editör Prof. Dr. Yağmur Denizhan Endüstri Otomasyon Genel Yayın Yönetmeni

Transkript

1

2

3

4 Endüstri ve Otomasyon sektörünün Eylül ayına damgasını vuran en önemli etkinlik, kuşkusuz Eylül 2015 tarihlerinde Denizli de gerçekleşen TOK 2015, Otomatik Kontrol Türk Milli Komitesi Ulusal Toplantısı ydı. Otomatik kontrolün önemini oldukça erken aşamada farkeden Prof. M. Münir Ülgür ve Prof. Dr. Mehmet Nimet Özdaş ın değerli girişimleriyle 1958 yılında kurulan Türk Otomatik Kontrol Kurumu (TOK), 1990 dan itibaren Otomatik Kontrol Türk Milli Komitesi adı altında ülkemizde bu alandaki ilerlemelerin teşvikine yönelik hizmetlerini başarıyla sürdürmekte, bu bağlamda ulusal ve uluslararası bilimsel toplantıların düzenlenmesine önayak olmakta. TOK ayrıca, otomatik kontrol alanında dünyanın saygın uluslararası kuruluşlarından IFAC in (International Federation of Automatic Control) de en eski üyelerinden biri. Uzun yıllar neredeyse sadece İstanbul ve Ankara dan dışarıya çıkamayan Ulusal TOK toplantılarına bir kaç yıldır daha küçük şehirlerin ve nisbeten genç üniversitelerin ev sahipliği yaptığını görmek, ülkemiz ve sektörümüz adına gerçekten çok sevindirici. İşte bu yıl da Pamukkale Üniversitesi toplam 218 bildiriye yer verilen 17. TOK toplantısını başarıyla yönetti, akademiyayla sektörü, deneyimli araştırmacılarla genç öğrencileri buluşturdu. Bilim ve teknolojiye değerli katkılarla geçen iki günden sonra, katılımcılar son günkü sosyal programda Laodikeia ve Afrodisias ören yerlerinde bir tarih ve kültür ziyafetiyle uğurlandı. Kendi adıma konuşacak olursam; yeni bilimsel katkıların verdiği heyecan ve otomasyon camiasıyla tekrar biraraya gelmenin mutluluğunun yanı sıra, bu yüksek katılımlı ve verimli toplantının başarısı benim için çift katlı bir iftihar vesilesi oldu: Bir yandan EKSEN Medya Grup un otomasyon sektörüne armağanı olan Endüstri & Otomasyon dergisinin Genel Yayın Yönetmeni olarak, üstlendiğimiz basın sponsorluğunun bu başarıya katkısı ile, öte yandan yoğun ve özverili bir çalışmayla toplantıyı kusursuz bir şekilde organize eden Düzenleme Kurulu na başkanlık yapan ilk doktora öğrencim Prof. Dr. Serdar İplikçi nin başarılı yöneticiliğiyle gurur duydum. Otomasyon sektörüne ışık tutacak nice TOK toplantıları dileğiyle... Prof. Dr. Yağmur Denizhan Endüstri Otomasyon Genel Yayın Yönetmeni editör EKSEN Yay nc l k Fuarc l k Tan t m Hiz. Ltd. fiti. Ad na imtiyaz sahibi ve Sorumlu Yaz flleri Müdürü Turan Türkmen turan@eksenltd.com Genel Yayın Yönetmeni: Prof. Dr. Ya mur Denizhan denizhan@boun.edu.tr Rek lam ve Halk la İlişki ler Md.: Birsen Salman birsen@eksenltd.com Yayın Kurulu: Prof. Dr. Abdülkadir Erden / At l m Üniversitesi Mekatronik Müh.Böl.Bşk. Prof. Dr. Me tin Gö ka flan / TÜ. Kon trol Müh. Böl. Bflk. Prof. Dr. Galip Cansever / Y.T.Ü. Elek trik Elek tro nik Müh. Fak. Dek. Kurumsal İletişim Uzmanı: Giray Karanlık giray@eksenmedyagrup.com Yayın Danışmanları: Prof. Dr. Alinur Büyükaksoy / Geb ze le ri Tek. Ens. Rek. Prof. Dr. Ayşegül Akdoğan Eker / YTÜ Makina Müh. Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bülent Eker / Namık Kemal Üniversitesi Biyosistem Müh. Böl. Prof. Dr. Er sin Tu lu nay / ODTÜ Prof. Dr. Gök sel De mi rer / ODTÜ Çevre Mühendisli i Prof. Dr. Gü ven Ön bil gin / 19 May s Üniversitesi Prof. Dr. Mübeccel Demirekler / OD TÜ Elk. Elek tro nik Müh. Böl. Prof. Dr. Mu am mer Er mifl / OD TÜ Elk. Elek tro nik Müh. Böl. Prof. Dr. Muhsin Kılıç / Uludağ Üniversitesi Prof. Dr. Murat Uzam / Melikşah Ü. Müh. Mim. Fak. Elk. Elek tro nik Müh. Böl. Prof. Dr. Sa vafl Ay berk / Ko cae li Ü. Çev re Müh. Böl. Bflk. Prof. Dr. Tun cel Öz den / TÜ B TAK Enst. Ana liz Lab. Böl. Bflk. Prof. Dr. U ur Çel tek li gil / Sakarya Üniversitesi Prof. Dr. Se ta Bo gos yan / TÜ. Kon trol Müh. Böl. Prof. Dr. Yu suf Tan / Bo aziçi Ü. Medical Engineering Prof. Dr. Kemal Leblebicio lu / OD TÜ Elk. Elek tro nik Müh. Böl. Doç. Dr.. Hak k Çav dar / Karadeniz Teknik Ü. Doç. Dr. Yu suf A. Us ka ner / Özçelik A.fi. Prof. Dr. Hakan Yavuz / Ç.Ü. Müh. Mim. Fak. Mak. Müh. Böl. Yrd. Doç. Dr. Si bel Ulu da De mi rer / Çan ka ya Ü. End. Müh. Böl. Dr. Meh met Çe vik / Dal Engineering Dr. Müh. Ah met Din çer / Bosch Rex roth A.fi. Sevtap İnan / Siemens M. Halil Başaran / Rockwell Otomasyon Levent Fadıloğlu / Schneider Cengiz Meriç / Hipafl Emin Ol cay / Akbil A.fi. Çağrı Hekimoğlu / Esit Gök tu Gür / Schneider H. Cen giz Ce lep / Entek Otomasyon Hasan Basri Kayak ran / Emf Motor brahim Erkan Yenel / Norm Enerji smail Obut / Hidroser Mahmut Bertan / Weidmüller Niyazi Sar maden / Medel Oral Av c / Piomak Özkal Güner / Schneider Electric Sedat Sami Ömero lu / E3Tam Gökhan Yücel / Phoenix Contact fiahnur Agaik / GSD Osman Kutan / ABB Talat Avc / P nar Müh. T. Ha kan Özer / SOD Yön. Krl. Bflk. Tuncay Soydafl / Festo Yavuz Çopur / Pilz Sırrı Kardeş / Kardeş Elektrik Tolga Bizel / Mitsubishi Electric Hakan Aydın / Mitsubishi Electric Dr. Hüseyin Halıcı / Halıcı Elektronik Tunç Atıl / HKTM Teknik Editör: Emeç Erçelik editor@eksenmedyagrup.com Editör: Alper Öz editor@eksenmedyagrup.com Taluy Denizhan info@eksenmedyagrup.com Grafik Tasarım: Şükran Pala sukran@eksenmedyagrup.com Ülgen Güneş ulgen@eksenmedyagrup.com Artun Armutcu artun@eksenmedyagrup.com Esra Satır esra@eksenmedyagrup.com Reklam Koordinatörü:Cahide Avflar Demir cahide.avsar@eksenmedyagrup.com Halkla İlişkiler ve Tanıtım: Onur Narinoğlu onur@eksenmedyagrup.com Abo ne ve Ma li İşler: Şerife Yılmaz finans@eksenltd.com Uluslararası İlişkiler: Hazal Yalçın info@eksenmedyagrup.com Temsilciliklerimiz: Ne jat Cofl kun Tel: N G L TE RE info@nejatdesign.co.uk Me tin Ya vuz Tel: Köln - AL MAN YA metin.yavuz@gmx.net z mir Tem sil ci li i: Fatma Boyraz Tel: Merkez: EKSEN Yay nc l k Fuarc l k Tan t m Hiz. Ltd. fiti. Mefl ru ti yet Cad. Kıblelizade Sk. Tepe Han No: 1 Kat: 2 D: Beyo lu- stanbul / TÜRKİYE Tel : Faks : info@eksenmedyagrup.com Baskı: Doğa Basım Yıllık abonelik: TL. Yıllık yurtdışı abonelik: 100 Euro Endüstri ve Otomasyon Yayg n süreli bir yay nd r, Ayda bir yay nlan r Dergimizde yer alan ilanlar n sorumlulu u ilan verenlere, makalelerdeki fikirler ve yorumlar yazarlar na aittir. Tüm haklar Eksen Yay nc l k a ait olup, izinsiz kullan lamaz ve yay nlanamaz. Eksen Yay nc l k; bas n ve yay nc l k ilkelerine uymay taahhüt eder. ENDÜSTRİ OTOMASYON DERGİSİ ENDÜSTRİYEL OTOMASYON SANAYİCİLERİ DERNEĞİ ÜYESİDİR.

