YENİ EKONOMİ VE BİLGİNİN EVRİMİ. Yrd. Doç. Dr. Emin EMİRZA İşletme Bölümü

Transkript

1 YENİ EKONOMİ VE BİLGİNİN EVRİMİ Yrd. Doç. Dr. Emin EMİRZA İşletme Bölümü Kayseri 2015

2 Ders Kitabı

3 E- Ticaret Dersi Konuları İnternet ve internetin gelişimi Bilginin evrimi ve yeni ekonomi E- dönüşüm merdiveni Web sitesi çeşitleri Sanal işletme modelleri E-pazarlama, e-halkla ilişkiler, e-satış, e-iş ne demektir. Online reklamlar: Arama motoru optimizasyonu (SEO),Google reklamları ve diğer görsel reklamlar İnternette Müşteri Davranışları İnternette fiyatlandırma Blogla pazarlama marketing

4 İnternet nedir? Dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. Yani internet, bir bilgi paylaşım ağıdır. İnternet bilginin çeşitli yazılım kodlarıyla elektronik araçlar tarafından paylaşılmasını sağlayan bir iletişim ağıdır.

5 Rakamlarla internet kullanımı 2013 rakamlarına göre, dünya nüfusu yaklaşık, 7,1 milyar Bu nüfusun 2,8 milyarı (%39) internet kullanıcı haline gelmiştir. Türkiye de ise 37,5 milyon internet kullanıcısı ile % 49 luk bir penetrayon oranı yakalamıştır. Türkiye en çok internet kullanan 20 ülke içinde 11. sıradadır.

6 E-Ticaret Pazarı Uluslararası yatırım bankası Goldman Sachs ın tahminlerine göre, 2016 yılına kadar küresel e-ticaret pazarı 1 trilyon doları geçecektir. Yıllık bazda öngörülen büyüme % 17,1 dir. Küresel pazarın 2015 de tahmin edilen büyüme oranı ise % 3 civarındadır. Küresel e-ticaret pazarının lokomotifi ise % 46 büyüme ile Çin ve % 27 ile Rusya olacağı düşünülmektedir.

7 İnternet neden yüzyılın en önemli iletişim kanalı olarak görülüyor? İnternet hız, maliyet ve bilgiye erişim konularında devrim yaratmıştır. Dijitalleşmiş yazılı ve görsel her türlü bilgi, internet sayesinde ulaşılır hale gelmiştir. Bilgi herkesin ulaşabileceği şekilde depolanabilmektedir. Dijitale dönüştürülen her türlü bilgi karşılıklı transfer edilebilmektedir. (para, kitap, know-how, haber, resim, film, müzik vb.) Dünyanın her yerindeki bilgiye daha hızlı, ucuz ve güvenli biçimde ulaşılabilmektedir. İnteraktif bir araçtır. Diğer iletişim araçlarına ve donanımı uygun olan her türlü makineye bağlanabiliyor. Bireylere ve şirketlere sunduğu potansiyel pek çok fırsatlar var.

8 Türkiye de e-ticaret 3. Fazda, 4. Faza çok yakındır. Türkiye de sosyal medya kullanımı çok üst seviyededir. İnternet ve mobil bankacılık kullanımı artmaktadır. Seyahat rezervasyonları yapılması ve satın alınması yaygındır, Tüketici elektroniği gibi karşılaştırılabilir ürün satışı gelişmiştir. Online moda sektörü henüz yeni gelişmektedir.

9 E-ticaret evreleri için kullanılan kriterler Ortalama satış fiyatları Avrupa ve Amerikada pek çok ürün online ortamda sezon fiyatlarına satılabilirken, gelişmekte olan ülkelerde bu oran düşüktür. İnternet İçerik üretimi ve tüketimi Gelişmiş ülkelerde e-pazarlarda daha fazla içerik üretilmektedir. Gelişen e-pazarlarda ise tüketiciler ürettikleri içerikten çok, içerik tüketmektedir.

