TÜRKÇE KULLANIM KILAVUZU SONEL MRU-105 VE MRU-106 TOPRAK DĐRENCĐ TEST CĐHAZI

Transkript

1 TÜRKÇE KULLANIM KILAVUZU SONEL MRU-105 VE MRU-106 TOPRAK DĐRENCĐ TEST CĐHAZI Versiyon

2 2

3 ĐÇĐNDEKĐLER 1 ÖNYÜZ GĐRĐŞ GÜVENLĐK TANIM VE ÖZELLĐKLER MRU-105/MRU-106 KARAKTERĐSTĐKLERĐ STANDART AKSESUARLAR OPSĐYONEL AKSESUARLAR TERMĐNALLER VE TUŞ TAKIMI DĐZĐLĐMĐ Terminaller Tuş Takımı LĐKĐT KRĐSTAL EKRAN (LCD) BUZZER TEST ÇUBUKLARI VE PROBLAR TEST KLAMPLARI DEPOLAMA BAŞLAMADAN ÖNCE ĐŞLEMLER CĐHAZI ÇALIŞMAYA HAZIRLAMAK GÜÇ KAYNAĞI (ŞARJ EDĐLEBĐLEN PĐLLER) Tek kullanımlık/tekrar kullanılabilir Pil Değişimi Pil Paketinin Şarj Edilmesi Nikel Metal Hidrat (Ni-MH) Pillerin Kullanımının Genel Prensipleri TEST KLAMPLARININ KALĐBRASYONU TEST ĐÇĐN UYGUN KOŞULLAR VE DOĞRU SONUÇLARIN ALINMASI ÖLÇÜM YAPMAK VE TEK BĐLEŞEN ĐÇĐN SONUÇTAN BĐLGĐ SAĞLAMAK DĐRENÇ ÖLÇÜMÜNDE ĐKĐ-KUTUP YÖNTEMĐ DĐRENÇ ÖLÇÜMÜNDE DÖRT-KUTUP YÖNTEMĐ ÜÇ-KUTUP YÖNTEMĐNĐ KULLANARAK TOPRAK DĐRENCĐ ÖLÇÜMÜ DÖRT-KUTUP YÖNTEMĐNĐ KULLANARAK TOPRAK DĐRENCĐ ÖLÇÜMÜ ÖLÇÜLEN TOPRAK ELEKTROTLARININ BAĞLANTISINI KESMEDEN ÇOKLU TOPRAK ELEKTROTLARI DĐRENCĐ ÖLÇÜMÜ (KLAMP KULLANARAK) TOPRAK ÖZGÜL DĐRENCĐ ÖLÇÜMÜ ÖLÇÜM SONUÇLARININ DEPOLANMASI Hafızadan Sonuçlara Erişmek Ölçüm Sonuçlarının Hafızaya Kaydedilmesi...24

4 Hafızanın Đçeriğinin Silinmesi BĐR BĐLGĐSAYARA DATA GÖNDERĐLMESĐ PC Bağlantı Kiti Cihazın Bir Bilgisayara Bağlanması PROBLEMLERĐN GĐDERĐLMESĐ CĐHAZ TARAFINDAN GÖRÜNTÜLENEN UYARI VE MESAJLAR Ölçüm Kademe Aşımı Elektrotların Direncine Bağlı Olan Hatalar Bağlantıların Sürekliliği Olmamasının Tespitiyle Đlgili Bilgi Parazitlerle Đlgili Bilgi Klampların Kalibrasyonuyla Đlgili Bilgi Pil Durumu Bilgisi KENDĐ KENDĐNĐ TEST ESNASINDA KARŞILAŞILAN HATALARLA ĐLGĐLĐ MESAJLAR CĐHAZI TAMĐRE GÖNDERMEDEN ÖNCE TEMĐZLĐK VE BAKIM HĐZMET DIŞI BIRAKMA VE GERĐ DÖNÜŞÜM EKLER TEKNĐK ÖZELLĐKLER ĐMALATÇI VE ĐTHALATÇI FĐRMA LABORATUAR HĐZMETĐ

5 1 Önyüz MRU-105/106 toprak direnci test cihazımızı satın aldığınız için teşekkür ederiz. MRU-105/MRU-106 cihazları modern, kaliteli, güvenli ve kullanımı kolay test cihazlarıdır. Ancak kullanmadan önce bu kılavuzu iyice okumanız gereklidir. Bu sayede herhangi bir ölçüm hatası ve çalıştırma problemini de engelleyebilirsiniz. Bu kılavuzda üç tip uyarı kullanıyoruz. Çerçeveli metinler olarak gösterilmiş olup ya kullanıcı ya da cihaz için olası tehlikeleri tarif eder. UYARI: sözcüğüyle başlayan metinler, talimatlara uyulmaması halinde ortaya çıkacak hayatı tehdit eden veya tehlikeli bir durumunu ifade etmektedir. Eğer çerçeveli metin NOT! ünlemiyle başlıyorsa kılavuza uyulmaması hali ölçüm cihazına zarar verecek demektir. Olabilecek olası problemlerden önce Not: sözcüğü yer alır. UYARI: Cihazı kullanmaya başlamadan önce lütfen bu kılavuzu dikkatlice okuyunuz, tüm mesleki sağlık ve güvenlik kurallarına uyunuz ve imalatçının tavsiyelerine uyunuz. UYARI: MRU-105 / MRU-106 cihazları toprak direncini ve dayanıklılığını ölçmek için dizayn edilmiştir. Cihazı bu kılavuzda tarif edilenlerin dışında başka amaçlar için kullanmak, operatörde yaralanmaya neden olabilir veya cihaza zarar verebilir. UYARI: MRU-105 / MRU-106 cihazları sadece elektrik tesisatlarıyla çalışma izni olan vasıflı personel tarafından kullanılabilir. Cihazın vasıflı olmayan bir kişi tarafından çalıştırılması tehlikeli bir duruma yol açabilir ve/veya ölçüm cihazına zarar verebilir. UYARI: Bu cihaz tehlikeli ortamlarda (örneğin yangın çıkma veya patlayıcı madde bulunma ihtimali olan ortamlarda) bulunan kurulum veya cihazlarda kullanılmamalıdır. Not: Üreticinin, cihazın dizaynını, aksesuarlarını ve spesifikiasyonlarını değiştirme hakkı saklıdır. 5

6 2 Giriş Bu kılavuz MRU-105 / MRU-106 cihazlarını tanımlar. Test edilen kurulumda yanlış işlem veya tehlikeli sonuçlar meydana getirebilecek hatalardan kaçınmak için bu kılavuzu dikkatlice okumanızı tavsiye ederiz. Güvenlik konularıyla ilgili daha fazla bilgiyi Bölüm 3 Güvenlik kısmında bulabilirsiniz. Cihazı ilk kullanımdan önce bölüm 6 Başlamadan önce kısmını okuyunuz. Eğer cihaz herhangi bir problemle karşılaşırsa bölüm 8 Sorun giderme kısmına başvurunuz. Cihazın nasıl kullanılacağı ile ilgili tüm bilgi bölüm 7 Kullanım da bulunmaktadır. 3 Güvenlik MRU-105/MRU-106 cihazları elektrik tesisatlarının güvenliğini test etmek için tasarlanmıştır. Dolayısıyla cihazın doğru kullanılmasını ve elde edilen sonuçların güvenilir olmasını sağlamak için aşağıdaki kurallara uymanız gereklidir: Cihazı kullanmaya başlamadan önce bu kılavuzu iyice okuduğunuzdan emin olunuz, Cihaz, sadece uygun vasıflara sahip ve uygun mesleki sağlık ve güvenlik eğitimlerine katılmış olan kişiler tarafından çalıştırılmalıdır, Şunlar kabul edilemez: herhangi bir şekilde hasarlı ve kısmen ya da tamamen çalışmayan cihazı kullanmak izolasyonu hasar görmüş test kabloları kullanmak uygunsuz koşullarda (örneğin yüksek rutubet) uzun süreli saklanmış ölçüm cihazının kullanılması Bir ölçüme başlamadan önce istediğiniz modu seçiniz ve test kablolarının uygun terminallere bağlı olduğundan emin olunuz, Onarımlar, sadece distribütör firmanın tavsiye edeceği servisler tarafından yapılabilir. Hatırlanması gereken ek hususlar: Ekran panelinde görülen BAT sembolü, yetersiz güç kaynağı voltajını gösterir ve pillerin şarj edilmesi gerektiği sinyali verir. Ölçüm esnasında sürekli duyulan bir sinyal, test voltajının düştüğünü gösterir ve yüksek voltaj dönüştürücüsünün çıkış voltajı sınırlayıcısının etkin hale geldiği anlamına gelir. Ekrana gelen direnç değeri, test voltajı düşmüş olsa bile doğrudur. DĐKKAT! Cihaz, 40V değerini aşmayan parazit voltajları ile çalışabilecek şekilde dizayn edilmiştir. Cihazı bu değerin üzerindeki voltajlara bağlamamalısınız. DĐKKAT! Cihazın terminalleri aşırı yüke karşı korumalıdır. (örn. Cihaz yanlışlıkla ana şebekeye bağlanırsa: giriş terminallerinin herhangi bir kombinasyonu için 30 saniye için 276V a kadar koruması vardır) 6