5

6

7

8 62 Yeni seri PSENcode Slim, ince tasarım kodlu emniyet şalterleri Pilz ÜRÜN ve UYGULAMALAR Sektörün Uluslararası Liderlerinden Kaban Makina Mitsubishi Electric i Tercih Ediyor Kaban Makina Demiryolu Standartlarına Uygun Güvenli Taşıma Için Düzgün Etiketleme Phoenix Contact Rexroth Mobil Filtreleme Ünitesi, Gözle Görülemeyen Partikülleri Engeller Sistemin Kirlenmesini Önler Bosch Rexroth Honda, Araç Gövdesi Hattı Için Mitsubishi Electric Cc-Link Ie Alan Ağı nı Tercih Etti Honda nin Seçimi Mitsubishi Electric Oldu Mitsubishi Electric Turkey Nesnelerin interneti ve The Connected Enterprise Vizyonu Rockwell Automation 18 SCHUNK tan Çabuk Çene Değişimi Schunk Kablosuz teknolojiye giden yol - Hangİ kablosuz teknoloji standardi size uyuyor? Emikon Tektronix DigRF Testlerİnde Karmaşıklığa Çözüm Netes Mühendislik Oransal Kontrollü Solenoid Valf SMS - TORK DOSYA TEORİ UYGULAMALAR Matlab-Simulink ortamında Arduino Kartı ile Gerçek Zamanlı Veri Kaydı Uygulaması 10 Ambalaj Sektörü, Dış Ticaret Fazlası Veriyor! Ambalaj Sektörü nün Resmi Değerlendirmesi Mıtsubıshı Electrıc Olarak, Yaptığımız Ambalaj Otomasyonlarıyla Kesin Çözüm Ve Güvence Sağlıyoruz. XTS: Malzeme taşıma ve montaj için yüksek esneklik ve daha düşük mühendislik ihtiyacı Hibrid Tasarım; Hız Ve Enerji Tasarrufu Sağladı Plastik Enjeksiyonda Türkiye de Bir İlk: Hibrid Makine

9 88 ÜRÜNLER ABB Robotları Devreye Alırken Artık T10 Tablet Kullanılacak Phoenix Contact Ekranlama klemensleriyle etkin parazit giderme Siemens Sinumerik 828 kontrolörlerinde daha yüksek performans ve fonksiyonellik Schneider Electric Elektrik kesintilerinde gözünüz arkada kalmasın Schneider Electric, Back-UPS serisiyle kesintisiz gücün sınırlarını yeniden çiziyor Schunk SCHUNK tan 5 kg a kadar yükler için hızlı Alma&Bırakma Beckhoff Beckhoff CP22xx Panel PC esnek çoklu dokunmatik panel serisindeki en güçlü cihaz Netes Mühendislik Yeni Fluke Lazerli Şaft Ayar Cihazı Pilz Yeni nesil PSENvip TOK 2015 Denizli de Gerçekleşti Dünya devi MItsubIshI ElectrIc ileri robot teknolojisiyle dikkat çekiyor. Robot Teknolojisinde Yüksek Hız ve Hassasiyet HABERLER TET, Ul Sertifikası Konusunda Sektöre Öncülük Yapıyor. ABD pazarına ihracat için UL Sertifikasyonu şart! Neden ve Ne Zaman Robot Kullanalım? ABB Robotik Müşteri Günleri Bu Soruya Yanıt Aradı. Macaristan da Sürdürülebilir Su Yönetimi Sağlayan İkisi Bir Arada Türbin Pompası Geliştirildi Bilkent Cyberpark Dünya İkincisi

10

11

12 Teori ve Uygulamalar 10 ENDÜSTRİ OTOMASYON

13 Teori ve Uygulamalar ENDÜSTRİ OTOMASYON 11

14 Teori ve Uygulamalar 12 ENDÜSTRİ OTOMASYON

15 Teori ve Uygulamalar ENDÜSTRİ OTOMASYON 13

16 Teori ve Uygulamalar

17

18

19

20 DOSYA / Paketleme - Ambalaj AMBALAJ SEKTÖRÜ, DIŞ TİCARET FAZLASI VERİYOR! Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) sitesinde bulunan Ağustos 2015 tarihli ve Ambalaj sektörü 6 ayda 202 milyon dolar fazla verdi başlıklı bültene göre, Dış ticaret açığı vermeyen ender sektörlerden biri olarak istikrarlı büyümesini sürdüren Türkiye Ambalaj Sanayi, kuralı yine bozmadı in ilk 6 aylık ihracat/ithalat rakamlarına göre ambalaj sektörü, dış ticarette 202,1 milyon dolarlık fazlaya ulaştı. Ambalaj Sanayicileri Derneği nden yapılan açıklamada, sektöre ait ilk 6 ay rakamları değerlendirildi. Buna göre, plastik, torba ve çuval, ahşap, kâğıt/karton, cam, metal ambalajda geçen yılın ilk 6 ayında 696 bin 569 ton olan ihracat rakamı 2015 in aynı döneminde 790 bin 680 tona yükseldi. Değer olarak 1,96 milyar dolardan 1,81 milyar dolara gerilemesine rağmen ihracatta miktar bazında yüzde 18 artış oldu. İthalatta ise 2014 ün ilk 6 ayında 980 bin 817 ton olan rakam bu yıl 924 bin 538 tona geriledi için 1,82 milyar dolara eşdeğer olan ithalat rakamı 2015 in aynı döneminde yüzde 12 lik düşüşle 1,61 milyar dolar oldu. Böylece sektör dış ticaret dengesinde toplamda 202,1 milyon dolar dış ticaret fazlası verdi. Türlerine göre bakıldığında, geçen yıla oranla ihracatta miktar bazında en büyük artış yüzde 32 ile torba ve çuvalda, yüzde 29 ile kâğıt/karton ambalajda gerçekleşti. İhracatın lideri, geçen yıla oranla yüzde 9 artışla 434 bin 398 tona yükselen plastik ambalaj sektörü oldu in ilk 6 ayında en fazla ihracat yapılan ilk 10 ülke; Almanya, İngiltere, Irak, Fransa, İran, İsrail, İtalya, Hollanda, Azerbaycan ve Rusya olarak sıralandı. En fazla ihracat artışını yüzde 6 ile İsrail e gerçekleştiren ambalaj sektörünün en fazla ihracat yaptığı ülke 133,9 milyon dolar ile Almanya oldu. Onu 120,8 milyon dolarla İngiltere, 119,4 milyon dolarla Irak izledi. Buna karşılık, Almanya, Güney Kore, Belçika ve Rusya dan ithalat geçen yıla göre azaldı. Çin, ABD, İtalya, Fransa, İngiltere ve Finlandiya dan ithalat miktarı artış gösterdi. Ambalaj Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sadettin Korkut, 2014 ün ilk 6 ayına oranla bu yılın aynı döneminde miktar bazında ambalaj ihracatının yüzde 14 arttığına dikkat çekti ve Türkiye Ambalaj Sanayicilerinin küresel ekonomideki belirsizliklere rağmen yeni pazarlar kazanmaya devam ettiğini vurguladı. Emtia fiyatlarının tarihi seviyelere gerilemesinin fiyatlar üzerinde baskı yapması, Euro/dolar paritesinde yaşanan kayıplar nedeniyle ihracatta değer bazında yüzde 8 düşüş yaşandığını ifade eden Korkut, bu gelişmelere rağmen Türkiye ambalaj sanayinin yılın ilk 6 ayında dış ticaret fazlası vererek ülke ekonomisine katkı yapmayı sürdürdüğünü söyledi ve şöyle konuştu: Ambalaj sanayimiz katma değerli üretim gerçekleştirdiğini yine ortaya koydu. Rekabet gücümüz ve potansiyelimiz yüksek. Bölgesel olarak AB, Ortadoğu, Kuzey Afrika, Kafkaslar ve Balkanlar da güçlüyüz. Türkiye ambalaj sektörünün ürünleri dünyada 180 den fazla ülkeye ihraç ediliyor. Rakamlara bakıldığında, Türkiye ambalaj sanayinin, Avrasya nın ambalaj merkezi olma yolunda kararlı adımlarla yürüdüğünü hatırlatmak gerek te 30 milyar dolarlık pazar büyüklüğü, 10 milyar dolarlık ihracat hedefimize ulaşacağız. Sektörün, nitelikli hammadde ara mal açığını kapatmak için yatırım ve üretime yönelmesi hem önemli bir ihtiyacı karşılayacak hem de dış ticaret fazlasının daha da yükselmesini sağlayacaktır. Ambalaj sektöründeki gelişmenin, ülkenin gelişmişliğiyle orantılı olduğunu hatırlatan Korkut, gıda israfına da dikkat çekti. Korkut, Avrupa da ambalaj bilinci sayesinde gıdalarda yüzde 2-3 oranında israf söz konusu oluyor. Türkiye de ise her yıl 16 milyar TL değerinde taze meyve-sebze çöpe gidiyor. Toplam 35 milyar lira büyüklüğünde olduğu 18 ENDÜSTRİ OTOMASYON

