FORMEL DİLLER VE SOYUT MAKİNALAR. Hafta 2

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "FORMEL DİLLER VE SOYUT MAKİNALAR. Hafta 2"

Transkript

1 FORMEL DİLLER VE SOYUT MAKİNALAR Hafta 2

2 OTOMATA TEORİSİ Otomata teorisi (özdevinim kuramı ya da otomat teorisi), teorik bilgisayar biliminde soyut makineleri (ya da daha uygun bir deyimle soyut 'matematiksel' makineleri veya sistemleri) ve bu makineleri kullanarak hesaplama problemlerinin çözülebilmesini araştıran daldır. Bu soyut makinelere otomata denir. Otomata kelimesinin kökeni Yunanca αὐτόματα kelimesi olup "kendi kendine hareket eden" demektir. Otomatalar hesaplama teorisi, derleyici tasarımı ve çözümlemede (parsing) önemli bir rol oynamaktadır.

3 OTOMATA TEORİSİ Temelleri 20. yy da matematikçilerin insanın belirli özelliklerini taklit edebilen, özellikle de hesaplamaları daha güvenilir ve hızlı biçimde yapabilen, hem kuramsal hem de uygulamaya dökülmüş makineleri geliştirmeye başlaması ile atılmıştır. «Otomata» kelimesi «otomasyon» kelimesiyle yakın anlamda olup, belirli süreçlerin gerçekleştirimini sağlayan otomatikleştirilmiş işlemler bütününü ifade eder. Otomata Kuramı ise, «otomata» olarak adlandırılan basit makineler üzerinden gerçekleştirilen hesaplama işlemlerinin mantığıyla ilgilenir. Otomatalar sayesinde bilgisayar bilimciler makinelerin fonksiyonları nasıl hesaplayabildiği ve problemleri nasıl çözebildiğini anlama imkanı bulur. Daha da önemlisi, bir fonksiyonun hesaplanabilir (computable) olarak tanımlanması veya bir sorunun karar verilebilir (decidable) olup olmadığının anlaşılması bu teori ile mümkün olur.

4 Karmaşıklık CHOMSKY HİYERARŞİSİ Özyinelemeli - Sayılabilir Diller : Turing Makinesi (Recursively Enumerable Languages : Turing Machine) Bağlama - Duyarlı Diller : Doğrusal Sınırlandırılmış otomatalar (Context Sensitive Languages : Linear Bounded Automata) Bağlam - Bağımsız Diller : Bas Bırak otomataları (Context Free Languages : Push Down Automata) Düzenli Diller : Sonlu - Durum otomataları (Regular Language : Finite State Automata) *(Dil : otomata)

5 HESAPLAMA CPU HAFIZA

6 HESAPLAMA GEÇİCİ BELLEK INPUT BELLEK CPU OUTPUT BELLEK PROGRAM BELLEK

7 OTOMATA GEÇİCİ BELLEK otomata CPU INPUT BELLEK OUTPUT BELLEK PROGRAM BELLEK

8 OTOMATA ÇEŞİTLERİ Otomatalar geçici bellek kullanım şekillerine göre sınıflandırılmıştır. 1. Sonlu otomata (Finite Automata): Bellek kullanmazlar. 2. Bas-Bırak otomata (Push-Down Automata): Yığıt (Stack) tipi bellek kullanır. 3. Turing Makineleri (Turing Machines): Rastgele Erişim Bellek (Random Access Memory) kullanır.

9 SONLU OTOMATA Bellek kullanmadığı için hesaplama gücü düşüktür. GEÇİCİ BELLEK INPUT BELLEK SONLU otomata OUTPUT BELLEK

10 BAS-BIRAK OTOMATA Hesaplama gücü orta düzeydedir. Programlama dili derleyicileri bu tip otomataya örnek verilebilir. YIĞIT Push, Pop INPUT BELLEK BAS-BIRAK otomata OUTPUT BELLEK

11 TURING MAKİNESİ Hesaplama gücü en yüksek otomatadır. RASTGELE ERİŞİMLİ BELLEK (Random Access Memory - RAM) INPUT BELLEK TURING MAKİNESİ OUTPUT BELLEK

12 OTOMATLARIN GÜÇLERİ Sonlu Otomata Bas-Bırak Otomata Turing Makinesi Az güç Yüksek güç Basit problemler Daha karmaşık 12 problemler

13 SONLU DURUM OTOMATLARI (FINITE STATE AUTOMATA) Turnike örneği: Sonlu durum otomatlarının basit bir örneği turnikelerdir.

14 SONLU DURUM OTOMATLARI (FINITE STATE AUTOMATA) Turnike Şimdiki Durum Girdi Sonraki Durum Çıktı Kapalı Kart bas Açık Açık konuma geç (kol itildiğinde geçilebilir durumdadır) Kolu it Kapalı Aynı durumda kal Kart bas Açık Aynı durumda kal Açık Kolu it Kapalı Kapalı konuma geç (turnikeden geçildikten sonra kol kilitli duruma geçer)

15 SONLU DURUM OTOMATLARI ÇALIŞMA MANTIĞI Bir sonlu durum otomatı makine şerit modeli ile ifade edilebilmektedir. Bir sonlu durum otomatı; girdi şeridi olarak da bilinen sonlu bir bellek, okuyucu başlık, sonlu sayıda ve boş olmayan durumlar, bir giriş alfabesi, durumlar arası geçişleri betimleyen bir geçiş fonksiyonu, bir başlangıç durumu ile sonlu sayıda durma durumundan oluşan soyut bir hesaplama aygıtıdır.

16 SONLU DURUM OTOMATLARI ÇALIŞMA MANTIĞI Girdi şeridi hücrelere bölünmüştür ve her bir hücre giriş alfabesine ait bir sembol barındırır. Okuyucu başlık, bir adımda şeritten tek bir sembolü okur. Geçiş fonksiyonu üzerinden bir sonraki durum belirlenir. Okuyucu başlık ya soldan sağa ya da sağdan sola okuma yapabilir. Okuyucu başlık şerit üzerinde yazma işlemi yapamaz ve geriye doğru gidemez. Bu nedenle bir sonlu durum otomatı o anda okumakta olduğu sembolden önceki sembolleri hatırlayamaz. Bu durum, sonlu durum otomatlarının en önemli kısıtıdır.

17 Bir otomat, (Q,, δ, q 0, F) şeklinde bir beşli olarak tanımlanır ve bu tanıma göre; Q sonlu sayıda elemana sahip bir durumlar kümesi, sonlu sayıda elemana sahip semboller kümesi (ya da alfabe), δ geçiş fonksiyonu, q 0 herhangi bir girdinin işlenmeye başlanacağı başlangıç durumu (q 0 Q). F, Q içindeki son durum(lar) kümesi (F Q). SONLU DURUM OTOMATLARI BİÇİMSEL TANIM

18 SONLU DURUM OTOMATI TÜRLERİ Sonlu Durum Otomatları Çıktı Üretmeyenler Çıktı Üretenler Deterministik Deterministik Olmayan Moore Makinesi Mealy Makinesi

19 DETERMİNİSTİK SONLU DURUM OTOMATI Deterministik sonlu durum otomatlarında (DFA) her bir giriş sembolü karşılığında içinde bulunulacak (yani geçilecek) durum belirlidir. Bir deterministik sonlu durum otomatı, (Q,, δ, q 0, F) şeklinde bir beşli olarak tanımlanır ve bu tanıma göre; Q sonlu sayıda elemana sahip bir durumlar kümesi, sonlu sayıda elemana sahip semboller kümesi (ya da alfabe), δ geçiş fonksiyonu (δ: Q Q), q 0 herhangi bir girdinin işlenmeye başlanacağı başlangıç durumu (q 0 Q). F, Q içindeki son durum(lar) kümesi (F Q).

