HABER BÜLTENĐ. Haber Özetleri. Irak. 30 Ocak 2006

Transkript

1 HABER BÜLTENĐ 30 Ocak 2006 Haber Özetleri Irak Irak'ta iki Sünni Arap siyasi bloğunun, hükümet kurma çalışmalarında eski Başbakan Đyad Allavi'nin partisiyle birlikte hareket etme kararı aldığı bildirildi. Irak Uzlaşma Cephesi içindeki 3 Sünni gruptan biri olan Irak Đslami Partisi, bugün yayınladığı bildiride, iki bloğun yeni hükümetin kurulması çalışmaları sırasında Şii partilerle yürütülen görüşmelerde Allavi'nin partisiyle birlikte hareket edeceğini belirtti. Uzlaşma Cephesi'nin önde gelen yetkililerinden Halaf El-Uleyyan ise ''ayrımsız bütün Iraklıları içeren ve hiçbir siyasi grubun diğerine egemen olmadığı bir ulusal birlik hükümeti istiyoruz. Şu anki durum, tehlikeli bir durum ve bütün Iraklılar ülkeyi kurtarmak için bu tehlikeli aşamayı geçmek üzere bir anlaşmaya varmalıdır'' dedi. Allavi'nin partisinin yetkililerinden Đzzet El-Şahabandar ise kendi partileriyle Sünnilerin, ''mezhepçi ya da grupçu sorunlardan uzak ortak bir zemin bulmak istediklerini'' belirterek, ''Hükümetin mezhepçi bloklardan oluşan bir hükümet değil, ulusal birlik hükümeti olmasını istiyoruz'' diye konuştu. 275 üyeli Meclis'te Allavi'nin partisi Irak Ulusal Listesi'nin 25, bu partiyle birlikte çalışma kararı alan Irak Uzlaşma Cephesi ve Irak Ulusal Diyalog Cephesi'ninse toplam 55 milletvekili var. (AA)(AP) Reuters in "ABD, Arap Komşularından Irak'ın Siyasi Sürecine Yardımcı Olmalarını Đstedi" başlıklı haberinde, ABD nin, Irak'ın Arap komşularından zorlu siyasi süreci atlatması için daha büyük rol oynamalarını istediği ancak Arap Birliği nin bölgeden asker beklenmemesi konusunda uyarıda bulunduğu belirtiliyor. Haberde, Irak'ın Şii, Sünni ve Kürt liderlerinin Dünya Ekonomik Forumu'nun bir panelinde geçen ayki parlamento seçimlerinden bir ulusal birlik hükümeti çıkmasını, güvenlik ve içişleri bakanlıklarını yeterli, siyasi olmayan yetkililerin yönetmesini ve petrol zenginliğinin bütün nüfusla paylaşılmasını istedikleri belirtilerek, hiçbirinin ABD askerlerinin çekilmesi çağrısında bulunmadığı aktarılıyor. Ayrıca, ABD'nin Dışişleri Bakan Yardımcısı Robert Zoellick in, Arap dünyasının özellikle komşu Körfez ülkelerinden Irak'a zorlu yeni bir hükümet kurma sürecinde atılması gereken önemli adımlarda yardımcı olmalarını istediği bildirilmektedir. (REU) Irak Ulusal Diyalog Cephesi Başkanı Salih El-Mutlak la görüşen Birleşik Irak Đttifakı üyesi Baha El-Araci nin açıklamasına göre El-Sadr Örgütü, Cumhurbaşkanının Sünni Arap olmasını istedi. Bu mertebenin Irak a ayırt edici 1

2 özellikler katacağını belirtti. Bu görüşmeden önce El-Mutlak, Cumhurbaşkanı yardımcısı Adil Abdulmehdi yle görüşmüştü. ( Bedir Örgütü lideri Hadi El-Amiri nin açıklamasına göre, Birleşik Irak Đttifakı Đçişleri Bakanlığının Kırmızı Çizgi olduğunu bildirdi. El-Amiri, ittifakın bu mertebeden vazgeçmeyeceğini söyledi. El-Amiri ayrıca yeni hükümetin kurulması için Birleşik Irak Đttifakı nın Kürt Đttifakı yla veya sadece Uzlaşma Cephesi yle anlaşmak istediğini bildirdi. Maram Hareketi yle ittifak yapmayacaklarını belirtti. ( ( ( Irak Đçişleri Bakanı Bakır Solak Cebir France Press Haber Ajansına yaptığı açıklamada, Birleşik Irak Đttifakı nın, gelecek hükümette bakanlık sayısının yarıdan bir fazla olduğunu belirtti. Đçişleri ve Savunma Bakanlığı, Maliye ve Petrol Bakanlıklarının bu sayıya dahil olduğunu belirtti. ( Irak Uzlaşma Cephesi Başkanı Adnan El-Duleymi, düzenlediği basın toplantısında ABD ve Irak güçlerinden güvenlik