21 DOSYA / Paketleme - Ambalaj tahmin edilen ekmek pazarında yılda 1,54 milyar TL yine çöp oluyor. Bu israfı geri çevirmek için ekmekte, bakliyatta, yaş sebze-meyvede ambalajın şart olduğunu söylüyoruz. Sadece ekmekte ambalaja geçebilsek, yüzde 50 sini çöpe gitmekten kurtarabiliriz diye konuştu. Sektörün yükselen başarı grafiği, şirketler bazında da somutlanmış. Örneğin, Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) nin Temmuz2015 tarihli basın bülteninin başlığı, Ambalaj Sektöründen 56 Firma İSO İlk 1000 de. Ambalajda Satış Ve Karlılık Arttı. Şöyle devam ediyor bülten: Sanayinin devler ligini oluşturan İSO 1000 listesinde bu yıl 32 si ASD üyesi olmak üzere toplam 56 ambalaj sektörü firması yer aldı. Ambalaj Sanayi satış ve karlılığını artırırken parite etkisi ihracatta kendini gösterdi. İstanbul Sanayi Odası (İSO), İSO Birinci İkinci 500 (İSO 1000) Büyük Sanayi Kuruluşu 2014 yılı sonuçlarını açıkladı. Türkiye nin en büyük sanayi şirketlerinin sıralandığı İSO sıralamasında 32 si Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) üyesi, toplam 56 ambalaj sektörü firması yer aldı. Türkiye nin en büyük sanayi şirketlerinin sıralandığı İSO sıralamasında, ambalaj sektöründen 18 i Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) üyesi 26 firma yer almıştı. Üretimden satışlar baz alınarak oluşturulan listede ambalaj sektörünün ana tedarikçilerinden Petkim Petrokimya Holding yaklaşık 3,67 milyar TL ile ilk sırada yer alırken, onu 947 milyon TL ile Naksan Plastik, 753 milyon TL ile Sarten Ambalaj, 747 milyon TL ile Köksan, 647 milyon TL ile Modern Karton ve 640 milyon TL ile Korozo Ambalaj takip etmişti. İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasında 211,8 milyon TL ile Frimpeks Kimya ve Etiket Sanayi A. Ş. İlk sırada yer alırken onu, 207,9 milyon TL ile Abdioğulları Plastik ve Ambalaj Sanayi A.Ş., 196,9 milyon TL ile Eskapet Pet Ürünleri Kimya Gıda Nakliye San. ve Tic. Ltd. Şti ve Oyka Kağıt Ambalaj San. ve Tic. A.Ş. izledi. ASD nin İSO raporuna dayanarak yaptığı analize göre, İSO 1000 listesinde yer alan Türkiye nin en büyük ambalaj üreticilerinin cirolarını ve karlılıklarını artırdı. Rapora göre, listede yer alan şirketlerin üretimden yaptıkları satışları bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 12,41 artırarak 500 milyon dolar seviyesine yaklaştı. Listede yer alan şirketler dönem karını yüzde 6,66 arttığı dikkat çekerken parite etkisi nedeniyle ihracatın yüzde 9,22 azaldığı gözlendi. Türkiye nin ilk 1000 sanayi kuruluşu içinde ambalaj sanayinde faaliyet gösteren şirketlerin ciro, karlılık, ihracat ve istihdamdan aldığı pay incelendiğinde; üretimden satışta yüzde 3,5, dönem karında yüzde 1,8, ihracatta yüzde 2,4 ve çalışan sayısında yüzde 1,9 pay aldığı gözlendi. İstanbul Sanayi Odası İSO Birinci İkinci 500 (İSO 1000) Büyük Sanayi Kuruluşu 2014 yılı sonuçlarını değerlendiren ASD Yönetim Kurulu Başkanı Sadettin Korkut, sektörünün geliştirdiği uzun vadeli stratejilerin sonucu aldığını belirtti yılının küresel kırılganlıkların arttığı bir dönem olduğuna dikkat çekti ve sözlerine şöyle devam etti: Buna rağmen İSO 1000 listesine giren ambalaj sektörü temsilcilerinin satışlarını ve kârlılıklarını artırmayı başardı yılı bölgesel ve küresel düzeyde siyasal ve ekonomik kırılganlıkların arttığı bir dönem oldu. Euro/dolar paritesi ve enerji fiyatlarının tarihi seviyelere gerilemesi, AB nin durgunluk riskiyle karşı karşıya ENDÜSTRİ OTOMASYON 19

22 DOSYA / Paketleme - Ambalaj kalması gibi sebeplerle Türkiye nin olduğu gibi ambalaj sektörümüzün de ihracatına kısmi bir düşüş yaşandı. Ancak 2015 yılının ikinci yarısına ilişkin aldığımız olumlu sinyaller yılsonu hedeflerimizi yakalayacağımızı gösteriyor. Her fırsatta dile getiriyorum. Sektörümüzün geliştirdiği uzun vadeli stratejiler, özellikle rekabet koşullarının sertleştiği ve risklerin arttığı böyle dönemlerde daha da etkili oluyor. Bu nedenle ambalaj sektörü olarak tedbiri elden bırakmadan olumlu gelişmelere odaklanarak yeni fırsatlar ışığında ilerlemeye devam edeceğiz. İSO 1000 listesi ambalaj sanayi malzeme üretim gruplarına göre incelendiğinde üretim satışlarda en büyük payı yaklaşık 5,1 milyar TL ile fleksibıl ambalaj sektörü aldı. Onu 4,1 milyar TL ile ambalaj hammaddesi ve bileşenleri sektörü, 3,6 milyar TL ile kâğıt, karton ve oluklu mukavva sektörü, 1,2 milyar TL ile sert plastik ve metal sektörü takip etti. Segmentlere göre incelendiğinde İSO 1000 listesine en fazla şirket 16 şirket ile fleksibıl sektörü olurken, onu 14 şirket kâğıtkâğıt karton-oluklu mukavva sektörü, 8 şirket ile ambalaj hammadde ve bileşenleri sektörü, 5 şirket ile plastik tekstil sektörü ve 4 şirket ile sert plastik sektörü izledi. Ambalaj Sektörü nün bu pozitif durumu, Anadolu Ajansı nın yaklaşık 4 ay önce basına da yansıyan Nisan 2015 tarihli ve Ambalaj sektörü dış ticaret fazlası verdi başlıklı haberinde de görülüyor zaten. Habere göre; Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) Yönetim Kurulu Başkanı ve Petkim Genel Müdürü Sadettin Korkut, ambalaj sektörünün önemine dikkati çekerek, Türkiye de 19 milyar dolarlık ambalaj sektörü 300 milyar dolarlık bir ekonomik hareketi mümkün kılıyor demiş. Korkut, Türkiye ambalaj sektörünü değerlendirdiği basın toplantısında, ambalajın, tüketicilerin satın alma kararlarında etkili olduğunu, doğru ambalajın, içindeki ürünü saklayıp sattırdığını, markaların, daha çevreci ve daha inovatif ambalajlarla rekabette bir adım öne geçtiğini anlatmış. Ambalajın, küresel iş yapma sürecinin en önemli unsurlarından biri haline geldiğini ve ürünü izlenebilir hale getirdiğini belirten Korkut, Kayıt dışını ortadan kaldırıyor, ülke ekonomisine katkı sağlıyor. Ambalajlı ürünler hijyen ve sağlık açısından insanlara verilen önemin bir göstergesi diye konuşmuş. Dünya ambalaj sektörünün yılda ortalama yüzde 3 büyüdüğünü, endüstrinin 2016 yılında 820 milyar dolarlık bir ciroya ulaşacağının tahmin edildiğini belirten Korkut, ambalaj tüketiminde ilk iki ülkenin ABD ve Çin olduğuna dikkati çekmiş ve Çin in 2017 de ABD yi geçmesinin öngörüldüğünü vurguladı. Korkut Hindistan ın ise gelecek 5 yılda ambalaj tüketimini yaklaşık ikiye katlayarak 24 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşması ve dünyadaki en büyük 10 ambalaj tüketicisinden biri haline gelmesi bekleniyor. Ambalaj üretiminin yaklaşık yüzde 50 sini gıda ve içecek ürünleri olmak üzere günlük ihtiyaç maddeleri, yüzde unu diğer gıda dışı tüketim malları ve yüzde unu endüstriyel ambalajlar oluşturuyor diye konuşmuş. Sadettin Korkut, dünyada olduğu gibi, Türkiye de de orta sınıfın hızla güçlendiğini ve şehirlere göç ettiğinin altını çizerek, tüketim alışkanlıkları ve ihtiyaçlarının hızla değiştiğine işaret etti. Türkiye de ambalaj sektörünün 2014 yılında 19 milyar dolar pazar büyüklüğüne ulaşmasını beklediklerini bildiren Korkut, şunları kaydetmiş: Türkiye de 19 milyar dolarlık ambalaj sektörü, 300 milyar dolarlık bir ekonomik hareketi mümkün kılıyor. Türkiye de kişi başı ambalaj tüketimi 2014 yılında 240 dolar seviyesine ulaştı. Bu rakam Kuzey Amerika da dolar, Avrupa da dolar, Japonya da ise 550 dolar seviyesinde. Yaklaşık 1,5 milyon ton ambalaj ihracatı gerçekleştirildi, 4 milyar dolarlık ihracat geliri elde edildi. Ambalaj sektörü, en fazla ihracatı 303,6 milyon dolarla Almanya ya yaptı. Almanya yı, 270 milyon dolarla İngiltere, 251 milyon dolarla Irak izledi. Bölgesel olarak bakıldığında AB, Orta Doğu ve Kuzey Afrika, Kafkaslar ve Balkanlar gibi çevre bölgeler Türkiye ambalaj sektörünün güçlü olduğu pazarlardır. Korkut, sektörün 2014 yılında 1,9 milyon ton ambalaja karşılığında 3,6 20 ENDÜSTRİ OTOMASYON

