Türk Mevzuatına Göre Sağlık Turizminde Yabancı İstihdamı. Yrd. Doç. Dr. Necla ÖZTÜRK Doç. Dr. Erol ESEN

Transkript

1 Türk Mevzuatına Göre Sağlık Turizminde Yabancı İstihdamı Yrd. Doç. Dr. Necla ÖZTÜRK Doç. Dr. Erol ESEN

2 Berlinliler Taranıyor Yaklaşık 3,5 milyon Berlinli, göç arka planı konusunda taranıyor Kamu çalışanları ve kamu kurum ve kuruluşlarına iş başvurusu yapanlar önce Sebep: kamuda atama ve yükseltmelerde göçmen kökenlilere öncelik tanınmak isteniyor

3 Katılım ve Uyum Yasası Berlin Eyalet Meclisi 15 Aralık 2010 tarihinde karar aldı: Berlin de Katılım ve Uyumun Düzenlenmesi Yasası Berlin sınırları içinde faaliyet gösteren ve kamu kaynağı kullanan tüm kurum ve kuruluşları kapsıyor Kendi bünyelerinde çalışan personelin eşit katılımı ve kültürlerarası açılımın gerçekleştirilmesi

4 Göçmen Kökenlilerin İstihdamı Göçmen kökenlilerin genel nüfustaki orana uygun istihdam edilmeleri Bu orana ulaşıncaya kadar göçmen kökenlilere atama ve yükseltmelerde bir tür pozitif ayrımcılık uygulaması Sadece atama ve yükseltmelerde değil: Personel ve örgüt geliştirmede kültürlerarası niteliklere özel önem verilmesi Ve ilgili kurum ve kuruluşların yönetim organlarındaki göçmen kökenli üyelerin sayısının artırılması

5 Benzer Uygulamalar Berlin tek örnek değil En son Kuzey Ren Westfalya Eyaleti benzer bir yasa kabul etti Yaklaşık 1 milyon Türk yaşıyor Haziran 2011 den itibaren kapılarını yabancılara açtı Bu şekilde KRWE yabancılara karşı ayrımcılığı bitirdi

6 AB nin Irkçılığa Karşı Politikaları 1997 deki Amsterdam Anlaşması (Md. 13) ile AB, üye ülkelerden ırkçılığa ve ayrımcılığa karşı önlem alınmasını istiyor Haziran (köken gözetmeksizin eşit davranma) ve Kasım 2000 tarihlerinde (istihdamda eşit davranma) konusunda yeni düzenlemeler Üye ülkelerden üç yıl içinde ulusal düzenlemelere aktarılması isteniyor Her türlü ayrımcılık yasaklanıyor

7 Yeni Politikaların Kaynağı Küreselleşme, Uluslararasılaşma Ulaşımın kolaylaşması Artan hareketlilik Yüksek yaşam beklentisi Rekabetin Artması Yüksek Kalite Beklentisi

8 Türkiye de Durum Sadece göç veren değil, göç alan da ülke Yerleşik yabancılar, 2009: Yabancıların değişen profili ve dağılımı 2000: İstanbul (%42), İzmir (%14), Ankara ve Bursa (%15) 2010: İstanbul (%33), Antalya (%20), Ankara %15, Bursa %9

9 Yerleşik Yabancıların Tercihi Kıyı kentleri, örneğin Antalya 122 farklı ülkeden yaklaşık 10 milyon turist (2010) Yaklaşık 35 bin yerleşik yabancı Gerçek sayı çok daha üstünde

10 Türkiye de Farklı Durum Göçmen Sayısı AB ülkelerine göre çok düşük Göçmenlerin uyumu kamu politikalarında konu değil AB ye uyum daha güncel Ve uluslar arası Anlaşmalardan doğan zorunluluklar nedeniyle çeşitli çabalar var Yabancılardan tanıtım elçisi olarak yararlanma çabası

11 Türkiye de Değişen Durum Giderek artan yerleşik yabancı sayıları Turist sayısı da (çeşnileşerek) artıyor Mevcut turizm altyapısını daha yoğun değerlendirme çabaları Türkiye buna uygun

12 Hizmetlere Erişimde Sorunlar Yabancılarda hizmetler konusunda bilgi eksikliği Personelin yabancılara erişiminde kültürel ve dil sorunları Özellikle mevcut kamu kurum ve kuruluşları ile yabancıların olumsuz deneyimleri

13 Diğer Yapısal Sorunlar Hizmet tanımında ve sunumunda yabancı müşteri grubunu dikkate almaması Kültür duyarlı/yeterli hizmet anlayışının yaygın olmayışı Yabancılara yönelik ön yargılar

14 Olası Sonuçlar Yabancıların hizmetlere erişiminde sorunlar Yerleşik yabancıların yoğun sağlık ve bakım ihtiyaçları durumunda kendi ülkelerine dönmeleri Sağlık turizminin gelişememesi Kurumlararası işbirliği ağının gelişmiş olmaması TR de sunulan hizmetlerin yabancıların beklentilerin cevap verememesi

15 Olası Çözümler Kurum çalışanlarının bu konuda duyarlılaştırılması, eğitimi Personel geliştirme yanısıra örgüt geliştirme yoluyla Yabancı kökenlilere istihdam olanakları sağlayarak

16 Örnek: Antalya Emn. Müdürl. Onlar bizim Hemşehrimiz 2010 yılından beri Önce Valiliğin, daha sonra AB destekleriyle Antalya Emn. Müdürl. Yabancılar Şubesi Yabancılara sunulan hizmetlerin iyileştirilmesi amacıyla