20 DETERMİNİSTİK SONLU DURUM OTOMATI Şeritte bir giriş katarı vardır DFA çalışmaya başlangıç durumu ile başlar. Okuyucu kafa en sol hücrededir. DFA katarın tamamını okuyana kadar bir döngüye girer. Her adımda, DFA, geçiş fonksiyonuna göre okunan simgeye göre yeni bir duruma geçer. (Durum-s, simge) -> sonraki durum s o anki durum -okuyucu kafanın okuduğu simge Bütün katar okunduğunda eğer bir son durumda kalınmışsa katar kabul edilir.

21 DETERMİNİSTİK SONLU DURUM OTOMATI Giriş katarı okunduktan sonra, Eğer DFA son durumda ise, giriş katarı kabul edilir. Eğer DFA bir son durumda değilse, giriş katarı reddedilir. DFA nın dili: DFA tarafından kabul edilen bütün katarların kümesidir.

22 DETERMİNİSTİK SONLU DURUM OTOMATI Finite Control Read only Head

23 DETERMİNİSTİK SONLU DURUM OTOMATI Deterministik bir sonlu durum otomatı durum diyagramı adı verilen bir çizge ile ifade edilir. Bu çizgede: Düğümler durumları, Alfabeden bir sembolle etiketlenmiş olan kenarlar geçişleri, Kendisine gelen boş bir kenarla işaretli olan düğüm başlangıç durumunu, İç içe iki çember şeklinde işaretli olan düğüm ise son durumu ifade eder.

24 DETERMİNİSTİK SONLU DURUM OTOMATI ÖRNEK Q = {a, b, c}, = {0, 1}, q 0 ={a}, F={c}, ve örnek Geçiş fonksiyonu olan δ yandaki gibidir. Şimdiki Durum 0 girdisi için sonraki durum a a b b c a c b c 1 girdisi için sonraki durum

25 DETERMİNİSTİK SONLU DURUM OTOMATI ÖRNEK Yalnızca 3 ün katı olan ikili tabandaki sayıları kabul eden sonlu durum otomatı

26 DETERMİNİSTİK SONLU DURUM OTOMATI ÖRNEK İçerisinde çift sayıda b bulunduran tüm katarların kümesi.

27 ? DETERMİNİSTİK SONLU DURUM OTOMATI ÖRNEK

28 DETERMİNİSTİK OLMAYAN SONLU DURUM OTOMATI Deterministik olmayan sonlu durum otomatlarında belirli bir giriş sembolü makinedeki herhangi bir durum kombinasyonuna geçişi sağlayabilir. Yani, makinenin belirli bir durumda belirli bir sembolle hangi duruma geçiş yapabileceği tam olarak bilinemez. Bir deterministik olmayan sonlu durum otomatı, (Q,, δ, q 0, F) şeklinde bir beşli olarak tanımlanır ve bu tanıma göre; Q sonlu sayıda elemana sahip bir durumlar kümesi, sonlu sayıda elemana sahip semboller kümesi (ya da alfabe), δ geçiş fonksiyonu (δ: Q { ε} 2 Q ), q 0 herhangi bir girdinin işlenmeye başlanacağı başlangıç durumu (q 0 Q), F, Q içindeki son durum(lar) kümesi (F Q).

29 DETERMİNİSTİK OLMAYAN SONLU DURUM OTOMATI ÖRNEK Şimdiki 0 girdisi için 1 girdisi için Q = {a, b, c} durum sonraki durum sonraki durum = {0, 1} a a, b b q 0 = {a} b c a, c F={c} c b, c c Geçiş fonksiyonu olan δ yandaki gibidir.

30 DETERMİNİSTİK OLMAYAN SONLU DURUM OTOMATI ÖRNEK İçinde 00 veya 11 barındıran katarlar örnek

31 DETERMİNİSTİK OLMAYAN SONLU DURUM OTOMATI ÖRNEK Sonu 101 ile biten katarlar örnek

32 MEALY VE MOORE MAKİNELERİ Sonlu durum otomatları her bir geçişe karşılık gelen çıktılara sahiptirler. Çıktı üreten iki tür sonlu durum makinesi vardır. 1. Mealy Makinesi 2. Moore Makinesi

33 MEALY MAKİNESİ Bir Mealy Makinesi, çıktısı mevcut girdinin yanı sıra mevcut duruma da bağlı bir sonlu durum otomatıdır. Bir Mealy makinesi (Q,, O, δ, X, q 0 ) şeklinde bir altılı olarak tanımlanır ve bu tanıma göre: Q sonlu sayıda elemana sahip bir durumlar kümesi. sonlu sayıda elemana sahip girdi semboller kümesi (ya da alfabe). O çıktı alfabesi olarak adlandırılan sonlu bir semboller dizisidir. δ girdi geçiş fonksiyonu (δ: Q Q) X çıktı geçiş fonksiyonu (X: Q O) q 0 herhangi bir girdinin işlenmeye başlanacağı başlangıç durumu (q 0 Q).

34 OUTPUT INPUT MEALY MAKİNESİ STATE X = 0 STATE NAME A/0 X = 1 B/1 X = 0 X = 0 Present State Input X Next State X = 1 X = 1 A (00) 0 C (10) State Output A (00) 0 B (01) 1 C (10) 0 C/0 1 B (01) B (01) 0 B (01) 1 C (10) C (10) 0 B (01) 1 A (00)

35 MEALY MAKİNESİ ÖRNEK

36 MOORE MAKİNESİ Bir Moore makinesi, çıktıları yalnızca mevcut duruma bağlı olan bir sonlu durum otomatıdır. A Moore makinesi, (Q,, O, δ, X, q 0 ) şeklinde bir altılı olarak tanımlanır ve bu tanıma göre: Q sonlu sayıda elemana sahip bir durumlar kümesi is a finite set of symbols called the input alphabet. O çıktı alfabesi olarak adlandırılan sonlu bir semboller dizisidir. δ girdi geçiş fonksiyonu (δ: Q Q) X çıktı geçiş fonksiyonu (X: Q O) q 0 herhangi bir girdinin işlenmeye başlanacağı başlangıç durumu (q 0 Q).

37 MOORE MAKİNESİ INPUT OUTPUT STATE X = 0/0 A X = 0/0 X = 1/1 B Present State Input X Next State Output X = 1/0 X = 0/1 X = 1/0 A (00) 0 C (10) 0 1 B (01) 1 C B (01) 0 B (01) 0 1 C (10) 0 C (01) 0 B (01) 1 1 A (00) 0

38 MOORE MAKİNESİ ÖRNEK

FORMEL DİLLER VE SOYUT MAKİNALAR. Hafta 3

FORMEL DİLLER VE SOYUT MAKİNALAR. Hafta 3 FORMEL DİLLER VE SOYUT MAKİNALAR Hafta 3 Karmaşıklık CHOMSKY HİYERARŞİSİ 0 1 2 3 Özyinelemeli - Sayılabilir Diller : Turing Makinesi (Recursively Enumerable Languages : Turing Machine) Bağlama - Duyarlı

Detaylı

Otomata Teorisi (BİL 2114)

Otomata Teorisi (BİL 2114) Otomata Teorisi (BİL 2114) Hafta 2: Sonlu Otomata (1.Bölüm) bas kapa aç bas 1 Hafta 2 Plan 1. Bir Sonlu Otomata Orneği 2. Sonlu Otomatanin Esasları 3. Sonlu Otomatanın Resmi Gösterimi 4. Nondeterministik

