Hastane Yönetimi- Ders 4 Yönetim Fonksiyonları (Örgütleme-Yürütme)

Transkript

1 Hastane Yönetimi- Ders 4 Yönetim Fonksiyonları (Örgütleme-Yürütme) Öğr. Gör. Hüseyin ARI 1

2 Örgütlerde Bölümlere Ayırma 2

3 Örgütlerde Bölümlere Ayırma Proje yöneticisi ile fonksiyonel yönetici arasında ast-üst ilişkisi bulmamakla birlikte yetkilerini bilgi ve yeteneklerinden almaktadır. 3 Örneğin; hastaneler Matris bölümlendirmede proje üretimlerde söz konusudur. Proje yöneticisi ve fonksiyonel yönetici arasında sorumluluk ve yetki paylaşımı söz konusudur. Proje yönetici; hangi işin, neden, hangi kalitede yapılacağına, neden, ne kadar bütçe ile yapılacağına karar verir ve bu alanda yetki ve sorumlulukları bulunmaktadır. Fonksiyonel yönetici ise; proje yöneticisi tarafından verilen işin nasıl yapılacağını ve fonksiyonel uzmanlık becerisinin ne kadarının projeye yansıtılacağının kararını verir.

4 Örgütlerde Bölümlere Ayırma 4

5 Örgütlerde Bölümlere Ayırma: Takım Esaslı Bölümlendirme Takım temelli yapının amacı dikey yetkileri ve sorumluluğu mümkün olduğunca aşağı düzeylere çekerek organizasyonu yalın hale getirmektedir. Bu takımlar özerkliğe sahiptirler. 5 İşletme belirli görevleri yerine getirmek üzere çalışanlar arasından takımlar oluşturulur. Emir-komuta ilişkileri yataydır. Çeşitli bölümlerden uzmanlar farklı bölümlerdeki sorunlara çözüm getirmek veya belli görevlerin yapılması amacıyla bir takım olarak bir araya gelirler. Ancak; bu takımlar görev yaptıktan sonra dağılmamaktadır, başlı başına organizasyonun örgütlenme biçimidir.

6 Örgütlerde Bölümlere Ayırma: Şebeke Esaslı Bölümlendirme Şebeke esaslı bölümlendirme; dahili, dengeli ve dinamik şebeke olmak üzere örgütlenmelere yol açmaktadır. 6

7 Dahili Şebeke Organizasyonlar Dahili şebeke organizasyon, bir ana işletme bünyesindeki temel faaliyetler, aynı sahiplikteki diğer farklı işletmelerin konusu olmakta, böylece kaynakların tümü yine aynı bünyede kalmaktadır. İşletmenin üst yönetimi, sadece bu farklı işletmelerin faaliyetlerini koordine etme görevini üstlenmektedir. Belli bir faaliyette uzmanlaşan her işletme, piyasa disiplini içinde diğer işletmelerle input-output alışverişi içine de girmektedir. 7

8 Dahili Şebeke Organizasyon Modeli Üretim (A) Organizatörlük (A) Pazarlama (A) Satın alma (A) 8

9 Dahili Şebeke Organizasyonlar Dahili şebeke organizasyonlara örnek olarak holdingler gösterilebilirler. Dahili şebekeyi oluşturan tüzel kişilikler aynı holding çatısı altında olmaktan gelen birliktelikle ihtiyaçlarına uygun temel yeteneğe sahip organizasyonlardan mal ve hizmet alımı yaparak dış kaynak kullanmış olurlar. Tüm faaliyetleri koordine eden organizatör şebeke üye aracılığı ile bu ilişkileri düzenlenmektedir. 9

10 Dengeli Şebeke Organizasyonlar Dengeli şebeke organizasyonlar lider işletmenin çeşitli mal veya hizmet ihtiyacına yönelik üretim yapan diğer organizasyonlarla birlikte oluşturduğu kümedir. Bu şebeke organizasyonda lider işletme özellikle ağı oluşturan diğer organizasyonlardan mal ve hizmet alımı yaparak onların müşterisi olmaktadır. 10

11 Dengeli Şebeke Organizasyon Modeli TEMİZLİK HİZMETLERİ Hastane işletmesi, diğer işletmelerle ticari alışveriş içinde ve ilgili işletmeler için önemli bir müşteri haline gelmektedir. İhtiyaçlarının çok büyük kısmını bu işletmelerden sağlayarak onların ayakta kalmasını sağlamakta. LİDER İŞLETME (HASTANE) Organizasyon modelindeki tüm işletmeler ayrı tüzel kişiliğe sahip olmanın yanında farklı sahipliklere aittir. Bu dengeli şebeke organizasyondan farkını ortaya koymaktadır. YEMEK HİZMETİ GÜVENLİK HİZMETLERİ 11

