya daki gibi endişe verici boyutta değildir. Bu durumun en önemli nedeni, Fransa da milli gelire oranla vergilendirmenin OECD ülkeleri içerisinde en yüksek düzeyde olmasıdır. Fransa, 2010 yılı Haziran ayı itibariyle Gayri Safi Yurtiçi Hasılanın %7,5'i oranında bulunan bütçe açığını Avrupa Birliği'nin Maastrich kuralları gereğince 2013 yılına kadar yüzde 3'ün altına indirmeyi hedeflemektedir. Fransız hükümetinin hazırladığı ekonomik önlemler paketiyle ülkede 2013 yılına kadar yaklaşık 100 milyar euroluk tasarruf öngörülmektedir. Hükümet bu doğrultuda döneminde kamu çalışanlarından yaklaşık 100 bin kişi azaltmayı ve söz konusu dönemde bazı harcamaları dondurmayı tasarlamaktadır. Öte yandan, ülke çapında perakende satışlar 2010 yılı Nisan ayında önceki aya göre %1 artarken, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %1 düşüş göstermiştir. İtalya nın Gündeminde Yüksek Kamu Borcu Var İtalya da Gayri Safi Yurt İçi Hasıla 2010 un ilk çeyreğinde önceki çeyreğe göre %0,5 büyüme göstermiştir. Yılın ilk çeyreği 2009 un aynı dönemiyle kıyaslandığında ise %0,6 artış kaydedilmiştir. Hatırlanacağı üzere, 2009 genelinde ülke ekonomisi son otuz yılın en büyük daralmasını yaşayarak %5,1 oranında küçülmüştü. IMF Nisan ayında yayınladığı raporda İtalyan ekonomisinin 2010 da %0,8, 2011 de ise %1,2 büyüyeceğini öngörmüştür. İtalya da 2009 yılı sonunda % 8,5 e ulaşan işsizlik oranı, 2010 yılı Nisan ayında %8,9 a yükselmiştir. İtalyan Çalışma Bakanı basına verdiği bir demeçte önümüzdeki aylarda ülkede işsiz sayısının artabileceğini belirtmiştir. OECD nin Mayıs ayı tahminine göre İtalya da işsizlik oranı 2010 yılında %8,7 yi, 2011 yılında ise %8,8 i bulacaktır. Eurostat verilerine göre İtalya da istihdam 2010 yılı ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre %0,4 artarken, 2009 un aynı dönemine göre ise %0,7 düşüş göstermiştir. İtalya 2010 un ilk üç ayında 75,1 milyar euroluk ihracat yapmış olup bir önceki yılın aynı dönemine göre ihracatında %6 artış gerçekleşmiştir. Yine yılın ilk çeyreğinde 82 milyar euroluk ithalat yapılmış, 2009 un ilk çeyreğine göre ithalatta %8 artış gerçekleşmiştir. Böylece İtalya yılın ilk çeyreğinde 6,9 milyar euroluk dış ticaret açığı vermiştir. 18

19 2010 yılı Nisan ayında İtalya da perakende satışlar bir önceki aya göre %0,3 düşüş göstermiştir. Mart ayında ise bir önceki aya göre % 0,5 artış gerçekleşmiştir. IMF nin 2010 yılı tahminine göre İtalya da bütçe açığı GSYH nın %5,2 si olarak gerçekleşecektir. Öte yandan, 2010 yılı sonunda ülkede kamu borcunun GSYH nın %118 ine varacağı öngörüsü ülke ekonomisinin geleceği için kaygı yaratmaktadır. Bununla birlikte, söz konusu borcun büyük bölümünün vadesi uzun dönemlidir. İtalyan hükümeti önümüzdeki iki yıl için bütçe açığında 24 milyar euroluk kesintiye gitme tasarısı üzerinde çalışmaktadır. Söz konusu tasarruf paketi benzer kesintiler yapılacağını açıklayan Yunanistan, İrlanda, Portekiz, İspanya, Almanya ve İngiltere den sonra İtalya da da gündeme oturmuştur. Tasarruf paketine göre ülkede üç yıl boyunca kamuda çalışan personelin maaşları dondurulacak, yeni emeklilerin maaş ödemeleri 6 ay boyunca ertelenecek ve bölgesel-yerel yönetimlere yapılan fonlamalardan 13 milyar euroluk kesintiye gidilecektir. Bakanlar, sekreterleri, milletvekilleri ve yüksek maaşlı kamu personelinin maaşlarında %10 oranında kesinti yapılacaktır. İtalyan Maliye Bakanının açıklamasına göre 2012 ye dek bütçe açığının GSYH ya oranı 2009 yılındaki %5,3 oranından %3 düzeyinin altına çekilmesi hedeflenmektedir. İtalya nın bütçe açığının GSYH ya oranı diğer AB ülkelerine kıyasla görece düşük olmakla beraber 2010 için %118 olan tahmini kamu borcu/gsyh oranı Avrupa ülkeleri arasında öngörülen en yüksek düzeydir. Rusya Ekonomisinde Toparlanma Gözleniyor Rus İstatistik Kuruluşu Rosstat ın tahminine göre 2010 yılı ilk çeyreğinde Rusya da reel GSYH geçen yılın aynı dönemine göre %2,9 oranında artış göstermiştir un son çeyreğinde ise büyümede yıllık bazda %3,8 oranında bir düşüş gerçekleşmişti. Ekonomide söz konusu toparlanmaya paralel olarak, Dünya Bankası Rusya ekonomisinin 2010 yılında %4,5 büyüyeceğini öngörürken, IMF daha önce %3,6 olarak tahmin ettiği büyüme oranını %4 olarak belirlemiştir. Dünya Bankası nın Haziran ayında yayınladığı Rusya raporuna göre küresel ekonomilerin toparlanma sürecinde Rusya ekonomisi inişli çıkışlı bir yol izlemektedir. Ülkede iç talep yükselmekle beraber işsizlik yüksek düzeyini korumakta, krediler ve yatırımlar sınırlı kalmaktadır. Devlet bütçesi yüksek petrol fiyatlarından fayda sağlarken orta vadede mali konsolidasyona (bütçe açıklarını ve borç toplamını azaltmaya yönelik politika) başvurulması gerekmektedir. 19

20 Bu kötümser tabloya karşın Rusya da sanayi üretimi Nisan ayında geçen yılın aynı dönemine göre %10,4 artış göstermiştir. Rus Resmi İstatistik Kurumu ndan yapılan açıklamaya göre sanayi üretimi 2010 yılı Ocak-Nisan döneminde geçen yılın aynı dönemine göre %6,9 artmıştır. Bilindiği gibi, küresel krizden olumsuz etkilenen başlıca ülkeler arasında yer alan Rusya da sanayi üretimi 2009 yılında %14,9 gerilemişti. Rusya da 2010 yılı Nisan ayında işsizlik oranı %8,2 ye düşmüştür. Bu oran 2010 yılı Mart ayı için %8,6 dır. Ülkede istihdamın Nisan ayında 700,000 kişi kadar artması Ocak-Mart dönemine karşılık gelen kış aylarındaki mevsimlik işsizliğin azalmasından kaynaklanmaktadır. Rusya da enflasyon para arzının sınırlı miktarda artışına bağlı olarak düşmeyi sürdürmektedir un sonunda %8,8 olan yıllık enflasyon oranı, 2010 un Nisan ayında %6 ya gerilemiştir. Ülkede toptan ve perakende ticaret 2009 un genelinde bir önceki yıla göre %8,6 düşüş göstermiştir. Söz konusu oran 2010 yılı ilk çeyreği için %0(sıfır) olarak tahmin edilmektedir. Japonya nın İhracat Artışı İvme Kaybetmiyor Japonya ekonomisi 2010 yılı Ocak-Mart döneminde bir önceki çeyreğe göre %1,2, geçen yılın aynı dönemine oranla ise %4,9 büyüme göstermiştir. Ekonominin büyümesinde yüksek ihracat ve tüketim harcamaları etkili olmuştur. Ekonomistlere göre, Japonya ekonomisi özellikle Asya olmak üzere ihracattaki büyümenin desteğiyle toparlanmış, Asya ekonomisi istikrarını koruduğu sürece Avrupa'ya ihracattaki düşüşün ekonomiye fazla zararı olmayacağını düşünmektedir. Japonya Maliye Bakanı finansal piyasadaki gelişmelerin ve deflasyonun düzelen ekonomi için risk oluşturmaya devam ettiğini belirtmiştir. Yılın ilk çeyreğinde ekonominin %60'ını oluşturan tüketici harcamaları %0,3 artarken, dış talebin Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya katkısı %0,7, iç talebin %0,6 ve konut yatırımlarının %0,3 olmuştur. Japonya'nın ihracatı 2010 yılı Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %32,1 artarak 5,3 trilyon yen (59 milyar dolar) olmuştur. Böylece ülkede ihracat altı ay üst üste büyüme göstermiştir. Japonya'nın Mayıs ayı ithalatı bir önceki yılın aynı ayına göre %33,4 artarak 5 trilyon yen olmuştur. 20

21 İhracat ülkenin Gayri Safi Milli Hasılası'nın %10'unu oluşturduğundan ihracattaki artış Japonya ekonomisi için büyük önem taşımaktadır. Japonya dünyanın gelişmiş ve büyük ekonomileri arasında en düşük işsizlik oranına sahip ülkelerden birisidir yılı Nisan ayında ülkede işsizlik oranı %5,1 dir. Bu oran bir önceki ay için %5 tir. Hükümet kaynaklarınca açıklanan ve bir diğer makro iktisadi gösterge olan tüketici harcamaları, Nisan ayında geçen yılın aynı ayına göre %0,7 düşüş göstermiştir. Çin Yılın İlk Çeyreğinde Rekor Büyüme Kaydetti Çin 2010 yılı ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre %11,9 gibi hayli yüksek bir oranda büyüme göstermiştir. Uygulanan gevşek para politikası ve yüksek miktarda mali teşvikler büyümenin arkasında yatan iki önemli unsur olarak değerlendirilmektedir. Bazı ekonomistler ise Çin in yüksek oranlı 2010 yılı ilk çeyrek büyümesinin 2009 yılı ilk çeyreğinde %6,2 olan düşük oranlı büyümenin üzerine geldiğinden abartılmaması gerektiğini belirtmektedir. Öte yandan Dünya Bankası Haziran ayında yayınladığı Çin raporunda ülke ekonomisinin 2010 da %9,5, 2011 de %8,5 büyüyeceğini tahmin etmiştir. OECD ülkede bu yıl %11 in üzerinde, 2011 de ise %10 un altında, IMF ise 2010 da %10, 2011 de ise %9,9 büyüme gerçekleşeceğini öngörmektedir. Yüksek gıda ve emtia fiyatları ülkede enflasyonu yükseltirken OECD tahminine göre tüketici fiyat endeksinde 2010 da %2,5 oranında ılımlı bir artış, 2011 de ise küçük bir kıpırdama gerçekleşecektir. Çin de 2010 yılı ilk çeyreğinde perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre %17,9 artarken otomobil satışlarında %39,8, ev eşyası satışlarında %37,6 ve elektronik ürünlerde %29,6 oranlarında artışlar dikkat çekicidir. Çin in ilk çeyrekte sanayi üretimi önceki yıla göre %19,6, ihracatı ise %29 oranında artış göstermiştir. Mayıs ayı sanayi üretimi önceki yıla göre %18,1, Nisan ayında ise %17,8 artmıştır. Perakende satışlar Nisan ayında tahminlerin ötesinde %18,5 yükseliş göstermiştir yılı Mayıs ayında Çin in genel ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre %48,5 artış göstermiştir. Böylece ülkenin ihracatı 131,8 milyar dolar değeriyle 2008 yılı ortasından itibaren en yüksek değerine ulaşmıştır. Çin in Mayıs ayında ABD ye ihracatı %44,3, AB ülkelerine ihracatı ise %50 artış göstermiştir. Ülkenin Mayıs ayı ithalatı ise geçen yılın aynı dönemine göre %48,3 artışla 112 milyar dolara 21

