İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNİN YÖNETİMİ

Transkript

1 KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNİN YÖNETİMİ Kanun No : 4735 Kabul Tarihi : Resmi Gazete Sayısı: Resmi Gazete Tarihi: Yürürlük Tarihi : Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 1 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 2 AÇIKLAMA Kanun Metni Tanımlar Madde 3 Bu Kanunun uygulamasında Kamu İhale Kanunu nda yer alan tanımlar geçerlidir. Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu nun 3. maddesinde tanımlar yönünden Kamu İhale Kanunu na atıf yapılmış ve Kamu İhale Kanunu nun 4. maddesinde açıklanan 31 ihale kavramının bu kanun içinde geçerli olduğu belirtilmiştir. Söz konusu kavramların açıklaması yapılmadan önce Sözleşme kavramından bahsedilmesi uygun olacaktır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 3 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 4 Sözleşme; mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde idare ile yüklenici arasında yapılan yazılı anlaşmayı ifade eder. Sözleşmenin Unsurları: 1. Sözleşme yazılı olmalıdır. 2. Sözleşmeye vücut verecek ihalenin mal ve hizmet satın alımına yada yapım işine ilişkin olması gereklidir. 3. Sözleşmeyi akdedecek iki tarafın bulunması gereklidir. Yani, 4734 sayılı kanun kapsamındaki bir kamu kurum veya kuruluşu ile yine bu kanun gereğince yürütülen ihale sonucunda ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren bir yüklenicinin seçilmiş olması zorunludur. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 5 Mal : Satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri ile taşınır ve taşınmaz mal ve hakları ifade edilmektedir. Mal, Osmanlıca kökenli bir kelimedir ve bir kimsenin tasarrufunda bulunan kıymetli şey, varlık, servet, para, ticaret eşyası gibi anlam taşımaktadır. Bununla beraber Kamu ihale Kanunu nda "mal" kavramının, daha geniş tutulduğu görülmektedir. Taşınır malların yanı sıra taşınmaz mallar ile hakların da kavrama dahil edildiği gözlenmektedir. "Satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri" ifadesi mal kavramına geniş anlamlar yüklemektedir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 6 1

2 Yasada "mal" kavramı içine söylenen "haklar" kelimesi mamelek haklarını ifade Yeni ayni haklar, nispi haklar ve fikri haklar bu kapsamdadır. Dolayısıyla Kanunda geçen mal kavramına; Satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri, Tüketim malzemeleri, Demirbaşlar, Taşınmazlar, Haklar girmektedir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 7 Hizmet: Bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması ve anket, danışmanlık, mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı, tanıtım, basım ve yayım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, koruma ve güvenlik, meslekî eğitim, fotoğraf, film, fikrî ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetlerini, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanmasını vb. diğer hizmetleri ifade Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 8 Yapım : Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işlerini ifade Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 9 Tedarikçi : Mal alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak Girişimleri ifade Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 10 Hizmet sunucusu : Hizmet alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri ifade Danışman : Danışmanlık yapan, bilgi ve deneyimini idarenin yararı için kullanan, danışmanlığını yaptığı işin yüklenicileri ile hiçbir organik bağ içinde bulunmayan, idareden danışmanlık hizmeti karşılığı dışında hiçbir kazanç sağlamayan ve danışmanlık hizmetlerini veren hizmet sunucularını ifade Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 11 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 12 2