7 4 Tanım ve Özellikler 4.1 MRU-105/MRU-106 Karakteristikleri MRU-105/MRU-106 cihazları toprak direnci ve toprak özgül direncini ölçmek için dizayn edilmiştir. MRU-105/MRU-106 cihazlarının ana özellikleri: Toprak elektrotları direncinin üç- veya dört-kutup metodu kullanarak ölçülmesi; Elektrotlar arasındaki mesafeyi girerek toprak özgül direnç ölçümü (direncin Ωm de otomatik hesaplanması ve görüntülenmesi); Đki- veya dört-kutup metodu kullanarak direncin ölçümü; Üç-kutup yöntemi ile test edilen toprak elektrotlarının bağlantısını kesmeden çoklu elektrotların ölçümü (klamp kullanarak); Parazit çok fazla olduğunda parazit voltajının kontrolü (alternatif ve doğru akım) ve direnç ölçümünün otomatik olarak bitirilmesi; Ölçüm doğruluğu sağlamak için ölçüme başlamadan önce toprak elektrotlarının kontrolü; 300 ölçüm için hafıza ve dataları bir PC ye transfer edebilme; geniş, temiz ve ışıklı LCD ekran; ergonomik dizayn; güç kaynağı şarj edilebilir NiMH pil paketi veya tek kullanımlık R14 piller; dahili pil şarj ünitesi; pil durumu monitörü; Cihaz kullanımda olmadığında otomatik kapanma (AUTO-OFF); Hava geçirmez, flip-up kapaklı dış kap; Taşıma çantasında dayanıklı ve ergonomik olarak dizayn edilmiş aksesuarları ile. 4.2 Standart Aksesuarlar Cihaz aşağıdakileri içeren bir kit içinde verilmektedir: MRU-105/MRU-106 cihazları; NiMH pil paketi 7,2V 3Ah WAAKU05 Ölçüm iletkenleri seti: Makaraya sarılı 50m sarı kablo WAPRZ050YEBBSZ, Makaraya sarılı 25m kırmızı kablo WAPRZ025REBBSZ, Pin plug lı 2.2m siyah kablo WAPRZ2X2BLBB, Pin plug lı 1.2m sarı kablo WAPRZ1X2YEBB, Siyah timsah ağızlı klips K01 WAKROBL20K01, Banana soketli sarı test çubuğu WASONYEOGB1, 30 cm toprak test probu (MRU-105 ve MRU adet) - WASONG30 Cihaz ve aksesuarlar için L2 taşıma çantası - WAFUTL2, 5 adet R14 pil, Türkçe ve Đngilizce kullanma kılavuzu, USB kablosu WAPRZUSB; Cihaz taşıma kayışı WAPOZSZE1, Kalibrasyon sertifikası 4.3 Opsiyonel Aksesuarlar Đlave aksesuarlar standart kitin parçası değildir ve ithalatçıdan satın alınabilir: Test kablo makarası WAPOZSZP1, 80cm toprak elektrotu WASONG80, Toprak elektrotunun testi için mengene 80 cmlik problar için L3 taşıma çantası - WAFUTL3 Test klampları C3 - WACEGC3OKR, 7

8 Kalibrasyon sertifikası - LSWPLMRU105 (106), Tüm ölçüm belgelendirmesinin hazırlığına yardımcı olan SONEL Electric measurements yazılımı WAPROSONPE3. Taslaklar, elektronik kurulum şematik diyagramları üreten yazılım SONEL Schematic WAPROSCHEM Ölçüm hesaplama yazılımı SONEL PE Calculations WAPROKALK 4.4 Terminaller ve Tuş Takımı Dizilimi Şekil 1: MRU-105 ve MRU-106 cihazlarının ön paneli Terminaller DĐKKAT! Cihaz, 40V değerini aşmayan parazit voltajları ile çalışabilecek şekilde dizayn edilmiştir. Cihazı bu değerin üzerindeki voltajlara bağlamamalısınız. 1 Test terminali H Direnç ve dayanıklılık ölçümlerinde akım elektrotunun bağlanacağı terminal 2 Test terminali S Direnç, toprak direnci ve dayanıklılık ölçümlerinde voltaj elektrotunun bağlanacağı terminal. 3 Test terminali ES Dört-kutup tekniği kullanırken toprak özgül direnç ölçümlerinde yardımcı bir voltaj elektrotunun bağlanacağı terminal. 4 Test terminali E Toprak direnci ölçümü yaparken test edilen topraklamanın bağlanacağı terminali ve toprak özgül direncini ölçerken en uzaktaki elektrotun bağlanacağı terminali. 8

9 5 Klamp terminali Test edilecek toprak elektrotunun bağlantısını kesmeden, çoklu elektrotları test etmek için test klamplarının bağlanacağı terminal. 40 Ana şebeke güç kaynağı soketi Pil şarjı için güç kaynağının bağlanacağı soket. 43 USB portu USB kablonun bağlanacağı iletişim portu Tuş Takımı 6 tuşu Güç kaynağını açar ve kapatır. Güç açıldıktan sonar ekranda tüm dijitler ve semboller gözükür (ekran testi). 14 BAT tuşunu basılı tutmak veya 10 tuşuna basmak özel fonksiyonları aktive eder: o 14 BAT tuşu - pil deşarj fonksiyonu o 10 tuşu - data iletişim modunun aktive edilmesi 7 Kademe anahtarı Ölçüm modu seçimi: R E2p iki-kutup toprak direnci ölçümü, R E3p üç-kutup toprak direnci ölçümü, R E4p dört-kutup toprak direnci ölçümü, R E3p - test klampları kullanarak çoklu elektrotların üç-kutup ölçümü, CAL - klampların kalibrasyonu, ρ -toprak özgül direnci ölçümü. 8 START tuşu Test serisini başlatır. Toprak özgül direnci testlerinde: o Tuşa ilk basış elektrotlar arasındaki mesafenin girilmesi o Tuşa ikinci basış test serisinin başlaması 9 SEL tuşu En son ki ölçümle ilgili tüm değerlerin görüntülenmesi: R E toprak direnci, R S, R H yardımcı elektrot direnci, ve ilaveten toprak özgül direnci ölçümleri esnasında: Toprak özgül direnci. 10 tuşu (hafızaya yazma) Ölçümü tamamladıktan sonra (en son ki ölçümler görüntülenir): Hafızaya yazma modunun aktive edilmesi Hafızaya yazma modunda sonucun o anki hafıza hücresine götürülmesi Hafızaya göz atma modunda, hücre 00 seçildikten sonra Hafıza içeriklerinin silinmesi 11 tuşu (artırma) 12 tuşu (azaltma) Toprak özgül direnci ölçümlerinde elektrotlar arasındaki mesafenin değiştirilmesi Hafızaya göz atma modunun başlatılması Hafızaya göz atma modunda o andaki hafıza hücre adresinin değiştirilmesi 9

10 13 tuşu (ekran aydınlatması) LCD ekran ışığını açar ve kapatır. 14 BAT tuşu Pil şarj durumunu gösterir (yüzde olarak). 4.5 Likit Kristal Ekran (LCD) Şekil 2: MRU-105/MRU-106 nın likit kristal ekranı Şekil 3: MRU-105/MRU-106 da görüntülenen mesajlar ve semboller 10