Detaylı

FORMEL DİLLER VE SOYUT MAKİNALAR. Hafta 1

FORMEL DİLLER VE SOYUT MAKİNALAR. Hafta 1 FORMEL DİLLER VE SOYUT MAKİNALAR Hafta 1 DİL VE FORMEL DİL KAVRAMLARI Dil, insanların karmaşık iletişim sistemlerini edinme ve kullanma becerisidir. Bir dilin formel olabilmesi için bazı niteliklerinin

Detaylı

Sonlu Durum ve Turing Makineleri

Sonlu Durum ve Turing Makineleri Sonlu Durum ve Turing Makineleri Ders 12 Yrd.Doç.Dr. İbrahim TÜRKYILMAZ Sonlu Durum Makinesi Sonlu durum makinesi aşağıdakilerden oluşur: a) Bir σ başlangıç durumu, b) Sonlu sayıda duruma sahip olan sonlu

Detaylı

BM312 Ders Notları - 3 2014

BM312 Ders Notları - 3 2014 DETERMİNİSTİK SONLU OTOMATLAR (DETERMINISTIC FINITE AUTOMATA) Bir Sonlu Otomat (FA) sabit ve sonlu kapasitede bir merkezi işlem ünitesine sahiptir. Giriş bilgisini input tape üzerinden string olarak alır.

Detaylı

Otomata Teorisi (BİL 2114)

Otomata Teorisi (BİL 2114) Otomata Teorisi (BİL 2114) Fırat İsmailoğlu Hafta 9: Turing Makinesi (I. Bölüm) 1 Hafta 9 Plan l. Turing Makinesi (TM) Örnek 2. TM Giriş 3. TM Yapısı 4. TM Bantının Özellikleri 5. TM Formal Gösterimi 6.

Detaylı

Otomata Teorisi (BIL 2114)

Otomata Teorisi (BIL 2114) Otomata Teorisi (BIL 2114) Hafta 1: Amaç ve Genel Kavramlar bas kapa aç bas 1 Hafta 1 Plan 1. İletişim ve Ders Bilgisi 2. Otomata Teorisi Genel Bakış 3. Hedeflenen Kazanımlar 4. Matematiksel Nosyonlar

Detaylı

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS Otoma Teorisi Ve Biçimsel Diller BIL445 7 3+0 3 4 Ön Koşul Dersleri Yok Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Zorunlu

Detaylı

Otomata Teorisi (BİL 2114)

Otomata Teorisi (BİL 2114) Otomata Teorisi (BİL 2114) Fırat İsmailoğlu Hafta 4: Düzenli İfadeler (I. Bölüm) 1 Hafta 4 Plan 1. Düzenli Diller 2. Düzenli Operatörler 3. Düzenli İfade Örnekleri i. R den L ye ii. L den R ye 4. Online

Detaylı

1 $/ " {ww R : w {a, b} * } ## S asa, S bsb S e#(3 * 5 $(6 )# (2 #$,(- (25 #5

1 $/  {ww R : w {a, b} * } ## S asa, S bsb S e#(3 * 5 $(6 )# (2 #$,(- (25 #5 !"#$ %& '()*' ' +,./0% 1 $/02 2 3 " {ww R : w {a, b} * } ## #4 S asa, S bsb S e#(3 5 2'5" * 5 $(6 )# (2 #$ 5#77 #" ' #" (25 #5 #" 8)5*# 73'" 5#$#$257" 379()379" :))##2)7 5)32) #5 6*" :5)$#$2#5" ;! Pushdown

Detaylı

Otomata Teorisi (BİL 2114)

Otomata Teorisi (BİL 2114) Otomata Teorisi (BİL 2114) Fırat İsmailoğlu Hafta 6: Pumping Lemma İçerikten Bağımsız Diller (1. Bölüm) 1 Hafta 6 Plan 1. Olmayana Ergi Yöntemi 2. Güvercin Yuvası Prensibi 3. Pumping Lemma 4. İçerikten

Detaylı

Otomata Teorisi (BİL 2114)

Otomata Teorisi (BİL 2114) Otomata Teorisi (BİL 2114) Fırat İsmailoğlu Hafta 8: İçerikten Bağımsız Diller (I1I. Bölüm) 1 Hafta 8 Plan l. Pushdown Otomata (PDO) Giriş 2. PDO Geçişler 3. PDO Ornekler 4. PDO nun Formal Gösterimi 5.

Detaylı

Otomata Teorisi (BİL 2114)

Otomata Teorisi (BİL 2114) Otomata Teorisi (BİL 2114) Fırat İsmailoğlu Hafta 10: Turing Makinesi (Bölüm 1.5) 1 Hafta 10 Plan l. Turing Makinesini Ziyaret 2. Turing Makinesi İle Hesaplama 2 Turing Makinesinin Bileşenleri q o q 1

Detaylı

Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yazılım Mühendisliği Bölümü YZM Biçimsel Diller ve Otomata Teorisi. Final Sınavı Örnek Soruları A0 KİTAPÇIĞI

Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yazılım Mühendisliği Bölümü YZM Biçimsel Diller ve Otomata Teorisi. Final Sınavı Örnek Soruları A0 KİTAPÇIĞI Sayfa#1(A0 Kitapçığı) Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yazılım Mühendisliği Bölümü YZM 3229- Biçimsel Diller ve Otomata Teorisi Final Sınavı Örnek Soruları A0 KİTAPÇIĞI Bahar 2017-2018 Süre: 45 Dakika Adı

Detaylı

Çoktan Seçmeli Değerlendirme Soruları Akış Şemaları İle Algoritma Geliştirme Örnekleri Giriş 39 1.Gündelik Hayattan Algoritma Örnekleri 39 2.Say

Çoktan Seçmeli Değerlendirme Soruları Akış Şemaları İle Algoritma Geliştirme Örnekleri Giriş 39 1.Gündelik Hayattan Algoritma Örnekleri 39 2.Say İÇİNDEKİLER 1. Bilgisayarın Yapısı Ve Programlama Dilleri Giriş 1 Bilgisayar ve Programlamanın Kısa Bir Tarihçesi 2 Donanım ve Yazılım Kavramları 3 Bilgisayarın Donanımsal yapısı 4 Giriş Birimi (Input

Detaylı

YZM Biçimsel Diller ve Otomata Teorisi. Ders#06

YZM Biçimsel Diller ve Otomata Teorisi. Ders#06 YZM 3229- Biçimsel Diller ve Otomata Teorisi Ders#06 İçerikten Bağımsız Diller İçerikten Bağımsız Diller (Context-Free Languages) Şu ana değin Düzenli Dilleri İfade Etmek için Kullanılabilecek Yapıları

Detaylı

Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yazılım Mühendisliği Bölümü YZM Biçimsel Diller ve Otomata Teorisi. Final Sınavı Soruları A KİTAPÇIĞI

Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yazılım Mühendisliği Bölümü YZM Biçimsel Diller ve Otomata Teorisi. Final Sınavı Soruları A KİTAPÇIĞI Sayfa#1(A Kitapçığı) Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yazılım Mühendisliği Bölümü YZM 3229- Biçimsel Diller ve Otomata Teorisi Final Sınavı Soruları A KİTAPÇIĞI Bahar 2017-2018 Süre: 45 Dakika Adı ve Soyadı