10 E-Ticaret Pazarı Avrupa da e-ticaret pazarı, 2012 yılında 156 milyar dolar büyüklüğe ulaşmıştır. Avrupa da e-ticaret pazarı, yıllık ortalama % 18,8 oranında büyüyerek 2016 yılında 243 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Batı Avrupa e-ticaret hacminin büyük kısmını İngiltere, Almanya ve Fransa oluşturmaktadır. Tüsiad, e-ticaret raporu, 2014, 31.

11 E-Ticaret Pazarı

12 E-Ticaret Pazarı Rusya da e-ticaret pazarı 140 milyonluk nüfusu ve 60 milyonun üzerinde internet kullanıcısına sahip Rusya nın önümüzdeki yıllarda hızlı bir büyüme ile dünyadaki en önemli pazarlardan biri olacağı beklenmektedir.

13 E-Ticaret Pazarı Asya Pasifik e-ticaret pazarı Asya-pasifik, Çin ve Hindistan nın etkisiyle hızla büyümektedir. Çin de e-ticaret pazarı 2012 yılında 169 milyar dolar seviyesine ulaşarak Amerika dan sonra dünyanın en büyük 2. e-ticaret pazarı haline gelmiştir. Alibaba.com ve tencent.com siteleri Çin menşeli markalardır. Analistlere göre halka açılmayı düşünen Alibaba.com sitesinin piyasa değeri 110 milyar dolardır.

14 E-Ticaret Pazarı Latin Amarika da e-ticaret pazarı Latin Amerika da başı çeken ülke Birezilya dır de Pazarın büyüklüğü 12 milyar dolara çıkmıştır da %18 lik büyüme ile Pazar büyüklüğünün 23 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

15 E-Ticaret Pazarı

16 İnternet ilk kez askeri amaçlar için kullanılmıştır lı yıllarda nükleer bir savaş esnasında telefon hatlarının çoğunun tahrip olması durumunda bilgisayar iletişiminin sürdürülmesi amaçlanıyordu.

17 WWW (World Wide Web) nedir? WWW, Web, ya da W3 (World Wide Web), yazı, resim, ses, film, animasyon gibi verilere ulaşmamızı sağlayan bir çoklu hiper ortam sistemidir. İlk olarak 1991 yılında kişisel bir uygulama olarak Tim Berners Lee tarafından geliştirilmiştir.

18 Türkiye de İnternet nasıl başladı? 1993 yılının Nisan ayında TÜBİTAK- ODTÜ (TR-NET) işbirliği ile bir DPT projesi çerçevesinde Türkiye Global internet'e bağlanmıştır. 64 kbit/san hızındaki bu hat ODTÜ'den uzun bir süre ülkenin tek çıkışı olmuştur. Daha sonra Ege Univ. (1994), Bilkent (1995), Boğaziçi (1995), ITÜ (1996) bağlantıları gerçekleştirilmiştir. Türk Telekom'un 1995 yılında açtığı ihale ile bir konsorsiyum tarafından oluşturulan TURNET 1996 Ağustos ayında çalışmaya başlamıştır.

19 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ

20 Yeni dönemin mottosu Olta ile balık tutma dönemi bitti, artık ağ kurmalıyız.

21 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Eski Ekonomi Yeni Ekonomi ayrımı Bir yeniliğe karar verebilmek için nelerin değiştiğine bakmak gerekir: Artık işletmeler karı maksimize etmek istemiyorlar mı? Sürdürülebilir bir rekabet avantajı amaçlamıyorlar mı? Yatırımların geri dönüşü işletmeleri ilgilendirmiyor mu? Günümüz işletmeleri kar amacı gütmeyen ve kayıtsız şartsız müşteri memnuniyetini bir numaralı görev sayan hayır kurumları haline mi geldi? İşletme olmanın, yönetici olmanın kuralları neydi, ne oldu ve gelecekte ne olacak? Temel pazarlama ve üretim araçlarında bir değişiklik mi var?