23 DOSYA / Paketleme - Ambalaj milyar dolar tutarında ithalat yaptığını bildirmiş ve ambalaj ithalatının yüzde 3 azaldığını, ithalatın en fazla Almanya, Çin, ABD, İtalya ve Güney Kore den yapıldığını belirten Korkut, Katma değerli üretime odaklanan ambalaj sektörü 2014 yılında 366 milyon dolar dış ticaret fazlası vererek Türkiye ekonomisine ve cari açığa pozitif katkı sağlamayı sürdürdü. Sektör, 2014 yılında kilogram başına 2,7 dolar ihracat gerçekleştirerek 1,6 dolar olan Türkiye ihracat/kg ortalamasının üzerinde bir performans gerçekleştirdi diye konuşmuş. Yine aynı haberde Sadettin Korkut, ambalaj sektörünün 2023 yılı hedefleri doğrultusunda pazar büyüklüğünü 30 milyar dolara, kişi başı tüketimi 240 dolardan 300 dolara, ihracatı ise 4 milyar dolardan 10 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini söylemiş. 21. Uluslararası Avrasya Ambalaj Fuarı nın bu yıl ASD ve REED TÜYAP iş birliğinde Ekim tarihleri arasında gerçekleştirileceğini belirten Korkut, Ambalaj Ay Yıldızları Yarışması nı da bu yıl 6. kez düzenleyeceklerini, yarışmaya başvuruların 24 Nisan a kadar yapılabileceğini kaydetmiş. Korkut, ASD nin 2013 yılında, dünyada az sayıdaki ve Türkiye deki ilk sektör müzelerinden birini kurmak için yola çıktığını anımsatarak, müze projesi kapsamında planlanan etkinliklerin, Ambalaj Sanal Müzesi, Ambalaj Fiziki Müzesi, Kaynak azaltımı / çevreye dost ambalaj üretimi ve tüketimi konularında workshoplar, tasarım konferansları, Ambalaj Kütüphanesi ve çeşitli yarışmalar olduğunu belirtmiş ve müze projesinin ilk adımı olan Ambalaj e-müzesi için çalışmaların sürdüğünü söylemiş. Sadettin Korkut, ambalajların birer çöp olmadığını, ambalajların kullanım ömürlerini tamamladıktan sonra geri dönüşüm sürecine girmesi gerektiğini belirttikten sonra, tüketicilerin son yıllarda çevre duyarlılığının artmasıyla ambalajların çöpten ayrı toplanması gerektiğiyle ilgili önemli bir bilinçlenme yaşandığını vurgulayarak şunları da kaydetmiş: Dolayısıyla ambalaj teknolojisi de hızla gelişiyor. Ambalaj üretiminde minimum hammadde, doğal kaynak ve enerji kullanımı ile sürdürülebilir üretim sağlanabilmesi için detaylı çalışmalar yapılıyor. Örneğin, Türkiye de içme suyu pet şişeye ilk girdiğinde ambalajın ağırlığı 22 gramdı. 6-7 yıl önce 13 grama indi. Bugün, yarım litrelik suyun pet ambalajının ağırlığı 10,5 grama inmiş bulunuyor. Yakında 10 gramın altına da inecek. Ambalaj satılabilirliğini sağladığı ürünün yüzde 2-5 (ortalama yüzde 3,5) civarında bir maliyetini oluşturuyor. Bu oranın nispeten daha lüks tanımlanacak emtiada yüzde 10 civarında olduğu kabul ediliyor. Ambalajın ürün kaybını en aza indirdiği için maliyetten tasarruf sağladığını anlatan Korkut, dünyada en önemli sorunlarından birinin yüz milyonlarca insana sağlıklı ve besleyici gıdaların ulaşamaması olduğunu söylemiş. Korkut, bugün dünyada her 8 kişiden birinin aç yattığını, doğru ambalajlarla, her gün daha fazla insana gıda ulaştırılabileceğini ifade etmiş. Ambalaj ve dağıtım sistemlerinin yeterli olmadığı bölgelerde, gıdaların yüzde 50 ye varan oranlarda israf olduğunu ve tüketiciye ulaştırılamadığını aktaran Korkut, ambalaj tüketiminin yüksek olduğu gelişmiş ülkelerde, örneğin Batı Avrupa da gıdaların sadece yüzde 2-3 ünün israf olduğunu söylemiş. Türkiye de ise her yıl 1,5 milyar liralık ekmeğin çöpe gittiğine dikkati çeken Korkut, sözlerini şöyle tamamlamış: Ambalaj sayesinde ekmek israfını yüzde 50 azaltmak mümkün. Ekmek israfı nedeniyle 2012 yılında 1,6 milyar liralık ekonomik kayıp meydana geldiğini biliniyor. ASD, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Toprak Mahsulleri Ofisi koordinasyonuyla 2013 yılında başlatılan Ekmek İsrafını Önleme Kampanyası sayesinde günde 1 milyon 50 bin, yılda ise 384 milyon adet ekmek çöpe atılmaktan kurtarıldı. Yaş, sebze meyve, bakliyat, et ve süt ürünlerinde de benzer adımlar atılması elzemdir. Büyük emeklerle üretilen yaş sebze ve meyvedeki yıllık kayıp 16 milyar liraya ulaştı. Bakliyat ürünlerinde de maalesef benzer sorunlar yaşanıyor. Oysa ambalaj sayesinde gıda ürünlerinin çöpe değil, sofralara gitmesini sağlayabiliriz. ENDÜSTRİ OTOMASYON 21