amacıyla yapılan operasyonların azaltmasını, mahkumları serbest bırakmasını ve tutuklanmaların durdurulmasını istedi. Bu konunun şiddeti arttıracağına dikkati çekti. Ayrıca, yeni hükümetin vakit kaybedilmeden kurulmasını istedi; fakat Đçişleri ve Savunma Bakanlığı nın siyasileştirilmemesi gerektiğini belirtti. ( Irak Cumhurbaşkanı Güvenlik Danışmanı Vefik El-Samarrai El-Hayat Gazetesi ne verdiği demeçte, direnişçi gruplarla temas halinde olduklarını söyledi. ( Kürdistan Bölgesi Parlamento Başkanı Adnan El-Müfti Đngiltere Büyükelçiliğinden bir komiteyle görüştü. Görüşmede Parlamento Başkan Yardımcısı Kemal Kerküklü, Đlişkiler Komitesi Sorumlusu Avis Abdullah hazır bulundu. Kürdistan Bölgesi ve tüm Irak ın siyasi durumu tartışıldı. ( ABD nin Irak Büyükelçisi Zalmay Halilzad, KYB Başkanı Celal Talabani ve KDP Başkanı Mesud Barzani yle görüştü. ( Amerikan CBS televizyonuna açıklama yapan ABD Başkanı George Bush, Ebu Garib hapishanesinde yapılan işkencenin ülkesinin itibarını zedelediğini belirtti. ( Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani, 29 Ocak Pazar günü Bağdat ın Yunanistan Büyükelçisi Banayotis Makris le görüştü. Görüşmede, iki devletin ilişkileri tartışıldı. ( Irak'ın başkenti Bağdat ile Kerkük kentindeki 6 kiliseye düzenlenen bombalı saldırılarda 4 kişi öldü, 15 kişi yaralandı. Irak kaynaklı bazı haberlere göre bu saldırıların, Danimarka'nın Jyllands-Posten gazetesinde yayınlanan Hz. Muhammed karikatürleri sebebiyle yapıldığı iddia edildi. Haberde, Musul üniversitesinde Müslüman ve Hıristiyan öğrenciler arasında çatışmaların 2

3 olduğu da belirtildi. Đslam Konferansı Örgütü, bu olaydan dolayı Cidde de toplantı yapılmasını istedi. (AA) (REU-AFP) ( ( Irak'ın başkenti Bağdat'ta, yol kenarına yerleştirilen bombanın patlaması sonucu 1 Amerikan askeri öldü. ABD ordusundan yapılan açıklamada, Bağdat'ta araçlarıyla devriye gezen askerleri hedef alan saldırıda, 1 askerin öldüğü belirtildi. AP ajansının verilerine göre, Mart 2003'ten beri Irak'ta 2241 Amerikan askeri öldürüldü. (AA)(AP) Irak Petrol Bakanı Đbrahim Bahrululum un istifası kabul edilerek, yerine Haşim El-Haşimi atandı. ( Orta Doğu Ortadoğu Dörtlüsü nün üst düzey yetkilileri, bugün Londra da toplanarak, Filistin deki gelişmeleri ele alacak. ABD, AB, BM ve Rusya dan oluşan Ortadoğu Dörtlüsü, sürpriz bir seçim zaferi kazanan Hamas ı, Filistin e yapılan mali yardımı keserek yumuşatma seçeneğini ele alacak. ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, Đsrail ve terör konusundaki tutumunu değiştirmedikçe, Washington un Hamas önderliğindeki bir Filistin yönetimine yardımda bulunmayacağını söyledi. (NTV) Đsrail Başbakan Vekili Ehud Olmert, Bakanlar Kurulu toplantısının açılışında yaptığı konuşmada, Hamas terörü reddetmedikçe ve Đsrail'in güvenlik ve barış içinde varolma hakkını tanımadıkça ve kuruluş beyannamesindeki, Đsrail'in yokedilmesi hükmü kaldırılmadıkça Đsrail'in Hamas la görüşmeyeceğini bir kez daha vurguladı. Đsrail Bakanlar Kurulu, Filistin Ulusal Yönetimi'nin gelirlerini de tartıştı. Her ay gümrüklerden toplanan gelirler Filistin Yönetimi'ne devrediliyor. Gelecek çarşamba yapılması gereken devir için Savunma Bakanı Şaul Mofaz olumlu görüş bildirdi ve gelirlerin devrini istedi. Mofaz, bu gelirler devredilmedikçe Filistin Yönetimi'nin çökeceğini, hizmetlerin yerine getirilemeyeceğini ifade etti. (AA) Suriye, Filistin seçiminde Hamas'ın zafer kazanmasının, Đsrail'in barış çabalarını reddetmesinin sonucu olduğunu savundu. Suriye resmi