22 ulaşmıştır. Çin in Mayıs ayı ihracatındaki sıçrama 19,8 milyar dolarlık ticaret fazlasına karşılık gelmiş olup söz konusu değer ülkenin 2010 yılı ilk çeyrekte verdiği fazladan yüksektir. Çin de enflasyon ve ev fiyatları Nisan ayında da artışını sürdürmüştür. Tüketici fiyatı enflasyonu Nisan ayında önceki aya göre %2,8 artış göstererek son 18 aydaki en yüksek düzeyine ulaşmıştır. Çin de yılın ikinci yarısında da enflasyon oranının yükseleceğine ilişkin endişelerle beraber, enflasyon artışının yatırımlarda ve dolayısıyla GSYH da düşüşe yol açtığını belirten öngörüler doğmuştur. Öte yandan ABD nin ve içlerinde Brezilya ve Hindistan ın da bulunduğu birçok yükselen ülke ekonomisinin Çin e para biriminin değerini artırması yönünde baskısı Haziran ayında sonuç vermiştir. Çin hükümeti Çinli üreticilere destek olmak amacıyla 2008 yılının sonundan itibaren yuanın değerini, ABD Dolarının karşısında dondurmuştu. Son ekonomik gelişmeler ışığında, Çin Merkez Bankası'ndan yapılan açıklamada yuanın döviz kurunun esnekliğinin artırılmasına karar verildiği belirtilmiştir yılının Temmuz ayından itibaren dolara sabitlenen Çin para birimi Renminbi 2010 yılı Mayıs ayı itibarıyla Euro karşısında %13 değer kazanmıştır. Bu durum, Çin in Euro bölgesine ihracatını olumsuz yönde etkileyebilecek olup Çin in tüm ihracatının dörtte birinin Avrupa ya olduğu göz önünde bulundurulduğunda konunun önemi ortaya çıkmaktadır. Ortadoğu Ülkeleri 2010 Yılı İçin İyimser Arap Para Fonu (AMF) başkanı Haziran ayında basına verdiği bir demeçte Arap ekonomilerinin 2010 yılında yüksek petrol fiyatlarının etkisiyle ortalama olarak, en az %4 oranında büyüme göstereceğini belirtmiştir. Euro bölgesi borç krizinin Arap ülkelerine etkisi ise son derece sınırlı kalacaktır. Arap Para Fonu ndan yapılan açıklamaya göre Arap ekonomileri 2008 ve 2009 a göre 2010 yılında daha istikrarlı bir işleyişe sahiptir. Geçtiğimiz yıl AMF ye üye 22 Arap ülkesinin büyüme oranı %3,2 olarak gerçekleşmişti. Mayıs ayında Suudi Arabistan da enflasyon yıllık bazda son bir yılın en yüksek düzeyi olan %5,4 e ulaşmıştır. Gayrimenkul kiraları ve gıda fiyatlarındaki artış enflasyonun artışına yol açarken 2010 yılında söz konusu oranın %5 i geçmesi beklenmemektedir. 22

23 Öte yandan, Suudi Arabistan da 2010 yılının üçüncü çeyreği için yapılan İş Güven Endeksi araştırmasına göre, 2010 yılının ilk aylarına göre düşüş yaşandığı belirtilmiştir. Yaşanan düşüşe, petrol fiyatlarındaki belirsizlik ve banka kredilerinde meydana gelen daralmanın yol açtığı ifade edilmiştir. Suudi Arabistan Krallığı nca 2010 yılında bütçe açığının 70 milyar riyale yükseleceği tahmin edilmekle beraber, ülkede yatırım harcamalarının arttığı gözlenmektedir. Nitekim Suudi Arabistan da önümüzdeki 5 yıl içerisinde ekonomiyi güçlendirmek üzere harcanması öngörülen 400 milyar doların 70 milyar doları 2010 için ayrılmıştır. Ortadoğu ülkelerinden Katar Haziran ayında birinci çeyrek büyüme rakamlarını açıklamıştır. İyi bir performans sergileyen Katar ekonomisi ilk çeyrekte %22,7 büyürken, inşaat sektöründeki büyüme ortalamanın altında kalarak %21,6 olarak gerçekleşmiştir. Dünyada en çok gaz rezervlerine sahip ülkeler arasında yer alan ve tüketim maddelerinin neredeyse tamamını ithal eden Katar ın, IMF ye göre 2010 yılında %18,5 büyümesi öngörülmektedir. Nitekim gaz talebine bağlı olarak, %11,8 gibi yüksek bir oranla, 2009 yılında Ortadoğu ülkeleri içerisinde en yüksek büyüme performansını gerçekleştiren Katar, %7 yle ikinci en yüksek ekonomik büyümeyi gerçekleştiren Lübnan a açık ara fark atmıştır. Bir diğer Ortadoğu ülkesi olan Suriye de ekonominin, IMF verilerine göre 2010 da %5, 2011 de ise %5,5 oranında büyümesi öngörülmektedir. Ülkede 2010 yılı için tahmini enflasyon oranı ise %6 dır. IMF ye göre Suriye küresel finansal krizden bölge ekonomilerine kıyasla fazla etkilenmemiştir. Ülkenin ticari ortaklarının toparlanmasıyla beraber ihracatında ve yabancı yatırımlarda artış beklenmektedir. Tarım aşırı kuraklığın olumsuz etkisinden çıkmakla beraber sektörde toparlanma süreci devam edecektir. IMF verilerine göre Suriye de cari açık artmasına karşın sürdürülebilir boyuttadır. Küresel krizin etkisiyle ihracattaki düşüşün ithalattakinden daha fazla olması cari açığın GSYH ya oranının %4,5 olmasına yol açmıştır. Bir başka Ortadoğu ülkesi Irak ekonomisinin IMF e göre 2010 yılı büyüme tahmini %5,8 dir. Ülkede 2009 yılı enflasyonu %6,9, 2010 tahmini %6 dır. İhracatının yaklaşık %80 i petrolden oluşan Irak ın 2010 yılında petrol fiyatlarının artışıyla %28 23

24 olan cari hesap açığı/gsyh oranının önemli ölçüde kapanması beklenmektedir. Ülkenin dış borçlarının GSYH ya oranının ise %85 olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye Ekonomisi Toparlanmayı Sürdürüyor 2009 yılı dördüncü çeyreğinde resesyondan çıkan Türkiye ekonomisinde 2010 yılının birinci çeyreğinde Gayri Safi Yurtiçi Hasıla bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla %11.7 lik artış göstererek milyon TL olmuştur. Söz konusu büyüme oranıyla Türkiye, 31 üyeli OECD'nin en hızlı büyüyen ülkesi olurken, dünyada önde gelen sanayileşmiş ve gelişmekte olan ülkelerin oluşturduğu G-20'de ise ikinci sırada yer almıştır. Bununla beraber, ekonomistler, 2010 yılı ilk çeyrek büyüme oranının 2009 un ilk çeyreğinde kaydedilen -%14.5 büyüme oranı baz alınarak hesaplandığı için yüksek çıktığını belirtmektedir. İlk çeyrekte en fazla büyüme gösteren sektör, toptan ve perakende ticaret olmuştur yılı ilk çeyreğinde %26,2 oranında daralan toptan ve perakende ticaret bu yılın aynı döneminde %22,4 oranında büyüme göstermiştir. Yine geçtiğimiz yılın ilk çeyreğinde %22,3 oranında küçülen imalat sanayiinde, 2010 yılının aynı döneminde %20,6 oranında büyüme yaşanmıştır. %8 lik büyüme gösteren inşaat sektörü ise geçen yılın ilk çeyreğinde %18.6 daralmıştır. OECD nin Mayıs ayında yaptığı tahmine göre Türkiye GSYH sı 2009 daki %4,9 küçülmeden sonra, 2010 da %6,8, 2011 de ise %4,5 büyüme gösterecektir. Büyümedeki iyimser öngörüye karşın, 2009 da %13,7 olan işsizlik, 2010 da %14,9, 2011 de ise %15,9 oranlarında gerçekleşecektir u %6,3 artışla tamamlayan enflasyon için 2010 da %9,5, 2011 de ise %6,6 yükselme öngörülmektedir. Dünya Bankası nın Haziran ayında yayımlanan Küresel Ekonomik Beklentiler 2010 raporuna göre Türkiye, 2010 yılında %6,3, 2011 de %4,2, 2012 de ise %4,7 oranında büyüme gösterecektir. Banka nın Ocak ayında yayınladığı raporda Türkiye nin 2010 yılı büyüme öngörüsü %3,3 tü. Raporda Türkiye de sanayi üretiminin güçlü bir büyüme sergilediği ve küresel kriz öncesi büyüme oranlarına geri döndüğü vurgulanmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Haziran ayında açıklanan verilere göre Türkiye genelinde işsiz sayısı 2010 yılı Mart ayında geçen yılın aynı dönemine göre 338 bin kişi azalarak 3 milyon 438 bin kişiye düşmüştür. İşsizlik oranı ise 2,1 puanlık azalış ile %13,7 seviyesinde gerçekleşmiştir. Kentsel alanda işsizlik oranı 2,4 puanlık azalışla % 15,6, kırsal bölgelerde ise 1,3 puanlık azalışla % 9,7 olmuştur. 24