11 16 Test terminal sembolleri Test için bağlı olması gereken test çubuklarını gösterir klamplar Klamp veya klamp kalibrasyon modu kullanılarak çoklu elektrot direnç testi seçimini gösterir. 18 Gösterilen değerin birim ve tipi: V volts - voltaj Ω, kω ohms, kilo ohms - direnç Ωm, kωm ohm meter, kiloohm meter - dayanıklılık m meters - mesafe 19 Ölçüm sonuçlarının görüntülenme alanı 20 Ölçülen ve görüntülenen değerlerinin sembolleri R E toprak elektrot direnci; R H akım elektrot (H) direnci; R S voltaj elektrot (S) direnci; U N parazit voltajı E probların direncinden dolayı ilave hata [%] 21 CAL - kalibrasyon Klamp kalibrasyon modunun seçimini gösterir. 22 BAT piller deşarj oldu Tek kullanımlık pillerin değiştirilmesi veya şarj edilebilen pillerin yeniden şarj edilmesi gerekmektedir. 23 COMM PC data iletişim modu 24 Yardımcı ekran alanı 25 - uyarı Görüntülenen hata bilgisinin önemini vurgular kullanma kılavuzuna bakılması gerektiğinin uyarısıdır.. 26 LIMIT Parametrelerden biri kademenin dışındadır. 27 (Đki nokta) bulunulan hafıza hücresinde data no yok hafızaya yazılması hafızanın silinmesi elektrotlar arasında süreklilik yok Sembolü yanıp sönen elektrotlar arasındaki direnç çok yüksek veya klamp akımları çok düşük ölçüm kademesi aşıldı 32 - piller bitik 11

12 Cihaz güvenilir olarak çalışmayabilir. Sembol görüntülendikten yaklaşık 3 dakika sonra otomatik olarak kapanacaktır. Buna ilaveten uzun bir sesli sinyal duyulacaktır başarılı klamp kalibrasyonu 34 (Error) test klampları kalibrasyonu esnasında bir hata oluştu Bu sembol, LIMIT sembolü ve elektrotların veya klampların yanıp sönen sembolü ile beraber görüntülenebilir sonraki ölçümler çok genişçe yayılmıştır Aynı parametrenin ardışık ölçüm sonuçları arasında büyük fark var parazit akımı çok yüksek 37 - NiCd pil paketi cihazın içinde yok 38 - NiCd pil paketi deşarj olmuş 39 - Seçili olan hafıza hücresi kullanımda 41 LED pil şarj olma göstergesi 42 Taşıma askısının takılacağı çıkıntı 4.6 Buzzer Uyarı sinyalleri: Sürekli sesli sinyal Parazit voltajı U N, 40V dan daha büyüktür. DĐKKAT! Cihaz, 40V değerini aşmayan parazit voltajları ile çalışabilecek şekilde dizayn edilmiştir. Cihazı bu değerin üzerindeki voltajlara bağlamamalısınız. Uzun sesli sinyal 8 START tuşlarına basarak ölçümü başlattıktan sonra eğer parazit voltajı 24V u aşarsa; ölçüm esnasında test çubuklarında süreklilik görülmezse; eğer diğer başka anormalliklere rastlanırsa (LCD uygun bilgiyi gösterir); hafıza silme işleminin tamamlanmasının onayı; o anda kullanılan modda herhangi bir fonksiyon atanmamış bir tuşa basıldıktan sonra; otomatik kapanma (AUTO-OFF) onayı. Diğer sinyaller: Kısa sesli sinyal Bir tuşun basıldığını doğrular. O tuşa verilen işlemi cihazın yapabileceğini gösterir. Đki kısa sesli sinyal Bir ölçüm dizisinin başarılı bir şekilde sonuçlanmasından sonra. 12

13 Kısa sinyal, kısa duraklama ve üç kısa sesli sinyal O andaki hafıza hücresine datanın başarılı bir şekilde kaydedildiğinin onayıdır. 4.7 Test Çubukları ve Problar MRU-105/MRU-106 cihazları bir set test çubuğu ile teçhiz edilmiştir. Olan uzunluklar şunlardır: 50m (1x), 25m (2x), ve 1,2m (2x). 25m ve 50m kablolar makaraya sarılı olarak gelir, bu sayede problarla beraber kabloları sarmak ve çözmek daha kolay olur. Makaralar probların açılıp düşmesini önlemek için bir kilit ile korunmaktadır. Standart aksesuarların içinde toprağa saplanabilen iki adet test probu vardır. Eğer çubuk plug ı makaradaki sokete takılmışsa - probun yatay kısmına yerleştirilmiş sokete veya makara kilidi vasıtasıyla bir tekli (banana) plug takarak bir test çubuğu bağlanmıştır. Eğer, arazide, çubuk plug ı hasar görürse, telden izolasyonu ayırdıktan sonra bir M5 vida kullanarak çubuk proba bağlanabilir. Toprak direnci ölçümü yapmak için, ilave bir 25m test çubuğu ve 2 ekstra prob sağlamak gereklidir. 4.8 Test Klampları MRU-105 ve MRU-106 için test klampları Opsiyonel olarak sağlanmaktadır. Toprak direnci testlerinde çoklu elektrotları kullanarak ve bağlantı kesmeden akım ölçmek için kullanılırlar. 5 Depolama Cihazı depolarken aşağıdakilere dikkat ediniz: Tüm prob ve çubukları cihazdan çekiniz ve uzun çubukları makaraya dolayınız. Tüm prob ve diğer aksesuarları dikkatlice temizleyiniz. Cihaz ve tüm aksesuarların kuru olduğundan emin olunuz. Cihaz uzun süre kullanılmayacaksa tek kullanımlık pillerin (şarj edilebilen piller çıkarılır ve deşarj edilir) cihazdan çıkarıldığından emin olunuz. 6 Başlamadan Önce Cihazınızı satın aldıktan sonra: Kutunun içindekileri kontrol ediniz; NiCd pil paketini şarj ediniz veya cihaza tek kullanımlık pilleri takınız; Klampları kalibre ediniz. 13

14 7 Đşlemler Elde edilen sonuçları yorumlayabilmek için, test diyagramlarının, test metotlarının ve temel kuralların açıklandığı bu bölümü iyi okumalısınız. DĐKKAT! Cihaz, 40V değerini aşmayan parazit voltajları ile çalışabilecek şekilde dizayn edilmiştir. Cihazı bu değerin üzerindeki voltajlara bağlamamalısınız. 7.1 Cihazı Çalışmaya Hazırlamak Ölçümlere başlamanda önce: Pil durumunun en azından işleminizi bitirmeye yetecek kadar kaldığından emin olunuz; Test kablolarının izolasyonun hasar görüp görmediğini kontrol ediniz (test çubuklarını makaradan çözerken); Çubukların veya elektrotların elektrik yüklü tellere değme ihtimali olup olmadığını kontrol ediniz. UYARI! Yanlış veya izolasyonu hasarlı test çubuklarının kullanılması, elektrik akımından dolayı ölümle sonuçlanabilir. UYARI! Cihazın pil kapağı tamamen veya kısmen açıkken kullanılmamalıdır ve bu kılavuzda belirtilenin dışında güç kaynağı kullanılmamalıdır. UYARI! Bazı çubuklar test edilen kuruluma bağlıyken diğer çubuklar bağlı değil ise kurulumun yanından ayrılmayınız. Cihaz test edilen kuruluma bağlıyken cihazı başıboş bırakmayınız. UYARI! Uzun sure uygunsuz koşullarda (örneğin nemli ortamda) depolanmış cihazı kullanmayınız. Eğer cihaz soğuk bir ortamdan sıcak bir ortama getirildiyse cihaz ortam sıcaklığına ulaşana kadar ölçüm yapmayınız (yaklaşık 30 dakika). 7.2 Güç Kaynağı (şarj edilebilen piller) MRU-105 ve MRU-106 bir pil paketi ve şarj cihazı ile donatılmıştır. Pil paketi pil bölümünün içindedir. Pil şarj cihazı, cihazın içine kurulmuştur ve sadece tescilli NiCd pil paketi ile kullanılabilir. 14

15 Not: MRU-105 ve MRU-106 sadece SONEL NiMH 7,2V 3Ah pil paketi ile çalışır. Piller şarj edilmemiş olarak verilir. Đlk kullanımdan önce şarj edilmelidir. Farklı NiCd R14 pil kullanımında 22 BAT mesajı ekrana gelecektir. Şarj cihazı R14 NiCd pillerle de çalışmayacaktır Tek kullanımlık/tekrar kullanılabilir Pil Değişimi MRU-105 ve MRU-106 cihazları şarj edilebilir NiMH pil paketi veya 5 adet R14 pil (alkalin tipi piller tavsiye edilir) ile verilir. Piller cihazın altında, iç tarafındaki bir bölmeye yerleştirilmiştir. UYARI: NiCd pil paketini yerleştirmeden önce cihazdan, ölçüm çubuklarını ve ana şebekeye bağlanan kabloyu çıkarınız. Ana elektrik şebekesine bağlı olan kablo çıkarılmadan cihazın kabı açılırsa elektrik çarpma tehlikesi olabilir! DĐKKAT! Eğer piller cihazın içine akmışsa cihaz yetkili bir servise gönderilmelidir. Şarjı bitmiş piller 22 BAT veya 32 mesajları ile anlaşılır. Eski pilleri yeni pillerle değiştirebilirsiniz. Bunu yapmak için, aşağıdaki prosedürü izleyiniz: 1. Soketlerden tüm kablo ve çubukları çıkarınız, cihazı kaptınız; 2. Cihazın altında bulunan, pil bölmesi kapağını tutan 4 adet vidayı çözünüz ve pil bölmesi kapağını çıkarınız. 3. Bütün pilleri değiştiriniz. Pilleri (5xR14) veya tipi SONEL NiMH 7,2V 3Ah olan NiMH pil paketini bölmenin içindeki diyagramda gösterildiği şekilde yerleştiriniz. Pillerin yanlış yerleştirilmesi cihaza veya pillere zarar vermez fakat cihazın çalışmasını engeller. 4. Kapağı tutan vidaları yerine takıp sıkınız. Şekil 4: MRU-100 sınıfı cihazların pil bölmesinin açılması 15