22 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Eski Ekonomi Yeni Ekonomi ayrımı Rekabetin yoğunlaşmasıyla kar marjları düşmüştür. Karlı olabilmek için bilgi kaynağını ve ilişkiler ağını da çok iyi yönetme ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Günümüzde para kazanmak için sadece ürün ve hizmet değil, süreçlerde, iş ve yönetim modellerinde yenilikçilik (innavasyon), ön plana çıkmış ve rekabet avantjı elde etmenin adeta ön şartı haline gelmiştir. İşletmeler, sosyal ağlardaki ileşitim ve paylaşımın yaygınlaşması ile müşterinin velinimet olduğunun daha fazla farkına vardılar. Verimlilik ve etkinlik kavramları her zaman önemini korumuştur. Fakat e- uygulamaların verimliliği ve etkinliği arttırdığı inkar edilemez bir durum haline geldi. Otomasyon ve ağ tabanlı uygulamalar, üretimde hızı artırıp maliyeti düşürmektedir.

23 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ İnsanlığın Sosyo-Ekonomik anlamda 3 evre geçirdiği iddia edilmektedir: Tarım Toplumu (MÖ 1750) Tarımda mekanizasyon ve yeni üretim araçlarının kullanımı Sanayi Toplumu ( ) Fordist üretim tarzı, (Kitlesel ve seri üretim) Post-Fordist üretim tarzı (CAD-CAM teknolojileri ve esnek üretim) Bilgi Toplumu ( ) Bilgi toplumuna geçişi gösteren kriterler: Hizmet sektörünün GSMH daki payının artışı Bilgi yoğun sektörlerde çalışan işgücünün toplam nüfusa oranı Bilgisayar kullanım oranın artması İnternet kullanım oranlarının artması (kişi-saat bazında)

24 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Eski Ekonomi Yeni Ekonomi ayrımı Bilgi ekonomisinin Birinci aşaması bilgisayarların ortaya çıkmasıyla başlar. İkinci aşamada ise internetin yaygın olarak kullanılmaya başlanmasıdır.

25 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Bilgi neden önemli hale geldi? Bilginin yaşadığımız çağa adını vermesinsı nedeni, bilginin zenginlik kaynağı olmasıdır. Çünkü asıl değerin kaynağı bilgi haline gelmiştir. Somut ürünlerin bile değer yaratabilmesi bilginin değer yaratacak şekilde işlenmesine bağlıdır. Bilgiye anlam veren şey ise yalnızca insan aklıdır. Bilginin ekonomik değeri, doğru zamanda üretilmesine ve kullanılmasına bağlıdır. Bilgi iyi yönetildiği sürece değerli.

26 Bilgi her alanda değer kaynağıdır. Bilgi, üretim için verimlilik ve teknolojidir. Müşteri için fiyattır, ürün bilgisidir, şeffaflıktır, daha az kandırılmak ve zaman tasarrufu yapmak demektir. Eğitim için uzaktan eğitim ve bilginin kolay elde edilmesidir. Firmalar için müşteri bilgisidir. Güvenlik güçleri için sağlam istihbarattır. Finans hizmetleri için, paranın kolay transferidir. Sağlık hizmetleri için daha az riskli ameliyatlardır. Gelişmekte olan ülkeler için teknolojinin bilgisinin kolay transferidir. Lojistik için, ürünlerin kolayca nakledilmesi demektir.

27 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Bilgi neden önemli hale geldi? Muazzam bir veri enflasyonu var. Büyük miktarlardaki veri (big data) işlendiğinde yönetimin karar vermesini kolaylaştırıyor. Bu da bilginin önemini arttırıyor. Müşterilerdeki farklılık beklentisi ancak bilgi ile karşılanabiliyor. Değer kavramı somuttan soyuta kaydı. Verimlilik ihtiyacı ancak bilgi ile giderilebiliyor. Ve en önemlisi kayıt edebildiğimiz tüm veriyi bilgisayarlar yardımı ile analiz edebiliyoruz. Kolayca tasarım ve analiz yapabileceğimiz programlara sahibiz.