12 Dinamik Şebeke Organizasyonlar Dinamik şebeke organizasyonlar ise; şebekeyi oluşturan farklı tüzel kişiliklere sahip olması tamamen piyasa koşullarına uygun hareket ederek oluşmuşlardır. Dinamik şebeke organizasyonlar hemen hemen dengeli şebekelerine benzemektedirler. Ancak aralarındaki fark ise; lider organizasyon olmaması ve şebekeyi oluşturan organizasyonlar arası kontrat bağının piyasa mekanizmasının oluşturmuş olduğu atmosferde organizasyonların daha verimli ve karlı olma amacına yönelik olarak gerçekleşmesidir. Günümüzün artan uluslararası rekabeti, kalite anlayışı ve iletişimin gelişmesi, bu tür organizasyonların ortaya çıkması için uygun bir ortam yaratmış bulunmaktadır. 12

13 Dinamik Şebeke Organizasyon Modeli TEMİZLİK HİZMETLERİ Hastane Hemen hemen Dengeli Şebeke organizasyona benzemektedir. Aralarındaki fark ise, Dengeli Şebeke organizasyonları gibi Lider İşletme yoktur ve şebekeyi oluşturan organizasyonlar arasındaki kontrat bağı şebeke dışı işletmelerle de ticari bakımdan kurulabilir. Dolayısıyla tamamen piyasa mekanizmasının oluşturduğu atmosferde işletmelerin daha fazla kar elde etme amacına oluşan şebeke organizasyonlardır. YEMEK HİZMETİ GÜVENLİK HİZMETİ 13

14 14

15 Yönetim Fonksiyonu Olarak: Yöneltme İşletmelerde yönetim işlevi planlama ile başlar, örgütleme ile güçlenir ve yöneltme ile devam eder. Hatırlayacak olursak, planlama işlevi ile işletmenin gelecekte yapmayı planladığı faaliyetleri, kim, ne, nerede, ne zaman gibi sorulara cevap arayarak planlamış; daha sonra örgütleme işlevi ile yapılacak işlere uygun kişiler, araç ve gereçler seçilmiş, işi yapacaklara yetki ve sorumlulukları verilmişti. Şimdiki işlevimiz olan yöneltme sayesinde ise işletmede yer alan kişilere verilen görevleri en doğru ve verimli şekilde yapmaları için yönlendirme yapmak esastır. Kişilerin işlerini doğru yapması ise emir verebilmeye ve verilen emirlerin kabul edilip yerine getirilmesine bağlıdır. Bu sağlandığı zaman yöneltme fonksiyonu gerçekleşmiş olur. 15

16 İyi Bir Emrin ve Etkin Yöneltme Sisteminin Şartları İyi Bir Emrin Şartları; Emrin yerine getirilebilir ve makul olması gerekir. Emir açık olmalıdır. Emir tam olmalıdır. Etkin Bir Yöneltme Sisteminin Şartları; Personeli iyi tanımak gerekir. Takım ruhunu gerçekleştirmek gerekmektedir. Görev ve sorumlulukları yüklenecek nitelikte olmayan personeli işletmeden uzaklaştırmak. Personel ile işletme arasındaki ilişkileri yakından takip etmek. Yönetici, benliği ve kişiliği ile iyi bir örnek olmalıdır. Yönetici, personeli sürekli denetim altında tutmalıdır. 16

17 Etkin Bir Yöneltmenin Kavramları Motivasyon Motivasyon, bir insanın belirlenmiş bir amaca doğru devamlı şekilde harekete geçmek için gösterdiği çabaların toplamıdır. Teşvik (motive) edilmeyen personelin yüksek bir performans göstermesi beklenemez. Personel çok çeşitli davranışlarda bulunabilir. Yönetici için önemli olan husus, personelin işletme hedefleri yönünde hareket etmeleridir. Motivasyonun iki önemli özelliği şudur: birincisi motivasyon kişisel bir olaydır. Birisini motive eden herhangi bir durum veya olay başkasını motive etmeyebilir. İkincisi motivasyon ancak insanın davranışlarında gözlenebilir. Yani motivasyon açısından önemli olan kişilerin uygun ortamda kendileri için anlamlı ve değerli işleri yapmalarıdır. Liderlik Lider kelime anlamıyla yol gösteren, aydınlatan, ileriyi gösteren, birlikte çalıştığı kimselerin istek ve ihtiyaçlarını zamanında sezen yaratıcı kimsedir. Liderlik de, yapılması gerektiğine inandığı bir şeyi başkasına yaptırabilme becerisi ya da sanatıdır. 17