24

25

26 DOSYA / Paketleme - Ambalaj AMBALAJ SEKTÖRÜ NÜN RESMİ DEĞERLENDİRMESİ Peki, Ambalaj Sektör ünü devler nasıl görüyor? Bu sorunun cevabı için, Ekonomi Bakanlığı nın 2014 tarihli Ambalaj Sektörü raporuna bakalım. Şöyle deniliyor raporda: Türkiye ambalaj sanayi hızlı gelişen bir sektördür. Son beş yılda ortalama % 6 oranında büyüyen ambalaj sanayi, 2009 yılındaki %5 lik küçülmenin ardından 2010 yılında %17,6 lık büyüme ile hızlı bir toparlanma sürecine girmiştir. Hızlı kentleşme, nüfus artışı, yaşam standartlarının yükselmesi, kadınların iş hayatına katılımındaki artış, tüketim alışkanlıklarındaki değişmeler, alışveriş merkezlerinin yaygınlaşması ile perakende alışveriş eğiliminin artması, tüketim ürünlerine olan talep artışı ve ihracatın artması sektörün hızlı gelişmesindeki başlıca etkenlerdir. Türkiye de ambalaj malzemesi üreten yaklaşık 3000 firma mevcuttur. Bu firmaların büyük çoğunluğu orta ve küçük ölçekli firmalardır. 53 ambalaj üreticisi iş hacmi bakımından Türkiye nin en büyük 1000 şirketi arasındadır. Ambalaj sektöründeki firmalar yoğun olarak İstanbul, İzmir, Bursa, Ankara, Konya, Kocaeli, Gaziantep, Adana, Kayseri ve Manisa da faaliyet göstermektedir. Sektörde faaliyet gösteren firmalar; plastik, kâğıt-karton, metal, cam ve ahşap ambalaj olmak üzere beş ana grupta üretim yapmaktadırlar. Toplam ambalaj sanayi üretimi yıllık miktar olarak 5,5 milyon ton civarında olmuştur yılında 7,9 milyar $ olarak gerçekleşen sektör büyüklüğünün 2011 yılında 9 milyar dolar olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Ambalaj tüketimine alt gruplar bazında baktığımızda; %39 kâğıt, karton ve oluklu mukavva ambalajlar, % 33 plastik ambalajlar, %13 cam ambalajlar, %8 ahşap ambalajlar ve %7 metal ambalajlar oluşturmaktadır. Türkiye de plastik ambalaj üretimi yaklaşık 1,8 milyon tonun üzerindedir. Türk PE ve PP dokuma torbalar ve çuvallar sektörü önemli üretim ve ihraç kapasitesine sahiptir. Kâğıt, karton ve oluklu mukavva ürünleri, ambalaj sanayinin önemli sektörlerden biri haline gelmiştir ve ambalaj sanayindeki üretimin %39 u bu sektöre aittir. Kâğıt, karton ve oluklu mukavva ürünleri sektörünün toplam üretimi 2,1 milyon tonun üzerindedir. Metal ambalajların üretim kapasitesi 600 bin tona ulaşmıştır. Üretimi ise 388 bin ton civarındadır ve ambalaj sanayi üretiminde %7 lik paya sahiptir. Türkiye gelişmiş bir cam sanayine 24 ENDÜSTRİ OTOMASYON

27 DOSYA / Paketleme - Ambalaj sahiptir. Cam sanayinde, Türkiye Şişe ve Cam Fab. A.Ş. iç pazara hâkim durumdadır ve Türkiye nin yıllık toplam cam üretiminin yaklaşık % 90 ını üretmekte ve dünyada bu sektördeki ilk 25 firma arasında 12. sırada bulunmaktadır. 26 şirketten oluşan bu grup her çeşit camı üretmektedir. Grup içinde yer alan Anadolu Cam, cam ambalaj üretmektedir. Türkiye toplam 2.2 milyon ton cam üretim kapasitesine sahiptir. Bu kapasitenin 750 bin tonu cam ambalaj ürünleri içindir. Anadolu Cam, cam ambalaj ihracı yanı sıra ambalaj üretim teknolojileri de ihraç etmektedir. Cam ambalaj, geri dönüşümün büyük önem kazandığı günümüzde, özellikle gıda sektöründe kullanılmaktadır. Ahşap ambalaj; en çok tarımsal ürünlerin (yaş meyve, sebze vb.) ambalajlanmasında kullanılan ahşap kutu, kasa ve paletlerden oluşmaktadır. Toplam kapasite yıllık 600 bin ton civarındadır ve çeşitli ahşap ambalaj malzemeleri yıllık üretimi 440 bin tonu geçmiştir. Sektörde ISO ve yeni ISPM 15 standartlarında üretim yaygındır. Ayrıca Türk ambalaj sektörü kalitede dünya standartlarına ulaşmıştır. ISO 9000, ISO ve ISO alan firma sayısında önemli bir artış vardır. Sektörde araştırma ve geliştirme ve bu bağlamda yapılan ambalaj tasarımları dünya çapında rekabet edebilmek için büyük önem kazanmış durumdadır. Türk ambalaj üreticileri ulusal ve uluslararası çevre düzenlemeleri ile ilgili gelişmeleri yakından takip etmekte ve bu düzenlemelere uyum göstermektedirler. Yürürlükte olan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ile a) Çevresel açıdan belirli ölçütlere, temel şart ve özelliklere sahip ambalajların üretimi, b) Ambalaj atıklarının oluşumunun önlenmesi, önlenemeyen ambalaj atıklarının tekrar kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım yolu ile bertaraf edilecek miktarının azaltılması, c) Ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde doğrudan ve dolaylı olarak alıcı ortama verilmesinin önlenmesi, ç) Ambalaj atıklarının belirli bir yönetim sistemi içinde, kaynağında ayrı toplanması, taşınması, ayrılmasına ilişkin teknik ve idari standartların oluşturulması amaçlanmıştır. İhracat: Türk ambalaj sanayi ürünleri ihracatı 2011 yılında 3,1 milyar dolar olmuştur. Ayrıca büyük miktarda ambalaj, ihraç ürünü ambalajı olarak dolaylı yoldan ihraç edilmektedir. Ambalaj sanayi ihracatı son beş yılda yıllık ortalama % 14 oranında artmıştır. Küresel krizden dolayı pazarlarda meydana gelen daralma nedeniyle ambalaj ürünleri ihracatı 2009 yılında yaklaşık % 15 oranında azalmıştır yılında ihracat yeniden ivme kazanarak % 22 oranında artmış, 2011 yılında ise artış % 24 seviyesinde gerçekleşmiştir yılında ambalaj sanayi ihracatında % 69 luk payı ile plastik ambalaj ürünleri ilk sırayı almaktadır. Plastik ambalaj ihracatı bir önceki yıla göre % 26 artarak 2011 yılında milyon dolar olmuştur. İhraç edilen başlıca plastik ambalaj ürünleri; PP levhalar ve filmler; PE torbalar ve çantalar; PE veya PP şeritlerden örme torbalar ve çuvallardır. Türkiye 2010 yılında % 18,3 lük pay ile Çin den sonra dünyanın en büyük FIBC ( Flexible Intermediate Bulk Containers - esnek orta boy dökme yük konteynerleri ) ihracatçısıdır. İhraç edilen diğer plastik ambalaj ürünleri; kapaklar, kaplar, damacanalar, şişeler ve benzeri eşyalardır. İhraç edilen diğer önemli ambalaj grubu ise % 18 lik ihracat payı ile kâğıt ve karton ambalaj ürünleridir yılında kâğıt ve karton ambalajların ihracatı 567 milyon dolar olmuştur. İhraç edilen başlıca ürünler, kâğıt ve kartonlar, oluklu mukavva, kutular, sandıklar ve diğer ambalajlama kaplarıdır. Diğer önemli ambalaj grubu, toplam ambalaj sektöründeki % 9 luk ihracat payı ile metal ambalajdır. İhraç edilen başlıca ürünler; alüminyum fıçılar, diğer metal fıçılar, konserve kutularıdır (sert veya katlanabilir kutular dâhil) yılında metal ambalaj ürünlerinin toplam ihracatı 281 milyon dolar olmuştur. Cam ve ahşap ambalaj ürünleri diğer önemli ihracat ürünlerdir. Bu ürünler; damacanalar, şişeler, mataralar, kavanozlar, ampuller, ahşap kutu ve paletlerdir yılında cam ambalaj ihracatı yaklaşık 31 milyon dolar, ahşap ambalaj ihracatı ise 37 milyon dolar olmuştur. Türk ambalaj sanayi ürünleri 200 üzerinde ülkeye, AB ülkeleri başta olmak üzere Bağımsız Devletler Topluluğu, Doğu Avrupa ve Orta Doğu ülkelerine ihraç edilmektedir. Ülkeler bazında baktığımızda ise 2011 yılında Almanya, İngiltere, Irak, Fransa, İran, Hollanda, İtalya, İsrail, Rusya Federasyonu ve Romanya başlıca ihracat yaptığımız ülkelerdir yılında ambalaj sanayi ihracatında Almanya nın payı % 9, İngiltere nin payı % 7, Irak ın payı % 7, Fransa nın payı % 6 ve İran ın payı % 5 olmuştur. İthalat: Türkiye nin ambalaj malzemeleri ithalatı 2011 yılında yaklaşık 3,1 milyar dolar olmuştur yılına göre yaklaşık % 19 oranında artmıştır. En önemli ithal kalemleri olan plastik ambalajlar ambalaj ithalatının % 49 unu, kâğıt, karton ve oluklu mukavva ambalajlar ambalaj ithalatının % 42 sini oluşturmaktadır. Ambalaj malzemeleri ithalatımızda başlıca ülkeler Almanya, İtalya, Çin, ABD, Fransa, Güney Kore, İngiltere, Finlandiya, İspanya ve Belçika dır. Ambalaj malzemeleri ithalatımızda Almanya nın payı % 22, İtalya, Çin ve ABD nin payları % 10 ve Fransa nın payı % 5 olmuştur. Dünya Ticareti: Dünya ambalaj sanayi pazarı 670 milyar dolar büyüklüğündedir ve sektörde yıllık ortalama % 3 büyüme gerçekleşmektedir. Sektör büyüklüğünün 2016 yılında 820 milyar dolara ulaşacağı tahmin edilmektedir. Pazarın % 41 ini plastik ambalaj, % 31 ini kâğıt-karton ambalaj, % 15 ini metal ambalaj, % 7 sini cam ambalaj oluşturmaktadır. Ambalaj sanayisi sektöründe büyümeyi sağlayan etkenler kentleşme, inşaat ve konut yatırımları, gelişmeye başlayan ENDÜSTRİ OTOMASYON 25

