ç Denetim Faaliyetini Tamamlamak veya Desteklemek Amac yla Hizmetlerin D flar dan Temini

Transkript

1 ç Denetim Faaliyetini Tamamlamak veya Desteklemek Amac yla Hizmetlerin D flar dan Temini 1. İç denetim elemanlarının her birinin ilgili bütün bilim dallarında uzman olması gerekmez. İç denetim faaliyetinin, muhasebe, denetim, iktisat, finans, istatistik, bilgi teknolojileri, mühendislik, vergi, hukuk ve çevre sorunları gibi bilim dallarında ve iç denetim faaliyetinin sorumluluklarını yerine getirebilmesi için gerek duyulan diğer alanlarda uzman personeli bulunmalı ya da bu konularda uzman olan dış hizmet sağlayıcılarından istifade etmelidir. 2. Dış hizmet sağlayıcısı (taşeron) terimi, belirli bir bilim dalında veya alanda özel bilgi, beceri ve deneyim sahibi olan ve kurumdan bağımsız olan bir kişi veya firma anlamına gelir. Dış hizmet sağlayıcıları arasında, bunlarla sınırlı kalmamak kaydıyla, sigorta aktüerleri, muhasebeciler, kıymet takdir uzmanları (muhamminler), kültür ve dil uzmanları, çevre uzmanları, suistimal tahkikatı uzmanları, avukatlar, mühendisler, jeologlar, güvenlik uzmanları, istatistikçiler, bilgi teknoloji uzmanları, kurumun kendi dış denetçileri veya başka denetim kurumları ve firmaları sayılabilir. Bir dış hizmet sağlayıcısı, yönetim kurulu, üst yönetim veya İç Denetim Yöneticisi tarafından tutulabilir ve görevlendirilebilir. lgili Ana Standart 1210.A1 ç denetim personeli, görevin tamam n veya bir k sm n yapmak için gereken bilgi ve becerilerin veya di er vas flar n hepsine sahip de ilse, ç Denetim Yöneticisi -birim veya kurum d fl ndaki- uzmanlardan nitelikli, tavsiye ve yard m temin etmek zorundad r. 3. İç Denetim faaliyeti, dış hizmet sağlayıcılarını diğer amaç ve konuların yanı sıra aşağıda sayılan amaçlar için de kullanabilir: Görev iş çizelgesinde öngörülen amaçlara ulaşılması. Bilgi teknolojisi, istatistik, vergiler ve dil çeviri hizmetleri gibi uzmanlık bilgi ve becerilerine ihtiyaç olan denetim faaliyetleri, Arazi ve binalar, sanat eserleri, değerli taşlar, mücevherler, yatırımlar ve karmaşık mali araçlar gibi varlıkların kıymet takdiri işleri, Maden ve petrol kaynakları gibi belirli varlıkların miktarının veya fiziksel durumunun tespit edilmesi, Devam eden sözleşme ve projelerde tamamlanan ve tamamlanacak işlerin ölçülmesi, 1

2 Suistimal ve güvenlik soruşturmaları Personel ücret ve haklarıyla ilgili aktüeryal tespitler gibi, uzmanlık yöntemleri gerektiren tespit ve hesaplamalar, Hukukî, teknik ve idarî gereklerin ve hükümlerin yorumlanması, Uluslararası İç Denetim Standartları (Standartlar) ile uyumlu olacak şekilde iç denetim faaliyetinin (biriminin) kalite güvence ve geliştirme programının değerlendirilmesi, Birleşme ve devralmalar, Risk yönetimi ve diğer konularla ilgili danışmanlık. 4. İç Denetim Yöneticisi, bir dış hizmet sağlayıcısının hizmetlerinden istifade etmek istediği takdirde, ilgili dış hizmet sağlayıcısının yapılacak olan görevle ilgili bağımsızlığını, objektifliğini ve bu konuda gereken vasıflara sahip olup olmadığını değerlendirmelidir. Dış hizmet sağlayıcısının üst yönetim veya yönetim kurulu tarafından seçildiği ve İç Denetim Yöneticisinin o dış hizmet sağlayıcısının hizmetlerinden yararlanmak istediği durumlarda da bu değerlendirme yapılmalıdır. Bu seçim başkaları tarafından yapıldığı ve İç Denetim Yöneticisi, kendi yaptığı değerlendirme sonucunda, o dış hizmet sağlayıcısının hizmetlerinden istifade etmesine gerek olmadığı sonucuna vardığı takdirde, yapılan bu değerlendirmenin sonuçları duruma göre üst yönetime ya da yönetim kuruluna rapor edilmelidir. 5. İç Denetim Yöneticisi, dış hizmet sağlayıcısının görevi yapmak ve yürütmek için gereken bilgi, beceri ve diğer vasıflara sahip olup olmadığını tespit eder. Bu vasıfların değerlendirilmesi ve tespitinde, İç Denetim Yöneticisi aşağıdakileri dikkate almalıdır. Dış hizmet sağlayıcısının ilgili bilim dalında yeterliliğini ve uzmanlığını kanıtlayan meslekî ruhsat, sertifika veya diğer belgeler, Dış hizmet sağlayıcısının uygun bir meslek kuruluşuna üye olup olmadığı ve o kuruluşun etik kurallarına uyup uymadığı, Dış hizmet sağlayıcısının itibarı. Bu amaçla, dış hizmet sağlayıcısının iş ve hizmetlerini tanıyan başka kişi ve kurumlarla temas kurulabilir, 2 Uluslararas Meslekî Uygulama Çerçevesi