Detaylı

Formal Diller Ve Otomat Teorisi

Formal Diller Ve Otomat Teorisi Formal Diller Ve Otomat Teorisi Ismail Kadayif Canakkale Onsekiz Mart Universitesi Bilgisayar Muhendisligi 4/5/2004 Formal Diller 1.1 Strings ve Languages (Diller) alphabet (character set): Sonlu sayida

Detaylı

HESAP. (kesiklik var; süreklilik örnekleniyor) Hesap sürecinin zaman ekseninde geçtiği durumlar

HESAP. (kesiklik var; süreklilik örnekleniyor) Hesap sürecinin zaman ekseninde geçtiği durumlar HESAP Hesap soyut bir süreçtir. Bu çarpıcı ifade üzerine bazıları, hesaplayıcı dediğimiz somut makinelerde cereyan eden somut süreçlerin nasıl olup da hesap sayılmayacağını sorgulayabilirler. Bunun basit

Detaylı

Kısmen insan davranışlarını veya sezgilerini gösteren, akılcı yargıya varabilen, beklenmedik durumları önceden sezerek ona göre davranabilen bir

Kısmen insan davranışlarını veya sezgilerini gösteren, akılcı yargıya varabilen, beklenmedik durumları önceden sezerek ona göre davranabilen bir DÜŞÜNEN MAKİNELER Kısmen insan davranışlarını veya sezgilerini gösteren, akılcı yargıya varabilen, beklenmedik durumları önceden sezerek ona göre davranabilen bir makine yapmak, insanlık tarihi kadar eski

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CME 3002

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CME 3002 Dersi Veren Birim: Bilgisayar Mühendisliği Dersin Türkçe Adı: OTOMATA VE BİÇİMSEL DİLLER Dersin Orjinal Adı: AUTOMATA AND FORMAL LANGUAGES Dersin Düzeyi:(Ön lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Lisans

Detaylı

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ 1. L={0 n 1 n n 1} olarak tanımlanmaktadır. L dili için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? a) L dilini tanıyan bir NFA makinesi vardır. b) L dilini tanıyan bir DFA makinesi vardır. c) L dilini tanıyan bir

Detaylı

BLG311 Biçimsel Diller ve Otomatlar

BLG311 Biçimsel Diller ve Otomatlar BLG311 Biçimsel Diller ve Otomatlar Sonlu Durumlu Makineler A.Emre Harmancı Tolga Ovatman Ö.Sinan Saraç 2015 İçerik 1 Tanımlar ve Modeller (Mealy ve Moore) 2 Tanımlar ve Modeller (Mealy ve Moore) Hesaplayan

Detaylı

DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ

DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf/Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS Biçimsel Diller ve Soyut Makineler BİM-321 3/II 3+0+0 3 5 Dersin

Detaylı

,$( -./(,$( 0$0$ 1 2 134(,$(

,$( -./(,$( 0$0$ 1 2 134(,$( !"#$ %& '()*' ' + -./( 0$0$ 1 2 134( 5(/ 4 2 " $#56L = {a n b n c n : n 0}222 #.(.)", #22(# 7# 2", #6,489: 7", #24$62.. ' # #2(; 7 #", #2, #2.24$;7" $.7 2# < #44 )" -2 # 22)#( #4# 7 #7= 8"- 2 " >"",.'#

Detaylı

Esnek Hesaplamaya Giriş

Esnek Hesaplamaya Giriş Esnek Hesaplamaya Giriş J E O L O J İ M Ü H E N D İ S L İ Ğ İ A. B. D. E S N E K H E S A P L A M A Y Ö N T E M L E R İ - I DOÇ. DR. ERSAN KABALCI Esnek Hesaplama Nedir? Esnek hesaplamanın temelinde yatan

Detaylı

Derleyici Kuramı (Compiler Theory)

Derleyici Kuramı (Compiler Theory) Derleyici Kuramı (Compiler Theory) Yrd. Doç. Dr. Şadi Evren ŞEKER Bu sunum, İstanbul Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği, BMG dersi kapsamında hazırlanmıştır ve kavramlara genel bir giriş yapmayı hedefler.

Detaylı

Yazılım Mühendisliğine Giriş 2018 GÜZ

Yazılım Mühendisliğine Giriş 2018 GÜZ Yazılım Mühendisliğine Giriş 2018 GÜZ Birinci Kuşak Bilgisayarlar 1940-1956 Vakum Tüpler İlk bilgisayarlar oda büyüklüğünde olup vakum tüpler devre elemanları olarak kullanılıyordu. Bellek olarak ta manyetik

Detaylı

Bilgisayarların Gelişimi

Bilgisayarların Gelişimi Bilgisayarların Gelişimi Joseph Jacquard (1810) Bilgisayar tabanlı halı dokuma makinesi Delikli Kart (Punch Card) Algoritma ve Programlama 6 Bilgisayar Sistemi 1. Donanım fiziksel aygıtlardır. 2. Yazılım

Detaylı

Bilgisayar Bilimlerinde Hesaplama Kuramı

Bilgisayar Bilimlerinde Hesaplama Kuramı Bilgisayar Bilimlerinde Hesaplama Kuramı Hüseyin Hışıl Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Mühendislik Fakültesi Yaşar Üniversitesi 8 Mart 2012 / İzmir Hüseyin Hışıl (Yaşar Üniversitesi) Bilgisayar Bilimlerinde

Detaylı

Düşünelim? Günlük hayatta bilgisayar hangi alanlarda kullanılmaktadır? Bilgisayarın farklı tip ve özellikte olmasının sebepleri neler olabilir?

Düşünelim? Günlük hayatta bilgisayar hangi alanlarda kullanılmaktadır? Bilgisayarın farklı tip ve özellikte olmasının sebepleri neler olabilir? Başlangıç Düşünelim? Günlük hayatta bilgisayar hangi alanlarda kullanılmaktadır? Bilgisayarın farklı tip ve özellikte olmasının sebepleri neler olabilir? Bilgisayar Bilgisayar, kendisine verilen bilgiler

Detaylı

Bilgisayar Programlama. 1.Hafta

Bilgisayar Programlama. 1.Hafta Bilgisayar Programlama 1.Hafta Ders Planı 1. Bilgisayar Programlamaya Giriş 2. C Derleyicileri 3. GCC Kullanımı 4. Veri Tipleri ve Operatörler 5. Kontrol Yapıları 6. Döngüler 7. Döngüler 2. Hafta 8. Fonksiyonlar

Detaylı

Merkezi İşlem Birimi (CPU)

Merkezi İşlem Birimi (CPU) Merkezi İşlem Birimi (CPU) Giriş Birimleri İşlem Birimi Çıkış Birimleri Bellek Birimleri Merkezi İşlem Birimi (CPU) Bilgisayarınızın beynidir. Bilgisayarlardaki bütün aritmetik, matematik ve mantık hesaplamalarının

Detaylı

Örnek 4: Örnek Özyinelemeli fonksiyon örneği Bölüm 9. C++ programlama dilinde Nesne ve sınıf

Örnek 4: Örnek Özyinelemeli fonksiyon örneği Bölüm 9. C++ programlama dilinde Nesne ve sınıf İçindekiler 1. Giriş... 1 1.2. c++ Programı Yapısı... 2 1.3.Using Direktifi... 5 Bölüm 2. Veri türleri, değişken kavramı, sabit ve değişken bildirimleri ve c++ da kullanımı 7 2.1. Temel veri türleri...

Detaylı

(I) şimdiki. durum (S) belleği. saat. girşi

(I) şimdiki. durum (S) belleği. saat. girşi ers Notlarının Creative Commons lisansı Feza BUZLUCA ya aittir. Lisans: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/ Eşzamanlı (Senkron) Ardışıl evreler (Synchronous Sequential Circuits) Ardışıl (sequential)

Detaylı

İŞLEMCİLER (CPU) İşlemciler bir cihazdaki tüm girdilerin tabii tutulduğu ve çıkış bilgilerinin üretildiği bölümdür.

