Dopingli büyümenin öteki yüzü:

Transkript

1 Dopingli büyümenin öteki yüzü: Yoksullaştırarak, doğayı yıkarak sağlanan büyüme, yeterli istihdam yaratmıyor, kırılganlıkları artırıyor TMMOB-MMO, 20 Eylül,2017

2 TÜİK, 2016, 3. çeyreğinde krize girme eğilimi gösteren ekonominin 3 çeyrektir büyüdüğünü açıkladı nin ilk yarısının büyümesi yüzde 5.

3 TÜİK in yeni serisi birçok eleştiriye açık. Daha şimdiden sık sık revizyonlar yapmak zorunda kalınıyor. 6 GSYİH'da Revizyonlar: ,Çeyrekler,% Ç 2.ç 3.ç 4.ç 2016 yıllık ç 2 ç Önceki 4,5 4,9-1,3 3,5 2,9 5 5,1 Revize edilen 4,8 5,3-0,8 4,2 3,2 5,2

4 Açıklanan büyüme oranı, Türkiye benzeri ülkelerde yaşanlardan ayrışmıyor. Çevre yükselen ülkelerde ort. büyüme yüzde 4,5.

5 2017 başından bu yana sıcak para ABD den Trump dan umduğunu bulamayaınca, geçici park yeri de olsa, Türkiye gibi ülkeleri seçti. Buradaki ehven faizlerle oyalanıyor

6 Türkiye den 2015 ve 2016 da uzaklaşan sıcak para 2017 de geri döndü.bu, dolar fiyatını da geriye çekti. İthalatı, üretimi, ucuza da olsa ihracatı ve inşaata dönük yatırımları hızlandırdı Sıcak para Girişi,$/TL ve Büyüme,(Çeyrek yıl,%) Sıcak para girişi (Milyon $) 9,907 1, (9ay) -9, Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q2 Sıcak Para(milyar$) -0,1-0,3-0,2-0,3 0,2 0,04 2-0,3 1,3 4,8 $/TL 2,46 2,66 2,84 2,90 2,94 2,89 2,96 3,28 3,69 3,58 Büyüme,% 3,6 7,2 5,8 7,5 4,8 4,9-0,8 4,2 5,2 5,1

7 Büyümeye eşlik eden ikinci etken KGF kredileri de dahil olmak üzere kredi genişlemesi oldu. Kredi hacmi yılda %23 arttı ve 2 trilyon TL ye yaklaştı. Kredi Genişlemesi: ile Arası,Milyon TL,

8 Sektörel olarak sanayi, dar anlamda da imalat sanayi yüzde 6 dolayında büyümüş göründü.iç pazardan çok ihracat için üretim öne çıktı.

9 Büyüme iç talepten çok, dışa satım ve inşaat dönük yatırımlarla ilerledi. Büyümeye Katkı Nereden Geldi?,% Büyüme,% Yatırımlar Özel tüketim Net ihr. Devlet Tük. Stok Ç 4,2 0,4 3,8-0,2 1-0, Ç 5,2 0,9 2,1 2,4 1,4-1, Ç 5,1 2,8 1,9 1,8-0,7-0,7

10 Daha önceleri büyümenin lokomotifi olan iç talep, 2017 de ikinci plana düştü. Bunun alım gücü düşüşü kadar, bireylerin, kredi kullanımında ihtiyatlı davranmalarıyla da ilgisi var Hanelerin tüketiminin seyri Hane Tük.(Milyar TL,Sabit F.) 2016-I II III IV 2017-I II Değ. % 2,5 5,2 0,5 6,3 3,6 3,2 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Hanehalkı tüketiminde durgunluk 300,0 250,0 200,0 150,0 100,0 50,0 0,0 Dayanıklı mallar Yarı dayanıklı mallar Dayanıksız mallar Hizmetler Hanehalkl arının tüketimi 2016-IV 270,5 187,5 155,7 165,9 171, I Ç 204,7 172,1 124,6 149,0 146, II Ç 237,3 175,3 141,7 158,2 159,4