28 DOSYA / Paketleme - Ambalaj sağlık hizmetleri sektörü ve Brezilya, Çin, Hindistan ve bazı Doğu Avrupa ülkeleri gibi gelişmekte olan ekonomilerdeki hızlı büyüme olarak sıralanabilir. Gelişmekte olan bölgelerde harcanabilir kişisel gelirde yaşanan artışlar tüketimi artırmakta ve artan tüketim sonucunda ambalaj talebi de yükselmektedir. Örneğin, tüketiciler üzerindeki zaman baskısı nedeniyle çamaşır ve bulaşık makinesi gibi beyaz eşyalarda yaşanan talep artışı, sadece bu eşyaların paketlenmesi için gerekli olan ambalaj talebini değil, bu makinelerin çalıştırılması için gerekli olan ev bakım ürünleri talebini ve dolayısıyla bu ürünler için gerekli ambalaj talebini de artırmaktadır yılına kadar 43 milyar dolar büyüyeceği tahmin edilen gıda ve içecek piyasası, gıda ve sağlık hizmetleri ambalajlarının, global ambalaj piyasasında en büyük nihai kullanım ürünü olarak kalmasını sağlamaktadır yılına kadar sağlık hizmetleri ambalaj piyasasının her yıl ortalama %4,5 ve kozmetik ambalajı piyasasının her yıl ortalama %4,2 büyüyeceği tahmin edilmektedir yılında, 137 milyar dolarlık talep ile ABD ambalaj sanayi piyasasında en büyük tüketici olmuştur. ABD nin en yakın takipçisi 80 milyar dolarlık taleple Çin dir yılında Çin in ABD yi geçmesi ve Hindistan ın ambalaj talebini ikiye katlayarak ilk on ambalaj talep eden ülke arasına girmesi beklenmektedir yılı dünya ambalaj sanayi ihracatı yaklaşık 232 milyar dolar olmuştur. Bir önceki yıla göre % 18 oranında artmıştır. Dünya ambalaj ihracatının % 56 sını plastik ambalaj, % 31 ini kâğıt-karton ambalaj oluşturmaktadır. Sırasıyla ihraç edilen diğer ambalaj ürün grupları; metal, cam ve ahşap ambalajlardır. Dünyanın en büyük ambalaj ihracatçı ve ithalatçı ülkeleri Almanya, ABD, Çin, Japonya ve İtalya dır. Dünya ambalaj sanayi ithalatı 2010 yılında 232 milyar dolar olmuştur. Dünya toplam ambalaj ithalatının % 56 sını plastik ambalajlar, % 31 ini kâğıt-karton ambalajlar, % 6 sını metal ambalajlar, % 3 ünü cam ambalajlar ve % 1 ini ahşap ambalajlar oluşturmaktadır. Dünyanın en büyük ambalaj ithalatçı ülkeleri sırasıyla ABD, Almanya, Çin, Fransa, İngiltere, Meksika, Kanada, İtalya, Belçika ve Güney Kore dir. Ambalaj Sektörü ne belki yarı-resmi bir bakış ise, İşte Kobi sitesinde: Sitedeki verilere göre; Ambalaj sektörü üretim dallarına göre başta oluklu mukavva olmak üzere, plastik, fleksibıl (esnek), metal ve cam ambalaj gibi birçok alt sektörü bünyesinde barındırıyor. Son yıllarda Türkiye nin bu alanlarda gösterdiği gelişim dikkatlerden kaçmıyor. Sektörün ihracat haritasında ilk üç sırayı AB nin en büyük ve kalite konusunda en seçici ülkeleri olan Almanya, İngiltere ve Fransa nın alması, Türk ambalaj sektörün ulaştığı noktayı net biçimde ortaya koyuyor. Büyüme çıtasını daha da yukarı çıkarmakta kararlı olan Türk ambalaj sanayi, Avrasya nın Ambalaj Merkezi olma hedefinde emin adımlarla ilerliyor. Türkiye de 1960 lı yıllarda ambalaj malzemeleri; kâğıt, karton, selofan, cam ve ahşaptan oluşuyordu. İhracatta tahta kutu ve sandıklar ile jüt çuvallar kullanılıyor, bunların dışındaki ambalajlar maliyeti artıran lüks malzemeler olarak görülüyordu li yıllarla birlikte ambalaj sanay- 26 ENDÜSTRİ OTOMASYON

29 DOSYA / Paketleme - Ambalaj inin özellikle de ihracattaki önemi kavrandı. Aynı dönemde pek çok ülkenin ambalajlama enstitüsü olduğu biliniyordu. Ülkemizde de 1977 yılında Ambalaj Araştırma Merkezi nin kurulması çalışmaları başladı. Türkiye de ambalaj sektörünün ilk gelişimi teneke kutu dalında oldu. Bu dönemde ilk kez kendi ürünlerini ambalajlamak için ambalaj üretimi yapan işletmelerin dışında yalnızca ambalaj üreten işletmeler kurulmaya başladı. Teneke kutu alanında yaşanan bu gelişme daha sonra karton ambalaj ve plastik ambalaj alanlarına da yayıldı li yılların başında ise ülkemizde ilk kez pet şişe üretilmeye başladı. Su ambalajlamada kullanılmaya başlanan pet şişeler çok kısa süre içinde sıvı gıda maddelerinin ambalajlanmasında yaygın halde kullanılır hale geldi. Bu durum çok eski bir geçmişe sahip olan cam ambalajın pazar kaygısı ile teknolojisini yenilemesine neden oldu. Yine 1980 li yıllarda ithal edilen alüminyum kutu ülkemizde de üretilmeye başladı. Türkiye de oluklu mukavva sanayinin kurulması da Seka nın 1954 yılında İzmit tesislerinde ilk oluklu mukavva fabrikasını işletmeye açması ile gerçekleşti. Özel sektör 1960 yılından sonra oluklu mukavva yatırımına ve üretimine ilgi duymaya başladı. Türkiye oluklu mukavva sanayinin en hızlı gelişme dönemi yılları arasında oldu. Büyük kuruluşların bazıları 1981 yılından başlayarak gelişmiş teknolojiye dayanan yüksek kapasiteli yatırımlara yönelmiş bazıları da ikinci ve üçüncü oluklu hatlarını işletmeye almışlardır. Türkiye oluklu mukavva sanayinde yer alan tek kamu kuruluşu alandan çekilmiştir. Bugün sektörde 2 bin 800 civarında firmanın faaliyet gösterdiği tahmin ediliyor. Sektörel Panorama: Türkiye, imalat sanayindeki genişlemelere cevap verebilecek bir ambalaj üretim altyapısına sahip. Hızlı kentleşme, nüfus artışı, yaşam standartlarının yükselmesi, kadınların iş hayatına katılımındaki artış, tüketim alışkanlıklarındaki değişim, alışveriş merkezlerinin yaygınlaşması ile perakende alışveriş eğiliminin artması, tüketim ürünlerine olan talep artışı ve ihracatın artması sektörün hızlı gelişmesindeki başlıca etkenleri oluşturuyor. Türk ambalaj sektöründe, yeni teknoloji ile geliştirilmiş modern tesisler, kalite konusunda ulaşılan nokta ve esnek çalışma yapısı, AB gibi daha rekabetçi tedarikçi arayışı içinde olan coğrafyalarda Avrasya nın Ambalaj Merkezi olma hedefine ulaşma şansını artırıyor. Büyüme trendinde hız kesmeyen ambalaj sektörü 2013 yılında yaklaşık 16 milyar dolarlık bir hacme ulaştı. Türkiye ambalaj sektörü ürünleri, dünya çapında 177 ülkeye ihraç ediliyor. Sektör, AB pazarı, Ortadoğu ve Kuzey Afrika, Kafkaslar ve Balkanlar gibi çevre bölgelerde oldukça güçlü. Ambalaj üreticileri, Cumhuriyetin kuruluşunun 100 üncü yılı olan 2023 yılında toplam ihracatı 10 milyar dolara taşımayı hedefliyor. Türkiye Ambalaj Sektörü 2014 İhracat ve İthalat Raporu na göre, 2013 yılının ilk altı ayında 678 bin ton olan ambalaj ihracatı 2014 yılının aynı döneminde 697 bin ton olarak gerçekleşti. Değer olarak ise 2013 ün ilk yarısında 1.8 milyar dolar olan ihracat, 2 milyar dolar oldu ün ilk altı ayında toplam ambalaj ihracatında Almanya, Irak ve İngiltere nin değer bazında en çok ambalaj ihracatı yapılan ülkeler olduğu görülüyor yılının ilk altı ayında 901 bin 814 ton olan ambalaj ithalatı, 2014 yılının aynı döneminde 980 bin 817 ton olarak gerçekleşti. Değer bazında ise 1.6 milyar dolar olan 2013 ilk yarı rakamı, 2014 ün ilk altı ayında 1.8 milyar dolar olarak gerçekleşti yılının ilk altı ayında ambalaj ithalatında Almanya, Çin ve ABD nin değer bazında en çok ambalaj ithalatı yapan ülkeler olduğu gözlendi. Ambalaj sektörü, 2013 yılında ise bir önceki yıla göre değer olarak yüzde 17 büyüyerek 16 milyar dolarlık bir pazar hacmine ulaşmıştı. Türkiye de son 10 yılda ambalaj tüketiminin iki kat arttığı görülüyor. Ambalaj sektörü, yarattığı istihdam ile de Türkiye ekonomisine katkı sağlamayı sürdürüyor. Bu yıl yayınlanan ve Türkiye nin en büyük sanayi şirketlerinin sıralandığı İSO 500 ve İSO İkinci 500 listelerinde 53 ambalaj firması yer alıyor ve bu firmalarda 20 bin kişinin üzerinde istihdam sağlandığı görülüyor. Türkiye nin 2023 vizyonu içinde ambalaj sektörünün de hedefleri bulunuyor. Sektör, 2023 te pazar büyüklüğünü 30 milyar dolara, kişi başı tüketimi yıllık 300 dolara, ihracatı ise 10 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor. Ambalaj sektörünün gelişiminin, bir ülkenin gelişmişliğiyle orantılı olduğuna dikkat çeken sektör oyuncuları, Batı Avrupa da, ambalajlama sayesinde gıdalarda yüzde 2-3 oranında israf söz konusu olurken, Türkiye de her yıl 16 milyar TL değerinde taze meyve ve sebze ile yaklaşık 1.5 milyar TL değerinde ekmeğin birçok farklı nedenle israf edildiğini belirtiyor. Sektör aktörleri, gerek ekmeğin gerekse bakliyat ve yaş meyve-sebzenin ambalajlanmasının gerektiğini uzun süredir gündeme getiriyor. Değişen yaşam koşulları ve tüketici bilincinin artması ile birlikte ambalajlı ürüne talep artık daha fazla. Büyük şehirlerin yanı sıra büyük market ve perakende zincirlerin Anadolu da da yaygınlaşması, ambalajlı ürün talebininim bu bölgelerde yaygınlaşmasını sağlıyor. Ambalaj sanayiinin çalışma alanlarının dünyada ve Türkiye de yaklaşık yarısını gıda sektörü oluşturuyor. Bu noktada ambalaj sanayii için hijyen, oldukça önemli. Sektör aktörleri, merdiven altı üretimin, ambalaj sektörünün de önemli sorunlarından olduğunu söylüyor. Kayıt dışı üretimler, hijyenik olmadığını aktaran aktörler, yaratılan haksız kazançlardan dolayı sektörün gelişimine de zarar verdiğini belirtiyor. Sektör, geri dönüşüm bilincinin yerleşmesiyle gelişecek Ambalaj, Türkiye de hızlı büyüme gösteren sektörler arasına bulunuyor. İmalat sanayi paralelinde ambalaj sektörü de, ENDÜSTRİ OTOMASYON 27