18 Etkin Bir Yöneltmenin Kavramları Liderlik Türleri Etik Liderlik: Etik değerleri gözeten amaçlara ulaşmada her yolu meşru görmeyen ve vicdani sorumluluk duygusu gelişmiş liderdir. Vizyoner Liderlik: Liderin geleceği öngörmesini ve gelişmelere karşı proaktif yaklaşımı benimsemesini ifade eder. Örgütü geleceğe taşıyabilecek kararları alan liderlik tipidir. Öğrenen Liderlik: Hızlı değişen çevresel koşullarda organizasyonun durumlarda ders çıkartmasını sağlayan ve aynı zaman da kendisinin de öğrenen olduğu liderlik tipidir. Öğrenen organizasyonları meydana getiren liderlik tipi ifade eder. Dönüşümcü Liderlik: Çalışanları değişim konusunda özendiren, onlara dönüşümün coşku ve heyecanını aşılayan liderlik tipidir. Liderlik ve motivasyon konulu dersimizde ayrıntılı olarak işlenecektir. 18

19 Etkin Bir Yöneltmenin Kavramları İletişim Kısa bir şekilde tanımlarsak iletişim, bilginin göndericiden alıcıya doğru, alıcı tarafından anlaşılacak şekilde iletilmesi olarak tanımlanabilir. Etkin bir iletişimi etkileyenler; algılama (bireyin anlamlandırması veya flitresi), iletişim kanalı (konferans, yazılı belge yüz yüze iletişim vs.), çevresel faktörler (gürültü vs.)dir. İşletmelerde ast-üst ilişkisi çerçevesinde tebligat gibi resmi belgelerler gerçekleşen biçimsel/resmi iletişim ve yine iletme içerisinde dedikodu, sohbet gibi biçimsel olmayan/gayri resmi iletişim söz konusudur. Güç Güç, birilerini etkileyebilme yeteneğidir. Tanımından da anlaşılabileceği gibi güç insanlar arası ilişkileri ifade eder. Güç, ancak başkalarıyla ilişki kurulduğu zaman ortaya çıkmakta veya ancak o zaman algılanmaktadır. Güçle beraber gelen bazı kavramlar vardır. Bunlar etkileme, otorite ve kuvvettir. Bir kişinin davranışını değiştirebilmeye etkileme, etkilemenin yasallaşması ve meşru haline otorite, gücün uygulanmasına da kuvvet denir. 19

20 Etkin Bir Yöneltmenin Kavramları Kaynakları Açısından Güç Zorlayıcı güç: korkuya dayalıdır. Örneğin ceza zorlayıcı bir güçtür. Yasal güç: astların üst kademelerden gelen isteklere uymaları gerektiğini düşünmelerini sağlayan güçtür. Örgüt yapısı içerisindeki konuma bağlı olarak elde edilen güçtür. Ödüllendirme gücü: bir insan başkalarını ödüllendirebiliyorsa ödüllendirme gücüne sahiptir. Bir annenin çocuğunu ödüllendirmesi, bir üstün astını ödüllendirmesi örnek olarak verilebilir. Uzmanlık gücü: bir kişinin sahip olduğu bilgi ve tecrübeden kaynaklanan güçtür. Burada kişi gücünü bilgi ve tecrübesinden elde etmektedir. Benzeşim gücü ve karizmatik güç: bu güç kişilikle ilgilidir. Birey ne kadar karizmatik ve etkileyiciyse o kadar güçlüdür. Ekonomik güç: Para ve mali kaynakları kontrol edebilme gücü demektir. 20

21 Örnek Soru Aşağıdaki ifadelerden hangisi «takım esaslı bölümlendirme» için söylenemez? A. Ekip temelli örgütlenme söz konusudur. B. Emir-komuta ilişkileri yataytır. C. Görev tamamlandıktan sonra dağılmaktadır. D. Başlı başına bir örgütlenme biçimidir. E. Çeşitli bölümlerden uzmanlar farklı bölümlerdeki sorunlara çözüm getirmek için bir araya gelirler. 21

22 Bu sunumdakiler sadece ders notu amaçlı hazırlanmıştır; akademik makalelere kaynak olarak gösterilemez. 22