İŞLEMCİLER (CPU) İşlemciler bir cihazdaki tüm girdilerin tabii tutulduğu ve çıkış bilgilerinin üretildiği bölümdür. İŞLEMCİLER (CPU) Mikroişlemci Nedir? Mikroişlemci, hafıza ve giriş/çıkış birimlerini bulunduran yapının geneline mikrobilgisayar; CPU' yu bulunduran entegre devre çipine ise mikroişlemci denir. İşlemciler

Detaylı

ALGORİTMA VE PROGRAMLAMA I DERS NOTU#8

ALGORİTMA VE PROGRAMLAMA I DERS NOTU#8 ALGORİTMA VE PROGRAMLAMA I DERS NOTU#8 YZM 1105 Celal Bayar Üniversitesi Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi 6. BÖLÜM 2 Çok Boyutlu Diziler Çok Boyutlu Dizi 3 Bir dizi aşağıdaki gibi bildirildiğinde

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Caner ÖZCAN

Yrd. Doç. Dr. Caner ÖZCAN Yrd. Doç. Dr. Caner ÖZCAN BAĞLI LİSTELER Bağlı listeler konusuna çalışmanın bazı faydaları var. Bağlı listeler gerçek programlarda kullanılabilecek bir veri yapısıdır. Bağlı listelerin güçlü ve zayıf yönlerini

Detaylı

Bil101 Bilgisayar Yazılımı I. M. Erdem ÇORAPÇIOĞLU Bilgisayar Yüksek Mühendisi

Bil101 Bilgisayar Yazılımı I. M. Erdem ÇORAPÇIOĞLU Bilgisayar Yüksek Mühendisi Bil101 Bilgisayar Yazılımı I Bilgisayar Yüksek Mühendisi Kullanıcıdan aldığı veri ya da bilgilerle kullanıcının isteği doğrultusunda işlem ve karşılaştırmalar yapabilen, veri ya da bilgileri sabit disk,

Detaylı

Bilgisayar Mühendisliği Doktora Yeterlilik Yazılı Sınavı İçeriği

Bilgisayar Mühendisliği Doktora Yeterlilik Yazılı Sınavı İçeriği Bilgisayar Mühendisliği Doktora Yeterlilik Yazılı Sınavı İçeriği 1 Zorunlu Alan Dersleri Aşağıda listelenen her ders (İşletim Sistemleri ve Bilgisayar Ağları ile Sayısal Tasarım ve Bilgisayar Mimarisi

Detaylı

Dilbilgisi ve Diller

Dilbilgisi ve Diller Dilbilgisi ve Diller Doç.Dr.Banu Diri 1. Her biçimsel dil belirli bir alfabe üzerinde tanımlanır. 2. Alfabe sonlu sayıda simgelerden oluşan bir kümedir. 3. Alfabedeki simgelerin arka arkaya getirilmesi

Detaylı

Chomsky Hiyerarşisi. Düzenli Diller ve Đfadeler 03/09/2014. Doç.Dr.Banu Diri

Chomsky Hiyerarşisi. Düzenli Diller ve Đfadeler 03/09/2014. Doç.Dr.Banu Diri Düzenli Diller ve Đfadeler Doç.Dr.Banu Diri Chomsky Hiyerarşisi 0 1 2 3 Karmaşıklık Özyinelemeli Sayılabilir Diller (Recursively Enumerable) Bağlama Bağımlı Diller (Context- Sensitive) Bağlamdan Bağımsız

Detaylı

DONANIM 07-08 Bahar Dönemi TEMEL BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ

DONANIM 07-08 Bahar Dönemi TEMEL BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ DONANIM 07-08 Bahar Dönemi TEMEL BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ Donanım nedir? Donanım bilgisayarı oluşturan her türlü fiziksel parçaya verilen verilen addır. Donanım bir merkezi işlem biriminden (Central Processing

Detaylı

Deney 6: Ardışıl Devre Analizi

Deney 6: Ardışıl Devre Analizi Deney 6: Ardışıl Devre Analizi Genel Bilgiler: Lojik devre derslerinde de görüldüğü gibi bir ardışıl devrenin analizi matematiksel model, durum tablosu veya durum diyagramı yardımıyla üç farklı biçimde

Detaylı

3. Bölüm Algoritmalar

3. Bölüm Algoritmalar 3. Bölüm Algoritmalar Algoritma ve Programlamaya Giriş Dr. Serkan DİŞLİTAŞ 3.1. Veri ve Bilgi Şekil 3.1 de bilgisayar sistemin temelini oluşturan veri işlem modeli görülmektedir. Hesaplama, saklama gibi

Detaylı

BLM-112 PROGRAMLAMA DİLLERİ II. Ders-8 Dosya İşlemleri-1. Yrd. Doç. Dr. Ümit ATİLA

BLM-112 PROGRAMLAMA DİLLERİ II. Ders-8 Dosya İşlemleri-1. Yrd. Doç. Dr. Ümit ATİLA BLM-112 PROGRAMLAMA DİLLERİ II Ders-8 Dosya İşlemleri-1 Yrd. Doç. Dr. Ümit ATİLA umitatila@karabuk.edu.tr http://web.karabuk.edu.tr/umitatilla/ Giriş Değişken ve dizilerde tutulan değerler programın çalışması

Detaylı

Donan m Donan m Birimleri:

Donan m Donan m Birimleri: Donan m Birimleri: Anakart (Mainboard) Dr. E.Demirci (A..) MAT 233 2011 15 / 94 Donan m Birimleri: Anakart (Mainboard) Merkezi I slem Birimi (CPU) Dr. E.Demirci (A..) MAT 233 2011 15 / 94 Donan m Birimleri:

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Operand türleri Assembly dili 2 İşlemcinin yapacağı iş makine komutlarıyla belirlenir. İşlemcinin

Detaylı

MİKROİŞLEMCİLER 1 Ders 1

MİKROİŞLEMCİLER 1 Ders 1 MİKROİŞLEMCİLER 1 Ders 1 Ders Kitabı: The 80x86 IBM PC and Compatible Computers Assembly Language, Design, and Interfacing Muhammad ali Mazidi, Janice Gillipsie Mazidi Öğr.Gör. Mahmut YALÇIN 09.03.2011

Detaylı

ALGORİTMA VE PROGRAMLAMA I

ALGORİTMA VE PROGRAMLAMA I ALGORİTMA VE PROGRAMLAMA I Yrd. Doç. Dr. Deniz KILINÇ deniz.kilinc@cbu.edu.tr YZM 1101 Celal Bayar Üniversitesi Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi Genel Bakış 2 Diziler Dizi Nedir? Dizilerin Bildirimi

Detaylı

(Random-Access Memory)

(Random-Access Memory) BELLEK (Memory) Ardışıl devreler bellek elemanının varlığı üzerine kuruludur Bir flip-flop sadece bir bitlik bir bilgi tutabilir Bir saklayıcı (register) bir sözcük (word) tutabilir (genellikle 32-64 bit)

Detaylı

YZM 2116 Veri Yapıları

YZM 2116 Veri Yapıları YZM 2116 Veri Yapıları Yrd. Doç. Dr. Deniz KILINÇ Celal Bayar Üniversitesi Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi Yazılım Mühendisliği BAŞLAMADAN ÖNCE Bu dersi alan öğrencilerin aşağıdaki konuları bildiği