30 DOSYA / Paketleme - Ambalaj oluşan talebi karşılayacak şekilde gelişiyor. Ambalajın hammaddesinde atıklar, önemli yer kaplıyor. Buna rağmen sektör aktörleri, atıklardan yeterince faydalanılmadığına işaret ediyor. Türkiye de oluklu mukavva üretiminin yaklaşık yüzde 70 inin geri dönüşümden elde edildiğini belirten sektör temsilcileri, Avrupa da yüzde 75 olan kâğıt geri dönüşüm oranının Türkiye de yüzde 5 olduğunu söylüyor. Türkiye de entegre bir atık yönetimi uygulaması olmadığını da dile getiren sektör aktörleri, kaynağında ayrıştırılmayan, düzensiz toplanmış atıkların kullanılamadığını bildiriyor. Bazı özel ve kamu kurum ve kuruluşlarının geri dönüşüm bilincinin artırılmasına yönelik verdiği eğitim ve yaptıkları çalışmaların, sektörün kaynaklarının verimli kullanılmasını sağlayacağı vurgulanıyor. Son olarak, TOBB tarafından yayınlanan Nisan 2015 tarihli VIII. Türkiye Sektörel Ekonomi Şurası kitabında, Türkiye Ambalaj Meclisi verilerine bakalım. Meclisin verileri şöyle: Her istihdamda sektörün istihdamı 22 Sektördeki her istihdamda mühendis sayısı 27 Her işyerinde sektörün işyeri sayısı te açılan her şirkette sektörün şirket sayısı 14 İhracat (milyar $) 4.0 İthalat (milyar $) 3.6 En Büyük 1000 Sanayi Kuruluşu arasında sektörün kuruluş sayısı 36 En Büyük 500 Şirketi arasında sektörün şirket sayısı 10 TOBB Türkiye Ambalaj Meclisi, ayrıca sektörün sorunlarını da çözüm önerileriyle birlikte sıralamış. Meclise göre; Sorun 1: Ambalaj sektöründe ara mamul ithalatının yüksek olması Açıklama: Ambalaj sektörünün toplam ihracat ve ithalatı incelendiğinde, ciddi oranda ara mal açığı olduğu görülmektedir. Ülkemizde kâğıt/karton üretiminde ürün çeşitliliği sınırlıdır. Atık kâğıtların ihraç edilmesinden dolayı hammadde yetersizliği yaşanmaktadır. Çözüm Önerisi: Toplanan atık kâğıtların yurtiçinde geri dönüştürülmesi teşvik edilmeli ve geri dönüşümün belgelendirilmesinin denetimi Maliye Bakanlığı tarafından fatura üzerinden yapılmalıdır. Sorun 2: Enerji maliyetlerinin yüksek olması Açıklama: Yüksek elektrik enerjisi maliyetleri ve maliyetler üzerindeki ilave fon ve kesintiler ambalaj sektörünün rekabet gücünü sınırlandırmaktadır. Çözüm Önerileri: Başta TRT payı olmak üzere, elektrik enerjisi üzerinde üreticiye yönelik her türlü fon ve kesintiler kaldırılmalı, Hafta sonu ve bayram tatillerinde gece tarifesi uygulanmalı, Yaz aylarında puant saati uygulaması, 20:00-22:00 saatleri arasına indirilmeli, Bireysel tüketici ile sanayiciye uygulanan elektrik enerjisi fiyatları arasındaki fark AB ülkeleri ile aynı seviyeye yükseltilinceye kadar, sanayinin kullandığı elektrik enerjisi fiyatlarına zam yapılmamalıdır. Sorun 3: Ambalaj sanayicileri ve ambalajlama makineleri üreticilerine yönelik teşviklerin yetersiz olması Açıklama: Bölgesel teşvikler ve Ar-Ge teşvikleri sektörün yapısına uymamakta ve yetersiz kalmaktadır sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun da yapılan değişiklik ihtiyacı karşılamamıştır. Çözüm Önerileri: Sektör için, işletmede çalışan sayısına bağlı bir oran uygulanmalı, Ür-Ge ve üretimde çalışan mühendisler de Ar-Ge personeli olarak kabul edilmeli, Sektör için teşvikler bölge farkı gözetmeksizin uygulanmalıdır. Sorun 4: Ambalaj atıklarının yönetimi ile ilgili uygulamalardan kaynaklanan sorunların devam ediyor olması Açıklama: sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, paydaşlar tarafından farklı yorumlanabilmektedir. Sanayi kuruluşlarından yükümlülüklerini yerine getirenler, sistem içerisinde yer alanların yalnızca %20 kadarını oluşturduğu için bu durum haksız rekabete yol açmaktadır. Toplamalar ile ilgili doğrudan sorumlu kılınan yerel yönetimlerin sistem içinde verimli bir şekilde yer almaması, ayrı toplama uygulamalarının yaygınlaşmasındaki en büyük engellerden biridir. Çözüm Önerileri: Mevzuatın uygulanmasında yaşanan sorunlardan dolayı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının merkezde ve il teşkilatlarında bürokratik kapasitesi geliştirilmeli, piyasa gözetimi ve denetimi artırılmalı, Uygulamadaki belirsizliklerin giderilmesi ve diğer sorunlara yönelik çözüm önerilerinin geliştirilmesi amacı ile söz konusu Yönetmelik te geçen Ambalaj Komisyonu yeniden toplanmalıdır. Sorun 5: sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik gereği kullanılacak Ambalajların tipmodel uygunluk onaylarının ve testlerinin tümünün TSE tarafından yapılması Açıklama: Gerekli alt yapı sağlanmadan yürürlüğe giren Yönetmelik gereği, kullanılacak ambalajların tipmodel uygunluk onayları ve daha sonraki periyodik ve periyodik olmayan test ve denetimlerinin tamamı TSE tarafından yapılmaktadır. Konu yükleyicileri, dolduranları, taşımacıları ve araç sürücülerini doğrudan ilgilendirirken, kullanılacak ambalajların onay, test ve denetimlerinin hepsinin bir kuruluş tarafından yapılacak olmasının dünyada başka bir örneği yoktur. Çözüm Önerileri: Ambalajların modellerini belirleyecek ve uygunluğunu test edecek mevcut donanımlar için hali hazırda mevcut olan üniversite ve özel sektör laboratuvarlarından yararlanılmalı, TSE bu kuruluşları yetkilendirmeli ve düzenli olarak denetlemelidir. 28 ENDÜSTRİ OTOMASYON