25 %13,7 lik işsizlik oranı Euro bölgesinin Nisan ayı için açıklanan %10,1 lik ve AB-27 ülkelerinin %9,7 lik işsizlik oranlarından yüksektir. TÜİK verilerine göre, 2010 yılı Mayıs ayında tüketici fiyatları endeksi bir önceki aya göre %0,36 düşerken, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,10 artış göstermiştir. Ana harcama grupları itibariyle giyim ve ayakkabı grubunda önceki aya göre %11,16 oranında artış gerçekleşmiştir. Mayıs ayında üretici fiyatları endeksi bir önceki aya göre %1,15 düşerken, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %9,21 artış gerçekleşmiştir. İhracat Yükselişte Türkiye İhracatçılar Meclisi kayıt rakamlarına göre, Türkiye nin 2010 yılı Haziran ayı ihracatı, geçen yılın aynı dönemine oranla %13,2 artışla 9,2 milyar dolara yükselmiştir yılı Ocak-Haziran döneminde ise Türkiye nin ihracatı %21,6 artışla 53,3 milyar dolara yükselmiştir. Türkiye nin 2010 yılı ilk altı ayında toplam ihracatının % 83,9 unun gerçekleştirildiği sanayi grubunda, %21 artışla 44,7 milyar dolarlık ihracat yapılmıştır. Sanayi Üretimi Artış Gösteriyor Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Sanayi Üretim Endeksi ne göre, Aylık Sanayi Endeksi 2010 yılı Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %15,6 artarken, Nisan ayında %17,3 artmış bulunmaktadır. İmalat sanayi sektörü üretim endeksi, 2010 yılı Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %16,5 artarken, 2010 yılı Nisan ayında ise %18,9 artış göstermiştir. Açıklanan sanayi üretim endeksi verilerine göre, geçen yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında, 2010 yılı Mayıs ayında tekstil ürünleri imalatı üretim endeksi %22,1, deri ürünleri imalatı %4,3, giyim eşyası imalatı üretim endeksi ise %14,6 artış göstermiştir. Nisan ayında tekstil ürünleri imalatı üretim endeksi %23,2 deri ürünleri imalatı %28,1, giyim eşyası imalatı üretim endeksi ise %17,1 artış göstermiştir. Öte yandan, 2010 yılı Ocak ayından itibaren Merkez Bankası tarafından yayımlanan İmalat Sanayinde Kapasite Kullanım Oranı açıklanmıştır. Buna göre, imalat sanayii kapasite kullanım oranı, 2010 yılı Haziran ayında, bir önceki yılın aynı dönemine 25

26 göre 6,8 puan, bir önceki aya göre ise 0,2 puan artarak %73,6 seviyesine yükselmiş bulunmaktadır. Sektörler bazında bakıldığında, tekstil ürünleri imalatı kapasite kullanım oranı 2010 yılı Haziran ayında %78 olarak açıklanmıştır yılının Haziran ayında tekstil ürünleri imalatı kapasite kullanım oranı %67,6 olarak gerçekleşmişti. T.C. Merkez Bankası tarafından yayınlanan Reel Kesim Güven Endeksi, 2010 Haziran ayında bir önceki aya göre 3,4 puan azalarak 111,7 puan seviyesinde oluşmuştur. Endeksi oluşturan anket sorularına verilen cevaplar, imalat sanayiinde olumsuz beklentilerin bir miktar da olsa arttığını göstermektedir. T.C. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, 17 Haziran da yapılan toplantısında kısa vadeli faiz oranlarını değiştirmemiş, borçlanmada yüzde 6,50, borç vermede ise yüzde 9 düzeyini korumuştur. Faiz kararının ardından yayımlanan Para Politikası Kurulu açıklamasında, son dönemde açıklanan verilere göre iktisadi faaliyetteki toparlanmanın devam ettiğine işaret edilmektedir. Kurul, iç talebin göreli olarak istikrarlı bir artış sergilerken dış talebe ilişkin belirsizliklerin giderek artmakta olduğunu, imalat sanayinde kapasite kullanımının kriz öncesi seviyelere ulaşmasının zaman alacağını öngörmüştür. İstihdam koşullarındaki iyileşme devam etmekle beraber işsizlik oranları halen yüksek seviyelerde bulunmaktadır. Kurul, temel enflasyon göstergelerinin yıl sonu hedefinin altında ve orta vadeli hedeflerle uyumlu seyretmeye devam edeceğini belirterek, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düşüşün ve emtia fiyatlarındaki gevşemenin etkisiyle enflasyonun Nisan Enflasyon Raporu nda öngörülenden daha olumlu bir görünüm arz ettiğine ve bu durumun enflasyon beklentilerini de olumlu yönde etkilediğine dikkat çekmiştir. Türkiye nin Halı İhracatı 2002 ile 2008 yılları arasında sürekli artan bir seyir izlemiş olan Türkiye halı ihracatı 2009 yılını, etkileri dünya genelinde hissedilmiş olan küresel kriz dolayısıyla, bir önceki yıla kıyasla % 7,2 oranında bir düşüşle, 1 milyar 86 milyon dolarlık ihracat değeri ile kapatmıştı un ilk yarısında halı ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 19,7 lik artışla 553,5 milyon dolar olarak kaydedilmiştir un ilk yarısında kaydedilen 553,5 milyon dolarlık ihracat değeri son 4 yılın Ocak Haziran dönemlerinde kaydedilen en yüksek değer olması ve 2009 yılında 26

27 küresel kriz dolayısıyla diğer tüm sektörler gibi kan kaybeden halı sektörünün, ihracatta 2008 yılını yakalamış ve geçmiş olması bakımından da ayrıca dikkat çekicidir. Grafik Türkiye Toplam Halı İhracatı () (Milyon $) Kaynak : İhracatçı Birlikleri Kayıtları 2010 Ocak Haziran döneminde ülkemiz halı ihracatı 2009 yılının ilk yarısına kıyasla tüm ülke gruplarında % 0,7 ile % 70,1 arasında değişen oranlarda artmıştır. Geride bıraktığımız 2010 un ilk yarısı sonrasında ülkemiz toplam halı ihracatı ile ilgili olarak ifade edilebilecek bir diğer olumlu gelişme ise halı ihracatında kaydedilen artış oranının diğer bir çok sektörden yüksek olmasıdır. Aynı dönemde, hazır giyim ve konfeksiyon ihracatında kaydedilen artış % 13,3, deri ve deri mamulleri ihracatı % 18,3 oranında artmıştır. Tekstil ve hammaddeleri ihracatında kaydedilen artış oranı ise % 23,9 olmuştur. Anılan dönemde (Ocak Haziran 2010) Türkiye nin genel ihracatı bir önceki senenin aynı dönemine oranla % 21,6 artarak 53,3 milyar dolar olmuştur. 27

28 Tablo 1 de Ülkemiz toplam halı ihracatının genel ihracat içindeki payı gösterilmektedir. Tablo 1 Türkiye Genel İhracatında Halı İhracatının Payı Birim: / 2009 Değişim % Türkiye Genel İhracatı ,6 Halı İhracatı ,7 Halı İhracatının Payı % 1,05 1,04 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 2010 Ocak Haziran dönemi itibariyle halı ihracatının ülkemiz toplam ihracatı içerisindeki payı % 1,04 olarak hesaplanmaktadır. Bu dönemde halı ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla artmışsa da, ülkemizin genel ihracatında kaydedilen artış oranının gerisinde kaldığı için toplam ihracattan alınan pay % 0,01 oranında azalmıştır. Aylar itibariyle halı ihracatı incelendiğinde, yılın ilk altı ayının tamamında halı ihracatımızın bir önceki yılın aynı aylarına kıyasla arttığı görülmektedir. Kaydedilen artışlar sırasıyla Ocak ayında % 23, Şubat ayında % 23,3, Mart ayında % 31,7, Nisan ayında % 16,1, Mayıs ayında % 16,2 ve son olarak Haziran ayında % 11,4 olmuştur. Mart 2010 dan sonra aylar bazında halı ihracatımız Nisan ve Mayıs aylarında bir önceki aya göre düşmüş Haziran ayında ise tekrar bir önceki aya kıyasla artmıştır. Ancak yılın ikinci çeyreğinde bir önceki yıla kıyasla kaydedilen halı ihracat artış oranlarının düşmesi dikkat çekmektedir.söz konusu artış oranı Mart ayında % 31,7 olarak kaydedilmişken, Haziran ayında gerçekleşen ihracat artış oranı % 11,4 olmuştur. 28

29 Tablo 2 Birim: YILLAR 2010/2009 Aylar % Değişim Ocak ,0 Şubat ,3 Mart ,7 Nisan ,1 Mayıs ,2 Haziran ,4 Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Kaynak:İhracatçı Birlikleri Kayıtları Aylar İtibariyle Halı İhracat Kaydı Yukarıda yer alan Tablo 2 de 2008, 2009 ve 2010 yıllarına ait aylık ihracat verileri yer almaktadır. Grafik 2 de ise 2008, 2009 ve 2010 yıllarında aylar itibariyle halı ihracatının nasıl bir seyir izlediği görülmektedir Grafik 2 Aylar İtibariyle Halı İhracatının Gelişimi $ Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 29