Detaylı

Temel Bilgi Teknolojileri -1

Temel Bilgi Teknolojileri -1 Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1 Konu Başlıkları Donanım Bileşenleri Harici Donanım Dahili Donanım 2 Donanım Bileşenleri Bilgisayarın fiziksel

Detaylı

Biçimsel Diller ve Özdevinirler (COMPE 326) Ders Detayları

Biçimsel Diller ve Özdevinirler (COMPE 326) Ders Detayları Biçimsel Diller ve Özdevinirler (COMPE 326) Ders Detayları Ders Adı Biçimsel Diller ve Özdevinirler Ders Kodu COMPE 326 Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Bahar 3 0 0 3 6.5 Ön

Detaylı

Doğu Akdeniz Üniversitesi Bilgisayar ve Teknoloji Yüksek Okulu Bilgi teknolojileri ve Programcılığı Bölümü DERS 1 - BİLGİSAYAR VE ÇEVRE ÜNİTELERİ

Doğu Akdeniz Üniversitesi Bilgisayar ve Teknoloji Yüksek Okulu Bilgi teknolojileri ve Programcılığı Bölümü DERS 1 - BİLGİSAYAR VE ÇEVRE ÜNİTELERİ Doğu Akdeniz Üniversitesi Bilgisayar ve Teknoloji Yüksek Okulu Bilgi teknolojileri ve Programcılığı Bölümü DERS 1 - BİLGİSAYAR VE ÇEVRE ÜNİTELERİ Bilgisayar, kendine önceden yüklenmiş program gereğince

Detaylı

BELLEKLER. Kelime anlamı olarak RAM Random Access Memory yani Rastgele Erişilebilir Bellek cümlesinin kısaltılması ile oluşmuş bir tanımdır.

BELLEKLER. Kelime anlamı olarak RAM Random Access Memory yani Rastgele Erişilebilir Bellek cümlesinin kısaltılması ile oluşmuş bir tanımdır. BELLEKLER 1- RAM (Random Access Memory) Nedir? Kelime anlamı olarak RAM Random Access Memory yani Rastgele Erişilebilir Bellek cümlesinin kısaltılması ile oluşmuş bir tanımdır. Kısaca: RAM bilgisayar için

Detaylı

PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DERS NOTLARI

PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DERS NOTLARI PROGRAMLAMAYA GİRİŞ DERS NOTLARI PROGRAM Bilgisayar en basit olarak üç ana görevi yerine getiren bir makinedir. Girilen bilgiyi alır (INPUT), işler (PROCESSING) ve bu işlenmiş veriden bir sonuç (OUTPUT)

Detaylı

Şekil. 64 Kelimelik Yığıtın Blok Şeması

Şekil. 64 Kelimelik Yığıtın Blok Şeması 1 YIĞIT (STACK) KURULUMU Çoğu bilgisayarın MİB de yığıt veya LIFO (Last In First Out) bulunur. Yığıt bir bellek parçasıdır ve son depolanan bilgi ilk geri dönen bilgi olur. Yığıta aktarılan son bilgi yığıtın

Detaylı

İşletim Sistemi. BTEP205 - İşletim Sistemleri

İşletim Sistemi. BTEP205 - İşletim Sistemleri İşletim Sistemi 2 İşletim sistemi (Operating System-OS), bilgisayar kullanıcısı ile bilgisayarı oluşturan donanım arasındaki iletişimi sağlayan ve uygulama programlarını çalıştırmaktan sorumlu olan sistem

Detaylı

1. Hafıza Depolama Araçları. 2. Hafıza Çeşitleri. 3. Hafıza Ölçümü. 4. Bilgisayar Performansı

1. Hafıza Depolama Araçları. 2. Hafıza Çeşitleri. 3. Hafıza Ölçümü. 4. Bilgisayar Performansı DEPOLAMA 1. Hafıza Depolama Araçları 2. Hafıza Çeşitleri 3. Hafıza Ölçümü 4. Bilgisayar Performansı HAFIZA DEPOLAMA ARAÇLARI HARDDİSK ZİPDİSK SSD BELLEK KARTLARI(SD,CF,MMC,MS) FLASH DİSK CD DVD ROM DİSKET

Detaylı

Ders hakkında" İletişim" Bu derste" Bellek" 12/3/12. BBM 231 Zamanuyumlu dizisel devreler (synchronous sequential logic)"

Ders hakkında İletişim Bu derste Bellek 12/3/12. BBM 231 Zamanuyumlu dizisel devreler (synchronous sequential logic) 2/3/2 ers hakkında" ykut Erdem aykut@cs.hacettepe.edu.tr Oda: el: 297 75 / 46 Ofis Saati: Carşamba 5:-6: M 23 Zamanuyumlu dizisel devreler (synchronous sequential logic)" etbook: Mano and Ciletti, igital

Detaylı

BLM-111 PROGRAMLAMA DİLLERİ I. Ders-11 Karakter Diziler. Yrd. Doç. Dr. Ümit ATİLA

BLM-111 PROGRAMLAMA DİLLERİ I. Ders-11 Karakter Diziler. Yrd. Doç. Dr. Ümit ATİLA BLM-111 PROGRAMLAMA DİLLERİ I Ders-11 Karakter Diziler Yrd. Doç. Dr. Ümit ATİLA umitatila@karabuk.edu.tr http://web.karabuk.edu.tr/umitatilla/ Karakter ve String Karakter Karakter bir sabit tek tırnak

Detaylı

Dr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

Dr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 1 BİLGİSAYAR MİMARİSİ Dr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü http:// http:// Ders Notlarının Creative Commons lisansı Feza BUZLUCA ya aittir. Lisans: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/

Detaylı

GİRİŞ/ÇIKIŞ VE TANIMLAMA DEYİMLERİ

GİRİŞ/ÇIKIŞ VE TANIMLAMA DEYİMLERİ GİRİŞ/ÇIKIŞ VE TANIMLAMA DEYİMLERİ Giriş/Çıkış deyimlerine neden gerek vardır? Biçimli giriş/çıkış deyimleri, Klavye den veri girişi Dosya dan veri okuma ve dosyaya yazma Ekrana sonuçları yazdırma, Yazıcı,

Detaylı

Matematikte Sonsuz. Mahmut Kuzucuoğlu. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Matematik Bölümü İlkyar-2017

Matematikte Sonsuz. Mahmut Kuzucuoğlu. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Matematik Bölümü İlkyar-2017 Matematikte Sonsuz Mahmut Kuzucuoğlu Orta Doğu Teknik Üniversitesi Matematik Bölümü matmah@metu.edu.tr İlkyar-2017 17 Temmuz 2017 Matematikte Sonsuz Bugün matematikte çok değişik bir kavram olan sonsuz

Detaylı

William Stallings Computer Organization and Architecture 9 th Edition

William Stallings Computer Organization and Architecture 9 th Edition + William Stallings Computer Organization and Architecture 9 th Edition + Bölüm 6 Dış Hafıza + Manyetik Disk Bir disk, tabaka olarak adlandırılan, manyetize edilebilir bir materyal ile kaplı, manyetik

Detaylı

OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ BLOK DİYAGRAM İNDİRGEME KURALLARI

OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ BLOK DİYAGRAM İNDİRGEME KURALLARI OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ BLOK DİYAGRAM İNDİRGEME KURALLARI BLOK DİYAGRAM İNDİRGEME KURALLARI Örnek 9: Aşağıdaki açık çevrim blok diyagramının transfer fonksiyonunu bulunuz? 2 BLOK DİYAGRAM İNDİRGEME