17 Araç ve Yöntemler Yabancılarla ilgili tüm yerel kurum ve kuruluşların katılımı Konsolosluklar, kiliseler, STK lar, turizm seyahat acentaları Yabancıların kültür ve dillerinin dikkate alınması Müşteri memnuniyeti anketleri Huzur Toplantıları Personelin eğitimi, sürekli duyarlılaştırılması Bilgilendirme faaliyetleri Yabancı istihdamı: yabancı gönüllülerin acil serviste (112) istihdamı

18 Yabancı İstihdamında TR de Koşullar 4815 sayılı yasa (2003) bunun Uygulama Yönetmeliği Referans: 111 Sayılı Milletlerarası Çalışma Sözleşmesi Avrupa Sosyal Şartı Mültecilerin Hukuki Durumuna İlişkin Cenevre Sözleşmesi

19 Uluslar arası İlkeler Her türlü ayrımcılığın yasaklanması Eşitliğin sağlanmasına yönelik düzenlemeler üzerine uzlaşı Yabancılar ve vatandaşların çalışma hakkı bakımından eşit kabul edilmesi Sınırlandırmalar: sadece sosyal ve ekonomik nedenlerle Vatandaşlara sağlanan kolaylıkların aynısı

20 Türk Hukukunda Temel İlke: Eşitlik Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir (ANY, Md. 10) Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetine sahiptir (ANY, Md. 48) Temel hak ve hürriyetler, yabancılar için, milletlerarası hukuka uygun olarak kanunla sınırlanabilir (ANY, Md. 16)

21 Türk Hukukuna Göre Çalışma Hakkı yabancının Türkiye de çalışabilmesi için ülkeye hukuka ve usulüne uygun olarak giriş yapmış olması, çalışma izni, çalışma vizesi, ikamet tezkeresi almış olması ve yabancılara yasaklanmamış bir işte çalışmak istemesi gerekmektedir.

22 Usulüne Uygun Giriş 5682 sayılı Pasaport Kanununa göre: belirlenen yolcu giriş-çıkış kapılarından girip çıkabilirler giriş-çıkışta geçerli bir pasaport ya da pasaport yerine geçen bir belgeye sahip olmak İstisnalar hariç, Türkiye sınırlarına girebilmesi için vize almış olmaları ülkeye girişi yasaklanmış kişilerden olmaması

23 Çalışma İzni/Vizesi Yurtiçinde TC Temsilciliklerine, Yurtdışında Çalışma ve Sosy. Güv. Bknl. İzin Çalışma ve Sosy. Güv. Bknl. tarafından verilir izin türleri, süreli, süresiz, bağımsız ve istisnaî olmak üzere dört çeşittir

24 İstisnalar Türk vatandaşı ile evli yabancılar Türk vatandaşlığını kaybedenler muhacir, mülteci veya göçebe olarak kabul edilenler Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşları ile bunların es ve çocuklar büyükelçilik, konsolosluk ve uluslararası kuruluşların Türkiye deki temsilciliklerinde görevlendirilenler bunların es ve çocukları bilimsel, kültürel ve sportif amaçlarla kısa süreli gelenler

25 Bakanlık Kararı: Muafiyet çok taraflı milletlerarası sözleşme hükümleri, karşılıklılık ilkesi gereği oluşan özel durumlar yabancı basın mensupları, ilgili bakanlık ve kamu kuruluşlarınca çalıştırılacak yabancılar ile karşılıklılık ilkesi, milletlerarası hukuk ve AB hukuku esasları dikkate alınarak çalışma izninden muaf tutulan yabancılar değişen sosyal ve ekonomik koşullara, uluslararası ilişkilerde meydana gelen gelişmelere bağlı olarak

26 Yabancılara Yasak İşler Kamu hizmetlerinde/kurum ve kuruluşlarda Sağlık sektöründe Adalet hizmetlerinde Çeşitli eğitim ve öğretim alanlarında İstisnalar mevcut

27 Turizm Sektörünün Niteliği Hizmet yoğun Çok uluslu, çok kültürlü bir hizmet sektörü Farklı mesleklerin, farklı kurumların, sektörlerden kurum ve kişilerin birlikte çalışmasını gerektiren Uluslar arası boyutu yoğun olan Uluslararası, kültürlerarası diyaloğun, iletişimin önemli olduğu Hizmetlerin kültür yeterli/duyarlı olmasının önemli olduğu; hassas niteliğe sahip Yoğun rekabetin olduğu

28 Turizm Sektöründe Kültürlerarası Açılım Yabancılara yönelik bilgi paketlerinin oluşturulması Kentlerle, beldelerle, tarihi tesisleri tanıtan Sunulan hizmetlerin tanımında yabancı müşteri grubuna yönelik hazırlanması Personelin dil ve kültürel duyarlılık konusunda geliştirilmesi Özellikle mevcut kamu kurum ve kuruluşların yabancılara sunduğu hizmetlerde mağduriyetlerin önlenmesi

29 Yeni KHK Taslağı Hükümleri Taslağın uzmanlarla ilgili maddesinde, İhtiyaca ve işin özelliğine göre açıktan yabancı uzman çalıştırılabilir ve bunlar için vatandaşlık şartı aranmaz taslağa göre, yabancı uzman sayısı toplam uzman sayısının yüzde 5 ini aşamayacak. taslakta değişikliğe gidilmezse, Sağlık Bakanlığı, ihtiyaç bulunan alanlarda yabancıları da hastanelerde doktor olarak çalıştırabilecek. Önemli salgın hastalık dönemlerinde açık bulunan alanlarda yabancı bilim adamlarından faydalanabilecek, yabancılardan bürokraside yararlanabilecek.

30 Teşekkürler