30 Toplam Halı İhracatımızın Ülke Gruplarına Göre Dağılımı 2010 Ocak Haziran dönemi itibariyle toplam halı ihracatımızın % 28,6 sı en büyük halı ihracat pazarımız olan Avrupa Birliği (AB) ülkelerine yapılmaktadır. Bu ülkelere yönelik ihracatımız geçen yıla kıyasla % 43,4 oranında artarak 158,2 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. AB 27 ülkeleri kendi içerisinde 15 AB ülkesi ve Birliğe daha sonra üye olan 12 Yeni AB ülkesi olarak ikiye ayrılmaktadır. 15 AB ülkesinin toplam halı ihracatımız içerisindeki payı % 20,7 olup bu ülkelere yönelik halı ihracatımız 2010 un ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 51,1 oranında artarak 114,4 milyon dolar olmuştur. Yeni AB ülkelerinin toplam halı ihracatımız içerisindeki payı ise % 7,9 olarak hesaplanmakta olup bu ülkelere yönelik halı ihracatımız aynı dönemde % 26,4 oranında artarak 43,8 milyon dolara yükselmiştir. 27 AB ülkesi içerisinde en büyük halı ihracat pazarımız % 6,8 lik payıyla Almanya dır. Almanya ya yönelik halı ihracatımız 2009 Ocak Haziran dönemine kıyasla % 19,5 oranında artmış ve 37,4 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Ortadoğu ülkeleri % 24,9 lük payıyla en büyük ikinci halı ihracat pazarımızdır. Bu ülkelere yönelik toplam halı ihracatımız 2010 un ilk yarısında 2009 yılının Ocak Haziran dönemine kıyasla % 0,7 oranında artmış ve 138,1 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Ortadoğu ülkeleri içerisinde en büyük ihracat pazarımız aynı zamanda ülkemizin en büyük halı ihracat pazarı da olan S.Arabistan dır. Bu ülkeye yönelik ihracatımız 2010 un ilk yarsında % 4,6 oranındaki artışla 73,5 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Halı ihracatımızda önemli bir paya sahip olan bir diğer grup ABD, Japonya, Kanada ve İsviçre gibi ülkelerin yer aldığı, Diğer OECD ülkeleridir Ocak Haziran döneminde ülkemiz ihracatında % 14,7 lik paya sahip olan bu ülkelere 81,3 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Bu ülkelere yönelik halı ihracatımızda bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 68,2 lik bir artış kaydedilmiştir. Diğer OECD ülkeleri içerisindeki en büyük ihracat pazarımız 59,2 milyon dolarlık ihracat değeri ve toplam halı ihracatımız içerisindeki % 10,7 lik payı ile ABD dir. Eski S.S.C.B ülkeleri, % 12,3 lük pay ve 68,3 milyon dolarlık ihracat değeri ile en çok halı ihracatı yapılan dördüncü ülke grubu konumundadır Ocak Haziran döneminde bu ülkelere yapılan halı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 7,6 oranında artmıştır. Kazakistan, toplam halı ihracatından aldığı % 3 lük pay ve 30

31 16,5 milyon dolarlık ihracat değeri ile bu ülkeler içerisindeki en büyük halı ihracat pazarımızdır. Tablo 3 de ülkemiz halı ihracatının ülke guruplarına göre dağılımı izlenebilmektedir. Tablo 3 Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Halı İhracat Kaydı $ $ DEĞİŞİM % 2010 PAY % AB Ülkeleri (15) Toplamı ,1 20,7 Yeni AB Ülkeleri ,4 7,9 AB Ülkeleri (27) Toplamı ,4 28,6 Diğer OECD Ülkeleri Toplamı (ABD,Kanada, İsviçre vb) Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı (Arnavutluk,Sırbistan vb) Eski S.S.C.B Ülkeleri Toplamı (Rusya Fed.,Özbekistan vb) Ortadoğu Ülkeleri Toplamı (S. Arabistan, İsrail, Kuveyt vb) Afrika Ülkeleri Toplamı (Mısır, Cezayir, Güney Afr. Cum.vb) Diğer Asya Ülkeleri Toplamı (Çin,Pakistan, Tayvan vb) Bu Tabloda Yeralmayan Diğer Ülkeler ,2 14, ,6 2, ,6 12, ,7 24, ,6 8, ,1 3, ,7 4,9 Toplam Halı İhracat Kaydı ,7 100,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları Yukarıda özet bilgileri verilen AB 27 ülkeleri, Ortadoğu ülkeleri, Diğer OECD ülkeleri ve Eski S.S.C.B ülkelerinin Türkiye nin toplam halı ihracatındaki payı 2010 Ocak Haziran döneminde % 80,5 olarak kaydedilmiştir. Afrika ülkelerine yönelik halı ihracatı 2010 Ocak Haziran döneminde % 34,6 oranında artarak 45,1 milyon dolara ulaşmıştır. Afrika ülkelerinin toplam halı ihracatımız içerisindeki payı % 8,1 olarak gerçekleşmiştir. Afrika ülkeleri içinde en çok ihracat yaptığımız ülke olan Mısır a yönelik ihracatımız 2010 Ocak Haziran döneminde % 41,3 oranında artmış ve 14,5 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 31

32 2010 un ilk yarısında Diğer Asya Ülkeleri olarak tanımlanmış olan, aralarında Çin Halk Cumhuriyeti, Hong Kong, Hindistan ve Afganistan ın da olduğu, ülkelere yönelik halı ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 70,1 oranında artmış ve 21,9 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Bu ülkelerin toplam halı ihracatımız içerisindeki payları % 3,9 olarak hesaplanmaktadır. Aynı dönemde Diğer Avrupa ülkelerinin (Arnavutluk, Sırbistan vb.) toplam halı ihracatımız içerisindeki payları % 2,4 olmuştur. Bu ülkelere yönelik halı ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 4,6 oranında artarak 13,5 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. El halısı ihracatımızda önemli bir yer tutan Serbest Bölgelerin de içerisinde yer aldığı ve yukarıda Bu tabloda yer almayan diğer ülkeler olarak adlandırılan grubunun toplam halı ihracatımız içerisindeki payı ise % 4,9 olarak gerçekleşmiştir un ilk yarısında halı ihracatımızın azaldığı tek ülke grubu olan bu ülkelere ve bölgelere yönelik ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 37,7 oranında azalmış ve 27,3 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Halı İhracatımızda Makina Halısı ve El Halısının Payı Halı sektörü el halıcılığı ve makina halıcılığı olarak iki ana alt sektöre ayrılmaktadır Ocak Haziran döneminde gerçekleştirilen toplam 553,5 milyon dolarlık ihracatın % 87 sini makina halıları ihracatı oluşurken el dokuma halılarının toplam halı ihracatı içerisindeki payı % 13 olarak hesaplanmaktadır. Yılın ilk yarısında makina halısı ihracatımızın dolar bazında değeri 481,8 milyon dolar olarak gerçekleşmişken el halısı ihracatımız 71,7 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Grafik 3 Yıllar İtibariyle El Halısı-Makina Halısı Dağılımı 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 82,00% 85,00% 86,00% 87,90% 88,50% 87,0% 18,00% 15,00% 14,00% 12,10% 11,50% 13,00% Ocak- Haziran El Halısı Payı Makine Halısı Payı 32

33 Yukarıda yıllar itibariyle el halısı ve makina halısının toplam halı ihracatımızdan aldığı pay Grafik 3 te görülmektedir. Yıllar itibariyle ülkemizin toplam halı ihracatında el ve makina halısının payları incelendiğinde, el halısı ihracatının toplam halı ihracatındaki payının yıldan yıla azaldığı anlaşılmaktadır yılında halı ihracatımızın % 22 si el halısı ürünlerinden oluşurken, bu tarihten itibaren düzenli olarak gerileyerek sırasıyla 2005 yılında % 18, 2006 yılında % 15, 2007 yılında %14 ve 2008 yılında % 12, yılında ise % 11,5 olarak kaydedilmiştir. Ocak Haziran 2010 döneminde ise el halısı ihracatının toplam halı ihracatından aldığı pay az da olsa yükselerek % 13 olmuştur. El halısı ihracatımız, 2009 yılında 2008 e göre % 12,1 oranında azalarak 124,7 milyon dolar olarak gerçekleşmişti un ilk yarısında ise el halısı ihracatındaki gerileme yerini yüksek oranlı bir artışa bırakmış ve ihracatımız bir önceki yıla kıyasla % 35,6 oranında artarak 71,7 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Tablo / 2009 Toplam Halı Değişim % İhracatta Pay % El Halısı İhracatı ,6 13,0 Makine Halısı İhracatı ,7 87,0 Toplam Halı İhracatı ,7 100,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları El Halısı ve Makina Halısı İhracatımızın Halı İhracatındaki Payı Birim: Diğer taraftan 2010 un ilk yarısı itibariyle makina halısı ihracatında yaşanan artış el halısı ihracatına kıyasla daha az olmuş ve kaydedilen % 17,7 lik artış neticesinde makina halısı ihracatı 481,8 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Makina Halısı İhracatımızın Ülke Grupları İtibariyle Değerlendirmesi Ülkemizin toplam halı ihracatı % 87 oranında makina halısı ağırlıklı olduğu için makina halısı ihracatının ülke dağılımı toplam halı ihracatının ülke dağılımı ile benzerlik göstermektedir. Ancak toplam halı ihracatımızdan farklı olarak makina halısı ihracatında en büyük pazarımız AB 27 ülkeleri değil, Ortadoğu ülkeleridir Ocak Haziran dönemi itibariyle makina halısı ihracatımızın % 28,4 ü en büyük ihracat pazarımız olan Ortadoğu ülkelerine yapılmaktadır. Bu ülkelere yönelik 33

34 makina halısı ihracatımız geçen yıla kıyasla % 0,4 oranında artarak 136,9 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. S.Arabistan, en büyük makina halısı ihracat pazarımız olarak konumlanmaktadır. Bu ülkeye yönelik ihracatımız 2010 un ilk yarısında % 4,6 oranındaki artışla 73,4 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Tablo 5 Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Makina Halısı İhracat Kaydı $ $ DEĞİŞİM % 2010 PAY % AB Ülkeleri (15) Toplamı ,4 17,4 Yeni AB Ülkeleri ,6 7,0 AB Ülkeleri (27) Toplamı ,2 24,4 Diğer OECD Ülkeleri Toplamı (ABD,Kanada, İsviçre vb) Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı (Arnavutluk,Sırbistan vb) Eski S.S.C.B Ülkeleri Toplamı (Rusya Fed.,Özbekistan vb) Ortadoğu Ülkeleri Toplamı (S. Arabistan, İsrail, Kuveyt vb) Afrika Ülkeleri Toplamı (Mısır, Cezayir, Güney Afr. Cum.vb) Diğer Asya Ülkeleri Toplamı (Çin,Pakistan, Tayvan vb) ,2 12, ,0 2, ,9 14, ,4 28, ,0 9, ,6 4,5 Bu Tabloda Yeralmayan Diğer Ülkeler ,9 4,3 Toplam Makina Halısı İhracat Kaydı ,7 100,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları AB 27 ülkeleri % 24,4 lük payıyla en büyük ikinci makina halısı ihracat pazarımızdır. Bu ülkelere yönelik toplam makina halısı ihracatımız 2009 Ocak Haziran dönemine kıyasla % 12,2 oranında artmış ve 117,5 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Birliğin eski üyelerinden oluşan 15 ülkeye yönelik makina halısı ihracatı 2010 un ilk yarısında % 19,4 oranında artarak yaklaşık olarak 84 milyon dolar olarak gerçekleşmişken, bu ülkelerin makina halısı ihracatı içerisindeki payları % 17,4 olarak hesaplanmaktadır. Öte yandan AB nin yeni üyelerinden 12 ülkeye yönelik ihracat 2010 Ocak Haziran döneminde % 2,6 oranında azalmış ve 33,5 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. AB 27 ülkeleri içerisinde en büyük makina halısı ihracat pazarımız toplam makina halısı ihracatından aldığı % 7,4 lük payıyla 34