16 7.2.2 Pil Paketinin Şarj Edilmesi Güç kablosunun ana elektrik şebekesine bağlanmasıyla cihazın çalışması devre dışı kalarak piller otomatik olarak şarj etmeye başlayacaktır. Şarj cihazı pil bölmesinde tek kullanımlık mı şarj edilebilir pil mi olduğunu anlar. Tek kullanımlık pilleri şarj etmeye çalışmak başarısızlıkla sonuçlanacaktır. NiMH pil paketi hızlı şarj metodu kullanılarak şarj edilir böylece şarj süresi yaklaşık olarak 3 saatle sınırlıdır. Şarj işlemi esnasında, NiMH pil paketinin sıcaklığı, voltaj değişim oranı ve şarj akımı ekranda görüntülenir. Şarj esnasında yeşil bir LED ışığı yaklaşık 1Hz frekansıyla yanıp sönecektir. Şarj prosedürü tamamlanınca LED ışığı sürekli yanık kalacaktır. Not: Eğer şarj işlemi esnasında piller neredeyse tamamen deşarj olmuşsa LED sürekli yanık olacaktır. Not: Ana elektrik şebekesindeki hatalardan dolayı şarj işlemi erken tamamlanabilir. Böyle bir durumda cihazın bağlantısını kesip şarja tekrar başlayınız. Anormal durumlar (voltaj olmaması, pil paketi hasarı, aşırı ısınma vs.) ekranda gösterilmez. Bu sebeple şarj işlemi bittikten sonra, 14 BAT tuşuna basarak pil şarj seviyesine bakmalısınız Nikel Metal Hidrat (Ni-MH) Pillerin Kullanımının Genel Prensipleri - Eğer cihaz uzun süre kullanılmayacaksa pillerini çıkarıp ayrı yerde muhafaza ediniz. - Pilleri kuru, serin ve iyi havalandırılmış yerlerde saklayınız ve direkt güneş ışığından koruyunuz. Uzun süreli saklama durumunda depolama sıcaklığı 30 C nin altında tutulmalıdır. Eğer piller uzun süre yüksek sıcaklıklarda tutulursa, meydana gelebilecek kimyasal oluşumlardan dolayı pillerin dayanıklılığı azalabilir. - NiMH piller genellikle kere şarj edilmek için tasarlanmıştır. Piller bir kere doldurulduktan sonra (2-3 kere şarj ve deşarj işleminden sonra) maksimum kapasitesine ulaşırlar. Bu pillerin dayanıklılığını etkileyen en önemli unsur deşarj derinliğidir. Ne kadar derin deşarj edilirse, pillerin ömrü o kadar kısalır. - NiMH piller kullanıldığında hafıza uygulaması sınırlıdır. Bu pillerin ciddi ehemmiyetle şarj edilmesine gerek yoktur, fakat birkaç turdan sonra tamamen deşarj edilmesi tavsiye edilir. - Ni-MH pillerin saklanması esnasında, ayda yaklaşık %30 civarında piller kendi kendine deşarj olur. Eğer piller yüksek sıcaklıklarda saklanırsa, bu işlem iki katı hızla gerçekleşir. Piller aşırı deşarj olmasın diye ve şekillendirme gereksiniminden kaçınmak için pillerin arada sırada (kullanılmasa bile) şarj edilmesi tavsiye edilir. - Modern ve hızlı şarj cihazları, çok düşük ve çok yüksek sıcaklıklardaki aküleri tespit eder ve yeterli seviyede harekete geçer. Çok düşük sıcaklık, aküye geri dönüşümü olmayacak şekilde zarar verebileceğinden, şarj engellenir. Aküde meydana gelen bir sıcaklık artışı şarj işleminin biteceğinin bir sinyalidir ve bu normal bir olaydır. Bununla beraber, yüksek bir oda sıcaklığında şarj etmek sadece akünün 16

17 uzun ömürlülüğünü azaltmaz, akü sıcaklığının hızlı artışından dolayı tamamen şarj olamamasını sağlar. - Unutmayınız ki; hızlı şarj durumunda aküler kapasitelerinin yaklaşık %80 I kadar şarj edilir, şarj işlemine devam ederek daha iyi sonuçlar elde edilebilir: bu durumda düşük akım şarj modunda şarj devam eder ve birkaç saat içinde akü tamamen şarj olur. - Uçlardaki sıcaklıklarda aküleri şarj etmeyiniz ve kullanmayınız. Uçlardaki sıcaklıklar pillerin ve akülerin ömrünü azaltır. Sıcak yerlerde, akülerle çalışan cihazları sıcak yerlere koymaktan kaçınınız. Her zaman nominal çalışma sıcaklığı göz önünde bulundurulmalıdır. 7.3 Test Klamplarının Kalibrasyonu Cihazla birlikte satın alınan klamplar kullanılmadan önce kalibre edilmelidir. Aynı zamanda ölçüm doğruluğunu etkileyen komponentlerin eskimesini önlemek için de klampları düzenli olarak kalibre edebilirsiniz. Kalibrasyon, klamplar satın alındıktan (cihazdan ayrı olarak) sonra veya yenileriyle değiştirildikten sonra tavsiye edilir. Kalibrasyon, 7 kademe anahtarını CAL konumuna getirerek yapılır. H 1 ve E 4 test terminalleri birbirlerine 1.2m test çubuğu ile bağlı olmalıdır ve klamplar kabloya geçirilmelidir. Kablonun, klampların tam ortasından geçtiğine emin olunuz. 8 START tuşuna bastıktan sonra, cihaz, cihaza bağlı klamplar için bir uyum faktörü belirler. Cihazın güç durumu ne olursa olsun bir sonraki kalibrasyona kadar faktör mutlaka hafızada tutulur. Kalibrasyon işlemi esnasında aşağıdaki hatalar oluşabilir: Hata Görüntülenen sembol Durum 16 alanında soket sembolleriyle beraber 34 Akım, soketleri birleştiren test çubukları H ve E ve den geçmiyor. Klamp devresindeki akım akmıyor Ardışık ölçümlerde değişken sonuçlar, yanlış klamp tipi veya klamp hatası Uyum faktörü belirlenemiyor yanıp sönen 17 sembolüyle beraber 34 Test çubukları uygun terminallere bağlı değil veya çubuklar kırık H 1 ve E 4 terminallerine bağlı çubuklara klamplar kapatılmamış veya çubuklar cihaza bağlanmamış 34 ve 25 Klampların bağlantısı sabit değil 34 ve 26 LIMIT. Hesaplanan uyum faktörü için akım ölçüm hatası çok yüksek; kalibrasyon işlemini tekrar ediniz Şekil 5. Cihazın klamp kalibrasyonu için hazırlanması 17