gazetesi Teşrin'de yayımlanan haberde, Filistin halkının direniş yolunu seçtiği, bu seçimi ''Đsrail'in kaçamak yanıtları ve barışı reddetmesi nedeniyle diplomatik yollarla çözülemeyen haklı davaları'' adına yaptıkları belirtildi. Haberde, özellikle George Bush başkanlığındaki ABD yönetimi olmak üzere dünya ülkelerinin, ''demokrasinin sonuçlarını ya da halkın tercihini'' kabul etmekte zorlandıkları kaydedildi. ABD'nin bu yeni gerçeği kabul etmesi gerektiği belirtilen haberde, Đsrail'in de yaklaşımını, Hamas'ı dikkate alarak değiştirmesi gerektiği savunuldu. (AA)(AP) Đran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki, Tahran ile Moskova hükümetlerinin, uranyum zenginleştirme programında tam anlaşma sağladığını, programa Rusya'dan başka atom sanayisi gelişmiş ülkelerin de katılabileceğini'' bildirdi. Dışişleri Bakanı Mutteki, ''Rusya'da uranyum zenginleştirme programının yürütüleceği tesis veya yerler hakkında müzakere sürüyor'', dedi. Mutteki'nin aktardığı gelişme, atom araştırmaları alanında Đranlı müzakere heyeti başkanı 3

4 Ali Laricani'nin Çin Halk Cumhuriyeti'nin başkenti Pekin'de Komünist Parti'nin nükleer enerji ve nükleer silah uzmanlarıyla yaptığı ''etraflı barış teyidine dayanan'' müzakereleri sonucunda ortaya çıktı. Mutteki, Đran-Rusya uranyum zenginleştirme programına hangi ülkenin katılabileceğine ilişkin devlet adı vermedi. (AA)(AP) Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'na (UAEK) yakın bir diplomatik kaynak, UAEK'den bazı uzmanların, Đran'ın Lavizan askeri bölgesinde incelemelerde bulunduklarını belirtti. Diplomatik kaynak, uzmanların başkent Tahran'daki bölgeye girebildiklerini ve buradaki bazı teçhizatları inceleyebildiklerini söyledi. Bazı diplomatik kaynaklar ve uzmanlar, Đran'ın bu tutumunu, geçmişte yaptığı gibi, baskılar arttığında taviz vererek geri adım atmak şeklinde yorumluyor. Nükleer silahsızlanma uzmanlarından Gary Samore ise ''Đran'ın baskıları ortadan kaldırmak ve faaliyetlerini gizlemeye devam etmek için iş birliğini araç olarak kullandığı'' yorumunu yapıyor. (AA)(AFP) Kafkasya ve Orta Asya Gürcistan'ın, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) üyeliğinden çıkmayacağı bildirildi. Gürcistan gazetesinin haberinde, hükümet toplantısında gündeme gelen ve BDT üyeliğiyle ilgili yapılan tartışmada, ülkenin içinde bulunduğu koşullar dikkate alındığında üyeliğin devam etmesi yönünde görüş belirtildiği kaydedildi. Toplantıda ayrıca, BDT ülkeleri arasında sosyal, ekonomik ve siyasi ilişkilerin de ayrı bir önem taşıdığı belirtildi. Diğer yandan Gürcistan'da, Rusya'dan gelen doğal gaz boru hattındaki patlamaların, ülkedeki Rus askeri varlığının sona erdirilmesindeki sürece hız kazandıracağı öne sürüldü. (AA) Avrupa Birliği Kıbrıs Rum yönetimi Dışişleri Bakanı Yorgo Yakovu, ''Rum yönetiminin gerekli olması halinde Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) sürecinde veto uygulayabileceğini'' söyledi. Yakovu, Kıbrıs Rum kesiminde yayımlanan Simerini gazetesine yaptığı açıklamada, Đngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw'la görüşmesinde, Türkiye'nin müzakere sürecinde Güney Kıbrıs'ın sahip olduğu ''silahın'' (veto) varlığına değindiğini belirterek, bu silahın varlığının ''onları endişelendirmekte olduğunu'' iddia etti. Straw'un KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat'ı makamında ziyaret etmekteki ısrarı ve Türkiye tarafından yapılan öneriler karşısında, Straw'un takınmış olduğu tavrın Güney Kıbrıs ile Đngiltere arasında sorunlara