3 Danışmanlık, bir tür hizmet faaliyetidir. Dolayısıyla danışman aynı zamanda hizmet sunucusudur. Kanun koyucunun, danışmanlık hizmetlerini veren hizmet sunucularından aradığı özellikler şunlardır. Bilgi ve deneyimi idarenin yararı için kullanmak. Danışmanlığını yaptığı işin yüklenicisi ile hiçbir organik bağı bulunmamak. İdareden danışmanlık hizmeti dışında hiçbir kazanç sağlamamak. İdarenin yürüttüğü bir iş için danışmanlık hizmeti vermektir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 13 Yapım müteahhidi : Yapım işi ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri ifade Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 14 Aday : Ön yeterlik için başvuran gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri ifade Bu Kanun kapsamında ihaleye çıkılan işlerde ihaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak bazı bilgi ve belgeler istenebilir. Bu şekilde isteklilerin ihaleye katılımda yeterli olup olmadıkları belirlenir. İşte söz konusu bu ön yeterlik için başvuran gerçek ve tüzel kişiler veya bunların oluşturdukları ortak girişimler "aday" olarak tanımlanırlar. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 15 Ortak girişim: (Değişik: 4964/ 3 md.) İhaleye katılmak üzere birden fazla gerçek veya tüzel kişinin aralarında yaptıkları anlaşma ile oluşturulan iş ortaklığı veya konsorsiyumlar ifade edilmektedir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 16 İstekli : Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidini ifade Yerli istekli: (Değişik: 4964/ 3 md.) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişilikler ifade edilmektedir Sayılı Kanunun 8, 13 ve 63. maddelerinin uygulanmasında önem arz eden bu kavram, ihaleye katılımda ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin seçilmesinde ön plana çıkmaktadır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 17 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 18 3

4 Yüklenici : Üzerine ihale yapılan ve sözleşme imzalanan istekliyi ifade İdare : İhaleyi yapan bu Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşları, Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 19 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 20 İhale yetkilisi: (Değişik: 4964/ 3 md.) İdarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlilerini i i ifade İdarenin bu yetkilerine sahip kişi veya kurulları ise her idarenin kendi mevzuatında belirlenmektedir. Bu nedenle, idarenin tabi olduğu kendi mevzuatı çerçevesinde, ihale yetkilisinin idarelerce belirlenmesi gerekmektedir. kt 4734 sayılı Kanunun 6. maddesinde ihale komisyonlarının ne şekilde teşekkül ettirileceği açıklanırken bu komisyonu görevlendirecek kişinin İhale Yetkilisi" olduğu hüküm altına alınmıştır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 21 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 22 Bununla beraber bu yetkinin usulüne uygun şekilde devri de mümkündür. Bu noktada, yetki devrinin "usulüne uygun olarak" yapılmış olması ifadesinin açılması yerinde olacaktır sayılı Kanunla "ihale yetkilisi" kavramının yeniden tanımlandığını görüyoruz. Kavramda değişiklik yapan kanun maddesinin i (4964/3'üncü ü md.) gerekçesinde "usule uygun" yetki devrinin ne şekilde olacağına ilişkin ipuçları verilmektedir. Gerekçede aynen; "ihale yetkilisi deyimi, ihale yetkilisinin çeşitli nedenlerle (izin, rapor, yargılama, tutukluluk gibi) bu yetkisinin kullanmasının mümkün olmadığı durumlarda, kamu hizmetlerinin kesintisiz yürütülmesini teminen, ödeme yetkisinde olduğu gibi ihale yetkilisinin de usulüne uygun olarak devredilmesini sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmektedir." denilmektedir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 23 İhale yetkilisi ihale komisyonunda görev alamaz. Kurulların ihale yetkilisi olduğu durumlarda da kurul üyeleri ihale komisyon üyesi olamazlar. Öte yandan 5018 sayılı Kanunda düzenlenen harcama yetkilisi, harcama yetkisi ve harcama talimatı kavramlarının, 4734 sayılı Kamu ihale Kanunundaki ihale yetkilisi ve yetkisini de kapsadığı, 4734 sayılı Kamu ihale Kanunu kapsamındaki işlerde, ihale yetkilisi sıfatının üst yöneticiler tarafından kullanılma imkanının kalmadığı, dolayısıyla ihale yetkilisi sıfatının da harcama yetkilileri tarafından kullanılması gerekmektedir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 24 4