35 Almanya dır. Bu ülkeye yönelik makina halısı ihracatımız 2010 Ocak Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 17,6 oranında artarak 35,8 milyon dolara yükselmiştir. Makina halısı ihracatımızda önemli bir paya sahip olan bir diğer grup Eski S.S.C.B ülkeleridir Ocak Haziran döneminde ülkemiz ihracatında % 14,1 lik paya sahip olan bu ülkelere 67,7 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Bu ülkelere yönelik makina halısı ihracatımızda 2010 un ilk yarısında bir önceki yılın ilk yarısına kıyasla % 7,9 luk ihracat artışı kaydedilmiştir. Yılın ilk yarısında eski S.S.C.B. ülkeleri içerisinde en büyük makina halısı ihracat pazarımız, toplam makina halısı ihracatımızın % 3,4 ünün yapıldığı Kazakistan dır. Yukarıda özet bilgileri verilen Ortadoğu ülkeleri, AB 27 ülkeleri ve eski S.S.C.B ülkelerinin Türkiye nin makina halısı ihracatındaki payı 2010 Ocak Haziran döneminde % 66,85 olarak kaydedilmiştir Ocak Haziran döneminde halı ihracatımızın % 12,5 i diğer OECD ülkelerine yönelmiş olup bu ülkelere yapılan makina halısı ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 82,2 oranında artarak 60,2 milyon dolar olmuştur. Diğer OECD ülkeleri içinde en büyük pazarımız 48,7 milyon dolarlık ihracat ve % 10,1 lik payıyla ABD olup bu ülkeye anılan dönemde makina halısı ihracatı % 98 oranında artmıştır un ilk yarısında makina halısı ihracatımızın % 9,15 lik kısmının yöneldiği Afrika ülkelerine yönelik ihracatımız bir önceki seneye kıyasla % 32 oranında artmış ve 44,1 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu ülkeler içerisinde en büyük makina halısı ihracat pazarı Mısır olup bu ülkeye yönelik ihracat 2009 Ocak Haziran dönemine kıyasla % 41,5 oranında artarak 14,4 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Diğer Avrupa ülkeleri (Arnavutluk, Sırbistan vb.) ile diğer Asya ülkeleri (Çin, Pakistan vb.) ve yukarıdaki tabloda Bu tabloda yer almayan diğer ülkeler ve serbest bölgeler olarak tanımlanan ülkelerin makina halısı ihracatımız içerisindeki payları sırasıyla % 2,75, % 4,47 ve % 4,3 olarak hesaplanmaktadır. Makina Halısı İhracatımızın Ülkelere Göre Dağılımı Yukarıda ülke gruplarına göre dağılımı incelenen makina halısı ihracatımız bu kısımda ülkeler detayında incelenecektir. 35

36 Ortadoğu Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Ortadoğu ülkeleri içerisinde en büyük ihracat pazarımız aynı zamanda ülkemizin toplam halı ihracatında da en büyük pazar konumunda olan S. Arabistan dır. Bu ülkeye 2010 un ilk yarısında 73,4 milyon dolarlık makina halısı ihraç edilmiştir. S.Arabistan ın ülkemizin toplam makina halısı içerisindeki payı % 15,2 olarak hesaplanmakta olup bu ülkeye yapılan ihracat 2009 yılının aynı dönemine kıyasla % 4,6 oranında artmıştır. Ortadoğu ülkeleri içerisinde Irak, 20,9 milyon dolarlık ihracat değeri ve toplam makina halısı ihracatı içerisindeki % 4,3 lük pay ile en büyük ikinci pazarımız konumundadır. Bu ülkeye yönelik ihracatımız 2010 Ocak Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 36 oranında azalmıştır. Irak, aynı zamanda Ortadoğu ülkeleri içerisinde makina halısı ihracatımızın en yüksek oranda gerilediği ülke olmuştur. Birleşik Arap Emirlikleri (B.A.E), 13,5 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 2,8 lik pay ile Ortadoğu ülkeleri arasında en büyük üçüncü ihracat pazarı olmuştur. Yılın ilk yarısında bu ülkeye yönelik makina halısı ihracatımız 2009 yılının Ocak Haziran dönemine kıyasla % 20,2 oranında artmıştır. Tablo 6 Ortadoğu Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız / 09 Değişim % BİR.ARAP EMİR ,2 2,8 IRAK ,0 4,3 İRAN ,4 2,7 İSRAİL ,8 1,2 KUVEYT ,3 1,4 S.ARABİSTAN ,6 15,2 ÜRDÜN ,8 0,2 YEMEN ,9 0,6 Ortadoğu Ülkeleri Toplamı ,4 28,4 Makine Halısı İhracatı Toplamı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Pay % ,7 100,0 İran a 2010 un ilk yarısında 12,9 milyon dolarlık makina halısı ihracatı yapılmıştır. Bu ülkeye yönelik ihracat bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 108,4 oranında artarken, İran ın toplam makina halısı ihracatımız içerisindeki payı % 2,7 olarak kaydedilmiştir. 36

37 2010 un ilk yarısında Ortadoğu ülkeleri arasında makina halısı ihracatımızın arttığı diğer ülkeler ise Kuveyt ve Ürdün dür. Bu ülkeler yönelik ihracatımız bir önceki yılın Ocak Haziran dönemine kıyasla sırasıyla % 4,3 ve % 92,8 oranlarında artmış ve yine sırasıyla 6,5 milyon ve 1,2 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Öte yandan aynı dönemde Ortadoğu ülkelerinden İsrail ve Yemen e yönelik makina halısı ihracatımız sırasıyla % 7,8 ve % 9,9 oranlarında azalarak 5,7 milyon ve 2,8 milyon dolara gerilemiştir un ilk yarısında İsrail in makina halısı ihracatımız içerisindeki payı % 1,2 olarak hesaplanmaktayken Yemen in payı % 0,6 seviyesinde gerçekleşmiştir. Avrupa Birliği Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Makina halısı ihracatımızda en büyük ikinci pazarımız olan Avrupa Birliği ülkelerine yapılan ihracatımız değerlendirilirken Birliğe yeni üye olan 12 ülke ve daha önceden üye olan 15 ülke ayrı tablolarda değerlendirilecektir. Tablo 7 AB (15) Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız / 09 Değişim % ALMANYA ,6 7,4 AVUSTURYA ,5 0,3 BELÇİKA ,7 1,5 DANİMARKA ,7 0,1 FİNLANDİYA ,6 0,2 FRANSA ,3 0,7 HOLLANDA ,7 0,4 İNGİLTERE ,8 3,1 İRLANDA ,7 0,3 İSPANYA ,3 0,2 İSVEÇ ,9 0,6 İTALYA ,0 1,4 LÜKSEMBURG ,0 PORTEKİZ ,0 0,4 YUNANİSTAN ,6 0,9 Pay % AB(15) Toplamı ,4 17,4 Makine Halısı İhracatı Toplamı ,7 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi 37

38 2010 Ocak Haziran döneminde Avrupa Birliği nin 15 üyesi arasında makina halısı ihracatımızın en fazla yapıldığı ülke Almanya olmuştur. Anılan dönemde Almanya ya yapılan ihracat bir önceki yıla kıyasla % 17,6 oranında artmış ve 35,8 milyon dolar olmuştur. Almanya nın toplam makina halısı ihracatı içerisindeki payı % 7,4 olarak hesaplanmaktadır. İngiltere, AB 15 ülkeleri içerisinde en fazla ihracat yapılan ikinci ülke olmuştur. Bu ülkeye yönelik makina halısı ihracatı 2010 un ilk yarısında % 22,8 oranında artmış ve 15 milyon dolar olmuştur. Belçika (% 25,7), Danimarka (% 6,7), Finlandiya (% 262,6), Fransa (% 5,3), Hollanda (% 31,7), İngiltere (% 22,8), İrlanda (% 22,7), İspanya (% 62,3), İsveç (% 121,9), İtalya (% 26) ve Portekiz (% 109) 2010 Ocak Haziran döneminde makina halısı ihracatımızın arttığı diğer ülkelerdir. Finlandiya, 2010 un ilk yarısında 15 AB ülkesi arasında makina halısı ihracatımızın en yüksek oranda arttığı ülke olmuştur. Anılan ülkelerden İsveç e yönelik makina halısı ihracatında kaydedilen % 121,9 oranındaki artış dikkat çekicidir. Bu artış neticesinde 2009 Ocak Haziran döneminde 1,3 milyon dolar olarak gerçekleşen ihracat bu yılın ilk yarısında 2,8 milyon dolara çıkmıştır. Öte yandan yılın ilk yarısında 15 AB ülkesinden ikisine yönelik makina halısı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre azalmıştır. Bu ülkelerden Avusturya ya yapılan ihracat % 13,5 oranında azalmış ve ihracat değeri 1,5 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 15 AB ülkesi arasında makina halısı ihracatımızda en yüksek düşüşün yaşandığı ülke ise Yunanistan olmuştur un ilk yarısında bu ülkeye yönelik makina halısı ihracatımız % 26,6 oranında azalmış ve 6 milyon dolar seviyesinden 4,4 milyon dolar seviyesine gerilemiştir. Yunanistan ın toplam makina halısı ihracatımızdan aldığı pay % 0,9 olarak hesaplanmaktadır. 38

39 Tablo 8 Yeni AB Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız / 09 Değişim % BULGARİSTAN ,5 0,5 ÇEK CUMHURİYETİ ,6 0,2 ESTONYA ,4 0,0 DİĞER BÖLGELER 0 0-0,0 LETONYA 0 8-0,0 LİTVANYA ,6 0,0 MACARİSTAN ,6 0,4 MALTA ,2 0,0 POLONYA ,0 3,2 ROMANYA ,2 2,4 SLOVAK CUMH ,3 0,2 SLOVENYA ,0 0,0 Pay % Yeni AB Toplamı ,6 7,0 Makine Halısı İhracatı Toplamı ,7 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Tablo 8 de bilgileri verilen Yeni AB ülkeleri (12) makina halısı ihracat kayıtlarına göre Polonya, 15,5 milyon dolarlık ihracat değeri ve makina halısı ihracatından aldığı % 3,2 lik pay ile bu ülkeler arasındaki en büyük ihracat pazarımızdır. Romanya ise 11,6 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 2,4 lük pay ile ikinci en büyük pazarımız konumundadır Ocak Haziran döneminde Polonya ya yönelik ihracat bir önceki yıla kıyasla sırasıyla % 1 oranında azalırken, Romanya ya yönelik ihracat % 1,2 oranında artmıştır. Anılan dönemde 12 Yeni AB üyesi ülkeden Romanya haricinde, Slovenya (% 188), Estonya (% 59,4), Slovak Cumhuriyeti (% 34,3) ve Macaristan a (% 23,6) yönelik makina halısı ihracatımız artmıştır. Öte yandan aynı dönemde Polonya haricinde, Bulgaristan (% 34,5), Çek Cumhuriyeti (% 16,6) ve Litvanya ya (% 1,6) ülkemizden yapılan makina halısı ihracatı azalmıştır. Eski S.S.C.B. Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Makina halısı ihracat pazarlarımız arasında önemli bir diğer grup Eski S.S.C.B ülkeleridir. Bu ülkeler içerisinde 2010 Ocak Haziran döneminde en büyük ihracat pazarımız ise 16,4 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 3,4 lük pay ile Kazakistan 39