11 Doların son 2 yılda hızlı artışı ile, ithalat pahalılaşırken ihracat cazip hale geldi. İç pazarda sıkışan firmalar ucuzlatarak ihracatı seçti. Aynı şey turizmde de yaşandı. Böylece yoksullaşan bir büyüme yaşanıyor Dış ticaret hadlerinde gerileme 116,0 114,0 112,0 110,0 108,0 106,0 104,0 102,0 100, I II III IV 2017-I II DTH 113,8 112,2 112,4 110,1 106,3 105,7 Değişme Turist Başına harcama,$ Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Hazira n

12 OHAL şartları da fırsat bilinerek ücretler baskılandı. Gelirin işgücü ile sermaye paylaşımı emek aleyhine gelişti yılı gelir dağılımı verileri de bölüşümün kötüleştiğini, gini oranının 0,40 ın üstüne çıktığını belirterek adaletsizliği teyit etmiştir. Gelirin İşgücü ve Sermaye Arasında paylaşımı:% 2016-I II III IV 2017-I II İşgücünün payı 36,1 33,7 31,6 28,5 34,6 32,1 Kâr-Faiz-Rant 36,0 40,3 43,2 45,1 39,2 42,4

13 Büyüme bir taraftan da yatırımlarla tırmanmış görünüyor. Yatırımlarıın iç bileşiminde inşaatın ana sürükleyici olduğu, sanayi yatırımlarını ilgilendiren makine yatırımının ise 5 çeyrektir gerilediği görülüyor. Bu hızla sanayisizleşme demektir. Yatırımlarda İnşaat-Makina Yatırımı,% I II III IV I II III IV I İnşaat -1,9 7,9 2,9 9,2 3,9 2,6 2,7 2,1 14,0 25,0 Makine ve Teçhizat 15,5 26,3 21,6 11,7 10,5 0,2-3,7-0,7-12,0-8,6 II

14 Büyüme, istihdam yaratmamış, işsizliğe çare bulamamış görünmektedir. İstihdamdaki cüzi artış da teşvikli çırak,stajyer istihdamından kaynaklanmıştır. Büyüme,İstihdam ve İşsizlikte artışlar(çeyrek yıl,%) BÜYÜME, İSTİHDAM VE İŞSİZLİK,(MEVSİMSELLİKTEN ARINDIRILMIŞ) 2016-I II III IV 2017-I II Büyüme 4,8 4,9-0,8 4,2 5,2 5,1 İstihdam 3,3 2,9 1,2 1,5 1,8 2,2 İşsizlik 0,1 4,2 14,0 18,5 20,8 11,5 Büyüme % İstihdam Bin Kişi İşsizler Bin kişi İşsizlik % Tarım dışı. İşsiz% Genç İş.% 2016-I 4, ,0 11,9 17,6 II 4, ,4 12,4 19,2 III -0, ,5 13,6 20,0 IV 4, ,8 14,0 21, I 5, ,6 13,8 22,1 II 5, ,3 13,4 21,9 Kaynak:Tüik veri tabanı, Mevsim etk. Arındırılmış işgücü

15 Büyümenin öteki yüzünde çifte açık tehlikesinin büyümesi de yatmaktadır. Bir yandan bütçe açıkları büyümekte bir yandan da döviz açığı yani cari açık artmaktadır. Oldukça riskli bir sürüklenmedir bu. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE AÇIĞI VE FİNANSMANI (Ocak-Temmuz),Milyon TL 2016, 7ay 2017, 7 ay Gelirler Cari Açık ve Finansmanı,Milyar $ Harcamalar Bütçe Dengesi Nakit Dengesi Finansman Dış Borçlanma, Net İç Borçlanma, Net Net Borç Verme (-) Kasa/Banka ve Diğer İşlemler Cari açık Doğruda n Sermaye Portföy(S ıcak para) Kredi/m evd Serm Girişi Rezerve etki Kaynağı belirs. 2016(7ay) -21,5 4,5 9,8 10,1 24,4 6,7 10,1 2017(7 ay) -26 4,3 18-2,4 19,9-4,8-2,4

16

17