Detaylı

VERİ YAPILARI DERS NOTLARI BÖLÜM 1 GİRİŞ. Yard. Doç. Dr. Deniz KILINÇ

VERİ YAPILARI DERS NOTLARI BÖLÜM 1 GİRİŞ. Yard. Doç. Dr. Deniz KILINÇ VERİ YAPILARI DERS NOTLARI BÖLÜM 1 GİRİŞ Yard. Doç. Dr. Deniz KILINÇ CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ, YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ 2015-2016 1. DERS İÇERİĞİ VE KAYNAKLAR Veri Yapıları (VY) dersinde görülmesi muhtemel

Detaylı

MAK 1005 Bilgisayar Programlamaya Giriş. BİLGİSAYARA GİRİŞ ve ALGORİTMA KAVRAMI

MAK 1005 Bilgisayar Programlamaya Giriş. BİLGİSAYARA GİRİŞ ve ALGORİTMA KAVRAMI MAK 1005 Bilgisayar Programlamaya Giriş Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü BİLGİSAYARA GİRİŞ ve ALGORİTMA KAVRAMI Prof. Dr. Necmettin Kaya 1 KONULAR 1. Bilgisayara giriş,

Detaylı

BMB204. Veri Yapıları Ders 12. Dizgi Eşleme (String Matching) Algoritmaları İleri Veri Yapıları

BMB204. Veri Yapıları Ders 12. Dizgi Eşleme (String Matching) Algoritmaları İleri Veri Yapıları BMB204. Veri Yapıları Ders 12. Dizgi Eşleme (String Matching) Algoritmaları İleri Veri Yapıları Erdinç Uzun NKÜ Çorlu Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Dersin Planı Dizgi Eşleme Algoritmaları

Detaylı

Semantik (Semantics): ifadelerin, deyimlerin, ve program birimlerinin anlamı Sentaks ve semantik bir dilin tanımı sağlar

Semantik (Semantics): ifadelerin, deyimlerin, ve program birimlerinin anlamı Sentaks ve semantik bir dilin tanımı sağlar PDP 3 1 Sentaks (Syntax): ifadelerin (statements), deyimlerin (expressions), ve program birimlerinin biçimi veya yapısı Semantik (Semantics): ifadelerin, deyimlerin, ve program birimlerinin anlamı Sentaks

Detaylı

DONANIM KURULUMU. Öğr. Gör. Murat YAZICI. 1. Hafta.

DONANIM KURULUMU. Öğr. Gör. Murat YAZICI. 1. Hafta. 1. Hafta DONANIM KURULUMU Öğr. Gör. Murat YAZICI www.muratyazici.com Artvin Çoruh Üniversitesi, Artvin Meslek Yüksekokulu Bilgisayar Teknolojisi Programı Dersin İçeriği BELLEKLER Belleğin Görevi Bellek

Detaylı

Bilgi ve İletişim Teknolojileri (JFM 102) Ders 10. LINUX OS (Programlama) BİLGİ & İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ GENEL BAKIŞ

Bilgi ve İletişim Teknolojileri (JFM 102) Ders 10. LINUX OS (Programlama) BİLGİ & İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ GENEL BAKIŞ Ders 10 LINUX OS (Programlama) BİLGİ & İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ GENEL BAKIŞ LINUX de Programlama LINUX işletim sistemi zengin bir programlama ortamı sağlar. Kullanıcılara sistemi geliştirme olanağı sağlar.

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Caner ÖZCAN

Yrd. Doç. Dr. Caner ÖZCAN Yrd. Doç. Dr. Caner ÖZCAN BAĞLI LİSTELER Bağlı listeler konusuna çalışmanın bazı faydaları var. Bağlı listeler gerçek programlarda kullanılabilecek bir veri yapısıdır. Bağlı listelerin güçlü ve zayıf yönlerini

Detaylı

Bil101 Bilgisayar Yazılımı I. M. Erdem ÇORAPÇIOĞLU Bilgisayar Yüksek Mühendisi

Bil101 Bilgisayar Yazılımı I. M. Erdem ÇORAPÇIOĞLU Bilgisayar Yüksek Mühendisi Bil101 Bilgisayar Yazılımı I Bilgisayar Yüksek Mühendisi Yazılım, değişik ve çeşitli görevler yapma amaçlı tasarlanmış elektronik araçların birbirleriyle haberleşebilmesini ve uyumunu sağlayarak görevlerini

Detaylı

DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ

DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ DENİZ HARP OKULU BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf/Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS Ayrık Matematik BİM-214 2/I 3+0+0 3 2,5 Dersin Dili Dersin Seviyesi

Detaylı

Algoritma ve Programlama I

Algoritma ve Programlama I SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Algoritma ve Programlama I Hafta 1 Yrd. Doç. Dr. Cemil ÖZ Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan Öğretim" tekniğine uygun olarak

Detaylı

Programlama Dilleri 1. Ders 3: Rastgele sayı üretimi ve uygulamaları

Programlama Dilleri 1. Ders 3: Rastgele sayı üretimi ve uygulamaları Ders 3: Rastgele sayı üretimi ve uygulamaları Ders 3 Genel Bakış Giriş Rastgele Sayı Rastgele Sayı Üreteci rand Fonksiyonunun İşlevi srand Fonksiyonunun İşlevi Monte Carlo Yöntemi Uygulama 1: Yazı-Tura

Detaylı

YZM ALGORİTMA ANALİZİ VE TASARIM DERS#1: ALGORİTMA KAVRAMI

YZM ALGORİTMA ANALİZİ VE TASARIM DERS#1: ALGORİTMA KAVRAMI YZM 3207- ALGORİTMA ANALİZİ VE TASARIM DERS#1: ALGORİTMA KAVRAMI Algoritma Nedir? Algoritma Bir problemin çözümü için geliştirilmiş özel metot Girdileri çıktılara dönüştüren sıralı hesaplama adımları Tanımlanmış

Detaylı

VERİ YAPILARI. GRAPH LAR Düzce Üniversitesi Teknoloji Fakültesi ÖĞR.GÖR.GÜNAY TEMÜR 1

VERİ YAPILARI. GRAPH LAR Düzce Üniversitesi Teknoloji Fakültesi ÖĞR.GÖR.GÜNAY TEMÜR 1 VERİ YAPILARI GRAPH LAR Düzce Üniversitesi Teknoloji Fakültesi ÖĞR.GÖR.GÜNAY TEMÜR 1 GRAPH (ÇİZGE - GRAF) Terminoloji Çizge Kullanım Alanları Çizge Gösterimi Komşuluk Matrisi Komşuluk Listesi Çizge Üzerinde

Detaylı

Bilgisayar Mühendisliğine Giriş

Bilgisayar Mühendisliğine Giriş Bilgisayar Mühendisliğine Giriş Bilim İnsanı Bilgi Yaratır Dünyayı Olduğu Gibi Kabul Eder Bilimsel Yöntemle eğitilir Açık bilgiyi kullanır Düşünürler Mühendis Bu Bilgiyi Uygular Dünyayı Değiştirmek için

Detaylı

Metin KAPIDERE İnci Dürdane KURT

Metin KAPIDERE İnci Dürdane KURT PERSENEL DEVAM KONTROL SİSTEMİ : MALATYA MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ ÖRNEĞİ Talha PEKTAŞ Metin KAPIDERE İnci Dürdane KURT Günümüzde bilişim teknolojilerindeki gelişmeler ve bu gelişmelerin l i yansımaları hem

Detaylı

Günümüz bilgi toplumunda bilgisayar, her alanda kendine yer edinmiş ve insana, bir çok işlemde yardımcı olarak büyük kolaylık sağlamaktadır.