3 Dış hizmet sağlayıcısına yaptırılmak istenilen iş ile ilgili deneyimi Dış hizmet sağlayıcısının o belirli görevle ilgili olan bilim dallarında aldığı eğitim ve öğretimin niteliği ve düzeyi, Dış hizmet sağlayıcısının, ilgili kurumun faaliyet gösterdiği sektördeki bilgi ve deneyimi. 6. İç Denetim Yöneticisinin, görev sırasında bağımsızlık ve objektifliğin korunmasını sağlamak amacıyla, dış hizmet sağlayıcısının kurumla ve iç denetim birimiyle ilişkilerini de değerlendirmesi gerekir. Bu değerlendirme kapsamında, İç Denetim Yöneticisi, dış hizmet sağlayıcısının görevini ifa ederken veya sonuçları rapor ederken tarafsız ve önyargısız hüküm ve karar vermesine engel olabilecek herhangi bir mali, örgütsel veya kişisel ilişkisinin bulunmadığını doğrular. 7. Dış hizmet sağlayıcısının bağımsızlık ve objektifliğini değerlendirirken, İç Denetim Yöneticisi şu etkenleri dikkate alır: Dış hizmet sağlayıcısının kurumda herhangi bir mali çıkar veya pay sahibi olup olmadığı, Dış hizmet sağlayıcısının kurum içinde yönetim kurulu, üst yönetim veya başka kişilerle kişisel veya meslekî ilişkisi, Dış hizmet sağlayıcısının denetime konu olan kurumla veya faaliyetlerle geçmiş ilişkileri, Dış hizmet sağlayıcısının kurum için yürütmekte olduğu diğer devam eden hizmetlerin niteliği ve kapsamı, Dış hizmet sağlayıcısının ücreti veya başka gelir ve çıkarları. 3

4 8. Dış hizmet sağlayıcısı aynı zamanda kurumun dış denetçisi ise ve ilgili görev genişletilmiş denetim hizmetlerinden oluşuyorsa, İç Denetim Yöneticisinin, yapılan işlerin dış denetçinin bağımsızlığını zayıflatmadığından emin olması gerekir. Genişletilmiş denetim hizmetleri terimi, dış denetçiler arasında genel kabul gören denetim standardı gereklerinin ötesindeki hizmetler anlamına gelir. Kurumun dış denetçileri aynı zamanda kurumun üst yöneticileri, yöneticileri veya çalışanları olarak görev yapıyorsa veya böyle görünüyorsa, onların bağımsızlığı bozulmuş sayılır. Buna ek olarak, dış denetçiler kuruma vergi ve benzeri konularda danışmanlık gibi başka hizmetler de verebilir. Ancak, bağımsızlığın, kuruma verilen hizmetlerin tamamı dikkate alınarak değerlendirilmesi gerekir. 9. İç denetim faaliyetinin amaçları karşısında, denetim işinin kapsamının yeterliliğini belirlemek için İç Denetim Yöneticisi, dış hizmet sağlayıcısının işlerinin kapsamı hakkında yeterli bilgi edinmelidir. Bu konuların ve ilgili diğer konuların bir denetim bildirim yazısı (engagement letter) veya sözleşmeyle kayda geçirilmesi uygun olabilir. İç Denetim Yöneticisi, aşağıda sayılan konuları dış hizmet sağlayıcısı ile birlikte gözden geçirmelidir: Çıktılar ve sürelerle birlikte işin hedefleri ve kapsamı, Görev raporları ve bildirimlerine dahil edilmesi beklenen özel konular, İlgili kayıtlara, personele, demirbaşlara ve ilgili mahallere erişim, Uygulanacak prosedürler ve kullanılacak varsayımlar, Varsa, görevle ilgili çalışma kâğıtlarının mülkiyeti ve zilyetliği, Görevin ifası sırasında edinilen bilgilerin gizliliği ve bu konudaki kısıtlamalar, Mümkünse, uluslararası iç denetim standartlarına ve iç denetim faaliyetinin çalışma standartlarına uyum. 4 Uluslararas Meslekî Uygulama Çerçevesi

5 10. Bir dış hizmet sağlayıcısının yaptığı işi incelerken, İç Denetim Yöneticisi, yapılan işin yeterliliğini değerlendirmelidir. Bu değerlendirme, toplanan ve edinilen bilgilerin varılan sonuçlar için ve önemli istisnaların çözümlenmesi ya da başka olağandışı konular için makul bir temel yaratmak açısından yeterli olup olmadığı değerlendirmesini de kapsar. 11. Görevle ilgili raporların İç Denetim Yöneticisi tarafından düzenlendiği ve bir dış hizmet sağlayıcısından faydalanıldığı durumlarda, İç Denetim Yöneticisi, gerektiğinde, bu hizmetlere atıfta bulunabilir. Görevle ilgili raporlarda dış hizmet sağlayıcısının hizmetlerine atıfta bulunulmadan önce, bunun dış hizmet sağlayıcısına bildirilmesi ve gerekirse, onun onayının alınması gerekir. * * * Yay n: Ocak