18 7.4 Test için Uygun Koşullar ve Doğru Sonuçların Alınması Ölçümlere başlamadan önce bazı koşullar yerine getirilmelidir. Eğer aşağıdaki durumlardan herhangi biri varsa cihaz, yapılacak herhangi bir testi otomatik olarak bloke edecektir: Durum Görüntülenen Semboller Notlar Parazit voltajı 24V u aşıyor. 26 LIMIT ve 20 U N Parazit voltajı 40V u aşıyor. 26 LIMIT ve 31 Sürekli sesli sinyal üretilir. Test akımı bulunamamıştır 16 soket sembolü ile beraber 30 Test için ihtiyaç duyulan problar cihaza bağlı değil veya problar çubuğa bağlı değil. Ölçüm yapmak için klamp Yanıp sönen 17 klamp sensörü ile Klamplar bağlı değil veya sonuçta oluşan dirence benzer olan akımı çok düşük beraber 30 test edilen devrenin çoklu direnci Test probları 50 kω değerini aşıyor Ölçüm kademesi aşmıştır 31 Ekranın üst 20 alanında prob adıyla beraber 26 LIMIT çok yüksek. Toprağa tekrar yerleştirerek prob direnci düşürülür veya probun etrafındaki toprağın nemi artırılır Ölçümlerin sonuçları doğru olarak tanınmazsa cihaz, ilaveten bazı durumları işaretle bildirir: Durum Görüntülenen Semboller Notlar Ölçüm sonucu ile birlikte 26 LIMIT Elektrotların direncinin %30 aşmasından dolayı ölçüm hatası Piller bitik 22 Toprağa tekrar yerleştirerek prob direnci düşürülür veya probun etrafındaki toprağın nemi artırılır BAT Cihaz fonksiyonlarından hiçbiri hizmet dışı değildir, yine de elde edilen sonuçlar bilinmeyen bir büyüklükten dolayı sapabilir. 7.5 Ölçüm Yapmak ve Tek Bileşen için Sonuçtan Bilgi Sağlamak Cihazı 6 tuşu ile açtıktan sonra, ve ayrıca kademe anahtarı 7 de yapılan her değişiklikten sonra, LCD parazit voltaj değerini görüntüler. Eğer voltaj 24V u aşarsa, ölçüm yapmak mümkün olmayacaktır. Bu durumda ana elektrik şebekesine bağlı cihaza, ölçüm çubuklarının bağlanıp bağlanmadığı veya test edilen nesnenin etrafında kısa devre veya ark olup olmadığı kontrol edilmelidir. Ölçüm 8 START tuşuna basıldıktan sonra başlar. Bölüm 7.6 da açıklanan durumlardan hiçbiri yoksa cihaz ölçüm döngüsünü yürütür. Ölçüm esnasında LCD nin ana sonuç 19 alanında ölçüm ilerleyişini sembolize eden - karakterleri gözükürken 20 alanında o anda ölçülen parametre tipi gösterilir. Ölçüm tamamlandıktan sonra ölçülen direnç R ile toprak elektrotu direnci R E veya toprak özgül direnci ρ görüntülenir. Kalan test parametreleri test probları R H ve R S nin direnci - 9 SEL tuşuna basılarak görüntülenebilir. 18

19 Not: Đlave hatanın [%] gösterilen değeri, prob direnci hatası ve test edilen devrenin direncinin sonuçta oluşan dirence oranının hatasının toplamıdır. Hatalar ölçülen değerlerden elde edilir. Eğer bu şekilde hesaplanan hata %100 ü geçerse, ekranda OFL sembolü gözükür. Cihaz her mod için ölçüm kademesini otomatik olarak seçer. 7.6 Direnç Ölçümünde Đki-kutup Yöntemi Direnç ölçümü için iki-kutup yöntemi en çok tercih edilen metottur. 1. Test çubuklarını S ve ES olarak tanımlanmış 2 ve 3 terminallerine sırasıyla bağlayınız. (Şekil 6) kademe anahtarını RE 2p konumuna getiriniz. 3. Test edilecek direnci bağladıktan sonra 8 START tuşuna basınız cihaz test turuna başlayacaktır. 4. Sonucu okuyunuz. Ölçümün sonucu, ölçülecek direncin ve test çubuklarının direncinin toplamıdır. Nihai sonuca çubukların direncinin etkisi dört-kutup tekniği kullanılarak veya kısa devre yapılmış test çubukları ile başka bir ölçüm yaparak ve başlangıçta elde edilen sonuçtan test çubuklarının direncini çıkararak elimine edilebilir. Şekil 6. Direnç ölçümünde iki-kutup yöntemi 7.7 Direnç Ölçümünde Dört-kutup Yöntemi Cihaz aynı zamanda dört-kutup tekniği kullanarak da direnç ölçümü yapmaya olanak sağlar. Bu, test çubuklarının direncinin sebep olduğu hataları oldukça azaltır. Eğer ölçülen direnç küçükse bu önemlidir. 1. Test çubuklarını H, S, ES ve E olarak tanımlanmış 1, 2, 3, 4 terminallerine sırasıyla bağlayınız. 2. Ölçülen direnci bağlayınız ki ES ve E (Şekil 7) terminallerine bağlı olan çubuklar diğer kutba bağlı iken H ve S terminallerine bağlı olan çubukların ikisi de test edilen direncin kutuplarından birine bağlı olsun kademe anahtarını RE 4p konumuna getiriniz START tuşuna basınız. 5. Sonucu okuyunuz. 19

20 Şekil 7. Direnç ölçümünde dört-kutup yöntemi 7.8 Üç-kutup Yöntemini Kullanarak Toprak Direnci Ölçümü Toprak direnci ölçümü için üç-kutup yöntemi en temel metottur. 1. E olarak tanımlanmış 4 soketine araştırılan toprağı bağlayınız (Şekil 8). 2. Araştırılan toprak elektrotundan 40m daha uzağa çakılan akım elektrotunu cihazın 1 H soketine bağlayınız. 3. Araştırılan toprak elektrotundan 20m daha uzağa çakılan voltaj elektrotunu 2 S soketine bağlayınız. Araştırılan toprak elektrodu, akım ve voltaj elektrotları gibi hizalanmalıdır kademe anahtarını RE 3p konumuna getiriniz START tuşuna basınız. 6. Direnç R E ölçüm sonucunu ve test elektrotları R S ve R H dirençlerini okuyunuz. 9 SEL tuşuna her basışınızda ana ekran 19 alanında gösterilen değerler arasında geçiş yapabilirsiniz. 7. Voltaj elektrotunu ilk önce birkaç metre uzağa daha sonra birkaç metre test edilen toprak elektrotuna doğru götürüp ölçümleri (5. ve 6. madde açıklandığı şekilde) tekrarlayınız. Eğer ölçüm sonuçları %3 den daha fazla fark ederse, akım elektrotundan toprak elektrotuna olan mesafe artırılmalı ve ölçümler tekrarlanmalıdır. Test edilen nesne ile test çubuğu arasındaki temasın durumuna çok dikkat edilmelidir. Temas noktası passız, boyasız vs. olmalıdır. Şekil 8. Toprak elektrotu direnci ölçümünde üç-kutup yöntemi Eğer test elektrotlarının direnci çok yüksekse, toprak elektrotu R E nin ölçümüne hata ilave olacaktır. Büyük ölçüm hataları, özellikle toprakla gevşek bağlantısı olan problarla ölçüm yapılan küçük toprak elektrotu direncinde gözlenir (böyle bir durum toprak elektrotu doğru yerleştirilse bile toprağın üst kısmının kuru yani az iletken olduğu zamanlarda oluşur). Bu gibi durumlarda elektrotların direncinin ölçülen toprak elektrotuna oranı, dolayısıyla bu orana bağlı olan hata oldukça yüksektir. Test ko- 20

21 şullarının etkisini değerlendirmek için bazı hesaplamalar (ekteki Teknik bilgi bölümünde) yapabilir ya da grafiği (aynı eke bakınız) kullanabilirsiniz. Elektrotlarla toprak arasındaki teması, elektrotların toprağa girdiği yeri nemlendirerek veya elektrotu başka bir yere götürerek iyileştirebilirsiniz. Ayrıca, test çubukları herhangi bir izolasyon hasarına karşı kontrol edilmeli ve çubuk ile tekli plug arasında kusursuz bağlantı sağlanmalıdır (elektrotlar paslı, oksitlenmiş veya gevşek olmamalılar). Olayların çoğunluğunda ölçümlerin doğruluğu yeterlidir. Yine de biri, ölçüm sonucundaki hatanın büyüklüğünden haberdar olmalıdır. 7.9 Dört-kutup Yöntemini Kullanarak Toprak Direnci Ölçümü Eğer test çubuklarının direnç hatası olmadan bir ölçüm yapmak mümkün ise dört-kutup metodu kullanılabilir. Not: Toprak özgül direnci ölçümleri için ρ fonksiyonunu kullanmanız tavsiye edilir. 1. Araştırılan toprak elektrotlarını E ve ES olarak tanımlanmış 3 ve 4 soketlerine sırasıyla bağlayınız. (Şekil 9). 2. Akım elektrotu, 1 H soketine bağlanarak test edilen toprak elektrotundan 40m. uzağa çakılır. 3. Voltaj elektrotu, 2 S soketine bağlanarak test edilen toprak elektrotundan 20m uzağa çakılır. Araştırılan toprak elektrotu, akım ve voltaj elektrotları gibi hizalanmalıdır kademe anahtarını RE 4p konumuna getiriniz START tuşuna basınız. 6. Direnç R E ölçüm sonucunu ve test elektrotları R S ve R H dirençlerini okuyunuz. 9 SEL tuşuna her basışınızda ana ekran 19 alanında gösterilen değerler arasında geçiş yapabilirsiniz. 7. Voltaj elektrotunu ilk önce birkaç metre uzağa daha sonra birkaç metre test edilen toprak elektrotuna doğru götürüp ölçümleri (5. ve 6. madde açıklandığı şekilde) tekrarlayınız. Eğer ölçüm sonuçları %3 den daha fazla fark ederse, akım elektrotundan toprak elektrotuna olan mesafe artırılmalı ve ölçümler tekrarlanmalıdır. Şekil 9. Toprak elektrotu direnci ölçümünde dört-kutup yöntemi 21