yol açtığını kaydeden Yakovu, Straw'a, dönem dönem Đngiltere'den duydukları hoşnutsuzluğu dile getirdiğini belirtti. Türkiye'nin ABD ve Đngiltere'nin desteğine sahip olduğunu; ancak 2004 yılında herhangi bir başarı sağlayamadıklarını söyleyen Yakovu, kendilerinin bu uygulamalara direnmeyi sürdüreceklerini belirtti. ''Sadece Türkiye ve Kıbrıslı Türklerin çıkarına olacak önerilerle gerçekleşecek, parçalar halinde bir çözümü değil Kıbrıs sorununun çözümünü istediklerini'' ifade eden Yakovu, BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesinin de Kıbrıs sorunundaki müzakere sürecinde eşit söz hakkına sahip olmalarını istediklerini, bunda ısrarlı olacaklarını kaydetti. (AA) 4

5 Dünya Basını Đngiltere basınında haftanın ilk gününde, geçen hafta Filistin seçimlerinden Hamas örgütünün zaferle çıkmasına ilişkin değerlendirmeler göze çarpıyor. Đslami Siyasi Düşünce Enstitüsü yöneticisi Azzam Tamimi, "Đsrail 1967 sınırları gerisine çekildiği takdirde Hamas anlaşmaya varacak, silahlı direnişe son verecektir", diye yazıyor Guardian'da: Filistin halkı Hamas'a güveniyor, çünkü Hamas Đsrail'i tanımıyor; kendilerini alçaltacak yapıda bir barış anlaşmasından kaçınıyor; ABD ya da başkalarınca kabul görmekten çok Filistinlilerin onayını almakla ilgileniyor Hamas'ın Đsrail'i tanımıyor olması, kanlı çatışmaları sona erdirecek bir barıştan yana olmadığı anlamına gelmiyor. Hamas'ın seçimi kazanmasıyla bölge barışının tehlikeye girdiğini savunanlara karşılık, barış için yeni fırsatlar doğabilir. Independent'ın baş yazılarından birinde ise Almanya Başbakanı Angela Merkel'in Đsrail'e yaptığı ziyareti yorumlanmış: "Avrupa'da Zamanlaması Hatalı Bir Ziyaret" başlıklı yorumda Merkel'in göreve gelmesinden bu yana ABD ardından ikinci dış gezisini Đsrail'e yapması, üstelik bu gezinin Filistin seçimleri sonrasına, Đsrail genel seçimlerinden ise önceye rastlaması 'talihsiz ve incelikten uzak' olarak değerlendiriliyor. "Merkel, Hamas'ı daha baştan sildi; herhangi bir lideriyle görüşmeyeceğini açıkladı. Bu kararıyla Hamas'a karşı nasıl bir tavır alacağını belirlemeye çalışan Đsrail'in iç siyasi tartışmalarından birinde taraf tuttuğunun farkında olmalı Merkel aynı zamanda Filistin lideri Mahmud Abbas'la görüşeceğini söyleyerek, bir anlamda Filistin siyaseti içinden de bir favori gösteriyor gibi görünüyor. Avrupa, Orta Doğu siyasetinde tarafsız bir rol üstlenmekten yana ise, Merkel'in bu kadar erken tavır belirtmesi akıllıca olmadı." Bugünkü Đngiliz gazetelerinde Đran'ın nükleer faaliyetleri üzerine tartışmalar da devam ediyor. Financial Times'a göre Avrupalı diplomatlar bugün Brüksel'de toplanarak meseleyi BM Güvenlik Konseyi'ne taşıma konusunda bir karar almaya çalışırken, Đran da son dakika çabalarını hızlandırdığını, bugün Đranlı üst düzey bir güvenlik yetkilisinin diplomatlarla temasta bulunacağını aktarıyor. Daily Telegraph ise Đran'ın, nükleer faaliyetlerini değerlendiren Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'na sızacak nükleer uzmanlardan oluşan bir ekip örgütlediği yolunda bilgi edindiklerini aktarıyor okuyucularına. Kısaca aktaralım: "Ekibin hedefi, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun nükleer maddelerin askeri amaçlı kullanılıp kullanılmadığını belirleyen birimi. Amacı ise denetçilerin faaliyetleri hakkında bilgi edinip, bu sayede nükleer çalışmalarındaki açıkları gizleyebilmek. Operasyonu Đran istihbaratıyla bağlantılı olduğu bilinen meclis enerji komitesinin eski başkanı Hüseyin Afarideh yönetiyor." 5