28 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Bilgi neden önemli hale geldi? Üretim TEKNOLOJİ fizibilite Yönetim Ticari Başarı İNOVASYON Tasarım ve etkileşim İNSAN Kullanım&Talep görme Örgütsel davranış

29 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Bilgi neden önemli hale geldi? Bireysel yaratıcılık Neden ve nasıl soruları ile en bariz olanı, herkesçe kabullenilen şeyleri bile sürekli sorgula. Ne istediklerini müşterilere sormakla yetinme, git kendin gözlem yap, hayatlarına bak, içgüdülerini geliştir. Yeni bakış açıları, fikirler kazanmak için farklı düşüncelere sahip insanlarla çevreni genişlet, değişik ortamlara gir. Farklı sektörlerle ilgilen, yurtdışına git, mesleğin dışında eğitimler al, yeni deneyimler edin. Aralarında bir ilişki yokmuş gibi duran olaylar arasında bağ kur, kanıksanmış bağları kopar, farklı şekilde kur.

30 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Bilgi neden önemli hale geldi? Bill Gates diyor ki, Basit ama güçlü bir inancım var: Kazanmanız ya da kaybetmeniz bilgiyi nasıl topladığınıza, nasıl yönettiğinize ve nasıl kullandığınıza bağlıdır.

31 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Yeni ekonominin en önemli işi, diyalog yaratmaktır Alan Webber, Fast Company dergisi editörü

32 Yeni Ekonomi İle Eski Ekonomi Arasındaki Farklılıklar DEĞİŞİM UNSURU ESKİ EKONOMİ YENİ EKONOMİ Üretim ve Rekabet Alanı Örgüt Yapısı Üretim Yapısı Büyümenin Uyarıcıları Teknoloji düzeyini belirleyen Diğer firmalarla ilişkiler Gerekli Eğitim İşgücünün Yapısı Varlıkların Önemi Ulusal Hiyerarşik - Bürokratik Kitlesel Üretim Sermaye, İşgücü Makineleşme Tek başına hareket Diplomaya yönelik eğitim Belirli bir alanda uzmanlaş Tarım ve sanayi ağırlıklı Global Ağ Örgüsü, Şebeke Tam Zaman. ve Esnek Ürt. Yenilik, icatlar ve bilgi Dijitalleşme İşbirliği, ortaklık, sinerji Yaşam boyu öğrenme Çok yönlü beceri, yenilikçi Hizmet sektörü ağırlık

33 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Yeni ekonominin dört temel özelliği vardır: 1. Dijitalleşme (internet ekonomisini, yoğun olarak da elektronik ticareti bu kapsamda değerlendirmek mümkündür), 2. Küreselleşme ile, ekonomik sınırların kalması 3. İnsan kaynakları profilinde yaşanan radikal değişim 2. Ar-Ge faaliyetlerinin artması

34 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Küresel Ar-Ge Harcamaları

35 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Ar-Ge Harcamalarının GSMH ya Oranı

36 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Küresel Ar-Ge Harcamaları Türkiye de kamu kuruluşları, vakıf üniversiteleri, ticari sektörler ve devlet üniversiteleri 2013 yılında Ar-Ge ye 14 milyar 807 milyon lira harcadı. Bu rakam, Türkiye'nin Ar-Ge harcamalarının GSYH içindeki payı 0.3 puan artarak yüzde 0.95'e yaklaştı

37 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Geleceğe yolculuğun yakıtı para değil, iş görenlerin duygusal ve zihinsel enerjisidir (Gary Hamel)

38 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Yeni Ekonominin yarattığı yeni iş alanları Yeni ekonomi ile gelişen bazı iş alanları şu şekilde belirtilebilir: Bilgisayar Teknoloji ve ürünleri, Yazılım-donanım, Web-elektronik ticaret, İnternet reklamcılığı, Uzaktan eğitim, İnternet medyası, Finans hizmetleri, İnternet oyunları ve eğlencedir.