5 Başvuru belgesi : Belli istekliler arasında ihale usulünde ön yeterliğe katılan aday tarafından yeterliğinin tespitinde kullanılmak üzere sunulan belgeleri ifade Belli istekliler arasında ihale usulünde ön yeterlik değerlendirmesi zorunlu olup, bu değerlendirme sonucunda idarece davet edilen istekliler ihaleye teklif verebilmektedir. Bu usule göre yapılacak ihalelerde adayların başvurularını hazırlayabilmeleri için en az 25 gün süre tanınarak ön yeterlik ilanı yapılır. İşte bu ilan üzerine, ön yeterliğe katılan adayın yeterliliğinin tespiti için idareye sunduğu belgeler, "başvuru belgesi" olarak anılmaktadır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 25 İhale dokümanı : İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde; isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgiler ifade edilmektedir. İhale dokümanının idarede bedelsiz görülebilmesi mümkündür. Ancak, ihaleye katılmak isteyen iştirakçi hizmet sunucusu veya yapım müteahhidinin bu dokümanı satın alması gereklidir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 26 Ön proje : Belli bir yapının kesin ihtiyaç programına göre; gerekli arazi ve zemin araştırmaları yapılmadan, bilgilerin halihazır haritalardan alındığı, ÇED ve fizibilite raporları dahil elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plân, kesit, görünüş ve profillerin belirtildiği bir veya birkaç çözümü içeren projeyi ifade Kesin proje : Belli bir yapının onaylanmış ön projesine göre; mümkün olan arazi ve zemin araştırmaları yapılmış olan, yapı elemanlarının ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği projeyi ifade Yapım işlerinde uygulama projeleri yapılmadan ön proje ile ihaleye çıkılabilmesinin tek istisnası, doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan işler için söz konusudur. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 27 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 28 Uygulama projesi olmayan yapım işlerinde ihaleye çıkılamayacağı genel kuralıdır. Ancak, uygulama projesi olmadığı halde kesin proje ile ihaleye çıkılabilmesine iki durumda müsaade edilmektedir. Doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan yapım işlerinde, İşin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etüdleri gerektirmesi nedeniyle ihaleden önce uygulama projesi yapılmayan (bina işleri hariç) yapım işlerinde, kesin proje ile ihaleye çıkılabilir. Uygulama projesi : Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği ğ projeyi ifade Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 29 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 30 5

6 İhale : Bu Kanunda yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ş istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemleri ifade Teklif: Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde isteklinin idareye sunduğu fiyat teklifi ile değerlendirmeye esas belge ve/veya bilgileri ifade Tekliflerin hazırlanıp ne şekilde sunulacağına ilişkin düzenleme 4734 Sayılı Kanunun 30. maddesinde ayrıntısı ile yer almaktadır. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 31 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 32 Açık ihale usulü: Bütün isteklilerin teklif verebildiği usulü ifade eder. Belli istekliler arasında ihale usulü: Ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idare tarafından davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usulü ifade eder. Ancak, bu ihale usulünün uygulanmasında, ihaleye davet edilebilecek aday sayısının beşten az olması veya teklif veren istekli sayısının üçten az olması halinde ihalenin iptal edilmesi zorunludur. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 33 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 34 Pazarlık usulü: Bu Kanunda belirtilen hallerde kullanılabilen, ihale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ğ ve idarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüştüğü usulü ifade Doğrudan temin: Bu Kanunda belirtilen hallerde ihtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usulü ifade eder. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 35 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 36 6