40 olmuştur. Bu ülkeye yönelik makina halısı ihracatı yılın ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 127,9 oranında artmıştır. Bu oran Eski S.S.C.B ülkelerine yönelik makina halısı ihracatımızda en yüksek ikinci artış oranı olmasına rağmen, ulaştığı değer bakımından en dikkat çekici olanıdır. Tablo 9 Eski S.S.C.B. Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız / 09 Değişim % AZERBAYCAN ,6 1,8 GÜRCİSTAN ,8 0,3 KAZAKİSTAN ,9 3,4 KIRGIZİSTAN ,9 0,7 ÖZBEKİSTAN ,0 0,1 RUSYA FED ,6 2,5 TACİKİSTAN ,8 1,7 TÜRKMENİSTAN ,9 1,5 UKRAYNA ,5 2,1 Pay % Eski S.S.C.B. Toplamı ,9 14,1 Makine Halısı İhracatı Toplamı ,7 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Rusya Federasyonu, Kazakistan ın ardından bu ülke grubu içerisindeki en büyük ikinci ihracat pazarımızdır Ocak Haziran döneminde bu ülkeye 11,9 milyon dolarlık ihracat yapılmışken, bu ülkeye yönelik makina halısı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 18,6 oranında artmış ve Rusya nın toplam makina halısı ihracatımız içerisindeki payı % 2,5 olmuştur. Aynı dönemde Eski S.S.C.B. ülkeleri arasında makina halısı ihracatının arttığı diğer ülkeler ise % 191 oranında artış kaydedilen Özbekistan, % 43,9 oranında artış kaydedilen Türkmenistan ve % 18,5 oranında artış kaydedilen Ukrayna olmuştur. Özbekistan a yapılan makina halısı ihracatı 451 bin dolar ile sınırlı iken Türkmenistan a 7,2 milyon dolar, Ukrayna ya ise 10,2 milyon dolarlık makina halısı ihracatı yapılmıştır. Öte yandan 2010 un ilk yarısında Azerbaycan (% 24,6), Gürcistan (% 7,8), Kırgızistan (% 62,9) ve Tacikistan a (% 13,8) yönelik makina halısı ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla azalmıştır. Bu ülkelerden Azerbaycan ve Tacikistan toplam makina halısı ihracatımız içerisindeki sırasıyla % 1,8 ve % 1,7 lik 40

41 paylarıyla önemli pazarlarımız arasında sayılabilirler. Söz konusu iki ülkeye yönelik makina halısı ihracatımız Ocak Haziran 2010 döneminde yine sırasıyla 8,6 ve 8,1 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Diğer O.E.C.D. Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Tablo 10 da ülkeler detayında makina halısı ihracatımızın izlenebildiği Diğer OECD ülkelerine 2010 un ilk yarısında yapılan makina halısı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 82,2 oranında artmış ve bu ülkelerin toplam makina halısı ihracatı içerisindeki payı % 12,5 e çıkmıştır. Bu ülkelerin bir önceki yılın aynı döneminde ise toplam makina halısı ihracatımızdaki payı yaklaşık % 8,1 olarak hesaplanmaktaydı. Diğer OECD ülkeleri olarak adlandırılan ülke grubu içerisinde en yüksek paya sahip olan ülke ise 48,7 milyon dolarlık ihracat değeri ve toplam makina halısı ihracatı içerisinde % 10,1 olarak hesaplanan payı ile A.B.D. dir. Bu ülkeye yönelik makina halısı ihracatımız 2010 un ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 98 oranında artmıştır. Tablo 10 Diğer O.E.C.D. Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız / 09 Değişim % ABD ,0 10,1 Avustralya ,8 0,9 Güney Kore ,9 0,1 İsviçre ,0 0,1 İzlanda ,0 0,0 Japonya ,1 0,3 Kanada ,6 0,6 Meksika ,7 0,1 Norveç ,0 0,3 Yeni Zelanda ,8 0,0 Pay % Diğer OECD Ülkeleri Toplamı ,2 12,5 Makine Halısı İhracatı Toplamı ,7 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Avustralya, diğer O.E.C.D. ülkeleri arasında en fazla makina halısı ihracatı yaptığımız ikinci büyük pazardır. Bu ülkeye 2010 yılının ilk yarısında 4,5 milyon dolarlık ihracat yapılmış ve Avustralya nın toplam makina halısı ihracatı içerisindeki 41

42 payı % 0,9 olarak hesaplanmıştır. Bu ülkeye yönelik ihracatımız bir önceki yıla kıyasla % 26,8 oranında artmıştır. Diğer O.E.C.D. ülkeleri arasında Japonya (% 61,1), Kanada (% 89,6), Meksika (%1841,7) ve Norveç (% 46) makina halısı ihracatımızın 2010 Ocak Haziran döneminde bir yıl öncesinin aynı dönemine kıyasla arttığı diğer pazarlarımızdır. Öte yandan Güney Kore (% 50,9), İsviçre (% 13), İzlanda (% 100) ve Yeni Zelanda ya (% 31,8) yönelik ihracatımız anılan dönemde azalmıştır. Afrika Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Afrika ülkelerine, 2010 yılının ilk altı aylık döneminde makina halısı ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 32 oranında artmış ve bu ülkelerin toplam makina halısı ihracatımız içerisindeki payları % 9,2 olmuştur. Bu grup içerisinde 14,4 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 3 lük pay ile Mısır en büyük ihracat pazarımız olup 2010 yılının ilk yarısında bu ülkeye ihracatımız % 41,5 artmıştır. Libya, yaklaşık 12 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 2,5 lik pay ile Mısır ı takip etmektedir. En büyük üçüncü makina halısı ihracat pazarımız ise 6,4 milyon dolarlık ihracat değeri ve toplam makina halısı ihracatı içerisindeki % 1,3 lük pay ile G.Afrika Cumhuriyetidir. Tablo 11 Afrika Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız / 09 Değişim % Kuzey Afrika Ülkeleri CEZAYİR ,9 0,8 FAS ,1 0,8 LİBYA ,2 2,5 MISIR ,5 3,0 TUNUS ,6 0,7 K. Afrika Ülkeleri Toplamı ,7 7,8 G.AFRİKA CUMH ,3 1,3 Pay % Afrika Ülkeleri Toplamı ,0 9,2 Makine Halısı İhracatı Toplamı ,7 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi 2010 Ocak Haziran döneminde Afrika ülkeleri arasında ihracatımızın en fazla arttığı ülke % 409,6 oranındaki artışla Tunus tur. Tunus u ihracatımızın bir önceki 42

43 yıla kıyasla % 94,9 oranında artarak 3,9 milyon dolara ulaştığı Cezayir takip etmektedir. Anılan dönemde Afrika ülkeleri içerisinde sadece Libya ya yönelik ihracatımız düşüş göstermiştir. Düşüş bir önceki yılın ilk yarısına kıyasla % 10,2 oranında gerçekleşmiş ve Libya ya yapılan ihracat yaklaşık 12 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Diğer Avrupa Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Diğer Avrupa ülkeleri olarak adlandırılan ülke grubunun toplam makina halısı ihracatımız içerisindeki payı % 2,7 gibi sınırlı bir seviyededir. Bu ülke grubunda yer alan ülkelerin altı tanesinden üçüne yönelik makina halısı ihracatımız 2010 Ocak Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 16,1 ile % 52,8 arasında değişen oranlarda artarken, üçüne yönelik ihracatımız % 4,3 ile % 31,7 arasında değişen oranlarda azalmıştır. Bosna Hersek, 4,3 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 0,9 lık payıyla bu ülkeler arasındaki en büyük makina halısı ihracat pazarımızdır. Bu ülkeye yönelik ihracatımız bir önceki yıla kıyasla % 16,1 oranında artmıştır. Makina halısı ihracatımızın en fazla gerilediği ülke ihracatımızın % 31,7 oranında düştüğü Makedonya olmuştur. İhracatımızın azaldığı diğer ülkeler ise sırasıyla Arnavutluk (% 4,3) ve Sırbistan (% 17,9) olmuştur. Tablo 12 Diğer Avrupa Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız / 09 Değişim % ARNAVUTLUK ,3 0,4 BOSNA-HERSEK ,1 0,9 K.KIBRIS TÜRK CUM ,8 0,2 KOSOVA ,6 0,7 MAKEDONYA ,7 0,3 SIRBİSTAN ,9 0,3 Pay % Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı ,0 2,7 Makine Halısı İhracatı Toplamı ,7 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Tablo 12 de ülkeler bazında Makina halısı ihracatımızın 2010 Ocak Haziran dönemindeki seyri izlenebilmektedir. 43

44 Bu ülke grubu içerisinde Bosna Hersek dışında ihracatımızın arttığı ülkeler ise % 52,8 oranın ihracat artışının kaydedildiği K.K.T.C. ile % 18,6 oranında ihracat artışının kaydedildiği Kosova olmuştur. Diğer Asya Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Diğer Asya ülkeleri olarak adlandırılan ülke grubunun makina halısı ihracatımız içerisindeki payı son dönemde artmış ve Ocak Haziran 2010 döneminde % 4,5 olmuştur. Bu ülkeler arasında en büyük makina halısı ihracat pazarımız, 2010 un ilk yarısında 6,7 milyon dolarlık ihracatın kaydedildiği Afganistan olmuştur. Bu ülkeye yönelik ihracatımız 2010 Ocak Haziran döneminde bir önceki yıla kıyasla % 187,5 oranında artmış ve Afganistan ın toplam makina halısı ihracatımız içerisindeki payı % 1,4 e yükselmiştir. Malezya, 4,3 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 0,9 luk pay ile Diğer Asya ülkeleri arasında en büyük ikinci ihracat pazarımız iken Pakistan ve Çin, 3,4 milyon dolarlık ihracat değerleri ve % 0,7 lik paylarıyla bu ülkeler arasında en büyük üçüncü ve dördüncü büyük pazarlarımız olarak sıralanmaktadırlar. Yılın ilk yarısında bu ülkelere yönelik makina halısı ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla sırasıyla % 62,9 (Malezya), % 18,7 (Pakistan) ve % 133 (Çin) oranlarında artmıştır. Tablo / 09 Değişim % ÇİN HALK CUM ,0 0,7 ENDONEZYA ,0 0,2 HİNDİSTAN ,0 0,5 HONG KONG ,0 0,0 MALEZYA ,9 0,9 SİNGAPUR ,4 0,0 TAYLAND 0 0-0,0 TAYVAN 0 2-0,0 AFGANİSTAN ,5 1,4 BANGLADEŞ ,0 0,1 PAKİSTAN ,7 0,7 0,0 Diğer Asya Ülkeleri Toplamı ,6 4,5 Makine Halısı İhracatı Toplamı ,7 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Diğer Asya Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Pay % 44