22 7.10 Ölçülen Toprak Elektrotlarının Bağlantısını Kesmeden Çoklu Toprak Elektrotları Direnci Ölçümü (klamp kullanarak) MRU-105/106 cihazı çoklu toprak elektrotlarının (örneğin yüksek voltaj transmisyon kutuplarındaki gibi tek bir sisteme bağlı birçok toprak elektrotu) ölçümleri için bağlantıyı kesmeden kullanılabilir. Test klampları, cihazın, belirli bir toprak elektrotundan hangi miktarda test akımı geçtiğini bulmasını sağlar. Şekil 10. Üç-kutup yöntemi kullanarak çoklu toprak elektrotlarının direnç ölçümü 1. Araştırılan toprak elektrotlarını E olarak tanımlanmış 3 soketine bağlayınız. (Şekil 10). 2. Akım elektrotu, 1 H soketine bağlanarak test edilen toprak elektrotundan 40m. uzağa çakılır. 3. Voltaj elektrotu, 2 S soketine bağlanarak test edilen toprak elektrotundan 20m uzağa çakılır. Araştırılan toprak elektrotu, akım ve voltaj elektrotları gibi hizalanmalıdır. 4. Klampları terminal 5 e bağlayınız ve klampları E çubuğunun bağlı olduğu noktanın aşağısına bağlayınız kademe anahtarını RE 3p konumuna getiriniz START tuşuna basınız. 7. Direnç R E ölçüm sonucunu ve test elektrotları R S ve R H dirençlerini okuyunuz. 9 SEL tuşuna her basışınızda ana ekran 19 alanında gösterilen değerler arasında geçiş yapabilirsiniz. 8. Voltaj elektrotunu ilk önce 1m uzağa daha sonra 1m test edilen toprak elektrotuna doğru götürüp ölçümleri (5. ve 6. madde açıklandığı şekilde) tekrarlayınız. Eğer ölçüm sonuçları %3 den daha fazla fark ederse, akım elektrotundan toprak elektrotuna olan mesafe artırılmalı ve ölçümler tekrarlanmalıdır. Voltaj elektrotunun en uygun konumu, akım elektrotu ile test edilen toprak elektrotunun arasındaki mesafenin %62 (%62 kuralı) sidir. Güç hat kutuplarını test etmek için çoklu toprak elektrotu yöntemini kullanırken, bazen sadece tek toprak elektrotlarının direncinin belirlenmesine değil, aynı zamanda tüm toprak elektrotları sisteminin direncinin de belirlenmesine ihtiyaç duyulabilir. Bileşen ölçüm sonuçlarını R E1, R E2, R E3, R E4,... elde ettikten sonra, sistemin toplam direnci aşağıdaki formülden hesaplanabilir: R E = 1 R E1 1 + R E R E3 1 + R E Toprak Özgül Direnci Ölçümü Toprak özgül direncini ölçmek için toprak elektrotları sisteminin kurulumunun hazırlığı için kullanılan ölçümler, veya jeolojide kademe anahtarı ile seçilebilen ayrı bir fonksiyon (toprak özgül direnci ölçümü ρ) vardır. Metrolojik olarak bakarsak, bu yöntem dört-kutup toprak elektrotu direnci öl- 22

23 çümü metoduyla benzerdir. Bununla beraber, elektrotlar arasındaki mesafeyi girmek için ialve bir prosedürü vardır. Ölçümün sonucu, Wenner ölçüm metodunda yararlanılan ρ = 2πdR E formülü kullanılarak otomatik olarak hesaplanan toprak özgül direnci değeridir. Bu teknik elektrotlar arasında eşit mesafe olduğunu varsayar. Şekil 11. Toprak özgül direnci ölçümü 1. Elektrotları (düz bir çizgide toprağa saplanmış ve birbirlerinden eşit uzaklıkta) H, S, ES ve E olarak tanımlanmış 1, 2, 3, 4 soketlerine sırasıyla bağlayınız kademe anahtarını ρ konumuna getiriniz START tuşuna basınız ve 12 ok tuşları kullanılarak elektrotlar arasındaki görüntülenen mesafe değiştirilebilir START tuşuna basınız. 6. Toprak özgül direncini, R E direncini (S ve ES elektrotları arasındaki boşluk) ve test elektrotları R S ve R H dirençlerini okuyunuz. 9 SEL tuşuna her basışınızda ana ekran 19 alanında gösterilen değerler arasında geçiş yapabilirsiniz. Not: Hesaplamalarda, test elektrotları arasında eşit mesafe olduğu varsayılır (Wenner metodu). Eğer olay bu değilse, toprak elektrotları direncinin ölçümü 4-kutup yöntemi kullanılarak yapılır ve sonraki hesaplamalar bağımsız olarak yapılmalıdır Ölçüm Sonuçlarının Depolanması MRU-105 ve MRU-106 cihazlarının 300 ölçüm sonucunu kaydedebilen bir hafızası vardır. Tek bir sonuç hafıza hücresi denilen bir konuma kaydedilir. Her bir ölçüm sonucu rastgele seçilen bir hücreye kaydedilebilir. Sonuç olarak kullanıcı istediği zamanda belirli ölçüm noktalarına hafıza hücre adreslerini atayabilir, herhangi bir sırada ölçüm yapabilir ve diğer bilgileri kaybetmeden ölçümleri tekrarlayabilir. Kaydedilmiş sonuçlar cihazı kapadıktan sonra silinmezler; bu nedenle daha sonra yeniden erişilebilir veya bir bilgisayara aktarılabilir. Ayrıca, o andaki hücre veya grup adresi değiştirilemeyecektir. Bir öncekiler gibi aynı hücrelere kaydedilebilecek dataya eriştikten sonra veya yeni bir ölçüm serisine başlamadan önce hafızanın silinmesi tavsiye edilir. Sadece toprak elektrotu direnci R E ve toprak özgül direnci ρ hafızaya kaydedilir. Ölçülen test elektrotları direncinin değeri sadece ölçüm bittiği anda ekranda gözükür. 23

24 Hafızadan Sonuçlara Erişmek Hafıza giriş modu 11 veya 12 tuşuna basarak sadece çok kısa bir süre için açılabilir. Bu mod otomatik olarak yaklaşık 4 saniye sonra veya iki tuştan birine basıldığında kapanır. Yardımcı sonuç 24 alanında o andaki hafıza hücre adresi görünür. Hafıza hücre içerikleri ana sonuç 19 alanında görünür ve 12 tuşlarını kullanarak girilecek hücre numarası adresini ayarlayınız. 2. Ölçüm sonucunu okuyunuz. Ekranda iki nokta (sembol 27 ) varsa bu, o hücrede herhangi bir sonuç olmadığını gösterir. Bu modda ayrıca tüm hafıza hücrelerini silmek de mümkündür Ölçüm Sonuçlarının Hafızaya Kaydedilmesi Hafızaya yazma modu cihazın açılmasından kapatılmasına kadar veya ölçüm fonksiyonu değiştirilene kadar aktiftir. Bir sonucun kaydedilmesi sadece o andaki ölçüm sonucu cihazda görüntülendiği veya sonucun bileşenlerinden biri SEL tuşu ile seçildiği zaman mümkündür. Her durumda, sadece ana ölçüm sonucu (direnç, toprak elektrotları direnci R E veya toprak özgül direnci ρ ) hafızaya kaydedilir tuşuna basarak hafıza yazma modunu açınız. O andaki hafıza hücre adresinin bulunduğu yardımcı ekran 24 alanı yanıp sönmeye başlayacaktır. Eğer o andaki hafıza hücresinde kayıtlı bir sonuç varsa, hafıza hücre numarası değişimli olarak 2 yatay kısa çizgi ile yanıp sönecektir tuşuna basarak ölçüm sonucunu o andaki hücreye yazınız. Görüntülenen 28 sembolü datanın hafızaya kaydedildiğini onaylar ve o andaki hafıza hücre adresi 1 artacaktır. Sırayla: tuşuna basarak hafıza yazma modunu açınız. O andaki hafıza hücre adresinin bulunduğu yardımcı ekran 24 alanı yanıp sönmeye başlayacaktır. Eğer o andaki hafıza hücresinde kayıtlı bir sonuç varsa, hafıza hücre numarası değişimli olarak 2 yatay kısa çizgi ile yanıp sönecektir ve 12 tuşlarını kullanarak bir hafıza hücre numarasını seçiniz tuşuna basarak ölçüm sonucunu o andaki hücreye yazınız. Görüntülenen 28 sembolü datanın hafızaya kaydedildiğini onaylar ve o andaki hafıza hücre adresi 1 artacaktır hücreye (hafızadaki son hücre) yazarken bunu ilaveten uzun bir sesli sinyal ile bildirilir. Bu sırada o andaki hafıza hücre numarası değişmeden kalır Hafızanın Đçeriğinin Silinmesi Hafıza okuma modunda 00 adresli olan hücrenin özel bir rolü vardır. Bu hücreye data kaydedilemez. Yine de, bu hücreyi seçmek ana ekran alanında 29 sembolünün gözükmesine neden olacak, böylece cihaz, hafızanın tüm içeriğini silmeye hazır olacaktır. 10 tuşuna basıldıktan sonra cihaz hafızayı silmeye başlar. Đşlem sırasında ekran, silinmekte olan hafıza hücrelerinin adreslerini gösterecektir. Tüm hücreler silindikten sonra cihaz uzun sesli bir sinyal ile uyarır ve hafıza okuma modundan çıkar, fabrika ayarı olarak o andaki hafıza hücre numarasını 1 olarak ayarlar. Not: Hafıza içeriğinin silinmesi kayıtlı sonuçların geri dönüşümsüz kaybına yol açar. 24