31

32 Söyleşi / Yiğit Küntan - Mitsubishi Electric Mitsubishi Electric Olarak, Yaptığımız Ambalaj Otomasyonlarıyla Kesin Çözüm ve Güvence Sağlıyoruz. Türkiye de fabrika otomasyon sistemlerinin yanında, klima, uydu, asansör, görsel veri sistemleri ve raylı sistemler için elektrik ekipmanlarının da dâhil olduğu altyapı ürünleri alanlarına yoğunlaşan Mitsubishi Electric Türkiye, Ambalaj üretim sanayinin yükselen oyuncularından biri. Mitsubishi Electric Türkiye Fabrika Otomasyon Sistemleri Satış Pazarlama Yöneticisi Sn. Yiğit Küntan ile Mitsubishi Electric in Ambalaj üretim sektöründeki faaliyetlerine ilişkin keyifli bir sohbet gerçekleştirdik Endüstri Otomasyon: Sayın Küntan, ürünlerinizin çeşitliliğini, otomasyon alanında her türlü sektöre üretim yaptığınızı biliyoruz. Bu bağlamda özellikle ambalaj ve paketleme sektörüne yönelik olarak uygulamalarınızdan bahseder misiniz? Yiğit Küntan: Ambalaj ve paketleme sektörünün genel ihtiyacı, hızlı ve hassasiyeti yüksek üretim yapmaktır. Bu açıdan bakıldığında hızlı ve hassas makineler üretmek kadar, bakım ve arıza sebebiyle yaşanan üretim süreçlerindeki durma, aksama gibi olumsuz durumları azaltarak, Biz Mitsubishi Electric olarak üstün teknoloji ve dayanıklılığı sayesinde uzun yıllar sorunsuz çalışma garantisi verebilmekteyiz üretim optimizasyonunu sağlamak üretimin sürdürülebilir olması açısından çok önemlidir. Dünyadaki büyük üreticiler arasında bulunan Mitsubishi Electric, imalat prosesleri ve ürün geliştirme alanlarında önemli güce sahiptir ve üretimin hızlandırılması konusunda uzmanlaşmıştır. Burada amaç; mükemmel seviyedeki makine otomasyonlarının, e-f@ctory konsepti ile tam bir tesis entegrasyonunu sağlamak, üretimin hızlandırılıp yönetim seviyesinde takip edilmesi ve önleyici bakımların planlanma çalışmalarını yapmaktır. Makine özelinde incelediğimizde ise; ambalaj ve paketleme sektöründe ambalaj baskı (flexo baskı makinesi), kese kâğıdı makinesi, flowpack (yatay paketleme), dikey paketleme, thermoform (şekil verme) makinesi, robotlu paketleme uygulamaları gibi ambalaj üretim sektörünün ihtiyacı olan tüm sistemlerin otomasyonunu kurabiliyor ve sorunsuz bir şekilde işlemesini sağlayabiliyoruz. EO: Söz konusu bu uygulamalarınızın avantajları nelerdir? Yiğit Küntan: Ambalaj üretimi yapan işletmeler, bizim uygulama ve çözümlerimiz sayesinde yüksek kapasiteli, kaliteli ve sorunsuz üretim yapabilme olanağına sahip oluyor. Düşük bakım maliyeti ve kolay devreye alma imkânı ile üretim süreçlerinde avantajlar sağlıyorlar. Biz Mitsubishi Electric olarak üstün teknoloji ve dayanıklılığı sayesinde uzun yıllar sorunsuz çalışma garantisi verebilmekteyiz. Zorlu or- 30 ENDÜSTRİ OTOMASYON

33 Söyleşi / Yiğit Küntan - Mitsubishi Electric tam şartlarında (yüksek ısı, nem vs.) dahi üstün performans göstererek üretimin aksamadan ilerlemesini sağlayan ciddi oyunculardan birisiyiz. EO: Ambalaj sektöründe en çok öne çıkan ve tercih edilen uygulamanız ve kullanım alanı hakkında bilgi verir misiniz? Yiğit Küntan: Özellikle dikey paketleme uygulamasıda ulaştığımız hız ve performans görülmeye değer. Türkiye nin sayılı makine imalatçılarıyla OEM Partner olarak çalışmalarımızı yürütüyoruz. Her türlü bakliyat, daha efektif kullanılabilmesi adına daha hızlı ve güvenilir sistemler üretmek için robot destekli sistemler tasarlayıp, OEM partnerlerimiz ile bunları hayata geçiriyoruz. Üretim standartlarının hızla yükseldiği ve yeni endüstri evresine geçilen günümüzde, makine ve sistem haberleşmelerinin en yüksek seviyeye çıkabilmesinde, Mitsubishi Electric in vizyonsahibi duruşu, teknolojik altyapı zenginliği ve AR-GE ye sürekli yatırım yapmasının katkısı da oldukça fazla. şeker, kahve, kuru yemiş, cips, zeytin, kayısı gibi birçok gıda ürünün paketlenmesinin el değmeden, yüksek hızlarda ve hassas olarak yapılabilmesine olanak sağlıyoruz. EO: Teknolojik gelişmeler ve AR-GE çalışmalarınız hakkında biraz bilgi verir misiniz? Yiğit Küntan: Avrupa daki merkezimizde başlayan AR-GE çalışmalarımız sayesinde teknolojik makine üreten yerli ve yabancı firmalar ile ortak projeler takip ediyoruz, partnerlerimizin ihtiyaç duyduğu nitelikte ürünler üretilmesi için Japonya fabrikamız ile sürekli olarak kontak halindeyiz. Ayrıca paketleme öncesi ve sonrası insan gücünün...sektöre yenilikçi bir bakış açısı ve gelecek kuşaklara doğru aktarım sağlamak için mesleki gelişimi desteklemek ve meslek liselerinde ve üniversitelerde sektörel eğitim programları açmak gerekiyor. EO: Dünya genelindeki pazar payınızdan ve Türkiye pazarındaki konumunuzdan bahseder misiniz? Yiğit Küntan: Mitsubishi Electric Fabrika Otomasyonları alanında da oldukça iddialı bir dünya devidir. Ürün satış adedi olarak, dünya genelinde birçok ürün grubunda liderliğe emin adımlarla ilerliyor. Özellikle servo motor üretiminde, yıllık 1 milyon adetlere ulaşan üretimi ile liderliği kimseye kaptırmıyor. Türkiye pazarında da satış grafiği her geçen gün yükselmeye devam ediyor ve dünya pazarındaki gücünü ülkemizde de göstermeyi hedefliyor. EO: Sektör ile ilgili dünyadaki ve özellikle Avrupa daki gelişmeleri nasıl buluyorsunuz? Sizce Türkiye de sektörle ilgili ne türlü çalışmalar yapılmalı? Yiğit Küntan: Ambalaj ve paketleme sektörü, her geçen gün büyüyen ve Avrupa nın önem verdiği bir alan haline geliyor. Avrupa da insansız üretimi (endüstriyel robot ile üretim) destekleyecek birçok gelişme var. Dünyanın üstün teknolojiye sahip robotlarını üreten Mitsubishi Electric olarak, Avrupa daki gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Türkiye deki fabrikaların daha kaliteli ve hızlı üretim yapması için, dünyadaki en yeni teknolojik gelişmeler hakkında sanayici ve iş adamlarının bilgilendirilmesi ve ortak iş geliştirmek için, teknoloji devi firmalar ile sanayicilerin bir araya gelmesi önemli. Bunların dışında sektöre yenilikçi bir bakış açısı ve gelecek kuşaklara doğru aktarım sağlamak için mesleki gelişimi desteklemek ve meslek liselerinde ve üniversitelerde sektörel eğitim programları açmak gerekiyor. ENDÜSTRİ OTOMASYON 31