45 Diğer Asya ülkeleri arasında 2,2 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 0,5 lik pay ile Hindistan dikkat çeken bir diğer ülkelerdir un ilk altı aylık döneminde bu ülkeye yönelik makina halısı ihracatımız % 36 oranında artmıştır Ocak Haziran döneminde diğer Asya ülkeleri arasında makina halısı ihracatımızın azaldığı ülkeler ise ihracatımızın % 35 oranında azaldığı Endonezya, ile ihracatımızın % 0,4 oranında azaldığı Singapur dur. Serbest Bölgelere Makina Halısı İhracatımız Serbest Bölgelere yönelik makina halısı ihracatımızın toplam ihracat içerisindeki payı yok denecek kadar azdır. Tablo 14 de dökümü verilen Serbest Bölgelere 2010 Ocak Haziran döneminde toplam 354 bin dolarlık ihracat yapılmıştır. Anılan dönemde Serbest Bölgelere yönelik makina halısı ihracatında kaydedilen düşüş % 41,2 olmuştur. Tablo 14 Serbest Bölgelere Makina Halısı İhracatımız / 09 Değişim % ANTALYA SER.BÖL ,0 0,0 AHL SERBEST BÖL 0 0-0,0 İST DERİ SER. BÖL ,0 EGE SER.BÖL 0 2-0,0 MERSİN SER.BÖL ,0 0,0 KAYSERİ SER.BÖL ,0 AVRUPA SER.BÖL ,0 BURSA SERBEST BÖL ,1 0,0 GAZİANTEP SER.BÖL ,1 0,0 MENEMEN DERİ SER.BÖL ,0 0,0 TÜBİTAK MAM SER.BÖL ,0 TRAKYA SER. BÖL ,0 0,0 KOCAELİ SER. BÖL ,0 0,0 Pay % Serbest Bölgeler Toplamı ,2 0,1 Makine Halısı İhracatı Toplamı ,7 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi El Halısı İhracatımızın Ülke Grupları İtibariyle Değerlendirilmesi Ülkemizin toplam halı ihracatının % 13 ünü oluşturan el halısı ihracatının Ocak Haziran 2010 itibariyle % 56,8 lık bölümü 27 AB ülkesine yapılmıştır. AB ülkelerinden daha önce üye olmuş 15 ülkenin toplam el halısı ihracatımız 45

46 içerisindeki payı % 42,4 iken, sonradan üye olan 12 yeni AB ülkesinin payı % 14,3 olarak hesaplanmıştır yılının ilk yarısında AB (27) ülkelerine yönelik el halısı ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 626,6 oranında artmış ve geçen yılın aynı döneminde kaydedilen 5,6 milyon dolardan 40,7 milyon dolara fırlamıştır. Aynı dönemde AB 15 ülkelerine yönelik el halısı ihracatımız 30,4 milyon dolar olarak gerçekleşmiş ve % 467,2 oranında artmışken, yeni üye 12 AB ülkesine yönelik ihracatın değeri 10,3 milyon dolar, ihracat artış oranı ise % 4221 olmuştur. Tablo 15 Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Türkiye El Halısı İhracat Kaydı $ $ DEĞİŞİM % 2010 PAY % AB Ülkeleri (15) Toplamı ,2 42,4 Yeni AB Ülkeleri ,0 14,3 AB Ülkeleri (27) Toplamı ,6 56,8 Diğer OECD Ülkeleri Toplamı (ABD,Kanada, İsviçre vb) Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı (Arnavutluk,Sırbistan vb) Eski S.S.C.B Ülkeleri Toplamı (Rusya Fed.,Özbekistan vb) Ortadoğu Ülkeleri Toplamı (S. Arabistan, İsrail, Kuveyt vb) Afrika Ülkeleri Toplamı (Mısır, Cezayir, Güney Afr. Cum.vb) Diğer Asya Ülkeleri Toplamı (Çin,Pakistan, Tayvan vb) Bu Tabloda Yer Almayan Diğer Ülkeler ve Serbest Bölgeler ,0 29, ,8 0, ,3 0, ,0 1, ,6 1, ,9 0, ,2 9,2 Toplam El Halısı İhracat Kaydı ,6 100,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları El halısı ihracatımızda en büyük ikinci pazarımız diğer OECD ülkeleridir. Bu ülkelere 2010 Ocak Haziran döneminde 21,1 milyon dolarlık el halısı ihracatı yapılmış olup yapılan bu ihracatın toplam el halısı ihracatı içerisindeki payı % 29,4 olarak 46

47 hesaplanmaktadır un ilk yarısında diğer OECD ülkelerine yönelik el halısı ihracatı 2009 yılının aynı dönemine kıyasla % 38 oranında artmıştır. Tablo 15 de el halısı ihracatımızın ülke guruplarına göre dağılımı verilmektedir. Ortadoğu ülkelerinin toplam el halısı ihracatımız içerisindeki payı % 1,7 olarak hesaplanmaktayken, Afrika ülkelerinin payı % 1,3, eski S.S.C.B. Ülkelerinin payı % 0,8, diğer Avrupa ülkelerinin payı % 0,3 ve diğer Asya ülkelerinin payı ise % 0,5 olup ülkemizin el halısı ihracatı içerisindeki payları son derece sınırlı seviyelerdedir. El halısı ihracatımızdaki en dikkat çekici değişme ise yukarıdaki tabloda Bu Tabloda Yer Almayan Diğer Ülkeler ve Serbest Bölgeler olarak ifade edilen ülke grubunda olmuştur. Bu ülkelere yönelik el halısı ihracatımız 2009 yılının sonuna kadar neredeyse toplam el halısı ihracatımızın % 60 ını oluşturmaktayken 2010 un ilk çeyreği itibariyle bu ülkelerin payı % 9 olarak hesaplanmış, Ocak Haziran 2010 dönemi itibariyle ise % 9,2 olmuştur Ocak Haziran döneminde bu ülkelere yönelik el halısı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 78,2 oranında düşmüş ve 30,4 milyon dolardan 6,6 milyon dolar seviyesine inmiştir. El Halısı İhracatımızın Ülkelere Göre Dağılımı Avrupa Birliği Ülkelerine El Halısı İhracatımız Ocak Haziran 2010 dönemi itibariyle el halısı ihracatımızda en büyük pazarımız olan Avrupa Birliği ülkelerine yapılan ihracatımız değerlendirilirken Birliğe yeni üye olan 12 ülke ve daha önceden üye olan 15 ülke ayrı tablolarda değerlendirilecektir Ocak Haziran döneminde AB 15 ülkelerinin el halısı ihracatımız içerisindeki payı % 42,4 olarak hesaplanmaktadır. Söz konusu 15 ülkenin tamamına yönelik el halısı ihracatımız % 6,6 ile % 2788,1 arasında değişen oranlarda artmıştır. Bu ülkeler içerisinde Avusturya, 11,6 milyon dolar değerindeki ihracat ve toplam el halısı içerisinde % 16,2 lik pay ile en büyük ihracat pazarımız olarak öne çıkmaktadır. Bu ülkeye yönelik ihracat anılan dönemde % 2788,1 oranında artmıştır. Bu artış oranı aynı zamanda 15 AB ülkesi arasında gerçekleşen en yüksek ihracat artış oranı olmuştur. 47

48 Tablo 16 AB (15) Ülkelerine El Halısı İhracatımız / 09 Değişim % ALMANYA ,1 2,2 AVUSTURYA ,1 16,2 BELÇİKA ,5 6,5 DANİMARKA ,1 0,2 FİNLANDİYA ,0 0,1 FRANSA ,5 10,9 HOLLANDA ,1 0,1 İNGİLTERE ,4 0,5 İRLANDA ,3 0,0 İSPANYA ,8 1,1 İSVEÇ ,5 0,4 İTALYA ,3 2,8 LÜKSEMBURG ,0 0,0 PORTEKİZ ,9 1,1 YUNANİSTAN ,6 0,3 Pay % AB(15) Toplamı ,2 42,4 El Halısı İhracatı Toplamı ,6 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Avusturya nın ardından 7,8 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 10,9 luk payıyla Fransa ve 4,7 milyon dolarlık ihracat değeri ile % 6,5 lik payıyla Belçika önem arz eden diğer büyük el halısı ihracat pazarlarımız olarak öne çıkmaktadırlar. Fransa ya yönelik el halısı ihracatımız 2010 Ocak Haziran döneminde % 1384,5 oranında artarken, Belçika ya yönelik el halısı ihracatında gerçekleşen artış % 247,5 oranında olmuştur. 48

49 Tablo 17 Yeni AB Ülkelerine El Halısı İhracatımız / 09 Değişim % BULGARİSTAN ,7 0,0 ÇEK CUMHURİYETİ ,6 7,8 ESTONYA ,0 0,0 DİĞER BÖLGELER 0 0-0,0 LETONYA 0 0-0,0 LİTVANYA ,3 6,5 MACARİSTAN ,0 0,0 MALTA ,0 0,0 POLONYA ,0 0,0 ROMANYA ,0 0,0 SLOVAK CUMH ,0 SLOVENYA ,8 0,0 Pay % Yeni AB Toplamı ,0 14,3 El Halısı İhracatı Toplamı ,6 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Tablo 17 de ülkelere göre dağılımı verilen Yeni AB ülkelerinin 2010 un ilk yarısı itibariyle toplam el halısı ihracatımız içerisindeki payı % 14,3 olmuştur. Ancak bu ülke grubunda ihracatımız iki ülkeye yoğunlaşmış durumdadır. Çek Cumhuriyeti, 5,6 milyon dolarlık ihracat değeri ve el halısı ihracatı içerisindeki % 7,8 lik payı ile bu ülke grubundaki en büyük ihracat pazarımız konumundadır. Bu ülkeye yönelik el halısı ihracatı 2009 yılının ilk yarısında sadece 19 bin dolar olarak gerçekleşmişken 2010 Ocak Haziran döneminde 5,6 milyon dolar seviyelerine fırlamıştır. Aynı dönemde Litvanya ya yönelik el halısı ihracatımız 14 bin dolardan 4,6 milyon dolara fırlamış ve Litvanya bir anda toplam el halısı ihracatımızın % 6,5 inin yöneldiği ülke olmuştur. Söz konusu iki ülke dışında kalan tüm yeni AB üyesi ülkelere yönelik el halısı ihracatımız 30 bin doların altında gerçekleşmiştir. Diğer OECD Ülkelerine El Halısı İhracatımız Tablo 18 de Ocak Haziran 2010 döneminde ülkeler detayında el halısı ihracatımızın izlenebildiği Diğer OECD ülkelerinin toplam el halısı ihracatı içerisindeki payı % 29,4 olarak hesaplanmaktadır. Bu ülkeler içerisinde en yüksek paya sahip olan ülke ise 10,5 milyon dolarlık ihracat değeri ve toplam el halısı 49