25 7.13 Bir Bilgisayara Data Gönderilmesi PC Bağlantı Kiti MRU-105 (106) yı bir bilgisayara bağlamak için bir USB kablosuna (standart aksesuar) ve uygun yazılıma (opsiyonel) ihtiyaç vardır. Eğer yazılım cihazla beraber satın alınmamışsa, üretici veya yetkili distribütörden satın alınabilir. Yazılım, USB portu bulunan diğer SONEL S.A. cihazlarının çoğuyla çalışabilir. Yazılım ile ilgili detaylı bilgi üretici veya distribütörden sağlanabilir Cihazın Bir Bilgisayara Bağlanması 1. Kabloyu bilgisayarın bir USB portuna ve cihazın 5 portuna bağlayınız. 2. Eğer bağlantı ilk defa yapılıyorsa, sistem uygun sürücüyü bulacaktır (eğer yazılım kurulduysa) 3. Yazılımı çalıştırınız COMM sembolü gözükene kadar cihazın 10 tuşunu basılı tutarken 6 tuşu ile cihazı açarak data iletişim (data transmission) moduna geçiniz. Cihaz açık kaldığı sürece data iletişim modunda olacaktır. 5. Yazılım talimatlarını takip ediniz. 8 Problemlerin Giderilmesi 8.1 Cihaz Tarafından Görüntülenen Uyarı ve Mesajlar MRU-105/MRU-106 serisi cihazları hem cihazın arızalarında hem de uygun olmayan harici durumlarda uyarı mesajları görüntüler. Aşağıda basitleştirilmiş şekilleri görülen figürlerde şu kurallar geçerlidir: Sürekli görüntülenen semboller için siyah renk, Yanıp sönen semboller için gri renk, Hataya sebep olan duruma bağlı olarak çerçeveli sembol Ölçüm Kademe Aşımı Ekran Panel Durumu Sebep Çözüm Ölçülen direnç 20kΩ dan daha büyük. IEC e göre ölçüm kademesi: 0,6Ω.. 20kΩ 25

26 8.1.2 Elektrotların Direncine Bağlı Olan Hatalar Ekran Panel Durumu Sebep Çözüm 4R H elektrot direnci 50kΩ Elektrotun toprakla bağlantısını dan daha büyük. güçlendiriniz, örnek: etrafını nemlendiriniz. R S elektrot direnci 50kΩ dan büyük. Elektrotun toprakla bağlantısını güçlendiriniz, örnek: etrafını nemlendiriniz. Elektrotların direncinin R E direncine oranından dolayı oluşan ilave ölçüm hatası %30 dan daha büyük. R H ve R S elektrotlarının direnci azaltılmalıdır Bağlantıların Sürekliliği Olmamasının Tespitiyle Đlgili Bilgi Ekran Panel Durumu Sebep Çözüm Cihaz, sembolleri yanıp sönen Yanıp sönen sembolle elektrotların bağlantıla- gösterilen elektrotların rında süreklilik olmadığını bağlantılarını kontrol tespit etti. ediniz. Cihaz, sembolleri yanıp sönen elektrotların bağlantılarında süreklilik olmadığını tespit etti; eğer klamp sembolü yanıp sönüyorsa yanlış bağlanmış olabilirler veya başarılı bir ölçüm için klamp akımı çok düşük. Ölçüm diyagramının doğruluğunu kontrol ediniz. Bağlantıyı kestikten sonra çoklu toprak elektrot testini tekrarlayınız. 26

27 8.1.4 Parazitlerle Đlgili Bilgi Ekran Panel Durumu Sebep Çözüm Potansiyelin toprağa yayılımından olan parazit voltajı 40V u aşıyor. Özgül direnç ölçümü yapılamayacaktır. Cihaz akustik bir sinyal yollar. Potansiyelin toprağa yayılımından olan parazit voltajı 24V u aşıyor. Özgül direnç ölçümü yapılamayacaktır. Derhal elektrotları cihazdan çıkartınız. Test edilecek devreyi tekrar cihaza bağlamadan önce akımın kaynağını kapatınız. Parazit yaratan akım kaynağını kapatınız. Probları başka yere kurmayı deneyiniz. Sonraki ölçümler arasındaki fark çok büyük. Bağlantının sağlamlığını (kalitesini) kontrol ediniz. Güçlü parazitler de bu duruma sebep olabilir. R E, R H veya R S ölçümleri esnasında bozulan akım çok fazla. Test edilen toprak elektrotundaki çok yüksek eşitleme akımları sebep olabilir Klampların Kalibrasyonuyla Đlgili Bilgi Ekran Panel Durumu Sebep Çözüm Klampların kalibrasyonu Bağlantıların kalitesini esnasında sonraki ölçümler arasındaki tutarsızlıklar kontrol ediniz ve/veya klampları yeniden takınız. Klampların kalibrasyonundan sonra ölçüm hatası çok büyük. Çubuğun klambın tam ortasına yerleştirilmesine özellikle dikkat ederek klampları tekrar kalibre ediniz. 27

28 Ekran Panel Durumu Sebep Çözüm Cihaz çubuktan akım geçmesini sağlamaya çalıştığı halde, akım gelmiyor. Bağlantıları kontrol ediniz. Klamplarda akım yok. Cihazla klamplar arasındaki bağlantıyı kontrol ediniz ve klampların test edilen çubuklara takıldığından emin olunuz Pil Durumu Bilgisi Ekranın Durumu Sebep Prosedür Piller veya NiMH pil paketi deşarj olmuştur. Tek kullanımlık pilleri değiştiriniz veya şarj edilebilen pilleri şarj ediniz. Piller, cihazın düzgün olarak çalışmasını sağlamak için çok düşük. Tek kullanımlık pilleri değiştiriniz veya şarj edilebilen pilleri şarj ediniz. Şarj edilebilen veya tek kullanımlık pilleri deşarj etmeye çalıştı. Tek kullanımlık piller deşarj edilemez. Dahili şarj cihazı sadece WAAKU05 pil paketi ile çalışır. 8.2 Kendi Kendini Test Esnasında Karşılaşılan Hatalarla Đlgili Mesajlar MRU-105/MRU-106 cihazları, sık sık dahili regülatörlerini etkileyebilecek güçlü elektromanyetik alanlara maruz kalmaktadırlar. Cihaz otomatik olarak bazı parametreleri kontrol eder ve hata mesajları görüntüler: E10 sonucun ve/veya ayarların hafıza-ya/dan okunması veya yazılmasında oluşan hata, E51 voltaj ölçüm devresinde hata, E61 akım ölçüm devresinde hata, E88 cihaz kalibrasyon bilgisi okunmasında hata, E99 Mikro işlemcinin program hafızasında hata. 28