39 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Rekabet üstünlüğü yaratmak için işletmeler entelektüel sermayelerine daha fazla yatırım yapmak zorundalar. Entelektüel sermaye, işletmenin sahip olduğu insan kaynakları ve bu kaynakların geliştirdiği; kurum kültürü, lisans anlaşmaları, patentler, AR-GE çalışmaları, marka, telif hakları, veri tabanları gibi görünmeyen varlıkların bileşenidir.

40 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ En çok patent alan ülkeler 2013 Yılı

41 Yeni ekonominin politik anlamı? Yeni küresel düzende, bilgi teknolojilerine ve stratejik kaynaklara (enerji, hammadde, insan kaynakları) sahip olan ülkeler dünyayı yönlendirecektir.

42 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Bilgi neden önemli hale geldi? Bilginin değere dönüşmüş biçimine innovasyon denir. İnovasyon kendisini mâli tablolarda gösterene kadar tamamlanmış sayılmaz. Yani bir yeniliğin inovasyon kabul edilmesi müşteri için değerli olmasına bağlıdır.

43 Yeni fikirlerde aranan en önemli özellik nedir? Pazarlanabilir olmasıdır.

44 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ En innovative 50 marka

45 İnovasyonun kaynağı hayal gücüdür. Hayal gücü, bilgiden daha önemlidir. Albert Ainstain.

46 Hayal gücünün önündeki engel: Cezalandırma Başarının getireceği ödüller ne olursa olsun, cezalandırma korkusu baskın çıkıyor.

47 Hatalar, iş yapmanın beklenen maliyetidir. Başarısız olmadım. Sadece hiçbir işe yaramayan 10 bin deney yaptım. (Edison)

48 İnovasyonun temel kuralı: Geçmişte ki başarılar, gelecek başarıların referansı olabilir ama garantisi olamaz. Geçmişteki başarıları unut, geleceğe bak

49 Bilgiye ulaşmak değil, bilgiyi filtrelemek önemli hale gelmiştir. Neden? Çünkü, 3-4 yılda bir küresel bilgi miktarı ikiye katlanmaktadır.

50 Her türlü girişim için ister sanayide ister internette olsun esas olan fikirdir. Sermaye sonra gelir. Eğer fikrinizi bir iş modeline aktarabilirseniz yatırımcı bulma şansınız artar.

51 Bilgi, rekabet gücü kazandırdığı varsayılan farklılığın en önemli kaynağıdır.

52 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Yeni ekonomide iş kuralları Zaman ve hız boyutunun önemi arttı. İş süreçleri arasındaki süre kısalıyor. Kıt olandan değil, bol olandan değer yaratma dönemi başladı. Talepler gerçek zamanlı (real time) karşılanabiliyor. Mekan ve mesafeler önemini kaybediyor. İşinizi yapmak için nerede olduğunuzun önemi azalıyor. Mobilite kişilerin ve kurumların iş yapış biçimlerinin farklılaştırıyor. Mobil cihazlar ve uygulamalar ekonomik ve ticari hayata yön veriyor. Ekonomik değer, somuttan soyuta doğru yön değiştiriyor. Üretim faktörleri arasına yenileri ekleniyor: Entelektüel sermaye Kaynak: Özmen, Ş. (2013). E-Ticaret, s. 14.

53 Yeni ekonomide iş kuralları Yeni ekonomide sanal bir işletmelerin sektör tanımı ortadan kalmaktadır. Amazon.com ya da gittigidiyor.com hangi sektörde faaliyet gösteriyor?

54 Yeni ekonomide iş kuralları İnternet, küresel rekabeti körüklüyor. İnternet sayesinde işletmeler küçük ölçekli olsalar bile küresel pazarlara açılabilir. İnternet rakibin tanımını değiştirdi.

55 BİLGİNİN EVRİMİ VE YENİ EKONOMİ Yeni ekonomide iş kuralları Yeni ekonomi dünyasında işletmeler hızlı olmak zorunda.

56 TEŞEKKÜRLER