50 ihracatı içerisindeki payı % 14,6 olarak hesaplanan A.B.D. dir. Bu ülkeye yönelik el halısı ihracatımız 2010 Ocak Haziran döneminde 2009 yılının aynı dönemine kıyasla % 23,5 oranında artmıştır. Tablo 18 Diğer O.E.C.D. Ülkelerine El Halısı İhracatımız / 09 Değişim % ABD ,5 14,6 Avustralya ,5 0,4 Güney Kore ,4 0,0 İsviçre ,9 2,0 İzlanda 0 0-0,0 Japonya ,0 11,0 Kanada ,9 0,4 Meksika ,2 0,0 Norveç ,0 0,5 Yeni Zelanda ,0 0,4 Pay % Diğer OECD Ülkeleri Toplamı ,0 29,4 El Halısı İhracatı Toplamı ,6 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Diğer OECD ülkeleri içerisinde A.B.D. den sonra gelen ülke 7,9 milyon dolarlık ihracat değeri ve toplam el halısı ihracatımızda % 11 paya sahip olan Japonya dır. Bu ülkeye yönelik el halısı ihracatımız 2010 Ocak Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 57 oranında artmıştır. İsviçre 1,4 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 2 lik pay ile diğer OECD ülkeleri arasında üçüncü büyük ihracat pazarı olarak sıralanmaktadır yılının ilk yarısında bu ülkeye yönelik el halısı ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 119,9 oranında artmıştır. Diğer OECD ülkelerinden Kanada (% 408,9), Norveç (% 105) ve Yeni Zelanda (% 22) el halısı ihracatımızın 2010 Ocak Haziran döneminde arttığı diğer ülkelerdir. Öte yandan anılan dönemde Avustralya, Güney Kore ve Meksika ya yönelik el halısı ihracatımız sırasıyla % 39,5, % 48,4 ve % 98,2 oranlarında azalmıştır. 50

51 Ortadoğu Ülkelerine El Halısı İhracatımız Makina halısı ve dolayısıyla toplam halı ihracatımızda en büyük ihracat pazarı olarak sıralanmakta olan Ortadoğu ülkelerinin el halısı ihracatımız içerisindeki payı % 1,7 gibi sınırlı bir düzeydedir. Bu ülkelere yönelik el halısı ihracatımız birbirlerine yakın değerlerde gerçekleşmekteyse de 699 bin dolarlık ihracat değeri ile Irak, öne çıkan ülke konumundadır. Bu ülkeye yönelik el halısı ihracatımız 2010 Ocak Haziran döneminde % 102 oranında artmıştır. Tablo / 09 Değişim % BİR.ARAP EMİR ,3 0,2 IRAK ,0 1,0 İRAN ,3 0,1 İSRAİL ,1 0,1 KUVEYT ,1 0,1 S.ARABİSTAN ,0 0,2 ÜRDÜN ,7 0,0 YEMEN 0 0-0,0 Ortadoğu Ülkeleri Toplamı ,0 1,7 El Halısı İhracatı Toplamı ,6 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Ortadoğu Ülkelerine El Halısı İhracatımız Ortadoğu ülkelerinden ihracatımızın düştüğü ülkeler Kuveyt (% 52,1 düşüş) ve Ürdün (% 85,7) ile yılın ilk yarısında el halısı ihracatı yapılmayan Yemen dışında kalan beş ülkeye yönelik ihracatımız % 34 ile % 389,3 arasında değişen oranlarda artmıştır. BAE, 2010 un ilk yarısında el halısı ihracatımızın en çok arttığı ülke olmuştur. Bu ülkeye yönelik ihracat 2010 Ocak Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 389,3 oranında artmıştır. Eski S.S.C.B. Ülkelerine El Halısı İhracatımız Eski S.S.C.B. ülkelerinin 2010 Ocak Haziran döneminde el halısı ihracatı içerisindeki payı % 0,8 olarak hesaplanmaktadır. Bu ülke grubu içerisinde Azerbaycan 235 bin dolarlık ihracat değeri ile en büyük el halısı ihracat pazarımızdır. Bu ülkeye yönelik el halısı ihracatı 2010 yılının ilk yarısında % 379,6 oranında artarak 49 bin dolar seviyesinden 235 bin dolar seviyesine çıkmıştır. Pay % 51

52 Tablo 20 Eski S.S.C.B. Ülkelerine El Halısı İhracatımız / 09 Değişim % AZERBAYCAN ,6 0,3 GÜRCİSTAN ,1 0,0 KAZAKİSTAN ,7 0,1 KIRGIZİSTAN ,7 0,0 ÖZBEKİSTAN ,0 0,0 RUSYA FED ,8 0,0 TACİKİSTAN ,7 0,0 TÜRKMENİSTAN ,9 0,3 UKRAYNA ,0 0,0 Pay % Eski S.S.C.B. Toplamı ,3 0,8 El Halısı İhracatı Toplamı ,6 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Ocak Haziran 2010 döneminde eski S.S.C.B. ülkeleri arasında Azerbaycan dışında ihracatımızın arttığı tek ülke el halısı ihracatımızın % 233,9 oranında artarak 207 bin dolar olarak kaydedildiği Türkmenistan olmuştur. Öte yandan bu ülke grubu içerisinde söz konusu iki ülke dışında kalan diğer tüm ülkelere yönelik el halısı ihracatımız % 16,7 ile % 100 arasında değişen oranlarda azalmıştır. Afrika Ülkelerine El Halısı İhracatımız Afrika ülkelerine yönelik el halısı ihracatımız 2010 Ocak Haziran döneminde 966 bin dolar olarak kaydedilmiştir.bu ülkeler içerisinde en büyük ihracat pazarımız olarak 565 bin dolarlık el halısı ihracatının yapıldığı Libya olarak öne çıkmaktadır. Libya nın toplam el halısı ihracatımızdaki payı % 0,8 olarak hesaplanmaktadır. Bu ülkeye yönelik ihracat 2009 Ocak Haziran döneminde sadece sekiz bin dolar olarak gerçekleşmişken, bu yılın ilk yarısında % 6962,5 oranındaki artışla 565 bin dolar olmuştur. 52

53 Tablo 21 Afrika Ülkelerine El Halısı İhracatımız / 09 Değişim % Kuzey Afrika Ülkeleri CEZAYİR ,0 0,4 FAS ,1 LİBYA ,5 0,8 MISIR ,4 0,0 TUNUS ,0 0,0 K. Afrika Ülkeleri Toplamı ,5 1,3 G.AFRİKA CUMH ,0 0,0 Pay % Afrika Ülkleri Toplamı ,6 1,3 El Halısı İhracatı Toplamı ,6 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi 2010 un ilk yarısında Cezayir, 306 bin dolarlık ihracat değeri ve % 0,4 lük payıyla ikinci büyük pazarımızdır. Bir önceki yılın ilk altı ayında Cezayir e yapılan el halısı ihracatı altı bin dolar ile sınırlıydı. Diğer Asya Ülkelerine El Halısı İhracatımız Diğer Asya ülkelerine yönelik el halısı ihracatımız Ocak Haziran 2010 döneminde 339 bin dolar olarak gerçekleşmiştir. Diğer Asya ülkeleri arasında Çin 144 bin dolarlık ihracat değeri ve % 0,2 lik payı ile öne çıkmaktadır. Bu ülkeye geçtiğimiz yılın ilk yarısında sadece iki bin dolarlık el halısı ihracatı yapılmıştır. Diğer Asya ülkelerine ilişkin verileri içeren Tablo 22 aşağıda sunulmuştur. 53

54 Tablo / 09 Değişim % ÇİN HALK CUM ,0 0,2 ENDONEZYA 0 0-0,0 HİNDİSTAN ,1 HONG KONG ,1 MALEZYA ,0 SİNGAPUR ,0 0,1 TAYLAND 0 0-0,0 TAYVAN 0 0-0,0 AFGANİSTAN ,0 0,0 BANGLADEŞ 0 0-0,0 PAKİSTAN 0 0-0,0 Diğer Asya Ülkeleri Toplamı ,9 0,5 El Halısı İhracatı Toplamı ,6 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Diğer Asya Ülkelerine El Halısı İhracatımız Pay % 0,0 Serbest Bölgelere El Halısı İhracatımız 2009 yılı sonuna kadar el halısı ihracatında ciddi bir payı olan Serbest Bölgelerin 2010 Ocak Haziran döneminde el halısı ihracatımız içerisindeki payı % 8,4 olmuştur. Serbest Bölgeler arasında, Atatürk Havalimanı Serbest Bölgesi 6 milyon dolarlık ihracat değeri ve toplam el halısı ihracatımız içerisindeki % 8,3 lik payıyla en büyük ihracat pazarı konumundadır un ilk yarısında bu bölgeye yönelik el halısı ihracatımız bir önceki yıla kıyasla % 78,7 oranında azalmıştır. Tablo / 09 Değişim % ANTALYA SER.BÖL 0 0-0,0 AHL SERBEST BÖL ,7 8,3 İST DERİ SER. BÖL ,0 EGE SER.BÖL ,4 0,1 KOCAELİ SER. BÖL ,0 0,0 0,0 Serbest Bölgeler Toplamı ,7 8,4 El Halısı İhracatı Toplamı ,6 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Serbest Bölgelere El Halısı İhracatımız Pay % 54

55 Çağrı ÖZTÜRK İTKİB Genel Sekreterliği AR & GE ve Mevzuat Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz. 55

56 EKLER : İHRACAT KAYIT RAKAMLARI 56

57 57

58 58

59 59