7 Sözleşme: Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde idare ile yüklenici arasında yapılan yazılı anlaşmayı ifade eder. Kurum: Kamu İhale Kurumunu ifade Bu Kanun 53. maddesi ile Kanunda verilen görevleri yapmak üzere kurulan ve yine bu kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda görevli ve yetkili olan Kamu ihale Kurumunu ifade eder. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 37 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 38 Uygulama Yönetmeliklerinde Yapılan Kavram Tanımlamalar: Kurul : Kamu İhale Kurulunu İfade eder. Kamu ihale Kurumunun karar organı olan ve biri başkan, biri başkan yardımcısı olmak üzere on üyeden oluşan bir kuruldur sayılı Kanunun 53. maddesi gereğince Kamu İhale Kurumunca hazırlanan mal ve hizmet alımları, yapım işleri ve danışmanlık hizmet alımları ihalelerine ilişkin uygulama yönetmelikleri ile eklerinde de Kanunun uygulanmasına yönelik bazı kavramlara açıklık getirilmiştir. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 39 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 40 Eşik değer: İhale ilan süreleri ve kuralları ile ihalelere sadece yerli isteklilerin katılmasına veya ihalelerde yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanmasına ilişkin hükümlerin uygulanmasında kullanılmak üzere 4734 sayılı Kanunun 8'inci maddesinde yapım işleri için belirlenen ve aynı Kanunun 67'nci maddesi uyarınca güncellenen parasal limiti ifade Benzer iş: İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer inşaat ş tekniği gerektiren, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman ile mali güç, ihtisas ve organizasyon gerekleri itibariyle benzer özellikteki işleri ifade Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 41 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 42 7

8 İş deneyim belgesi: Aday veya isteklinin ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimini gösteren; iş bitirme belgesi, iş durum belgesi, iş denetleme belgesi ve iş yönetme belgesini ifade Yaklaşık maliyet: İhale yapılmadan önce idarece her türlü fiyat araştırması yapılarak Katma Değer Vergisi hariç olmak üzere hesaplanan ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilen, ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer verilmeyen, isteklilere veya ihale süreci ile resmi ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmayan, ihale konusu yapım işinin öngörülen bedelini ifade Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 43 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 44 Yapı denetim görevlisi: İdare tarafından, işlerin denetimi için görevlendirilecek bir memur veya bir heyeti ve/veya idare dışından bu işleri yapmak üzere görevlendirilen gerçek veya tüzel kişi veya kişileri İfade Yüklenici vekili: Sözleşme konusu işle ilgili olarak yükleniciyi temsil eden, o iş ş için yükleniciden noterce düzenlenmiş ş bir vekaletname ile tam yetki almış ve idarece kabul edilmiş olan gerçek kişiyi ifade eder. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 45 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 46 İşyeri: Yapım işinin meydana getirildiği yerler ile iş süresince geçici veya sürekli olarak kullanılan bina, arazi, arsa, malzeme ocakları vb. yerleri ifade eder. Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme: Uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin ş tamamı için yüklenicinin teklif ettiği ğ toplam bedel üzerinden yapılan sözleşmeyi ifade eder. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 47 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 48 8

9 Birim fiyat sözleşme: Ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine dayalı olarak idarelerce hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile yüklenici tarafından bu iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamı üzerinden yapılan sözleşmeyi ifade eder. İş kalemi: Birim fiyat sözleşme ile yapılacak işlerde, teknik ve özel yapım şartları belirtilen, birim fiyat tarifleri bulunan ve sözleşmelerinde bedeli gösterilen veya sonradan yeni birim fiyatı yapılan ödemeye esas birimleri ifade eder. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 49 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 50 İş grubu: Anahtar teslimi götürü bedel sözleşme ile yapılacak işlerde, ara veya kesin ödemelere ilişkin iş kalemlerinin toplamından oluşan ve sözleşme bedelinin belli (ilerleme) yüzdeleri ile gösterilen ödemeye esas birimleri ifade eder. Alt yüklenici: Sözleşme konusu işin nev' i itibariyle bir kısmını yüklenici ile yaptığı sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştiren gerçek veya tüzel kişiyi i i İfade d eder. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 51 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 52 Şartname: Yapım işine ait genel, özel, teknik ve idari esas ve usulleri gösteren belgeleri ifade eder. Anahtar teknik personel: Gerçek veya tüzel kişi tarafından, taahhüt ettiği işlerden bağımsız olarak, istihdam edilen ve şantiyede yürütülen çalışmaları merkezden yöneten kişiyi ifade eder. Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 53 Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 54 9