29 Hata mesajları dışarıdan gelen etkenlerden dolayı da oluşabilir. Bu yüzden cihazı kapatıp tekrar açmanız önerilir. Eğer problem devam ederse, ithalatçı firma ile irtibata geçerek cihazı yetkili bir teknik servisine gönderiniz. 8.3 Cihazı Tamire Göndermeden Önce Cihazı teknik servise göndermeden önce ithalatçı firma ile irtibata geçip problemin bir hata sonucu oluştuğundan ve başka dış etmenlerin sebep olmadığından emin olunuz. Tüm onarımlar sadece ithalatçı firmanın yetkili kıldığı servisler tarafından yapılmalıdır. Aşağıdaki tabloda bir hata durumunda takip edilecek prosedürleri bulacaksınız: Belirti Sebep Prosedür Piller deşarj olmuştur veya yanlış takılmıştır; NiMH pil paketi deşarj olmuştur. tuşuna basılınca cihaz açılmıyor. BAT sembolü görüntüleniyor. sembolü görüntüleniyor ve cihaz otomatik olarak kapanıyor. Bulanık ve rastgele ekran fragmanları Data iletişimi esnasında bağlantı kurulamıyor veya bağlantı hatasız yapılamıyor. Konfigürasyon programında yanlış kodlu bir cihaz seçilmiştir. Cihaz, konfigürasyon programında belirlenen seri portun dışında bir porta bağlanmıştır. Đletişim kablosunun plug ı cihazın portuna tam olarak bağlanmamıştır. USB kablosu arızalanmıştır. USB port arızalanmıştır. Pillerin doğru takılıp takılmadığını kontrol ediniz veya tek kullanımlık pilleri değiştiriniz; şarj edilebilen pilleri şarj ediniz. Eğer problem devam ederse, cihazı servise yollayınız. Programı doğru cihaz için konfigüre ediniz. Cihazı doğru porta bağlayınız veya program konfigürasyonunu değiştiriniz. Cihazın bilgisayarla bağlantısını düzeltiniz. Kabloyu kontrol ediniz, gerekliyse değiştiriniz. Bilgisayarı onarınız. 9 Temizlik ve Bakım DĐKKAT! Sadece bu kılavuzda kullanıcı tarafından önerilmiş bakım yöntemlerini kullanınız. Cihazın dış kalıbı beyaz sabunla hafif nemlendirilmiş yumuşak bir bezle silinmelidir. Çözücü veya aşındırıcı hiçbir temizlik maddesi kullanmayınız. Problar suyla yıkanabilir ve kurutulabilir. Uzun süre kullanılmadan önce problara herhangi bir makine yağı sürülmelidir. Suya çok az temizlik maddesi ekleyerek makaralar ve test çubukları temizlenebilir ve daha sonra kurutulur. Cihazın çantası standart temizlik ürünleri kullanılarak 40ºC yi aşmayacak sıcaklıkta yıkanabilir. Kuru temizleyiciye vermeyiniz veya ütülemeyiniz. 29

30 Cihazın elektronik devresi bakım gerektirmez. 10 Hizmet Dışı Bırakma ve Geri Dönüşüm Hizmet dışı bırakılan elektrikli ve elektronik cihazlar, diğer tür atıklardan ayrı toplanmalıdır. Hizmet dışı bırakılan elektronik cihazlar, atık yönetimi kuralları uyarınca bir geri dönüşüm deposuna gönderilmelidir. Atık deposuna göndermeden önce elektronik cihazdan herhangi bir parça sökmeyiniz. Paket ve pillerin imhasında, yerel kanun ve talimatlar yönetmeliğine uyulmalıdır. 11 Ekler 11.1 Teknik Özellikler Ana hatanın tanımındaki dv. görüntülenen değeri gösterir. Klamp kullanmadan toprak elektrotları direnci ölçümü Kullanılan metot: IEC ile uyumlu olarak prob kullanarak voltaj ve akım ölçümü IEC : 0.13Ω kΩ ile uyumlu olarak ölçüm kademesi. Kademe Çözünürlük Ana hata Ω 0.01 Ω ±(2% dv. + 3 dijit) Ω 0.1 Ω ±(2% dv. + 2 dijit ) Ω 1 Ω ±(2% dv. + 2 dijit ) kω 0.01 kω ±(2% dv. + 2 dijit ) kω 0.1 kω ±(2% dv. + 2 dijit ) Đlaveten, probların dirençlerinden (aşağıdaki formülde gösterildiği gibi) oluşan hatalar da göz önünde bulundurulmalıdır: δ dod ( R Ω) RH 100Ω) S = ± ( RH R ( 7 4 E 100Ω) 10 [%] R E, R H ve R S cihazın [Ω] cinsinden görüntülediği değerlerdir. Yukarıdaki formülde kullanılan ( ) çarpanı [1/Ω] cinsinden ifade edilir. Klamp kullanarak toprak elektrot direnci ölçümü Kullanılan metot: IEC ile uyumlu olarak prob kullanarak voltaj ve akım ölçümü ve tek yollu devrede bir akım trafosu (klamp) kullanarak akım ölçümü IEC : 0.16Ω kΩ ile uyumlu olarak ölçüm kademesi Kademe Çözünürlük Ana hata Ω 0.01 Ω 4 elektrot kullanarak Ω 0.1 Ω Re ölçümünün belirsizliğinden Ω 1 Ω bağımsız, kω 0.01 kω fakat ±1 dijitten az kω 0.1 kω değil Buna ilaveten, probların direncinden (yukarıdaki formüldeki gibi) kaynaklanan hatalar da göz önünde bulundurulmalıdır. Çoklu toprak elektrotları durumunda, sonuçta oluşan toprak direncinin klampsız ölçümü R E yerine geçer. Ayrıca test edilen devre direncinden oluşan hatanın sonuçta oluşan dirence (aşağıdaki formül kullanılarak) oranı da hesaba katılmalıdır. 30

31 δ dod RC = ± R W [%] R C klamplar kullanılarak ölçülen değerdir, R W sonuçta elde edilen direnç değeridir (ikisi de [Ω] cinsinden ölçülür). Yukarıdaki formülde kullanılan (0.03) çarpanı [Ω] cinsinden ifade edilir. Özgül Direnç ölçümü Kullanılan metot: IEC ile uyumlu olarak prob kullanarak voltaj ve akım ölçümü Kademe Çözünürlük Ana hata Ωm 0.01 Ωm ±(2% dv. + 3 dijit ) Ωm 0.1 Ωm ±(2% dv. + 2 dijit ) Ωm 1 Ωm ±(2% dv. + 2 dijit ) kωm 0.01 kωm ±(2% dv. + 2 dijit ) kωm 0.1 kωm ±(2% dv. + 2 dijit ) kωm 1 kωm ±(2% dv. + 2 dijit ) Yukarıda listelenen hatalar elektrotların direncinden oluşan hatayı göz önüne almazlar, yukarıdaki formülden hesaplanırlar. Buna ilaveten, probların direncinden (yukarıdaki formüldeki gibi) oluşan hatalar dikkate alınmalıdır. Yardımcı elektrotların R H ve R S direnç ölçümü Klamp kullanılmadığında R S ve R H dirençlerinin hata ölçümü Görüntülenen (R E+ R S + R H) değerlerinin toplamının ±5% i Klamp kullanıldığında R S ve R H dirençlerinin hata ölçümü Görüntülenen (R E+ R S + R H) değerlerinin toplamının ±10% i Parazit voltajı ölçümü DC + AC Ölçüm metodu: tam dalganın doğru akıma çevrilmesi Dahili direnç: yaklaşık 2MΩ Kademe Çözünürlük Ana hata V 1 V ±(10% w.w. + 1 dijit) Diğer teknik bilgiler a) Đzolasyon tipi...çift, PN-EN ve IEC uyumlu b) Metrolojik kategori.... III 300V PN-EN uyumlu c) PN-EN ile uyumlu olarak dış kap koruma sınıfı... IP54 d) Maksimum parazit voltajı AC + DC, ölçümün hala yapılabildiği durum V e) Maksimum ölçülen parazit voltajı V f) Parazit akımına maksimum direnç maks 3.3A 60Hz g) Test akım frekansı Hz (MRU-105, fn=50hz), 154Hz (MRU 106, fn=60hz) h) Test voltajı V i) Test akımı ma j) Test problarının maksimum direnci kω k) Klamp düşük akım uyarısı ,5mA l) Cihaz güç kaynağı... şarj edilebilir pil paketi SONEL NiMH SONEL NiCd 7,2V 3Ah... veya tek kullanımlık alkalin pil R14 (5x) m) Şarj birimi güç kaynağı V/50(60)Hz, 100mA n) Pil şarj süresi... yaklaşık 3 saat 31