Günümüz bilgi toplumunda bilgisayar, her alanda kendine yer edinmiş ve insana, bir çok işlemde yardımcı olarak büyük kolaylık sağlamaktadır. I. GİRİŞ Günümüz bilgi toplumunda bilgisayar, her alanda kendine yer edinmiş ve insana, bir çok işlemde yardımcı olarak büyük kolaylık sağlamaktadır. İnsanların elle yaptığı ve yapmakta olduğu bir çok

Detaylı

Bilgisayarların Çeşitleri:

Bilgisayarların Çeşitleri: Bilgisayar nedir?: Tasarlandığı günden bugüne kadar değişik tanımları yapılabilen bilgisayar (computer) aygıtının genel tanımı şu şekilde yapılmaktadır: Bilgisayar, kullanıcıdan aldığı verilerle aritmetik

Detaylı

OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR

OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR KONTROL SİSTEMLERİ GİRİŞ Son yıllarda kontrol sistemleri, insanlığın ve uygarlığın gelişme ve ilerlemesinde çok önemli rol oynayan bir bilim dalı

Detaylı

BİLGİSAYARIN DONANIM BİRİMLERİ VE GÖREVLERİ

BİLGİSAYARIN DONANIM BİRİMLERİ VE GÖREVLERİ BİLGİSAYARIN DONANIM BİRİMLERİ VE GÖREVLERİ Merkezi İşlem Birimi (CPU: Central Processing Unit):Ana İşlem Ünitesi, Merkezi İşlemci ya da kısaca işlemci denir. Bilgisayarın program komutlarını bellekten

Detaylı

How to ASP Language. Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı. Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU. Hafta V

How to ASP Language. Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı. Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU. Hafta V How to ASP Language Elbistan Meslek Yüksek Okulu 2014 2015 Güz Yarıyılı Hafta V Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU Fonksiyonlar, kendilerini göreve çağıran VBScript komutlarına ve işlemlerine bir değer sunarak

Detaylı

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf / Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS PROGRAMLAMA DİLLERİ BG-324 3/2 3+0+0 3+0 4 Dersin Dili : TÜRKÇE Dersin Seviyesi

Detaylı

İleri Yöneylem Araştırması Uygulamaları Tam Sayılı Programlama

İleri Yöneylem Araştırması Uygulamaları Tam Sayılı Programlama İleri Yöneylem Araştırması Uygulamaları Tam Sayılı Programlama Dr. Özgür Kabak 2016-2017 Güz } Gerçek hayattaki bir çok problem } tam sayılı değişkenlerin ve } doğrusal kısıt ve amaç fonksiyonları ile

Detaylı

OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR

OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR KONTROL SİSTEMLERİ GİRİŞ Son yıllarda kontrol sistemleri, insanlığın ve uygarlığın gelişme ve ilerlemesinde çok önemli rol oynayan bir bilim dalı

Detaylı

Ders İçerik Bilgisi. Karmaşık Sistemlerin Tek Bir Transfer Fonksiyonuna İndirgenmesi

Ders İçerik Bilgisi. Karmaşık Sistemlerin Tek Bir Transfer Fonksiyonuna İndirgenmesi Dr. Hakan TERZİOĞLU Ders İçerik Bilgisi Karmaşık Sistemlerin Tek Bir Transfer Fonksiyonuna İndirgenmesi 1. Blok Diyagramları İle (GeçenHafta) 2. İşaret Akış Diyagramları İle (Bu Hafta) Sadeleştirme yoluyla

Detaylı

İşletim Sistemlerine Giriş

İşletim Sistemlerine Giriş İşletim Sistemlerine Giriş Ölümcül Kilitlenme (Deadlock) İşletim Sistemlerine Giriş - Ders06 1 Ölümcül Kilitlenme (Deadlock) Bilgisayar sistemleri, bir anda sadece tek bir kullanıcı tarafından kullanılabilecek

Detaylı

Internet Programming I. Hafta III. Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı. Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU

Internet Programming I. Hafta III. Elbistan Meslek Yüksek Okulu Güz Yarıyılı. Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU Internet Programming I Hafta III Elbistan Meslek Yüksek Okulu 2016 2017 Güz Yarıyılı Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU Dönen Değer? Fonksiyonlar, kendilerini göreve çağıran VBScript komutlarına ve işlemlerine

Detaylı

Bilişim Teknolojileri

Bilişim Teknolojileri Bilişim Teknolojileri Arş.Görev.Semih ÇALIŞKAN 1.Hafta İÇİNDEKİLER Bilgisayar nedir? Donanım nedir? Yazılım nedir? Giriş nedir? İşlem nedir? Bellek nedir? Çıkış nedir? BİLGİSAYAR NEDİR? Bilgisayar, kullanıcıdan

Detaylı

FRAKTAL VE FRAKTAL GEOMETRİ KAVRAMI

FRAKTAL VE FRAKTAL GEOMETRİ KAVRAMI FRAKTAL VE FRAKTAL GEOMETRİ KAVRAMI Fraktal geometri, yaklaşık çeyrek asırdır bilim dünyasının gündeminde olan ve doğadaki karmaşık biçim ve süreçleri gittikçe daha iyi anlamamıza yardımcı olan özel bir

Detaylı

Algoritma Hazırlama. Programlama. nereden başlamalı? ALGORİTMA VE PROGRAMLAMA Öğr.Gör.Günay TEMUR

Algoritma Hazırlama. Programlama. nereden başlamalı? ALGORİTMA VE PROGRAMLAMA Öğr.Gör.Günay TEMUR Algoritma Hazırlama Programlama nereden başlamalı? PROBLEM ÇÖZME nasıl yapacağız? bunun için Problem çözme sırası (Problem Solving Cycle) 1. Problemi anlama (Understanding, Analyzing), 2. Bir çözüm yolu

Detaylı

! " # $ % & '( ) *' ' +, -. / $ 2 (.- 3( 3 4. (

!  # $ % & '( ) *' ' +, -. / $ 2 (.- 3( 3 4. ( !"#$ %& '()*' ' +,-. / 0 100$ 2 (.-3( 34.( ,-. '45 45 6#5 6+ 6"#0" '7086 $ $ 89 44" :#! ;{0, 1, 2, 3,..., 9}, L * olarak tanımlı olsun ve sadece 2 ye veya 3 e bölünebilen ve önünde 0 olmayan pozitif sayılara

Detaylı

How to ASP Language. Elbistan Meslek Yüksek Okulu 2011 2012 Bahar Yarıyılı. Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU. 29 Eki. 1 Kas. 2013

How to ASP Language. Elbistan Meslek Yüksek Okulu 2011 2012 Bahar Yarıyılı. Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU. 29 Eki. 1 Kas. 2013 How to ASP Language Elbistan Meslek Yüksek Okulu 2011 2012 Bahar Yarıyılı 29 Eki. 1 Kas. 2013 Öğr. Gör. Murat KEÇECĠOĞLU Fonksiyonlar, kendilerini göreve çağıran VBScript komutlarına ve işlemlerine bir

Detaylı

BİÇİMSEL DİLLER VE OTOMATLAR

BİÇİMSEL DİLLER VE OTOMATLAR BİÇİMSEL DİLLER VE OTOMATLAR Hazırlayanlar: Prof.Dr. Emre HARMANCI Yard.Doç.Dr. Osman Kaan EROL İçindekiler: 1. Sonlu Durumlu Makinalar 1.1. Tanım ve modeller (Mealy ve Moore Modelleri) 1.2. Algoritmik

Detaylı